DPT-2-1966-Icki-Sanayii-Ozel-Ihtisas-Komisyonu-Raporu

2 — Manipülasyon : Ferdî teşebbüs sahipleri, emirlerindeki işgü¬
cünden azami şekilde fayda sağlıyacak metotları tatbik etmek ve ima¬
lâtın bütün safhalarını daimi kontrol altında bulundurmak suretiyle
maliyet hususu üzerinde, kendi lehlerine mühim inkişaflar sağlaya¬
bilirler.
Kısaca, bu kabil teşebbüs sahibi özel sermayeli müesseseler normâl
bir iş gücünün, hiç olmazsa % 80-90’mdan verimli mesai halinde
faydalanır. İçtinabı mümkün olmıyan bazı faktörler bu gücün en çok
% 10-20’sini ziyana uğratabilirler.
3 — Ambalaj pazarlama : Ferd’ler mamûllerinin sürümünü kolay¬
laştırabilecek en cazip şekilli ambalâj sistemini bulup hemen tatbik
etmek hususunda daima büyük bir titizlik gösteregelmektedir. Ser¬
best rekabet karşısında mamulünün nefasetini ambalâj mm zerafeti ile
de teyit ve teşvik eden bir özel teşebbüs işletmesi, daima ve her vakit
bol ve istekli alıcılarla karşılaşmakta gecikmez.
Şu veya bu kanunun, onlara istinaden hazırlanmış nizamname tali¬
matname, hatta emirnamelerin sertçe sınırlandığı daracık bir saha
içinde kapalı kalmayan ferd, malının satışında tamamı ile serbestçe
hareket edebilmekte, hatta toplu satışlarında müşteri veya bayilerine
zemin ve zamana, maddi ve malî imkânlarının müsaadesine göre ica¬
bında bmda pek çeşitli ve çok değişik vadeli ödeme kolaylıkları da gös¬
terebilmektedir.
II — Alkollü içki endüstrisinde Devle t’in rolü
“Ferd’in rolü,, kısaca belirtilen hususlardan hangilerinin devlet
tarafından, ne şekil ve nisbette temin olunabildiğini tesbit sadedinde
büyük br gayret sarfına hiç de lüzum yoktur. Çünkü devlet sektörü
hâzineye gelir sağlamak mefhumunun dışında, bu şartların hemen hiç
birisini yerine getirecek bir durumda olmadığı gibi psikolojik sebeplere
ilâveten kanun ve nizamlarla elleri kolları bağlı bulunan devlet teşek¬
külleri mensuplarının özel teşebbüs tarafından gösterilen can siparane
faaliyetlerin tamamı şöyle dursun, 750 sini bile gösterebileceği daima
muhtac-ı münakaşa bir mevzudur.
A — Psikolojik Sebepler: Devlet ile memurun arasındaki münase¬
bet, herşeyden önce kanun ve nizamlar çerçevesinde ceryan etmekte,
pek azını istisna etmenin bir kadirşinaslık olacağı mütalaasına ilâve¬
ten devlet memurları ancak kendilerini muaheze ve mesuliyetten koru¬
yacak kadar çalışmaktadır. Bu iddianın aksini müdafaya kalkışarak
isbata girişmenin pek vahim bir gayret israfı olacağını ilâveye lüzum
bile yoktur.
16