EGE EĞİTİM DERGİSİ - Eğitim Fakültesi - Ege Üniversitesi

Bir Uygulama Alanı Olarak Sağlık Psikolojik Danışmanlığı 41kişiler stres, bilgi ihtiyacı, yaşam tarzı değişikliği, sosyal sorunlar gibi zorlayıcıolaylarla karşılaşabilmekte ve hastalığın getirdiği fiziksel yükle birlikte budurum çeşitli ruhsal sorunlar yaratabilmektedir. Herhangi bir ruhsal sorunolmasa dahi hastalığın getirdiği yoğun duygularla baş etmek çok kolayolamamaktadır. Bunun yanında, hastalıklardan korunma, ilgili risklerinazaltılması, hastalıkların önlenmesi, sağlıklı yaşam biçimi oluşturma gibikonularda bireylerin gerek bilgilenme gerekse sağlık davranışları geliştirmeboyutunda bir ruh sağlığı personelinin yardımına ihtiyaç duyabilecekleri dedüşünülmektedir. Bu da, psikolojik danışma ve rehberlik alanının önemli birişlevi olan önleme çalışmaları ile örtüşmektedir (Korkut, 2004).Bu nedenle bu derlemede, ülkemizde fazla tanınmayan ve son yıllardagelişerek uygulama alanları bulabilen sağlık psikolojik danışmanlığı vekapsamı hakkında bilgi vermek ve uygulama alanlarını tanıtmakamaçlanmıştır.SAĞLIK PSİKOLOJİK DANIŞMANLIĞI İLE İLİŞKİLİ KAVRAM VEMODELLERModern sağlık anlayışı ve tanımı, geleneksel sağlık tanımında yer alan vesağlığı, hastalığın olmaması olarak tanımlayan anlayışı değiştirmiştir. Hastalıkve sağlıktan bahsederken, biyolojik, psikolojik ve sosyal faktörleri dikkatealmak gerekmektedir. Geleneksel yaklaşım olarak da bilinen biyomedikalyaklaşımda, hastalıkların sadece fizyolojik faktörlerin sonucu olarakdüşünüldüğü ve hastalığın davranışsal boyutunun ihmal edildiğigörülmektedir. Baltaş (2000), bu modelde hastalığa karşı önlemlerin, merkeziorganizasyonlar tarafından ele alındığını ve bireylerin katılımının gerekmediğidüşünüldüğünü belirtmiştir. Biyopsikososyal sağlık ve hastalık anlayışı denilenyaklaşım ise biyomedikal yaklaşımı da içine alan, ancak hastalık ve sağlığıbiyolojik, sosyal ve psikolojik faktörleri de dikkate alarak değerlendirmeyikapsayan, modern sağlık anlayışına uygun bir modeldir. Örneğin, AIDS veyacinsel yolla bulaşan hastalıklar gibi konularda laboratuar çalışmalarının yanısıra, psikolojik, sosyal ve davranışsal boyuttaki çalışmaların sağlığı koruma veönleme çalışmaları boyutunda önemli olduğu görülmektedir (Baltaş, 2000).Bunun yanında, sağlık psikolojisi ve sağlık psikolojik danışmanlığınınamaçlarından biri olan koruyucu sağlık davranışları kazandırmak, karşımızasağlık ve hastalık davranışı kavramlarını çıkarmaktadır. Sağlık davranışı,kişilerin sağlıklarını iyileştirmek ya da hastalıkları önlemek adına yapıpyapmadıkları şeyler olarak tanımlanabilir. İyi beslenme, fiziksel aktivite(egzersiz), emniyet kemeri kullanımı gibi sağlığı geliştirici davranışlar ve sigaraiçme, prezervatif kullanmama gibi sağlığı riske sokan davranışlar da bu tanımıniçinde yer almaktadır. Hastalık davranışı ise insanların bir hastalığa sahip