Değerlerimiz ve Günlük Hayat - DEM

Sevgi, güven, sevinç, cömertlik, kendini ama,
manevîlik, yaama sevinci, hayatı sevmek, gelecek
akı ve sevgisi, bilme ve örenme sevgisi gibi
çeitlere ayrılabilir. Güven ise kendisine, dier
insanlara ve hayata güven tarzında çeitlerinden
bahsedilebilir.
Sorumluluk ise adalet, cesaret, mevcut düzeni ve
sistemi ama, düzenli ve disiplinli olmak, ortak
iyiye saygı, ümit ve iman eklinde tespit edilebilir.
Adalet ise herkese hakkını verebilmek, ama ailede
çocukların her birinin özel ihtiyaçlarına cevap verecek
tarzda davranmak olarak ifade edilebilir.
Milletimizin asırlardır yaadıı ve yaattıı deerleri
olarak örf, adet, gelenekleri ve göreneklerinin
çou slâmî kaynaklıdır. slâm öncesi devirlerden
kaynaklananlar da o zamanki çeitli dinî inançların
tesiriyle domu ve yerlemi deerlerdir. Bunlar
uzun asırlar boyunca hayatiyetlerini korudukları
gibi benimseyenlere de hayatiyet vermitir.
Batılı deerler, daima deikendir. Birlemi Milletler
deerleri, Avrupa Birlii deerleri, demokratik
deerler, laik deerler hukukî deerler de
manevî deerlerdir. Fakat bunların müeyyidesi olmadıı
için dier manevî deerler gibi vicdanlarda
yer ederek insanları kötülüklerden, günahtan
koruyamaz..
Deerlerin iyi benimsenmesi ve yaanabilmesi için
bilhassa çocuklara onların kazandırılması esastır.
Bunun için aile içi eitim, okul ve çevre çok büyük
rol oynar. Aile ve okul, çocukları eitirken onların
bencillik duygularından kurtulmalarını salamak,
dierkâm ve paylaımcı, ortak çalıabilme duygularının
verilmesi icab eder. Bunun için çocuklara
“Kendini sevdiin gibi geleceini ve bakalarını
da sev” ilkesinin, sıhhatli akıl yürütme melekesinin
kazandırılması arttır. Bu onların aynı zamanda
toplumsal bir karakter kazanmaları, sosyallemeleri
demektir. Ama bütün bu deerleri kazandırırken,
deerlerin dı ve iç artlardan dolayı
kırılmaya ve aınmaya maruz kalabileceini hesaba
katmalı, bu kırılma ve aınmanın çocuklarda
ve büyüklerde ruhsal sarsıntılara yol açabilecei
gözden ırak tutulmamalıdır. Böylesi bunalımlara,
depresyonlara, stresli bir döneme girme halinde
çocua, gence manevî direnç olarak Allah ile balantı
kurabilecek manevî ve dinî birikimi vermek
lâzımdır. Bunlarla çocuklara ve gençlere otonomi,
kendi kendisini idare edebilme, iradeye ve doru
bilgiye dayanan seçim yapabilme yeteneinin kazandırılması
gerekir.
Çocuklara deerler sistemini benimsetmek için
en iyi vasıta, onları düzenli bir ekilde günlük
faaliyetlerimize katılmalarını temin etmek, çeitli
oyunlarla ve yaklaımlarla onların dünyasına nüfuz
etmek, onlarla ilikilerde özen göstermektir.
Demek ki deerlerimiz ilahî ve metafizik bir kaynaktan
gücünü alırsa daha tatminkâr, daha kalıcı
ve daha devamlı olmaktadır. Dolayısıyla daha
etkili ve yönlendirici olmaktadır. Manevî deerlerimizin
yeni yetien nesillere iyi tanıtılması ve
beraberce uygulamalarla benimsetilerek müterek
yaanması halinde temiz, dürüst, güvenilir, çalıkan,
ahlâklı ve yükselmi bir toplum haline gelmememiz
için her hangi bir sebep kalmayacaktır.
O zaman bata sorduumuz “nsanlar nasıl yaamalıdır”
sorusu da cevap bulmu olacaktır.
Faydalanılan Kaynaklar:
Raymond Ruyer, Philosophie de la Valeur, L.Armand Colın,
Paris,1952.
Polin, Les Compréhensions Des Valeur, PUF, Paris, 1945.
Claire Leduc, Comment Transmettre Des Valeurs Essentielles
‘A Nos Enfants, Ed. Trustar, Montréal, 1994.
Amartya Sen, Etik ve Ekonomi, çev. Ali Süha, stanbul: Do-
an Kitap, 2003.
Erol Güngör, Deerler Psikolojisi, Amsterdam, 1993.
Hüseyin Emin Öztürk, Batı Çocuk Klasiklerinde Temel De-
erler, Aile Aratırma Kurumu, Ankara 1991.
Nezihe Araz ve Arkadaları, 21.Yüzyılın Eiinde Örf ve
Adetlerimiz, stanbul: Türk Kültürüne Hizmet Vakfı
yay., ts.
Nazmi Avcı, Tabula Rasa, Eylül-Aralık 2004, Isparta.
Hilmi Ziya Ülken, La Circulation Des Valeurs, Sosyoloji dergisinden
ayrı basım, stanbul, 1953.
Y IL 1 SAYI 1 | DEM DERG 19