26.08.2022 Views

Simon Singh - Big Bang'in Romanı-Büyük Patlama ve Evrenin Başlangıcı

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

bulmuştur ve gerçek uzunluktan sadece %2 oranında sapmıştır.

%2 mi yoksa %15 mi saptığı önemli değil. Önemli olan

bilimsel bir yoldan hareket ederek Dünya’nın çevresini

ölçmüş olması. Hesaplamaların sonucunda oluşan hata,

açıyı ölçerken yapılan bir hataya, Syene-İskenderiye mesafesinin

yanlış ölçülmesine, Gündönümünde öğle vaktinin

yanlış hesaplanmasına veya İskenderiye’nin Syene’nin

tam kuzeyinde olmamasına bağlı olabilir. Ancak

Eratosthenes öncesinde kimse Dünya’nın çevresinin 4,000

mi yoksa 4,000,000,000 km mi olduğunu bilmiyordu. Bu

yüzden Dünya’nın çevresinin aşağı yukarı 40,000 km olduğunu

bulmak büyük bir başarıdır. Dünya’yı ölçmek için

gerekli olan tek şeyin bir çubuk ve akıl olduğu ispatlanmış

oldu.

Artık Eratosthenes için Ay’ın ve Güneş’in boylarını ve

Dünya’dan uzaklıklarını ölçmek daha kolaydı. Yapılması

gereken birçok şey daha önceki doğa filozofları tarafından

yapılmış ama Dünya’nın çevresi bilinmediği için son

hesaplamalar ortada kalmıştı. Bilinmeyen değer şimdi

Eratosthenes’in elindeydi. Örneğin, bir Ay tutulması sırasında

Ay’ın üzerine gelen Dünya’nın gölgesi ile Dünya

kıyaslanarak Ay’ın çapının Dünya’nın çeyreği olduğu

hesaplanabildi. Dünya’nın çevresi 40,000 km ise çapı aşağı

yukarı (40,000 / 7i) km, yani 12,700 km’dir. Bundan da

Ay’ın çapının (12,700 km / 4), 3200 km olduğunu bulabiliriz.

Bu hesaplamalar yapıldıktan sonra Eratosthenes için

Ay’ın Dünya’ya olan uzaklığını hesaplamak kolaydı. Dolunay’a

bakarken bir gözünüzü kapayın ve kolunuzu aya

doğru dimdik kaldırın. Bunu denerseniz, işaret parmağınızın

tırnağıyla ayın yüzeyini kaplayabileceğinizi göreceksiniz.

Şekil 3’te gözünüz, Ay ve tırnağınız arasındaki üçgen

gösterilmektedir. Gözünüzle tırnağınız arasındaki üçgenle,

gözünüz ve Ay arasındaki üçgen eşit orantıdadır.

Tırnağınızla kolunuz arasındaki yaklaşık 1:100 oranı ile

Ay’ın çapı ve Dünya’ya olan uzaklığı aynı olmalıdır. Bu da

21

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!