SADAP E-DERGİ SAYI 1 HAZİRAN 2020

B) AVUKATLARIN VAKIF KURMASI
i. Vakıf Kuruluşu Nasıl Yapılır
4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 101.
Maddesine göre “Vakıflar, gerçek veya tüzel
kişilerin yeterli mal ve hakları belirli ve sürekli
bir amaca özgülemeleriyle oluşan tüzel
kişiliğe sahip mal topluluklarıdır. Bir mal
varlığının bütünü veya gerçekleşmiş ya da
gerçekleşeceği anlaşılan her türlü geliri veya
ekonomik değeri olan haklar vakfedilebilir.
Türk Medeni Kanunu 109. Maddesine göre
“Vakfın bir yönetim organının bulunması
zorunludur. Vakfeden, vakıf senedinde gerekli
gördüğü başka organları da gösterebilir.”
Vakıflar Kanunu’nun 6. Maddesinde ise “Yeni
vakıfların yönetim organı vakıf senedine
göre oluşturulur ve bu vakıfların yönetim
organlarında görev alanların çoğunluğunun,
Türkiye’de yerleşik bulunması gerekir.” denilmektedir.
5737 Sayılı Vakıflar Kanunu’nun 5. Maddesine
göre “Yeni vakıflar; Türk Medenî Kanunu
hükümlerine göre kurulur ve faaliyet gösterirler.
Yeni vakıfların kuruluşunda amaçlarına
göre özgülenecek asgarî mal varlığı her yıl
Meclisçe belirlenir. Yeni vakıflar, “vakıf senetlerinde”
yazılı amaçlarını gerçekleştirmek
üzere Genel Müdürlüğe beyanda bulunmak
şartıyla şube ve temsilcilik açabilirler.” Burada
kanunda bahsi geçen “Yeni Vakıf ve Meclis”
tanımına değinmek isteriz.
Yeni Vakıf : Mülga 743 sayılı Türk Kanunu
Medenisi ile 4721 sayılı Türk Medenî Kanunu
hükümlerine göre kurulan vakıfları, Meclis
:Vakıflar Meclisini, ifade etmektedir 1 .
1Vakıflar Meclisinin Oluşumunu merak edenler
için “15/7/2018 ve 30479 Sayılı Resmi Gazete ile
yayımlanan “4 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin
698. Sayılı Maddesine göre (1) Meclis, Genel
Müdürlüğün en üst seviyedeki karar organıdır.
(2) Meclis; Genel Müdür, üç Genel Müdür yardımcısı
ve I. Hukuk Müşaviri olmak üzere beş, vakıf
konusunda bilgi ve deneyim sahibi yükseköğrenim
mezunları arasından Cumhurbaşkanınca
atanacak beş, yeni vakıflarca seçilecek üç, mülhak
ve cemaat vakıflarınca seçilecek birer üye olmak
üzere toplam on beş üyeden oluşur. Ayrıca yeni
vakıflar üç, mülhak ve cemaat vakıfları ise birer
yedek üye seçer.”
Türk Medeni Kanunu’nun 101. Maddesine göre; “Vakıf kurma iradesi, resmî senetle
veya ölüme bağlı tasarrufla açıklanır.Vakıflar Yönetmeliğinin 5. Maddesi
göre ise; “Gerçek veya tüzel kişilerin vakıf kurma iradesi noterde düzenleme
şeklinde hazırlanan resmi senetle açıklanır. Noter, resmi senedin bir örneğini
yedi gün içinde Genel Müdürlüğe gönderir.” denilmektedir. Resmi senedin
muhtevasının, vakfın tescilinin nasıl olacağını ve tüzel kişiliğin ne şekilde kazanılacağı
Türk Medeni Kanunu’nun 106. maddesine bildirilmiştir. Buna göre
“Vakıf senedinde vakfın adı, amacı, bu amaca özgülenen mal ve haklar, vakfın
örgütlenme ve yönetim şekli ile yerleşim yeri gösterilir.”
Vakfın tescili hususundaki başvurmalar vakfedenin ikametgahı asliye mahkemesine
yapılır. Mahkeme, evrak üzerinde ve gerekirse vakfedeni ve diğer ilgilileri
de dinlemek suretiyle inceleme yaparak vakfın tesciline karar verir. Vakfın
tesciline dair kararın kesinleşmesinden sonra vakıf, mahkeme nezdinde özel
surette tutulan sicil defterine kayıt olunur. Merkezi sicile kaydedilen vakıf, Resmi
Gazete ile ilan edilir.
Vakıf kuruluşu için asgari kurucu sayısı bulunmamaktadır. Tek başına bir
gerçek veya tüzel kişi vakıf kurabilir. Vakıfların kurulması için gereken, başta
Vakıf Senedi örneği olmak üzere, tüm bilgilere Vakıflar Genel Müdürlüğüne ait
www.vgm.gov.tr/vakif-islemleri/vakif-nasil-kurulur-/vakif-nasil-kurulur adlı
linkten ulaşılabilmektedir.
Vakıflar Genel Müdürlüğünün 2018 yılı istatistiki verilerine göre: belli bir
kurumda çalışanlar veya meslek sahiplerinin kurduğu yeni vakıfların sayısı
581 ve bu vakıfların diğer yeni vakıflara olan oranı ise %3,7 olarak görülmektedir.
Bu ve benzeri tüm bilgilere www.vgm.gov.tr alan adlı internet sitesinden
ulaşılabilmektedir.
Tıpkı derneklerde olduğu gibi vakıflarla ilgili de belli kısıtlamalar bulunmaktadır.
Vakıf organlarında görev alan kamu görevlilerine hiçbir ad altında ücret
ödenmeyeceği, sadece vakıf işleri adına yaptıkları seyahatler için yolluk ve
vakıf için yaptıkları belgeye dayanan zorunlu masrafların ödenebileceği
mevzuatta bildirilmiştir. Ayrıca ulaşım, konaklama ve yemek parasını içeren
yolluğun hesabında, basiretli bir idareci gibi davranılarak, vakfın zarara
uğratılmaması ve kamu görevlilerine bu hususun ek gelir teşkil etmemesinin
sağlanması da gerekmektedir. Avukatların da Avukatlık Kanununda ve vakıflarla
ilgili mevzuatta belirtilen kısıtlamalar haricinde ücret almaksızın vakıf
kurucusu olması, yönetim ve diğer organlarında görev almaları mümkündür.
Dernekler ve vakıflar ile ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde genel mahiyette
bilgiler vermeyi amaçladığımız makalenin yeni oluşumumuz ve dernek ve
vakıf çatısı altında büyümesini hedeflediğimiz Serbest Avukatlar Dayanışma
Grubuna faydalı olmasını dilerim.
28 | SADAP E-DERGİ