Crush sendromu - Tıp Araştırmaları Dergisi

36mide kullanýlabileceðini belirtmektedirler. Ekstremiteamputasyon oranlarý deðiþik depremlerdeki felaketzedelerarasýnda büyük farklýlýklar gösterir.Amputasyon, iyileþtikten sonra hastanýn rehabilitasyonunuçok zorlaþtýran bir giriþimdir. Öte yandan miyoglobin,potasyum ve enfeksiyon kaynaðý bir ekstremiteyivücuttan uzaklaþtýrarak hayat kurtarýcý olabilir.Endikasyonlarýn her hasta için ayrý ayrý deðerlendirilmesiþarttýr (2,6,9,31,44,48,63,64).Felaket alanýndaki medikal tedavide ABY profilaksisihayati önem taþýr. Burada hastalarýn enkaz altýndançýkarýldýktan sonra aniden kötüleþerek ölebileceklerinedikkat çekmeliyiz. Bu tabloya ani geliþen asidoz vehiperpotasemi yol açar. Bu nedenle hastalarýn kurtarýldýktanhemen sonra, yoðun gözlem altýnda tutulmasýþarttýr. Ayrýca, özellikle aðýr travmatize erkekhastalarda felaket alanýnda ampirik antihiperpotasemiktedavi baþlanmalýdýr. Bu amaçla kullanýlabilecek enpratik ilaç oral yoldan kayeksalat uygulanmasýdýr. CS'luhastalarý bir baþka merkeze nakletmeden önce vital bulgularýdikkatlice gözden geçirmelidir, stabil olmayanhastalarý bir sahra hastanesinde gözlem altýnda tutulmalýve stabilleþtikten sonra nakledilmelidir (32,48,65).Baþvuru aþamasýndaki medikal tedavide; sývý tedavisi,antihiperpotasemik tedavi, enfeksiyonlarýn profilaksi vetedavisi yapýlmalýdýr. Bu hastalara ilk fýrsatta santralvenöz basýnç katateri ve gerekli ise foley katateri takýlmalý,EKG çekilmelidir. Hiperpotasemi bulgularýnýnvarlýðýnda laboratuar sonuçlarýný beklemeden antihiperpotasemitedavisi yapýlmalýdýr. Hiperpotasemi zeminindekardiyak aritmiler söz konusu ise, öncelikle intravenözkalsiyum verilir. Hastanýn durumuna göre dekstroz/insülin,bikarbonat, beta-2 uyarýcýlar verilir vediyaliz uygulamalarý yapýlýr. Serum potasyumu 6.5mEq/L'den fazla ise, EKG deðiþimleri olmasa bile antihiperpotasemitedavisi baþlanabilir (66-68).Enfeksiyonlarýn profilaksisi ve tedavisinde kirli-açýkyaralar temizlenir, gerekirse cerrahi debridmana yapýlýr.Hastada sistemik infeksiyon bulgularý varsa kültürörnekleri alýndýktan sonra uygun antibiyotikler kullanýlýr.Ayrýca, CS'da hiperbarik oksijen tedavisininkompartman sendromu ve yara iyileþmesinde yararlýolduðu bildirilmiþtir (69).Klinik takip sýrasýnda deðiþik diyaliz uygulamalarý buhastalarýn tedavisinde hayati önem taþýr. Bu amaçlaaralýklý hemodiyaliz, sürekli yavaþ tedaviler ve peritondiyalizi kullanýlabilir. Ancak en etkin olaný hemodiyalizdirve imkân olduðu sürece bu diyaliz türü tercihedilmelidir. Klinik takip sýrasýnda bu hastalarýn çokfazla miktarda kan ve kan ürünleri kullanýmý gerekebileceðide dikkate alýnmalý ve lojistik planlamayý bunagöre yapmalýdýr. Bu hastalar klinik seyrin her aþamasýndaortaya çýkabilecek öldürücü hipertpotasemi, infeksiyonve aðýr hipokalsemi komplikasyonlarýna karþýyoðun bir þekilde izlenmelidir (42,66,70).KaynaklarAl ve ark1. Oda J, Tanaka H, Yoshioka T, Iwai A, Yamamura H,Ishikawa K, Matsuoka T, Kuwagata Y, Hiraide A,Shimazu T, Sugimoto H. Analysis of 372 patients withcrush syndrome caused by the Hanshin-Awaji earthquake.J Trauma 1997; 42: 470-476.2. Sever M S, Crush Sendromu ve MarmaraDepreminde Çýkarýlan Dersler. Lebib Yalkýn Yayýmlarýve Basým Ýþleri A.Þ. Ýstanbul, Turkey 2002; p. 15- 52.3. Ukai T. The great Hanshin-Awaji earthquake and theproblems with emergency medical care. Ren Fail 1997,19: 633-645.4. T.C. Baþbakanlýk Kriz Yonetim Merkezi. Depremler1999. Baþbakanlýk Basýmevi, Ankara, 2000, s:3-15.5. MacLean JG, Barrett DS Rhabdomyolysis: a neglectedpriority in the early management of severe limb trauma.Injury 1993; 24: 205-207.6. Slater MS, Mullins RJ. Rhabdomyolysis and myoglobinuricrenal failure in trauma and surgical patients:A review. J Am Coll Surg 1998; 186: 693-716.7. Matsen FA 3d, Krugmire RB Jr. Compartmental syndromes.Surg Gynecol Obstet 1978; 147: 943-949.8. Abassi ZA, Hoffman A, Better OS. Acute renal failurecomplicating muscle crush injury. Semin Nephrol1998; 18: 558-565.9. Michaelson M. Crush injury and crush syndrome.World J Surg 1992; 16: 899-903.10. Sever MS, Erek E, Vanholder R, Kalkan A, GuneyN, Usta N, Yilmaz C, Kutanis C, Turgut R, Ozturk S.Lameire N. The fate of chronic dialysis patients followingthe catastrophic Marmara earthquake. XXXVIIICongress of the EDTA. June 24-27, 2001, Vienna,Austria, pp: 279.11. Bywaters EGL, Beall D. Crush injuries with impairmentof renal function. B Med J 1941; 1: 427-432.12. Grossman RA, Hamilton RW, Morse BM, Penn AS,Goldberg M. Nontraumatic rhabdomyolysis and acuterenal failure. N Engl J Med 1974; 291: 807-811.13. Atef MR, Nadjatfi I, Boroumand B, Rastegar A.Acute renal failure in earthquake victims in Iran: epidemiologyand management. Q J Med 1994; 87: 35-40.14. Ward MM. Factors predictive of acute renal failurein rhabdomyolysis. Arch Intern Med 1988; 148: 1553 -1557.15. Holt S, Moore K. Pathogenesis of renal failure inrhabdomyolysis: The role of miyoglobin. Exp Nephrol2000; 8: 72-76.16. Vanholder R, Sever MS, Erek E, Lameire N. Acuterenal failure related to crush syndrome: Towards an eraof seismo-nephrology? Nephrol Dial Transplant 2000;15: 517-521.17. Roces MC, White ME, Dayrit MM, Durkin ME.Risk factors for injuries due to the 1990 earthquake inLuzon, Philippines. WHO Bulletin QMS. 1992; 70:509-514.18. Knochel JP. Catastrophic medical events with