Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelerde Kriz Yönetimi ve Bir Örnek Olay ...

19
özellikler örgütün krizle karşılaşma olasılığını arttırabilmektedir (Ataman, 2001: 244).
Diğer bir ifadeyle işletmenin hızlı gelişen bir sektörde faaliyet göstermesi onun krizlerle
karşılaşma olasılığının daha fazla olması anlamına gelirken, üretimin belirli bir düzen ve
dengeli bir özellikte olması krizle karşılaşma olasılığının nispeten daha az olması anlamına
gelmektedir.
1.3.3.1.5 İşletmenin Hayat Safhasına İlişkin Faktörler
Krize kaynaklık eden bir diğer örgüt içi faktör de örgütlerin kendi yaşam
eğrilerinde bulundukları yerdir. Bilindiği üzere örgütler; doğuş, gelişme, olgunlaşma,
gerileme ve çöküş olarak adlandırılan çeşitli evreleri yaşamaktadır. Sayılan her bir farklı
evre kendine özgü bir takım temel dinamiklere, uygulama alanlarına ve yönetim tarzlarına
sahip olmaktadır. Örgütlerin o anda bulundukları hayat evresinin temel dinamiklerine
uygun davranış kalıpları geliştirememesi ise, krizle karşılaşma riskini arttırmaktadır (Pira
ve Sohodol,2004:30).
Örgütün faaliyet alanı ne olursa olsun, en çok karşılaşacağı kriz aşaması,
gelişme aşamasıdır. Çevresel fırsatlardan ve olanaklardan yararlanma isteği, örgütlerde her
türlü kaynak (fiziki, mali, insan) ihtiyacını ortaya çıkarmaktadır. Bunun karşılanamaması
durumunda, kriz kaçınılmaz olmaktadır. Ayrıca olgunluk aşaması, örgütlerin gelişmeleri en
yakından izleme ve titiz davranmalarını gerektiren asamadır (Genç, 2004:241).
Örgütlerin büyüme dönemlerinde önlem alınmadan belli bir sınırın asılması,
yetki, sorumluluk, karar verme ve denetim konularında çatışmalar yaratarak örgüt
dengesini bozmaktadır. Öte yandan örgütün pazar talebinden daha hızlı bir büyüme hızı
göstermesi de krize neden oluşturabilmektedir. Örgütün satışlarının ve karlarının azalma
gösterdiği gerileme dönemleri de krize uygun zemin hazırlamaktadır (Tüz, 2001:8).
Şekil 3’de işletmenin yaşam safhasına göre olası kriz türleri görülmektedir.