20140919162017_sirbistan-siyasetini-anlama-kilavuzu-pdf

YEREL MESELELER VE AZINLIKLARPREŞEVO VADISI VE ARNAVUT MILLIYETÇILIĞISırbistan’ın güneydoğusunda bulunan ve Kosova ve Makedonya ile sınırdaş olanPreşevo vadisi, çoğunluğu Arnavutlardan oluşan bir bölgedir. 2002 yılında yapılannüfus sayımına göre bu vadide yer alan en büyük yerleşim yerlerindenPreševo’da 34.904 kişiden 31.098’ini, Bujanovac’ta 43.302 kişiden 23.681’ini,Medveđa’da ise 10.760 kişiden 2.816’sını Arnavutlar oluşturmaktaydı. 28 2011 sayımıArnavutlarca boykot edildiğinden dolayı bu şehirlerdeki Arnavut nüfusadair daha güncel bir veri bulunmamaktadır.Preşevo vadisi, idari bakımdan Pčinja Vilayeti’ne bağlıdır. Yukarıda sayılan üçşehrin haricinde kayda değer bir Arnavut yerleşiminin olmaması sebebiyle vilayettenüfusun yarısından fazlasını Sırplar oluşturmaktadır. Preşevo vadisinde yaşayanArnavutlar ise kendilerini Kosova’nın bir parçası olarak görmekte ve İkinciDünya Savaşı’ndan sonra yapılan bu idari düzenlemeye karşı çıkmaktadırlar.1991’de Makedonya ve Kosova’nın bağımsızlıklarını ilan etmesinin ardındanharekete geçen Preşevolu Arnavutlar, 1-2 Mart 1992 tarihlerinde kendi statülerinibelirlemek için referandum düzenlediler. 29 Katılanların büyük bir çoğunluğununKosova ile birleşme yönünde oy kullandığı referandum, ne Sırbistan nede uluslararası toplum tarafından tanındığı için Preşevo vadisi Sırbistan’ın birparçası olmaya devam etti. 1998’de Kosova’da başlayan çatışmalar ve daha sonrakiNATO harekatı sırasında bölgeye Kosova’dan çok sayıda Arnavut mültecigeldi. Kosova’daki UÇK’nin desteğiyle Preşevo Vadisi’ndeki Arnavutlar arasındaPreševo, Medveđa ve Bujanovac Kurtuluş Ordusu (UÇPMB) adında milis örgütlenmesioluşturuldu.Savaşın bitmesiyle Kosova’dan geri çekilen Yugoslav kuvvetlerinin bölgeyegirmesi üzerine bu kuvvetlerle UÇPMB arasında silahlı çatışmalar başladı. Yaklaşık17 ay süren çatışmalar, Zoran Đinđić hükümetinin sunduğu çözüm planınınuluslararası toplumun da araya girmesiyle kabul edilmesi sonucunda 2001 yılındasona erdi. NATO ve AGİK’in teşvikleriyle imzalanan Končulj Anlaşması’na göregenel af ilan edilmesi, çatışmalar sırasında bölgeden göç eden Arnavutların dönmelerineizin verilmesi ve Arnavutların yerel polis teşkilatında ve kamu görevlerindeistihdam edilmeleri karşılığında UÇPMB silah bırakarak kendini feshetti.Sırbistan hükümeti, Preşevo Vadisi’ndeki üç şehir için bir koordinasyon ofisi kurarakbölgenin kalkındırılması ve Arnavutların taleplerinin yerine getirilmesi için28. 2002 Census of Population, Households and Dwellings (Statistical Office of the Republic of Serbia, Belgrad:2003), s. 192-204.29. “Referendum 1992: Albanians in Presevo Valley between Kosovo and Serbia”, Presheva Jonë, [tarih yok].35