ilköğretim 8. sınıf fen ve teknoloji dersi - Atatürk Üniversitesi

ĠLKÖĞRETĠM 8. SINIF FEN VE TEKNOLOJĠ DERSĠ „MADDENĠNHALLERĠ VE ISI‟ ÜNĠTESĠNDE BELĠRLENEN KAVRAMYANILGILARININ GĠDERĠLMESĠNDE KAVRAMSAL DEĞĠġĠMMETĠNLERĠ KULLANIMININ ETKĠSĠ VE ÖĞRENCĠ GÖRÜġLERĠHazırlayan: Özge SARI AY

ALT BAġLIKLAR• FEN VE TEKNOLOJĠ EĞĠTĠMĠ• FEN EĞĠTĠMĠ VE BĠREYEKAZANDIRDIKLARI• FEN EĞĠTĠMĠNĠN BAġLICA UNSURLARI

BaĢlıca unsurları;• - Sınıfta hareketli bir fen ortamı yaratmak,• - Bu ortama bütün öğrencilerin katılmasını sağlamak,• - Günlük hayatla fen arasında iliĢki kurmak,• - Fen ve teknoloji okuryazarlığı geliĢtirmek,• - Fen konuları ile sosyal konular arasında iliĢkikurmak,• - Kullanarak, yaparak, deneyerek öğrenmeyitamamlamak,• - Fen konularını kiĢisel düzeyde yararlı halegetirmektir (Çaycı, 2007).

Fen Eğitimi ve Birey• Fen eğitimi çocuğa yaratıcı düĢünme becerisikazandırır. Dünya‟yı, çevresini tanımasınasevmesine katkıda bulunur. Öğretmeni, ailesive arkadaĢları ile daha etkili bir iletiĢimkurmasına yardım eder. Fenle çocuktakarakter eğitimi daha kolay yapılabilir.• Çocuğun dili geliĢir. Çünkü çocuğun dilgeliĢimi, yaĢadığı, etkileĢimde bulunduğuĢeylerle daha kolay sağlanır.

Kavram ve Kavram Yanılgıları• Fen ve teknolojinin içeriğine bakıldığında olgular,kavramlar, ilkeler, doğa kanunları, hipotez veteorilerden meydana geldiği görülmektedir. Bunedenle, bilimsel bilgilerin anlaĢılmasındakavramların doğru bir Ģekilde bilinmesi büyük önemtaĢımaktadır (DoymuĢ vd., 1998; Kaptan veKorkmaz, 2000).• Kavram; varlıklar, olaylar,insanlar ve düĢüncelerbenzerliklerine göre gruplandırıldığında gruplaraverilen ortak isimlerdir (Kaptan, 1999).

• Fen bilimleri, günlük hayatın pek çok alanında farklıĢekillerde karĢımıza çıkmakta, yaĢamımızın içindeyer almakta ve edindiğimiz tecrübeler fen bilimleri ileilgili bazı kavramlar hakkında fikir sahibi olmamızısağlamakta ancak çoğu zaman sahip olduğumuz bufikirler bilimsel gerçeklerle uyuĢmamaktadır. Kavramyanılgıları olarak isimlendirilen bilimsel gerçekler vedüĢüncelerle uyuĢmayan bu bilgiler anlamlı ve kalıcıöğrenmeyi engellemektedir.(Yürük, Çakır ve Geban,2000).

Isı ve sıcaklık konusundaki kavramyanılgıları Ģunlardır;• Isı ve sıcaklık aynı kavramlardır.• Sıcaklık cismin büyüklüğüne bağlıdır (veya içerdiği madde miktarına).• Sıcaklık bir maddeden baĢka bir maddeye akabilir.• Sıcaklık cismin yapıldığı maddeye bağlıdır.• Isı cisimlerin sadece sıcaklığı ile artar veya azalır.• Hacmi büyük olan cisimlerin sıcaklık artıĢı daha fazla olur.• Isınan maddenin kütlesi artar.• Ġki farklı sıcaklıkta sıvı karıĢtırılınca karıĢımın sıcaklığı iki sıvınınsıcaklığının toplamına eĢit olur.• Isının ve sıcaklığın birimi aynıdır.• Isıyı ve sıcaklığı ölçen alet termometredir.• Isının yönü yoktur. Her yöne sürekli akar.• Duyularla sıcaklık tespiti yapılabilir

Kavram Yanılgılarını TeĢhis Etme veGiderme Yolları• Öğrencilerin sahip olduğu kavram yanılgılarını tespit etmek içinhemen hemen her konuda kavramsal testler geliĢtirilmiĢtir.Ayrıca tartıĢma ortamı yaratarak ve öğrencilerle görüĢmeyoluyla kavram yanılgılarının tespitine yönelik çalıĢmalardabulunmaktadır.• Mantıksal açıklamalar gerektiren ödevler öğrencilerin kavramyanılgılarını tespit etmede çok kullanıĢlıdırlar.• Öğrencilere sorulan açık uçlu sorularla da kavram yanılgılarıbelirlenebilir. Bunlar da not amaçlı değil öğrencinin düĢüncesinianlamaya yönelik sorular olmalıdır.• Bu çalıĢmada kullanılan üç aĢamalı testler de kavramyanılgılarını belirlemek için kullanılabilir.

ÖRNEK• BaĢlangıç sıcaklıkları ve büyüklükleri aynı olanbiri tahta, diğeri demir iki kaĢık kendilerindendaha sıcak bir ortamda uzun süre bekletildiğindekaĢıkların sıcaklığı ile ilgili aĢağıda verilenifadelerden hangisi doğrudur?• A. Kasıkların sıcaklığı karĢılaĢtırılamaz.• B. Demir kasık daha sıcaktır.• C. Tahta kasık daha sıcaktır.• D. Ġkisi de aynı sıcaklıktadır.

• Neden bu Ģıkkı seçtiğinizi açıklayınız.• Verdiğiniz cevabın doğruluğu hakkında nedüĢünüyorsunuz?• Bilerek yaptım, eminim.• Sadece tahmin ettim.• Doğru olduğunu düĢünüyorum fakat emindeğilim.

Kavram yanılgılarının giderilmesi içinaĢağıdaki yöntemler kullanılabilir;• Kavram Haritaları• Kavram Ağları• Kavramsal DeğiĢim Metinleri• Kavramsal Karikatürler• Zihin Haritaları• Anlam Çözümleme Tabloları

Bu çalıĢmada kullanılan kavramsal değiĢimmetinleri Posner ve arkadaĢlarının geliĢtirdiğiyönteme uygun olarak hazırlanmıĢtır.• Posner ve arkadaĢlarının (1982) ortaya attığı öğretimmodeline göre öğretmen, öncelikle öğrencilerin sahipolduğu kavram yanılgılarını tespit etmelidir. Dahasonra öğrencilerin mevcut kavramlarına dayalı olarakaçıklanmaya çalıĢılacak konular ortaya atılaraköğrencilerdeki kavram yanılgıları aktif halegetirilmelidir. Bu aĢamadan sonra, konuyla ilgiliyaygın kavram yanılgıları ve bunların yanlıĢolduğunu kanıtlayan deliller sunularak öğrencilerinsahip oldukları kavram yanılgılarını sorgulamalarısağlanmalıdır. Son olarak yanlıĢ kavramların doğruĢeklini ifade eden bilimsel açıklamalar yapılmalıdır.

Bu yöntemi 4 maddede özetlemekmümkündür;• 1) HoĢnutsuzluk (dissatifaction)• 2) AnlaĢılırlık (intelligiblity)• 3) Mantıklılık (plausibility)• 4) Verimlilik (fruitfullnes)

KAVRAMSAL DEĞĠġĠM METNĠ• Çayımızı içerken bize fazla sıcak gelip ağzımızıyaktığında çaya su ekleriz.Eğer iki farklı sıcaklıktasıvı karışınca karışımın sıcaklığı, sıvıların sıcaklıklarıtoplamına eşit olsaydı, bu işlemi yaptığımızdaağzımızın daha çok yanması gerekmez miydi? Yaniçayın sıcaklığı 80 derece olursa, suyun sıcaklığı da25 derece olursa ikisi karıştığında 105 derece olupağzımızı daha fazla yakmaz mı? Öyleyse acabaneden bu işlemi yapıyoruz? (HOġNUTSUZLUK)

Deneyin Adı: Farklı sıcaklıktakisıvıların karıĢım sıcaklığı nasıl olur?Araç-gereçler: Ġki bardak, bir beher, su, üç adet termometre.Deneyin YapılıĢı:• Suyu kaynatın.• KaynamıĢ suyu bardaklardan birine koyun.• Diğer bardağa soğuk suyu koyun.• Suların baĢlangıç sıcaklıklarını ölçün ve kaydedin.• Suları behere boĢaltın ve beherdeki suyun sıcaklığını tahminedin.• Beherdeki suyun sıcaklığını termometre ile ölçün ve kaydedin.• Tahminlerinizle karĢılaĢtırın. (ANLAġILIRLIK)

• Farklı sıcaklıklardaki sıvıların taneciklerinin hareketifarklıdır. Buna bağlı olarak ortalama hareketenerjileri yani ısıları da farklı olacaktır. Bu sıvılar tekbir kaba aktarıldıklarında sıcaklığı fazla olan sıvıdanaz olan sıvıya doğru ısı enerjisi geçer. Bu durumdakarıĢımın sıcaklığı iki sıvının sıcaklığına göreortalarda bir değer alır. Çünkü ısı veren sıvınınsıcaklığı düĢerken, ısı alan sıvının sıcaklığı o orandayükselecektir. Taneciklerin hareket enerjileri de buoranda değiĢecektir. (MANTIKLILIK)

• Bu olayın günlük hayattaki olumlu veolumsuz örneklerini bulmaya çalıĢalım…(VERĠMLĠLĠK)

Yurtiçi ve YurtdıĢında YapılanÇalıĢmalar ve Sonuçları• Geban ve Bayır 2000 yılında yaptıkları çalıĢmada kimyasal değiĢimkonusundaki kavram yanılgılarını belirlemiĢlerdir. Ardından kavramsaldeğiĢim metinlerini kullanarak bu yanılgıları gidermeye çalıĢmıĢlardır.• AĢçı, Özkan ve Tekkaya 2001 yılında solunum konusundaki kavramyanılgılarını belirlemeye yönelik bir çalıĢma yapmıĢlardır.• Sönmez 2001 yılında elektrik konusundaki kavram yanılgılarınıgidermek için kavramsal değiĢim metinlerini ve tartıĢma yönteminikullanmıĢlardır.• Eryılmaz ve Sürmeli 2002 yılında ısı ve sıcaklık konusundaki kavramyanılgılarını klasik testlerle ve üç aĢamalı sorularla ölçmüĢ ve aradakifarkı bulmaya yönelik bir çalıĢma yapmıĢlardır.• Aydoğan ve arkadaĢları 2003 yılında ısı ve sıcaklık konusundakikavram yanılgılarını belirlemek için kavram baĢarı testi geliĢtirmiĢlerdir.

• YumuĢak, Türkoğuz, Aycan ve Aycan 2004 yılında yaptıklarıçalıĢmada kavram öğretiminde öğretmenlerin kitaplara göreyetersiz kaldığını tespit etmiĢlerdir.• BaĢer ve Çataloğlu 2005 yılında ısı ve sıcaklık konusundakavram yanılgılarının giderilmesinde kavramsal değiĢimmetinlerinin 7. sınıf öğrencilerinin baĢarıları ve tutumları üzerineetkisini incelemiĢlerdir.• Dilber 2006 yılında yaptığı çalıĢmada fizik öğretiminde analojikullanımı ile kavramsal değiĢim metinleri kullanımı arasındakifarkı incelemiĢtir.

• Yine benzer çalıĢmayı 2007 yılında BaĢer ve GebanyapmıĢtır.Çaycı 2007 yılında canlıların sınıflandırılmasıkonusunda yaptığı çalıĢmada kavramsal değiĢim metinlerininönemini incelemiĢtir. Aydın ise kavram haritalarının etkisiniinceleme yönünde çalıĢma yapmıĢtır.• Akgün ve Aydın 2009 yılında yaptıkları çalıĢmada kavramyanılgılarının giderilmesine materyal kullanımının etkisiniincelemiĢlerdir.• Bilgin 2010 yılında yaptığı çalıĢmada kimyasal tepkimelerde hızünitesindeki kavram yanılgılarını belirlemiĢtir.

YurtdıĢında yapılan çalıĢmalardanbazıları ise Ģunlardır;• Isı ve sıcaklık konusundaki kavram yanılgılarının ortaya çıkmasında ilkçalıĢmayı yapan 1979 yılında Erickson‟dur.• Frederik, Valk, Leite ve Thoren 1999 yılında yaptıkları çalıĢmadaöğrencilerin ısı konusunda sahip oldukları kavram yanılgılarınınöğretmen adayları tarafından ne kadar bilindiğini araĢtırmıĢlardır.• Carlton 2000 yılında yaptığı çalıĢmada öğrencilerin ısı konusundasahip oldukları kavram yanılgılarını belirlemiĢtir.• Lee ve Law 2001 yılında yaptıkları çalıĢmada elektrik konusundakikavram yanılgılarını gidermede analojilerin etkisini araĢtırmıĢlardır.• Diakidoy 2003 yılında yaptığı çalıĢmada enerji konusundaki kavramyanılgılarını açıklayıcı metin ve kavramsal değiĢim metni kullanarakgidermeye çalıĢmıĢtır.

• Othman, Treagust ve Chandrasegaran 2007 yılında yaptıklarıçalıĢmada öğrencilerin tanecikli yapıyla ilgili fikirleri tam olarakdoğru anlayıp anlamadıkları incelenmiĢtir ve bu konudakikavram yanılgıları tespit edilmiĢtir.• Zacharia, Olympiou ve Papaevripidou 2008 yılında yaptıklarıçalıĢmada gerçek ve sanal yöntemlerle ve araçlarla yapılandeneylerin, öğrencilerin ısı ve sıcaklık konusundaki kavramlarıanlamalarına etkilerini incelemiĢlerdir.• Liu, Lin† ve Kinshuk‡ 2009 yılında yaptıkları çalıĢmadabilgisayar destekli eğitim verilmesinin kavram yanılgılarına nasıletki ettiğini araĢtırmıĢlardır.

AraĢtırmanın Önemi ve Sınırlılıkları• Bir ülkede bilim ve teknolojinin geliĢebilmesi için oülkede fen okuryazarlığı oranının artması gerekir.Fen okuryazarlığı için ise fen kavramlarının,ilkelerinin öğrenilmesi gerekmektedir. Ayrıca bilgiyiyapılandırırken bu kavram ve ilkeler anlamlı bağlarkurularak yapılandırılmalıdır. Anlamlı bağlarınkurulabilmesi için öğrencilerin sahip oldukları önbilgilerinde yanılgıların olmaması gerekmektedir.Aksi takdirde yeni öğrenilecek olan bilgi havada kalır.Bu yüzden de öncelikle kavram yanılgılarıbelirlenmeli ve bu yanılgılar yok edilmelidir. Ardındanbilimsel kavramlar yapılandırılmalıdır.

• Türkiye‟de fen kavramlarında öğrencilerde rastlanan kavramyanılgıları konusunda pek çok çalıĢma yapılmıĢtır. Ancakyapılan bu çalıĢmaların çoğunluğu sadece kavram yanılgılarınıbelirlemeye yöneliktir. Kavram yanılgılarının giderilmesikonusunda yapılan çalıĢmaların sayısı ise azdır. Kavramyanılgılarının giderilmesi konusunda yapılan çalıĢmaların isebüyük çoğunluğu kavramsal değiĢim yaklaĢımına giren kavramharitaları tekniği üzerine yapılmıĢtır. Kavramsal değiĢimyaklaĢımına uygun, gerek yanlıĢ kavramların tespitiyle ilgiligerekse bu yanlıĢ kavramların giderilerek öğrenci baĢarısınınarttırılmasını sağlayıcı birçok yöntem ve teknik bulunmaktadır.

Sınırlılıklar;• Bu araĢtırma; 2010-2011 bahar döneminde28/02/2011-18/03/2011 tarihleri arasında AmasyaGümüĢhacıköy Kızılca Ġlköğretim Okulu‟nda Fen veTeknoloji Dersi 8. Sınıf „Maddenin Halleri ve Isı‟ünitesinin „Isı ve Sıcaklık‟ konusunda 20 sayıdaöğrenciden oluĢan deney grubundaki ve 20 sayıdaöğrenciden oluĢan kontrol grubundaki deneklerdenoluĢmuĢtur. ÇalıĢma 12 ders saati boyunca deneyve kontrol grubuna uygulanmıĢtır.

AraĢtırmanın Varsayımları• 1. AraĢtırmacı, uygulama aĢamasında, kontrol vedeney gruplarına yansız davranmıĢtır.• 2. Uygulama aĢamasında, kontrol ve deneygruplarındaki öğrenciler arasında herhangi biretkileĢim olmamıĢtır.• 3. Deney ve kontrol grupları oluĢturulurken, kontrolaltına alınamayan değiĢkenler, her iki grubu da aynıoranda etkilemiĢtir.• 4. Ölçme aracının kapsam geçerliliği için uzmangörüĢlerinin yeterli olduğu kabul edilmiĢtir.

AraĢtırmanın Modeli ve Denekler• R G1 T1 Geleneksel Yöntem T1• R G2 T1 Kavramsal DeğiĢim Metinleri KullanılmasıT1Veriler deneklerden toplanmıĢtır. ÇalıĢma gruburandom grup atama ile belirlenmiĢtir. Gruplardakidenek sayısı 20 öğrenciden oluĢmaktadır. Kontrolgrubu da yine 20 öğrenciden oluĢmaktadır.

Öğretim Materyallerinin Hazırlanmasıve Uygulanma Süreci• Belirlenen ünite, araĢtırmanın uygulama sürecinde,kontrol grubunda geleneksel yöntem ile iĢlenmiĢtir.Bu geleneksel yöntem kapsamında öğrencileredeneyler yaptırılmıĢ ve düz anlatım yöntemikullanılmıĢtır. Aynı konunun deney grubundakiöğretimi, yine deneylerle ancak bu kez kavramyanılgılarının giderilmesi üzerindeki etkisi incelenenkavram değiĢtirme metinleriyle birlikte yapılmıĢtır.Yani kavramsal değiĢim metinleriyle deneylerbirleĢtirilmiĢtir. Burada öğrencilerde tespit edilenkavram yanılgıları doğrultusunda kavramsal değiĢimmetinleri yazılmıĢtır.

• Öğrenci gruplarında bulunmadığı uygulananölçekle tespit edilen yanılgılar ölçektençıkarılmıĢtır. Sonra kalan her yanılgıya birkavramsal değiĢim metni yazılmıĢ ve bumetinler deneylerle birleĢtirilerek Posner‟inkavramsal değiĢim sürecinin ilkelerine uygunhale getirilmiĢtir.

Veri Toplama Araçlarının GeliĢtirilmesi• a) Isı ve sıcaklık konusunda öğrencilerde bulunabilecek kavramyanılgılarının literatür taranarak belirlenmesi,• b) Belirlenen her bir kavram yanılgısıyla ilgili iki ya da üç adet çoktanseçmeli tipinde sorunun oluĢturulması, soruların aĢamalarınınyazılması,• c) Hazırlanan sorulardan oluĢan kavram baĢarı testinin, geçerlik vegüvenirlik çalıĢmaları için uygulamaların yapılması (Test, geçerlilik vegüvenirlik çalıĢmaları için 17-21 Ocak 2011 tarihleri arasında toplam110 öğrenciye uygulanmıĢtır),• d) Kavram baĢarı testinin kapsam geçerliliği için uzman görüĢlerininalınması,• e) Testin güvenirlik katsayısının hesaplanmasında Cronbach alfadeğerine bakılmıĢ ve bu değer 0,70 olarak bulunmuĢtur,• f) Her kavram yanılgısı için yazılan iki ya da üçer sorudan en iyiçalıĢanların seçilmesi ve testin 20 soruluk haliyle tekrar yazılarakuygulamalara hazır hale getirilmesi.

BULGULAR• ARAġTIRMANIN BĠRĠNCĠ ALTPROBLEMĠNE ĠLĠġKĠN BULGULAR• ARAġTIRMANIN ĠKĠNCĠ ALTPROBLEMĠNE ĠLĠġKĠN BULGULAR• ARAġTIRMANIN ÜÇÜNCÜ ALTPROBLEMĠNE ĠLĠġKĠN BULGULAR• ARAġTIRMANIN DÖRDÜNCÜ ALTPROBLEMĠNE ĠLĠġKĠN BULGULAR

ARAġTIRMANIN BĠRĠNCĠ ALTPROBLEMĠNE ĠLĠġKĠN BULGULAR

• Tabloda verildiği üzere, öğrencilerinkavramsal değiĢim yaklaĢımı ilkelerine uygunyöntemlerle birlikte ders almasınınsonrasında kavram baĢarılarında anlamlı biryükselme olduğu sonucuna ulaĢılmaktadır(t(19)kavram= 7,7; p < 0,05)

ARAġTIRMANIN ĠKĠNCĠ ALTPROBLEMĠNE ĠLĠġKĠN BULGULAR

• Tabloda da görüldüğü üzere, gelenekselyaklaĢıma uygun olarak yapılan öğretiminsonunda, öğrencilerin kavram baĢarılarındaanlamlı bir yükselme olduğu sonucunaulaĢılmaktadır (t(19)kavram= 2,7; p < 0,05)

ARAġTIRMANIN ÜÇÜNCÜ ALTPROBLEMĠNE ĠLĠġKĠN BULGULAR

• Tabloda da görüldüğü üzere, deney vekontrol grubundaki öğrencilerin kavrambaĢarı eriĢileri arasında, deney grubu lehineanlamlı bir yükselme olduğu sonucunaulaĢılmaktadır (t(19)kavram= 5,7; p < 0,05).

ARAġTIRMANIN DÖRDÜNCÜ ALTPROBLEMĠNE ĠLĠġKĠN BULGULAR• “Kavramsal değiĢim metinleri hakkında bildiklerinizi yazar mısınız?”sorusuna ait frekans değerleri

“Kavramsal değiĢim metinleri kullanımının yararları neler olabilir?”sorusuna ait frekans değerleri

“Kavramsal değiĢim metinlerinin fen ve teknoloji dersinde kullanımıile ilgili ne düĢünüyorsunuz? ” sorusuna ait frekans değerleri

“Kavramsal değiĢim metinleri fen ve teknoloji dersinde hangi aĢamaya da aĢamalarda kullanılabilir?” sorusuna ait frekans değerleri

SONUÇLAR VE TARTIġMA• ARAġTIRMANIN BĠRĠNCĠ ALTPROBLEMĠNE ĠLĠġKĠN SONUÇLAR• ARAġTIRMANIN ĠKĠNCĠ ALTPROBLEMĠNE ĠLĠġKĠN SONUÇLAR• ARAġTIRMANIN ÜÇÜNCÜ ALTPROBLEMĠNE ĠLĠġKĠN SONUÇLAR• ARAġTIRMANIN DÖRDÜNCÜ ALTPROBLEMĠNE ĠLĠġKĠN SONUÇLAR

ARAġTIRMANIN BĠRĠNCĠ ALTPROBLEMĠNE ĠLĠġKĠN SONUÇLAR• AraĢtırmanın birinci alt problemine ait verilerinanalizi, öğrencilerin kavram baĢarıları üzerinde,kavram değiĢtirme metinlerinin etkili olduğunugöstermektedir. Yapılan öğretimden sonra,öğrencilerin kavram baĢarıları, sontest lehine anlamlıbir Ģekilde yükselmiĢtir (t(19)kavram= 7,7; p < 0,05).Elde edilen bu bilgilere göre kavramsal değiĢimmetinleri deney grubu öğrencilerinin, kavramöğrenimindeki baĢarılarını anlamlı bir Ģekildeartırarak etkili olmuĢtur.

ARAġTIRMANIN ĠKĠNCĠ ALTPROBLEMĠNE ĠLĠġKĠN SONUÇLAR• AraĢtırmanın ikinci alt problemine ait veriler,geleneksel yaklaĢıma göre iĢlenen dersin,öğrencilerin kavram baĢarıları üzerinde bir etkiyesahip olduğunu göstermektedir. Yapılan öğretimdensonra, öğrencilerin kavram baĢarıları, sontest lehineanlamlı bir Ģekilde yükselmiĢtir (t(19)kavram= 2,7; p< 0,05). Kontrol grubu öğrencilerinin kavrampuanlarına iliĢkin sonuçlar; geleneksel yaklaĢımagöre yapılan öğretimin kavram öğrenimindekibaĢarılarını anlamlı bir Ģekilde artırdığınıgöstermektedir.

ARAġTIRMANIN ÜÇÜNCÜ ALTPROBLEMĠNE ĠLĠġKĠN SONUÇLAR• Elde edilen verilere göre deney ve kontrolgrubu eriĢileri arasındaki fark, deney grubulehine anlamlı olarak çıkmıĢtır. Bu dakavramsal değiĢim yaklaĢımının kavramöğretimi üzerinde geleneksel yaklaĢıma göredaha etkili olduğunu göstermektedir(t(19)kavram= 5,7; p < 0,05).

ARAġTIRMANIN DÖRDÜNCÜ ALTPROBLEMĠNE ĠLĠġKĠN SONUÇLAR• Öğrencilerin „Kavramsal değiĢim metinleri hakkında bildiklerinizi yazarmısınız?‟ sorusuna verdikleri yanıtlara göre kavramsal değiĢimmetinlerinin genel özellikleri %85 oranında günlük hayattan örneklerolarak belirlenmiĢtir.• Öğrencilerin „Kavramsal değiĢim metinleri kullanımının yararları nelerolabilir?‟ sorusuna verdikleri yanıtlara göre kavramsal değiĢimmetinlerinin yararları %80 oranında yanlıĢ bilgileri fark ettirme ve yine%80 oranında akılda kalıcı örnekler olarak öğrenciler tarafındanbelirlenmiĢtir.• Öğrencilerin „Kavramsal değiĢim metinlerinin fen ve teknoloji dersindekullanımı ile ilgili ne düĢünüyorsunuz?‟ sorusuna verdikleri yanıtlaragöre kavramsal değiĢim metinlerinin fen derslerinde kullanım alanında%85 günlük hayatla iliĢki kurma ve %80 kafa karıĢıklığını gidermekonusunda yardımcı olduğu öğrenciler tarafından saptanmıĢtır.• Öğrencilerin „Kavramsal değiĢim metinleri fen ve teknoloji dersindehangi aĢama ya da aĢamalarda kullanılabilir?‟ sorusuna verdikleriyanıtlara göre kavramsal değiĢim metinlerinin ders içinde kullanımaĢamaları %80 oranında giriĢ aĢaması olarak belirlenmiĢtir.

Bu sonuçlardan hareketle, öğrencilerin kavrambaĢarıları için Ģu yorumlarda bulunulabilir;• I. Kavramsal değiĢim yaklaĢımı deney grubundaki öğrencilerin,geleneksel yaklaĢım ise kontrol grubundaki öğrencilerin kavrambaĢarılarını arttırmada etkilidir.• II. Kavramsal değiĢim yaklaĢımı, öğrencilerin ilgili kavramlarıöğrenmelerindeki baĢarıları üzerinde, geleneksel yaklaĢımagöre daha etkilidir.• III. Kavramsal değiĢim yaklaĢımı uygulanan öğrenciler buyaklaĢım üzerinde olumlu görüĢler belirtmiĢlerdir.

ÖNERĠLER• 1. Ġlköğretim 8. sınıflara ısı ve sıcaklık konusunda kavramsal değiĢimyaklaĢımı çerçevesinde uygulanan bu çalıĢmanın, diğer derslerde vediğer konularda da uygulanması,• 2. Diğer derslerde ve konularda yapılan çalıĢmaların, uygulananyöntemlerin ulaĢılan sonuçlar da dikkate alınarak birleĢtirilmesi,• 3. Kavramsal değiĢim yaklaĢımı içine giren diğer öğretim yöntem veteknikler açısından da benzeri çalıĢmaların yapılması,• 4. Kavramsal değiĢim yaklaĢımına uygun öğretim yöntemlerinin diğeröğretim yöntemleriyle karĢılaĢtırmasını konu edinen araĢtırmalarınyapılması,• 5. Kavramsal değiĢimin gerçekleĢebilmesi için gerekli olan yetersizlikĢartını sağlayacak çeĢitli öğretim yöntem ve tekniklerini, kavramsaldeğiĢim yaklaĢımına uygun öğretim yöntemleriyle birlikte kullananaraĢtırmaların yapılması,• 6. Öğrencilerin olumlu görüĢlere sahip olabilmeleri ve olumlu tutumgeliĢtirmeleri açısından kavramsal değiĢim yaklaĢımının öğrencilerinzevk alarak yaptıkları bazı etkinliklerle birleĢtirilmesi( bilgisayaroyunları, deney, resim, resimli kavram haritaları…), Ģeklinde ifadeedilebilir.

Kaynakça• Akgün, A. ve Aydın, M. (2009). Erime ve Çözünme Konusundaki Kavram Yanılgılarının ve BilgiEksikliklerinin Giderilmesinde Yapılandırmacı Öğrenme YaklaĢımına Dayalı Grup ÇalıĢmalarınınKullanılması, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, C: 8, S:27, 190-201• AĢçı, Z., Özkan, S. ve Tekkaya, C. (2001). Students’ Misconceptions about Respiration. Eğitim ve BilimDergisi, 26 (120), 29–36.• Aydoğan, S., GüneĢ, B. Ve Çağlar, G. (2003). Isı ve Sıcaklık Konusunda Kavram Yanılgıları. GaziÜniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(2), 111-124.• BaĢer, M. ve Çataloğlu, E. (2005). Kavram Değisimi Yontemine Dayalı Öğretimin Öğrencilerin Isı veSıcaklık Konusundaki YanlıĢ Kavramlarnın Giderilmesindeki Etkisi. Hacettepe Universitesi Eğitim FakültesiDergisi, 29, 43-52.• BaĢer, M. and Geban, Ö. (2007). Effectiveness of Conceptual Change Instruction on Understanding ofHeat and Temperature Concepts. Research in Science & Technological Education, Vol. 25, No. 1, April2007, Pp. 115–133• Bilgin, E. U. (2010). Ortaöğretim Fen ve Matemetik Alanları Eğitimi Anabilim Dalı Kimya ÖğretmenliğiProgramı 11. ve 12. Sınıf Öğrencilerinin “Kimyasal Tepkimelerde Hız Ünitesindeki Kavram YanılgılarınınBelirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ġzmir.• Carlton, K. (2000). Teaching about Heat and Temperature. Physics Education, 35(2), 101-105.• Çaycı, B. (2007). Kavram Öğreniminde Kavramsal Değişim Yaklaşımının Etkililiğinin İncelenmesi. DoktoraTezi, Gazi Universitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.• Diakidoy, I. A. N., Kendeou, P. and Ioannides, C., (2003). Reading about Energy: The Effects of TextStructure in Science Learning and Conceptual Change. Educational Psychology, 28(3), 335-356.

• Dilber, R. (2006). Fizik Öğretiminde Analoji Kullanımının ve Kavramsal Değisim Metinlerinin KavramYanılgılarının Giderilmesine ve Öğrenci Başarısına Etkisinin Araştırılması. Doktora Tezi, AtatürkÜniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.• DoymuĢ, K., Canpolat, N., PınarbaĢı, T., Bayrakçeken, S. ve Gürses, A. (1998). Universite Kimya BölümüÖğrencilerinin Bazı Kimya Kavramlarını Anlama Düzeyleri. Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu, Trabzon.• Erickson, G. L. (1979). Children‟s Conceptions of Heat and Temperature. Science Education, 63(2), 221-230.• Eryılmaz, A. ve Sürmeli, E. (2002). Üç – AĢamalı Sorularla Öğrencilerin Isı ve Sıcaklık KonularındakiKavram Yanılgılarının Ölçülmesi. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, 16-18 Eylül, 2002,Ankara.• Frederik, I., Valk, T., Leite, L. And Thoren, I. (1999). Pre-service Physics Teachers and ConceptualDifficulties on Temperature and Heat. European Journal of Teacher Education, Vol. 22, No. 1, Pp. 61-73.• Geban, Ö. ve Bayır, G. (2000). Effect of Conceptual Change Approach on Students‟ Understanding ofChemical Change and Conservation of Matter. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 19, 79-84.• Kaptan, F. (1999). Fen Bilgisi Öğretimi. Öğretmen Kitapları Dizisi. (3. Baskı) Milli Eğitim Basımevi,Ġstanbul.• Kaptan, F. ve Korkmaz, H., (2000). Yapısalcılık (Constructivism) Kuramı ve Fen Öğretimi. Çağdaş EğitimDergisi, 265, 22-27.• Lee, Y. and Law, N. (2001). Explorations in Promoting Conceptual Change in Electrical Concepts viaOntological Category Shift. International Journal of Science Education, 23 (2), 111-149.• Liu, T. C., Lin Y. C. & Kinshuk. (2009). The Application of Simulation-Assisted Learning Statistics (SALS)for Correcting Misconceptions and Improving Understanding of Correlation Graduate Institute of Learning& Instruction and Center for Teacher Education, National Central University, Taiwan.

• Othman, J., Treagust, D., & Chandrasegaron, A. L. (2007). An Investigation into the Relationship betweenStudent‟s Conceptions of the Particulate Nature of Matter and their Understanding of Chemical Bonding,International Journal of Science Education, 1, 1-20.• Posner, J. G., Strike, A. K., Hewson, W. P. and Gertzog, A. W. (1982). Accommodation of a ScientificConception: Toward a Theory of Conceptual Change. Science Education, 66, 211-227.• Sönmez, G., Geban, O. ve Ertepınar, H. (2001). Altıncı Sınıf Öğrencilerinin Elektrik KonusundakiKavramları Anlamalarında Kavramsal Değisim Yaklasımının Etkisi. Yeni Binyılın Basında Türkiye‟de FenBilimleri Eğitimi Sempozyumu, Ġstanbul.• Ülgen, G., (1996). Kavram Gelistirme. Setma Baskı, 34-35, Ankara.• YumuĢak, A., Türkoğuz, S., Aycan, ġ. ve Aycan, N. (2004). Bazı Temel Fen Kavramlarının ÖğretimindekiYetersizlikler ve Nedenleri (Manisa Örneği). Çağdaş Eğitim. 312, 38-46.• Yürük, N., Çakır, O.S. ve Geban, O. (2000). Kavramsal DeğiĢim Yaklasımının Hücresel SolunumKonusunda Lise Oğrencilerinin Biyoloji Dersine Karsı Tutumlarına Etkisi. 4. Fen Bilimleri Eğitimi Kongresi,Ankara.• Zacharias C. Z., Georgios, O., Marios, P. (2008). Effects of Experimenting with Physical and VirtualManipulatives on Students‟. Conceptual Understanding in Heat and Temperature. Journal of Research inScıence Teaching, Vol. 45, No. 9, Pp. 1021–1035.