çadır dağı'nın buzul jeomorfolojisi - Coğrafya

1.2 Kuzeydoğu Anadolu’nun Buzul AlanlarıKuzeydoğu Anadolu’nun buzul alanları yaygın olarak Doğu KaradenizDağları’nda yer alır. Bu dağlar içerisinde batıdan doğuya doğru Verçenik (Üçdoruk)Dağları, Göller (Hunut) Dağları, Kaçkar Dağları, Bulut-Altıparmak Dağları, KarçalDağları ve Yalnızçam Dağları buzul şekilleri açısından zengin birimlerdir (Şekil-3).Doğu Karadeniz Dağları’nda (Verçenik, Göller, Kaçkar, Bulut-AltıparmakDağları) 18 adet buzul vadisi bulunmaktadır. Buzul vadilerinin topoğrafik konumlarıincelendiğinde Hastaf ve Dübe buzul vadileri dışında hepsi dağların kuzeyyamacında yer almaktadır. Dağların kuzeyinde yer alan buzul vadilerinin uzanışıgenelde güneyden kuzeye doğrudur. Ancak doğuya doğru gidildikçe dağların geneluzanışına bağlı olarak buzul vadileri de güneydoğu-kuzeybatı yönüne döner. 4Kaçkar Dağları üzerinde bulunan farklı seviyelerdeki güncel buzulların enbüyüğü 1250-1300 m uzunluğundadır. Dik bir yamaç önünde tipik geri yarığı ile3600 m’den başlayan bu buzul 3000 m’ye kadar iner. Buzul dilinin son 100 m’siyamaçlardan dökülen enkaz örtüsü ile kaplıdır. Kaçkar Dağları’nda Pleistosen’e aitkalıcı kar sınırı 2700 m’dir. 5Bulut-Altıparmak Dağları üzerinde aktüel buzullardan bir tanesi AvucurBuzul Vadisi’nin kök kısmında kuzeye bakan sirk içerisinde yer almaktadır. Bu sirkAltıparmak Dağının en yüksek zirveleri tarafından çevrelenmektedir. Burada küçükbir buzul yer almaktadır. Buradaki buzulun önünde uzanan kaya buzulları çokbelirgindir. 6Göller (Hunut) Dağları’nda Pleistosen’e ait pek çok buzul şekli yeralmaktadır. Göller Dağı’ndaki buzul şekilleri üç büyük tekne vadi ve onlara kavuşanyan kollarda gözlenir. Bu üç büyük vadi sisteminden Elevit ve Tirovit vadileri sirklerbölgesinden itibaren güney-kuzey yönlü birbirlerinden ayrı olarak uzanır. Üçüncü4 ÇİÇEK., İ., ve diğ. 2003. a.g.e, s. 30, VAN.5 DOĞU , A., F., ve diğ. 1993. “Kaçkar Dağı’nda Buzul Şekilleri, Yaylalar ve Turizm’’, AnkaraÜniversitesi, Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygula ma Merkezi Dergisi, Sayı: 2, s. 166, ANKARA.6 DOĞU , A., F., ve diğ. 1998. “Bulut-Altıparmak Dağları’nda Buzul Şekilleri, Yaylalar ve Turizm’’,Ankara Üniversitesi, Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, Sayı: 6, s. 68,ANKARA.8