felsefe preformans ASIL OLAN

More documents

Recommendations

Info

PARADOKSParadoks, görünüşte doğru olan bir ifade veya ifadeler topluluğunun bir çelişkioluşturması veya sezgiye karşı bir sonuç oluşturmasıdır. Çoğunlukla, çelişkili görünensonuç veya sonuçların aslında çelişkili tarafları vardır.Kimi zaman kendiliğinden oluşan paradokslarolduğu gibi matematikçilerin ve ünlü düşünürlerinoluşturduğu dünyaca ünlü paradokslarda vardır: Bu tip paradokslar matematikteyeni buluşlara yol açarken, soyutdüşünceyi de beslemiştir. Ne tür paradoksolursa olsun ortaya çıkan sorularve karışıklık hem ilginç, hem de eğlendiricidir.(Not: Bu bir paradoks değildir.)EPİMENİDES PARADOKSUGiritli bir filozof olan Epimenides ölümsüz bir ifadedebulunarak “Tüm Giritliler yalancıdır.”demiştir. Epimenides’in bu ifadesiEpimenides paradoksu olarak adlandırılır.Zaman zaman Yalancı paradoksu veya Giritliparadoksu olarak da anılmıştır.Paradoks şuradan kaynaklanmaktadır:Eğer “tüm Giritliler yalancıdır” önermesinidoğru kabul edersek, kendisi de Giritli olan Epimenides’inyalancı olması gerekir.Eğer Epimenides yalancıysa, tüm söyledikleri gibi, “tüm Giritliler yalancıdır”önermesinin de yanlış olması gerekir. Önermenin hem doğruhem yanlış olduğu sonucu çıkar.Eğer “tüm Giritliler yalancıdır” önermesi yanlış kabul edersek, kendiside Giritli olan Epimenides’in doğru söylüyor olması gerekir. Şuhalde, “tüm Giritliler yalancıdır” önermesi doğru olmalıdır. Yine çelişkilibir sonuç çıkar.Russel’in Berber ParadoksuKöyün birinde bir berber varmış. Bu berber,o köyde kendini tıraş etmeyen herkesitıraş edermiş, kendini tıraş edenleriysetıraş etmezmiş. Soru şu: bu berber kendinitıraş eder mi, etmez mi? Kendini tıraşetmezse, kendini tıraş etmeyen herkesitıraş ettiğinden, kendini tıraş etmeli. Kendinitıraş ederse, kendini tıraş edenleri tıraşetmediğinden, kendini tıraş etmemeli?KUM YIĞINIPARADOK-SUEuplides, hiçbir zamanbir “kum yığını” oluşturulamayacağınıiddiaetmiştir. Çünkü bir kumtanesi, “yığın” değildir.Yanına bir tane dahakoyarsak yine yığın oluşmaz.“Kum yığını” olmayanbir şeyin yanına(veya üzerine) kum tanesikoymakla yığın eldeedemeyeceğimize göreHiçbir zaman “kum yığını”oluşturamayız.Daha açık bir deyişle:Kabul edelim ki birerbirer kum tanelerini biraraya getirelim. Hangimerhaleden sonra kumlar“yığın” oluşturur?Diyelim ki ‘bir milyon’adet kum tanesi, bir yığınoluştursun. Dokuzyüzdoksandokuzbindokuzyüz doksandokuzu“kum yığını” kabul edilmeyecekmi? Edersek“1” eksiği de yığın olmazmı? Yani hangi aşamabizim için “yığın” anlamınagelir?
Akhilleus (Aşil) Ve Kaplumbağa ParadoksuYunan kahramanı Akhilleus’un kaplumbağa ile bir yarışyaptığını hayal edelim. Çok iyi bir koşucu olduğuiçin Akhilleus kaplumbağanın belirli bir mesafe, örneğinyüz metre, ileriden başlamasına izin verir. Eğerher ikisinin de sabit hızlarda koştuğunu düşünürsek(biri sabit yüksek bir hızda, diğer sabit düşük bir hızda),belirli bir süre sonra Akhilleus yüz metre koştuğunda,kaplumbağanın başladığı yere gelmiş olacaktır;bu süre boyunca kaplumbağa da küçük de olsabelirli bir mesafe ‘koşmuştur’, örneğin 1 metre.Akhilleus bir süre sonra bu mesafeyi de tamamladığında, o süre zarfında kaplumbağa yineküçük de olsa bir mesafe ilerlemiş olacaktır ve bu böyle devam edecektir. Böylece, Akhilleusne zaman kaplumbağanın varmış olduğu bir noktaya varsa, daha hâlâ gitmesi gerekenbir mesafe kalmış olacaktır. Bu nedenle paradoksu ortaya atan Zeno Akhilleus’un kaplumbağayıhiçbir zaman geçemeyeceğini söylemiştir.YAMYAM PARADOKSUBir adada yaşayan bir grup yamyamın eline birmantıkçı düşer. Yamyamlar mantıkçıya şöylederler: "Biz her yakaladığımız yabancıyı yeriz.Kimini haşlayıp, kimini kızartıp yeriz. Avımızabir soru sorarız. Avımız soruyu doğru yanıtlarsahaşlarız, yanlış yanıtlarsa kızartırız."Dedikleri gibi de yaparlar. Mantıkçıya şu soruyusorarlar: "Seni haşlayıp da mı yiyeceğiz,yoksa kızartıp da mı yiyeceğiz?" Mantıkçı birsüre düşündükten sonra soruyu çok akıllıcacevaplar: "Kızartacaksınız!" İşte yamyamlarıçaresiz bırakan paradoks ortaya çıkmıştır, vebu yanıtı sayesinde mantıkçı ne kızartılır ne dehaşlanır.Bir an için mantıkçının kızartılacağını varsayalım.O zaman verdiği yanıt doğru olur. Ama yanıtdoğru olduğu için -yamyamların kendi kurallarınagöre- mantıkçının haşlanması gerekmektedir.Demek mantıkçı kızartılamaz. Şimdide mantıkçının haşlanacağını varsayalım. Ozaman mantıkçının yanıtı yanlış olacak. Yanıtyanlış olduğundan da kızartılması gerekmektedir.Demek mantıkçı haşlanamaz da.Yamyamlar tam bir kısırdöngüye girmişlerdir.Kızartsalar haşlamaları gerekecek, haşlasalarkızartmaları! Sonuç olarak adamımız kurtulur.BÜYÜKBABA PARADOKSUEğer bir zaman yolcusu, geçmişe gidipdedesini henüz babaannesi ile evlenmedenönce öldürürse ne olur? Bu sorununcevabı bir paradokstur. Paradoks, köklenmişinançlara aykırı olan düşüncedir.Eğer o kişi zamanda yolculuk yapıp dedesiniöldürürse kendisi de hiç doğmamışolacaktır. Böylece zamanda geriyegidip dedesini öldürmüş olmayacaktır.Ama bu sefer de zamanda geriye gidipdedesini öldüremediği için, doğmasınınönünde bir engel kalmayacak ve doğacaktır.Zamanda geriye gidip dedesiniöldürecektir.Bu kısır döngü böyle böyle sonsuza kadardevam eder ve kafalarımızın karışıklığıda artar. Çünkü bu kişi dedesini herhalükarda öldürdüğünde kendisi de hiçdoğmamış olacağı için dedesi sağ kalacaktır.Öyleyse bu kişi dedesini öldürdüktensonra onu gerçekten öldürmüş olurmu yoksa bu imkansız mı?
Page 1 and 2: 88BEL’SEFE13
Page 3 and 4: İÇİNDEKİLERÖNSÖZBURSA ERKEK L
Page 6 and 7: BURSA ERKEK LİSESİ19. asır sonla
Page 8 and 9: S O K R A T E S ’ İ NB A Z I S
Page 12 and 13: Büyük buzullaşma, evrenimizin ge
Page 14 and 15: S A Y F A 14TÜRKLERDE FELSEFEYazı
Page 16 and 17: RETORİKRetorik, Platon’un yaşad
Page 18 and 19: TÜRK MİTOLOJİSİAltay Türklerin
Page 20: ROBOT ETİ Ğ İYapay zekaya sahip
Page 23 and 24: Baktığımızda, Dünya’nın en
Page 25 and 26: (Avrupa Robot ve Yapay Zeka Dairesi
Page 27 and 28: yabiliriz. Robot ve yapay zekaayrı

felsefe preformans ASIL OLAN

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?