çadır dağı'nın buzul jeomorfolojisi - Coğrafya

1.1 Kuzeydoğu Anadolu’nun Buzul Morfolojisi Açısından ÖnemiTersiyer devrinin son evresi olan Pliyosen’den itibaren dünyada sıcaklığınazalması ve artan kar yağışları, Pleistosen’de buzul dönemlerinin yaşanmasına nedenolmuştur. Pleistosen’de Günz, Mindel, Riss, Würm diye adlandırılan dört buzuldönemi yaşanmıştır. Buzul dönemlerinin Anadolu’da görülen etkileri daha çok sonbuzul dönemi olan Würm’e aittir. Anadolu’nun yaklaşık 2500 m yükseltiden yukarıkesimleri buzullaşmaya maruz kalmıştır. Anadolu buzullaşmadan coğrafi konumunedeniyle, Kuzey Avrupa’ya oranla daha az etkilenmiştir. 1Anadolu’da buzullaşmaya uğrayan sahalar arasında; Doğu Karadeniz Dağları(Kaçkar Dağları-3932 m, Verçenik Dağları-3709 m, Göller-Hunut Dağları-3560 m,Bulut-Altıparmak Dağları-3562 m, Yalnızçam Dağları-3050 m, v.b), Toros Dağları(Cilo Dağları-4168 m, Bolkar Dağları-3524 m, Aladağlar-3756 m, v.b) ve bağımsızvolkanlar olarak Ağrı Dağı-5137 m, Süphan Dağı-4058 m, Erciyes Dağı-3917 msayılabilir.Doğu Karadeniz Dağları; uzanım yönü, sıcaklık şartları, hava kütleleri veyağış koşulları açısından Pleistosen’de önemli derecede buzullaşmaya uğramıştır.Doğu Karadeniz Dağları’nda batıda Karagöl Dağları’ndan doğuda Kaçkar Dağlarınakadar olan yaklaşık 300 km boyunca uzanan alan buzullaşmaya maruz kalmıştır.Anadolu’da özellikle son glasyal devrede daimi kar sınırı 3200-3000 m’lere kadarinmiştir. Bu sınır Yalnızçam Dağları’nda 2800 m’dir. 2Doğu Karadeniz Dağlarının en yüksek kesimini Kaçkar Dağları (3932 m)oluşturur. Buzullaşma sonunda meydana gelen buzul topoğrafyası günümüzderahatça gözlenebilmektedir. Doğu Karadeniz Dağları içerisinde batıdan doğuyadoğru Verçenik, Göller, Kaçkar, Bulut-Altıparmak Dağları yer almaktadır. Bu silsiledaha doğuda Karçal ve Yalnızçam Dağları ile devam etmektedir.Anadolu’da Pleistosen buzullaşmasının rahatça gözlenebildiği yerlerarasındaki Kuzey Anadolu Dağları, uğradıkları buzullaşma açısından önem taşımakta1 ÇİÇEK., İ., ve diğ. 2003. “Doğu Karadeniz Dağları’nın Glasyal Jeomorfolojisi’’, Yüzüncü YılÜniversitesi, I. Uluslararası Coğrafya Çalış maları, “Pleistosen ve Günümüzde Anadolu veKafkaslarda Yüksek Dağlık Alanlar” (9-13 Haziran 2003) s. 28 , VAN.2 ATALAY., İ., 1987. “Türkiye Jeomorfolojisine Giriş”, Ege Üniversitesi Edebiyat FakültesiYayınları, Yayın No:9, s. 291, İZMİR.6