Temsili Bir Örneklemde Sosyo-Ekonomik Statü ... - Sosyoloji Derneği

Sibel KALAYCIOĞLU, Kezban ÇELİK, Ümit ÇELEN, Sinan TÜRKYILMAZ• hanenin kararlarına dahil edilen, karar alım süreçlerine katılan ve/veya bukararlardan etkilenen her birey hane halkı üyedir.SES Ölçümüne Dahil Edilen Kümelerin BelirlenmesiSosyoekonomik statü ölçekleri, tabakalaşma çalışmalarının prensip olarak en kestirmetekniklerinden biridir ve bu ölçekler sosyal bilimcilerin farklı meraklar üzerineoluşturulmuştur. Örneğin, sosyoekonomik statüyü ölçen ilk ampirik çalışmalar eğitimpsikolojisi alanındaki uzmanların “evin ve ailenin, geçmiş ve şimdiki durumunun (homebackground)” çocuğun yaşamındaki etkileri gibi sosyal politika üretme merkezli konularıaraştırma hevesleriyle geliştirilmiştir. Ancak çıkış noktası ne olursa olsun, standart ve çokfaktörlü bir SES ölçeği oluşturmanın temel adımları 1952’de Gordon tarafından aşağıdaki gibitanımlanmıştır (Milton, 1952:342-353) 2 :• Sosyo-ekonomik statü kavramı tanımlanır ve onun bağımsız değişkenleri yani anaölçüm kriterleri (sub-areas) belirlenir.• Bu kriterlerin her birinin (relative vertical position’larına göre) ilişkili olduğu varsayılan birçok bağımlı değişken tanımlanır ve bunları ölçmek üzere sorular tasarlanır.• Bu ölçüm kriterleri (bağımsız değişkenler), sosyoekonomik statüsü sahipoldukları nesnel koşullarla tespit edilebilecek gruplar içinden seçilen bir örneklemüzerinde denenir. Yani bu ölçüm kriterlerinin tutarlı olup olmadığı, mesleki prestijsıralamalarında yer alan meslek gruplarından oluşan bir grup üzerinde pilot birçalışmayla test edilir. Bu işlemin asıl amacı; sosyoekonomik statü seviyeleri arasındakifarkı en belirgin olarak ölçme yetisine sahip olan ölçüm kriterlerini (bağımsız2Sosyoekonomik statü ölçeği yaratmanın ana adımları, bu çalışma referans alınarak özetlenmiş ve kendiaraştırmamızın ölçeğini yaratırken izlenilen yol ile ilişkilendirilerek sunulmuştur.Sosyoloji Araştırmaları Dergisi / Journal of Sociological Research - 2010 / 1 196