Temsili Bir Örneklemde Sosyo-Ekonomik Statü ... - Sosyoloji Derneği

Temsili Bir Örneklemde Sosyo-Ekonomik Statü (SES) Ölçüm Aracı Geliştirilmesi: Ankara Kent Merkezi Örneğivarsayılan bazı değişkenlere göre tabakalandırılır. Sonuçta X, grupları birbirinden ayıran bazıdışsal/bağımsız değişkenlerin ölçümüyle ilgilidir. Bu noktada şöyle bir soru sorabilirgözükmektedir: Madem SES, gelir ve meslekle (veya bu gibi bir dışsal kriterle) kuvvetli birbiçimde ilişkilidir ve grupları, meslek ve gelir gibi elde edilmesi daha kolay olan dışsalkriterlerin verileriyle birbirlerinden ayırmak mümkündür, o halde neden ayrıca bir SESölçeği/indeksi yaratmak için çaba harcanmaktadır? Bu soruya şöyle yanıt vermek mümküngözükmektedir: meslek ve gelir gibi değişkenlerin SES’le kuvvetli bir ilişkileri vardır ama builişki kusursuz bir ilişki değildir. Ayrıca SES’i etkileyen başka değişkenler olduğu gibi budeğişkenlerin ölçekleri de zaman ve diğer sosyal dinamiklere bağlı olarak değişir. İkinciteorik çatıdan bakıldığı vakit SES yani X değişkeni; basitçe bizim ölçtüğümüz bir şeydir vebu ölçeğin amacı, önceden belirlenmiş sınıf gruplarının tanımlarını yeniden üretmek değil,SES’i biz nasıl tanımladıysak, onu kendi değişebilirlik kapasitesi içinde, tanımladığımız gibiölçen bir ölçüm aracı yaratmaktır 5 .Tüm bu teorik ve ampirik yaklaşımları inceledikten sonra bu çalışmada geliştirilensosyoekonomik statü ölçeği, mesleki ve toplumsal statüyü ölçmeye yönelik, derecelemeli,analiz birimi olarak haneyi belirlemiş ve birleşik sınıflandırmalar yöntemiyle tüm haneninsosyo-ekonomik statüsünü ölçme yönünde bir deneme olmuştur.Bu araştırmaya başlanırken Türkiye için bir ölçüm aracı geliştirebilmek ana hedefolmuştur. Öncelikle bir yandan literatürün üretmiş olduğu bilgi, diğer yandan Türkiye’ye aitveriler dikkate alınarak SES ölçümü için demografi, eğitim, iş, gelir, mülkiyet gibi temalarınönemli olduğu saptanmıştır. Bu ana kümeleri ölçülebilir hale getirebilmek için neler sorulması5Bu çalışmada model alınan bir SES ölçeği olmadığından, sınıf kuramlarının sentezinden yola çıkarak, önceSES’i ve onun kriterleri tanımlanmış daha sonra tanımlanan kriterleri tutarlı bir biçimde ölçen bir SES modeliyaratılmaya çalışılmıştır.Sosyoloji Araştırmaları Dergisi / Journal of Sociological Research - 2010 / 1 199