İnovatif Kimya Dergisi Sayı 2

TÜİK verilerine göre kimya sektöründe
2009 yılında 229.465 kişi istihdam edilmektedir.
Kimya sektörü istihdamının
imalat sanayi içindeki payı 2009 yılında
% 8,8 olmuştur. Sektör, temizlik ürünleri,
boya, kozmetik ürünleri, ilaçlar
gibi tüketim mallarının yanı sıra, tarım
sektörü için gübreler ve tarım ilaçları,
kimya sanayinin de dâhil olduğu imalat
sanayinin ihtiyaç duyduğu organik ve
inorganik kimyasallar, boyalar, laboratuar
kimyasalları, termoplastikler ve
benzeri ürünler üretmektedir.
2008 yılı itibariyle kimya sektöründe
18.858 işyeri bulunurken bu rakam %
15,8 artarak 2009 yılında 21.836 olmuştur.
Kimya sektörü işyeri sayısının imalat
sanayi içindeki payı 2009 yılında %
6,81 olmuştur.
Böylesine yoğun ürün yelpazesine sahip
olan kimya sektörü ithalata bağımlı bir
sektördür. Kullanılan hammaddenin %
70’i ithal edilmekte, % 30’u ise yerli üretimle
karşılanmaktadır. Plastik ve kauçuk
sektörü % 90 oranında petrokimya
sektörüne bağımlıdır. Petrokimya sektörü
ise Nafta, LPG gibi petrol ürünleri
veya doğal gaza dayalı temel girdileri
kullanarak plastik, lastik, elyaf hammaddeleri
ve diğer organik ara malları üreten,
geniş bir üretim yelpazesine sahip,
büyük ölçekli, sermaye ve teknoloji
yoğun bir sektördür. Kimyasal madde
ve ürünleri sektörünün ithalata bağımlılığı,
plastik ve kauçuk sektörüne göre
daha düşük seviyededir[2].
AB mevzuatında kimya sanayine ilişkin
çevre konulu birçok düzenleme bulunmaktadır.
Bunlardan en önemlisi 17
Kasım 2005 tarihinde Avrupa Parlamentosu
tarafından kabul edilen
REACH (Kimyasalların Kaydı, Değerlendirilmesi
ve İzni) direktifidir. Avrupa
Birliği Kimyasallar Politikasını teşkil
30
eden REACH Tüzüğü 1 Haziran 2007’de
yürürlüğe girmiştir. Söz konusu tüzüğe
göre, AB+AEA (İzlanda, Norveç ve Lihtenştayn)
ülkelerinde faaliyet gösteren
ve yılda 1 ton veya daha fazla miktarda
kimyasal madde üreten veya ithal eden
firmaların söz konusu kimyasal maddeleri
AB örgütlenmesi içerisinde yer
alan Avrupa Kimyasallar Ajansı (AKA)
yönetimindeki merkezi bir veri tabanına
kaydettirmesi zorunludur. Tüzüğün tüm
uygulamalarından AB’deki üreticiler
veya ithalatçılar sorumlu olsalar da, bu
yükümlülüklerin AB dışından mal tedarik
edilen firmalarla paylaşılmak zorunda
olunması nedeniyle AB dışındaki
pazarlar da REACH’dan etkilenmektedir.
Dünyadaki kimyasal madde dış ticaretinin
coğrafi dağılımına bakıldığı
zaman, halen AB’nin en büyük dış ticaret
hacmine sahip olduğu görülmektedir.
Dünya kimya ihracatının % 44’ünü
gerçekleştiren AB, dünya kimya ithalatının
da % 37’sini yapmaktadır. Asya
ülkeleri ihracatın % 33’ünü, ithalatın ise
% 37’sini; NAFTA ülkeleri ihracatın %
14’ünü, ithalatın % 11’ini; diğer Avrupa
ülkeleri ise ihracatın % 5’ini, ithalatın %
6’sını yapmaktadır.
Dünyada kimya sanayinin yaklaşık %
38’ini ana kimyasallar, % 27’sini özel
kimyasallar, % 25’ini farmasötikler ve
% 10’unu tüketici kimyasalları oluşturmakta
olup; kimya üretiminin yaklaşık
% 33’ü Asya, % 29’u Avrupa Birliği,
% 25’i NAFTA ülkeleri tarafından
gerçekleştirilmektedir. [1, 2, 3].
Sermaye ve teknoloji yoğun bir sektör
olan kimya sektöründe en önemli sorun
hammadde tedarikidir. Kullanılan hammaddelerin
% 70’i ithal edilmekte, %
30’u ise yerli üretimle karşılanmaktadır.
İnovatif Kimya Dergisi