HABERLER - Türk Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü

KAZI-ARAfiTIRMA
kaz›lar› M.Ö. 8. yy’a tarihlenen antik yerleflim katlar›n›
ortaya ç›karm›flt›r. Arkaik ve Klasik Ça¤ tabakalaflmas›
içinde yay›l›m gösteren avlulu konut yap›lar›,
tafl döflemeli yollar ve yaklafl›k M.Ö. 400’lerde yap›lm›fl
olan savunma sistemi kaz›larla a盤a ç›kar›lm›flt›r.
Burgaz düzlü¤ünde de¤iflik sektörlerde yap›lan arkeojeofizik
ölçümler ve sondajlarda, günümüz üst toprak
seviyesinin yaklafl›k 2 metre alt›nda gömülü, M.Ö. IV.
yy ve öncesi katlarda yayg›n ve ortogonal düzenli bir
antik yerleflimin verileri elde edilmifltir. Burgaz merkezinde
ele geçen en eski bulgular Geometrik Dönem
yerleflim katlar›na aittir. Antik yerleflimin M.Ö. IV.
yy’da k›smen terk edilmesinden sonra, özellikle k›y›
kesiminde depolama, liman yükleme gibi faaliyetlerin,
daha geride kalan alanlarda ise tar›msal faaliyetler
ve yer yer nekropolis kullan›m›; içinde da¤›n›k bir
yerleflmenin varl›¤›n› sürdürdü¤ü anlafl›lm›flt›r. Kuzey
sektörde, deniz k›y›s›nda bulunan ve bu faaliyet alan›-
na ait büyük bir flarap imalathanesi kaz›lm›flt›r.
Kaz› çal›flmalar› sonucu a盤a ç›kar›lan Klasik Ça¤
tabakalar›nda çok say›da pastas tipi planl› konut
birimlerinin yönlenmesi, alt katmanlardaki Arkaik
duvarlar ile benzer olduklar› görülmektedir. Buna
göre, Burgaz yerleflmesinin ilk kez M.Ö. erken 6. yy
bafllar›nda bir tür ortogonal yap›da düzenlenmifl olabilece¤i
anlafl›lmaktad›r. Burgaz kaz›lar›nda ele geçen
son düzenli yerleflim evresine ait dolgulara göre,
Klasik Ça¤ yerleflmesi M.Ö. 330’lardan önce terkedilmifl
olmal›d›r.
Numan Tuna
Emecik/Datça Apollon Kutsal Alan›
Kaz›lar›
(1998-2003 Y›llar›)
Datça Yar›madas›, Emecik köyü yak›nlar›nda bulunan
Apollon Kutsal Alan›, 1998 y›l›ndan beri T.C. Kültür
Bakanl›¤›, Marmaris Müzesi baflkanl›¤›nda, Orta
Do¤u Teknik Üniversitesi ad›na Prof. Dr. Numan
Tuna’n›n bilimsel baflkanl›¤›nda, Alman Bilimsel
Araflt›rma Kurumu ile iflbirli¤inde ve Gerda-Henkel
Vakf›’n›n katk›lar›yla kaz›lmaktad›r. Kutsal Alan’daki
kaz›lar Yukar› Teras, Hellenistik Dor Tap›na¤› ve
Afla¤› Teras’ta yo¤unlaflm›flt›r. Antik yazar Herodotos’un
eserinde Dor’lar›n toplanarak Apollon ad›na
düzenledikleri ritüellerin yap›ld›¤› yer olarak bahsedilen
Triopion için, uygun bir konumda yer almaktad›r.
Yukar› Teras’taki çal›flmalar, yüzeyde görülen dorik
mimari elemanlara ait yap›lanman›n anlafl›lmas›na
yönelik olarak yürütülmüfltür.
1999 y›l›nda Yukar› Teras’ta yap›lan kaz›larda Erken
Bizans Dönemi’ne ait bir Büyük Bazilika ortaya ç›kar›lm›flt›r.
Bazilika orijinalde 20.3 m x 14 m boyutlar›nda,
üç nefli bir plana sahiptir. Do¤usunda içten yuvarlak,
d›fltan befl cepheli bir apsisi, bat›s›nda ise bir narteksi
vard›r. Orta Bizans Ça¤›’nda Bazilika, orta nef
bölümünde 9.95 m x 4.40 m boyutlar›nda küçük bir
kiliseye dönüfltürülerek büyük de¤iflikli¤e u¤ram›flt›r.
Çal›flmalar›n ikinci önemli amac› olarak, 1998 y›l›nda
güney cephesi aç›lmaya bafllanan Hellenistik An›tsal
Yap› tümüyle kaz›lm›flt›r. Hellenistik An›tsal Yap›’n›n
peripteros planl›, 6x11 sütunlu bir stylobat› ve üç krepisten
oluflan bir krepidomas› bulunan geleneksel bir
Dor Tap›na¤› oldu¤u anlafl›lm›flt›r. Alt Teras’ta yap›lan
çal›flmalarda, An›tsal Yap›’n›n güney temenos duvar›
ile iliflki kurulmas›na olanak veren ve Kutsal Alan’›n
kurulufl aflamas›ndan itibaren stratigrafik bulgular›n
elde edilmesinde önemli sonuçlar sa¤lanm›flt›r.
Kaz› sonuçlar›, ele geçen zengin buluntular ile Apollon
Kutsal Alan›’n›n, Datça Yar›madas› arkeolojisi için
ne kadar önemli oldu¤unu göstermifltir. Alt teras›n, en
az›ndan Geç Geometrik Dönem’den itibaren, özellikle
Arkaik Ça¤ süresince törensel gezinme düzlemi
olarak, adak sunma faaliyetleri için yo¤un biçimde
kullan›ld›¤› anlafl›lmaktad›r. Arkeolojik verilerin ilk
sonuçlar›na göre, Kutsal Alan’›n M.Ö. 4. yy yap›laflma
faaliyetlerine kadar, Klasik Ça¤ boyunca terkedilmifl
olmas› ilginçtir. Kaz› sonuçlar›, özellikle alt terasta
yap›lan kaz›larda ele geçen buluntular ile Emecik/
Sar›liman Kutsal Alan›’n›n M.Ö. 6. yy sonlar›na kadar
denizafl›r› bir öneme sahip oldu¤unu göstermifltir.
Buluntular; M›s›r, Fenike, Etrüsk kökenli ithal mallar›n
tan›mlad›¤› genifl hinterland› kadar, flimdiye kadar
Do¤u Yunan üretimi olarak bilinen ancak Emecik
kaz›lar› sonuçlar›na göre Knidos mal› oldu¤u kesinleflen
kireç tafl› ve piflmifl toprak figürinler ile çanakçömlek
örneklerini zengin bir çeflitlilik ile sergilemesi
bak›m›ndan da dikkat çekicidir. Kutsal Alan’da ele
geçen epigrafik veriler ve adak eflyas› olduklar› anlafl›-
lan de¤erli arkeolojik eserlerin gösterdi¤i özellikler
Arkaik Ça¤ Emecik Kutsal Alan›’n›n Apollon ile
iliflkilendirilmesi gerekti¤ini kan›tlamaktad›r.
Numan Tuna
2003 Y›l› Musular Kaz›s›
‹ç Anadolu’da 1989 y›l›nda bafllayan Afl›kl› Höyük
kaz›lar› ve ayn› proje kapsam›nda yürütülen yüzey
araflt›rmalar›, bölgede pek çok yeni yerleflmenin
saptanmas›n› sa¤lam›flt›. Ayn› proje kapsam›nda yak›n
çevrede gerçeklefltirilen araflt›rmalarda, Afl›kl› Höyü-
¤ün geç evreleriyle ça¤dafl üç yeni yer bulunmufl,
bunlardan Afl›kl›’ya en yak›n olan Musular Mevkii’nde
1996 y›l›nda kaz› çal›flmalar› bafllam›flt›.
Musular 2003 y›l› kaz›s›, her y›l oldu¤u gibi mali aç›dan
‹stanbul Üniversitesi Bilimsel Araflt›rma Projeleri
Sekreterli¤i’nce (Proje no. 78/15052003) desteklenmifltir.
24 TÜRK ESK‹ÇA⁄ B‹L‹MLER‹ ENST‹TÜSÜ HABERLER