Hanabi sayı 6
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Japonya’da Yılbaşı Alışkanlıkları // Kyoto’da
Art Aquarium Sergisi // İki Farklı Kültürün Tarihin
Akışını Değiştiren Karşılaşması: Kara Gemiler
Japonya’da // Hitachi Kaihin // Osaka’ya
Gitmeden Japonya Turu Bitmez! // Japon
Kültürü ve Tarihiyle İlgili Çevrimiçi Dersler // Subaru
XV // Japonya’nın İngilizce ile İmtihanı // Türklerin
Söylemek İstediği Japonca Bir Cümle: Nasılsınız?
Osewa ni narimasu *
Sevgili okurlarımız,
Destek ve ilginiz sayesinde yeni sayımız yayında!
Japonya’da yılbaşı nasıl kutlanıyor, biliyor musunuz? Yazarımız
Ayşegül Arkan İtou yılbaşı gelenekleri ile ilgili deneyimlerini
paylaşıyor.
Yayın Ekibi
Yazarlar
Kapak Fotoğrafı
Tasarım ve Uygulama
Katkıda Bulunanlar
Yayın Tarihi
Zeynep Ebru OKYAR, Gökberk
TALU, Günsu TAŞKÖPRÜ
Okan Haluk AKBAY, Ayşegül
ARKAN İTOU, Ryoko ASANO,
Sevde Nur GENÇ, Erdem Özkan
KELES, Zeynep Ebru OKYAR,
Ayşe ÖNCÜL, Zeren ÖZDAMAR,
Gökberk TALU
Okan Haluk AKBAY
“Abeno Harukasu”
Bilge BOSTAN
Takumi SUEMİTSU
Ocak 2018
Bu sayıda ABD’yle Japonya’nın tanışma öyküsü ile
başlayıp, Japoncanın İngilizceyle etkileşimini mercek
altına alıyoruz. Bu arada Türkçe ve Japonca ifade farklılıklarının
işlendiği “Türklerin Söylemek İstediği Japonca Bir
Cümle” bölümümüzde de “Nasılsınız?” sorusunun Japonca
karşılığını arıyoruz.
Japonya turumuza Osaka ile devam ediyoruz. Hiçbir turist
Osaka’yı görmeden Japonya gezisini tamamlamış sayılmaz.
Okan Haluk Akbay’ın Osaka notlarını ilginç bulacağınızı
düşünüyoruz.
Objektifimizi Osaka’dan Kyoto’ya çeviriyor ve Aralık 2017’de
düzenlenen sanat festivaline konuk oluyoruz. Ardından yılın
dört mevsiminde farklı renklere bürünen, çiçek cenneti Hitachi
Kaihin parkında bir yürüyüş yapıyoruz.
Geleneksel televizyon yayıncılığının internetle buluşmasının
sonucu ortaya çıkan film ve televizyon yapımcılığı ile
“çevrimiçi dağıtım” kuruluşlarından Amazon ve Netflix’in
Japonya’da sunulan içeriğine göz atıyoruz.
OKURUMUZUN DİKKATİNE;
Bu çalışma, tamamen gönüllü katkılarıyla hazırlanmış
olup, içindeki yazı ve kişiye ait fotoğrafları kaynak
göstermeden kısmen veya tamamen alıntılamamanızı,
hiçbir yöntemle kopya etmemenizi, çoğaltmamanızı ve
yayınlamamanızı rica ederiz. Çalışma içinden kullanmak
istediğiniz yazı ve belgeler olduğu takdirde konuyla ilgili
olarak lütfen hanabi.proje@gmail.com adresinden yayın
ekibiyle iletişime geçiniz.
Bu konuda göstereceğiniz özen için şimdiden teşekkür
ederiz.
Türkiye otomobil pazarındaki niş markalardan biri olan
Subaru’nun yeni XV modelinin incelemesini de bu
sayımızda okuyabilirsiniz.
Son olarak, kitlesel açık çevrimiçi kurslar (MOOC) ile
ilgilenen Japon kültürü meraklıları için de bir liste oluşturduk.
Faydalı bulacağınızı umuyoruz.
Yeni yılda keyifli okumalar dileriz!
* Japoncadaki ad-soyad sıralaması Türkçedekinden
farklı olduğu için yazılardaki kişi isimlerinde soyad
BÜYÜK HARFLERLE yazılmıştır.
Dergimizde yayımlanan yazılar yazarların kişisel görüşlerini
yansıtmaktadır.
HANABİ Ekibi
* Osewa ni narimasu, “Her zaman destek verdiğiniz için teşekkür ederim”,
“Desteğiniz, yardımınız için minnettarım, müteşekkirim”
anlamlarını taşıyan, geniş kullanım alanı olan bir tümce.
ocak 2018 / hanabi 1
içindekiler
4
5
7
17
20
Türkiye'deki Japonya
Dünya Gündemi
Bilmediğimiz Japonya
Kyoto'da Art Aquarium Sergisi
Hitachi Kaihin
8
11
Türklerin Söylemek İstediği
Japonca Bir Cümle:
Nasılsınız?
Japonya'da Yılbaşı
Alışkanlıkları
2 hanabi / ocak 2018
Japonya'nın İngilizce ile İmtihanı
Televizyon İzleme Alışkanlıkları Değişiyor
Subaru XV
Japon Kültürü, Tarihi ve Dili Üzerine
Hazırlanmış Çevrimiçi Dersler
44
72
76
80
28 48
İki Farklı Kültürün
Tarihin Akışını Değiştiren
Karşılaşması:
Kara Gemiler
Japonya'da
Osaka'ya Gitmeden
Japonya Turu Bitmez!
ocak 2018 / hanabi 3
türkiye'deki japonya
Derleyen: Bilge BOSTAN
26. Ankara Japonca Konuşma Yarışması
Türk Japon Vakfı
Kültür Merkezi Özdemir
Sabancı Salonu'nda 19
Kasım 2017 tarihinde
düzenlenen yarışmanın
açılışında Türk Japon
Vakfı Başkanı Celal Tayyar
SADIKLAR ve yeni atanan
Japonya Büyükelçisi Akio
MİYAJİMA birer konuşma
yaptılar.
Japoncayı temel düzeyde konuşan katılımcılardan oluşan A grubu ile Japonca üzerine
eğitim veren üniversite veya liselerde 2 yıldan uzun süre eğitim görmüş veya bu
okullardan mezun katılımcılardan oluşan B grubunda toplam 14 kişi yarıştı. A grubu
birincisi "Manevi Desteğim, Hijikata Toşizou" başlıklı konuşmasıyla Çağla KÜRKLÜ,
ikincisi Ayça KÜRKAN, üçüncüsü Yaren KIROĞLU oldu. B grubunda ise birinci
"Dost Kelimesinin Anlamı" başlıklı konuşmasıyla İdil IŞIKVEREN, ikinci Esra AKKAŞ,
üçüncü ise Yağmur ÖZ seçildi. İnternet üzerinden canlı olarak yayınlanan yarışmanın
birincileri Japonya gezisi ile ödüllendirildi.
Penceremden Japonya V
JİKAD (Japonya İzmir Kültürler Arası Dostluk Derneği) ve sponsorları tarafından
düzenlenen "5. Penceremden Japonya Tanıtım ve Japonca Konuşma Yarışması" finali
bu yıl 25 Şubat Pazar günü yapılıyor. "Türkçe blog" ve "Japonca konuşma" dallarında
yapılan yarışmada blog dalında yarışmacılar Japonya ve Japon kültürü ile ilgili olmak
kaydıyla istediği herhangi bir konuyu seçebiliyor. Değerlendirmeler ise yarışma günü
“izleyici oylaması” ile yapılıyor. Japonca konuşmada ise Japonca öğrenmek için
gayret gösteren kişilerin teşvik edilmesi amaçlanıyor. Bu dal, beş üyeden oluşturulan
jüri tarafından değerlendiriliyor.
Yarışmaya başvurular 31 Ocak tarihinde sona erdi. Yarışma ile ilgili gelişmeleri ve
önceki yarışma sonuçlarına dair bilgileri http://penceremdenjaponya2018.jikad.org.tr
adresinden görebilirsiniz.
27. İstanbul Japonca Konuşma Yarışması
11 Mart 2018 tarihinde düzenlenmesi planlanan “27. İstanbul Japonca Konuşma
Yarışması” için son başvuru tarihi 16 Şubat 2018 saat 17.00 olarak açıklandı.
Katılım için şahsen veya posta ile Japonya İstanbul Başkonsolosluğu'na başvurmak
gerekiyor. İlgili belgeler http://www.istanbul.tr.emb-japan.go.jp/consulate_t/bunka/
benron2018_t.html web adresinden indirilebilir.
4 hanabi / ocak 2018
türkiye'deki japonya
Derleyen: Zeynep Ebru OKYAR
2017'de Türkiye'de Okurlarla Buluşan
Japonya Kökenli veya Japonya ile İlgili Kitaplar *
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
Karanlıktan Sonra - Haruki MURAKAMİ, Çeviren: Ali Volkan ERDEMİR, Doğan Kitap.
Fırın Saldırısı - Haruki MURAKAMİ, Çeviren: Ali Volkan ERDEMİR, Doğan Kitap.
Buruk Ayrılık - Osamu DAZAİ, Çeviren: Hüseyin Can ERKİN, Japon Yayınları.
Savaş Sanatı ve Stratejisi: Beş Çember Kitabı - MİYAMOTO Musashi, Çeviren: Erdal
KÜÇÜKYALÇIN, Japon Sanat Merkezi.
Prenses Kaguya - Anonim, Çeviren: Erdal KÜÇÜKYALÇIN, Resimleyen: Emel KEHRİ,
Japon Sanat Merkezi.
Başlangıcından Günümüze Japon Sineması - Ahmet Ziya SEKENDİZ, Ayşe ALTUN,
Birsen ALBAYRAK, Deniz BALCI, Ercan GÜROVA, Gökhan KULOĞLU, Olca KARASOY, Yeter ŞEKO;
Yayına Hazırlayan: Gökhan KULOĞLU, Japon Yayınları.
Bir Osmanlı Kurmayının Gözünden Rus-Japon Harbi - Doruk AKYÜZ, Dergah Yayınları.
Japon Dili ve Kültürü Eğitimi Araştırmalarına Yeni Yaklaşımlar - Yayına Hazırlayanlar:
Dr. Aydın ÖZBEK, Dr. Tolga ÖZŞEN, Dr. Kenji KAWAMOTO, Paradigma Akademi Yayınları.
Japon Masalları (e-kitap) - Karl ALBERTİ, Defenestration Press.
Babama Japonya'yı Sevdiren Kadın - Hasan KOCAMANOĞLU, Cinius Yayınları.
İkigai: Japonların Uzun ve Mutlu Yaşam Sırrı - Héctor GARCÍA, Francesc MİRALLES,
İndigo Kitap.
Japonya: Modern Bir İmparatorluğun Anatomisi - Serdar Nazım KÖLÜRBAŞI,
Küsurat Yayınları.
Cehennemin Kapıları: Seçilmiş Japon Hikâyeleri - Kolektif, Çeviren: Samih TİRYAKİOĞLU,
Tema Yayınları
Japon Sevgili - İsabel ALLENDE, Çeviren: İnci KUT, Can Yayınları.
* Bu liste için ideefix.com ve pandora.com sitelerindeki yayın tarihleri dikkate alınmıştır
dünya gündemi
Japon Astronotun Ölçüm Hatası!
Uluslararası Uzay İstasyonu ISS'de görevli Japon astronot Norishige KANAİ, 8 Ocak
2018'de attığı tweet ile yürekleri ağızlara getirdi!
İstasyonda bulunduğu 3 haftanın sonunda boyunun 9 cm uzadığını ve dönüşte
bineceği Soyuz mekiğindeki koltuğa sığamayacağı endişesi taşıdığını paylaştı
takipçileriyle. Yer çekiminin omurgaya yaptığı etkinin ortadan kalkması ile
astronotların uzayda 3-5 cm uzamaları normal kabul ediliyor; ancak bu genel kabul
çerçevesinde dönüş aracındaki yerleri tasarlanan astronotlar için, 9 cm gibi bir
uzamanın "sığmama riski" ortaya çıkartacağı kesin! Neyse ki, sorun, beklentilerin
dışında bir gelişme değil, bir ölçüm hatasına bağlandı. KANAİ, ilk paylaşımından 18
saat sonra yeni bir mesaj paylaşarak ölçüm hatası olduğunu ve boyunun yalnızca 2
cm uzamış olduğunu açıklayarak özür diledi.
http://www.bbc.co.uk
ocak 2018 / hanabi 5
dünya gündemi
6 hanabi / ocak 2018
2018 "Köpek Yılı"
Sadık, zeki, cana yakın ve
enerji dolu olarak bilinen
köpek, "insanın en iyi dostu"
unvanını da taşıyor aynı
zamanda. Japonya'da da
takip edilen 12 hayvanlı Çin
takvimine göre 2018 "köpek
yılı". Yani önümüzdeki
ayların, köpeğe atfedilen
bu özellikleri taşıyacağına
inanılıyor.
Astrologlara göre 2018,
özellikle çok çalışan ve iyi
iletişim kuranlar için, son derece güzel ve zenginlik içinde geçecek. Çin kültüründe
çalışmasından (bazen yedek et olarak da) fayda sağlanan bir hayvan olarak saygı
gören köpek, toplumsal adalet ve eşitlik bazında bu yılı etkileyecek. Kendileri ve
çevreleri için daha fazlasını talep eden kişilerin, toplumsal farkındalığı ve sosyal
hareketleri arttıracağı bir yıl olacağı düşünülüyor. Köpeklerin "evin koruyucusu"
pozisyonu da, saldırganlığın azalıp savunma güdülerinin artacağına ve barışa
yoruluyor.
Köpek yılında doğmuş kişilerin sadık, inançlarına bağlı, çevresiyle uyumlu, dürüst ve
etik anlayışı güçlü kişiler olduğu söyleniyor. Başkalarına güvenmekte ise ciddi sıkıntı
yaşadıklarına dair genel bir kanı var.
Köpek yılında doğmuş bazı ünlüler: Socrates, Winston Churchill, Mariah Carey, Elvis
Presley, Madonna, Uma Thurman, Freddy Mercury, Liza Minelli, Lenin, Cher, Bill
Clinton, George W. Bush, Prens William.
Eğer siz de 1946, 1958, 1970, 1982, 1994 ya da 2006'da doğduysanız,
bu yıl sizin yılınız!
2018'in "köpek yılı" olmasına dayanarak verilen birkaç tavsiyeye göz
atmak isteyebilirsiniz:
• Dört ayaklı dostlarımızın en önemli özelliği olan sadakate dikkat
edelim!
• Beklenti içindeki bir köpeğin heyecanlı kuyruk sallamasını
gözünüzün önüne getirin:
İşte o coşkuyla pozitif olalım, hayatın ve 2018 yılının bize
getireceklerini o hevesle bekleyelim!
• Sürü yaşantısını ve hiyerarşiyi iyi bilen köpekler gibi, bize emeği geçen,
bize rehberlik eden hocalarımızın, üstlerimizin değerini bilip azimle birlikte
çalışalım!
bilmediğimiz japonya
İmparator Tahttan Çekiliyor
Geçtiğimiz sene yaptığı açıklamayla Japon İmparatoru Akihito tahtı bırakmak
istediğini açıklamıştı. Haziran ayında parlamentoda yapılan görüşmeler sonucunda
imparatorun tahttan çekilebilmesine olanak tanıyan bir kanun çıkarıldı. Bu kanuna
göre İmparator Akihito 30 Nisan 2019 tarihinde tahttan ayrılabilecek. Yerine ise en
büyük oğlu Veliaht Prens Naruhito geçecek.
Ülke tarihinde en son1817 yılında İmparator Kokaku tahttan çekilmişti.
Japonya'da Erişkinlik Yaşı Değişiyor
Japon hükümeti, yasal erişkinlik yaşını 20'den 18'e indirecek bir düzenlemeyi Ocak
ayında parlamentoya sunuyor. Düzenlemenin kapsamında Medeni Kanun'da yer
alan 24 maddede ilgili değişikliklerin yapılması ve İmparatorluk Kanunu'nda yer alan,
imparatorun ve veliahtın görev alması için en az 18 yaşında olmasını gerektiren
maddenin iptali bulunuyor. Başka bir deyişle, imparator için uygulanan istisnanın tüm
halka yayılması ve istisna kanununun gereksizleşmesi söz konusu.
Kanun değişiklik teklifi kabul edildiği takdirde 2022'den sonra yürürlüğe girmesi
bekleniyor.
Peki bu değişiklik ne anlama geliyor?
18-19 yaşında ve ekonomik özgürlüğü olan kişilerin aile rızası aranmadan kira
kontratı yapabilmesi ve otomobil satın alması mümkün olabilecek. Hükümet ayrıca bu
yeni hak sahibi vatandaşları hedef alabilecek dolandırıcılardan korumak için tüketici
kanununda da birtakım değişikliklere gitmeyi planlıyor. Planlanan bu yasa değişikliği,
alışveriş ve Ticaret Kanunu kapsamındaki birtakım faaliyetleri 18-20 yaş grubuna da
özgür kılıyor; ancak alkol, sigara tüketimi ve kumar konularında sağlık ve bağımlılık
risklerini gözeterek 20 yaş sınırının korunması öngörülüyor.
"Çocuk suçları"ndaki yaş sınırının da değiştirilip değiştirilmeyeceği ise henüz
netleşmiş değil.
Kaynaklar: The Japan Times, Mainichi Shimbun
ocak 2018 / hanabi 7
Yazı: Ryoko ASANO
おげんきですか。
OGENKİ
DESU KA?
げんきです。
GENKİ
DESU.
Designed by kraphix / Freepik
8 hanabi / ocak 2018
*Hanabi Notu: Ryoko ASANO’nun bu yazısı ilk kez HÜDİL, Bahar-Yaz 2011 (6-7. sayı), s. 19’da
yayımlanmıştır. Yazısını Hanabi okurlarıyla paylaşmamıza izin verdiği için kendisine teşekkür ederiz.
İlk önce, bu sayfayı okuyan herkese şöyle söyleyeyim: Merhaba! Nasılsınız?
Ne olursa olsun, “Merhaba!”dan sonra “Nasılsınız?” demeden hiçbir konuya geçemiyorsunuz...
İçiniz hiç rahat olmuyor, öyle değil mi? Karşınızda birden fazla kişi olursa, herkese tek tek “Nasılsınız?”
diyorsunuz. Bazen defalarca soruyorsunuz: “Daha nasılsınız?”, “Daha daha nasılsınız?”
diye... Nasıl cevap vereceğimi bilemiyorum...
Japonya’dan görevli olarak gelen Japon bir mühendis, bir sabah iş yerindeki bir Türk mühendisi
aramış. “Günaydın” demiş ve hemen konuya girmiş. Türk mühendis ise bir şey mi oldu, diye çok
korkmuş. Hâlbuki Japon mühendisin bahsettiği sadece sıradan bir konuymuş. Aslında Japon
mühendis, “Günaydın” dedikten sonra “Nasılsınız?” diye hatırını sormalıydı. Ama onu yapmadığı
için Türk mühendis de önemli bir şey oldu sanmış. Japon mühendis “Nasılsınız?” diye sorsaydı
korkutmazdı...
Neden sormadı? Çünkü Japonların böyle bir alışkanlığı yok. Dolayısıyla “Nasılsınız?” demek aklına
gelmemiştir.
Aslında yukarıdaki diyalog Japonya’da çok normaldir.
Dizi ve/veya çizgi filmlerine bakarsanız,
“Merhaba!” (Konnichiwa.)
“Merhaba! Nasılsınız?” (Konnichiwa. Ogenki desu ka?)
“İyiyim, siz nasılsınız?” (Genki desu. Anata wa ogenki desu ka?)
“Ben de iyiyim, teşekkürler.” (Watashi mo genki desu. Arigato gozaimasu.)
gibi bir diyaloğun hiç olmadığını fark edersiniz. Ama tabii ki bu “Japonlar karşısındaki kişinin
nasıl olduğunu merak etmiyor” anlamına gelmez. Japonlar böyle kişisel soruları ilk başta sormuyorlar.
Onun yerine, önce hava durumu vb. başka şeylerden bahsederler. İş yerinde ise “Her
zaman destek verdiğiniz için teşekkür ederim.” gibi şeyler söyler ve asıl konuya geçerler.
Bana “Nasılsınız cümlesinin Japoncası ne?” diye soran çok. Ben de hemen cevap veremiyorum,
her sorulduğunda kara kara düşünüyorum. Aslında kitaplarda “Nasılsınız?” cümlesinin Japoncası
「おげんきですか。(Ogenki desu ka?)」olarak verilir. Acaba bu doğru mu, yanlış mı? İlk
önce kim, nerede söylemeye başladı? Hiçbir fikrim yok.
「おげんきですか。(Ogenki desu ka?)」mektupta yazılabilir ama konuşma dilinde pek kullanılmıyor.
Çok uzun zaman görüşmediğiniz kişiyle görüştüğünüz zaman söyleyebilirsiniz. Ama bu
da tam olarak doğru olmaz. 「おげんきですか。(Ogenki desu ka?)」dan ziyade başka bir ifade
tercih edilir. Ayrıca “Nasılsınız?” ifadesi her gün ya da sık sık görüştüğünüz kişiye asla sorulmaz.
Sorulduğu zaman çok garip karşılanır.
Her dil, onun kullanıldığı topluma uygun bir şekilde değişir. Onun için 「おげんきですか。
(Ogenki desu ka?)」Türkiye’de standart Japonca olmuştur. Tabii ki bunu Japonlara da söyleyebilirsiniz.「おげんきですか。(Ogenki
desu ka?)」demek yanlış değil.
Çünkü içinizden gelerek söylüyorsunuz. Karşınızdaki kişiye karşı sevgi ve saygıyı gösteriyor.
Fakat Japonya’da öyle sorulmadığı için karşınızdaki Japon “Neden bana Ogenki desu ka? diyor”
diye düşünebilir. Bazen cevap alamayabilirsiniz ya da geç alabilirsiniz. O zaman da lütfen üzülmeyin...
Sizi sevmediklerinden değil, öyle bir alışkanlıkları olmadığı içindir.
ocak 2018 / hanabi 9
Ben de ilk günlerde bu soruya hiç alışamamıştım.
Biri bana “Konnichiwa. Ogenki desu ka?”
dediği için “Hai, genki desu (Evet, iyiyim).” diyordum.
Ama aklımda hep “Acaba neden soruyor?
Hâlimde bir şey mi var? Kötü mü görünüyorum?”
soruları oluyordu.
Japonca dersinde öğrenciler “Nasılsınız?” cümlesinin
Japoncasını sorduğunda “Öyle durumda
Nasılsınız? demiyoruz” diyorum. “Nasılsınız?”
demek istediğim zaman Japonca yerine Türkçesini
yani “Nasılsınız?” demeyi tercih ediyorum.
Çünkü ifadenin ne Japoncası ne de Japonların
böyle bir alışkanlığı var. Fakat öğrencilerim bir
şekilde “Nasılsınız?” cümlesinin Japoncasını öğrenip
yanıma geliyor ve “Ogenki desu ka?” diye
soruyorlar. Onlara kıyamıyorum ve “Hayır” diyemiyorum.
Japon kültürüne uymuyor ama ayıp
bir şey de değil. Onun için ben de cevap olarak
“Genki desu.” diyorum ve sıcak bir ortam oluşuyor.
Aslında çok hoş ve mutluluk verici bir şey...
Böylece ben de alıştım, daha doğrusu alıştırıldım.
Ve artık “Ogenki desu ka?” demeden konuya
geçemez oldum. Bazen de ilk ben soruyorum
“Ogenki desu ka?” diye... Aslında Japonca öğretmeni
olarak öyle söylememeliyim, uyarmalıyım.
Ama yukarıda dediğim gibi, her toplumun kendi
dili vardır. Onun için bunu da Türkiye’nin standart
Japoncası olarak kabul ediyorum.
Tabii ki Japonya’da böyle bir diyaloğun olmadığını
söylemeyi de unutmuyorum.
Enerji dolu Japonca
Öğretmeni ve TRT
Japonca Masası Şefi
Kokugakuin Üniversitesi’nden
mezun oldu.
Bir kısmetle Türkçeyi tanır
tanımaz ona hayran kaldı.
Birkaç kez kısa süreliğine
Türkiye’de kalarak Türkçe
öğrendi.
2000 ile 2003 yıllar arasında
Türkiye’de bir devlet
kurumunun son derece önemli
bir sisteminin kurulmasında
görev aldı. Tamamladıktan
sonra 2003 yılında Ankara’ya
taşındı.
Ankara Üniversitesi Sosyal
Bilimler Enstitüsü Çağdaş
Türk Lehçeleri ve Edebiyatları
Ana Bilim Dalı’nda yüksek
lisans programını tamamladı.
Şu anda üniversitenin yanısıra
çeşitli yerlerde de Japonca
eğitimi veriyor.
“Doğru Yerde Doğru Japonca
Kursu” kurucusu.
Kedi kralı Bonita ve gamsız
prenses Kennedy-san ile
birlikte fıkra gibi yaşam
sürdürmektedir.
www.facebook.com/ryaryako
ryaryako@gmail.com
10 hanabi / ocak 2018
HATSUMOUDE
JAPONYA’DA
YILBAŞI ALIŞKANLIKLARI
Yazı ve Fotoğraflar: Ayşegül ARKAN İTOU
Herkese merhaba! Beni hatırlıyor musunuz acaba?
Japonya’da Kushimoto Belediyesi’nde Türk memur
Ayşegül Arkan. Şimdi soyadım değişti İtou oldu!
Evet, çünkü bir Japon ile evlendim. Tekrardan yoroshiku!
ocak 2018 / hanabi 11
Burada ne iş mi yapıyorum? Her türlü işi yaparım…
Neden mi böyle dedim? Geçtiğimiz
günlerde Tokyo Büyükelçisi eşi ile birlikte
Kushimoto’yu ziyarete geldi Biz de misafir
ettik tabii ki… O zaman büyükelçinin eşi bana
dedi ki “Sen Kushimoto’da her şeyden sorumlu
vekil misin?” Çok güldük ama haklıydı, her
şeyi yapıyorum: rehberlik, turizm, çevrecilik,
kültürel etkinlikler, tercümanlık, çevirmenlik,
öğretmenlik! Tabii ki hiç şikâyetim yok, hatta
çok çok memnunum buradaki hayatımdan da
işimden de…
Neyse çok konuştum ben, artık asıl konumuza
gelelim. Bu yazımda sizlere “Japonya’da
yılbaşı”ndan bahsedeceğim! Japonya’da yılbaşları
çok güzel geçer. Herkes yeni bir yıla
başlamanın heyecanı ile geçirdiği yılı düşünerek
yeni yıla hazırlanır.
Japonya’da oshougatsu!
Oshougatsu yeni yıla girmeden birkaç gün
önceyi ve yeni yıla girdikten sonaraki birkaç
günü kapsar. Japonya’da bir sürü yapmanız
gereken şey vardır oshougatsu’da!
Mesela 大 掃 除 , oosouji büyük temizlik yapılır.
Bütün ev temizlenir. Bütün ofis temizlenir.
Herkes ofisteki masasını temizler. Tertemiz
bir şekilde yeni yıla girmek için hazırlanır. Ben
de geçen yıl evimi temizledim. Belediyedeki
masamı temizledim, gereksiz evrakları attım.
Yeni yıl için iş planlarımı yaptım. Yıl içinde
yaptığım yanlışları-doğruları düşündüm ve
12 hanabi / ocak 2018
OSECHİRYOURİ
Kotoshi
mo
yoroshiku
onegaishimasu
今 年 もよろしく
お 願 いします
1 Ocak’tan itibaren söylenen bu cümlenin Türkçede tam
karşılığı olmasa da, “Bu yıl da size zahmet vereceğim;
şimdiden teşekkür ederim” gibi bir anlam taşır.
yeni yıla yeni düşünceler ve kararlarla girdim. Hani bizde “yeni
yıla nasıl girersek öyle geçer” diye bir söz var ya onun gibi... Yeni
yıla temiz girmek önemli! Hem manevi hem de görünür açıdan
temiz olmak lazım!
Yine Japonya’da en önemli işlerden biri de, 年 賀 状 nengajou, yani
yılbaşı tebrik kartı. Bazı Japonlar abartısız 80-100 kişiye kart
gönderiyorlar. Hem de değişik değişik kartlar. Bu kartları kendiniz
yapabiliyorsunuz da. Ailenizin fotoğrafını alıp, bu işi yapan
fotoğrafçılara, dükkânlara, serbest çalışan kişilere kartlarınızı
bastırtabildiğiniz gibi,, bilgisayarda kendiniz de hazırlayıp bastırabiliyorsunuz!
Öyle eskisi gibi elde yazan kalmadı artık! Ama
yani 80 tane, 100 tane de elle nasıl yazılsın canım, acımak lazım
o insanlara da... Bense anca 10-15 kişiye gönderiyorum. O da
şöyle: Önceki yıl sana gönderen kişilerin adresini kaydediyorsun
ve ertesi yıl mutlaka sen de gönderiyorsun, yoksa çok ayıp! O
yüzden bana gönderen kişilere ben de gönderiyorum. Anca 10-
15 kişi! Postanede özel olarak yılbaşı kartı için gönderme kutuları
var. Yazdığınız kartları oraya atıyorsunuz. 27 Ocak’a kadar atarsanız
1 Ocak’ta sabah saat 10’a kadar ulaşıyor yılbaşı kartlarınız.
Yeni yıla uyanıp yavaş yavaş kahvaltınızı yapıp posta kutunuza
bakıyorsunuz. Gelen kartların içinde sizin göndermediğiniz kişiler
varsa hemen cevap yazıyorsunuz ve o gün içinde gönderiyorsunuz.
Japonya’nın neresinde olursanız olun zaten 3 gün içinde
ulaşıyor gönderdiğiniz yere.
Benim en sevdiğim şey ise... Japonya’da 31 Aralık akşamı yenen
年 越 しそば toshikoshi soba... Ben nedense çok seviyorum bunu!
Aslında soba her zaman yenilebilen bir makarna, ama ben özellikle
bu yılın son gecesinde yenen sobayı çok seviyorum... Her yıl
yiyorum, hem de gece geç saatlerde! :) Peki neden soba da udon
değil mesela?... Nedeni şuymuş: Soba diğer makarna türleri gibi
kalın olmadığından kopması kolay. Böylece eski yılda yaşanan
bütün kötü şeyleri kesip bir kenara bırakmak gerek diye soba yeniyormuş.
Bir de zıt anlam olarak, soba uzun bir makarna türü, bu
yüzden “uzun yaşam”ı simgeliyormuş. Yani yeni yılda “bundan
sonra da uzun bir yaşam olsun” diye dilek dileyip bu sobayı yiyorlarmış.
Ne ilginç değil mi?
Sevdiğim şeylerden bir diğeri de yılbaşında yenen お 節 料 理
osechiryouri. Osechiryouri, o bölgede ünlü olan yiyeceklerden
yapılan yemeklerdir. Bolluk ve bereket getirsin diye yenirmiş. Genelde
her Japon yılbaşı akşamı bu yemeği yer. Marketlerde ve 24
saat açık olan büyükçe bakkal olarak tanımlayabileceğimiz konbinilerde
de satılır bu yemek. Tek başına yaşayan insanlar bile
yılbaşı akşamı kesinlikle osechiryouri yer, deniyor. O kadar önemli
yani! Ben bu yemeği de çok seviyorum... Buralarda taze balıklar
sofrayı süsler... Tabii ki başka başka şeyler de çok var!
ocak 2018 / hanabi 13
Shinnen
akemashite
omedetō
gozaimasu
新 年 あけまして
おめでとうございます
1 Ocak’ta söylenir. “Yeni
(başlayan) yılınız kutlu olsun”
anlamındadır.
drufisher ©Flickr
Japonya’da yeni yılda yapılan özel şeylerden
biri de 初 詣 hatsumoude… Hatsumoude dedikleri,
”ilk tapınak ziyareti”. Yeni yıla girdikten
sonra 1 Ocak’ta ilk yapmanız gereken,
tapınağa gidip dua etmek, omikuji dedikleri
fal kâğıtlarından çekmek! Bu ilk ziyaret için
saatlerce tapınak önünde bekleyen Japonlar
bile var. Ben de bir keresinde bir arkadaşımla
gittiğimde 5 saat beklemiştim soğukta! Bir
keresinde de Japonya’daki ailem ile birlikte
kimono giyip tapınak ziyaretinde bulundum.
Bir de tapınaklara herkes gidebilir. Öyle yılbaşı
diye özel ayinleri yok, o yüzden gitmenizde bir
sorun yok tapınaklara...
Yeni yıl geldikten sonra ilk güne biraz geç
uyanılır. Evin babaları veya büyükleri ilk gün
sabah da olsa osake içerler. Bu da temizlenmek
anlamındadır. Çünkü Japon sakesi sağlığa
iyi gelir diye düşünülür. Bembeyaz olduğu
için temizlik anlamı da vardır. Yılın ilk 5 günü
bankalar da dahil her yer tatildir. Herkes evinde
rahat eder. İşe gitmez, dinlenir. Japonya’da
buna Oshougatsu yasumi yani yılbaşı tatili
denir. Bu yüzden birçok Japon evden dışarı
çıkmayacağı için rahat rahat osakesini içer.
OMİKUJİ
Yine çocukların çok sevdiği お 年 玉 otoshidama...
Ben de bu yaşıma geldim ama hâlâ
toshidama alıyorum! Daha doğrusu veriyorlar
sevenlerim sağolsun, benim büyümemi istemiyorlar
galiba! Otoshidama, çocuklara verilen
yılbaşı harçlığı! Japonya’da öyle harçlığı
pat diye eline vermiyorlar. Öncelikle kaç para
olduğu insan içinde görülsün istemiyorlar. Bu
yüzden küçük tatlış tatlış zarfları var özel olarak
otoshidama için, o zarfların içine koyup
veriyorlar. Ben de ilk aldığımda çok sevindim
hatta 1 yıl boyunca kullanmadım; ama kullanmamak
ayıpmış galiba, “Kullan” dediler, ben
de sonra kullandım. Yoksa saklamak isterdim
hep, ne güzel, saklasam n’olurdu ki değil mi
ama?
Evet, yeni yıla girdikten sonra ikinci gün yapılacak
işlerden biri de özel fırça ve mürekkeple
yazdığımız kanjiler! Bir kâğıda fırça ile yeni
14 hanabi / ocak 2018
yıldaki rüyanızı, amacınızı yazıyorsunuz. Buna
ise, 書 初 め kakizome deniyor. Buraya istediğinizi
yazabilirsiniz! Ne amacınız, ne hayaliniz
varsa...
İşte bu şekilde Japonya’da yılbaşında yapılacak
pek çok şey var! Benim yazmadığım ya da
benim deneyimlemediğim şeyler de çok var.
Bir de her bölgenin ayrı kültürü ve ayrı gelenekleri
var. Hepsini deneyimlemek için her
yıl ayrı ayrı bölgelerde yaşamak gerekir. Ona
da hayat yetmez canım... Ama keşke öyle bir
şansımız da olsa! Düşünsenize her yeni yıla
başka başka yerlerde giriyorsunuz. Başka
başka şehirlerde... Hayat daha eğlenceli ve
öğretici olabilir belki de...
Kadomatsu ve Shimenawa
Son olarak benim deneyimlemediğim ya da
fazla görmediğim ama ‘”Japonya’da oshougatsu”
yazdığınızda bilgi olarak karşınıza
çıkacak birkaç şeyi tanıtacağım. Şimdilerde
fazla yapılmayan ya da yapılsa da anlamı yani
neden yapıldığı bilinmeyen birçok gelenek var.
O geleneklerden biri, 門 松 kadomatsu süsü.
Kadomatsu, bambudan yapılan bir süstür.
Evin girişine konulur. Yılın başında eve gelen
tanrılara “Hoşgeldin” demek için evin girişini
süslüyorlar. Ama artık bunu yapan evler çok
az, hatta ben hiç görmedim desem abartmış
olmam. Onun yerine şimdilerde en yaygın
olan, 締 め 縄 shimenawa var. Bu ise kadomatsuya
göre daha sade ve kapının girişine
konmuyor da kapıya asılıyor. “Buradan sonrası
Tanrıların geleceği yerdir, bu yüzden kötülükler
ya da şeytan buradan içeriye giremez”
anlamındadır. Şimdilerde evlerinin girişlerini
kadomatsu ile süsleyenlerden çok shimenawa
ile süsleyen Japonlar var.
OTOSHİDAMA
KADOMATSU
Tadashi Yoshida ©Flickr
ocak 2018 / hanabi 15
KAGAMİMOCHİ
Japanexperterna.se ©Flickr
Kagamimochi
鏡 餅 Kagamimochi yuvarlak, bembeyaz pirinç
kekidir. Bu kek, pirincin sıcak suda saatlerce
dövülmesiyle yapılır. Yumuşacık olan
pirince yuvarlak bir şekil verirler. Bembeyaz
olduğu için, ayrıca tapınaklarda tanrının olduğu
yere ayna koyulduğu için bu mochiye kagami
mochi, yani ayna mochisi denir. Kagamimochi,
26 Aralık-28 Aralık tarihleri arasında
süslenir ve 29 Aralık’ta süslenen bu mochi
yenilir. Böylece tanrıya sunulan bu kutsal pirinç
sayesindesağlıklı olunacağına inanılır.
Seviyorum bu meşguliyeti. Elimden geldiğince
ben de uymaya çalışıyorum bu geleneklere.
Gelenek diyorum çünkü her şeyi dine göre
yapmıyorlar. Evet, oshougatsu, Japonya’da
Şinto dininin etkisiyle kutlanıyor ve yukarıda
saydıklarımın hepsi Şinto dininin etkinlikleri.
Fakat Japonya’da din unsuru o kadar önemli
değil, yani Budizm ve Şintoizm içiçe girmiş.
Çok katı budist olan Japonlar bile oshougatsu
kutluyor. Evet, belki yukarıda saydığım her
şeyi yapmıyor; mesela kadomatsu ya da shimenawa
falan süslemiyor ama kagamimochi
yapıyor. Yani aslında kafalarına göre takılıyorlar,
bir kural yok. “Budist isen bunları yapamazsın!”
yok. Çünkü Budizm ve Şinto artık
ayrılmaz olmuş. Gelenek olmuş. Belki de bu
yüzden Japonya’da çok fazla kavga-gürültü
olmuyor. İnsanlar dine karşı o kadar sıkı sıkı
bağlanmamış; daha doğrusu din olarak değil
gelenek görenek olarak bağlanmış. Belki iyi,
belki kötü!
Japonya’da oshougatsu işte böyle geçiyor!
Herkes meşgul herkes bir şeyler yapıyor! Ben
de Japonlaştım mı, ne oldu bilmiyorum ama
Japonya’da yaşayan bir yabancı olarak Japon
gelenek göreneklerine saygı duyduğum ve ilgi
duyduğum için elimden geldiğince oshougatsunun
tadını çıkarıyorum her yıl!
O zaman bir sonraki sayıda da görüşmek üzere!
Hoşcakalın!
Bu yıl hepimiz için iyi bir yıl olsun!
16 hanabi / ocak 2018
KYOTO’DA ART AQUARIUM
SERGİSİ 2017
Yazı ve Fotoğraflar: Ayşe ÖNCÜL
İki yıl aradan sonra yeniden
sanatseverlerle buluşan
Art Aquarium Sergisi, Kyoto’nun
ünlü Nijo-jo kalesinde
25 Ekim - 11 Aralık 2017
tarihleri arasında
gerçekleştirildi.
Çeşitli boyut ve biçimlerdeki
akvaryumlarda bulunan koi ve
Japon balıklarını görmek için
seyirciler soğuk havaya rağmen
uzun kuyruklar oluşturdular.
ocak 2018 / hanabi 17
18 hanabi / ocak 2018
Nijo-jo kalesindeki tek dış mekân sergisi olan Art Aquarium aynı zamanda
kalenin en büyük sergisi olma özelliğini de taşıyor ve normalde ziyarete kapalı
olan Ninomaru Sarayı Bahçesi gibi kısımları gece görme imkanı sunuyor. Şu ana
kadar 7,5 milyon ziyaretçisi olduğu ifade edilen sergi, sonbaharın kışa döndüğü
günlerde Kyoto’yu ışık ve çeşit çeşit renklere büründürdü. 400 yıldan uzun bir
geçmişi olan Nijo-jo kalesi aynı zamanda Edo döneminin simgelerinden birisi
olduğu için, sergideki “Geç Edo”, “Meiji’nin Başı” ve “Modern Toplum” temaları
ile de özel bir uyum sergiliyor. Yine sergideki akvaryumlardan bir kısmı, Edo
kültürünü sembolize eden “Edo Kiriko” camından, bir kısmı ise Edo döneminde
kullanılmakta olup, Meiji dönemine kadar gelişim ve değişimini sürdürerek “Kutani
ware” olarak adlandırılan seramikten yapılmış. Sergide Japonya’nın batısında ilk
defa sergilenen parçalar bulunmakta.
Serginin bir parçası olarak
kurulan “Suigi Sahnesi”nde
özel danslar sergilendi.
Bunlar arasında
“Geiko ve Maiko’nun Dansı”,
“Japon balığının Dansı”,
“24 Mevsim ve 72 İklim
Dansı” da yer almaktaydı. Bu
performansları Gekidan Kojyo
Tiyatrosu’ndan Rantaro Kojyo
ve Odamoto Çayevi’nden
Geiko’luk mevkisine
yükseltilmiş Katsutomo gibi
sanatçılar gerçekleştirdi.
Bir sonraki sergi zamanında
Kyoto’da bulunacak sanatseverlerin
Nijo-jo Kalesi’ni de programlarına
dahil etmesini öneriyoruz.
Bu senenin sergisine dair video
görüntüleri ve bilgiler için resmi
internet sayfasının linki şu şekilde
verilmiştir:
http://artaquarium.jp/en/kyoto2017
ocak 2018 / hanabi 19
Fundalar, wikipedia free media repository (Hitachi_Seaside_Park)_01
20 hanabi / ocak 2018
HİTACHİ KAİHİN
Yazı:
Sevde Nur GENÇ
Japonya park kültürüne oldukça önem veren ve peyzajda
başarılı olduğunu düşündüğüm bir ülke. Şehir merkezlerinde
insanların iş çıkışı kolaylıkla gidip, vakit geçirebileceği pek
çok park mevcut. Tokyo’da Ueno Park, Shinjuku Gyoen
Milli Parkı, Hamarikyu Bahçeleri, Yoyogi Park bunlardan
sadece bazıları. Ueno ve Shinjuku Gyoen kiraz çiçeklerini
görmek için ideal noktalardan, Hamarikyu ise geleneksel
Japon bahçe tarzında tasarlanmış. Bu sayıda size tanıtmak
istediğim yer ise Hitachi Kaihin.
ocak 2018 / hanabi
21
Etkinlikler
Hitachi Kaihin (Hitachi Sahil Parkı), İbaraki
şehrinde bulunan binlerce çeşit çiçeğin renk
cümbüşüne şahit olacağınız, güzeller güzeli
bir park. Pasifik Okyanusu tarafında yer alan,
çeşitli çiçek ve bitkilerin yanı sıra eğlence
alanları ve yürüyüş parkurlarına da sahip bu
park Tokyo’dan yalnızca bir iki saat uzaklıkta.
Yılın neredeyse her döneminde çeşit çeşit
rengârenk çiçekleriyle ziyaretçilerine göz ziyafeti
yaşatıyor. İlkbaharda maviye, sonbaharda
kırmızıya doymak için Japonya’ya gittiğinizde
bu parka da uğramanızı tavsiye ediyoruz.
Hitachi Kaihin’de çiçeklerin açtığı zamanlara
göre etkinlik takvimi oluşturulmuş. Sevdiğiniz
çiçekleri görmek için bu takvimi dikkate almakta
fayda var. Etkinlik içeriklerini ve tarihlerini
siz Hanabi okurları için sıraladım.
Nemophilia, bemani247©Flickr
22 hanabi / ocak 2018
Nemophilaların Harmonisi
Nemophilalar Hitachi Kaihin’in en önemli simgesidir. 3,5 hektarlık
alana yayılmış tam 4,5 milyon nemophila, Miharashi tepesini süslemektedir.
Deniz, gökyüzü ve nemophila mavisinin birleştiği ana şahit
olmak isterseniz, her yıl Nisan sonlarından Mayıs ortalarına kadar ziyaret
etmenizi şiddetle öneriyoruz.
Nemophilia, kobaken©Flickr
ocak 2018 / hanabi 23
24 hanabi / ocak 2018
Funda Karnavalı
Nemophilalar solduğunda, Miharashi tepesinde
gösteri sırası fundalara gelir! Yeşilden kan kırmızısına
dönen fundalar ve parkı beyaz, pembe ve kırmızılarıyla
renklendiren kozmos çiçekleriyle funda
karnavalı başlar. Funda karnavalı için Eylül sonlarından
Ekim ayının ortalarına kadar parkı ziyaret etmek
gerekmektedir.
Önde kozmos çiçekleri ve arkada fundalar, tkunikuni©Flickr
ocak 2018 / hanabi 25
Nergis Fantezisi
Hitachi Kaihin’de bahar, nergislerin açmasıyla
başlar. Bir milyon nergisin enfes kokusunu
hissetmek isterseniz Mart sonundan Nisan
ortalarına kadar parkı ziyaret etmenizi öneririz.
Lale Diyarı
Nergisin yanı sıra Türkiye’nin de sembolü olan
laleleri görmek mümkün. 220 çeşit ve toplamda
280.000 laleyi görmek için, yumurta şeklindeki
oyuncakların olduğu Tamago no Mori
(Yumurta Ormanı) alanını ziyaret edebilirsiniz.
Funda, ajari©Flickr
26 hanabi / ocak 2018
Funda, brianwoodkoiwa©Flickr
Ne Yenir?
İnstagramlık fotoğraflarınızı çektikten
hemen sonra acıkan karnınızı
doyurabileceğiniz
√ lüks bir restoran,
√ organik kahve, makarna, krep,
kek, kakigori ve türlü atıştırmalıklar
bulabileceğiniz pastane
ve kafeler,
√ organik bitki çayları içebileceğiniz
bir dinlenme evi,
√ piknik yapmak için barbekü
alanı,
√ Japon sokak lezzetlerini deneyimleyebileceğiniz
çeşitli stantlar
bulmak mümkün.
Parka Erişim
Park 9.30-17.00 saatleri arasında
ziyarete açıktır. (Kış ve yaz mevsimlerinde
saatler değişiklik gösterdiğinden
web sitesinden kontrol
etmenizi öneririz.)
Park aşağıdaki tarihlerde her gün
ziyarete açıktır.
İlkbahar: 26 Mart - 31 Mayıs
Yaz: 21 Haziran - 31 Ağustos
Sonbahar: 1 Ekim - 31 Ekim
Giriş ücreti:
Yetişkinler için 410 yen,
7-14 yaş arası çocuklar için
80 yendir.
Parkta ücretsiz wi-fi da
bulunmaktadır.
Ulaşım
Tokyo, Ueno istasyonundan JR
Joban hattı ile 70 dakikalık bir
yolculuktan sonra, Katsuta istasyonunda
inip, İbaraki Kotsu
otobüsleriyle 15 dakikada parka
ulaşabilirsiniz veya
Katsuta İstasyonu’nda indikten
sonra Minato hattı, Hitachinaka
Seaside treniyle 30 dakika gittikten
sonra Ajiagaura istasyonunda
inip 20 dakika kadar yürüyerek
güney kapısına ulaşmanız mümkün.
Unutmadan!
Park içinde kaykay, paten, modifiye ve tek tekerlekli bisiklet kullanmak, büyük çadır kurmak, beyzbol sopası
taşımak ve dron kullanmak yasaktır.
Kaynak: hitachikaihin.jp
ocak 2018 / hanabi 27
28 hanabi / ocak 2018
İki farklı kültürün tarihin akışını
değiştiren karşılaşması:
KARA GEMİLER
JAPONYA’DA
Yazı: Zeynep Ebru OKYAR
ocak 2018 / hanabi 29
8 Temmuz 1853’te Edo
yakınlarındaki Uraga
halkı inanılmaz bir
manzara ile karşılaştı!
Yelkeni görünmeyen
dört savaş gemisi, siyah
dumanlar içinde körfeze
girmişti. Amerikalı
Amiral Matthew
Calbraith Perry,
Japonya’nın kapılarını
dünyaya açtırmak için
gelmişti.
Melville’in ünlü romanı Moby Dick’te anlatılan
dönemden bahsediyoruz. Balina avcılığının
ekonomik öneminin çok fazla olduğu bir
dönem. New England’dan kalkan gemilerin
Japonya, özellikle de kuzeyde Hokkaido çevresindeki
balıkça zengin denizlerde balina
avına çıktığı bir dönem. Ülke yabancılara kapalı
olduğundan erzak ve yakıt temini için bile
Japon kıyılarına demirleyemeyen bu gemiler
hayli zordaydı. Kaza ya da mecburi sebeplerle
kıyıya çıkan gemicilere ise kötü muamele
edilmekteydi. Bu koşulların değişme zamanı
gelmekteydi ve Melville, Moby Dick’te şöyle
diyordu (1851): “Eğer o çifte sürgülü ülke,
Japonya, konuklara kapılarını açacaksa, bu
yalnızca balina gemileri sayesinde olacaktır.”
Perry’nin seferinin resmi sebeplerinden biri
“Japonya’da karaya çıkmak zorunda kalan
denizcilere iyi davranılması, birkaç limanın
balina gemilerinin su, kömür ve erzak ikmali
yapması için açılması” taleplerini iletmekti.
Perry’nin Başkan Fillmore’dan Japonya’ya taşıdığı
mesajın bir diğer önemli unsuru, uzun
vadede karşılıklı ticari ilişkilerin gelişmesi dileği
idi.
Kaliforniya’nın ABD topraklarına katılmasını
sağlayan savaştaki başarısı ile ünlenen Amiral
Perry, daha önce Japonya’ya sefer düzenleyen
fakat başarısız olan öncüllerinden farklı
olarak çok inatçı ve azimli idi ve yine onlardan
farklı olarak buharlı savaş gemileri vardı.
Sefer öncesinde Japonya’ya dair yazılmış
pek çok kitabı okuyan Perry, hem “Asya’nın
en medeni ülkesi”, hem de “hiç gelişmemiş ve
barbarların yaşadığı bir ada” bakış açılarına
yabancı değildi.
30 hanabi / ocak 2018
Canavar görünümlü
kara gemi resmi (üstte)
ve “Tanrı’nın elçilerini
taşıyan filo” resmi (önceki
sayfa): İki tarafın Perry’nin
filosuna bakışındaki farkı
göz önüne seriyor!
ocak 2018 / hanabi 31
Kişisel günlüklerine bakılacak olursa,
Perry’nin beklentisi “zayıf ve vahşi” bir toplumla
karşılaşmaktı, bu yüzden de nezaket
sınırlarını aşmadan son derece katı bir tavır
sergilemekte kararlıydı. Perry’nin günlüklerinde
Japonlardan sürekli olarak “hilekâr ve
ahlaksız insanlar” olarak bahsettiğini görmek
mümkündür. Tüm hazırlıklarına ve Japonya’daki
görüşmelerine rağmen, Perry ve
ekibinin anlamadığı çok temel noktalar da
vardı: Başkan Fillmore’un gönderdiği mektup
“Japon İmparatoru’na” idi. Oysa ülkenin esas
hâkimi, Kyoto’da bulunan İmparator değil,
Edo’daki Şogun hükümeti idi ve Perry, müzakere
ettiği yetkilileri “İmparator’un temsilcileri”
olarak kayda geçirse de müzakereleri yürüten
Tokugawa samurayları idi.
Amiral Perry’nin
Japonya seferi,
“Kapılarınızı açın,
yoksa biz zorla
açacağız!” diyen
bir tavrı gösterir.
Gelişen teknoloji ile 18 gün gibi bir sürede
Batı Amerika kıyılarından Japonya’ya ulaşım
mümkün olduğundan, Batı’nın Çin ile yaklaşık
100 yıldır gelişen ticaretine Japonya ile
de ticaret bağlarını ekleme hevesi çok yoğundu.
Bunun yanı sıra, Japonya’nın kâfir halkını
Tanrı’ya ulaştırma hedefi de ABD hükümeti ve
kamuoyunun bu sefere verdiği desteğin temel
sebeplerindendir. Perry’nin çıkacağı seferin
ilan resminin altındaki “Amiral Perry komutasındaki
ABD Japonya filosu kâfirlere Tanrı’nın
kutsal kitabını götürüyor” ibaresi dikkat çekicidir.
Tarihçe
“Güneyli barbarlar (nanban)” Japonların 15.
yüzyılda Hindistan’ın güneyinden dolanarak
Japonya’ya güney kıyılarından ulaşan
Avrupalılara verdikleri isimdir. 1543 yılında
Portekizlilerle başlayan bu tanışıklık, özellikle
Japonya’nın güney ucunda bulunan
Nagazaki’de ticaretin çok gelişmesini sağlamıştır.
1600’lü yıllarda İspanyollar, 1609’dan
sonra da Hollandalı tüccarlar Japonya’ya
gelmeye başladı. 1613’ten sonra da İngiliz
tüccarlar geldi. Tüccarlarla birlikte, Hristiyan
(özellikle Katolik) misyonerler de Japonya’ya
girdi.
Bunlar arasında ilk olan, 1549’da Japonya’ya
gelen, hâlen adı en çok bilinen misyoner, Cizvit
tarikatının kurucularından olan Aziz Francis
Xavier’dir. Xavier, özellikle üst düzey samurayların
din değiştirmesi için çaba göstermiş
ve oldukça başarılı olmuştur. Cizvit misyonerlerin
etkinliği 1600’lü yıllara kadar sürmüştür.
Daha sonra alt tabakalara odaklanan Fransisken
ve Dominiken tarikatlarının etkinliği
artmıştır. Hollandalı ve İngiliz tüccarlarla birlikte
Protestan misyonerliği de Japonya’ya
girmiştir. Tarikatların arasındaki rekabet ve
söz düelloları, Japonların özelde misyonerler,
genelde ise yabancılara olan güvensizliğini
besleyen faktörlerden biri haline gelmiştir.
1585’te aşamalı olarak uygulanmaya başlayıp,
1635’te tam olarak uygulamaya konan
“tecrit fermanları”ile Japon hükümeti, Hristiyanlığı,
dış ticareti yasaklamış ve son olarak
da tüm yabancıları ülke dışına çıkartmıştır.
Bu “kapalı ülke” siyaseti, çok keskindir. Yabancı
misyonerler ülkeden çıkartılmış, neredeyse
tüm yabancı tüccarların ülkeye girişi,
Japonların da ülke dışına çıkışı ve ülkede
büyük gemiler inşa edilmesi yasaklanmış. O
döneme kadar Güneydoğu Asya ve Filipinler’e
giden Japon denizci ve tüccarların seyahatleri
imkânsız hale gelmiş. Bu kısıtlama döneminin,
Avrupa’nın coğrafi keşifler ve küresel
genişleme politikalarıyla aynı döneme denk
gelmesi de iki tarafın gelişiminin yönünün ters
olmasını beraberinde getirmiştir.
32 hanabi / ocak 2018
1720’lerde basılan bir kitapta resmedilmiş Avrupalı. Peoples of Forty Two Lands
ca. 1720. Ryosenji Treasure Museum, Shimoda. (A9)
Dışarıya kapalı toplumlarda, bu bilinmeyen alanda
canavarlar, şeytanlar, korkunç ve vahşi varlıklar olduğu
sanrısı gelişir. Japonlar da bunun istisnası değildi. Batılıların
canavar olarak resimlendiği pek çok kitap bulunmaktadır.
ocak 2018 / hanabi 33
Neden
tecrit
• Hristiyanlığın yerel dinlere
saldırması ve onları yok
etmek için çalışması,
yerel halkın kimliğine bir
saldırı olarak algılandı.
Yukarıda belirtilen gerekçelere dayanarak, Edo’da bulunan
merkezî “şogun” hükümeti, sakoku (ülkenin tecridi) politikasına
döndü. Bu siyaset, “Yabancıları dışarıda, Japonları içeride tutarak
ülkedeki hâkimiyeti güçlendirmek” olarak özetlenebilir. Bu
süreçte, Hristiyanlığı seçmiş Japonlar için de bir “cadı avı” başladı
ve “fumi-e” denilen uygulama doğdu. Kelime anlamı “üzerine
ayak basılan resim” demek olan bu uygulamada “şüpheli
kişiler”den Hristiyanlığı bıraktığının kanıtı olarak İsa, Meryem
vb. figürler bulunan metal rölyefler üzerine ayak basması isteniyordu.
Nagazaki, tecrit döneminde dışarı ile olan ilişkinin neredeyse tek
kanalı idi. Yılda bir gelen büyük bir Çin ticaret gemisi ile getirilen
kitaplar, Çince bilen Japonlar olmasını ve toplumun ve yönetici
sınıfının Çin’deki gelişmelerden haberdar olmasını sağlıyordu.
Tecrit politikasının Avrupa halklarından tek istisnası da, Nagazaki
limanında bulunan Dejima adlı yelpaze şeklindeki bir yapay
adacıkta bulunan Hollanda misyonudur. Bu adacık, tecrit döneminde
Japonya’nın Batı dünyasındaki gelişmeleri görebildiği tek
küçük pencere olmuştur. Bu misyonla bağlantılı olan Japonların
Hollandaca öğrendiğini, Avrupa’daki siyasi gelişmelerin yanı sıra
sanat ve bilim anlayışları konusunda da bilgilendiğini anlıyoruz.
Ayrıca Çin’e karşı yapılan Afyon Savaşları (1839-1842) konusunda
da bilgi edindiklerini öğreniyoruz. O savaşta İngilizlerin
kullandığı buharlı savaş gemileri, Asya için bir ilk ve Perry’nin
güç gösterisinin psikolojik altyapısı da bu bilgilere dayanıyor.
(A10, A11, A12)
A11
34 hanabi / ocak 2018
• Hristiyanların sayısı
200.000-300.000’e
ulaşmıştı ve etkinlikleri
artıyordu.
• Hristiyanların birinci
derecede bağlılığı
Tanrı’ya idi ve derebeyine
bağlılık önceliğini
yitiriyordu.
• Japon idareciler, ticaret,
misyonerlik ve fetihlerin
bir arada geliştiğine ve
Japonya’nın Avrupa’nın
sömürgesi haline gelme
riski bulunduğuna ikna
oldular.
ocak 2018 / hanabi 35
A10
Çince veya Hollandaca bilen Japonların varlığı,
Perry’nin seferi için çok kritik bir öneme
sahiptir. 200 yıl süren tecrit sonrasında
Japonya’da İngilizce bilen kimse yoktu, batılıların
da hiçbiri Japonca bilmiyordu. Görüşmelerde
bu sebeple İngilizceden Hollandaca
ya da Çinceye çeviri yapan tercümanın söyledikleri,
karşı taraftaki tercüman tarafından
Japoncaya tercüme edildi ve bu sebeple toplantılarda
oldukça karmaşık bir ortam olduğunu
düşünmek zor değil.
Tecrit döneminde Japonya kapalılığın verdiği
bir güvenlik kordonu içinde yaşamış ve kendine
yetecek ekonomik yapıyı kurmuştur. Barış
süreci sayesinde yönetici sınıf olan savaşçılar,
okuyan, aydın kesime evrilmiş ve ülkenin üst
düzey sınıfı bürokratlar olmuştur. Japonya’da
sanayi devrimi olmadıysa da ticaret devrimi
olduğundan söz edilir. Şehirleri birbirine bağlayan
büyük yollar yapılmış, şehirler çok gelişmiştir.
Perry’nin Japonya kapılarına dayandığı
dönemde Edo (o zamanki Tokyo) nüfusu
1 milyon civarındaydı. Dünyadaki en büyük
şehirlerinden biriydi, fakat dünyada kimsenin
bundan haberi yoktu!
Her ne kadar Japonya, 17 ve 18. yüzyılda
Batı’yı etkileyen siyaset, bilim ve sanayi devrimlerinden
nasibini almadıysa da bu gelişmelerden
habersiz değildi. Dejima aracılığıyla
dünyada olup bitenleri öğrenen Japon
aydınlar ve idareciler, Avrupa’nın gelişmesini
ürkütücü düzeyde dikkate değer bulup “Barbar
Kitaplarını İnceleme Enstitüsü” kurmuştu.
Bu dönemde Japonlara ABD hakkında ulaşan
en detaylı bilgiler John Manjiro’dan gelmişti.
Manjiro, Japonya kıyılarında balıkçılık yaparken
teknesi batmış ve geçen bir Amerikan
gemisi tarafından kurtarılarak ABD’ye götürülmüş,
10 yıl kadar orada yaşadıktan sonra
1851’de ülkesine dönmüş bir balıkçıydı. Hükümet
tarafından Amerikalılar hakkında uzun
sorgulamalara tabi tutulan Manjiro, Amerikalıların
“dürüst ve cömert” olduklarını, ancak
“bazı tuhaf özellikleri bulunduğunu” söylemiştir.
“Tuvalette kitap okumak, eşya dolu
evlerde yaşamak, kadın ve erkeklerin birbirine
karşı olan duygularını herkesin önünde göstermesi”
gibi özellikleri son derece “acayip” ve
“ahlaksızca” bulduğunu ifade etmiştir.
36 hanabi / ocak 2018
Görüşmeler
Gemiler demir attıktan 5 gün sonra Perry ve
beraberindeki 300 kişilik Amerikan ekibi, karaya
çıktı. Çoğu, perdeler ardında gizli olmak
üzere, ülkenin dört bir yanından gelen samuraylar
görev başındaydı. Her bir Amerikan
askerine 20 civarı samuray düştüğü söylenmektedir.
Şimdi Yokohama şehrinin bulunduğu
küçük kasabada alelacele kurulan otağda
yapılan görüşmede Perry barışçıl amaçla geldiklerini
söyledi ve Başkan Fillmore’un mektubunu
takdim etti. Cevabı almak için “daha
büyük bir filo ile döneceğini” söyledi. 8-17
Temmuz 1853 arasında gerçekleşen bu ziyaret,
dünya diplomasi tarihinde “gunboat diplomacy”
(gambot diplomasisi, güç siyaseti)
kavramının doğuşu olarak nitelendirilir.
Görüşmeden 3 gün sonra Perry’nin filosu demir
alarak ayrıldığında Japon tarafında ciddi
bir kaos ortamı vardı. Yaklaşık 250 yıldır savaş
görmemiş ülkenin liderleri, tehdit edildikleri
askeri güce karşı dayanma şansları olmadığının
farkındaydı. Şogun, pek çok tarihçiye
göre “büyük bir hata” yaparak, derebeyi daimyolara
fikir sordu. Çoğunluğu, “Amerika’nın taleplerini
kesinlikle reddetmeliyiz!” dedi. Bunun
temel sebebi, daimyoların, şogunluk hükümeti
olan bakufunun aksine, ülkenin askeri gücünün
yetersizliğinin farkında olmamasıydı. Bu
karmaşık siyasi havaya rağmen Perry geri
geldiğinde ona olumlu yanıt verecek iradenin
ortaya çıkması dikkate değer. Sonraki sürece
baktığımızda ise, bu karar şogunun sonunun
başlangıcı oldu ve 1868’de şogun yönetimi
sona erdi.
A12
ocak 2018 / hanabi 37
Perry’nin İkinci Japonya Seferi
Perry sözünü tutarak ya da daha gerçekçi bir ifadeyle “tehdit”ini gerçekleştirerek, 6 ay sonra,
11 Şubat 1854’te üçü buharlı olmak üzere dokuz savaş gemisi ile geri geldi. 1800 civarı denizci
ve 100’den fazla top bulunan bu filonun seferi, her iki taraf için de muhatabını tanıma sürecini
başlattı. 31 Mart 1854’te imzalanan Kanagawa Antlaşması ile Japonya, ABD’nin tüm taleplerini
kabul etti; kaynak ikmali ve sığınma için Shimoda ve Hakodate limanlarını açma sözü verdi.
Japonya’da bir Amerikan temsilciliği açılmasına onay verdi. Bu anlaşma, Japonya’nın küresel
siyasi ve ekonomik sisteme dâhil olmasının ilk adımıdır.
Perry’nin seferleri, “Batı’nın Doğu ile karşılaşması” anlamında modern dünya tarihinde çok
önem atfedilen bir konudur. Japonya, birdenbire dışarının etkisine ve yepyeni tecrübelere açık
hâle gelmiş; Batı ise “hayalî bir Doğu” anlayışına son derece ters olan gerçek Doğu kültürüyle
burun buruna gelmiştir.
38 hanabi / ocak 2018
Hiçbir silah ve gemi birikimi olmayan Japonlara
yapılan güç gösterisini bu resimden de
anlamak mümkün. (A16)
ocak 2018 / hanabi 39
“Narrative of the Expedition of an
American Squaron to the China Seas
and Japan” (Bir Amerikan Filosunun
Çin Denizleri ve Japonya Seferinin
Anlatımı) sefer dönüşünde Perry’nin
yazdığı resmi kayıtlardır.
3 cilt olarak 1856’da Amerikan
hükümeti tarafından 34 bin kopya
olarak basılan bu anlatıda çok sayıda
muhteşem litografi, ağaç baskı ve
fotoğraflar bulunmaktadır. Bu proje,
bugünün parasıyla 10 milyon dolar
civarında bir bütçe gerektirmiştir. (A1)
A1
Görüşmenin kayda geçirilmesi:
Japon ve Amerikan arşivlerinden
bir seçki
Amerikan-Japon karşılaşmasını Amerikan tarafından
anlatanlar filoda bulunan seçme bir grup
asker, sanatçı, bilim adamı idi. Özellikle Perry’nin
yazdığı sefer kitabı, Japonların Amerikalılar tarafından
nasıl görüldüğünün hatlarını çizen tek kaynak
olarak düşünülebilir. Oysa Japonya tarafında
böyle resmi bir kayıt ya da “resmi sanatçılar” yoktu.
Amerikalıları “anlamak ve anlatmak” amaçlı bir
görevlendirme söz konusu değildi. Japonya’nın
dört bir yanından sanatçılar, yazarlar, çizerler
Amerikalıları görmek ve tanımak amacıyla kara
gemileri görmeye akın etti. Bunun sonucunda
da Japonlar tarafından çizilmiş, gayriresmî, son
derece renkli, çeşitli ve olağandışı resimlerden
oluşan çok geniş bir portföy meydana geldi. Bu
portföyü incelerken unutulmaması gereken en temel
nokta, her bir resmin ve yorumun yazan/çizen
kişinin Perry’ye ve Amerikalılara bireysel bakışını
ortaya koyduğudur. Bu bağlamda düşünüldüğünde,
Amerikalıların Japonlarla “tanıştığı” bu noktada,
her iki kültürün farkları sebebiyle olduğu kadar,
tarafların kendi içinde de homojen olmayan yapısı
nedeniyle hayli karmaşık ve anlaşılması zor bir tarihsel
olaydan bahsetmekteyiz.
40 hanabi / ocak 2018
Japon sanatçıların çoğunun Perry’yi görmeden
yaptığı resimlerde “Batılılar sakallı, bıyıklı
olur” (keto, ketojin) önyargısına dayanarak
normalde temiz tıraşlı olan Perry’yi bu şekilde
resmettiklerini görüyoruz. (A6)
Ayrıca bu resimlerin büyük bölümünde
Perry’nin hedeflediği “Japon liderlere denk
güçte” imajının tam tersine döndüğü, Amerikalı
askerlerin ve Perry’nin hep saygılı, adeta secde
eder pozisyonda, Japonların üstünlüğünü
kabul eder şekilde resmedilmesi de bakış
açısını göstermesi bağlamında ilginçtir. Edo
hükümetinin “biz onlardan daha güçlüyüz”
hissini topluma yansıtmak amacıyla dağıttığı
kawarabanlardan biri (A15)
A6
A15
ocak 2018 / hanabi 41
A3
A4
A5
Perry, kendini erişilmez kılarak yetki ve önemini güçlendirme yoluna gitmiş ve bireysel temastan
kesinlikle kaçınmış, rütbesi/pozisyonu kendisine denk ya da yüksek olmayan kişilerle asla
görüşmemiş. Yine de onu gören sanatçılar olmuş ve görenlerin çalışmalarını gören başka
sanatçıların da eserleriyle o döneme ait çok sayıda Perry resmi Japon tarafında yayılmıştır. (A3,
A4, A5)
Bu resimlerdeki bir diğer dikkat çekici nokta renklendirmededir. Perry’nin Japon sanatçı
tarafından yapılmış ağaç baskı resmine dikkat edersek, büyük ihtimalle, feodal Japonya’da
Batılılar için kullanılan “mavi gözlü barbarlar” ifadesine dayanarak çizilmiş. İncelediğimizde
gözün neresinin mavi olduğunu da bilmediklerini fark ediyor ve göz akının maviye boyandığını
görüyoruz! (A3, A4)
Perry’yi görmeden resmini yapanların dayandığı bir diğer anlayış ise, amirali Japon folkloründeki
müthiş güçlü, büyük burunlu dev figürü olan “tengu” olarak çizmeleridir. Bu resme eşlik eden
metin de hayli ilginç:
“Kuzey Amerika Cumhuriyeti elçisi Perry’nin gerçek portresi. Yaşı altmışın üzerinde, teni sarı,
gözleri yukarı doğru çekik, büyük bir burnu var, dudakları ruj sürülmüşçesine kırmızı. Saçları
zincir gibi kıvırcık, aralarda beyazlar
var. Üç altın yüzük takıyor. Beyaz yünlü
kumaştan giydiği üniforması üzerinde
altından işlemeler var.” Resme ayrıca
eşlik eden bir şiir var, Perry tarafından
yazıldığı hayal edilen.
“Musashi denizi üzerinde
Uzaklarda görülen ay
Işığın Kaliforniya’dan da görülür”
Anlaşılan o ki, Perry her ne kadar bir şeytan
olarak resmedilse de, aynı zamanda
Japon hassasiyeti ve duygusunu da hisseden
bir insan olarak tariflenmiş o dönemde.
(A7)
A7
42 hanabi / ocak 2018
İkinci komutan Adams’ın 15
yaşındaki oğlunun resmine eşlik
eden metin: “Bu genç çok çok
güzel. Teni beyaz, gözlerinin etrafı
pembe, ağzı küçük, dudakları
kırmızı. Vücudu, elleri ve ayakları
hafif tombişçe ve oldukça kadınsı
bir yüz ifadesine sahip. Çok zeki,
ailesine bağlı ve dövüş sanatlarını
seviyor. Bilime meraklı, şiir ve
şarkılar yazıyor ve seslendiriyor, 3
satırı tek bakışta okuyor. 3 adamı
yere serecek güçte ve istisnai bir
atıcılık becerisi var.”
A8
Kaynak:
MIT Visualizing Cultures Projesi http://bit.ly/2oLj8DO
Görsel atıfları:
A1
A2
A3
A4
A5
A6
A7
Hawks, Francis L., ed. Title page to Narrative of the Expedition. Washington, D.C., 1856. CC BY NC SA. [01_001_
narr_Title]
Fotoğraf teknolojisinin yeni gelişmekte olduğu bu dönemde Amiral Perry’nin ünlü fotoğrafçı Matthew Brady
tarafından Japonya’dan döndükten 2 yıl kadar sonra çekilmiş fotoğrafı (Brady, Matthew. Portrait of Perry. ca. 1854.
Photograph. Library of Congress. [18_000_Perry_Brady] )
A Portrait of Perry, a North American. ca. 1854. Woodblock print. Peabody Essex Museum. [02_134a_Perry]
Portrait of Perry, a North American. Late 19 th century. Woodblock print. Nagasaki, Yokohama, Tokyo fūbutsushi ten
zuroku. Nagasaki: Nagasaki Kenritsu Bijutsu Hakubutsukan, 1996. [06_066a_Perry]
A North American (Portrait of Perry). ca. 1854. Woodblock print. Ryōsenji Treasure Museum. [30_040i_Perry]
Portrait of Perry and Adams. Late 19 th century. Painting. Ryosenji Treasure Museum. [30_046i1_Perry_detail]
The Black Ship Scroll - Honolulu Academy of Arts
A8
A9
A11
A13
A14
A15
A16
The Black Ship Scroll - Honolulu Academy of Arts
1720’lerde basılan bir kitapta resmedilmiş Avrupalı. Peoples of Forty Two Lands ca. 1720. Ryosenji Treasure
Museum, Shimoda.
Kawahara Keiga. Dutch Ship Entering the Harbor. Early 19 th century. Hand scroll. Nagasaki Municipal Museum.
Worlds Revealed. Edited by Peabody Essex Museum and Edo-Tokyo Museum. Tokyo, 1999.
Nagasaki Prefectural Art Museum.
James G. EVANS; 1853; Chicago Historical Society arşivi.
Perry Taking a Bow to the Japanese Magistrate, 1854; Ryosenji Treasure Museum, Shimoda.
Heine, William. Landing at Yokohama. 1854. Lithograph. Narrative of the Expedition. Edited by Francis L. Hawks.
Washington, D.C., 1856.
ocak 2018 / hanabi 43
44 hanabi / ocak 2018
Yazı: Gökberk TALU
ARUBAİTO ENJİN GAMU KAMERA GARASU KARENDAA TEREBİ
HOTERU RESUTORAN TONNERU MACCHİ RUURU REJİ WAİSHATSU
BAA SUTAİRU SUTOORİİ SUMAATO AİDORU AİSUKURİİMU ANİME
ANKEETO BAAGEN BATAA BİİRU BOORU PEN DORAMA EREBEETAA
FURAİ FURONTO GOMU HANDORU HANKACHİ İMEEJİ JUUSU
KOKKU NEKKU PAATO SAABİSU RİTCHİ SOFUTO WAİDO SUTANDO
TARENTO HANDORU MASHİİN DORAİBU SURU TAİPU SURU NOKKU
SURU KİSU SURU... Kulağınıza tanıdık geliyor mu?
En son Japonya’da yaşamam bundan
neredeyse 7 yıl öncesine dayanmasına
rağmen halen Türkiye’de imkânım oldukça
bolca Japonca film, dizi, anime izleyip
manga okumaya çalışıyorum. Eğer siz
de benim gibi Japon kültürüne, özellikle
popüler kültürüne merakınız varsa, Japoncada
ne kadar çok "ödünç kelime"
kullanıldığının farkına varmışsınızdır. Bu
ödünç kelimeler hem İngilizceden hem
de başka birçok yabancı dilden gelmiştir.
Peki bu Japoncalaşmış olan "ödünç"
kelimeler, Japoncaya zarar veriyor mu?
Bundan önce ilk olarak tarihin tozlu sayfalarına
biraz göz atalım isterseniz.
Japonların İngilizce ile imtihanı, 1600’lı
yıllarda Avrupalıların Japonlarla tanışmasıyla
başlamıştır. O zamanlar iç savaş
ve bölünmeyle uğraşan ve birçok
bölge hükümetine ayrılmış Japonya’nın
Tokugawa feodal hükümetinin lideri TO-
KUGAWA İeyasu, İngiliz denizci William
ADAMS ile buluşur. Bu buluşma sırasında
elbette Japonca veya İngilizce kullanılmamıştır,
çünkü iki taraf da birbirlerinin
dillerini bilmemektedir. Anadilleri yerine,
Japonya’da daha yeni yeni yaygınlaşmaya
başlayan Portekizceyi bilen bir tercüman
aracılığıyla iletişim kurulabilmiştir.
Tüm bu engellere rağmen TOKUGAWA
İeyasu ve William ADAMS arasında öyle
iyi bir dostluk kurulmuştur ki, Williams
hayatının geri kalanını Japonya’da geçirmeye
karar vermiştir. Ama Tokugawa’nın
ölümünden sonra alınan bazı dış politika
kararlarından dolayı birçok İngiliz gemisi,
Japon limanlarından geri çekilmek zorunda
kalmıştır.
1850’li yıllara kadar sadece Nagazaki
Limanı'na Hollandalı ve Çinli gemilerin
girişine izin verilmiştir. Ama bu, Amerikalı
Ranald MACDONALD’ın sahte bir gemi
enkazı hikâyesiyle Japonya’ya girmesini
ve Bakufu hükümeti tarafından Hollandaca
tercümanlık yapmak üzere görevlendirilen
14 Japona İngilizce öğretmesini
engelleyememiştir. Birçok Japon ve Amerikan
tarih kitaplarında Japonların Amerikalılarla
ilk buluşması Amiral Perry’nin
1853 yılında Japonya’yı ziyaret etmesi
olarak gösterilse de, aslında Ranald
MACDONALD’ın bu ziyaretten 5 yıl önce
yetiştirdiği 14 öğrenci sayesinde iki ülke
arasındaki köprü çoktan kurulmaya başlamıştı.
Dorink corner, j0hncooke ©Flickr
ocak 2018 / hanabi 45
Japoncaya geçerken anlam kaymasına uğramış İngilizce kelimelere örnekler
KATAKANA İLE
YAZILIŞI
OKUNUŞU
İNGİLİZCE YAZILIŞI ve
İNGİLİZCEDEKİ ANLAMI
スマート sumaato smart (akıllı anlamında) slim (ince)
"JAPANGLISH" ve
JAPONCAYA GİRDİĞİ ANLAMI
サイン sain sign (işaret) signature (imza)
ココア kokoa cocoa (kakao) hot chocolate
(sıcak çikolata)
ベビーカー bebiikaa stroller (bebek arabası) baby car (bebek arabası)
オーダーメイド oodaameido custom made,
made-to-order
(ısmarlama)
made order
(ısmarlama)
タレント tarento talent (yetenek) tv star (tv yıldızı)
マンション manşon mansion (malikâne) apartment
(lüks apartman dairesi)
Japonya’da ilk İngiliz okulu olan Yokohama
Akademisi, 1865’de açılmıştır. Çok kısa bir
zaman içerisinde -1880'e kadar- Japonya’da
yabancı dil eğitimi veren okul sayısı 100’e
kadar çıkmıştır. Ama elbette her şey sürekli
güzel bir şekilde gidemezdi. 1880’lı yılların
başında hızlı bir şekilde modern çağa ayak
uyduran Japonya’da Meiji döneminin önemli
siyasi figürlerinden gazeteci, eğitimci, politikacı
SHİGA Shigetaka’nın çıkardığı "Nihonjin
(Japon)" adlı dergi, Batılılara tanınan ayrıcalıkların
Japon toplumuna olumsuz etkileriyle
ilgili uyarılar yapmıştır. Yaklaşan 1. Dünya
Savaşı’nın etkisi ve yükselen gerilimler sonucunda,
Japonya’da yabancı dil eğitimi bir kez
daha sekteye uğramıştır.
Japonya, 2. Dünya Savaşı'ndan sonra yüzünü
tekrar Batıya dönmüştür. Ama aynı tarihi gibi,
Japonya’nın yabancı dillere bakış açısı da değişkenlik
göstermeye devam etmiştir. Birçok
Japon şirketi, şirket içi eğitim programlarına
İngilizceyi eklemiş olmasına rağmen, belki de
uzak coğrafyasından dolayı, Japonya İngilizceye
karşı hep Fransız (belki de Japon) kalmıştır.
Günümüz Japonyası'nda, Japon öğrenciler
İngilizce öğrenmekte çok büyük sıkıntı çekmektedirler.
Bu sıkıntının en önemli sebeplerinden
biri olarak İngilizce dilbilgisi ve tümce
yapısının Japoncadan çok farklı olması gösterilmektedir.
Elbette bunların yanında Japoncada
öznenin gizlenmesi, İngilizcedeki gibi "a/
an, the" gibi artikellerin ve çoğul eklerinin bulunmaması,
Japoncada "L" harfinin olmaması
gibi daha birçok sıkıntı vardır.
Eğer Japonya’ya gittiyseniz ve hem İngilizce
hem de Japonca bilginiz biraz varsa, okuduğunuz
yiyecek paketleri, kıyafetler ve markaların
hepsinin aslında nasıl "süs" İngilizcesi
olduğunu fark etmişsinizdir. Japonya’da İngilizce
"fonksiyonel" olarak değil de "dekoratif"
olarak kullanılan bir dildir. Bu yüzden
Japonya’da günlük hayatta karşılaşılan İngilizce
aslında çok da yardımcı olmamaktadır.
Bu "dekoratif" İngilizcenin en uç hali, başka
dillerden ödünç alınan kelimelerin kullanılması
için yapılan "Katakana" hece alfabesiyle
son 50 yılda rekor seviyeye ulaşmıştır. Peki,
bu kelimelerin Japon diline veya İngilizce öğrenmeye
olumsuz etkisi var mıdır?
2013 yılında 71 yaşındaki bir
izleyici Japon kamu yayın
kuruluşu NHK'den, yayınlarında
haddinden fazla İngilizce terim
kullanarak kendisini yetersiz
hissetmesine neden olduğu ve
manevi açıdan zarar görmesine yol
açtığı gerekçesiyle tazminat talep
etmişti. Programlarda kullanılan
"concierge", "risk", "care", "trouble"
gibi İngilizce sözcükler yüzünden
program içeriklerini anlayamadığını
ve gerildiğini iddia etmişti.
https://www.nippon.com/en/column/g00195/
http://www.bbc.com/news/world-asia-23079067
46 hanabi / ocak 2018
Nofrills ©Flickr
Yandaki fotoğrafta
katakana ve kanji
alfabeleri ile
タイムサービス 実 施 中
(taimusaabisu [time
service] jisshichuu)
yazılmıştır.
Ancak satırlar タイムサ
(taimusa) veービス 実 施 中
(abisu jisshichuu)
olarak bölünmüştür.
Japoncalaşmış olan ilk yabancı kelimeler
Portekizce ve Hollandacadan geçmiş olsa
bile İngilizcenin yaygınlaşmasıyla sokakta,
markette ve televizyonda "Japanglish" denilen,
İngilizce kökenli ama İngilizce ile hiçbir
alakası olmayan kelimeler türemiştir. Mesela
İngilizce ”smart” yani ‘akıllı’ anlamına gelen
kelime, Japoncaya "sumato" olarak giriş yapmış
ve "ince" anlamına gelmiştir. Japonca öğrenmeye
başlarsanız, ilk dersinizden itibaren
birçok Japoncalaşmış İngilizce kelime ile karşılaşacağınızdan
emin olabilirsiniz!
Japoncada şu an yaklaşık %35 Japonca kökenli
(wago), %45 Çince kökenli (kango) ve
%20 İngilizce kökenli kelime kullanıldığı söylenmektedir.
Bu oranlara bakarak Japoncanın
yabancı kökenli kelimelerden olumsuz olarak
etkilenip etkilenmediğinin cevabını alabiliriz
sanırım. Bu konuda görüş farklılıkları olsa da,
bazı otoriterlere göre bu tür kelimelerin çabucak
Japoncaya girebilmesi dünyada birçok
insanın Japonca öğrenme eğilimini arttırmaktadır.
Elbette bunu iki ucu keskin bıçak olarak
algılamak da mümkün. Ama bizim Japonlarda
gördüğümüz bir şey varsa o da hem geleneklerine
çok iyi sahip çıktıkları hem de yeniliklere
çok açık olduklarıdır.
Japoncada sık kullanılan İngilizce kökenli kelimelere örnekler
KATAKANA İLE YAZILIŞ OKUNUŞ İNGİLİZCE TÜRKÇE
マイク maiku microphone mikrofon
スーパー suupaa supermarket süpermarket
デパート depaato department store çok katlı mağaza
ビル biru building bina
メーク meeku make-up makyaj
パソコン pasokon personal computer kişisel bilgisayar
ルール ruuru rule kural
エアコン eakon air conditioning iklimlendirici
マスコミ masukomi mass media kitle iletişim
アイドル aidoru idol, pop star idol
アイスクリーム aisukuriimu ice cream dondurma
バタ bataa butter tereyağı
イメージ imeeji image imaj, görüntü
ジュース juusu juice meyve suyu
ドラマ dorama tv drama tv dizisi
ボールペン booru pen ballpoint pen tükenmez kalem
ocak 2018 / hanabi 47
48 hanabi / ocak 2018
9 milyonu aşan nüfusuyla Kansai bölgesinin
en kalabalık şehri olan Osaka, aynı zamanda
Kansai kültürü olarak da bilinen kendine özgü
bir yaşam tarzının da kalesi sayılıyor.
OSAKA’YA
GİTMEDEN
JAPONYA TURU
BİTMEZ!
Yazı ve Fotoğraflar: Okan Haluk AKBAY
ocak 2018 / hanabi 49
Osaka şehrinin kuruluşu, 1500 yıl kadar öncesine
uzanmakta. Eski Japon kaynaklarından
Nihon Şoki’ye göre Japon tarihinde ilk kez
başkent unvanı alan şehir, Osaka. Ne var ki,
VII. yüzyılda başkent olan Osaka bu unvanı
ancak kısa bir süre taşıyabilmiş ve başkentlik
unvanını komuşusu Nara’ya devretmek zorunda
kalmış.
Başkentlik unvanını yitirse de, Osaka sonraki
dönemlerde önemli bir ticaret merkezi olarak
gelişimini sürdürmüş. Şehir yalnızca Kansai
bölgesinin değil, neredeyse tüm Japonya’da
ticaretin kalbinin attığı yer olarak büyük bir
gelişim göstermiş.
Ülke genelinde üretilen yiyeceklerin önce
Osaka’da toplanması ve buradan diğer bölgelere
dağıtılması nedeniyle şehre halk arasında
“Japonya’nın mutfağı” lakabı verilmiş.
Şehirdeki canlı ticari yaşam, kültür ve sanatın
gelişimini de olumlu yönde etkilemiş. Zengin
tüccarlar ve maddi durumu iyi olan şehirli halkın
kültür ve sanata olan desteği sayesinde
özellikle Edo döneminde (1603-1868) Osaka
şehrinde çok sayıda önemli sanatçı yetişmiş.
50 hanabi / ocak 2018
Osaka
Osaka Kalesi
1583 yılında Şogun Toyotomi Hideyoşi tarafından
inşa ettirilen Osaka Kalesi şehrin mutlaka görülmesi
gereken mekânlarının başında geliyor. Kaleyi
çevreleyen kanallarıyla ilginç bir mimariye sahip olan
Osaka Kalesi, gökdelenlerin arasında sizi ortaçağ
Japonya’sında küçük bir yolculuğa çıkarıyor. Kalenin
içinin orijinal haliyle değil, müze olarak düzenlendiğini
de belirtmeden geçmeyelim.
ocak 2018 / hanabi 51
52 hanabi / ocak 2018
Batılılaşma rüzgârlarının güçlü bir şekilde estiği
Meiji döneminde (1868-1912), Osaka şehrinde
de pek çok şey değişmiş ancak iki şey
olduğu gibi kalmış: ticari yetenek ve girişimcilik
ruhu. Meiji döneminde Osakalı tüccarlar
zamana hemen ayak uydurarak pek çok yeni
sektörün Japonya’daki ilk temsilcileri olmuşlar.
Bu dönemde Osaka bir ticaret şehri olmanın
yanı sıra bir endüstri şehri olarak da göz
kamaştırıcı bir gelişim göstermiş. Meiji döneminde
kurulan çok sayıda fabrika ve atölyedeki
çalışma imkânları nedeniyle çevre şehirlerden
Osaka’ya yoğun bir insan göçü yaşanmış. Öyle
ki Meiji döneminde nüfusu başkent Tokyo’nunkini
geçmiş ve Osaka, ülkenin en kalabalık şehri
haline gelmiş.
Günümüzde Osaka, Japonya’nın en renkli ve
enerjik şehirlerinden biri olarak çok sayıda
turisti kendine çekmeyi başarıyor. Cana yakın
insanları, kendine has atmosferi, zengin mutfağı
ile Osaka, Japonya’yı ziyaret edenlerin
muhakkak birkaç gün ayırmaları gereken bir
yer. Japonca bilenler içinse standart Japoncadan
oldukça farklı olan Osaka diyalektini anavatanında
duymak da hiç şüphesiz ilginç bir
deneyim olacak!
Abeno Harukasu’dan Osaka manzarası
ocak 2018 / hanabi 53
54 hanabi / ocak 2018
Osaka hakkındaki aşağıdaki bilgilerden hangileri doğrudur?
1. Osaka’daki suşi restoranlarındaki dönen bantlar
Tokyo’dakilerden %14 daha hızlıdır.
2. Osakalılar, dünyadaki herkesten daha hızlı yürürler:
Tokyoluların saniyede 156 cm hızından da fazla, saniyede
160 cm ortalama hızla yürürler.
3. Toplu taşıma için otomatik bilet makinelerinde bulunan
para delikleri, Japonya’nın diğer şehirlerindekinden daha
büyüktür; yolcular bir an önce biletini alsın ve yoluna
devam etsin diye...
4. Sık rastlanan bir selamlaşma ifadesi Osaka’da şu
şekildedir: “İşler nasıl, para kazanıyor musun?”
5. Yürüyen merdivenlerde sağda durulur. Japonya’nın geri
kalan yerlerinde ise solda durulur.
6. Dünyadaki en hızlı fast food Osaka’da icat edilmiştir.
7. Osaka’nın gayrisafi yurt içi (il içi) hasılası İsviçre’ninkine
denktir.
Doğru cevap: Hepsi!
Kaynak:
Super Sushi Ramen Express: One Family’s Journey Through the Belly of Japan;
Micheal Booth; 2016; Picador.
Abeno Harukasu’nun amblemi
Abeno Harukasu Binası
60 katlı ve 300 m. yüksekliğindeki Abeno Harukasu
binası sadece Osaka’nın değil, aynı zamanda
Japonya’nın en yüksek binası. Binanın en üst üç katı
gözlem katları ve kafe olarak düzenlenmiş. Kahvenizi
yudumlarken yüzlerce metre yükseklikten Osaka
şehrinin eşsiz manzarasını seyredebilirsiniz!
ocak 2018 / hanabi 55
56 hanabi / ocak 2018
Takoyaki
“Osaka’da ne yenir?” sorusuna
verilecek ilk yanıt takoyaki
olsa gerek. Küçük ahtapot eti
parçalarının özel bir karışımla
sac üzerinde pişirilmesiyle
yapılan takoyaki, Osaka’da
en çok tüketilen fast-food
yiyeceklerden biri.
ocak 2018 / hanabi 57
Yodoyo Köprüsü
Naniva Köprüsü
Yaklaşık 190 metre uzunluğundaki bu köprünün kuzey ve
güney uçlarında toplam 4 aslan heykeli vardır. Bu heykellerden
dolayı Aslanlı Köprü olarak da anılır. Aslanların bir çifti ağzı
açık, diğer çifti ise ağzı kapalı olarak tasvir edilmiştir.
58 hanabi / ocak 2018
Köprüler Şehri Osaka
Osaka, “köprüler şehri” olarak
da biliniyor. Şehrin farklı
bölge ve bölümlerini birbirine
bağlayan çok sayıdaki köprü
şehre ayrı bir hava ve güzellik
katıyor.
ocak 2018 / hanabi 59
60 hanabi / ocak 2018
Umeda
Osaka şehrinde iki yer merkez kabul ediliyor. Umeda
istasyonu ve çevresi, şehrin kuzey bölgesinin merkezi.
Çok sayıda mağaza ve alışveriş merkezi bulunan
Umeda, hiç sıkılmadan saatlerce gezebileceğiniz bir yer.
ocak 2018 / hanabi 61
62 hanabi / ocak 2018
HEP FIVE binası
üzerindeki ünlü
kırmızı dönme
dolap, Umeda’nın
sembollerinden
biri.
Nakazaki’nin hemen yanında
yer alan Tencinbaşi Çarşısı,
Japonya’nın en uzun kapalı çarşısı.
Yaklaşık 600 dükkânın sıralandığı
2,6 km uzunluğundaki bu çarşıda
her çeşit ürünü bulmanız mümkün.
ocak 2018 / hanabi 63
64 hanabi / ocak 2018
Bozulmamış dokusu ve eski
yapılardan dönüştürülen
sevimli dükkânlarıyla
ünlü Nakazaki, Umeda’ya
yaklaşık 10 dakika yürüyüş
mesafesinde küçük bir
semt. Tencinbaşi Çarşısı’na
giderken Nakazaki’ye de
uğrayıp kısa bir yürüyüş
yapmalısınız.
ocak 2018 / hanabi 65
Şinsaibaşi / Nanba ise şehrin güney
bölgesinin merkezi konumunda. Dotonbori
olarak bilinen kanal ve çevresi bölgenin en
renkli yerini oluşturuyor.
66 hanabi / ocak 2018
Dotonbori’nin çevresinde çok sayıda hediyelik eşya
dükkânı ve gösterişli tabelalarıyla dikkat çeken
lokanta bulunuyor. Özellikle turistlerin akınına
uğrayan Dotonbori’de kimi zaman yürümekte bile
zorlanabilirsiniz.
ocak 2018 / hanabi 67
Osaka’nın en meşhur
tapınaklarından biri Tenmangu
Tapınağı. Ünlü bilgin Sugavara
No Miçizane’nin (845-903)
anısına inşa edilen bu Şinto
tapınağı, özellikle sınavlarda
başarılı olmak isteyen
öğrencilerin ziyaret ettikleri bir
mabet olarak biliniyor.
Tapınağın hemen yanındaysa
ziyaretçilerin dileklerini
yazdıkları küçük tahta
tabelaların asıldığı duvar ilginç
bir görüntü oluşturuyor.
68 hanabi / ocak 2018
ocak 2018 / hanabi 69
70 hanabi / ocak 2018
Osaka’nın en büyük ve en gözde eğlence
komplekslerinden biri Universal Studios Japan (USJ).
Burası için Osaka’nın Disneyland’ı demek mümkün.
Her sene yaklaşık bir buçuk milyon kişinin ziyaret
ettiği USJ’in içerisinde “Harry Potter”, “San Fransisco”,
“Jurassic Park” gibi çok sayıda tematik park bulunuyor.
USJ sürekli olarak yenilenen dönemsel atraksiyonlarıyla
da yıl boyunca ziyaretçi çekiyor.
ocak 2018 / hanabi 71
TELEVİZYO
ALIŞKANLIKLA
72 hanabi / ocak 2018
N İZLEME
RI DEĞİŞİYOR
Yazı: Zeren ÖZDAMAR
Türkiye’de yeni başlayan
bir trend, Japonya’yı son
iki senedir kasıp kavuruyor.
Sadece internet üzerinden
izlenebilen, bu amaçla
üretilmiş diziler, programlar,
Japonya’daki TV izleme
alışkanlıklarını tümüyle
değiştiriyor.
ocak 2018 / hanabi 73
Geçen bahar Fi dizisiyle geniş kitlelere
ulaşan, internet serileri, bizde büyük ölçüde,
geleneksel televizyondakine paralel,
drama ağırlıklı yapımlardan oluşuyor.
Japonya’da ise, kendi izleyici alışkanlıklarını
yansıtacak biçimde çoktan çeşitlenmiş
durumda. Varyete şovlarının da,
drama serilerinin yanında, hatırı sayılır
bir yeri var. Artık en çok konuşulan programlar,
internet şirketlerinin yapımcılığını
yaptıkları. İşin ilginç yanlarından biri
de, Japonya’da internet serileri alanında
başı çeken ve sıkı bir rekabet içinde olan
iki firmanın da Amerikan şirketleri olması:
Netflix ve Amazon.
Samurai Gourmet
Her ikisi de 2015’in son çeyreğinde Japonya
pazarına hızlı bir giriş yapmışlar.
Netflix’in Japonya kataloğunun %40`ını
yerel yapımlar oluştururken, Amazon’un
Birleşik Devletler dışındaki, küresel pazar
yapımlarının yarısını Japonca yapımlar
oluşturuyor. Her iki şirketin de benzer
şekilde başka ülkelerde de yerel yapımlara
imza atıp, hit olmuş seriler yaratmış
olmaları, dünyada sadece TV izleme
alışkanlığının değil, TV yapımcılığının da
(internet ya da geleneksel, genel anlamıyla)
bütünüyle değişime uğrayacağının
habercisi sayılabilir.
Hibana
74 hanabi / ocak 2018
Midnight Diner
Özellikle drama türünde ortaya çıkan yapımların
kalitesine bakıldığında, her bir ülkedeki
film sektörü için Netflix ve Amazon’un ve onları
takip edecek firmaların, olumlu bir itici güç
olabileceğine dair umutlanmamak elde değil.
Japonya’daki Hibana örneği, dar kalıplar içinde
üretim yapan Japon medya devlerinin bu
kalıplarının dışında da geniş kitlelere hitap
edecek yapımların çıkabileceğini göstererek,
belki de bu sektördeki yerleşik inançları kökünden
değiştirecek.
Hibana dizisi, geçen sene bir Netflix Original
serisi olarak yayınlanmaya başlamış ve hem
Japonya’da hem de yurtdışında önemli bir izleyici
kitlesine ulaşmış. Kendi de Japonya’nın
en tanınmış manzai sanatçılarından olan Naoki
MATAYOSHİ’nin ödüllü romanından uyarlanan
Hibana, genç bir komedyenin manzai
dünyasında tutunma çabasını anlatıyor. Aynı
zamanda, bir yaz festivalinde karşılaşıp etkilendiği
Osakalı manzai ustasının kendisini
“deshi” olarak almasını istemesiyle başlayan
bir usta-çırak ilişkisinin de hikâyesi olan Hibana,
alışılagelmiş Japon TV dizilerinden ziyade
bir bağımsız filmi andırıyor.
Bölümleri bir kaç yönetmen arasında paylaştırılmış
olsa da projenin yürütücüsü koltuğunda
Tokyo Trash Baby ve I am an S&M Writer
gibi filmleriyle Japon bağımsız sinemasında
hatırı sayılır bir yeri olan Ryuichi Hiroki’nin
oturuyor oluşunun, dizinin karakterini belirlediğini
söylemek yanlış olmaz.
Hibana’yı Japon kültürüne biraz dahi ilgisi
olan herkese tavsiye ederken, yine Netflix yapımı
olan Midnight Diner ve Samurai Gourmet`yi
de önermeden geçmemeli. Dramaların yanı
sıra, bizde popüler olan reality show türünün
Japonya`da popüler olan örneklerinden biri,
Fuji TV`de başlayıp Netflix`e transfer olan
Terrace House`a da türün meraklıları göz atabilir.
Başlangıç – orta arası seviyedeki Japonca
yeterli olacaktır.
ocak 2018 / hanabi 75
Yazı: Erdem Özkan KELES
Yeni platform, artırılmış güvenlik ve arazi
kabiliyeti için kullanışlı özellikler
76 hanabi / ocak 2018
subaruglobal.com
2017 Kasım ayında piyasaya sürülen
Subaru XV kullanmakta olduğu yeni
platform ile yüksek sürüş güvenliği, eski
nesle göre daha başarılı bir arazi kabiliyeti
ve daha geniş bir iç mekân sunuyor.
subaru.com.tr
Aracın genel hatları her ne kadar önceki
modeli andırsa da tamamen yeni altyapı
sayesinde sunulan iç mekân oldukça geniş.
Aracın dış tasarımı daha şık ve daha fazla
renk seçeneği sunulmuş. Ayrıca iç mekanda
kullanılan malzemelerin kalitesi de önceki
nesle göre daha yüksek ve turuncu dikişler
de iç mekâna şıklık katıyor.
ocak 2018 / hanabi 77
japanautomotivedaily.com
Subaru markası ile özdeşleşmiş olan simetrik
4 tekerlekten çekiş sistemi ile birlikte aracın
yol tutuşu ve sürüş limitleri oldukça yüksek.
4 tekerlekten çekiş sisteminin standart olarak
sunulması aracın sürüş güvenliği konusunda
rakiplerine karşı avantajlı olmasını sağlıyor.
Yeni sunulan X Mode çekiş özelliği arazide
ilerlemeyi kolaylaştırıyor. Eğim inişlerinde hız
sınırlanabiliyor, sistemin geri viteste de çalışabilmesi
olumlu.
Sınıfında yer alan rakiplere göre aracı avantajlı
konuma getiren bir diğer konu da tüm donanım
seçeneklerinde standart olarak sunulan
Eyesight aktif güvenlik donanımı. Bu donanım
sayesinde aracın önünde yer alan kameralar
aracılığı ile yol durumu sürekli analiz edilerek
aracın önde ilerleyen araca tehlikeli şekilde
yaklaşması önleniyor ve sistem aracın
şeridinde kalmasına yardımcı oluyor. Ayrıca
sunduğu ek güvenlik özellikleri ile şehir içinde
dalgınlık, dikkatsizlik gibi nedenlerle oluşabilecek
kazaların önüne geçilebiliyor.
Araçta Bluetooth ve Apple Car Play bağlantı
imkanı sunuluyor, ancak Android Auto veya
Mirrorlink bulunmuyor. İçeride kullanılan ekranların
kalitesi yüksek ve sunulan bilgiler
tatmin edici, ayrıca kullanımları kolay. Ek olarak
henüz ülkemizde test aşamasında olsa
da müzik sisteminde dijital radyo alıcısı DAB
özelliğinin standart olarak sunulması oldukça
faydalı. Çünkü bu özelliğin olmadığı araçlarda
gelecekte radyo ünitesinin değiştirilmesi
gerekecek. Ayrıca bu donanım çoğu rakibinde
opsiyon olarak dahi alınamıyor. Bununla birlikte
ısıtmalı ön cam ve ısıtmalı ön koltukların
standart olarak sunulması özellikle kış koşullarının
ağır yaşandığı bölgelerde oturanlar için
kullanışlı olacaktır.
Motor konusunda ise Subaru mevcutta yer
alan motorda küçük iyileştirmeler gerçekleştirmiş.
Motorun ağırlığı ve iç sürtünmesi
azaltılmış. Ancak otomobilin ağır olduğunu
(1425 kg) ve motorun atmosferik olduğunu
hatırlatmakta fayda var. Motorun turbo beslemeye
sahip olmaması nedeniyle tork verisi
hem rakiplerine göre düşük hem de 3600 d/dk
gibi nispeten yüksek bir devirde ortaya çıkıyor.
Güç ise hacmine göre normal seviyede, 6200
d/dk’da 114 PS.
subaruglobal.com
Aracın ağırlığı, 4 tekerlekten çekiş sistemi, tork
konvertörlü otomatik şanzımanı ve atmosferik
motoru göz önüne alındığında yakıt tüketimi
rakiplerine göre daha yüksek kalmakta ve
maalesef XV ülkemizde sadece 1.6 litre motor
seçeneği ile satılmakta.
78 hanabi / ocak 2018
subaruglobal.com
Rakipleri ile karşılaştırıldığında sürüş güvenliği
ve yol tutuş konusunda avantajlı olan Subaru
XV performans konusunda ise beklentisi
yüksek olan sürücüleri memnun edemeyebilir.
Ancak mevcut gücün çok yüksek olmaması
çerçevesinde aracın yol tutuş potansiyeli
daha rahat gözlemlenebilir ve özellikle virajlı
yollarda başarılı tutunmanın desteği ile keyifli
sürüşler gerçekleştirilebilir. Direksiyon sisteminin
yönlendirme hassasiyeti başarılı.
Özelikle son yıllarda çoğu otomobil üreticisi
tarafından gerçekleştirilen küçük hacimli turbolu
bir motorun geliştirilerek Subaru XV’ye
adapte edilmesi durumunda aracın rekabet
gücünün daha yüksek olacağına inanıyoruz.
Yüksek yol tutuş ve arazi
kabiliyeti ile rakiplerinde
sunulmayan güvenlik ve konfor
donanımlarının öne çıktığı aracı,
performans beklentisi yüksek
olmayan sürücülere tavsiye
ederiz.
Subaru XV 1.6 AT Teknik Özellikler
Silindir sayısı
Motor hacmi
Maksimum güç
Maksimum tork
Maksimum hız
0-100 km/sa hızlanma
Vites kutusu
Tüketim
Şehir içi
Şehir dışı
Ortalama
CO 2 emisyonu (Ort.)
Depo hacmi
Çekiş sistemi
Lastik ölçüsü
U x G x Y
Yerden yükseklik
Boş ağırlık
Dingil mesafesi
Römork kapasitesi
Yaklaşma/uzaklaşma açısı
Bagaj hacmi
Dört tekerlekten çekiş
(Aktif tork dağılımlı simetrik AWD)
225/60/17
4465 mm x 1800 mm x 1615 mm
4
1600 cc
114 PS / 6200 rpm
150 NM /3600 rpm
175 km/sa
13,9 sn
Otm. Lineartronic
(Tork Konvertörlü)
7,9 lt/100km
5,6 lt/100k
6,4 lt/100km
145 g/km
63 lt
220 mm
1425 kg
2665 mm
650 kg/1400 kg
18 derece/24 derece
385 lt / 1310 lt
subaru.com.tr
ocak 2018 / hanabi 79
Visualizing Japan (1850s-1930s):
Westernization, Protest, Modernity
Modern Japonya tarihinden 3 kesit,
görseller aracılığıyla inceleniyor.
Japonya’nın tecrit politikasının
bittiği süreç (1750-1755), 1905’te
Tokyo’da çıkan Hibiya İsyanı ve
tüketim toplumu anlayışının estetikle
buluştuğu Shiseido dönemi.
Created by Makyzz - Freepik.com
Platform edX | Veren kurum MIT ve Harvard
Üniversiteleri | Süre Haftada 3-5 saat / 6
hafta | Öğrenme hızınızı kendiniz belirleyin!
Japanese Culture Through
Rare Books
Kitapların içerdiği metinlere ek olarak,
kitabın yazılış tarzı, kullanılan teknoloji
ve malzemeler de, eski kitaplar
sayesinde geçmişe bir kapı açmamızı
sağlar. Kitabın yazıldığı/basıldığı
dönemi anlamak için antika kitapları
incelemek üzerine bir ders.
Platform Future Learn | Veren kurum Keio
Üniversitesi | Süre 3 saat / 3 hafta |
İlan edilmemiş
Sino-Japanese Interactions
Through Rare Books
Tarihsel perspektifle, Japonya-
Çin ilişkilerinde kitapların oynadığı
rol inceleniyor. Çin yazı sisteminin
Japonya’ya girişi, 3. yüzyıldan
günümüze uzanan bir süreçte
Konfüçyüs felsefesinin Japonya’daki
algılanışı, klasik Çin ve Kore
kitaplarının Japonya’da incelenmesi
ve aldığı tepkiler, kitap yayıncılığı
ve dinin etkileşimi, Zen Budizmi’nin
Japon kültürü üzerindeki etkileri, vb
detaylı bir içerik sunuluyor.
Platform Futurelearn | Veren kurum Keio
Üniversitesi | Süre 3 saat / 4 hafta |
İlan edilmemiş
Authentic Okinawa Food Recipes:
Secret of Japanese Long Life
Platform Udemy | Süre 2,5 saat video
ÜCRETLİ
Japanese Cooking Class: 22 Easy
To Make Recipes from Japan
Platform Udemy | Süre 2,5 saat video
ÜCRETLİ
Modern Japanese Architecture:
From Meiji Restoration to Today
Japon mimarisinin gelişimi, Batı
mimarisinden farkları, kullanılan
malzeme ve teknolojilerin zaman
içinde nasıl değiştiği anlatılıyor. Japon
mimarisini temsil eden bazı tasarım
ve yapıların incelemeleri de öğrenciye
sunuluyor ve hem teorik hem de
pratik bilgi veriliyor.
Platform edX | Veren kurum Tokyo Teknoloji
Enstitüsü | Süre 3-5 saat / 6 hafta |
Kayıtlar açık!
日 本 文 化 艺 术 专 题 |
Japanese Culture and Art
Çince
Klasik Japon sanatına (Kabuki, Yamato,
İkebana, vb) Çin’den bir bakış…
Platform edX | Veren kurum Peking Üniversitesi
| Süre 1-2 saat / 16 hafta | Öğrenme hızınızı
kendiniz belirleyin!
俳 句 入 門 B1 自 習 コース
Introduction to Haiku B1 Self-Study
Course
Japonca
Japon edebiyatının tüm dünyadaki
en bilinen nazım biçimi, kuşkusuz,
“haiku”dur. Haiku hakkında bilgi edinip,
haiku okuyup-anlamak ve son aşamada
da haiku yazmak ister misiniz?
Platform Minato - JF | Veren kurum Japan
Foundation Kansai Merkezi | Süre 2 saat (3 ay
içinde tamamlamak gerekiyor)
食 文 化 の 本 来 と 将 来
Japonca
Japon yemek kültürünün bugünü ve
geleceğine dair bir ders.
Platform gacco | Veren kurum Kokushikan
Üniversitesi | Süre 2-3 saat / 4 hafta |
Kayıtlar açık!
Four Facets of Contemporary
Japanese Architecture: Theory
Japonca (İngilizce transkript)
Güncel Japon mimarisinin temelindeki
tarihçe, fikir ve kavramların teorik
altyapısı inceleniyor. Beş ünlü Japon
mimar (Terunobu Fujimori, Arata
Isozaki, Hisao Kohyama, Kengo Kuma,
Hidetoshi Ohno, and Kazuyo Sejima)
kendi tasarladıkları binaları ziyaret
ederek tasarımın temelindeki fikirleri
anlatıyorlar.
Platform edX | Veren kurum Tokyo Üniversitesi |
Süre 2-3 saat / 5 hafta |
Arşiv (Tüm materyaller sunulmuyor olabilir!)
ÇEVRİMİÇİ
DERSLER
İnternetin yaşamımıza girmesiyle beraber
daha önce hayal bile edemediğimiz bazı olanaklara
kavuştuk. Mesafenin bir sorun olmaktan
çıkması bilgi paylaşımının kolay ve
ucuz yollarını açığa çıkardı.
Her ne kadar internette okuduğumuz ve duyduğumuz
her şeye inanmamamız gerektiği
konusunda düzenli olarak uyarılsak da, alanında
yetkin kurum ve kuruluşlardan doğru
bilgiye erişme olanağımızın da arttığı bir gerçek.
Kısaca MOOC olarak anılan, kitlesel açık çevrimiçi
kurslar (massive open online courses)
da dünyanın çeşitli ülkelerinden, başta üniversiteler
olmak üzere, çeşitli eğitim kurumlarında
uzmanlıklarıyla öne çıkan eğiticilerinin
ders verdiği önemli bilgi erişim kaynakları
arasında yer alıyor.
Tarih, dil, sanat, kültür ve politika alanlarında
Japonya'yı inceleyen çeşitli çevrimiçi dersleri
sizler için derledik. Her ne kadar eğitim
dili genelde İngilizce olsa da, arada Japonca
ve Çince olarak hazırlanmış dersler olduğunu
da görebilirsiniz.
Öğrenmenin yaşı ve uyruğu yoktur, diyerek
sizlere dünyanın çeşitli kuruluşları tarafından
verilen derslerden bir listeyi sizlerle paylaşıyoruz.
Listemizde tarihleri geçmiş gözüken dersler
bulunmaktadır. Ancak bu dersler ilgili platformlar
üzerinden zaman zaman tekrar açılabilmektedir.
Bu yüzden listeye dahil edilmişlerdir.
ocak 2018 / hanabi 81
Oriental Beliefs: Between Reason
and Traditions
Ethics in Life
Sciences and
Healthcare: Exploring
Bioethics through Manga
Sosyal hayattaki etik sorunların
mangalarda nasıl sunulduğuna dair
bir ders. İncelenen etik problemler
arasında doğacak bebeğin cinsiyetinin
seçilmesi, ötanazi, kürtaj, yaşayan
donörden organ nakli, klonlama,
sonsuz yaşam/ölümsüzlük, vb
bulunmakta. Ayrıca Japonya’da
ve dünyanın çeşitli yerlerinde
bu tartışmalı konular için ne tür
düzenlemeler yapıldığı da anlatılıyor.
Platform edX | Veren kurum Kyoto
Üniversitesi | Süre 2-3 saat / 10 hafta |
21 Aralık 2017
Ethics in Life Sciences and
Healthcare: Exploring Bioethics
through Manga - Part 2
Bir devam dersi; kök hücre
araştırmalarına özellikle
yoğunlaşılıyor.
Platform edX | Veren kurum Kyoto
Üniversitesi | Süre 2-3 saat / 5 hafta |
Arşiv (Tüm materyaller sunulmuyor olabilir!)
“Doğu” kültürlerinin, anlayış ve
inançlarının irdelendiği bir ders. Eski
Mısır, Çin, Orta Asya, Anadolu, İran,
Japonya, İslam dünyası, Budizm
dünyası gibi oldukça geniş bir
perspektifi var. Japonya özelinde
ise “Gündelik Japon yaşantısında
Doğa”, “Batıl inançlar ve Japonya’daki
yasaklar" işlenen konular arasında.
Platform edX | Veren kurum Louvains | Süre
2-3 saat / 8 hafta | Arşiv (Tüm materyaller
sunulmuyor olabilir)
Understanding Japanese
Philosophy
Doğu Asya felsefesine temel düzeyde
bir giriş sağlıyor. Amerika’nın nasıl
“tüm dünyadan gelen anlayışları
topladığı”na dair bir gözlem
yapılmakta ise, Japon felsefesi için
de benzer bir iddiaya sahip bu ders:
Güney ve Doğu Asya’nin felsefe
anlayışlarının birlikte bulunduğu ve
her birini teker teker öğrenmeseniz
de size büyük resmi görmek için ciddi
şekilde fikir verecek bir düşünce, dil ve
davranış sistemi irdeleniyor.
Platform Future Learn | Veren kurum Fudan
Üniversitesi | Süre 2 saat / 5 hafta |
Davet gerekiyor
Studying at Japanese Universities
Japon üniversitelerine başvuru
ve kayıt süreçlerini öğrenmek,
üniversitelerde verilen eğitim
programları hakkında bilgi sahibi
olmak isteyenlere…
Platform Coursera | Veren kurum Tokyo
Üniversitesi | Süre 2-3 saat / 4 hafta |
11 Aralık 2017
82 hanabi / ocak 2018
Japanese Pronunciation for
Communication
“Okuyorum ama konuşamıyorum”
diyorsanız, Japoncayı doğru telaffuz
etmekte endişeleriniz varsa bu derse
bir göz atın deriz.
Platform edX | Veren kurum Waseda
Üniversitesi | Süre 3 saat / 5 hafta |
6 Kasım 2017
JAPON
ve
EĞİT
PROGRA
İLE İL
MOOC
Visualizing Postwar
Tokyo, Part 1
Arşiv fotoğrafları, film
ve TV programlarından
yola çıkarak, 2. Dünya
Savaşı sonrasında Tokyo’nun nasıl
değiştiği ve geliştiği, özellikle de
1960 Tokyo Olimpiyatları’nın şehrin
silüetinde yarattığı farkları incelemek
isteyenler için…
Platform edX | Veren kurum Tokyo
Üniversitesi | Süre 5-6 saat | Öğrenme
hızınızı kendiniz belirleyin!
Words Spun Out of Images:
Visual and Literary Culture in
19 th Century Japan
Japon kültüründe edebiyat ve
resmin nasıl tek bir “sanat” olarak
algılandığını inceliyor. Resim ve
fotoğrafların şiir ve nesir ile birlikte,
birbirini açıklar, destekler nitelikle
kullanılmasının örnekleri…
Platform Coursera | Veren kurum Tokyo
Üniversitesi | Süre 2-3 saat / 4 hafta |
11 Aralık 2017
Visualizing Postwar Tokyo, Part 2
Bu devam dersinde jeopolitik açıdan
Tokyo sokaklarını inceliyoruz.
Görselleşmedeki değişimin
Tokyoluların hayatına nasıl
girdiğini, yoksul ve toplum dışına
itilmiş marjinal kesimlere yönelen
bakışı (hem akademik hem de
sokaktaki insanın gözünden) ve “bir
öğrenci şehri olarak Tokyo”nun nasıl
şekillendiğini öğreniyoruz.
Platform edX | Veren kurum Tokyo
Üniversitesi | Süre 5-6 saat | Öğrenme
hızınızı kendiniz belirleyin!
An Introduction to Japanese
Subcultures
Bu ders, gelip geçici olarak düşünülen
ve genelde fazla üstünde durulmayan
altkültür kavramını işliyor. 1970'ten
itibaren gelişen Japon altkültürleri
4 tema altında inceleniyor: Sevgi,
savaş, teknoloji ve hayran kültürü.
Altkültürlerin Japonya'dan dünyaya
nasıl yayıldığı, gençlik, toyluk ve
kırılganlık öğelerinin bu altkültürlerde
nasıl işlendiğine dikkat çekiliyor.
Platform Future Learn | Veren kurum Keio
Üniversitesi | Süre 2-3 saat / 4 hafta |
4 saat / 4 hafta
DİLİ
İM
MLARI
GİLİ
'LAR
Online Japanese Beginner Course
(12 ders) 食
“Okuyorum ama konuşamıyorum”
diyorsanız, Japoncayı doğru telaffuz
etmekte endişeleriniz varsa bu derse
bir göz atın deriz.
Platform Udemy | Veren kurum Attain
Corporation | Süre 5,5 saatlik video |
ÜCRETLİ
Easy Japanese for 48 hours in
Tokyo
“Okuyorum ama konuşamıyorum”
diyorsanız, Japoncayı doğru telaffuz
etmekte endişeleriniz varsa bu derse
bir göz atın deriz.
Platform Udemy | ÜCRETLİ
ocak 2018 / hanabi 83
summary
4
サマリー
News in this issue: ニュース
26 th Ankara Japanese Speech Contest
第 26 回 アンカラ 日 本 語 弁 論 大 会
Japan From My Window - V: Izmir Japanese Speech and Japan
Culture Promotion Contest
私 の 目 から 見 た 日 本 第 5イズミル 日 本 語 弁 論 大 会
5
6
7
27 th Istanbul Japanese Speech Contest
第 27 回 イスタンブル 日 本 語 弁 論 大 会
Publishing: Japanese Authors' Books & Japan-affiliated Books that
appeared on the shelves in 2017 in Turkey
出 版 の 世 界 │2017 年 にトルコで 出 版 された 日 本 人 の 作 家 の 本 や 日
本 に 関 する 本
Japanese astronaut's (fortunately!) unnecessary [EO1] worries: "May
not be able to return from Space!"
金 井 宇 宙 飛 行 士 の(ラッキーな) 不 必 要 な 心 配 │「 身 長 が9センチ
も 伸 びていたんです!」
2018: Year of the Dog
2018 年 │ 戌 年
Abdication of Japanese Emperor
天 皇 の 退 位
Proposed Change to the Adulthood Age Limit in Japan
日 本 における 成 人 年 齢 制 限 の 変 更 の 提 案
8 11
A Japanese expression that
the Turks would like to say
"How are you?"
トルコ 人 が 言 いたい 日 本 語
「おげんきですか。」との 日 本 語
での 表 現
New Year Celebrations in
Japan
日 本 の 新 年 のお 祝 い
84 hanabi / ocak 2018
Kyoto Art Aquarium Castle
The exhibition “ART AQUARIUM CASTLE”
in Nijo-Jo Castle, Kyoto
アートアクアリウム 城 ~ 京 都
二 条 城
Hitachi Kaihin
Hitachi Seaside Park: Home to a variety of colorful flowers
and grasses throughout the four seasons
国 営 ひたち 海 浜 公 園
Difficulty About English Loanwords in Japanese
外 来 語 の 難 しさ
TV Habits Are changing
テレビの 習 慣 が 変 化 している
Subaru XV
Subaru XV (スバル)
List of Massive Open Online Courses (MOOCs) on
Japanese Culture, History and Language
日 本 文 化 、 歴 史 、 言 語 に 関 する
大 規 模 オープンオンライン
17
20
44
72
76
80
28 48
Black Ships Arrive in
Japan:
Unprecedented Encounter
of Japan and USA
黒 船 がやってきた! 日 本 とアメリカ
の 予 期 せぬな 遭 遇
A Trip to Japan Is Never
Considered Complete
Unless You Visit Osaka
大 阪 を 訪 れない 限 り、
日 本 の 旅 行 は 終 わったとは
決 して 考 えられない
ocak 2018 / hanabi 85
HANABİ 5.Sayı İstatistikleri
Web sitesi popülerlik haritası
Facebook sayfası
beğeni sayısı
Web sitesi toplam
görüntülenme sayısı
En çok okunan ay
Web sitesine en çok
yönlendirme verenler
En popüler olduğu ülkeler
921
10.564
Mayıs 2017
Facebook, arama
motorları, ekşi sözlük
Türkiye, Japonya, ABD,
Rusya ve Kanada
86 hanabi / ocak 2018
hanabi.proje@gmail.com
hanabi.dergisi
ocak 2018 / hanabi 87
88 hanabi / ocak 2018