Simon Singh - Big Bang'in Romanı-Büyük Patlama ve Evrenin Başlangıcı

tun bir kolunun ucunda 360 derece dönerken kendi etrafında
da 360 derece dönmektedir. Bazen bu iki dairesel hareket
birleşir ve daha da hızlı olur; bazen de iki hareket
aksi yönlere doğrudur ve yavaşlar. Batlamyus’un terminolojisine
göre ahtapot kabini, dış çemberi; ahtapotun kolu
da taşıyıcı çemberi oluşturur.
Batlamyus’un Dünya merkezli evren modeli, her şeyin
Dünya etrafında döndüğü ve gök cisimlerinin dairesel
hareketler yaptığı inanışını desteklemek için geliştirilmişti.
Bunun sonucunda korkunç derecede karmaşık; daireler,
iç içe geçmiş çemberler, taşıyıcılar ve dış çemberlerle
dolu bir model ortaya çıkmıştı. Arthur Koestler’in ilkel
astronomi tarihçesi Uyurgezer1de, Batlamyus’un evren
modeli “çökmüş bilimin ve yorgun felsefenin ürünü” olarak
tanımlanır. Ancak her ne kadar son derece yanlış olsa
da Batlamyus’un modelinin başarılı olduğu bir nokta vardı.
Kendisinden önce geliştirilmiş hiçbir modelde olmadığı
kadar gezegenlerin hareketlerini açıklamayı (yanlış bir
açıklama getirmiş olsa da) başarmıştı. Temelde doğru olan
Aristarkus’un Güneş merkezli evren modeli bile gezegenlerin
hareketlerini bu kadar detaylı bir şekilde açıklamayı
başaramamıştı. Bu yüzden Aristarkus’un modeli kaybolup
giderken Batlamyus’un modelinin dayanması, anlaşılmaz
bir olay değildir. Tablo 2’de antik Yunanlıların anladıkları
kadarıyla iki modelin güçlü ve zayıf noktalan listelenmiştir
ve bu tablodan da görebileceğimiz gibi antik
Yunanlılara göre Dünya merkezli evren modeli çok daha
başanlı bir modeldi.
Batlamyus’un Dünya merkezli evren modeli M.S. 150
yıllarında yazılmış olan H e Megale Syntaxis’de (Büyük
Koleksiyon) yer alıyordu, ve bu kitap sonraki yüzyıllar boyunca
astronomide en önemli kitap sayıldı. Hatta ve hatta
o milenyumda Avrupa’da yaşamış bütün astronomlar,
bu kitaptan etkilendi ve hiçbiri Dünya merkezli evren modelini
ciddi bir şekilde sorgulamadı. M.S. 827 yılında
Syntaxis, Alm agest (Kitabül M ecisti- Büyük Kitap) adıyla
Arapça’ya çevrildiği zaman daha da büyük bir okuyucu
37