Temsili Bir Örneklemde Sosyo-Ekonomik Statü ... - Sosyoloji Derneği

Sibel KALAYCIOĞLU, Kezban ÇELİK, Ümit ÇELEN, Sinan TÜRKYILMAZçalışma olduğu söylenebilir (Atay, 2002). Bu tür analizlerin yapıldığı Batı Avrupa’ya benzeryapılar belki de hiçbir zaman Türkiye’de yeterince belirgin olmadı/olamadı. Ancak buTürkiye’de toplumsal tabakaların olmadığı anlamına gelmemelidir. Toplumun ekonomik,siyasi ve düşünce hayatına yakından bakıldığında, Türk toplumunun bu tür çözümlemelereuygun olduğu ve hatta bu yönde çalışmaların elzem olduğunu söylemek mümküngözükmektedir. Bu tespiti yapan Boratav’ın konuya ilişkin iki önemli çalışması 1980’liYıllarda Türkiye’de Sosyal Sınıflar ve Bölüşüm (1991) ile İstanbul ve Anadolu’dan SınıfProfilleri (1995) mevcuttur. Birinci çalışması Türkiye’nin 1977-1990 dönemini sınıfdinamikleri açısından incelenmiştir. Sınıf farklılıklarını “sömürü” temelinde ele alan Boratav“toplumsal sınıf” ile “toplumsal tabaka” arasında ayrıma giderek birincil (toplumsal sınıf) veikincil (toplumsal tabaka) bölüşüm ilişkileri çerçevesinde konuyu irdelemiştir. AyrıcaTürkiye’ye özgü sınıf yapısı ve toplumsal tabakalaşma ile bölüşüm ilişkilerini yansıtan birşema oluşturmuştur. 1980 sonrası dönemde sınıf ilişkilerinde gerçekleşen dönüşümleriekonomik, toplumsal, siyasal ve ideolojik boyutları ile ele alan en önemli çalışma olaraksayılabilir. İkinci çalışmasında 1980’lerde ciddi dönüşümler yaşanan Türkiye’de budönüşümlerin sermaye ve emekçi sınıflar üzerine olan etkilerini incelemiştir. Çalışma,İstanbul ve Anadolu köylerinde yapılan anketlere dayanmakladır. Bu dönüşümlerin emekçisınıfların gündelik hayatına nasıl yansıdığı, refah düzeyine nasıl etki ettiği, tüketim ve tasarrufbiçimlerini nasıl etkilediği, ne tür savunma ve uyum mekanizmaları geliştirildiği gibi sorularayanıt aramıştır. Sonuç olarak dönüşümlerin sermaye sınıfı lehine olduğunu tespit etmiştir.Mustafa Sönmez’in Gelir Uçurumu: Türkiye’de Gelirin Adaletsiz Bölüşümü (2001)başlıklı kitabı ise, gelir dağılımındaki değişimler bölüşüm ilişkilerinin dayandığı sınıfSosyoloji Araştırmaları Dergisi / Journal of Sociological Research - 2010 / 1 190