TÜZE E-Dergi

17-18
KONU RÖPORTAJI
TÜZE
RÖPORTAJLAR
C E Z A H U K U K Ç U S U
Doç. Dr. Hasan SINAR
İnfaz hukuku nedir?
Kısaca bahsedebilir misiniz?
Ceza hukukunu geniş anlamda dört başlıkta
değerlendiriyoruz. Bir, genel hükümler, iki, ceza hukuku
özel hükümler dediğimiz suç tiplerini oluşturan alan üç, bir
suçun işlendiğinin öğrenilmesinden itibaren soruşturmanın
yapılması yeterli delile ulaşılırsa iddianame düzenlenmesi,
kamu davası açılması, yargılama yapılması sonra hüküm
verilmesi ve kanun yollarını kapsayan aşama yani ceza
yargılaması hukuku. Yargılama yapıldıktan sonra bir
mahkumiyet hükmü tesis edilmişse bu hükmün hangi usul
kuralları çerçevesinde infaz edileceği hususunu belirleyen
işte bu geniş anlamdaki ceza hukukunun son halkası infaz
hukukudur. Ceza hukukunun üvey evladıdır. Kişi cezayı
aldığı andan itibaren toplumun ilgisi biter. İnfaza ilişkin
sorunlarımızın temelinde bu konuya ilişkin bir kamuoyu
baskısının bir türlü oluşturulamamış olmasıdır ülkede.
Sizce ceza ve güvenlik tedbirlerinin infazına dair bir
değişiklik gerekli miydi?Eğer gerekli idi ise yapılan
değişiklikler buna yönelik miydi?
7242 sayılı kanun çok eleştirdiğimiz bir kanundu. Şöyle ki
infaz hukukunda cezanın iki temel amacı var, kefaret
ödemeyi sağlamanın yanında genel ve özel önlemeyi de
amaçlıyorsunuz. Kişiyi zor bir durumun içine sokarak bir
daha suç işlememesini sağlıyorsunuz. Ama bunu
sağlayabilmeniz için ceza evinde bir infaz rejimi,
rehabilitasyon rejimi uygulamanız gerekiyor ki kişi dışarı
çıktığında suç işlemesin. Bunun için örneğin hırsızlık
yapan bir kişi parasızlıktan dolayı bunu yapmış ise ona bir
zanaat öğreterek dışarı çıktığında ona sürekli gelir sahibi
olabileceği bir iş bularak onu topluma kazandırıyorsunuz.
İstisnai bir grup da vardır ki bunlar ıslah olmaz.
Karşılaştırmalı hukukta bu kişilerin ceza süreleri dolsa bile
salınmamalarına yönelik görüşler kriminologlar tarafından
söyleniyor. Ama böyle bir kanaate ulaşabilmeniz için bu
insanın cezaevinde geçirdiği süreyi incelemeniz ona bir
takım treatmanlar uygulamanız ve bunun çözüme
ulaşamaması lazım. Türkiye’de temel sorun bu, bizde
hükümlülere ilişkin olarak herhangi bir treatman
uygulaması yok, onu suç işlemekten caydıracak bir rejimin
uygulanması konusunda ise uygulamada çok büyük bir
sıkıntı var. İnfaz, kişinin işlediği suç ne olursa olsun, ister
kasten öldürme ister uyuşturucu madde kullanma olsun
kişinin belli bir süre cezaevinde tutulup süresi dolduğunda
dışarı salmak üzerine. Bu şekilde siz bir suçla mücadele
edemezsiniz. Son on yılda ceza evlerindeki aşırı doluluk
nedeniyle bir geçici çözüm bulmak gerekti. Burada eskiden
on yılda bir şimdiyse üç yılda bir af kanunu çıkartarak
ceza evlerinin kapasitesinin hafifletilmesi
yoluna gidiliyor ki bu da ceza adalet sistemine yapılan en
büyük kötülüktür. Çünkü ceza adalet sisteminde
caydırıcılığı sağlayan cezanın ağırlığı değil kişinin bir ceza
aldığı zaman hem onun hem de toplumun o cezayı mutlak
bir şekilde çekeceğine ilişkin bir cezanın olmasıdır.
Almanya bu konuda çok nettir.
Bizde on beş yıldan
başlayan cinsel saldırı suçu Almanya’da 18 aydır. Ancak 18
ayın 18 ini de yatarsın. Türkiye’de insanlar asla aldığı
cezanın tamamını içeride geçireceğine inanmıyor bu
uygulama suç işleme potansiyeline sahip insanları
cesaretlendirir. 7242 sayılı Kanun da bu sebeple cumhuriyet
tarihinin gördüğü en büyük af kanunudur. Rahşan affı
denilen bir denetimli serbestlik şartlı salıverilme kanunu var
toplam 20 bin kişi salındı. Nisan ayında çıkarılan kanunla
doksan bin kişi çıktı ve cezası düşürülenler ile peyder pey
çıkanların sayısı 105 bine çıktı. 5 katı. İçeride belirli bazı
suçlar dışında hükümlü kalmadı. Ki bu da enteresan;
hırsızlık failleri, ihaleye fesat karıştıranlar, zimmetine para
geçirenler, yağma, gasp failleri çıktılar, haraç alan mafya
tipleri çıktılar, taksirle ölmeye sebebiyet verenler ki bunların
içlerinde soma faciası failleri vardı içlerinden sadece şirket
CEO’su kaldı ki onun da cezası düştü seneye çıkıyor. Şimdi
bu ülkede ceza adalet sistemine nasıl inanılır?
Koşullu salıverilmeden yararlanabilmek için gereken
cezanın 3’te 2’sini infaz kurumunda çekme şartı yerine
yarısını çekme şartı geldi. Bu düzenlemeyi
değerlendirebilir misiniz? Bunun yanında denetimli
serbestlik için yapılan düzenlemeye dair fikirleriniz
neler?
Buna af kanunu dememek için ceza ve güvenlik tedbirlerinin
infazı hakkında kanunun 106,107 ve 108.maddelerinde bir
oynama yapılması. Şartla salıverilme sürelerini aşağı
indiriyorlar bu kanunla. Şartla salıverilmede bir de 2002 de
gelen denetimli serbestlik var şartla salıverilmeye hak
kazanan kişi bir hak kazanmadan bir yıl önce topluma
adapte olabilmek için serbest bırakılıyor. Yani 10 yıl hapis
cezası alan kişi altı buçuk yılını içeride geçirip dışarı
çıkabilecekken bir yıl önce denetimli serbestlikle beş buçuk
yılda çıkabiliyordu. Ama bunlar denetimli salıvermenin
süresini arttırıp şartla salıvermenin süresini de indirince on
yıl hapis cezası alan kişi iki yılını içeride geçirince dışarı
çıkabilir hale geldi.