Elektronik Sistemler ve Elektromanyetik Uyumluluk

sürdürmektedirler. Sadece fikir vermek açısından sürdürülen çalışmalardan bir kaçı aşağıda
sıralanmıştır:
• Kanser etkileri
• Baş ağrısı, uyku düzensizliği
• Psikolojik etkileri
• Genetik etkiler
• Embriyolara etkileri
• Kan bariyerlerine etkileri
• Sinir sistemine etkileri
• Çocukların gelişimine etkileri
• Hamile kadınlara etkileri, vb.
Bu çalışmalar başlıca iki şekilde gerçeklenmektedir:
(a) Denek hayvanlarla (in-vivo) ya da laboratuar ortamında değişik kimyasal maddelerle (invitro)
sürdürülen çalışmalar,
(b) Epidemiyolojik (istatistiksel) çalışmalar.
Her iki sınıfa giren çalışmalar da yoğun, uzun dönemli, titiz ve en önemlisi bilimsel çaba gerektirir.
Örneğin, epidemiyolojik çalışmaları ele alalım. Bir bölgede kanser ya da benzeri bir hastalık artışı
gözlendiğinde bunun baz istasyonlarından kaynaklandığı nasıl ilişkilendirilecektir? Bu sorunun yanıtı
ancak ve ancak o bölgede baz istasyonlarının yaydığı EM enerjinin belirlenmesi, bölgenin EM kirlilik
haritasının uzun dönemli ve periyodik olarak ölçülmesi ve veri tabanlarının oluşturularak bu tür
epidemiyolojik çalışmaları sürdüren uzmanların kullanımına sunulmasıyla olasıdır. Aksi durumda, "bu
bölgede şu kadar baz istasyonu var, o halde neden bunlardır" türü yaklaşımlarla bir yere
varılamayacağı, bilimsel sonuçlara ulaşılamayacağı gün gibi aşikardır.
Bir diğer örnek olarak EM enerjinin embriyoya etkilerini incelemeyi ele alalım. Burada yapılacak olan
belli sayıda embriyonun iki gruba ayrılarak bir kısmı EM enerji etkisi altında, kalanı ise bu etkiden
uzakta tutularak belli bir süre gözlemek ve sonuçları irdelemektir. Bunları yaparken, sıcaklık, basınç,
nem, rüzgar, vb. diğer tüm etkenlerin her iki deney grubu için de aynı olması sağlanmalıdır. Bu amaçla
özel inkubatör denen kapalı ve sözü edilen parametrelerin kontrol edilebildiği yapılar kullanılır. Bu tip
deneysel çalışmanın zorluklarından bir kısmı şu şekilde sıralanabilir:
1. İnkübatörler içerisinde homojen yayılmış ve seviyesi kontrol edilebilecek EM enerji nasıl
yaratılacaktır?
2. Her boyutta inkübatör ile bu deney yapılabilir mi, ya da özel olarak tasarlanması mı
gerekir?
3. Bu enerji bir cep telefonunu simüle ediyorsa, bunun modülasyonu, darbe süresi, vb. nasıl
oluşturulacaktır?
4. Oluşturulacak EM ortamın denetlenebilmesi için ölçüler nasıl yapılacaktır?
5. Embriyolar ne miktarda ve ne sürede inkübatörde tutulacaktır?
6. Embriyolardaki değişimler nasıl gözlenecektir?
7. Sonuçlar nasıl değerlendirilecektir?
Bu sorular kolayca çoğaltılabilir. Soruların bir kısmı teknik bir kısmı ise tıp alanlarıyla ilgilidir ve
farklı uzmanlarca yanıtlanacaktır. Bu durum diğer bütün deneysel çalışmalarda da benzer olacaktır.
Görüldüğü gibi, tıp uzmanlarınca yapılacak her türlü deneysel çalışmanın alt yapısı EM uzmanlarınca
hazırlanmak ve denetlenmek zorundadır.
Türkiye bu araştırmaların bir kısmı içerisinde vardır ve uluslararası kongre ve sempozyumlarda bu
tartışmaların içerisinde yer almaktadır [10-12]. Özellikle ısıl etkilerin belirlendiği SAR
araştırmalarında uluslararası birkaç grupla yarışma içerisinde çalışmalarını sürdürmektedir. Henüz
araştırma bütçesi kaynak ya da sponsor bulunamadığından Türkiye’de SAR laboratuvarı
kurulamamıştır, ancak bunun gerçeklenmesi için bütün fizibilite çalışmaları tamamlanmış ve
raporlanmıştır. Türkiye, ayırabileceği yaklaşık 200 bin ABD doları bir kaynak ile böyle bir
laboratuvara bir yıldan kısa bir sürede sahip olabilecek durumdadır. Bunun dışında bilgisayarla SAR
simülasyon çalışmaları aralıksız ve birçok uluslararası merkezden daha etkin olarak sürdürülmektedir
[10-12].