20140919162017_sirbistan-siyasetini-anlama-kilavuzu-pdf

SIRBİSTAN SİYASETİNİ ANLAMA KILAVUZUBelgrad merkezli, altı cumhuriyet (Sırbistan, Hırvatistan, Bosna-Hersek, Slovenya,Karadağ ve Makedonya), bir özerk eyalet (Voyvodina) ve Sırbistan’a bağlıbir özerk bölgeden (Kosova) oluşan Yugoslavya’da milliyetçiliğin yasaklanması vefederal unsurlara geniş özerklik verilmesi sayesinde etnik gerilimler fazla yaşanmadı.1963’te ülkenin adı Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti olarak değiştirildi.1974’te Hırvatların başlattığı ayaklanma sonrasında anayasa değişikliği yapılaraközerk birimlerin yetkileri artırıldı, ayrıca Kosova’ya da özerk eyalet statüsü tanındı.Tito’nun 1980 yılında ölmesinin ardından ülkede yaşanan siyasi boşluk veekonomik sorunlar, etnik gerilimlerin yeniden tırmanmasına sebep oldu. 1980’lerinsonlarında Sırbistan Cumhurbaşkanı Slobodan Milošević’in ülkede nüfus bakımındanen geniş topluluk olan Sırpların daha fazla söz hakkı elde etmesi amacıylamerkeziyetçi düzenlemelere girişmesi, diğer etnik unsurların tepkisini çekti.Böylelikle ülkede etnik gerilimler arttı. 1990 yılında Hırvat ve Sloven üyelerinayrılmasıyla Yugoslavya Komünistler Birliği dağıldı.Önemli miktarda Sırp nüfusun yaşadığı Hırvatistan ve Bosna-Hersek’in Belgradyönetiminden uzaklaşmaya başlaması üzerine buralarda yaşayan Sırp topluluklarayaklandı. Çoğunlukla Sırpların oluşturduğu Yugoslavya Ordusu’nun (JNA) buayaklanmaları desteklemesiyle Yugoslav Savaşları başladı. 1991’de Hırvatistan, Slovenya,Makedonya ve Kosova, 1992’de ise Bosna-Hersek’te düzenlenen referandumlarınardından bu cumhuriyetler bağımsızlıklarını ilan etti; Kosova hariç hepsininbağımsızlığı uluslararası toplum tarafından tanındı. Savaş sırasında Sırp ordusu vemilis güçleri tarafından birçok bölgede Sırp olmayan sivil halka yönelik baskı, saldırı,zorunlu göç ettirme ve katliam gibi uygulamalar gerçekleştirildi. Savaş, 1995 yılındaimzalanan Dayton Barış Anlaşması ile noktalandı. Böylece Sırpların yaşadığıtoprakların bir kısmı Yugoslavya’dan resmen ayrılmış oldu.Savaş sonrasında Milošević yönetiminin Kosova’da kontrolü yeniden elealma çabaları karşısında Arnavutların oluşturduğu Kosova Kurtuluş Ordusu(UÇK) silahlı mücadele başlattı. Yugoslav ordusunun orantısız şiddet kullanmasıve sivil halka yönelik baskı ve katliamlar uygulaması üzerine uluslararası toplummeseleye müdahil oldu. Mart 1999’da Rambouillet Anlaşması adı altında önerilençözümün Yugoslavya hükümetince kabul edilmemesi üzerine NATO Yugoslavyaharekatını başlattı. Bir süre devam eden bombardımanın ardından Yugoslav ordusuKosova’dan çekildi.Savaşların uzaması ve ülkenin uluslararası toplumla bir türlü bütünleşememesiyüzünden toplumda Milošević’e yönelik öfke arttı. İktidarın bütün engellemelerinerağmen siyasi ve toplumsal alanda güçlenen muhalefet, 2000 yılındaki16