Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
C4AF Tetra Kalsiyum Alümina Ferrit (4CaO,Al2O3,Fe2O3) ’tir. Çimento içinde<br />
fazla bir etkinliği olmamasına rağmen etkileri C3A gibidir. Klinker oluşum sıcaklığını<br />
düşürerek çimento üretimine fayda sağlar.<br />
Şekil : Klinker örneği<br />
Çimento fabrikasında bulunan, kalite kontrol laboratuarlarında üretilen üründen<br />
sıkça numune alınır ve kontrol edilir. Laboratuarda rutin olarak yapılan analizler<br />
vardır. Bunlar; çözünmeyen kalıntı,SO3 miktarı, kızdırma kaybı, serbest kireç<br />
miktarı gibi analizlerdir. Biraz öncede bahsettiğim C3S,C3A,C2S,C4AF ya da<br />
CaO,Al2O3,MgO,Na2O,K2O,SiO2 gibi bileşenlerde rutin olarak hem fabrikaya gelen<br />
k-Klinkerde, Trasta, diğer katkı maddelerinde ve üretilen çimentoda XRF cihazı<br />
ile daha kolay ve daha hızlı sonuç almakta kullanılmaktadır. XRF cihazı radyoaktif<br />
ışınlar yayan bir cihazdır. Bu cihazın çalışması için gerekli sıcaklık ve nem koşulları<br />
vardır. Genellikle kendine has bir odası bulunur. OHSAS kanunlarına göre<br />
cihazla çalışmadan önce ortamdaki radyasyonu Dozimetre ile ölçmeniz gerekir.<br />
Rutin yapılan analizlerden biraz bahsedecek olursak, kızdırma kaybı kalkerden<br />
gelir. Kızdırma kaybında standart üst limit Cem-I 42,5R için %5 olsada, fabrikaların<br />
yıllık hedef planlarında bu oran 3-3,5 arasında yer almaktadır. Kızdırma kaybı<br />
oranı yüksekse veya düşükse, kalker ile bu oran ayarlanabilir. Kızdırma kaybı sadece<br />
kalker üzerinde oynanarak istenen sonuçlar elde edilemediyse, klinker kaynağı<br />
incelenmelidir. Cem-II Çimentosuna katılan Trastan ise çözünmeyen kalıntı<br />
gelir. Çözünmeyen kalıntı deneyi çimentonun HCl de çözülüp, vakum altında<br />
süzülmesi, çökeltinin yıkanması ve kül fırınında kızdırılmasıyla yapılır. Yapılan<br />
deneyler TSE EN-197 serisinden yapılabilmektedir. Çözünmeyen kalıntı miktarında<br />
% 5 ‘ e kadar üst limit var iken, fabrikalar % 1,5 altında ürün üretmeye çalışırlar.%SO3<br />
miktarı ise çimentoda Alçı taşından gelir. Burada kalsiyum sülfatın ısı<br />
etkileşimden dolayı CaO ve SO3 vererek bozunmasıdır.SO3 miktarında müsade<br />
edilen miktar %4 oranındadır.<br />
34<br />
<strong>İnovatif</strong> <strong>Kimya</strong> <strong>Dergisi</strong>
Change language