TOTM-TLM-050 Kimyasal Maddelerin Güvenli Kullanımı Ve Kontrolü ...

KİMYASAL MADDELERİN
GÜVENLİ KULLANIMI VE
KONTROLÜ TALİMATI
DOKÜMAN NO TOTM-TLM-050
İLK YAYIN TARİHİ 03.10.2011
REVİZYON TARİHİ -
REVİZYON NO 0
SAYFA NO 1/9
1.AMAÇ VE KAPSAM: Kimyasal maddelerin güvenli maddelerin güvenli kullanımını sağlayarak,
hastalara, çalışanlara ve çevreye verebileceği zararları önlemek. Laboratuvarlar, Eczane, Radyoloji
Birimleri, Ameliyathaneler, Yoğun Bakımlar, Kan Bankası ve Klinikler
2. GÖREV VE SORUMLULUK:
Tüm hastane çalışanları.
3. TALİMATIN DETAYI:
3.1. TEHLİKELİ MADDELERİN KULLANIMI:
‣ Yeni bir tehlikeli madde kullanılacağı zaman muhtemel tehlikeleri araştırmalı ve çalışmalara
başlamadan önce riskleri kontrol altına almaya yönelik yöntemler belirlenmelidir. Söz konusu kullanım
kapsamında mevcut riskler şu şekilde değerlendirilmelidir.
‣ Kullanılacak maddeye ait "RİSK" ve "GÜVENLİK" ibarelerini belirleyin.
‣ Bunları tehlikeli madde satıcılarından alınan tehlikeli madde etiketlerinden, tehlikeli maddenin
güvenlik bilgi formundan veya uygun kitaplardan öğrenebilirsiniz.
‣ Temas şekli ne olursa olsun RİSK düzeyi AŞIRI TOKSIK olan bir madde söz konusu tehlikeler
dikkatle değerlendirilmeden ve güvenlik birimine danışılmadan kullanılmamalıdır.
‣ Kişisel teması engelleyecek kontrol uygulamaları yetkili bir kişi tarafından dikkatle tasarlanmalı,
yazılı olarak hazırlanmalı ve uygulanmalıdır.
‣ Söz konusu madde yerine daha az tehlikeli bir madde kullanma, hatta uygulamanın
tamamen iptal edilmesi üzerinde durulmalıdır.
‣ Genel kontrol uygulamaları, ağızdan alındıklarında toksik olanlar dışında bu maddeler için geçerli
değildir.
‣ Kabı açmadan önce etiketini okuyun.
‣ Size gereken madde olup olmadığını kontrol edin.
‣ Kimyasallar arasındaki şiddetli reaksiyonları düşünün. Uygun koruyucu giysi ve ekipman kullanın.
‣ Kabı, iyi havalandırılmış bir alanda ve dikkatlice açın.
‣ Maddeyi çıkarırken ve kullanırken, solumayla, cilt, göz ve giysi temasıyla alınacak riski
indirgeyen bir metod seçin.
‣ Kirli araç-gereçleri asla kullanmayın.
‣ Kullandıktan sonra kabın kapağını dikkatle kapatın.
‣ Maddeyi kullanırken kesinlikle bir şey yiyip içmeyin ve sigara içmeyin.
‣ Ellerinizi yıkayın, sahayı temizleyin ve sağlığa zararlı tehlikeli maddenin etkisinde kalmış olan
giysinizi değiştirin.
‣ Atıklara ve döküntülere karşı önlemler alın ve tehlikelere karşı uygun metodlar kullanın.
‣ Siz ya da çevrenizdeki biri tehlikeli maddelerden etkilendiyse tıbbi yardım isteyin ve gelene kadar
da uygun ilk yardımı yapın.
‣ Başka bir yöntem bulunduğu taktirde çok tehlikeli maddeleri kullanmayın.
3.2. SAĞLIĞA ZARARLI MADDE KONTROLÜ:
‣ Düzenli olarak yapılan söz konusu maddelerin kullanımını içeren faaliyetlerin ayrı bir risk
değerlendirmesi ve gerektiği şekilde tasarlanmış kontrol prosedürleri olmalıdır.
‣ Aşağıda belirtilen prosedürler arasından yapılacak uygun bir seçim genellikle yeterli olacaktır.
‣ Tehlikeli bir kimyasal madde kullanacağınız zaman önceden çevrenizdekileri uyarın
HAZIRLAYAN
Dokümantasyon Ekibi
ONAYLAYAN
Yönetim Sistemleri Başkanı

KİMYASAL MADDELERİN
GÜVENLİ KULLANIMI VE
KONTROLÜ TALİMATI
DOKÜMAN NO TOTM-TLM-050
İLK YAYIN TARİHİ 03.10.2011
REVİZYON TARİHİ -
REVİZYON NO 0
SAYFA NO 2/9
‣ Kimyasallarla çalışan bölümlerde daima bir tehlike kaynağı bulunabilir. Emniyet kuralları
tehlikeyi azaltmaya çalışır. Fakat bu kuralların izlenmesi emniyeti garanti etmez. Ancak temel
kurallara kesinlikle uyulmalıdır. Tüm kimyasallarla çalışanlar unutmamalıdır ki yapılacak bir hata
kendilerine kadar diğer insanlara da zarar verecektir.
‣ Herhangi bir çalışmaya başlamadan neyin yanlış gidebileceğine karar vermeye çalışın.
Çalışmanın gidişatını düşünün. Olabilecek acil bir durumda gerekecek emniyet malzemelerinin
varlığından emin olun. Setin, potansiyel zararlı olabilecek maddelerden temizlenmiş olduğuna emin
olun.
‣ Bir kaza olursa setin üstündeki hangi maddenin yanıcı ya da herhangi bir tehlike
oluşturabileceğini, hangisinin tehlike arz etmeyeceğini düşünmeye başlamak çok geç olacaktır. En
yakın yangın söndürücünün, ilk yardım kutusunun, göz yıkama şişesinin yerlerini öğrenin
3.3. ÇALIŞMA SETİNDE TEMİZLİK VE DÜZEN:
‣ Kirli ve düzensiz bir deney seti, kirli ve tehlikeli bir çalışmaya zemin hazırlar.
‣ Kullanmadığınız malzemeleri set üzerinde bırakmayın. Bunları bir dolaba ya da kirliler için
ayrılmış olan bir kaba koyun. Kirlileri lavabo içinde ya da çevresinde bırakmayın. Malzeme kaplarını
kolaylıkla devrilecekleri şekilde setin kenarlarında bırakmayın. Kullandıktan hemen sonra tıpaları
kapatın ve şişeyi kendi yerine kaldırın.
‣ Tehlikeli maddeler içeren kapları yüksek raflara koymayın.
‣ Şişelerin etiketlerine mümkün olduğu kadar açık ve ayrıntılı bilgi yazın.
‣ Şüpheli şişeleri ellemeyin. İçindeki madde, zamanla, ışıkla ya da ısıyla ayrışabilir. Eldiven
kullanın ve şişeyi şeffaf bir koruyucu levhanın ardında açın. Etiket görünmüyorsa, içindeki maddenin
ne olduğunu tahmin etmeye çalışmayın, açmayın ve kullanmayın.
‣ Atık solvent şişelerini direkt gün ışığından uzak tutun ve parlayıcı maddeleri minimum miktarlarda
stoklayın. Solventler sıcak su akan lavabolarda kullanılmamalıdır.
‣ Kayıp düşmemek için yere dökülen maddeleri hemen temizleyin.
‣ Ara sıra bütün rafları ve dolapları iyice temizlerseniz hem aradığınız şişe ve malzemeleri daha
kolay bulursunuz, hem potansiyel tehlikeleri azaltırsınız hem de çalışma alanını genişletirsiniz.
3.4. DERİNİN TEHLİKELİ MADDELERLE TEMASI:
‣ Kimyasallarla çalışırken ya da tartarken parmaklarınızı kullanmayın. Bazı kimyasallar cilde
temas ettiklerinde ciddi yanıklar oluşturur. Etkileri hemen görülür ve bu emniyet açısından
uyarıdır.Diğer bazı kimyasallar da tehlikelidir ancak tehlike sinyali vermezler. Deneyimler gösteriyor
ki zararsız olduğuna inanılan ve rastgele kullanılan bazı maddeler sonraki çalışmalarda son derece
tehlikeli bulunabiliyor. Örneğin benzenin artık kanserojen olduğu biliniyor. Oysa çok yakın zamana
kadar, birçok kimyacı benzeni derilerindeki lekeleri çıkarmak için kullanıyorlardı.
‣ Hiçbir toksik kitabı uyarmada yeterince detaylı olamaz. Herkes zehirlere farklı tepkiler verir.
Farklı kimyasallara farklı hassasiyet gösterir, alerjik olabilir. Tahriş edici madde tozları nemli deriye
yapışabilir. Temas süresi önemlidir. Madde partikülleri kuru ciltlerdeki çatlakların içine girip
yerleşebilir.
‣ Kişisel temizlik zorunludur ve en iyi suyla ve sabunla olur. Organik çözücüler ciltteki lekeleri
çıkarmak için kullanılmamalıdır. Bunların çoğu zehirlidir ve cildi kurutarak enfeksiyonlara uğrama
riskini arttırır.
3.5. ÖZEL VE EXTRA TEHLİKELİ MADDELER:
‣ Özel tehlikeli olanlar: Yani özel bir araştırma sahasında kullanılan ve o konudaki uzmanın
bilgisini gerektirenlere " özel tehlikeli maddeler " diyebiliriz.
HAZIRLAYAN
Dokümantasyon Ekibi
ONAYLAYAN
Yönetim Sistemleri Başkanı

KİMYASAL MADDELERİN
GÜVENLİ KULLANIMI VE
KONTROLÜ TALİMATI
DOKÜMAN NO TOTM-TLM-050
İLK YAYIN TARİHİ 03.10.2011
REVİZYON TARİHİ -
REVİZYON NO 0
SAYFA NO 3/9
‣ Extra tehlikeliler :Fosgen, hidrazin, silan, asetilenik bileşikler gibi tehlikeli olduğu herkesçe
bilinenlerdir.
‣ Herhangi bir çalışma prosedürü belirlenirken öncelikle kullanılacak malzemeler ve yöntemler
dikkatle incelenmeli, çalışılacak malzeme hangi gruptan olursa olsun, öncelikle danışmana ve emniyet
kitaplarına başvurarak özellikleri öğrenilmelidir. Deney esnasında deney setine ve deney bölgesine
çalışılan maddenin ne olduğu ve tehlikelerini içren açık bir uyarı etiketi konmalıdır. Bir çalışma
yapılmadan önce, herşeyden önce bu çalışma yüzünden çalışmacının kendisinin ve çevresindekilerin
maruz kalabileceği tehlikeler belirlenmelidir. Özellikle çevremizdekiler için tehlike içerenler
yapılmamalıdır.
‣ Tehlikeli maddelerle çalışmak gerektiğinde aşağıdaki gibi bir belge hazırlanmalı ve herkesin
görebileceği bir yere asılmalıdır.
3.6. GENEL BİLGİLER:
‣ Sizin ya da çalışma arkadaşlarınızın sağlığına zarar verecek ya da vermesi muhtemel maddeleri
güvenli bir şekilde kullanmakla yükümlüsünüz. Özellikle tehlikeli bir çalışma sırasında çevrenizde
çalışanları muhtemel risklere karşı uyarmalısınız.
‣ Hammaddeler, katı ve sıvı maddeler, çözücüler ve gazlar da dahil olmak üzere,tehlike ve
önlemlerini bilmediğiniz bir kimyasalı kullanmak zorunda kalırsanız amirinize danışmadan
kullanmayın.
DiKKAT! Tehlikeli olmayan bir madde, diğer bir kimyasal ile karşılaşınca tehlikeli
olabilir.
‣ Tehlikeli madde ve bu maddeleri içeren yöntemlerle, yeterince eğitim almadan ve emin olmadan
çalışmayınız. Size verilen kişisel koruyucular yetersiz ise amirinize bildiriniz.
3.7. YENİ TEHLİKELİ MADDELERİN KULLANILMASI:
‣ Kullanmaya başlayacağınız herhangi yeni bir maddenin yanında bir güvenlik bilgi formu(MSDS)
bulunmalı ya da söz konusu form daha önceden getirilmelidir Gönderilen yeni maddelere ait güvenlik
bilgileri yoksa ya da söz konusu bilgilerin hemen(örneğin fax ya da a-mail ile) elde edilmesi mümkün
değilse, söz konusu maddeler, ambalajları açılmaksızın hemen satıcısına geri gönderilmelidir.
‣ Maddenin kullanımı sonunda çalışanların karsılaşabilecekleri tehlikeler, güvenlik ile ilgili veriler
ve değerlendirmeler, kullanıcı tarafından bir dosyaya ya da başka tür kalıcı bir kayıt sistemine
işlenmelidir.
‣ Maddelerin saklandığı tüm kaplar kapsamlı ve doğru olarak etiketlenmelidir.
3.8. KİMYASALLARLA EMNİYETLİ ÇALIŞMA KURALLARI:
‣ Toksik gazları,buharları ya da tozları kullanmayı gerektiren çalışmalar setin üstünde değil çeker
ocak üstünde yapılmalıdır.
‣ Tehlikeli kimyasalları -çeker ocaklar bu amaçla tahsis edilmediği sürece- çeker ocak içinde
saklamayın.
‣ Daima uygun boyutta ısıtıcı, manto, klemp, destek, tutacak v.s. kullanarak cam sistemleri
emniyetli bir şekilde kurunuz.
‣ Küçük veya çatlak cam eşyaları kullanmayın. Özellikle de küçük veya çatlak erlenleri vakum
altında kullanmayın.
‣ Cam şilifler sıkıştığında aşırı kuvvet kullanmayın. Eldiven giyin ve elinizi korumak için bez
kullanın.
HAZIRLAYAN
Dokümantasyon Ekibi
ONAYLAYAN
Yönetim Sistemleri Başkanı

KİMYASAL MADDELERİN
GÜVENLİ KULLANIMI VE
KONTROLÜ TALİMATI
DOKÜMAN NO TOTM-TLM-050
İLK YAYIN TARİHİ 03.10.2011
REVİZYON TARİHİ -
REVİZYON NO 0
SAYFA NO 4/9
‣ Reaksiyonları mümkünse uygun bir emniyet ekranının ardında yapın. Mümkün değilse de en
azından kimyasallarla çalışma yapılırken başkalarını da koruyacak şekilde davranın.. Büyük
desikatörleri daima emniyet ekranı ardında ya da özel kutularında boşaltınız.
‣ Bekler kullanılmayacaksa gaz vanaları kapatılmalıdır. Eğer küçük bir alev kalmalıysa hava
vanasını kapatın.O zaman sarı renkli alev görülür.Mavi alev gün ışığında görülemez.
‣ Beki yakmadan önce çevrede parlayıcı çözücü olup olmadığını kontrol edin.
‣ Yanmakta olan bunzen beklerini rafların altına itmeyin.
‣ Hiçbir zaman kimyasalları ağızla çekmeyin.
‣ Kimyasallarla çalışma yapılan bölümlerde sigara içmeyiniz ve yiyecek, içecek sokmayınız
‣ Gereksiz yere acele etmeyin.
3.9.KİŞİSEL BAKIM/GİYİM
‣ Kimyasallarla çalışma yapılan bölümlerden çıkınca ellerinizi mutlaka yıkayınız.
‣ Ellerinizi sık sık özellikle yemeklerden önce yıkayınız.
‣ Ellerde açık yara,kesik,çatlak v.s varsa çalışmaya başlamadan önce mutlaka bandajla kapatınız
ve yapacağınız ise uygun eldiven giyiniz.
‣ Kimyasallarla çalışma yapılan bölümlerde çalışırken mutlaka önlük ve önü kapalı ayakkabı
giyiniz.
‣ Zararlı, zehirleyici, tahriş edici kimyasallarla çalışırken kişisel koruyucular maske, gözlük,
eldiven v.b.) kullanılmalıdır.
‣ Kimyasallarla çalışma yapılan bölümlerde çalışırken uzun saçlar toplanmalıdır.
‣ Kimyasallarla çalışma yapılan bölümlerde yüzük, künye,kolye,bilezik gibi eşyalar ile çalışmak
tehlikeli olabilir. Çalışmaya başlamadan önce çıkarınız.
‣ Önlük ve pantolon ceplerinde kesici ve batıcı aletler taşımayınız.
3.10.YIYECEK VE IÇECEKLER
‣ Kimyasal maddelerle ilgili işlemlerin yapıldığı alanlarda herhangi bir şey yemek veya içmek çok
tehlikelidir.
‣ Kimyasallarla çalışma yapılan bölümlerde tezgahlarının üzerine herhangi bir yiyecek ya da
içecek maddesi koymayın.
‣ Yemekhane salonlarına numuneler de dahil olmak üzere hiçbir kimyasal madde sokmayın.
‣ Kimyasal maddeleri ve numuneleri kişisel çalışma masalarına koymayın
‣ Sigara içmek kesinlikle yasaktır.
3.11.ENGELLER
‣ Yangın söndürme teçhizatlarının, yangın çıkış kapılarının önünü kapatmayın.
‣ Elektrik düğmelerinin veya izolatörlerinin önünü kapatmayın.
‣ Yürüyüş alanlarının boş ve temiz olmasını sağlayın.
‣ Tüm dosya ve tezgah altı dolaplarının kapalı tutulmasını sağlayın.
‣ Elektrik motorlarının havalandırıldığından emin olun.(Buzdolabı gibi elektrik motoru olan
aletlerin uygun şekilde havalandırılmaları gerekir.)
3.12.ŞAKALAŞMALAR
‣ Bedensel ve el şakaları yapmayın
3.13.KİMYASALLARLA ÇALIŞMA YAPILAN BÖLÜMLERDE TEMİZLİK
‣ Kimyasallarla çalışma yapılan bölümlerin sürekli güvenli, temiz ve düzenli tutulmasını sağlayın.
‣ Çalışmalar bittiğinde veya mesai sonunda dağınıklıkları toparlamak, atıkları atmak ve temizlik
yapmak için vakit ayırın.
HAZIRLAYAN
Dokümantasyon Ekibi
ONAYLAYAN
Yönetim Sistemleri Başkanı

KİMYASAL MADDELERİN
GÜVENLİ KULLANIMI VE
KONTROLÜ TALİMATI
DOKÜMAN NO TOTM-TLM-050
İLK YAYIN TARİHİ 03.10.2011
REVİZYON TARİHİ -
REVİZYON NO 0
SAYFA NO 5/9
‣ Tertipli,temiz ve düzenli bir işyerinde çalışanların moral düzeyi,yükselir verim artar; kaza riskleri
ve yangın zararları azalır.
3.14.YANICI GAZLAR
‣ Gaz borularının sağlam olmalarını ve fazla ısınmasına yol açmayacak şekilde yerleştirilmelerini
sağlayın.
‣ Kullanılmayan gaz vanalarının tamamen kapatılmasını sağlayın.
‣ Yanıcı gazlar kullanılıyorken bölgenizi asla terk etmeyin
3.15.YANICI ÇÖZÜCÜLER ( SOLVENTLER)
‣ Tüm yanıcı çözücüler gerektiği şekilde etiketlenmiş ve kapalı kaplarda saklanmalıdır.
‣ Bu çözücüler kullanılmadıkları zaman dolaplarında muhafaza edilmelidir.
‣ Yanıcı çözücüler buzdolabında saklanmalıdır.
‣ Miktarı 50 litreyi aşan çözücüler içinde atıkların birikeceği tepsiler bulunan metal dolaplarda ve
özel olarak hazırlanmış ya da bu amaca uygun olarak yeniden düzenlenmiş odalarda saklanmalıdır.
‣ Miktarı 50 litreyi aşan çözücülerin herhangi bir Kimyasalla çalışma yapılan bölümlerde
saklanması uygun değildir. .Bunların eczane depolarında saklanması uygundur.
‣ Yanıcı çözücüler ateşleme kaynaklarından uzak tutulmalıdır.
3.16.KIMYASAL MADDELERIN YENI KAPLARA AKTARILMASI
‣ Herhangi bir kimyasal maddenin kendi kabından başka bir yere aktarılması durumunda yeni
kabın üzerine kimyasal maddenin adını açık ve net bir şekilde belirten bir etiket yapıştırınız.
‣ Etiket üzerine YANICI, KOROZIF, TAHRİŞ EDİCİ v.b. gibi tehlike düzeyini belirten bir
ibareyi mutlaka koyunuz.
‣ Tehlikeli maddelerle hazırlanan çözeltiler için de aynı işlemi yapınız.
3.17.ÇEKER OCAKLAR
‣ Çeker ocaktaki hava sirkülasyon hızı 0.5m/sn olacak şekilde ayarlanmalıdır
‣ Korozif maddelerle çalışırken çeker ocak kapağı çalışanın yüzünü koruyacak şekilde kapalı
tutulmalıdır.
‣ Emniyet gözlükleri ve diğer koruma cihazları ( eldiven,önlük,maske v.s. ) tehlikeli kimyasal
çalışmasında her an kullanılmalıdır.
‣ Her acil durumda acil telefonunu arayınız.
3.18.GÖZLERİN KORUNMASI
Emniyet gözlükleri bütün kimyasallarla çalışma yapılan bölümlerde ve işaretli bölgelerde takılmalıdır.
Sıçrama, patlama v.s. risk içeren çalışmalarda bütün yüzü koruyacak şekilde tasarlanmış yüz koruma
levhaları ve başlıklar kullanılmalıdır. Alelade emniyet gözlüklerinin kullanımı, ancak küçük
sıçramalara karşı bölgeden geçen kişilerin korunmasını amaçlar. Risk taşıyan kimyasallarla çalışacak
olanlar duruma uyan emniyet başlığı ve tertibatlarını öğrenerek ve edinerek çalışmalarına
başlamalıdırlar.
3.19.KONTAKT LENSLER
Kimyasallarla çalışma yapılan bölümlerde kontakt lens takılmaz. Bilindiği gibi lens kullanımı gözün
kendi refleksini ortadan kaldırır. Kontakt lens kullanan birine ilk yardım yapmaya çalışırken lensleri
çıkarmaya çalışmayın. Bu ancak bir doktor tarafından yapılabilir. Gözler steril solüsyon ile ya da
musluk suyu ile yıkanır.
■ Altın Kurallar
1. Planla!
• Kimyasal ile güvenli çalışmak için uygun ekipman ve KKE'ye sahip ol.
HAZIRLAYAN
Dokümantasyon Ekibi
ONAYLAYAN
Yönetim Sistemleri Başkanı

KİMYASAL MADDELERİN
GÜVENLİ KULLANIMI VE
KONTROLÜ TALİMATI
DOKÜMAN NO TOTM-TLM-050
İLK YAYIN TARİHİ 03.10.2011
REVİZYON TARİHİ -
REVİZYON NO 0
SAYFA NO 6/9
• Mümkün olduğunca (testte) daha az toksik olanı seç.
• Mümkün olan en küçük miktarda satın al
• Kullanmadan önce potansiyel tehlikeleri sapta.
• Acil durumlar için bir güvenlik planı yap
2. Riski asla küçümseme!
• Kullanmadan önce kimyasalın etiketini ve MSDS'ini oku.
3. Etkilenme riskini azalt!
• Kimyasalları mümkün olan en küçük miktarda kullan
• Kimyasalı/toksisitesi bilinmeyen maddeyi asla koklama
• Çeker ocak veya bir havalandırma sistemi kullan.
• Kimyasalı bir yere götürürken "taşıyıcı kap" kullan.
• Laboratuvarda yeme/içme!
• Her türlü kimyasala temas etmekten kaçın! Asla kimyasalın çıplak deriye temas etmesine izin verme.
Koruyucu gömlek/eldiven ve göz/yüz kapatıcı kullan.
4. Kazalara hazırlıklı ol!
• Göz yıkama, duş, yangın söndürücü ve acil çıkışını bil. .
• Temel ilk yardım için hazırlıklı ol.
• Diğerlerinin davranışını tahmin et.
• Laboratuvarda takılar, vücudu saran giysiler ve bağları kullanılmamalıdır.
■ Güvenlik Önlemleri
1. Her türlü kimyasal buharı', aerosolleri, gazları, dumanı veya tozunun solunmasını önlemek için çeker
ocak veya benzeri bir koruyucu sistem kullanılır.
2. TÜM personel için ve tehlikeli kimyasalların kullanıldığı ve/ya depolandığı alanlara girenler için göz
koruyucu ve ; diğer uygun KKE gereklidir.
3. Tehlikeli kimyasallarla çalışılan laboratuvara giriş-çıkış laboratuvar sorumlusu tarafından
sınırlandırılır veya yasaklanır.
4. Laboratuvardaki tehlikeyi ve laboratuardan sorumlu personeli tanımlayan işaretler tüm
laboratuvarların girişine asılır.
5. Laboratuvarların daima düzenli ve derli-toplu olması sağlanır. ,
6. Çalışma alanlarında yeme-içme, sigara içme, kontakt lense dokunma, makyaj yapma ve yiyecek
tutulması kesinlikle yasaklanır.
7. Ağızla pipetaj kesinlikle yasaklanır!
8. Çalışırken laboratuvar önlüğü/üniforması/kıyafeti giyilir ve koruyucu gözlük kullanılır. Yapılan
çalışmaya göre ayrıca ek olarak gerekli KKE (özel eldiven, solunum maskesi...) kullanılır.
9. Tüm kimyasallar tanımlanmış geçimlilik özelliklerine göre uygun bir şekilde depolanır.
10. Kimyasalların tehlikesi/riski, kısa-dönem ihtiyaca yetecek miktarda bulundurmak ve yeterince
güvenli koşullarda (örn, yanıcılar, yanıcı depolama dolabında...) saklamak suretiyle en aza
indirilecektir. Kimyasallar yerde veya çeker-ocakta depolanmaz/saklanmaz.
11. Laboratuvarda kullanılan tehlikeli kimyasalların listesi oluşturulacak ve laboratuvarda bilinen bir
yerde bulundurulacaktır. .
12. Isopropil eter, butadien, potasyum, metal, sodyum amid gibi eskiliği oranında peroksit formu
oluşturabilen kimyasallar için bir "takip sistemi" kurulacaktır:
13. Kullanım süresi dolmuş veya eski kimyasallar "BDH Kimyasal İzleme Programı"na göre atılacaktır.?
14. Acil çıkışları ve acil durum ekipmanı (yangın söndürücü, göz yıkama/duşlar..) kolayca
HAZIRLAYAN
Dokümantasyon Ekibi
ONAYLAYAN
Yönetim Sistemleri Başkanı

KİMYASAL MADDELERİN
GÜVENLİ KULLANIMI VE
KONTROLÜ TALİMATI
DOKÜMAN NO TOTM-TLM-050
İLK YAYIN TARİHİ 03.10.2011
REVİZYON TARİHİ -
REVİZYON NO 0
SAYFA NO 7/9
ulaşılabilecek durumda, engelsiz olmalıdır.
15. Çalışma yüzeyleri düzenli olarak çalışan tarafından temizlenir ve tertipli tutulur.
16. Basınçlı gaz tüpleri her zaman güvenli bir yerde tutulur.
17. Tüm laboratuvarlar, o laboratuvar için spesifik bir "Kimyasal Hijyen Planı" hazırlayacaklardır"
18. KİMYASAL MADDE dökülmesi halinde, hemen temizlenerek, etkilenen alan "Kimyasal Dökülme
Kiti"ile dekontamine edilecektir.’’KDK’’de bulunması gerekenler:
"Katı kültür tüpünün kırılması veya balgam bulunan bir kabın dökülmesi gibi minimal aerosol
oluştuğu durumlarda;
1. Daha sonra oluşabilecek aerosolü önlemek için büyük bir havlu hatta laboratuvar önlüğünü dökülen
materyalin üzerine ve çevresine örtün.
2. Dezenfektanla bu örtüyü ıslatın, geniş bir ıslak alan oluşturun.
3. En az iki saat odaya girmeyecek şekilde ayrılın.
4. Odaya tekrar girerken koruyucu elbise, maske, gözlük takın.
5. Dökülen materyal temizlenir ve bu materyal otoklava koyun.
6. Tüm zemin ve tezgahları dezenfektanla silin.
Yoğun bakteri içeren sıvı kültür tüpü veya flask kırılması ile büyük miktarda aerosol oluşmuş
ise;
1.Odayı derhal boşaltın. Aerosoller dökülen alandan çok ötelere
yayılmıştır.
2.Biyolojik emniyet kabinini kapatmadan 4 saat süre ile odadan uzaklaşın.
3.Dört saat sonra formaldehid gazı (%36-40 yoğunlukta) ile odanın sterilizasyonu sağlanmalıdır.
Bunun için odanın hacmi hesaplanır, örneğin 30 m3’lük bir oda için 100 cc formalin
kullanılır. %70’lik nemli ortam oluşturmalıdır. Bunun için 100 cc formaline 900 cc su konur ve bir
elektrikli ısıtıcı yardımı ile 90-100oC’de buharlaşması sağlanır. Formaldehidin toksik ve kanserojen bir
gaz olduğu unutulmamalıdır.
4.Odanın havanın girişi ve çıkışına neden olan delikler bant yardımı ile kapatılır.
5.En az 12 saat süre ile formaldehid ile oda steril edilir. Kapıya formaldehid ile steril edildiği yazılır.
6.Nadiren odada formaline bağlı beyaz kalıntı kalır ise %10’luk amonyum hidroksid ile silinir."
Tehlikeli maddelerle çalışırken dikkat edilmesi gereken ana maddeler:
1. Maksimum işyeri denetimi.
2. Tehlikeli maddeyle veya böyle maddelerin bulunduğu ortamda çalışanlara verilmesi zorunlu yazılı
veya sözlü bilgiler.
3. Laboratuvarda bekletilen şişelerin isimleri, tehlike sembolleri ve kullanıcıların isimleri.
4. Zehirli ve çok zehirli maddelerin depolanması ve saklanması.
5. Çocukların, hamilelerin veya emziren annelerin kimyasal maddelerden korunmaları.
6. Çalışanların ve personelin uyarılması.
7. Çok tehlikeli kimyasal maddeler için özel kurallar.
Kimyasal Dökülmelerinde Yapılması Gerekenler
İzlenecek yol kimyasalın sınıfı ve miktarına göre değişir.
Her bir kimyasal için uygulaması gereken prosedür MSDS’de verilmiştir.
HAZIRLAYAN
Dokümantasyon Ekibi
ONAYLAYAN
Yönetim Sistemleri Başkanı

KİMYASAL MADDELERİN
GÜVENLİ KULLANIMI VE
KONTROLÜ TALİMATI
DOKÜMAN NO TOTM-TLM-050
İLK YAYIN TARİHİ 03.10.2011
REVİZYON TARİHİ -
REVİZYON NO 0
SAYFA NO 8/9
Eğer MSDS kodlarına hızlı bir şekilde erişilemiyorsa:
‣ Mutlaka kişisel güvenlik önlemleri alınmalıdır (eldiven, gözlük maske v.s.)
‣ Yangına sebep olabilecek madde dökülmelerinde, yangına yol açabilecek ekipmanlar tamamen
kapatılmalıdır.
‣ Eğer dökülen uçucu bir madde ise öncelikle pencere açılarak havalandırılmalıdır.
‣ Katı kimyasallar için plastik bir kürek kullanabilir.
‣ Dökülen maddenin ph bakılarak asitmi alkalimi öğrenilebilir.
‣ Sıvı asit ve bazlar nötralize edilir ya da bir absorban madde kullanılır.
‣ Örneğin;organik asitlerin sulu çözeltileri, sodyum bikarbonatla nötralize edilir ve pH’si kontrol
edildikten sonra temizlenir.
‣ Gaz sızmalarında pencereler açılmalı ve sızma için önlem alınmalıdır.
‣ Laboratuvarda çalışan diğer kişiler gerekirse uzaklaştırılmalı
laboratuarın iyice havalandıktan sonra temizlenmesi sağlanmalıdır.
Personel Kontaminasyonu
KİMYASAL MADDE DÖKÜLMESİNE MARUZ KALDI İSENİZ
‣ Çalışma arkadaşlarınızı uyarın.
‣ Kontamine giysileri hemen çıkarın.sızdırmaz poşete koyarak ağzını sıkıca kapatınız.
Poşetin üzerine kimyasal bulaş diye etiketleyiniz. Poşetteki giysileri laboratuar kirli çamaşır kovasına
atınız.
‣ Suyu (duş/lavabo/göz yıkama ünitesi) bolca akıtarak etkilenmiş vücut bölgelerini 15-20 dakika
yıkayın.
‣ Laboratuar sorumlusuna haber veriniz.
Göze kimyasal madde sıçraması ve yanık
‣ Tahriş olmamış gözü koru; diğer göz kapağı zorla açılarak su/göz solüsyonları ile en az 15-20
dakika yıkama işlemi uygulayın.
‣ Yıkama esnasında parmaklarınızla göz kapaklarını açın ve göz bebeginizi farklı yönlere oynatın
ki su her tarafa gidebilsin.
‣ Yıkama esnasında kimyasalın diğer göze gitmesini engelleyin.
‣ Yıkamanın etkinliği açısından varsa kontakt lensler hemen çıkarılmalıdır.
‣ Steril veya temiz bir yara bezi ile kapatın.
‣ Hemen, hastanedeki acil servisi arayın. Ve yardım gelmesini bekleyiniz.
Mutlaka Tıbbı yardım alın.
Cilde kimyasal sıçraması
‣ 10-20 dakika kadar bol su ile yıkayın.
‣ Eldiven ve kıyafetleri su ile yıkadıktan sonra çıkarın
Kimyasal yutulması
‣ Ağzınızı hemen çalkalayın. Takma diş varsa çıkarın.
‣ Kusmayacak kadar, yavaş yavaş su ya da süt için.
‣ Kusma eğilimi başlarsa, sıvı verilmesine devam edilmelidir.
‣ Asla kusturulmamalıdır. Çünkü yutulurken boğazı ve yemek borusunu yakan bir
madde (kostik soda gibi), kusturulmaya çalışılırken tekrar yanıklara neden olacaktır.
HAZIRLAYAN
Dokümantasyon Ekibi
ONAYLAYAN
Yönetim Sistemleri Başkanı

KİMYASAL MADDELERİN
GÜVENLİ KULLANIMI VE
KONTROLÜ TALİMATI
DOKÜMAN NO TOTM-TLM-050
İLK YAYIN TARİHİ 03.10.2011
REVİZYON TARİHİ -
REVİZYON NO 0
SAYFA NO 9/9
‣ Kusma varsa, akciğerlere kusmuğun kaçmaması için baş aşağıda tutulmalıdır.
‣ Bilinci yerinde değilse yaralının başı veya tüm vücudu mutlaka sol tarafa döndürülmelidir.
‣ Acilen kazazedenin tıbbi destek alması için hastanedeki acil servisi arayın ve yardım gelmesini
bekleyiniz veya kazazedeyi kendinizin nakil şansı var ise acil servise naklini yapınız.
Zehirli madde solunması
‣ Hastayı zehirli ortamdan uzaklaştırın ve temiz havaya ya da havalandırması iyi bir ortama
çıkarın.
‣ Nefes durması durumunda (göğüs kafesi hareket etmiyor ve cilt rengi değişiyorsa) ağızdan ağıza
ya da ağızdan buruna suni solunum yaptırın.( EĞER BU KONUDA EĞİTİMLİ İSENİZ )
‣ Acilen kazazedenin tıbbi destek alması için hastanedeki acil servisi arayın. Ve yardım gelmesini
bekleyiniz veya kazazedeyi kendinizin nakil şansı var ise acil servise naklini yapınız.
‣ Mutlaka yutulan maddenin özellikleri öğrenilmeli ve tıbbı destek sırasında bildirilmelidir.
‣ Eğer hasta kustuysa, kusmuğundan da örnek alınmalıdır.
‣ Gaz kokan ya da havalandırmasız yoğun dumanlı bir ortama girilecek ise, bele ucu
dışarıya uzanan bir ip bağlanmalıdır.
‣ Ağız ve burun gaz maskesi ya da ıslak bir mendille kapatılarak içeri girilmelidir.
‣ Gaz kokusu olan ortamda bir patlama ihtimaline karşı kibrit, çakmak vb. yakılmamalı,
elektrik düğmelerine dokunulmamalıdır.
‣ Yoğun duman varsa çömelerek ya da yerde sürünerek ilerlenmelidir.
Yüzey Kontaminasyonu
‣ Laboratuarı kapıları kapatarak/kilitleyerek ve uyarı yazısı asarak dökülme bölgesini izole edin.
‣ Dökülen kimyasalın yayıldığı bölgeyi sınırlayın.
‣ Çalışma arkadaşlarınızı uyarın; dökülme 5 litreden fazla ise veya çok tehlikeli bir madde
döküldüyse alanı boşaltın! Elektrik düğmelerini ve gaz vanalarını kapatın!
‣ En yakın "Kimyasal Dökülme Kiti"ni bulunduğu dolaptan alın!
‣ Dökülen maddeyi talimata uygun şekilde temizleyin.
‣ Kontamine malzemeyi uygun etiketli atık kutusuna atın.
‣ Laboratuar sorumlu teknisyenine ve sorumlu uzmanına haber veriniz.
Yaşanan kaza durumu “Olay Bildirim Formu” doldurularak Yönetim Sistemleri Birimine bildirilir.
4. REFERANS DOKÜMANLAR:
HAZIRLAYAN
Dokümantasyon Ekibi
ONAYLAYAN
Yönetim Sistemleri Başkanı