Avrupa BirliÃi-BaÃforma - Hukuk Market

I 

TEK‹NALP / TEK‹NALP 

AVRUPA B‹RL‹⁄‹ HUKUKU 

Katk›da Bulunanlar: Atamer / Oder / Oder / Okutan

II 

Bu kitaba yap›lacak yollamalar için yöntem önerisi: 

Gülören Tekinalp taraf›ndan yaz›lan k›s›mlar için: Gülören Tekinalp (Tekinalp/Tekinalp) AB Hukuku 

Ünal Tekinalp taraf›ndan yaz›lan k›s›mlar için: Ünal Tekinalp (Tekinalp/Tekinalp) AB Hukuku 

Yeflim M. Atamer taraf›ndan yaz›lan k›s›mlar için: Yeflim Atamer (Tekinalp/Tekinalp) AB Hukuku 

Bertil Emrah Oder taraf›ndan yaz›lan k›s›mlar için: Emrah Oder (Tekinalp/Tekinalp) AB Hukuku 

Burak Oder taraf›ndan yaz›lan k›s›mlar için: Oder, Burak (Tekinalp/Tekinalp) AB Hukuku 

Gül Okutan taraf›ndan yaz›lan k›s›mlar için: Gül Okutan (Tekinalp/Tekinalp) AB Hukuku

III 

PROF. DR. GÜLÖREN TEK‹NALP 

‹stanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi 

Devletler Özel Hukuku Anabilimdal› Ö¤retim Üyesi, 

‹.Ü. Milletleraras› Hukuk ve Milletleraras› Münasebetler 

Araflt›rma ve Uygulama Merkezi Müdürü 

PROF. DR. ÜNAL TEK‹NALP 

‹stanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi 

Ticaret Hukuku Anabilimdal› Baflkan›, 

‹.Ü. Hukuk Fakültesi Avrupa Hukuku 

Araflt›rma ve Uygulama Merkezi Müdürü 

Avrupa Birli¤i 

Hukuku 

Katk›da Bulunanlar: 

Yeflim M. Atamer 

‹.Ü. Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk 

Anabilimdal› Araflt›rma Görevlisi 

Bertil Emrah Oder 

‹.Ü. Hukuk Fakültesi Anayasa Hukuku 


Gül Okutan 

‹.Ü. Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku 


Burak Oder 

‹.Ü. Hukuk Fakültesi ‹dare Hukuku 


2. Bas›

IV 

Yay›n No : 670 

Hukuk Dizisi : 269 

2. Bas› - May›s 2000 - ‹STANBUL 

ISBN 975 - 486 - 565 - 5 

Copyright © Bu kitab›n Türkiye’deki yay›n haklar› BETA Bas›m Yay›m Da¤›t›m 

A.fi.’ye aittir. Her hakk› sakl›d›r. Hiçbir bölümü ve paragraf› k›smen veya tamamen 

ya da özet halinde, fotokopi, faksimile veya baflka herhangi bir araçla ço¤alt›lamaz, 

da¤›t›lamaz. Normal ölçüyü aflan iktibaslar yap›lamaz. Normal ve kanunî 

iktibaslarda kaynak gösterilmesi zorunludur. 

Beta BASIM YAYIM DA⁄ITIM A.fi. 

Himaye-i Etfal Sokak Talas Han No. 13-15 

Ca¤alo¤lu - ‹STANBUL 

Tel : (0-212) 511 54 32 - 519 01 77 

Fax: (0-212) 513 87 05 - 511 36 50 

Dizgi - Bask› - Cilt : Beta Bas›m A.fi. 

e mail: beta@betabasimyayim.com.tr

V 

‹K‹NC‹ BASIYA ÖNSÖZ 

1999 y›l›n›n bafl›ndan beri birinci bas›s› tükenmifl bulunan “Avrupa Birli¤i Hukuku”nun 

ikinci bas›s›nda metnin tamam›, Amsterdam Anlaflmas›n›n ATA’n›n maddelerinde yapt›¤› 

yeni s›ralamaya uyarlanm›fl ve bu anlaflman›n getirdi¤i de¤ifliklikler bir taraftan toplu olarak 

verilirken, di¤er taraftan da ilgili paragraflara ifllenmifltir. Amsterdam Anlaflmas›n›n genel 

olarak aç›klamas› ve de¤erlendirilmesi Gülören Tekinalp taraf›ndan yaz›l›p §1’e N. 80’den 

itibaren eklenmifltir. Bir çok paragraf yeniden kaleme al›nm›fl, yeni doktrin ve kararlar 

kitaba yans›t›lm›fl, dizinler gözden geçirilip gelifltirilmifltir. Ancak kitab›n ilk bas›s›nda 

belirlenen ilkelere ba¤l› kal›nm›fl, ortaya konulan kiflilik aynen muhafaza edilmifl, hacmin 

genifllememesine de özen gösterilmifltir. 

Kitaba katk›da bulunan genç araflt›rma görevlileri aras›na bu bas›da Burak Oder de kat›lm›fl 

ve daha evvel Ünal Tekinalp taraf›ndan kaleme al›nm›fl bulunan “Devlet Yard›mlar›” (§ 30) 

n› yazm›flt›r. 

‹kinci bas›n›n haz›rl›klar› s›ras›nda Yeflim Atamer, Emrah B. Oder ve Burak Oder 

doktoralar›n› vermifllerdir. Oder’ler -tezleri henüz bas›lamad›¤› için- doktoralar›n› ald›klar› 

Almanya’da uygulanan kesin kural gere¤i bu ünvanlar›n› bu bas›da kullanamam›fllard›r. 

AB hukukunun uzman› olan, gelecek vaad eden, çal›flkan, bir kaç dilden kaynak 

kullanabilen katk›c›lar bilimsel yetenek ve erklerini bu bas›da iyice kan›tlam›fllard›r. Onun 

için Tekinalp’ler ikinci bas›dan daha fazla haz alm›fllard›r. 

Kitab›n bütün yazarlar› tashihlerde onlara yard›mc› olan avukat stajyerleri Mehtap Mertol 

ile Melike Ifl›kl›o¤lu’na teflekkür borçludurlar. Gülören ve Ünal Tekinalp, kendi k›s›mlar›na 

iliflkin ekleri bilgisayarda yazan Türkan Burgucu’yu flükranla an›yorlar. Her zaman oldu¤u 

gibi ikinci bas›da da gösterdi¤i özen dolay›s›yla Gülgonca Arslany›lmaz’a ve Beta Bas›m 

Yay›m ve Da¤›t›m A.fi.’nin mensuplar›na ve de¤erleri dostumuz Rahmi Ar›kan’a kendimiz 

ve katk›da bulunan yazarlar ad›na minnetlerimizi sunuyoruz. 

Gülören Tekinalp-Ünal Tekinalp 

Fenerbahçe-Yal›köy, Nisan 2000

VII 

B‹R‹NC‹ BASIYA ÖNSÖZ 

"Avrupa Birli¤i Hukuku" kitab›n›n esas›n›, ‹stanbul Üniversitesi Hukuk ve ‹ktisat 

Fakültelerinde verdi¤imiz lisans, yüksek lisans ve doktora derslerinin notlar› oluflturmufltur. 

Ancak, Avrupa Topluluklar›n›n kurumsal yap›s›, serbestiler ve rekabet hukukuna iliflkin olan 

bu notlar, eser bas›ma haz›rlan›rken içerik yönünden gelifltirilmifl, çeflitli görüfl ve mahkeme 

kararlar›na yer verilerek zenginlefltirilmifl, referanslar gösterilmifl ve ayr›ca bütünlü¤ü 

sa¤lamak amac›yla birçok yeni konu kaleme al›nm›flt›r. Böylece eser, hacmi ve derinli¤i 

itibariyle bir baflvuru kitab› niteli¤i kazanm›flt›r. 

Yazarlar, hem ö¤rencilerin ve araflt›rmac›lar›n hem de uygulamac›lar›n ihtiyaçlar›n› 

karfl›layacak bir kitap planlam›fllar, yap›y› buna göre kurmufl, buna uygun bir dil 

kullanm›fllard›r. Sözü edilen amaçlara ulafl›labilmesi için, basit bir sistematikle kurumlar 

aç›klanm›fl, her konunun bafl›na "SB" ve "SM" k›saltmalar› alt›nda, s›ras›yla "Seçilmifl 

Bibliyografya" ve "Seçilmifl Mevzuat" konulmufltur. Araflt›rmac›lar için kaynak göstermek 

amac›yla, kitaba tamamiyle veya görüfller temelinde yans›t›lmam›fl olan baz› mevzuat ve 

eserlere de bu bölümlerde yer verilmifltir. 

Eserde, Avrupa Topluluklar› hukukunun "case-law" özelli¤i dikkate al›narak Avrupa 

Topluluklar› Mahkemesinin kararlar›na yer verilmifl, kararlar aç›klanm›fl, de¤erlendirilmifl, 

içerdikleri esaslar saptanm›fl ve bunlardan "doktrin" niteli¤i kazananlara iflaret edilmifltir. 

‹lkesel nitelikte befl yüze yak›n karar incelenmifltir. 

Kitaba, ‹stanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nin çeflitli anabilim dallar›nda çal›flan, 

Topluluk hukuku alan›nda uzmanlaflm›fl, bu konuda Avrupa Üniversitelerinde incelemeler 

yapm›fl ve yapmakta olan üç araflt›rma görevlisi katk›da bulunmufltur. Bu araflt›rma 

görevlileri Yeflim Atamer, Bertil Emrah Oder ve Gül Okutan'd›r. Genç araflt›r›c›lar›n, birinci 

bas›da kaleme ald›klar› paragraflar hacim itibariyle büyük olmasa da, katk›lar› de¤erlidir. 

Yazarlar, kurucusu s›fat›n› tafl›maktan memnuniyet duyduklar› bu kitab›n, an›lan genç 

araflt›r›c›lar taraf›ndan gelecek bas›lara tafl›naca¤›na, onlar taraf›ndan da yeni kuflak bilim 

adamlar›na, yeni bas›lar için devredilece¤ine, bu sayede uzun y›llar Türk hukuk bilimine ve 

uygulamas›na hizmet verece¤ine inanmaktad›rlar. 

Kitapta, Gülören Tekinalp §1 XV, §9 (Ünal Tekinalp ile ortaklafla), §§22, 23 (IV.2 hariç), 

24, 25, 26, 31, 32, 33, 34 ve 44'ü; Ünal Tekinalp §1 (XV hariç) §§2, 3, 4, 6, 8, 9, 10, 11, 12, 

13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 27, 28, 29, 30, 39, 40, 41, I, II, IV ve V'i; Yeflim Atamer 

§§36, 37, 38'i; Bertil Emrah Oder §7, §23 IV.2, §41 III.3-4 ve §43'ü ve Gül Okutan da §§5, 

35 ve §41 III.2'yi yazm›flt›r.

VIII 

ÖNSÖZ 

Kural olarak 30 Nisan 1996 tarihine kadar yay›nlanan mevzuat ve literatür dikkate al›nm›fl, 

istisnaen bu tarihten sonraki yay›nlara da temas edilmifltir. 

Eserin konusu, "Avrupa Birli¤i Hukuku" oldu¤undan AT'›n ve AB'›n Türkiye ile iliflkileri 

inceleme d›fl›nda b›rak›lm›flt›r. 

Yazarlar bir çok kifliye teflekkür borçludur. Bunlar›n bafl›nda, müsvetteleri befl kez, baz› 

paragraflar› bunun da üstünde, ola¤anüstü bir sab›r, zevk ve özenle daktilo etmifl ve bu 

suretle dizginin esas›n› yüklenmifl olan Türkan Burgucu gelmektedir. Disketleri kitap haline 

getiren, Gülgonca Arslany›lmaz'›n özverili çal›flmas› her türlü takdir ve övgünün üstündedir. 

Kararlar›, yönergeleri ve di¤er belgeleri bulmam›za yard›mc› olan ve kararlar dizinini, karar 

dergileri ve kataloglar ile karfl›laflt›rarak kontrol eden Pervin Dedeler'e de teflekkür 

borçluyuz. Ayr›nt›l› flekilde haz›rlanm›fl olan iki karar dizini ile kavram ve madde dizini 

Yeflim Atamer ve Gül Okutan'›n dikkatli ve sab›rl› çal›flmas›n›n ürünüdür. 

Yazarlar ve katk›da bulunan genç araflt›rmac›lar, ileriki bas›lar›nda gelifltirme sözü verdikleri 

bu kitab›, büyük bir özenle basan ve kitab›n en iyi flekilde yay›nlanabilmesi için her türlü 

çabay› gösteren ve her türlü isteklerini büyük anlay›flla karfl›layan Beta Bas›m Yay›m 

Da¤›t›m A.fi.'nin bütün mensuplar›na, dizgicilerine ve özellikle de¤erli dostlar› Kemal Peköz 

ile Rahmi Ar›kan'a içten teflekkürlerini sunarlar. 

Gülören Tekinalp-Ünal Tekinalp, 

Fenerbahçe-Yal›köy, Ocak 1997

IX 

‹Ç‹NDEK‹LER 

Ayr›nt›l› Konular Tablosu ................................................................................XIII-XXXVI 

Genel Bibliyografya .......................................................................................XXXVII - XL 

K›saltmalar .........................................................................................................XLI - XLVI 

G‹R‹fi 

§ 1. Avrupan›n Bütünleflmesi Sürecinde Aflamalar......................................................1-39 

§ 2. Avrupa Birli¤i, Avrupa Topluluklar› ve Üye Ülkeler ....................................... 40-55 

§ 3. D›fl ‹liflkiler ........................................................................................................ 56-63 

B‹R‹NC‹ KISIM 

HUKUK DÜZEN‹ 

§ 4. Topluluk Hukuku, Kaynaklar› ve Özellikleri .................................................... 64-76 

§ 5. Toplulu¤un ve Üye Ülkelerin Yetki Alanlar›n›n 

Belirlenmesi .................................................................................................... 77-102 

§ 6. Toplulukta Hukuk Koyma ............................................................................. 103-113 

§ 7. Topluluk Hukukunun Temel Doktrinleri ve Topluluk 

Hukukunun Uygulanmas› ............................................................................. 114-190 

‹K‹NC‹ KISIM 

AVRUPA TOPLULUKLARININ KURUMSAL YAPISI 

§ 8. Genel Olarak Kurumlar, ‹fllevleri ve Birbirleriyle ‹liflkileri ......................... 191-193 

Birinci Bölüm 

KURUMLAR 

§ 9. Avrupa Parlamentosu .................................................................................... 194-206 

§ 10. Konsey ........................................................................................................... 207-220 

§ 11. Komisyon ....................................................................................................... 221-229 

§ 12. Avrupa Topluluklar› Mahkemesi ve ‹lk Derece 

Mahkemesi ..................................................................................................... 230-269 

§ 13. Denetim Kurumu ........................................................................................... 270-275 

‹kinci Bölüm 

DANIfiMA KOM‹TELER‹, AJANSLAR VE D‹⁄ER KURULUfiLAR 

§ 14. Ekonomik ve Sosyal Komite ......................................................................... 276-278 

§ 15. Bölgeler Komitesi .......................................................................................... 279-280

X 


§ 16. Avrupa ‹fl Güvenli¤i ve Sa¤l›k Ajans› .................................................................. 281 

§ 17. Avrupa Çevre Ajans› ............................................................................................. 282 

§ 18. Di¤er Komite, Ofis, Ajans ve Kurulufllar ...................................................... 283-284 

Üçüncü Bölüm 

F‹NANSAL HÜKÜMLER 

§19. AB'nin Bütçesi ................................................................................................ 285-298 

§ 20. Avrupa Yat›r›m Bankas› ................................................................................ 299-300 

§ 21. Avrupa Merkez Bankas› ve Avrupa Para Kurumu ............................................... 301 

ÜÇÜNCÜ KISIM 

‹Ç (ORTAK) PAZAR 

Birinci Bölüm 

‹Ç PAZARDA SERBEST‹LER 

§ 22. Gümrük Birli¤i ve Mallar›n Serbest Dolafl›m› .............................................. 302-327 

§ 23. Eme¤in Serbest Dolafl›m› .............................................................................. 328-342 

§ 24. Yerleflme Serbestisi ....................................................................................... 343-355 

§ 25. Hizmetlerin Serbest Dolafl›m› ........................................................................ 356-363 

§ 26. Sermayenin Serbest Dolafl›m› ve Ödeme Serbestisi ...................................... 364-371 

‹kinci Bölüm 

‹Ç PAZARDA REKABET‹N KURULMASI VE KORUNMASINA 

‹L‹fiK‹N KURALLAR 

Birinci Altbölüm 

Genel Bilgiler 

§ 27. Rekabeti Düzenleyen Hükümler ve Uygulama Alan› ................................... 372-388 

‹kinci Altbölüm 

Teflebbüslere Uygulanan Hükümler 

§ 28. Rekabetin K›s›tlanmas› ile Hakim Durumun Kötüye Kullan›lmas› 

Yasaklar› ve Teflebbüslerin Birleflmelerinin (Toplanmalar›n›n) 

Denetlenmesi ................................................................................................. 389-480


XI 

Üçüncü Altbölüm 

Üye Devletlere Uygulanan Rekabeti Koruyucu Kurallar 

§ 29. Kamu Teflebbüsleri ve Devlet Tekelleri ........................................................ 481-487 

§ 30. Devlet Yard›mlar› .......................................................................................... 488-530 

Üçüncü Bölüm 

‹Ç PAZARIN POL‹T‹KALARI 

§ 31. Tar›m Politikas› ............................................................................................. 531-542 

§ 32. Bal›kç›l›k Politikas› ....................................................................................... 543-547 

§ 33. Tafl›ma Politikas› ........................................................................................... 548-556 

§ 34. Enerji Politikas› ............................................................................................. 557-559 

§ 35. Koruma Amaçl› Ticaret Politikas› Araçlar› ................................................... 560-592 

§ 36. Çevre Politikas› .............................................................................................. 596-616 

§ 37. Sosyal Politika ............................................................................................... 617-649 

§ 38. Tüketicinin Korunmas› Politikas› .................................................................. 650-662 

§ 39. Sanayi ve Araflt›rma-Gelifltirme Politikalar› ................................................. 663-667 

§ 40. Ekonomik ve Parasal Politikalar, Ekonomik ve Parasal 

Birlik ............................................................................................................. 668-678 

§ 41. Topluluk Hukukunda Fikri Mülkiyet Haklar› ............................................... 679-728 

§ 42. Ulusal Hukuklar›n Uyumlaflt›r›lmas› Politikas› ............................................. 729-736 

DÖRDÜNCÜ KISIM 

ÇEfi‹TL‹ KONULAR 

§ 43. Topluluk Hukukunda Temel Hak Korumas› ................................................ 737-780 

§ 44. AB'nin Gelece¤ine ‹liflkin Beklentiler ........................................................... 781-791 

D‹Z‹NLER 

ATM Kararlar› Alfabetik Dizini ............................................................................. 793-826 

ATM Kararlar› Say›sal Dizini ................................................................................. 827-857 

Madde Dizini .......................................................................................................... 859-871 

Kavram Dizini ......................................................................................................... 873-889 

EK–Amsterdam Anlaflmas›n›n 12. Maddesi Uyar›nca Yeni Madde Numaralar›- 

Eski ve Yeni Madde Numaralar› Tablosu ....................................................... 891-895

XIII 

AYRINTILI KONULAR TABLOSU 

G ‹ R ‹ fi ..................................................................................................................1 

§ 1. AVRUPANIN BÜTÜNLEfiMES‹ SÜREC‹NDE AfiAMALAR ................................ 1 

I. Avrupa Birli¤i Düflüncesi ................................................................................. 3 

II. Baz› Kurum ve Örgütlerin AB'ye Dolayl› Etkisi .............................................. 5 

III. Schuman Plan› ................................................................................................... 5 

IV. "Avrupa Topluluklar›"n›n Kurulmas› ................................................................ 6 

1. Avrupa Kömür ve Çelik Toplulu¤u .............................................................. 6 

2. Avrupa Ekonomik Toplulu¤u ........................................................................ 7 

3. Avrupa Atom Enerjisi Toplulu¤u .................................................................. 8 

V. Avrupa Topluluklar› ‹çin Ortak Organlara ‹liflkin 

Antlaflma ve Avrupa Topluluklar› ‹çin Müflterek Bir 

Konsey ile Komisyon Oluflturulmas› Antlaflmas› 

(Birleflme Antlaflmas›) .........................................................................................9 

VI. Gümrük Birli¤i'nin Gerçekleflmesi .................................................................... 9 

VII. Topluluklara Kendilerine Ait Öz Mali Kaynak 

Sa¤lanmas› ....................................................................................................... 10 

VIII. Avrupan›n Kimli¤i Belgesi ............................................................................. 10 

IX. AB'ye Geçifl Çal›flmalar› ................................................................................. 10 

X. ‹ç Pazar›n 1992'ye Kadar Tamamlanmas› Ça¤r›s› .......................................... 12 

XI. Schengen Antlaflmas› ....................................................................................... 12 

XII. Tek Senet .......................................................................................................... 13 

XIII. Avrupa Politik ‹flbirli¤i ................................................................................... 14 

XIV. ABA (Maastricht Antlaflmas›) ......................................................................... 15 

1. AB'nin Kurulmas› ....................................................................................... 15 

2. "AET"nin Yerini "AT"nin Almas› ............................................................. 15 

3. AB'nin Temeli: Avrupa Topluluklar› ......................................................... 15 

4. Ortak D›fl ve Güvenlik Politikas› ve 

AB'nin Ayr›lmaz Parças› Olarak BAB ....................................................... 16 

5. Avrupa Ekonomik ve Parasal Birli¤i, Aflamalar, 

Avrupa Para Kurumu, Avrupa Merkez Bankas› ve EURO ....................... 18 

6. Adalet ve ‹çiflleri Alanlar›nda ‹flbirli¤i ....................................................... 20 

7. ‹nsan Haklar› .............................................................................................. 20 

8. Yetki Paylafl›m› .......................................................................................... 20 

9. Di¤er Yenilikler .......................................................................................... 21 

10. AB Vatandafll›¤› ......................................................................................... 21 

a) Genel Olarak ........................................................................................ 21 

b) AB Vatandafl› Olman›n fiart› ............................................................... 21 

c) AB Vatandafll›¤›n›n Kapsam› (Haklar ve Yükümler) .......................... 22 

c1) Serbest Dolafl›m ve Yerleflim Hakk› .............................................. 22

XIV 


c2) Seçme-Seçilme Hakk› .................................................................... 23 

c3) Diplomatik Koruma ve Konsolosluk Korumas› ............................ 23 

c4) Dilekçe Hakk› ................................................................................ 24 

d) AB Vatandafll›¤›n›n Geliflmesi ............................................................. 24 

XV. Amsterdam Anlaflmas› ..................................................................................... 25 

1. Genel Olarak ............................................................................................... 25 

2. Sütunlarla ilgili De¤ifliklikler ..................................................................... 26 

3. ODGP ile ‹lgili De¤ifliklikler ..................................................................... 27 

a) Ortak Tav›r ve Harekette Aç›kl›k ........................................................ 28 

b) A¤›rl›kl› Ço¤unlu¤un Yayg›nlaflt›r›lmas› ............................................. 28 

c) Masraflar›n Karfl›lanmas› ..................................................................... 28 

4. ABA’n›n Ortak Temel ‹lkeleri ................................................................... 29 

5. Üyelik Haklar›n›n Ask›ya Al›nmas› ........................................................... 29 

6. Daha S›k› ‹flbirli¤i Usulü ............................................................................ 30 

a) ABA’ya Göre S›k› ‹flbirli¤inin fiartlar› ................................................ 30 

b) ATA m. 11’deki Özel S›n›rlamalar ...................................................... 30 

c) Usule ‹liflkin fiartlar ............................................................................. 31 

7. ATA’daki Di¤er De¤ifliklikler .................................................................... 31 

a) Vize, ‹ltica, Göç ve Kiflilerin Serbest Dolafl›m› ile ‹lgili 

Di¤er Politikalar ................................................................................... 31 

a1) Genel Olarak .................................................................................. 31 

a2) S›n›r Denetlemeleri ve Vizeler ...................................................... 32 

a3) ‹ltica ............................................................................................... 32 

b) ‹stihdam Politikas› ................................................................................ 34 

c) Güçlendirilmifl Hedefler ....................................................................... 34 

d) Ayr›mc›l›k Yasa¤› ve Ayr›mc›l›kla Mücadele ..................................... 34 

e) AP’nin Üye Say›s› ................................................................................ 35 

f) Organlar›n Yetkilerine ‹liflkin Yenilikler ............................................. 35 

f1) Konseyin Yetkileri ......................................................................... 35 

f2) Komisyon ....................................................................................... 35 

f3) AP .....................................................................................................35 

f4) ATM ............................................................................................... 35 

8. Önemli Baz› Protokoller ............................................................................. 36 

a) Üye Devletlerle ‹lgili Özel Hükümler .................................................. 36 

a1) ‹ngiltere ve ‹rlanda ile ‹lgili Protokol ............................................ 36 

a2) Danimarka ile ‹lgili Protokol ......................................................... 37 

b) Schengen Müktesebat› ile ‹lgili Protokol ............................................. 37 

b1) Schengen Antlaflmalar› .................................................................. 37 

b2) Schengen ‹cra Komitesi - Konsey ................................................. 38 

b3) Amsterdam Anlaflmas›na Ekli Schengen Protokolünün 

Yürürlü¤e Girmesinin Do¤uraca¤› Sonuçlar ................................. 38 

c) ‹kincil Yetki ve Ölçülülük Protokolü ................................................... 38 

d) ‹ltica Protokolü ..................................................................................... 39


XV 

§2. AVRUPA B‹RL‹⁄‹, AVRUPA TOPLULUKLARI VE ÜYE 

ÜLKELER ............................................................................................................... 40 

I. AB ve Hukuki Niteli¤i ................................................................................... 41 

II. AB ve Topluluklar Aras›ndaki ‹liflki .............................................................. 44 

III. Topluluklar ve Görevleri ................................................................................ 45 

1. AT'nin Görevleri ve Faaliyetleri ............................................................... 45 

2. AKÇT'nin Görevleri .................................................................................. 47 

3. AAET'nin Görevleri .................................................................................. 47 

IV. Avrupa Topluluklar›n›n Birbirleri ve Üye Ülkelerle 

‹liflkileri ........................................................................................................... 47 

V. Topluluklar›n Tüzel Kiflili¤i ve Devletler Hukuku 

Alan›nda Ehliyeti-D›fl Yetki ........................................................................... 48 

VI. Merkez ............................................................................................................ 50 

VII. Resmi Dil ........................................................................................................ 50 

VIII. Semboller ........................................................................................................ 51 

IX. Topluluk Marfl› ............................................................................................... 51 

X. Organlar›n Birlefltirilmesi ............................................................................... 51 

XI. Üye Devletlerin Topluluklar ‹çindeki Hukuki 

Durumlar›......................................................................................................... 51 

XII. Birincil Hukukun (Kurucu Antlaflmalar›n) De¤ifltirilmesi ............................. 51 

XIII. AB'ye Girme ................................................................................................... 52 

XIV. AB'den Ç›kma ................................................................................................ 53 

XV. AB'den Ç›karma ve Üyelik Haklar›n›n Ask›ya Al›nmas› ............................. 54 

XVI. Kurumsal Topluluk Hukuku ........................................................................... 54 

XVII. Maddi Birlik Hukuku ..................................................................................... 54 

XVIII.Birli¤in Yaz›l› Olmayan Hukuku ................................................................... 54 

XIX. Birlik Hukuku ve Devletler Hukuku .............................................................. 55 

§3. DIfi ‹L‹fiK‹LER ......................................................................................................... 56 

I. Genel Bilgi ve Hukuki Dayanaklar ................................................................. 56 

II. Usul ............................................................................................................... 58 

III. Üçüncü Ülkelerle Kurulan Ortakl›k ‹liflkileri .................................................. 59 

1. Ortakl›k Antlaflmalar› .................................................................................. 59 

2. Müstemlekelerle Kurulan Ortakl›k ‹liflkileri ............................................... 60 

3. Lomé Antlaflmalar› ...................................................................................... 61 

IV. Uluslararas› Örgütlerle ‹liflkiler ....................................................................... 61 

1. Topluluklar ile EFTA Ülkeleri Aras›ndaki ‹liflkiler .................................... 61 

2. Avrupa Ekonomik Alan› ile ‹liflkiler ........................................................... 61 

3. Dünya Ticaret Örgütü ile ‹liflkiler ............................................................... 62 

4. ABD...............................................................................................................62 

5. Japonya ve Kanada ...................................................................................... 62 

V. Akdeniz Program› ............................................................................................ 63 

B‹R‹NC‹ KISIM 

HUKUK DÜZEN‹ 

§4. TOPLULUK HUKUKU, KAYNAKLARI VE ÖZELL‹KLER‹ .............................. 64 

I. Terimler ........................................................................................................... 65

XVI 


II. Kavram ............................................................................................................ 66 

III. Özellikleri ........................................................................................................ 66 

IV. ‹çerdi¤i Kurallar›n Çeflitleri ............................................................................. 67 

V. Niteli¤i ............................................................................................................. 67 

VI. Kaynaklar› ....................................................................................................... 67 

1. Birincil Hukuk ............................................................................................ 68 

2. ‹kincil Hukuk .............................................................................................. 69 

a) Topluluk Tüzü¤ü .................................................................................... 71 

b) Yönerge ve Tavsiye ............................................................................... 72 

c) Karar ....................................................................................................... 72 

d) Tavsiye ve Görüfl ................................................................................... 73 

3. ATM Taraf›ndan Tan›nan Hukukun Genel ‹lkeleri ................................... 74 

4. ATM'nin Kararlar› ...................................................................................... 75 

5. Teamüller .................................................................................................... 75 

6. Üye Olmayan Ülkelerle Yap›lan Antlaflmalar ........................................... 75 

7. Doktrin ........................................................................................................ 75 

VII. Topluluk Hukukunun Yürürlü¤e Girmesi ......................................................... 75 

§5. TOPLULU⁄UN VE ÜYE ÜLKELER‹N YETK‹ ALANLARININ 

BEL‹RLENMES‹ ...................................................................................................... 77 

I. Toplulu¤a Tan›nan Yetki Türleri ve S›n›rl› Yetki ‹lkesi.................................. 79 

1. Aç›k Yetki .................................................................................................... 79 

2. Z›mni Yetki ................................................................................................. 80 

3. Boflluk Doldurma Yoluyla Edinilen Yetki .................................................. 81 

II. Yetki Aç›s›ndan Toplulu¤un Üye Ülkeler Karfl›s›ndaki 

Durumu ............................................................................................................ 82 

1. Toplulu¤un Münhas›r Yetkisi ..................................................................... 83 

a) ‹ç Yetki Bak›m›ndan .............................................................................. 84 

b) D›fl Yetki Bak›m›ndan ............................................................................ 85 

2 Üye Ülkeler ile Toplulu¤un Yar›flan Yetkisi ve 

Toplulu¤un Münhas›r Yetki Kazanmas› .................................................... 89 

3. Üye Ülkelerin Münhas›r Yetkisi ................................................................ 91 

III. Topluluk ve Üye Ülkeler Aras›nda Yetki Paylafl›m›, 

‹kincillik ‹lkesi (ATA 3b) ................................................................................ 91 

1. Geliflim ve Amaç ......................................................................................... 91 

2. Uygulama .................................................................................................... 95 

3. Hukuki Denetim .......................................................................................... 99 

IV. Orant›l›l›k ‹lkesi ............................................................................................. 101 

§6. TOPLULUKTA HUKUK KOYMA ....................................................................... 103 

I. Genel Olarak Sistem ...................................................................................... 103 

II. Komisyonun Giriflimi Bafllatma ve Öneride Bulunma 

Yetkisi ............................................................................................................ 105 

III. Komisyonun Tek Bafl›na Hukuk Koyma Yetkisi .......................................... 106


XVII 

IV. Komisyon ve Konseyin Birikte Hukuk Koydu¤u 

Haller ............................................................................................................. 107 

V. AP'nin Görüflü Al›narak Komisyonun Önerisi Üzerine 

Konseyce Hukuk Konulmas› ......................................................................... 107 

VI. Komisyon ve AP'nin Kat›lmas› ile Konseyce Hukuk 

Konulmas› ...................................................................................................... 108 

VII. ATM'nin Hukuk Koymas› ............................................................................. 113 

§7. TOPLULUK HUKUKUNUN TEMEL DOKTR‹NLER‹ VE 

TOPLULUK HUKUKUNUN UYGULANMASI .................................................. 114 

I. Genel Olarak .................................................................................................. 119 

II. Topluluk Hukukunun Birli¤i ......................................................................... 119 

III. Topluluk Hukukunun Özerkli¤i .................................................................... 120 

IV. Topluluk Hukukunun Do¤rudan Etkilili¤i .................................................... 120 

1. Antlaflma Hükümlerinin Do¤rudan Etkisi ................................................ 121 

a) Do¤rudan Etkililik Koflullar› .............................................................. 123 

a1) Antlaflma Hükmünün içerdi¤i Yükümlülü¤ün Aç›k ve 

Eksiksiz Olmas› .............................................................................124 

a2) Antlaflma Hükmünün ‹çerdi¤i Yükümlülü¤ün Koflulsuz 

Olmas›........................................................................................... 124 

a3) Antlaflma Hükmünün Uygulanmas›nda Topluluk Organlar›n›n 

ya da Üye Devletlerin Takdir Yetkisinin Bulunmamas› 

Zorunlulu¤u ................................................................................. 125 

b) Dikey ve Yatay Do¤rudan Etkili Antlaflma Hükkümleri.....................126 

b1) Dikey Do¤rudan Etkili ATA Hükümleri .......................................126 

b2) Yatay Do¤rudan Etkili ATA Hükümleri .......................................128 

2. Topluluk ‹fllemlerinin Do¤rudan Etkisi .................................................... 129 

a) Topluluk Tüzüklerinin Do¤rudan Etkisi ............................................ 129 

b) Topluluk Yönergelerinin Do¤rudan Etekisi ....................................... 132 

c) Topluluk Kararlar›n›n Do¤rudan Etkisi ............................................. 140 

d) Toplulu¤un Taraf Oldu¤u Uluslararas› Antlaflmalar›n›n 

Do¤rudan Etkisi ................................................................................. 142 

V. Topluluk Hukukunun Üstünlü¤ü.................................................................... 147 

1. Üstünlük Doktrinin Uygulama Alan› ......................................................... 149 

2. Ulusal Anayasalar ve Üstünlük Doktrini .................................................. 150 

a) Almanya .............................................................................................. 151 

b) ‹talya.................................................................................................... 155 

c) Birleflik Krall›k ................................................................................... 156 

d) Lüksemburg ve Belçika ..................................................................... 159 

e) Hollanda ............................................................................................. 160 

f) Avusturya ........................................................................................... 160 

g) ‹sveç..................................................................................................... 161 

h) Finlandiya ........................................................................................... 161 

i) Yunanistan .......................................................................................... 162 

j) Portekiz ............................................................................................... 162 

k) ‹rlanda ................................................................................................. 163

XVIII 


l) ‹spanya ............................................................................................... 165 

m) Danimarka .......................................................................................... 166 

n) Fransa ................................................................................................. 168 

VI. Topluluk Hukukunun Uygulanmas› .............................................................. 171 

1. Topluluk Hukukunun Uygulanmas›nda Ulusal 

Yetkinin S›n›rlar› ve Ulusal Mahkemenin ‹fllevi ..................................... 172 

a) Topluluk Hukukunun Uygulanmas›nda Ulusal 

Hukukun Özerkli¤i ‹lkesi ................................................................... 173 

b) Üye Devletin Yeni Yarg›sal Baflvuru Yollar› 

Yaratma Yükümlülü¤ünün Bulunmamas› ......................................... 174 

c) Orant›l›l›k, Elverifllilik ve Etkililik ‹lkeleri ........................................ 175 

c1) Orant›l›l›k ‹lkesi ........................................................................... 175 

c2) Elverifllilik ve Etkililik ‹lkeleri .................................................... 176 

c3) Etkililik ‹lkesinin Gerekleri: Topluluk Hukukunun 

Uygulanmas›na Engel Olan Ulusal Hukuk Kurallar›n›n 

Dikkate Al›nmamas› .................................................................... 177 

c4) Toplulukk Hukukundan Kaynaklanan Hakk›n Kullan›m›n› 

S›n›rlayan Ulusal Kurallarda Etkililik ‹lkesinin Uygulanmas› ... 179 

2. Üye Devletin Topluluk Hukukunu Gere¤i Gibi 

Uygulamamas›ndan Kaynaklanan Sorumlulu¤un Kapsam› ..................... 181 

a) Genel Olarak ...................................................................................... 181 

b) Üye Devletin Sorumlulu¤unun Koflullar› .......................................... 182 

b1) Francovich Karar›: Üye Devletin Topluluk Hukununu 

Hiç Uygulamamas› ...................................................................... 182 

b2) Miret Karar›: Üye Devletin Ulusal Kurallar› Topluluk 

Hukukunun Uygun Yorumlanmamas› .......................................... 184 

b3) Dori Karar›: Yönergelerle Yatay Do¤rudan Etkinin Reddine 

Karfl›l›k Tazminat Sorumlulu¤unun Kabulü ............................... 185 

b4) Brasserie du pécheur ve Factortame III Karar›: Üye Devletin 

Do¤rudan Etkili Topluluk Kurallar›ndan Kaynaklanan Tazminat 

Sorumlulu¤u ve Bunun Belirlenmesinde “Yeterince Nitelikli 

Ayk›r›l›k” Koflulu ....................................................................... 185 

b5) British Telecommunications Karar› ve sonraki ATM ‹çtihad›: 

“Yeterince Nitelikli Ayk›r›l›k” Koflulunun Uygulamalar› .......... 189 

‹K‹NC‹ KISIM 

AVRUPA TOPLULUKLARININ KURUMSAL YAPISI 

§8. GENEL OLARAK KURUMLAR, ‹fiLEVLER‹ VE 

B‹RB‹RLER‹YLE ‹L‹fiK‹LER‹ .............................................................................. 191 

B‹R‹NC‹ BÖLÜM 

KURUMLAR 

§9. AVRUPA PARLAMENTOSU ................................................................................. 194 

I. Düzenleme ve Geliflim .................................................................................. 194 

II. Oluflumu ......................................................................................................... 198 

III. Gruplar (Partiler) ........................................................................................... 199


XIX 

IV. Toplanmas›, Toplant› ve Karar Nisaplar›, Çal›flma 

Düzeni ............................................................................................................ 200 

V. Görev ve Yetkileri ......................................................................................... 201 

1. Yasama Sürecine ve Toplulu¤un Çeflitli 

Tasarruflar›na Kat›lma .............................................................................. 201 

2. Soru Sorma ............................................................................................... 202 

3. Güvensizlik Önergesi ............................................................................... 202 

4. Y›ll›k Genel Raporun Tart›fl›lmas› ........................................................... 203 

5. Bütçenin Kabulüne Kat›lmak ................................................................... 203 

6. Hareketsizlik Davas› Açmak .................................................................... 204 

7. Geçici ‹nceleme Komisyonu Olarak Çal›flmak ........................................ 204 

8. fiikayet Dilekçelerini ‹ncelemek .............................................................. 204 

9. Toplulu¤un Çeflitli Faaliyetlerine Kat›lmak ............................................. 205 

10. Üye Kabulü ve Baz› Antlaflmalar› Onaylamak ........................................ 205 

11. Komisyondan Öneri Sunulmas›n› ‹stemek ............................................... 205 

12. Komisyonun Baflkan ve Üyelerinin (Komiserlerin) 

Atanmalar›n› Onaylamak........................................................................... 205 

13. Baflkanl›¤›n ODGP ve Ekonomik ve Parasal Politikalar 

ile ‹lgili Olarak AP'ye Dan›flmas› ve AP'nin 

Bilgilendirilmesi ....................................................................................... 205 

14. Baz› Hukuki Tasarruflar›n AP Baflkan› Taraf›ndan 

‹mzalanmas› .............................................................................................. 206 

§10. AVRUPA B‹RL‹⁄‹ KONSEY‹ ............................................................................... 207 

I. Genel Olarak .................................................................................................. 207 

II. Oluflumu ve Çal›flma Düzeni ......................................................................... 209 

III. Görevleri ve Yetkileri .................................................................................... 209 

1. Hukuk Koyma ve Komisyona Uygulama Yetkisi 

Verilmesi .................................................................................................. 210 

2. Üye Devletlerin Ekonomi Politikalar›n›n Eflgüdümü, 

D›fl ‹liflkiler, ODGP, Ekonomik ve Parasal Birlik 

Konular›na ‹liflkin Yetkileri ...................................................................... 211 

3. Gözetim ve Komisyondan Öneri ‹steme ve 

Uyumlaflt›rma ........................................................................................... 211 

4. Üçüncü Ülkelerle ve Uluslararas› Örgütlerle 

Antlaflmalar Yap›lmas›, Tek Tarafl› Önlemler ......................................... 212 

5. Bütçe ......................................................................................................... 212 

6. Atama, Özlük Haklar› Kararlar› ............................................................... 212 

7. Personel Haklar› ....................................................................................... 212 

IV. Karar Alma, Toplant› ve Karar Nisaplar› ...................................................... 213 

1. Oybirli¤ini Gerektiren Kararlar ................................................................. 213 

a) Genel Kural .......................................................................................... 213 

b) Çekimser Oylar Oybirli¤ini Engellemez ............................................. 214 

c) Lüksemburg Kural› .............................................................................. 215 

2. A¤›rlaflt›r›lm›fl Ço¤unluk Gerektiren Kararlar .......................................... 216 

3. Ço¤unluk Oyuyla Al›nabilecek Kararlar ................................................... 217

XX 


V. Daimi Temsilciler Komitesi (Coreper) .......................................................... 217 

VI. Genel Sekreterlik ve Devaml› Nitelikteki 

Komisyonlar .................................................................................................. 218 

VII. AB Avrupa Konseyi ...................................................................................... 218 

VIII. Konseyin Üye Ülkeler Hükümetlerinin Konferans› 

Olarak Toplanmas› ........................................................................................ 220 

§11. KOM‹SYON ............................................................................................................ 221 

I. Genel Olarak .................................................................................................. 221 

II. Oluflumu ve Çal›flma Düzeni ......................................................................... 222 

III. Görev ve Yetkileri ......................................................................................... 223 

1. Giriflimi Bafllatma, Öneride ve Tavsiyede Bulunmak .............................. 224 

2. Tavsiye Kararlar› Almak ve Görüfl Vermek ............................................ 224 

3. Konsey ve AP'nin Tasarruflar›n›n Oluflumuna 

Kat›lmak .................................................................................................... 225 

4. Topluluk Hukukunun Uygulanmas›n› Gözetmek 

ve Sa¤lamak .............................................................................................. 225 

5. Bilgi Alma ve ‹nceleme Hakk› ................................................................. 226 

6. Konsey Taraf›ndan Ç›kar›lan Düzenlemelerin Yerine 

Getirilmesine ‹liflkin Olarak Konsey Taraf›ndan Verilen 

Görevleri Yerine Getirmek ....................................................................... 227 

7. Uluslararas› ‹liflkileri Yürütmek ............................................................... 227 

8. Bütçenin Ön Tasar›s›n› Haz›rlamak ve Kabul Edilen 

Bütçeyi Uygulamak .................................................................................. 227 

9. Rapor Haz›rlamak ..................................................................................... 227 

10. Fonlar›n Yönetimi .................................................................................... 228 

11. Toplulu¤u Mahkemelerde Temsil Etmek ................................................. 228 

12. Topluluk Hukukuna Uygunlu¤u Sa¤lama Davas› 

Açmak ....................................................................................................... 228 

13. Üye Ülkelerin Devlet Desteklerinin ATA'n›n 

93.Maddesine Uygun Olup Olmad›¤›n› ‹ncelemek ve 

Gere¤inde ‹hlâl (Topluluk Hukukuna Uygunluk) 

Davas›n› Açmak ....................................................................................... 228 

14. Üye Devletlerin ATA'n›n 100a Maddesine Uygun 

Hareket Edip Etmediklerini ‹ncelemek ve Gere¤inde 

‹hlâl Davas› Açmak .................................................................................. 228 

15. ODGP ile ‹lgili Görevler .......................................................................... 229 

16. Ekonomik ve Parasal Politikalar ile ‹lgili Görevler ................................. 229 

17. Sanayi ve Araflt›rma Faaliyetleri ile ‹lgili Görevler ................................. 229 

18. Hukuk Koymak ve Konseyden Hukuk Koymak 

Yetkisini Ald›¤› Hallerde Bu Görevi Yerine Getirmek ........................... 229 

19. Coreper'de Yer Almak .............................................................................. 229 

20. AB Avrupa Konseyinde Yer Almak ........................................................ 229 

21. Konsey Taraf›ndan Devredilen Blok ‹stisna 

Düzenlemeleri Yetkisini Kullanmak ........................................................ 229 

22. Bireysel ve Blok ‹stisnalara ‹liflkin Kararlar Almak ................................ 229


XXI 

§12. AVRUPA TOPLULUKLARI MAHKEMES‹ VE ‹LK DERECE 

MAHKEMES‹ ......................................................................................................... 230 

I. ‹fllevi, Yarg› Yetkisinin Özellikleri ............................................................... 232 

II. Niteli¤i ........................................................................................................... 235 

III. Ad› ............................................................................................................. 235 

IV. Oluflumu ve Yarg›çlar›n Hukuki Durumu ..................................................... 236 

V. Çal›flmas› ....................................................................................................... 236 

VI. ATM'nin Bakt›¤› Davalar›n S›n›fland›r›lmas› ............................................... 237 

1. Davan›n Konusuna Göre .......................................................................... 237 

2. Davan›n Niteli¤ine Göre .......................................................................... 238 

a) Anayasal Davalar ................................................................................. 238 

b) ‹dari Davalar ........................................................................................ 238 

c) Di¤er Davalar ve Kazai Nitelik Tafl›yan Davalar ................................ 238 

3. ATM'nin Yetkisinin Mecburi Olup Olmamas›na Göre..............................239 

a) ATM'nin Mecburi Yetkisine Giren Davalar ........................................ 239 

b) ATM'nin ‹htiyari Yetkisine Giren Davalar .......................................... 239 

VII. ATM'nin Bakt›¤› Davalar .............................................................................. 240 

1. Bir Üye Ülkenin Antlaflmaya Uygun Hareket 

Etmesini Sa¤lama (‹hlâl) Davas› .............................................................. 240 

a) Kavram ............................................................................................... 242 

b) Davac›lar ............................................................................................ 243 

c) Önusul ‹fllemleri ................................................................................. 244 

c1) Komisyon Taraf›ndan Usulün Bafllat›lmas› Halinde ................... 244 

c2) Bir Üye Devlet Taraf›ndan Usulün Bafllat›lmas› Halinde ........... 245 

d) Dava ................................................................................................... 245 

e) Karar ................................................................................................... 246 

f) Karar›n Yerine Getirilmemesinin Sonuçlar› ...................................... 246 

2. ‹ptal Davas› ................................................................................................ 246 

a) Kavram ............................................................................................... 246 

b) Daval›lar ............................................................................................. 247 

c) Davac›lar ............................................................................................ 247 

c1) Konsey, Komisyon ve Üye Ülkeler ............................................. 247 

c2) AP, AMB ve DK........................................................................... 248 

c3) Gerçek ve Tüzel Kifliler ............................................................... 248 

d) Konu ................................................................................................... 250 

e) Davan›n Aç›lma Süresi ...................................................................... 251 

f) Etkileri ................................................................................................ 251 

g) ‹ptal Edilebilirli¤in Def'i Olarak ‹leri Sürülmesi ............................... 251 

3. Hareketsizlik Davas› ................................................................................. 252 

a) Kavram ............................................................................................... 252 

b) Daval›lar ............................................................................................. 253 

c) Davac›lar ............................................................................................ 253 

d) Önusul: Hareketsizli¤i B›rakmaya Davet, Süre ................................. 253 

e) Dava ...................................................................................................... 254 

f) Karar›n Sonucu ..................................................................................... 254

XXII 


4. AP'nin veya Konseyin Bir Karar›n›n Kald›r›lmas› 

(‹ptal) Davas› ............................................................................................. 254 

5. Bir Üye Devletin Ekonomik Durumunun, AKÇTA 

ile ‹lgili Olarak, Komisyonun Bir Eyleminden veya 

Hareketsizli¤inden Etkilenmesi Halinde Aç›lan 

‹ptal Davas› ............................................................................................... 254 

6. Topluluk Tüzüklerinde Yer Alan Cezalar›n 

‹ncelenmesinde ATM'ye S›n›rs›z Yarg› Yetkisi 

Tan›nmas›, ‹nceleme Davas› .................................................................... 255 

a) Kavram ................................................................................................. 255 

b) Daval›lar ............................................................................................... 256 

c) Davac›lar .............................................................................................. 256 

d) Karar›n Etkileri .................................................................................... 256 

7. Topluluklar›n Sözleflmed›fl› Sorumluluklar›ndan 

Do¤an Tazminat Davas› ........................................................................... 256 

8. Topluluk ile Çal›flanlar› Aras›nda Davalar .............................................. 259 

9. AYB'nin ve AMB'nin Organlar›n›n Karar› Dolay›s›yla 

Aç›lan veya Bu Bankalar›n Açt›¤› Davalar............................................... 259 

10. Lisans Verilmesine ‹liflkin fiartlar›n Belirlenmesi 

Davas› ....................................................................................................... 260 

11. Önkarar Usulü............................................................................................ 260 

a) Kavram ................................................................................................. 260 

b) ATM'nin Yetkili Oldu¤u Konular ........................................................ 261 

c) ATM'ye Yollama Yetkisi ve Yollama Zorunlu¤u ............................... 263 

c1) ATM’ye Yollama Yetkisi, Yetkili Mahkemeler, Yollama 

fiartlar› .......................................................................................... 263 

c2) ATM’ye Yollama Zorunlu¤u ....................................................... 264 

d) ATM'nin Karar›n›n Niteli¤i ................................................................. 266 

12. Üye Ülkelerin Topluluk Hukukunu ‹hlal Ederek Kiflilere 

Verdikleri Zarardan Do¤an Sorumluluk .................................................. 266 

VIII. Usul ............................................................................................................. 268 

1. Yaz›l› Usul Aflamas› .................................................................................. 268 

2. Sözlü Aflama .............................................................................................. 268 

3. Özel Usul ................................................................................................... 268 

IX. ‹lk Derece Mahkemesi ................................................................................... 268 

X. Kararlar›n Tenfizi .......................................................................................... 269 

XI. Hukuk Yollar› ................................................................................................ 269 

§13.DENET‹M KURUMU .............................................................................................. 270 

I. Genel Olarak .................................................................................................. 270 

II. Oluflumu, Üyelerde Aranan Nitelikler ve Haklar› ......................................... 273 

III. Görevleri ve Yetkileri .................................................................................... 274


XXIII 

‹K‹NC‹ BÖLÜM 

DANIfiMA KOM‹TELER‹, AJANSLAR VE 

D‹⁄ER KURULUfiLAR 

§14.EKONOM‹K VE SOSYAL KOM‹TE ..................................................................... 276 

I. Niteli¤i ........................................................................................................... 276 

II. Oluflumu ......................................................................................................... 277 

III. Özerkli¤i ve Ba¤›ms›zl›¤› .............................................................................. 277 

IV. Uzmanl›k Gruplar› ve Çal›flma Gruplar› ....................................................... 278 

V. Görevleri ........................................................................................................ 278 

§15.BÖLGELER KOM‹TES‹ ......................................................................................... 279 

§16.AVRUPA ‹fi GÜVENL‹⁄‹ VE SA⁄LIK AJANSI ................................................. 281 

§17.AVRUPA ÇEVRE AJANSI ..................................................................................... 282 

§18.D‹⁄ER KOM‹TE, OF‹S, AJANS VE KURULUfiLAR .......................................... 283 

I. Avrupa Polis Ofisi (Europol) ve Avrupa Polis Ofisinin 

Uyuflturucu Dairesi ........................................................................................ 283 

II. ‹çpazarda Uyumlaflt›rman›n Sa¤lanmas› Ofisi .............................................. 283 

III. Mesleki E¤itimin Gelifltirilmesi Avrupa Merkezi ......................................... 283 

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM 

F‹NANSAL HÜKÜMLER 

§19.AB'N‹N BÜTÇES‹ .................................................................................................. 285 

I. Genel Olarak Bütçe Sistemi .......................................................................... 286 

II. ‹lgili Baz› Karar ve Raporlar ......................................................................... 287 

III. Bütçenin Gelirleri .......................................................................................... 288 

1. 1970'e Kadar Süren Dönem ...................................................................... 288 

2. Toplulu¤un "Öz Kaynaklar› Kavram›", 21 Nisan 1970 

Karar› ........................................................................................................ 288 

a) Ortak Gümrük Tarifesi Gelirleri .......................................................... 289 

b) Tar›m Vergileri .................................................................................... 289 

c) KDV Üzerinden Al›nan Vergi ............................................................. 289 

3. 1984 Fontainebleau Antlaflmas›, Bütçe Disiplini 

Mutabakat› ve 1988 Brüksel Karar› (Delors I Paketi) ............................. 289 

IV. Bütçenin Giderleri ......................................................................................... 291 

1. Avrupa Tar›msal Yönlendirme ve Garanti Fonu ...................................... 292 

2. Avrupa Sosyal Fonu ................................................................................. 293 

3. Avrupa Bölgesel Kalk›nma Fonu............................................................... 293 

4. Bütünleflme Fonu ....................................................................................... 294 

5. Avrupa Kalk›nma Fonu ............................................................................. 294 

V. Bütçe ‹lkeleri ................................................................................................. 294 

VI. Bütçenin Haz›rlanmas› ve Kabulü ................................................................. 294 

1. Komisyon Taraf›ndan Öntasar›n›n Haz›rlanmas› ...................................... 294 

2. Öntasar›n›n Konseyde Müzakeresi ............................................................ 295

XXIV 


3. Bütçe Tasar›s›n›n AP'de Müzakeresi ...................................................... 295 

4. Bütçe Tasar›s›n›n Konseyde ‹kinci Müzakeresi ve 

Konseyin Alabilece¤i Kararlar ................................................................. 296 

5. Bütçe Tasar›s›n›n AP'de ‹kinci Müzakeresi ve Çeflitli 

Kararlar ..................................................................................................... 297 

§20.AVRUPA YATIRIM BANKASI ............................................................................. 299 

§21.AVRUPA MERKEZ BANKASI VE AVRUPA PARA KURUMU ....................... 301 

ÜÇÜNCÜ KISIM 

‹Ç (ORTAK) PAZAR 

B‹R‹NC‹ BÖLÜM 

‹Ç PAZARDA SERBEST‹LER 

§22.GÜMRÜK B‹RL‹⁄‹ VE MALLARIN SERBEST DOLAfiIMI ............................. 302 

I. Genel Olarak ............................................................................................................ 304 

1. Girifl ........................................................................................................... 304 

2. Ortak Ticaret Politikalar› ........................................................................... 306 

a) Kavram ............................................................................................... 306 

b) Topluluk Üyelerine Yönelik Düzenlemelerle 

Yürütülen Ticaret Politikas› ve Üçüncü Ülkelerle 

Yap›lan Sözleflmelerle Yürütülen Ticaret Politikas› .......................... 310 

c) Ticaret Politikalar›na Karfl› Üye Ülkelerin Gere¤inde 

Korunmas› .......................................................................................... 310 

II. Gümrük Birli¤i .............................................................................................. 310 

1. Kavram ..................................................................................................... 310 

2. Gümrük Bölgesi ve Birli¤e Dahil Mallar ................................................. 310 

3. Gümrük Birli¤i'nin Kapsam› ve Esaslar› .................................................. 311 

4. Efletkili Resim ve Harçlar ......................................................................... 312 

5. ‹ç Vergilerde Ay›r›mc›l›k (Diskriminasyon) Yasa¤› 

Kural› ve Gümrük Birli¤i ........................................................................ 314 

III. Mallar›n Serbest Dolafl›m› ............................................................................. 316 

IV. ‹thalatta ve ‹hracatta Miktar K›s›tlamalar› ve 

Efletkili Önlem Kavram› ................................................................................ 316 

1. Miktar K›s›tlamalar›na ‹liflkin Önlemler ................................................... 316 

2. Efletkili Önlem Kavram› ............................................................................ 317 

V. Mallar›n Serbest Dolafl›m›n›n ‹stisnalar› ....................................................... 320 

VI. Ticari Devlet Tekelleri .................................................................................. 324 

1. Genel Olarak ............................................................................................. 324 

2. Kapsam ..................................................................................................... 324 

3. Ticari Devlet Tekellerinin fiekil De¤ifltirme 

Zorunlu¤unun fiartlar› .............................................................................. 325 

4. Tar›msal Ürünlere ‹liflkin Özel Durum .................................................... 327 

5. ATA m. 31’in (eski 37) Uygulama Alan› D›fl›nda Kalan 

Ay›r›mc›l›k ................................................................................................ 327


XXV 

§23.EME⁄‹N SERBEST DOLAfiIMI ............................................................................ 328 

I. Genel Olarak .................................................................................................. 330 

II. Vatandafll›¤›n Ay›r›mc›l›k Yaratmamas› ....................................................... 331 

III. Serbest Dolafl›m›n Kapsam› .......................................................................... 332 

1. Üye Devletlerde ‹fle Talip Olma Hakk› ..................................................... 332 

2. ‹fli Alabilmek ‹çin Hareket Serbestisi ...................................................... 333 

3. ‹fli Yapmak ‹çin Oturma Hakk› ................................................................ 333 

4. ‹flin Bitiminde Kalabilme Hakk› ............................................................... 334 

IV. Sosyal Güvenlik ............................................................................................. 334 

1. Genel Düzen .............................................................................................. 334 

2. Sosyal Güvenlik Konusundaki Topluluk ‹fllemlerinin 

Kapsam› .................................................................................................... 336 

a) Sosyal Güvenlik Yard›mlar› Kavram› .................................................. 336 

b) Sosyal Güvenlik Kapsam›nda Yeralan Kifliler .................................... 337 

c) Topluluk Yard›mlar› ............................................................................. 338 

d) Uygulanacak Hukuk ............................................................................. 338 

e) Sigorta Sürelerinin Birlikte Hesaplanmas› ........................................... 339 

f) Y›¤›lma (Kümülasyon) Sorunu ............................................................ 339 

g) Üye Devletler Aras›nda Tazminat ....................................................... 339 

h) Halefiyet ............................................................................................... 339 

V. Serbest Dolafl›m›n ‹stisnalar› ......................................................................... 340 

1. Kamu Sa¤l›¤› - Güvenli¤i - Düzeni .......................................................... 340 

2. Kamu ‹daresine Ait ‹fller ........................................................................... 342 

§24.YERLEfiME SERBEST‹S‹ ...................................................................................... 343 

I. Genel Olarak .................................................................................................. 344 

II. Yerleflme Serbestisinin Kapsam› ................................................................... 347 

1. Kiflisel Kapsam .......................................................................................... 347 

2. Faaliyet Kavram›n›n Kapsam› ................................................................... 348 

III. Yerleflme Serbestisinin Muhtevas› ................................................................ 348 

IV. Yerleflme Serbestisinin ‹stisnalar› ................................................................. 349 

1. Kamu Otoritesinin Kullan›lmas› ............................................................... 349 

2. Kamu Düzeni-Güvenli¤i-Sa¤l›¤› Aç›s›ndan ‹stisnalar .............................. 350 

V. Özel Düzenlemeler ........................................................................................ 351 

§25. H‹ZMETLER‹N SERBEST DOLAfiIMI ............................................................... 356 

I. Genel Bilgiler ve Kapsam ............................................................................. 358 

II. Hizmetlerin Serbest Dolafl›m›n›n Muhtevas› ................................................ 359 

III. Hizmetlerin Serbest Dolafl›m›nda Uyumlaflt›rma .......................................... 361 

IV. Hizmetlerin Serbest Dolafl›m›n›n ‹stisnalar› .................................................. 363 

§26. SERMAYEN‹N SERBEST DOLAfiIMI VE ÖDEME SERBEST‹S‹ .................. 364 

I. Genel Bilgi ..................................................................................................... 365 

II. Kapsam ve Muhteva ...................................................................................... 366 

III. K›s›tlamalar›n Kald›r›lmas› ........................................................................... 369 

IV. Serbest Dolafl›m›n ‹stisnalar› ......................................................................... 369

XXVI 


V. Serbest Dolafl›ma Getirilen ‹stisnalar›n ‹stisnalar› ........................................ 370 

1. Genel Ay›r›mc›l›k Yasa¤› .......................................................................... 370 

2. Süreli ‹stisnalar ......................................................................................... 370 

VI. Özel Düzenlemeler ........................................................................................ 371 

‹K‹NC‹ BÖLÜM 

‹Ç PAZARDA REKABET‹N KURULMASI VE KORUNMASINA 

‹L‹fiK‹N KURALLAR 

Birinci Altbölüm 

GENEL B‹LG‹LER 

§27.REKABET‹ DÜZENLEYEN HÜKÜMLER VE UYGULAMA ALANI ............... 372 

I. Sistem ............................................................................................................ 381 

II. Rekabet Kurallar›n›n Amaçlar› ...................................................................... 381 

III. AKÇTA ve AAETA'da Rekabet Kurallar› .................................................... 382 

IV. Rekabete ‹liflkin Kurallar›n Uygulama Alan› ................................................ 382 

1. Toprak Yönünden ...................................................................................... 383 

a) AT Bölgesinde Uygulama .................................................................... 383 

b) AT Bölgesi D›fl›ndaki ‹flletmelere Uygulama ...................................... 383 

2. Sektörel Yönden ........................................................................................ 384 

3. Zaman Yönünden ..................................................................................... 385 

V. AT Rekabet Kurallar› ile Ulusal Hukuklar›n Rekabete 

‹liflkin Hükümlerinin Uygulanmas› ............................................................... 385 

VI. ATA'n›n 85 ve 86. Maddelerinin Uygulanmas› Hakk›nda 

Topluluk Mevzuat›, Özellikle 17/62 Say›l› Topluluk 

Tüzü¤ü ........................................................................................................... 388 

‹kinci Altbölüm 

TEfiEBBÜSLERE UYGULANAN HÜKÜMLER 

§28. REKABET‹N KISITLANMASI VE HAK‹M DURUMUN KÖTÜYE 

KULLANILMASI YASAKLARI ‹LE TEfiEBBÜSLER‹N 

B‹RLEfiMELER‹N‹N (TOPLANMALARININ) DENETLENMES‹..................... 389 

I. Kartel ve Rekabetin Di¤er Bir fiekilde K›s›tlanmas› Yasa¤› ........................ 389 

1. Kartel ve Di¤er K›s›tlamalar Kavram› ...................................................... 389 

2. Teflebbüs ................................................................................................... 390 

3. Teflebbüs Birlikleri ................................................................................... 392 

4. Yasa¤› Oluflturan fiartlar .......................................................................... 392 

a) Dan›fl›kl›l›k ......................................................................................... 392 

a1) Anlaflmalar ................................................................................... 393 

a2) Teflebbüs Birliklerinin Kararlar› .................................................. 394 

a3) Uyumlu Eylemler ......................................................................... 394


XXVII 

b) K›s›tlama Amac› veya Etkisi .............................................................. 400 

b1) Kavramlar .................................................................................... 400 

b2) Önleme, K›s›tlama, Bozulma ....................................................... 400 

b3) K›s›tlama Amac› ve Per Se Doktrini ........................................... 402 

b4) Amaç veya Etki ........................................................................... 403 

b5) Marka ‹çi (“‹kinci El”) Rekabette S›n›rlama ............................... 403 

b6) Consten & Grundig Karar› .......................................................... 404 

b7) Hakl› Sebeb Doktrini ................................................................... 405 

b8) Yatay ve Dikey Anlaflmalar ......................................................... 409 

b9) Ana Ortakl›k ile Yavru Ortakl›k Aras›ndaki Anlaflmalar ............ 412 

b10) Teflebbüs ile Acenta Aras›ndaki Anlaflmalar ............................... 413 

c) Üye Ülkeler Aras›ndaki Ticarete Etki ................................................ 413 

c1) Kavram›n ‹fllevi ............................................................................ 413 

c2) Test Yöntemleri ........................................................................... 414 

c3) “Üye Devletler” Kavram› ............................................................ 418 

c4) “Ticaret” Kavram› ........................................................................ 418 

c5) De Minimis/Hoflgörülebilirlik Doktrini ...................................... 419 

5. Kartel ve Di¤er K›s›tlamalar›n Özellikle Sözkonusu Oldu¤u Haller ....... 420 

6. ‹stisna Edilme (Muafiyet) ......................................................................... 422 

a) Amaç .................................................................................................. 422 

b) Yetkili Organ ...................................................................................... 423 

c) fiartlar ................................................................................................. 423 

c1) Olumlu fiartlar .............................................................................. 424 

c2) Olumsuz fiartlar ........................................................................... 425 

d) Türler .................................................................................................. 426 

d1) Bireysel ‹stisna ............................................................................. 426 

d2) Blok ‹stisna .................................................................................. 426 

7. ATA’n›n 81. Maddesi ve Fikrî Mülkiyet Haklar› .................................... 429 

8. Rekabete Ayk›r›l›¤›n Varl›¤›na Sebebiyet Veren Devlet Önlemleri ....... 430 

9. Dikey Anlaflmalar ..................................................................................... 430 

10. Ayk›r›l›¤›n Sonuçlar› ................................................................................ 430 

a) Geçersizlik .......................................................................................... 430 

b) Geçersizli¤in fiart› ...............................................................................431 

c) Geçersizli¤in Türü .............................................................................. 431 

c1) Genel Olarak ................................................................................ 431 

c2) K›smi Geçersizlik ......................................................................... 432 

c3) Geçici Geçerlilik .......................................................................... 432 

d) Geçersizli¤in Niteli¤i ......................................................................... 433 

e) Ulusal Mahkemelerin Yetkileri .......................................................... 433 

f) Özel Hukuka ‹liflkin Di¤er Sonuçlar .................................................. 434 

II. Hakim Durumun Kötüye Kullan›lmas› Yasa¤› ............................................. 434 

1. ATA’n›n 82. Maddesinin Özellikleri ....................................................... 434 

a) Do¤rudan Etki ve Do¤rudan Uygulanma .......................................... 435 

b) Hakim Durumun Yasak Olmamas› .................................................... 435

XXVIII 


c) Örnekle Tan›m ................................................................................... 436 

d) Ayk›r›l›¤›n Sonuçlar› .......................................................................... 436 

2. Uygulama fiartlar› ..................................................................................... 436 

a) Teflebbüs ............................................................................................. 436 

b) ‹lgili Pazar .......................................................................................... 436 

b1) Kavram ......................................................................................... 436 

b2) Ürün ve Hizmet Pazar› ................................................................ 438 

b3) Co¤rafi Pazar ................................................................................ 442 

b4) Zamansal ve Dönemsel Pazar....................................................... 443 

b5) “Ortak Pazar›n Önemli K›sm›” .................................................... 444 

c) Hakim Durum ..................................................................................... 444 

c1) Tan›m ........................................................................................... 444 

c2) Etken Kriter: Pazar Pay› ............................................................... 445 

c3) Di¤er Kriterler: Rakiplerin Piyasaya Girmesini 

Engelleyen Etkenler ...................................................................... 446 

d) Kötüye Kullanma ............................................................................... 449 

d1) Engelleme veya D›fllama ............................................................. 450 

d2) Sömürü ......................................................................................... 454 

d3) Yap›sal De¤ifliklik ....................................................................... 455 

d4) Kötüye Kullanman›n Özellikle Sözkonusu Oldu¤u Haller ......... 456 

e) Birlikte Hakim Olma .......................................................................... 458 

f) Üye Ülkeler Aras›ndaki Ticarete Etki ................................................ 461 

3. Fikrî Mülkiyet Haklar› ve ATA’n›n 82. Maddesi .................................... 461 

4. Ayk›r›l›¤›n Sonuçlar› ................................................................................ 461 

III. Birleflmelerin ve Devralmalar›n Denetlenmesi ............................................. 461 

1. Genel Olarak ............................................................................................. 461 

2. 4064/89 Say›l› Birleflmeler Tüzü¤ü .......................................................... 463 

a) Önbilgiler ........................................................................................... 463 

b) Birleflme Kavram› .............................................................................. 466 

c) Eflikler ................................................................................................. 467 

d) Kriterler ve Piyasa .............................................................................. 467 

3. Usul ........................................................................................................... 469 

4. Joint-Ventura’lar ....................................................................................... 469 

IV. 17/62 Say›l› Topluluk Tüzü¤ü ....................................................................... 472 

1. Önbilgiler .................................................................................................. 472 

2. Terimler .................................................................................................... 474 

3. Hukukî Dayanak ....................................................................................... 474 

4. Usul ........................................................................................................... 475 

a) ‹nceleme ............................................................................................... 475 

b) Bilgi Alma ............................................................................................ 475 

c) Soruflturma ............................................................................................ 477 

d) Karar ..................................................................................................... 477 

5. Komisyonun Alabilece¤i Di¤er Kararlar ................................................. 477 

6. Komisyon Karar›na Karfl› ‹DM’ye ve ATM’ye Baflvurma ..................... 480 

7. Kararlar›n Tenfizi ..................................................................................... 480


XXIX 

Üçüncü Altbölüm 

ÜYE DEVLETLERE UYGULANAN REKABET‹ KORUYUCU 

KURALLAR 

§29.KAMU TEfiEBBÜSLER‹ VE DEVLET TEKELLER‹ .......................................... 481 

I. Sistem ............................................................................................................ 482 

II. Kamu Teflebbüsleri ve Kendilerine Özel ya da ‹nhisarî 

Haklar Tan›nm›fl Teflebbüsler ........................................................................ 484 

III. Üye Devletlerin Yükümleri ........................................................................... 485 

IV. ‹stisna ............................................................................................................. 486 

§30. DEVLET YARDIMLARI ....................................................................................... 488 

I. Genel Bilgi ..................................................................................................... 491 

II. ATA'n›n 87-89. Maddelerin Oluflturdu¤u Sistem ......................................... 492 

1. ATA-Ams 87. Maddenin Yap›s› .............................................................. 493 

2. ATA-Ams 87. Maddenin Di¤er Anlaflma Hükümleriyle ‹liflkisi ............. 495 

3. ATA-Ams 88. Maddenin Yap›s› .............................................................. 496 

4. ATA-Ams 89. Madde ............................................................................... 497 

III. Devlet Yard›m› Kavram› ve Ortak Pazarla Ba¤daflmazl›k ........................... 499 

1. Genel Bilgi ................................................................................................ 499 

2. Devlet Yard›m› Kavram›n›n Unsurlar› ..................................................... 502 

a) Devlete Atfedilebilirlik ...................................................................... 502 

a1) Kurumsal Atfedilebilirlik ............................................................. 503 

a2) Mali Atfedilebilirlik ..................................................................... 505 

b) Menfaat ............................................................................................... 507 

c) Yararlanan›n ‹flletme veya Üretim Dal› Olmas› ................................ 508 

c1) ‹flletme Kavram› ........................................................................... 508 

c2) Üretim Dal› Kavram› ................................................................... 509 

d) Seçicilik .............................................................................................. 509 

3. Ortak Pazarla Ba¤daflmazl›¤›n Unsurlar› ................................................. 510 

a) Rekabetin Bozulmas› veya Bozulma Tehlikesinin Varl›¤› ................ 510 

b) Üye Devletler Aras› Ticaretin Zedelenmesi ...................................... 512 

IV. Denetim Usulü ............................................................................................... 514 

1. Yeni Devlet Yard›mlar›n›n Denetlenmesi ................................................ 514 

a) Yeni Devlet Yard›m› Kavram› ........................................................... 514 

b) Öndenetim .......................................................................................... 514 

b1) Ön Denetimin Bafllamas›: Bildirim ............................................. 514 

i) Kapsam .................................................................................. 514 

ii) Yükümlü ................................................................................ 514 

iii) Süre ........................................................................................ 516 

iv) Bildirim Usulü ........................................................................ 517 

b2) Ön Denetim Sona Ermesi ............................................................ 518 

i) Bildirilen Önlemin Devlet Yard›m› Olmad›¤› Karar› ........... 518 

ii) Ba¤dafl›rl›k Karar› .................................................................. 519

XXX 


iii) Soruflturma Aç›lmas› .............................................................. 520 

iv) Ön Denetim Süresinin Dolmas› ............................................. 520 

c) Soruflturma ......................................................................................... 520 

c1) Soruflturman›n Aç›lmas› ............................................................... 521 

c2) Soruflturmaya Kat›lanlar .............................................................. 522 

c3) Soruflturma Prosedürü .................................................................. 522 

c4) Soruflturman›n Sona Ermesi ......................................................... 523 

i) Bildirilen Önlemin Devlet Yard›m› Olmad›¤› Karar› ........... 523 

ii) Ba¤dafl›rl›k Karar› .................................................................. 523 

iii) Koflullu Ba¤dafl›rl›k Karar› .................................................... 523 

iv) Ba¤daflmazl›k Karar› .............................................................. 524 

v) Soruflturma Süresinin Dolmas› .............................................. 524 

d) Mevcut Devlet Yard›mlar›n›n Denetlenmesi ..................................... 525 

e) Uygulama Yasa¤›n›n ‹hlali Halinde ‹zlenecek Usul .......................... 526 

2. Mevcut Devlet Yard›mlar›n›n Denetlenmesi ........................................... 527 

a) Mevcut Devlet Yard›m› Kavram› ...................................................... 527 

b) Y›ll›k Raporlar ................................................................................... 527 

c) ‹nceleme ............................................................................................. 528 

d) Soruflturma ......................................................................................... 529 

V. Üye Devletin Baflvurusu Üzerine Konseyin Bir Devlet Yard›m›n› 

Ortak Pazarla Ba¤dafl›r Kabul Etmesi ........................................................... 530 

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM 

‹Ç PAZARIN POL‹T‹KALARI 

§31.TARIM POL‹T‹KASI .............................................................................................. 531 

I. Genel Olarak .................................................................................................. 533 

II. Tar›m Politikas›n›n Kapsam› ve Muhtevas› .................................................. 533 

III. ‹ç Pazar Düzeninin Kuruluflu ve Geliflmesi .................................................. 536 

1. Ortak Organizasyon ve Pazar Düzeni Politikalar› .................................... 536 

a) Fiyat Belirleme Sistemi ...................................................................... 537 

b) Yard›m Sistemi ................................................................................... 538 

c) Döviz Kurlar›ndaki Farkl›l›klar› Telâfi Sistemi ve Sabit Kur 

Sistemine Geçifl .................................................................................. 539 

d) Fazla Üretime ‹liflkin Tedbirler .......................................................... 539 

e) Birlik Tercihi Kural› ........................................................................... 540 

2. Tar›mda Sosyal ve Yap›sal Politika ve Reform ‹htiyac› ........................... 540 

IV. Avrupa Tar›msal Yönlendirme ve Garanti Fonu ve 

Tar›m Politikas›n›n Finansman› .................................................................... 541 

§32.BALIKÇILIK POL‹T‹KASI .................................................................................... 543 

I. Bal›kç›l›k Politikas›n›n Düzenlenmesi ve Geliflmesi .................................... 544 

II. Bal›kç›l›kta Ortak Pazar Organizasyonu ....................................................... 546 

III. Ortak Bal›kç›l›k Politikas›ndaki Zorluklar ve Üçüncü 

Devletlerle Antlaflmalar ................................................................................. 547


XXXI 

§33.TAfiIMA POL‹T‹KASI ............................................................................................ 548 

I. Kapsam .......................................................................................................... 549 

II. Ortak Politika Çal›flmalar› ............................................................................. 549 

III. Tafl›ma Politikas›nda Hedefler ...................................................................... 550 

IV. Yap›lacak Düzenlemelerdeki Ortak Esaslar .................................................. 551 

V. Çeflitli Tafl›ma Sektörlerine ‹liflkin Düzenlemeler ........................................ 552 

1. Demiryolu ile Tafl›mac›l›k ......................................................................... 552 

2. Karayolu ile Tafl›mac›l›k ........................................................................... 553 

3. ‹ç Sularda Tafl›mac›l›k ............................................................................... 554 

4. Denizde Tafl›mac›l›k .................................................................................. 554 

5. Hava Tafl›mac›l›¤› ...................................................................................... 555 

6. Transavrupa A¤› ........................................................................................ 555 

§34. ENERJ‹ POL‹T‹KASI ............................................................................................. 557 

§35. KORUMA AMAÇLI T‹CARET POL‹T‹KASI ARAÇLARI ................................ 560 

I. Genel Olarak .................................................................................................. 561 

II. Dampinge Karfl› Korunma ............................................................................. 563 

1. Amaç ve Kapsam ...................................................................................... 564 

a) Amaç .................................................................................................... 564 

b) Kapsam ................................................................................................. 565 

2. Dampingin Tan›m› ve Unsurlar› .............................................................. 566 

a) Benzer Ürün ......................................................................................... 567 

b) Normal Fiyat ........................................................................................ 567 

c) ‹hraç Fiyat› ........................................................................................... 569 

d) Karfl›laflt›rma ve Damping Marj› ......................................................... 570 

e) Zarar Marj› ........................................................................................... 573 

f) Topluluk Sanayii ................................................................................... 574 

g) Topluluk Menfaati ................................................................................ 575 

3. Usul ............................................................................................................ 575 

a) fiikayet ve Soruflturman›n Bafllat›lmas› ................................................ 575 

b) Soruflturma ........................................................................................... 576 

c) Geçici Tedbirler .................................................................................... 577 

d) Soruflturman›n Kesin Tedbirle Sonuçlanmas›, Vergi Tahsili .............. 577 

e) Soruflturman›n Bir Fiyat Taahhüdünün Kabulüyle 

Sonuçlanmas› ....................................................................................... 578 

f) Soruflturman›n Tedbir Al›nmadan Sonuçlanmas› ................................. 579 

4. Tedbirlerin Dolan›lmas› ............................................................................ 579 

5. ‹dari ‹nceleme ............................................................................................ 580 

a) Sona Erme ‹ncelemesi ...........................................................................580 

b) Ara ‹nceleme ........................................................................................ 580 

c) Yeni Gelen ‹ncelemesi ......................................................................... 581 

6. Hukuki ‹nceleme ....................................................................................... 581 

a) Baflvuru fiartlar› .................................................................................. 581 

a1) Do¤rudan ve Bireysel Etki ........................................................... 581 

a2) Olumsuz Etki ............................................................................... 584

XXXII 


b) ‹nceleme Konusu ................................................................................ 584 

III. Sübvansiyonlara Karfl› Korunma ................................................................... 584 

1. Amaç ve Kapsam ....................................................................................... 585 

a) Amaç .................................................................................................... 585 

b) Kapsam ................................................................................................. 585 

2. Sübvansiyonun Varl›¤› ve Unsurlar› ......................................................... 586 

a) Sübvansiyonun Varl›¤› ......................................................................... 586 

b) Telafisi Mümkün Olan Sübvansiyon ................................................... 587 

c) Telafisi Mümkün Olmayan Sübvansiyon ............................................ 587 

d) Telafi Edilebilir Sübvansiyon Miktar› ................................................. 588 

e) Zarar Marj›, Topluluk Sanayii, Topluluk Menfaati ............................. 588 

3. Usul ............................................................................................................ 589 

4. Tedbirlerin Dolan›lmas› ............................................................................ 589 

5. Tedbirlerin Birlikte Uygulanmas› ............................................................. 589 

6. ‹dari ‹nceleme ............................................................................................ 589 

7. Hukukî ‹nceleme ....................................................................................... 589 

IV. ‹thalatta Ortak Kurallar .................................................................................. 590 

V. Ticari Engellere Karfl› Korunma ................................................................... 592 

§36.ÇEVRE POL‹T‹KASI ................................................................................................596 

I. Tarihsel Geliflim ............................................................................................ 598 

II. Çevre Politikas›n›n Hedefleri ........................................................................ 601 

III. Çevre Politikas›n› fiekillendiren ‹lkeler ........................................................ 603 

IV. Üye Devletlerin ve Birli¤in Faaliyet Alanlar›n›n 

S›n›rlar›n›n Belirlenmesi ............................................................................... 605 

V. Çevre Politikas›n›n Hukuki Dayanaklar› ....................................................... 609 

1. Çevre Politikas›n›n Genel Yetki Normu ................................................... 609 

2. Çevre Politikas›na ‹liflkin Özel Yetki Normlar› ........................................ 610 

VI. Çevre Politikas›n›n Finansman› ve Uygulanmas› .......................................... 613 

§37.SOSYAL POL‹T‹KA ............................................................................................... 617 

I. AT Sosyal Politikas›n›n Geliflimi .................................................................. 620 

II. Toplulu¤un Sosyal Politika Alan›ndaki Hedefleri ve Bunlar› 

Gerçeklefltirme Yollar› .................................................................................. 625 

III. Toplulu¤un Sosyal Politikaya ‹liflkin Yetkilerinin Saptanmas› .................... 627 

IV. Sosyal Partnerlerin Etkinli¤inin Art›r›lmas›................................................... 629 

V. Avrupa Birli¤inin Sosyal Politika Alan›ndaki 

Faaliyetleri ..................................................................................................... 633 

1. ‹fl ve Sosyal Güvenlik Hukuku Alan›ndaki Faaliyetler ............................. 633 

a) ‹stihdam .............................................................................................. 633 

b) ‹fl Hukuku ve Çal›flma Koflullar› ........................................................ 635 

c) Mesleki E¤itim ................................................................................... 638 

d) Sosyal Güvenlik ................................................................................. 639 

e) ‹fl Yerinde Sa¤l›¤›n Korunmas› .......................................................... 639 

2. Kad›n-Erkek Eflitli¤i Alan›ndaki Faaliyetler ............................................. 641


XXXIII 

a) ATA m. 141 ve Uygulama Alan› ....................................................... 641 

b) Kad›n-Erkek Eflitli¤i Alan›nda Ç›kan Yönergeler ............................. 646 

VI. Avrupa Sosyal Fonu ...................................................................................... 649 

§38. TÜKET‹C‹N‹N KORUNMASI POL‹T‹KASI ....................................................... 650 

I. Hukuki Dayanaklar ve Topluluk Politikas› ................................................... 652 

II. Topluluk Politikas›n›n Hayata Geçirilmesi ................................................... 657 

§39. SANAY‹ VE ARAfiTIRMA-GEL‹fiT‹RME POL‹T‹KALARI ............................. 663 

§40. EKONOM‹K VE PARASAL POL‹T‹KALAR, EKONOM‹K 

VE PARASAL B‹RL‹K ......................................................................................... 668 

I. Ekonomik Politikalar ..................................................................................... 668 

1. Maastricht'ten Önce ................................................................................... 668 

2. Maastricht'ten Sonra .................................................................................. 670 

II. ABA'n›n Sistemi ............................................................................................ 672 

III. Parasal Düzen ................................................................................................ 672 

1. Güçlükler .................................................................................................. 672 

2. Avrupa Para Sistemi ................................................................................. 673 

3. Para Birli¤i ................................................................................................ 675 

a) Birinci Aflama ....................................................................................... 675 

b) ‹kinci Aflama ........................................................................................ 676 

c) Üçüncü Aflama ..................................................................................... 677 

§41. TOPLULUK HUKUKUNDA F‹KRÎ MÜLK‹YET HAKLARI ........................... 679 

I. Terim .............................................................................................................681 

II. Sorun: FM Haklar› ve Topluluk Hukuku ...................................................... 682 

III. Mallar›n Serbest Dolafl›m› ve FM Haklar› .................................................... 683 

1. ATA'n›n 30. (Eski 36.) Maddesi .............................................................. 683 

2. Tükenme ‹lkesi ......................................................................................... 685 

3. Hakk›n Özgül Konusu Doktrini ............................................................... 693 

4. Hakk›n Özgül Konusunun Hakk›n Türüne 

Göre Belirlenmesi ......................................................................................695 

a) Markada .................................................................................................695 

a1) Markan›n Temel ‹fllevi ................................................................. 695 

a2) Markan›n Ba¤lant› ‹fllevi................................................................698 

a3) Markan›n Özgül Konusuna Giren ve Girmeyen Kullan›m 

Biçimleri ....................................................................................... 701 

b) Patentte ............................................................................................... 708 

c) Tasar›mda ........................................................................................... 710 

d) Türlerde ............................................................................................... 711 

e) Fikir ve Sanat Eserinde ...................................................................... 712 

IV. ATA'n›n 81. (Eski 85.) ile 82. (Eski 86.) Maddeleri ve FM Haklar› .......... 717 

1. Genel Olarak .............................................................................................. 717 

a) Sorun .................................................................................................. 717 

b) ATM'nin Kararlar›nda Yer Alan Esaslar ........................................... 718 

b1) FM Haklar›n›n Varl›¤› ve Kullan›lmas› Ayr›m› .......................... 718

XXXIV 


b2) Ortak Pazar›n Bölüflülmesi .......................................................... 718 

b3) Somut Olay›n Özelliklerine Göre Karara Var›lmas› Gere¤i ....... 719 

2. FM ile ‹lgili Devir Sözleflmeleri ve ATA'n›n 

81. Maddesi .............................................................................................. 719 

3. FM Haklar› ile ‹lgili Lisans Sözleflmeleri ve ATA'n›n 

81. Maddesi ............................................................................................. 720 

4. Bireysel ‹stisna ......................................................................................... 723 

5. Blok ‹stisna ............................................................................................... 723 

6. ATA'n›n 82. Maddesi ............................................................................... 724 

7. Baz› Sözleflmelerde Yer Alan FM Haklar›na ‹liflkin 

Hükümler ve ATA'n›n 81. ve 82. Maddeleri ........................................... 725 

V. Fikrî Mülkiyet Alan›nda Ortak Hukuk 

Oluflturulmas› ve Uyumlaflt›rma Çal›flmalar› ................................................ 726 

1. Patentlere ve ‹lgili Haklara ‹liflkin Düzenlemeler .................................... 726 

2. Markalar ve ‹lgili Haklara ‹liflkin Düzenlemeler ..................................... 726 

3. Fikir ve Sanat Eserlerine ve ‹lgili Haklara ‹liflkin 

Düzenlemeler ............................................................................................ 727 

4. Tasar›mlara ‹liflkin Düzenlemeler ............................................................ 728 

5. Veri Korunmas›na ‹liflkin Topluluk Çal›flmas› ........................................ 728 

6. Çeflitli Konular .......................................................................................... 728 

§42. ULUSAL HUKUKLARIN UYUMLAfiTIRILMASI POL‹T‹KASI ...................... 729 

I. Genel Olarak .................................................................................................. 729 

II. ATA'n›n 94. Maddesi .................................................................................... 732 

III. ATA'n›n 95. Maddesi .................................................................................... 733 

DÖRDÜNCÜ KISIM 

ÇEfi‹TL‹ KONULAR 

§43.TOPLULUK HUKUKUNDA TEMEL HAK KORUMASI .................................... 737 

I. Topluluk Antlaflmalar› ve Temel Haklar ....................................................... 740 

1. Kurucu Antlaflmalar ve Temel Haklar ...................................................... 740 

2. Avrupa Tek Senedi (ATS).......................................................................... 742 

3. Avrupa Birli¤i Antlaflmas› (ABA) ........................................................... 743 

4. Amsterdam Antlaflmas›n›n (AmsA) ATA ve ABA’ya Getirdi¤i 

De¤ifliklikler .............................................................................................. 743 

II. Topluluk Organlar›n›n Aç›klama ve Bildirileri ............................................. 746 

1. 5 Nisan 1977 Tarihli Parlamento, Konsey ve 

Komisyonun Ortak Aç›klamas› ................................................................ 746 

2. Konseyin Aç›klama ve Bildirileri ............................................................ 747 

a) 8 Nisan 1978 Tarihli Demokrasi Hakk›ndaki 

Kopenhag Aç›klamas› ........................................................................ 747 

b) 20 Haziran 1983 Tarihli Avrupa Birli¤i Hakk›nda 

Bildirge ............................................................................................... 748 

c) 3 ve 4 Haziran 1999 Tarihinde Yap›lan Köln Zirvesinde Al›nan 

Karar: Avrupa Birli¤i Temel Haklar fiart›n›n Haz›rlanmas› .............. 748


XXXV 

3. Parlamento Kararlar› ve Parlamento ‹çi Öneriler ..................................... 749 

a) "Özel Haklara" ‹liflkin Aç›klamalar ................................................... 749 

b) 27 Nisan 1979 Tarihli Karar .............................................................. 749 

c) 14 fiubat 1984 Tarihli Avrupa Birli¤i Anayasa 

Tasla¤› ................................................................................................ 749 

d) 12 Nisan 1989 Tarihli Temel Haklar ve Özgürlükler 

Bildirgesi ............................................................................................ 750 

e) 12 Aral›k 1990 Tarihli Avrupa Birli¤inin Anayasal 

Temeline ‹liflkin Karar ....................................................................... 751 

f) Avrupa Halk Partisinin Anayasa Tasla¤› ........................................... 751 

g) 3 fiubat 1993 Tarihli Kurumsal Komisyon Tasla¤› ........................... 751 

4. Komisyonun Çal›flmalar› ........................................................................... 752 

5. Avrupa Toplulu¤u Sosyal fiart› (ATSfi) ................................................... 753 

III. Temel Haklar›n ATM ‹çtihad› Çerçevesinde Korunmas› ............................. 754 

1. Temel Haklarda ‹lk Dönem ...................................................................... 754 

2. Temel Hak Korumas›n›n Geliflimi ........................................................... 754 

a) Temel Haklar›n Topluluk Hukukundaki Temelleri ............................. 755 

a1) Topluluk Hukuk Düzeninin Genel ‹lkeleri .................................. 755 

a2) Üye Devletlerin Ortak Anayasal Gelenekleri .............................. 755 

a3) ‹nsan Haklar›n›n Korunmas›na ‹liflkin Uluslararas› 

Antlaflmalar ve A‹HS .................................................................. 757 

a4) A‹HS’nin Topluluk Hukukundaki Yeri ....................................... 757 

(i) Tart›flma ve Görüfller .............................................................. 757 

(ii) A‹HS’nin ATM ve Avrupa ‹nsan Haklar› 

Mahkemesi (A‹HM) Taraf›ndan Yorumlanmas› ................... 759 

a5) Temel Haklar›n Korunmas›nda Standart Sorunu ......................... 761 

b) Temel Haklar›n S›n›rlanmas› ve S›n›rlaman›n 

S›n›r› ..................................................................................................... 762 

c) Temel Haklar - Temel Hak Benzeri Haklar Ay›r›m› ........................... 764 

d) ATM'nin Korudu¤u Temel Haklar ...................................................... 772 

IV. Ulusal Mahkemelerin Tepkileri ..................................................................... 774 

1. Alman Federal Anayasa Mahkemesinin Kararlar› .................................... 774 

a) 29 May›s 1974 Tarihli “Solange I” Karar› ........................................... 774 

b) 22 Ekim 1986 Tarihli “Solange II” Karar› .......................................... 776 

c) 12 May›s 1989 Tarihli “Tütün Duman›” Karar› .................................. 777 

d) 12 Ekim 1993 Tarihli “Maastricht” Karar› .......................................... 777 

e) 31 Mart 1998 Tarihli “Euro” Karar› .................................................... 778 

2. ‹talya Örne¤i .............................................................................................. 780 

§44.AB'N‹N GELECE⁄‹NE ‹L‹fiK‹N BEKLENT‹LER ............................................... 781 

I. Para - Ekonomi Politikas› ve Avrupa’n›n Birleflmesinde Yeni Araçlar ........ 782 

1. APB ........................................................................................................... 782 

2. Farkl› H›zda Avrupa-Flexibility (Esneklik) - Daha S›k› ‹flbirli¤i ............. 783 

II. AB’nin Maastricht Antlaflmas› ile Gelen ‹ki Sütunu ve Topluluklar ............ 785

XXXVI 


1. ODGP ........................................................................................................ 785 

2. Polis ve Ceza ‹fllerinde Hukukî ‹flbirli¤i .................................................... 786 

3. Topluluklar ................................................................................................ 787 

III. AB'nin Genifllemesine ‹liflkin Politikalar ...................................................... 788 

1. AB ve Do¤u Avrupa Devletleri ................................................................. 788 

2. Akdeniz Politikas› - K›br›s ve Malta ......................................................... 789 

D‹Z‹NLER 

ATM KARARLARI ALFABET‹K D‹Z‹N‹ ................................................................... 793 

ATM KARARLARI SAYISAL D‹Z‹N‹ ......................................................................... 827 

MADDE D‹Z‹N‹ ............................................................................................................. 859 

KAVRAM D‹Z‹N‹ .......................................................................................................... 873 

EK– Amsterdam Anlaflmas›n›n 12. Maddesi Uyar›nca Yeni Madde Numaralar›- 

Eski ve Yeni Madde Numaralar› Tablosu ............................................................... 891

XXXVII 

GENEL B‹BL‹YOGRAFYA 

I. Sistematik Eserler 

ARCHER, C./BUTLER, F., The European Union, Structure & Process, 2nd Edition, 

London 1996 

BEUTLER, B./BIEBER, R./PIPKORN, J./STREIL J., Die Europäische Union, 

Rechtsordnung und Politik, 4. neubearbeitete Auflage, Baden-Baden 1993 

BAINBRIDGE, T./TEASDALE, A., European Union, London 1995. 

BLECKMANN, A., Europarecht, 6. neubearbeitete und erweiterte Auflage, Köln 1997 

BORCHARDT, K.-D, Die rechtlichen Grundlagen der EU, Tübingen 1996. 

CARTOU, L., Communautés Européennes, 10. ème Edition, Paris, 1991. 

CHARLESWORTH, A./CULLEN, H., European Community Law, London 1994. 

CONSTANTINESCO, L.-J., Das Recht der Europäischen Gemeinschaften, Band I: Das 

institutionelle Recht, 1977. 

CRAIG P./DE BURCA G., EU Law, Text, Cases & Materials, 2nd Ed. Oxford 1998. 

CRAIG P. /DE BURCA, G. (Edited), The Evolution of EU Law, Oxford 1999. 

EHLERMANN, C.-D./BIEBER, R. (Hrsg), Handbuch des Europäischen Rechts, 

Loseblattsammlung, Baden Baden. 

EVANS, A., A Textbook on European Union Law, Oxford 1998. 

FOLSOM, R.H., European Union Law, 3rd Edition, St. Paul, Minn. 1999 

GÜNU⁄UR, H., Avrupa Toplulu¤u Hukuku, ‹kinci Bask›, Ankara 1993 

HARTLEY, T., The Foundations of European Community Law, 4th Edition Oxford 1998 

IPSEN, H., Europäisches Gemeinschaftsrecht, Tübingen 1972 

KAPTEYN, P.J.G./VAN THEMAAT, P., Introduction to the Law of the European 

Communities, 3rd Edition by Gormley L.W. Deventer 1998. 

KARLUK, R., Avrupa Birli¤i ve Türkiye, Üçüncü Bask›, ‹stanbul 1995. 

KENT, P., European Union Law, Oxford 1998. 

LASOK, D./BRIDGE, J. W., Law and Institutions of the European Union, Sixth Edition, 

London 1994 

MATHIJSEN, P.S.R.F., A Guide to European Law, 6th Edition, London 1995 

MÉGRET, J., Le droit de la CE et de l’Union européenne Commentaire, 15 Bd., 2 éd. 

Brüssel. 

NICOLAYSEN, G., Europäisches Gemeinschaftsrecht, 2. vols., Stuttgart 1982 

NICOLAYSEN, G., Europarecht I, Baden-Baden 1991 ("Nicolaysen I")

XXXVIII 


NICOLAYSEN, G., Europarecht II, Das Wirtschaftsrecht im Binnenmarkt, Baden-Baden 

1996 ("Nicolaysen II") 

OPPERMANN, T., Europarecht, 2. Auflage, München 1999 

OWEN, R., Essential European Community Law, London 1995 

PECHSTEIN, M./KÖNIG, C., Die Europäische Union, 2. Aufl. Tübingen 1998 

PENELOPE, K., Law of the European Union, 2nd Ed., London 1996. 

QUADRI, R/ MONACO, R/TRABUCCHI, A., Trattato istitutivo della Communità 

Europea del Carbone e dell'Acciaio, 3 Bde., Milano 1970 

RÖTTINGER, M./WEYRINGER, C., Handbuch der europäischen Integration, 2. Auflage, 

Wien/Mainz 1999 

SCHWEITZER, M./HUMMER, W., Europarecht, 5. Auflage, Berlin 1996 

SEIDL-HOHENVELDERN, I./LOIBL, G., Das Recht der Internationalen Organisationen 

einschließlich der Supranationalen Gemeinschaften, 6. Auflage, Köln 1996. 

SHAW, J., The Law of the European Union, 2nd. ed. Hamphshire and London 1996. 

STEINER, J., Textbook on EEC Law, 6th Edition, London 1998 

STREINZ, R., Europarecht, 4. Auflage, Heidelberg 1999 

WEATHERILL/BEAUMONT, EU Law, 3rd. Ed. London 1999. 

WYATT, D./DASHWOOD. A., European Community Law, 3rd Edition, London 1993 

II. fierhler 

GEIGER, R. EG-Vertrag, Kommentar zu dem Vertrag über die Gründung der Europäischen 

Gemeinschaft, 2. Auflage, München 1995. 

GRABITZ, E., (Hrsg.), Kommentar zum EWG-Vertrag, 2. Auflage, Stand: 4. 

Ergänzungslieferung, München, September 1992 

GRABITZ, E./HILF, M., (Hrsg.), Kommentar zur Europäischen Union, 3. Auflage (Stand 

Mai 1998). 

VON DER GROEBEN, H./THIESING, J.,/EHLERMANN, C.-D. (Hrsg.), Kommentar 

zum EWG-Vertrag, 5. Auflage, Baden-Baden 1997. 

HAILBRONNER, K./KLEIN, E./MAGIERA, S./MÜLLER-GRAFF, P-C., 

Handkommentar zum EWG-Vertrag, Köln (Loseblattsammlung - Stand November 

1998) 

LENZ, C.O. (Hrsg.) EG-Vertrag, Kommentar zu dem Vertrag zur Gründung der 

Europäischen Gemeinschaften, 2. Auflage, Köln 1999 

CALLIESS, Ch./RUFFERT (Hrsg.), Kommentar zu EU-Vertrag und EG-Vertrag, 

Neuwied, Kriftel 1999 

CAMPBELL, D./COTTER, S. (Hrsg.), Smit-Herzag The Law of the European Economic 

Community, a Commentary, New York (Looseleaf - Release no. 37 October 1999).


XXXIX 

III. Metin Kitaplar› 

BAYDAROL, C., Avrupa Birli¤ini Kuran Antlaflma, ‹ktisadi Kalk›nma Vakf›, 1992 

BEUTLER, B./BIEBER, P./PIPKORN, J./STREIL, J., Das Recht der Europäischen Union 

(Loseblattsammlung), Baden Baden 

FOSTER, N., Blackstone's EC Legislation, 1999-2000, 10th Edition, London 1999 

GÜNU⁄UR, H., Avrupa Ekonomik Toplulu¤unu Kuran Antlaflma (Roma Antlaflmas›), 

Geniflletilmifl ‹kinci Bask›, Ankara 1988 

HUMMER, W./SIMMA, B./VEDDER, C., Europarecht in Fällen, 3 Auflage, Baden- 

Baden, 1999. 

NOMER, E./ESK‹YURT, Ö., Avrupa Sözleflmeleri, ‹stanbul 1975 

PLENDER/USHER, J.A., Cases and Materials on the Law of the European Communities, 

3rd Edition, London 1993 

RUDDEN, B./WYATT, D., Basic Community Laws, 7th Edition 1999 

SARAÇO⁄LU, T., Türkiye-Avrupa Ekonomik Toplulu¤u Ortakl›¤› (Anlaflmalar), Akbank 

Ekonomi Yay›nlar›, ‹stanbul 1982 

WEATHERILL, S., Cases and Materials on EEC Law, London, 4th ed. 1998. 

✰ ✰ ✰ 

Europa - Recht, Textausgabe mit einer Einführung von E. Steindorf, dtv, 16. Auflage, 

München 1999 

Europarecht mit einer Einführung von Prof. Dr. Hans-Joachim Glaesner, 11. Auflage, 

Baden-Baden 1999 

Komisyon'a ba¤l› "Avrupa Topluluklar› Resmi Yay›nlar Dairesi" taraf›ndan çeflitli dillerde 

yay›nlanan metin kitaplar›ndan Almanca, Frans›zca, ‹ngilizce olanlar afla¤›da 

gösterilmifltir: 

Europäische Union, Textsammlung, Band I, Teil I, Band I, Teil II, Brüssel, Luxemburg 

1995. 

European Union, Selected instruments taken from the Treaties, Book I, Volume I, II 

Luxembourg 1995 

Union Européenne, Recueil des Traités, Tome I, Volume I, II, Luxembourg 1995 

IV. Dergiler 

Cahiers de Droit Européen 

Common Market Law Review 

Diritto Comunitario e degli scambi internationali 

Europäische Grundrechts Zeitschrift 

Europarecht 

European Business Law Review

XL 


European Competition Law Review 

European Intellectual Property Review 

European Law Review 

Europäische Zeitschrift für Wirtschaftsrecht 

International and Comparative Law Quarterly 

‹ktisat ve Maliye 

Journal of Common Market Studies 

Legal Issues of European Integration 

Recht der Internationalen Wirtschaft 

Revue du Marché Commun et de l'Union Européenne 

Revue trimestrielle du droit européen 

Rivista di Diritto Europeo 

Yearbook of European Law 

Zeitschrift für auslaendiches und öffentliches Recht 

V. Bilgi Bankalar› (Databases) 

1. ABEL, "Document Delivery of Official Journal L and C Series", (Avrupa Toplulu¤u 

Resmi Gazetesi L ve C Serileri) 

2. APC, "Commission Preparatory Acts", (Komisyonca Haz›rlanan ‹kincil Hukuka ‹liflkin 

Öneri ve Taslaklar) 

3. CELEX, "Communitatis Europeae Lex", (Avrupa Birli¤i Hukuku Kaynaklar›) 

4. ECLAS, "European Commission Library Automated System", (Avrupa Komisyonu 

Kütüphanesi Otomasyon Sistemi) 

5. INFO 92, "European Internal Market and Its Social Dimension", (Avrupa ‹ç Pazar› ve 

Sosyal Boyutu) 

6. RAPID, "Up-to-date Information on European Union Activities", (Avrupa Birli¤i 

Faaliyetleri Üzerine Güncel Bilgiler) 

7. SCAD, "Community Documentation Access System", (Topluluk Dökümantasyon 

Eriflim Sistemi, Topluluk Dökümanlar› ve Toplulukla ‹lgili Makaleler) 

Bu bilgi bankalar›ndan yararlanmak için flu adreslere baflvurulabilir: ‹stanbul Üniversitesi, 

Hukuk Fakültesi Avrupa Hukuku Araflt›rma ve Uygulama Merkezi, Hürriyet Meydan›, 

Beyaz›t, 34452 ‹stanbul/Türkiye, Telefon: (0-212) 528 04 23, fax: (0-212) 513 47 89; 

Avrupa Komisyonu Türkiye Temsilcili¤i, U¤ur Mumcu Caddesi No:88, K.4, 

Gaziosmanpafla 06700 Ankara/Türkiye, Telefon: (0-312) 437 68 40, fax: (0-312) 437 79 40 

Avrupa Toplulu¤unun di¤er bilgi bankalar› ve yay›nlar› ile ilgili genel bilgi için: EUR-OP 

Office for Official Publications of the European Communities 2, rue Mercier L-2985 

Luxembourg [fax: (352)29 29 42 025].

XLI 

KISALTMALAR 

AAET 

AAETA 

AB 

ABA 

ABKF 

AC 

AEA 

AEÇB 

AEPB 

AET 

AETA 

AFDI 

AgrarR 

AJIL 

AKÇT 

AKÇTA 

AKF 

All ER 

AMB 

AÖR 

AP 

APE 

AP‹ 

APB 

APK 

APS 

ASF 

afla. 

AT 

: Avrupa Atom Enerjisi Toplulu¤u 

: Avrupa Atom Enerjisi Toplulu¤u Antlaflmas› 

: Avrupa Birli¤i 

: Avrupa Birli¤i Antlaflmas› (Maastricht Antlaflmas›) 

: Avrupa Bölgesel Kalk›nma Fonu 

: Appeal Cases 

: Avrupa Ekonomik Alan›,bkz. EEA. 

: Avrupa Ekonomik Ç›karlar Birli¤i, bkz. EWIV. 

: Avrupa Ekonomik ve Parasal Birli¤i 

: Avrupa Ekonomik Toplulu¤u 

: Avrupa Ekonomik Toplulu¤u Antlaflmas› (Roma Antlaflmas›) 

: Annales de la Faculté de Droit d'Istanbul 

: Agrar-Recht 

: American Journal of International Law 

: Avrupa Kömür ve Çelik Toplulu¤u 

: Avrupa Kömür ve Çelik Toplulu¤u Antlaflmas› 

: Avrupa Kalk›nma Fonu 

: All England Law Reports 

: Avrupa Merkez Bankas› 

: Archiv des Öffentlichen Rechts 

: Avrupa Parlamentosu 

: Avrupa Para Enstitüsü [Baz› yazarlar Avrupa Para Kurumu (bkz. 

APK) demektedir]. 

: Avrupa Politik ‹flbirli¤i, bkz. EPZ 

: Avrupa Para Birli¤i 

: Avrupa Para Kurumu [Baz› yazarlar Avrupa Para Enstitüsü (APE) 

demektedir.] 

: Avrupa Para Sistemi 

: Avrupa Sosyal Fonu 

: afla¤›da 

: Avrupa Toplulu¤u veya Avrupa Topluluklar›

XLII 

KISALTMALAR 

ATA 

ATAYGF 

ATKD 

ATKD-Per 

ATM 

ATM-EUK 

ATM-UK 

ATRG 

ATRG-EK 

ATS 

AVR 

AWD 

AYB 

a.y. 

BAB 

BB 

Besch. 

BF 

: Avrupa Toplulu¤u Antlaflmas› 

: Avrupa Tar›msal Yönlendirme ve Garanti Fonu, bkz. FEOGA, 

EAGFL, EAGGF 

: Avrupa Topluluklar› Mahkemesi Kararlar Dergisi ATM'nin 

kararlar› (I), ‹DM'nin kararlar› ise (II) alt›nda yay›nlanmaktad›r. 

Ancak bu ayr›ma ‹DM'nin kurulmas›ndan sonra yer verilmektedir. 

At›flarda ço¤u kez (I) kullan›lmamaktad›r. Bu halde karar›n 

ATM'ye ait oldu¤u kabul edilmektedir. 

1994 y›l›ndan itibaren Topluluk personeli ile ilgili kararlar ayr› 

olarak yay›nlanmaktad›r; Bkz. ATKD-Per. 

: ATM'nin veya ‹DM'nin AB personeli ile ilgili davalar›na iliflkin 

kararlar›n›n yay›nland›¤› dergi bkz. ECR-SC 

‹flin niteli¤ine göre personele iliflkin davalarda; 

I/A : karar özetlerini, 

I/B : temyizde verilen kararlar›n özetlerini, 

II : kararlar›n tam metnini, 

içerir. 

: Avrupa Topluluklar› Mahkemesi 

: Avrupa Topluluklar› Mahkemesi Ek Usul Kurallar› 

: Avrupa Topluluklar› Mahkemesi Usul Kurallar› 

: Avrupa Topluluklar› Resmi Gazetesi [ATRG, 19.4.1958 tarihine 

kadar Journal Officiel de la Communauté Européenne du Charbon 

et de L'Acier ad› alt›nda 20.4.1958'den itibaren 1.7.1967'ye kadar 

Journal Officiel des Communautés Européennes bafll›¤› ile 

yay›nlanm›flt›r. Bu döneme ait yollamalar sahife ve y›l verilerek 

yap›l›r; mesela 916/63 gibi. 

1.1.1968'den bafllayarak ATRG (L) ve (C) diye iki bölüme 

ayr›lm›flt›r. (L) yasamay› (Legislation), (C) haberleri 

(Communications) ifade etmektedir]. 

: Avrupa Topluluklar› Resmi Gazetesi-Ek [kotlar ve sözleflmelerin 

yay›nland›¤› ATRG]. 

: Avrupa Tek Senedi 

: Archiv für Völkerrecht 

: bkz: RIW 

: Avrupa Yat›r›m Bankas› 

: ayn› yerde 

: Bat› Avrupa Birli¤i, bkz. WEU 

: Betriebs-Berater 

: Beschluß 

: Bütünleflme Fonu

KISALTMALAR 

XLIII 

BFH 

BGH 

Bkz/bk. 

BM 

BölgK 

BR 

BR Drucks 

BT 

BT Drucks 

Bull EC 

BullEG 

Bull Suppl. 

BVerfG 

BVerfGE 

BYIL 

CC 

CFSP 

CMLR 

CMLRev 

COM 

DB 

DK 

Dpn/dn 

Dok KOM 

DÖV 

Dr 

DR 

DTÖ 

DVBL 

EAG 

EAGFL 

EAGGF 

EArch 

: Bundesfinanzhof 

: Bundesgerichtshof 

: bak›n›z 

: Birleflmifl Milletler 

: Bölgeler Komitesi 

: Bundesrat 

: Bundesratsdrucksache(n) 

: Bundestag 

: Bundestagsdrucksache(n) 

: Bulletin of the European Communities bkz. BullEG 

: Bulletin der Kommission der Europäischen Gemeinschaften bkz. 

Bull EC 

: Supplement of the Bulletin 

: Bundesverfassungsgericht 

: Entscheidungen des Bundesverfassungsgerichts 

: British Yearbook of International Law 

: Conseil constitutionnel 

: Common foreign and security policy, bkz. ODGP 

: Common Market Law Reports 

: Common Market Law Review 

: Commission [Komisyon taraf›ndan yay›nlanan belgelerde yer alan 

"Komisyon" k›saltmas›] 

: Der Betrieb 

: Denetim Kurumu 

: dipnotu 

: Komisyon taraf›ndan haz›rlanan belge, bkz. COM ve KOM 

: Die Öffentliche Verwaltung 

: Druck 

: Decisions and Reports 

: Dünya Ticaret Örgütü 

: Deutsches Verwaltungsblatt 

: Europäische Atomgemeinschaft, bkz. AAET 

: Europäischer Ausrichtungs - und Garantiefonds für die 

Landwirtschaft, bkz. ATAYGF 

: European Agricultural Guidance and Guarantee Fund, bkz: 

ATAYGF 

: Europa-Archiv

XLIV 

KISALTMALAR 

EBRD 

ECR 

ECR-SC 

ECSC 

ECU 

Ed/eds 

EEA 

EEC 

EEIG 

EFTA 

EGKS 

EIPR 

ELRev 

EMS 

EMU 

EPB 

EPZ 

ESK 

EuGH 

EuGRZ 

EuR 

EuR-Beiheft 

EURATOM 

EuZVerbR 

EuZW 

EWG 

EWIV 

EW:R 

: European Bank for Reconstruction and Development 

: European Court Reports, bkz. ATKD 

: Reports of European Community Staff Cases 

: European Coal and Steel Community, bkz. AKÇT 

: European Currency Unit 

: Edition, editors 

: European Economic Area, bkz. AEA 

: European Economic Community, bkz. AET 

: European Economic Interest Grouping, bkz. AEÇB. 

: European Free Trade Association 

: Europäische Gemeinschaft für Kohle und Stahl, bkz: AKÇT 

: European Intellectual Property Review 

: European Law Review 

: European Monetary System, bkz. APS 

: European Monetary Union, bkz. APB 

: Ekonomik ve Parasal Birlik, bkz. ayn› kavram olan AEPB 

: Europäische Politische Zusammenarbeit, bkz. API 

: Ekonomik ve Sosyal Komite 

: Gerichtshof der Europäischen Gemeinschaften, bkz. ATM 

: Europäische Grundrechtszeitschrift 

: Europarecht 

: Europarecht dergisinin baz› özel konular için veya herhangi bir 

seminerin tebli¤lerini içermek üzere ç›kard›¤› normal s›ra numaras› 

d›fl›nda numara alan say›lar 

: Avrupa Atom Enerjisi Toplulu¤u, Bkz. AAET 

: Europäische Zeitschrift für Verbraucherrecht 

: Europäische Zeitschrift für Wirtschaftsrecht 

: Europäische Wirtschaftsgemeinschaft, bkz. AET 

: Die Europäische Wirtschaftliche Interessenvereinigung, bkz. 

AEÇB 

: Enstcheidungen zum Wirtschaftsrecht 

EWS : Europäisches Währungssytem, bkz. APS; Europäisches 

Wirtschafts-und Steuer Recht 

EWWU/EWU : Europäische Wirtschafts-und Währungsunion, bkz. APB 

EZB 

: Europäische Zentralbank, bkz. AMB 

FAO 

: Food and Agriculture Organisation (of the United Nations)

KISALTMALAR 

XLV 

FEOGA 

: Fonds Europeen d'Orientation et de Garantie Agricoles, bkz. 

ATAYGF 

FM/FMH 

: Fikkrî Mülkiyet / Fikrî Mülkiyet Haklar› 

GATT 

: General Agreement on Tariffs and Trade (Gümrük Tarifeleri ve 

Ticaret Genel Antlaflmas›) 

GATS 

: General Agreement on Trade in Services (Hizmet Ticareti Genel 

Antlaflmas›) 

GB 

: Gümrük Birli¤i 

GB Karar› 

: Gümrük Birli¤i Karar› 

GRUR 

: Gewerblicher Rechtschutz und Urheberrecht 

GRUR Ausl. : GRUR-Auslands- und internationaler Teil (bis 1967) 

GRUR Int. : GRUR - Internationaler Teil (seit 1967) 

GS 

: Gedächtnisschrift 

GYIL 

: German Yearbook of International Law 

GZ 

: Geschäftszahl 

Hrsg 

: Herausgeber 

IBD 

: ‹stanbul Barosu Dergisi 

ICLQ 

: International and Comperative Law Quarterly 

IIC 

: The International Review of Industrial Property and Copyright Law 

‹DM 

: ‹lk Derece Mahkemesi 

‹DM-UK 

: ‹lk Derece Mahkemesi Usul Kurallar› 

‹KV 

: ‹ktisadi Kalk›nma Vakf› 

‹ÜSBFD 

: ‹.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi 

JA 

: Juristische Arbeitsblätter 

JCMS 

: Journal of Common Market Studies 

JÖR 

: Jahrbuch des öffentlichen Rechts 

Jura 

: Juristische Ausbildung 

JuS 

: Juristische Schulung 

JWT 

: Journal of World Trade 

JZ 

: Juristische Zeitung 

KEU 

: Kommentar zur Europäischen Union 

KOM 

: Komisyonun Almanca k›saltmas›. Bu k›saltma özellikle Komisyon 

taraf›ndan haz›rlanan belgelerde kullan›lmaktad›r. Bkz. COM ve 

Dok KOM. 

KritJ 

: Kritische Justiz 

KritV 

: Kritische Vierteljahresschriften 

LIEI 

: Legal Issues of European Integration

XLVI 

KISALTMALAR 

LQR 

MATG 

MLR 

MTO 

NATO 

NJW 

NuR 

NVwZ 

ODGP 

OECD 

OLG 

RA 

RabelsZ 

RdA 

Rdnr/Rn 

RIW 

RIW/AWD 

RMC 

Roma Antlaflmas› 

Rs/Rsp 

RSDA 

RTDE 

SAG 

SB 

SJZ 

SM 

SPA 

SZW 

TRIPS 

TT 

Tüzük 

: Law Quarterly Review 

: Multilateral Agreements on Trade in Goods (Mal Ticareti ile ilgili 

Çoktarafl› Anlaflmalar) 

: Modern Law Review 

: Multilateral Trade Organisation [MTO terimi, Dünya Ticaret 

Örgütü anlaflmas›n›n ilk taslaklar›nda kullan›lm›fl ve baz› eserlerde 

bu flekilde yer alm›flt›r.] bkz. DTÖ, WTO. 

: North Atlantic Treaty Organisation (Kuzey Atlantik Antlaflmas› 

Örgütü) 

: Neue Juristische Wochenschrift 

: Natur und Recht 

: Neue Zeitschrift für Verwaltungsrecht 

: Ortak D›fl ve Güvenlik Politikas› 

: Organization for Economic Cooperation and Development 

: Oberlandesgericht 

: Roma Antlaflmas›, bkz. AETA 

: Rabels Zeitschrift für ausländisches und internationales Privatrecht 

: Recht der Arbeit 

: Randnummer 

: Recht der Internationalen Wirtschaft 

: Recht der Internationalen Wirtschaft-Außenwirtschaftsdienst des 

Betriebs-Beraters 

: Revue du Marché Commun 

: bkz. AETA 

: Rechtsprechung 

: bkz. SZW 

: Revue trimestrielle du droit européen 

: bkz. SZW 

: Seçilmifl Bibliyografya 

: Schweizerische Juristenzeitung 

: Seçilmifl Mevzuat 

: Sosyal Politikaya ‹liflkin Anlaflma 

: Schweizerische Zeitschrift für Wirtschaftsrecht (1989'a kadar 

SAG) 

: Agreement on Trade-Related Aspects of Intellectual Property 

Rights, Including Trade in Counterfeit Goods. (Ticaretle Ba¤lant›l› 

Fikri Mülkiyet Haklar› Anlaflmas›) 

: Topluluk Tüzü¤ü, bkz. Tüzük 

: Topluluk Tüzü¤ü, bkz. TT

KISALTMALAR 

XLVII 

Urt. 

VSSR 

VuR 

WEU 

WBRIIA 

WLR 

WTO 

YBEL 

yuk. 

Yüksek Otorite RG 

ZaöRV 

ZEuP 

ZfRV 

ZfSH 

ZfZ 

ZGR 

ZHR 

ZUR 

: Urteil 

: Verteljahres Schriften für Sozialrecht 

: Verbraucher und Recht 

: Westeuropäische Union/Western European Union, bkz. BAB 

: Wettbewerbsrecht in den Europäischen Gemeinschaften, Band II 

A: Wettbewerbsregeln für Staatliche Beihilfen, Brüssel / 

Luxemburg, 1995 

: Weekly Law Reports 

: World Trade Organisation 

: Yearbook of European Law 

: yukar›da 

: AKÇT ve AAET Organlar› Olan Yüksek Otoritenin Kararlar›n›n 

Yay›nland›¤› Resmi Gazete. Organlar›n Birlefltirilmesinden sonra 

bu Resmi Gazete ortadan kalkm›fl ve ATRG tek resmi gazete haline 

gelmifltir. 

: Zeitschrift für ausländisches öffentliches Recht und Völkerrecht 

: Zeitschrift für Europäisches Privatrecht 

: Zeitschrift für Rechtsvergleichung 

: Zetschrift für Sozialhilfe und Sozialgesetzbuch 

: Zeitschrift für Zölle und Verbrauchssteuern 

: Zeitschrift für Unternehmens- und Gesellschaftsrecht 

: Zeitschrift für das gesamte Handelsrecht und Wirt-schaftsrecht 

: Zeitschrift für Umweltrecht

Avrupa BirliÃi-BaÃforma - Hukuk Market

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?

Avrupa BirliÃi-BaÃforma - Hukuk Market