DPT-2-1966-Icki-Sanayii-Ozel-Ihtisas-Komisyonu-Raporu

Yalnız devletin yüklendiği ağır dış borçlan ödiyebilmek üzere ke¬
yif verici bazı maddelerden bir resim alınması tamamen haklı bir görüş
olduğu kadar bu resmin doğrudan doğruya hâzineden gelir sütununa
geçirilmesi de nısfet ve adalet icabı olduğu şüphesizdir. Fakat öyle ol¬
duğu halde bile o uzun devre içinde tütün de dahil olmak üzere devle¬
tin hiçbir keyif maddesini bizzat yapmağa kalkıştığı da görülmemiştir.
Cumhuriyet devrinin başlaması ile, XX. asrın ikinci çeğreği içinde
belirmeğe başlıyan “devletçilik” fikri alkollü içki sanayine de teşmil
edilerek bu konu, hususi müteşebbislerin ellerinden alınmış, devlet en¬
düstrisinin kurulması gayesini hedef alan bu fikrin tatbikatının temin
için pek büyük devlet yatırımları göze alınmıştır.
Devletin bu hareket tarzının millî gelir üzerinde nasıl bir tesir icra
etmekte olduğunu, devlet hâzinesine ne dereceye kadar fayda sağlana¬
bildiğini kısaca gözden geçirmenin pek büyük faydalar sağlayabileceği
kanaatmda bulunduğumuz için varılacak neticenin herhalde devlet
sektörü aleyhine tecelli edeceğini peşinen ifadeden kendimizi alama¬
maktayız.
T — Alkollü içki endüstrisinde FERD’in rolü
Herşeyden önce işin iyisini sahibi yapar ata sözünün bu günkü dün¬
yamızın 3/4 ‘ünde tatbik sahası bulmuş bir hakikatin ifadesi olduğunu
belirtmek mecburiyetindeyim.
İşinin sahibi olan ferd ister şahsi, isterse şirket halinde olsun dev¬
let sektörü ile ilgisi bulunmayan, özel kaynaklardan sağladığı sermaye
ve sevk ve idare ettiği iş gücünü, ekonomik icaplara göre değerlendire¬
bilmek arzusu ile fikri, bazan da bedeni faaliyet sarfeden bir faktör
olarak kabul edilegelmektedir.
Bu sektörde hakim olan belli başlı gaye ve hedef kâr sağlamaktan
ibaret olduğuna göre ferd veya şirket, mesaisini daima bu hedefe doğru
tevcih etmek mecburiyetindedir. Bu hedefe yönelmesi zaruri olan bir
özel işletmenin, gayesine varabilmek için gözü önünde bulundurması
gereken faktörleri şöylece sıralamak mümkündür :
A — Sermayesine azami nema sağlamak : Bu konudaki çalışma¬
ların müsbet sonuçlara varabilmesine hiç şüphesiz birçok faktör mües¬
sir olmakta ise de bunları yüksek kalitece ucuz maliyet esaslarına bağ¬
lamak mümkündür :
a) Yüksek kalite bunu da ilk maddenin hususiyeti ve imalât tek¬
niği olarak iki bölümde mütalâa etmek yerinde olur.
14