13.01.2013 Views

Download (1044Kb) - Süleyman Demirel Üniversitesi

Download (1044Kb) - Süleyman Demirel Üniversitesi

Download (1044Kb) - Süleyman Demirel Üniversitesi

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

T.C.<br />

SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ<br />

SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ<br />

İŞLETME ANABİLİM DALI<br />

BANKALARDA ÜST YÖNETİM, ORGANİZASYON VE İNSAN<br />

KAYNAKLARI YÖNETİMİ YAPISININ ANALİZİ<br />

TEZSİZ YÜKSEK LİSANS BİTİRME PROJESİ<br />

Erkan AKGÜN<br />

0930229284<br />

DANIŞMAN<br />

Doç. Dr. H. İlker ÇARIKÇI<br />

ISPARTA – 2011<br />

i


ÖNSÖZ<br />

2008 yılında ABD’de başlayan ve tüm dünyayı çığ gibi büyüyerek saran<br />

“KÜRESEL EKONOMİK KRİZ” toplum yaşamını maddi ve manevi olarak<br />

etkilemiştir. Küresel Ekonomik Krizin çıkış kaynağı ABD’de Büyük Ölçekli<br />

Bankalar olduğu açık bir gerçektir. Birçok banka taahütlerini yerine getiremediği için<br />

batmış ve toplumun daha büyük zarar görmemesi için ABD’de Devlet batan<br />

bankalara el koyarak zarar görenlerin ve toplumun zararlarını en az hasarla gidermek<br />

için gereken önlemleri almaya çalışmıştır. ABD’de başlayan ve tüm dünyada<br />

hissedilen ekonomik krizin 2009 yılında Avrupa’yıda yoğun bir şekilde etkilediği<br />

görülmüştür. Küresel Ekonomik Krizden komşumuz Yunanistan’ın Avrupa<br />

Topluluğu Ülkeleri arasında çok etkilenen ülke olduğu ile devam etmiştir. Bunun<br />

yanında Birçok Avrupa Ülkesi sarsıntı geçirmiş ve halen bu konuda önlemler almaya<br />

devam etmektedirler. Avrupa Birliği Ekonomiden sorumlu Yöneticileri Ekonomik<br />

Krize karşı birlikte hareket etme kararları almaya ülkelerin hükümetler düzeyinde<br />

girişimleri bu durumu desteklemiştir. 2010 yılının son çeyreğini yaşadığımız bu<br />

günlerde ABD kaynaklı KÜRESEL EKONOMİK KRİZ’in henüz dip noktasına<br />

gelinip gelinmediğini tam ve kesin olarak ekonomiden sorumlu kişiler ve ekonomi<br />

uzmanları telaffuz edememektedirler.<br />

İşte tüm dünyayı saran ve etkileyen Ekonomik Krizde Ülkemizin en az<br />

hasarla bu süreci geçirmekte olduğu Dünyada ve Ülkemizde ekonomistler ve veri<br />

değerlendirme kuruluşlarınca kabül edilmektedir. Ülkemizin Bankacılık alanında<br />

almış olduğu önlemler sayesinde Bankacılık faaliyetlerinin, uygulamaların ve<br />

kuralların sıkı takip edilmesi, denetlenmesi ve yaptırımlar sayesinde hiçbir Banka<br />

batmamış ve Devlet elkoymak zorunda kalmamıştır.<br />

Küresel Ekonomik Kriz döneminin başlangıcı ve devam eden süreçte en çok<br />

kar eden Kurum ve Kuruluşların en üst noktalarında yer alan Bankalar rakamların<br />

dili veriler ve sonuçları ile kendisinden en çok söz ettiren Başarılı İşletmeler<br />

olmuştur.<br />

Sonuçda Bankacılık 2009 yılında Türkiye’nin “en iyi hikâyesi” olmuştur.<br />

i


Ülkemizde bu başarı yolculuğu hikâyesine damgasını vuran hiç kuşku yok ki<br />

Hükümetin izlediği ekonomi politikası ile birlikte Merkez Bankası, BBDK, TMSF,<br />

TBB gibi kurumlar etkin rol oynamıştır. Ayrıca Haziran 2010 Aktif Büyüklüğü<br />

sıralamasına göre ilk 4 sırada yer alan T.C. ZİRAAT BANKASI A.Ş. TÜRKİYE<br />

İŞ BANKASI A.Ş., GARANTİ BANKASI VE AKBANK’ın katkıları bir gerçektir.<br />

Tezsiz Yüksek Lisans Bitirme Projesinin konu belirleme, hazırlanma ve son<br />

şeklinin verilmesinde büyük destek ve katkılarını gördüğüm SDÜ Sosyal Bilimler<br />

Enstitüsü Müdürü Danışman Hocam Sayın Doç. Dr H. İlker ÇARIKÇI’ya<br />

teşekkürlerimi sunarım.<br />

Aralık 2010 Erkan AKGÜN<br />

ii


ÖZET<br />

BANKALARDA ÜST YÖNETİM VE İNSAN KAYNAKLARI<br />

YÖNETİMİ YAPISININ ANALİZİ<br />

Erkan AKGÜN<br />

<strong>Süleyman</strong> <strong>Demirel</strong> <strong>Üniversitesi</strong>, İşletme Bölümü<br />

Tezsiz Yüksek Lisans Bitirme Projesi, 114 Sayfa, Aralık 2010<br />

Danışman: Doç. Dr. H. İlker ÇARIKÇI<br />

2008 yılında ABD’de başlayarak tüm dünyaya yayılan Küresel Ekonomik<br />

Krizin çıkış kaynağı finans piyasası ve Bankacılık sektörüdür. Bankalar belli bir faiz<br />

karşılığında mevduat toplayan ve bu mevduatı kişi ve kuruluşlara belli bir kar<br />

sağlayacak faiz oranı üzerinden ve teminat karşılığında kullandıran bir finansal<br />

kuruluşlardır. Dolayısıyla, Bankalar tasarruf yapan, üreten ve yatırım yapan gerçek /<br />

tüzel kişi veya kuruluşlar ile doğrudan ilişkili ve iç içe konumdaki toplumun<br />

vazgeçilmez bir organıdır. Bankalar Kaynakları ve Varlıklarını amacına uygun<br />

olarak kullandırmazlarsa batmaları kaçınılmazdır.<br />

Bankaların batması toplumun tüm kesimini doğrudan etkilemesi nedeniyle,<br />

Ekonomiyi yöneten aktörlerin bu konuda gerekli önlemleri almaları gerekir. Aksi<br />

takdirde toplumda kaotik bir ortam oluşur. Bu durum, ABD başta olmak üzere AB<br />

Ülkelerini etkilemiş 2009 yılı komşumuz Yunanistan’ın Ekonomik Krizden büyük<br />

hasar görmesi ile sonuçlanmıştır. Küresel Ekonomik Kriz başlangıcından günümüze<br />

kadar Bankacılık Türkiye’nin en iyi hikâyesi olmuştur. Hiçbir banka batmamış,<br />

devlet elkoymamıştır.<br />

Bu çalışmanın birinci bölümünde Bankacılık sektöründe 2009 yılsonu<br />

itibariyle aktif büyüklük olarak ilk dört sırada yer alan T.C. Ziraat Bankası A.Ş.<br />

Türkiye İş Bankası A.Ş, Garanti Bankası, Ve Akbank ‘ın Tepe Yönetimi<br />

Yönetim Kurulu Üyeleri ve Üst Yöneticileri tanıtılmıştır. Organizasyon Yapıları ve<br />

İnsan Kaynakları Yönetimi Birimleri detaylı olarak incelenmiştir. İkinci bölümde<br />

2009 yılı Bankacılık sektör analizi yapılmıştır. Üçüncü bölümde ise Bankalardaki<br />

Üst Yöneticilerin Çalışma Şartları, Eğitim Durumları, Kariyer Basamakları, Yönetim<br />

Uygulamaları ve Başarıya giden yol haritasının nasıl şekillendiğinin analizi<br />

yapılmıştır.<br />

Anahtar Kelimeler: Banka, Ekonomik Kriz, Yönetim Kurulu, Bankalar Üst<br />

Yöneticileri, Denetim Komitesi, İnsan Kaynakları Yönetimi, Kariyer, Organizasyon,<br />

Başarı Hikâyesi<br />

iii


ABSTRACT<br />

THE ANALYSİS OF THE STRUCTURES OF TOP MANAGEMENT AND<br />

HUMAN RESOURCES MANAGEMENT DEPARTMENTS OF TURKISH<br />

BANKS<br />

Erkan AKGÜN<br />

<strong>Süleyman</strong> <strong>Demirel</strong> University, Department of Business Administration<br />

Post Graduate Thesis 114 Page, November 2010<br />

Supervisor: Associate Professor H. İlker ÇARIKÇI<br />

The financial crisis, occured in USA and spread to all over of the world in 2008,<br />

originates from finance and banking sectors. Banks are the financial institutions that<br />

colect money from the market as deposits and give it as loans with appropriate<br />

colecteral. Thus, Banks are crucial for the saving, producing and investing<br />

households and corporations. If banks do not give loans in accordance to their goals,<br />

their bankruptcy is inevitable.<br />

Since bankruptcy of banks effect all society directly, the actors that<br />

administer the economy should take measures against it. If these measures are not<br />

taken, a chaotic environment occurs. The financial crisis mentioned above effected<br />

both USA and European Union, but especially Greece. However, from the beginning<br />

of the crisis Turkish Banking Sector has a charming performance. Non of the Turkish<br />

Banks went bankrupt and non of them were nationalized.<br />

In the first chapter of this study, top managers and members of the Board of<br />

Directors of the first four Banks of Turkey according to the asset size(T.C. Ziraat<br />

Bankası A.Ş., İş Bankası, Garanti Bankası, and Akbank) as of the end of 2009, were<br />

presented. Organizational structures and Human Resources Management<br />

Departments of these Banks were analyzed in detail. In the second chapter, an<br />

analysis of the Turkish Banking Sector of the year 2009 was done. In the third<br />

chapter, working conditions, educational levels, carreer paths, and managerial<br />

practices of top managers of Turkish Banks and the ways going to success were<br />

analyzed.<br />

Key Words: Bank, Cricis, Board of Directors, Top Management of Banks,<br />

Board of Auditors, Humon Resources Management, Career, Organization, Success<br />

Stories.<br />

iv


İÇİNDEKİLER<br />

Sayfa<br />

ÖNSÖZ .......................................................................................................................... i<br />

ÖZET ...........................................................................................................................iii<br />

ABSTRACT................................................................................................................. iv<br />

TABLOLAR DİZİNİ .................................................................................................. vii<br />

ŞEKİLLER DİZİNİ....................................................................................................viii<br />

GİRİŞ<br />

BİRİNCİ BÖLÜM<br />

BANKALAR YÖNETİM KURULLARI, ÜST YÖNETİMLERİ,<br />

BANKALARIN ORGANİZASYON YAPILARI VE İNSAN KAYNAKLARI<br />

YÖNETİMİ<br />

1.1. Bankaların Yönetim Kurulları ve Üst Yönetimleri.......................................... 4<br />

1.1.2. Türkiye İşBankası A.Ş. Yönetim Kurulu ve Üst Yönetimi .................... 6<br />

1.1.3. Garanti Bankası Yönetim Kurulu ve Üst Yönetimi ................................ 8<br />

1.1.4. Akbank Yönetim Kurulu ve Üst Yönetimi ............................................ 9<br />

1.2. Bankaların Organizasyon Yapıları ve İnsan Kaynakları Yönetimi................ 13<br />

1.2.1. T.C. Ziraat Bankası A.Ş. Organizasyon Yapıları ve İnsan Kaynakları<br />

Yönetimi................................................................................................. 13<br />

1.2.2. Türkiye İş Bankası A.Ş Organizasyon Yapısı ve İnsan Kaynakları<br />

Yönetimi................................................................................................. 30<br />

1.2.3. Garanti Bankası Organizasyon Yapısı ve İnsan Kaynakları Yönetimi. 40<br />

1.2.4. Akbank Organizasyon Yapısı ve İnsan Kaynakları Yönetimi .............. 49<br />

İKİNCİ BÖLÜM<br />

2009 YILINDA BANKACILIK SEKTÖRÜNÜN ANALİZİ<br />

2.1. 2009 Yılında Ekonomik Performans.............................................................. 67<br />

2.2. Türkiye’de Alınan Önlemler.......................................................................... 69<br />

2.2.1. Kredi Kartı Borçlarının Yapılandırılması ............................................. 71<br />

2.2.2. Merkez Bankası Tarafından Alınan Önlemler ...................................... 71<br />

2.2.3. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) Tarafından<br />

Alınan Önlemler..................................................................................... 72<br />

2.2.4. Sermaye Piyasası Kurulu Tarafından Alınan Önlemler........................ 72<br />

2.3. Orta Vadeli Program ve 2010-2012 Dönemine Ilişkin Tahminler................. 73<br />

2.4. 2009 Yılında Bankacılık Sektörü................................................................... 74<br />

v


vi<br />

Sayfa<br />

2.4.1. Seçilmiş Göstergelerde Sektörün Görünümü........................................ 77<br />

2.4.2. Sermaye Yeterliliği ............................................................................... 77<br />

2.4.3. Takipteki Alacaklar............................................................................... 77<br />

2.4.5. 2009 Yılında Bankacılık Sektörünü Ilgilendiren Önemli Düzenlemeler78<br />

2.5. 2009 Yılında Türkiye Ekonomisi.................................................................. 80<br />

2.5.1. Büyüme ................................................................................................. 80<br />

2.5.2. Gayri Safi Yurtici Hasıla (Sabit Fiyatlarla, Yüzde Değişme)............... 81<br />

2.5.3. İstihdam ve ücretler............................................................................... 82<br />

2.5.4. Enflasyon .............................................................................................. 83<br />

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM<br />

BANKALARDA ÜST YÖNETİM YAPISI, ORGANİZASYON YAPISI VE<br />

İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ ANALİZİ<br />

3.1. Bankalarin Üst Yönetim Yapısının Analizi ................................................... 87<br />

3.2. Bankalar Organizasyon Yapısının Analizi..................................................... 93<br />

3.3. Bankalar İnsan Kaynaklari Yönetimi Analizi................................................ 97<br />

3.3.1. T.C. Ziraat Bankası A.Ş.’de İnsan Kaynaklari Yönetimi ..................... 99<br />

3.3.2. Türkiye İş Bankası A.Ş İnsan Kaynaklari Yönetimi........................... 100<br />

3.3.3. Garanti Bankası İnsan Kaynaklari Yönetimi ...................................... 101<br />

3.3.4. Akbank İnsan Kaynaklari Yönetimi.................................................... 105<br />

SONUÇ ..................................................................................................................... 110<br />

KAYNAKÇA............................................................................................................ 112<br />

ÖZGEÇMİŞ .............................................................................................................. 114


TABLOLAR DİZİNİ<br />

vii<br />

Sayfa<br />

Tablo 1.1. T.C. Ziraat Bankası A.Ş. Yönetim Kurulu ................................................. 4<br />

Tablo 1.2. T.C. Ziraat Bankası A.Ş. Üst Yönetimi ...................................................... 5<br />

Tablo 1.3. Türkiye İş Bankası A.Ş. Yönetim Kurulu .................................................. 6<br />

Tablo 1.4. Türkiye İş Bankası A.Ş. Üst Yönetimi ....................................................... 6<br />

Tablo 1.5. Garanti Bankası Yönetim Kurulu ............................................................... 8<br />

Tablo 1.6. Garanti Bankası Üst Yönetimi.................................................................... 8<br />

Tablo 1.7. Akbank Yönetim Kurulu .......................................................................... 10<br />

Tablo 1.8. Akbank Üst Yönetimi ................................................................................ 10<br />

Tablo 1.9. T.C. Ziraat Bankası A.Ş Grup ve Unvanlar Tablosu (Yurtiçi).................. 15<br />

Tablo 1.10. T.C. Ziraat Bankası A.Ş Grup ve Unvanlar Tablosu (Yurtdışı) .............. 16<br />

Tablo 1.11. T.C. Ziraat Bankası A.Ş Kariyer Yolları Tablosu (Denetim).................. 16<br />

Tablo 1.12. T.C. Ziraat Bankası A.Ş Kariyer Yolları Tablosu (Bankacılık Grubu) ... 17<br />

Tablo 1.13. T.C. Ziraat Bankası A.Ş Genel Kriterler ve Yetkinlikler Tablosu<br />

(Genel Kriterler)........................................................................................ 17<br />

Tablo 1.14. T.C. Ziraat Bankası A.Ş Genel Kriterler ve Yetkinlikler Tablosu<br />

(Yetkinlikler)............................................................................................. 18<br />

Tablo 1.15. T.C. Ziraat Bankası A.Ş Başlıca Finansal Göstergeler............................ 25<br />

Tablo 1.16. Türkiye İş Bankası A.Ş Haziran-2010 Döneme Ilişkin Finansal Bilgiler 36<br />

Tablo 1.17. Garanti'nin Başlıca Finansal Göstergeleri ............................................... 47<br />

Tablo 1.18. Garanti Bankası Ortaklık Yapısı (31 Aralık 2009 İtibarıyla) .................. 47<br />

Tablo 1.19. Akbank’da Nitelikli Paya Sahip Kişi Ve Kuruluşlar............................... 49<br />

Tablo 1.20. Akbank Haziran–2010 Konsolide Mali Tablolar..................................... 66<br />

Tablo 2.1. Temel Ekonomik Büyüklükler .................................................................. 73<br />

Tablo 2.2. Gayri Safi Yurtiçi Hasıla .......................................................................... 80<br />

Tablo 2.3. Sektörel Büyüme ....................................................................................... 81<br />

Tablo 2.4. Türk Bankacılık Sektörünün Başlıca Finansal Göstergeleri...................... 86


ŞEKİLLER DİZİNİ<br />

viii<br />

Sayfa<br />

Şekil 1.1. Ziraat Bankası A.Ş. Organizasyon Şeması ................................................. 14<br />

Şekil 1.2. Türkiye İş Bankası A.Ş. Organizasyon Şeması .......................................... 31<br />

Şekil 1.3. 30 Haziran 2010 İtibarıyla Akbank Ortaklık Yapısı................................... 53<br />

Şekil 1.4. Akbank Yönetici Adayı Kariyer Yolları..................................................... 62


GİRİŞ<br />

Ekonomik açıdan, 2009 yılı dünya ekonomisi için oldukça sancılı geçmiştir.<br />

Dünya genelinde derin, yaygın ve yüksek hasarlı bu dönem çok sayıda iktisatçı<br />

tarafından Küresel Kriz olarak değerlendirilmiştir.Küresel Krizin başladığı ve derin<br />

izler bıraktığı alan finansal sektör olmakla birlikte , gelişmelerden hemen hemen<br />

tüm sektörler olumsuz yönde etkilenmiştir.Uluslararası Para Fonu’ na göre dünyada<br />

yaratılan gelir ve ticaret hacmi son 40 yılda yaşanan en şiddetli hızda<br />

küçülmüştür.Çok yüksek boyutlarda servet kayıpları yaşanmış, işsizlik hızla artmış,<br />

bütçe açıklarının kamu borç stoklarının milli gelire oranı yükselmiş, emtia fiyatları<br />

düşmüş, gelişmekte olan ülkelere sermaye girişi azalmış, güven sarsılmış ve<br />

belirsizlik artmıştır.Çok sayıda ülkede finansal sektör aracılık işlevini göremez.,<br />

piyasalar çalışamaz hale gelmiştir.<br />

Hükümetler ve uluslar arası kuruluşlar, finansal sektörün yeniden<br />

çalıştırılması, dünya ekonomisindeki küçülmenin durdurulması/yavaşlatılması ve<br />

güvenin yeniden tesis edilmesi amacıyla uluslar arası kuruluşların da katılımı ile<br />

işbirliği içinde hareket etmeye başlamışlardır. Koordinasyonun daha iyi sağlanmasını<br />

teminen Türkiye’ nin de yer aldığı G-20 ülkeleri, 2008 yılının son çeyreğinden<br />

itibaren uluslar arası alanda uygulanacak önlemlere ilşkin öneriler getirmiştir. Kamu<br />

kesimi, para ve maliye politikası yoluyla ekonomilere müdahale etmiştir. Merkez<br />

bankaları faiz oranlarını hızla aşağıya çekerken, piyasalara ve finansal kurumlara<br />

likidite desteği ve hükümetlerde finansal kurumlara sermaye desteği sağlamışlardır.<br />

Öte yandan dünya genelinde faiz oranlarında yaşanan düşüş ve likidite<br />

imkânlarının genişlemesi sonucu finansal varlık fiyatları özellikle yılın ikinci<br />

yarısından itibaren hızla yükselmiştir. Alınan tedbirlerin reel ekonomi üzerindeki<br />

etkileri sınırlı kalırken, daha çabuk tepki verebilen finans piyasalarında daha güçlü<br />

bir toparlanma görülmüştür.<br />

Türkiye’de ekonomik faaliyet daralmış enflasyon ve faiz oranları düşmüştür.<br />

Uluslararası gelişmelerden ülkemizde önemli ölçüde etkilenmiştir. Dünyaya benzer<br />

şekilde, gelir düşmüş, özel sektörde talep daralmış, dış ticaret hacmi küçülmüş, bütçe<br />

açığı artmış, işsizlik oranı yükselmiş ve sermaye girişi azalmıştır. Buna karşılık<br />

enflasyon ve faiz oranları tarihsel olarak düşük düzeylere gerilemiştir.<br />

1


Enflasyon 1968’ den sonraki en düşük düzeyi olan %6,5’a gerilemiştir.<br />

Enflasyonist baskıları hafiflemesi, Merkez Bankasının kısa vadeli faiz oranlarını<br />

düşürmesine imkân vermiştir. Para Politikası Kurulu faizleri 2009 yılı itibariyle<br />

toplam 8,5 puan düşürmüştür. Kısa vadeli faiz oranıda piyasa tarafından belirlendiği<br />

dönemler itibariyle ilk defa tek haneli düzeye çekilmiştir.Likidite imkânlarını arttıran<br />

Merkez Bankası piyasaya açık piyasa işlemleri yoluyla likidite sağlamıştır.Ayrıca,<br />

döviz alım ihaleleri yolu ile net 3,3 milyar ABD doları döviz satın alarak piyasanın<br />

rahatlatılmasına katkı sağlamıştır(http//www.tbb.org.tr; Bankalarımız,2009 Dergisi,<br />

Türkiye Bankalar Birliği Dergisi Yayını Mayıs,2010, s.1-1,s.1-2).<br />

2010 yılının ikinci çeyreğinde Türkiye ekonomisindeki toparlanma süreci<br />

devam etmiştir. Bu dönemde, iç talebe ilişkin göstergeler ekonomik aktivitenin<br />

olumlu seyrini sürdürdüğüne işaret etmektedir. Öte yandan, Türkiye’nin en büyük<br />

ihracat pazarı olan Avro Alanı’na ilişkin gelişmeler ekonomik aktivitedeki artışı<br />

sınırlandırmıştır. Bu çerçevede, yılın ikinci çeyreğinde Türkiye ekonomisinin %6,5<br />

civarında büyüdüğü tahmin edilmektedir. Bu çerçevede, 2010 yılında Türkiye<br />

ekonomisinin % 6 civarında büyüyebileceği tahmin edilmektedir. İç talepteki<br />

göreceli canlanmanın ithalatı desteklemesine karşılık Avro Alanı ülkelerindeki<br />

sorunların ihracatı baskı altında tutması, dış ticaret açığının genişlemesine neden<br />

olmaktadır. Haziran ayı itibarıyla yıllık enflasyon TÜFE’de %8,37, ÜFE’de ise<br />

%7,64 seviyesinde gerçekleşmiştir. Yılın ilk çeyreğinde vergi ayarlamalarının<br />

yanısıra enerji fiyatları ile işlenmemiş gıda fiyatlarındaki artış paralelinde geçici<br />

olarak yükselen enflasyon, ikinci çeyrekte mevsimsel faktörlerin de devreye<br />

girmesiyle birlikte yıllık bazda gerilemiştir.<br />

Önümüzdeki dönemde enflasyona ilişkin göstergelerin olumlu seyrinin<br />

devam edeceği öngörülmektedir. Yılsonuna göre en yüksek artış %18 ile spot<br />

kredilerde gerçekleşirken söz konusu artış tüketici kredilerinde %16 düzeyinde<br />

gerçekleşmiştir. Avro Alanı’nda yaşanan gelişmelerin risk algılamasını artırması<br />

finansal piyasalar üzerinde baskı yaratmaktadır. Bununla birlikte, dış talebe ilişkin<br />

belirsizliğin artmasına karşılık, iç talebin nispeten istikrarlı seyri kredi hacmindeki<br />

genişlemeye destek vermektedir (http//www.tbb.org.tr; Bankalarımız, 2009 Dergisi,<br />

Türkiye Bankalar Birliği Dergisi Yayını Mayıs, 2010 s.1-3).<br />

2


Bu Tezsiz Yüksek Lisans Bitirme Projesi Çalışmasının Amacı, 2008 yılında<br />

tüm dünyayı etkileyerek bugüne kadar etkisini sürdüren Küresel Ekonomik Krizde<br />

başarılı bir sınav veren Ülkemizdeki Bankacılık sektöründe 2009 yılsonu itibariyle<br />

aktif büyüklük olarak ilk dört sırada yer alan bankaları ele almaktır. Ayrıca,<br />

Bankacılık Sektörünün yaklaşık %50-60’ını oluşturan T.C. Ziraat Bankası A.Ş.<br />

Türkiye İş Bankası A.Ş, Garanti Bankası ve Akbank ‘ın Tepe Yönetimi olarak ifade<br />

edilen Yönetim Kurulu Üyeleri ve Üst Yöneticiler tanıtmaktır. Bankaların<br />

Organizasyon Yapıları ve İnsan Kaynakları Yönetimi Birimlerini detaylı olarak<br />

inceleyerek, 2009 yılı Bankacılık sektör analizi, Çalışanların Çalışma Şartları,<br />

Çalışanların Kariyer Basamakları, Yönetim Uygulamaları ve Başarıya giden yol<br />

haritasının nasıl şekillendiğinin analizi yapmaktır.<br />

Bankalar da kârlılık ve verimlilik ilkesine göre hareket eden bir işletmedir.<br />

Her işletme gibi bankalar da hedefledikleri başarıya ulaşmak için en yüksek kâr ve<br />

verimi almayı nasıl gerçekleştireceklerini tasarlayıp, bunun için geçmişteki tecrübe<br />

ve bilgi birikimlerini de dikkate alarak geleceğe yönelik stratejik planlarını<br />

uygulamaya koyarlar. 2008 yılında ABD’de başlayan ve bütün dünyayı saran<br />

Küresel Ekonomik Kriz’de Türkiye’de kârlılık, verimlilik ve aktif büyüklükte ilk<br />

dört sırada yer alan bankaların tepe yönetimi ve üst yönetimini oluşturan kadroların;<br />

2008-2010 yılları arasında bankacılık sektörüne katkılarını ölçmek, organizasyon<br />

yapılarının nasıl oluştuğunu değerlendirmek ve insan kaynakları yönetimi yapılarını<br />

irdeleyerek başarıya açılan yolun nasıl şekillendiğini belirlemek bitirme projemizin<br />

ana ilkesini oluşturmaktadır. Çünkü, her işletmede hedeflenen başarıya ulaşmada en<br />

önemli katkıyı elbette ki o işletmeyi yöneten yöneticilerin sağladığı ve bunu<br />

gerçekleştirebilmek için işletmelerinde çalışanlarına en uygun organizasyon ve<br />

çalışma koşullarını sunarak elde ettikleri görülmektedir. Bu durum bitirme<br />

projemizin sonuç kısmındaki tespit ve bulgular ile doğrulanmıştır.<br />

3


BİRİNCİ BÖLÜM<br />

BANKALAR YÖNETİM KURULLARI, ÜST YÖNETİMLERİ,<br />

BANKALARIN ORGANİZASYON YAPILARI VE İNSAN KAYNAKLARI<br />

YÖNETİMİ<br />

1.1. Bankaların Yönetim Kurulları ve Üst Yönetimleri<br />

Bankanın Nisan–Haziran 2010 dönemindeki yönetim kurulu başkan ve<br />

üyeleri, denetim komitesi üyeleri, denetçisi ve diğer üst düzey yöneticileri Tablo 1.1<br />

ve 1.2’de gösterilmiştir (http:// www.ziraatbank.com.tr).<br />

Tablo 1.1. T.C. Ziraat Bankası A.Ş. Yönetim Kurulu<br />

Ünvanı İsmi Görevi Öğrenim Dur.<br />

Yönetim Kurulu Bşk. Muharrem KARSLI Başkan Yüksek Lisans<br />

Yönetim Kurulu Başkan<br />

Vekili<br />

Yönetim Kur. Üyeleri<br />

(http:// www.ziraatbank.com.tr).<br />

Mehmet MUMCUOĞLU Yönetim Kurulu Vekili Lisans<br />

Can Akın ÇAĞLAR Genel Müdür ve Yönetim<br />

Kurulu Üyesi<br />

Halil ÇELİK Yönetim Kurulu Üyesi Lisans<br />

Oğuz KAYHAN Yönetim Kurulu Üyesi Lisans<br />

Yüksek Lisans<br />

Dr. Ümran DEMİRÖRS Yönetim Kurulu Üyesi Doktora<br />

Burhanettin AKTAŞ Yönetim Kurulu Üyesi Yüksek Lisans<br />

Hayrettin KAPLAN Yönetim Kurulu Üyesi Doktora<br />

Hikmet Aydın SİMİT Yönetim Kurulu Üyesi Lisans<br />

4


Tablo 1.2. T.C. Ziraat Bankası A.Ş. Üst Yönetimi<br />

Ünvanı İsmi Görevi Öğrenim Dur.<br />

Genel Müdür Can Akın ÇAĞLAR Genel Müdür ve Yönetim<br />

Kurulu Üyesi<br />

Teftiş Kurulu Başkanı Ali ARAS Teftiş Kurulu Başkanı Lisans<br />

Yüksek Lisans<br />

Genel Müdür Vekili Senih BOYACIGİL Gen. Müd. Başyardımcısı Yüksek Lisans<br />

Genel Müdür<br />

Yardımcıları<br />

Selim Güray ÇELİK Gen. Müd. Başyardımcısı Yüksek Lisans<br />

Seyfettin SAĞLAM İnsan Kaynaklarından<br />

Sorumlu Gn. Md. Yrd<br />

İ. Erdal MAZLUM Muhasebe ve Mali<br />

Yönetimden Sor. Gn.<br />

Md. Yrd.<br />

Ercüment GÜLER Kaynak Yönetimi Sor.<br />

Gn. Md. Yrd.<br />

Alpaslan ÇAKAR Bireysel Bankacılıktan<br />

Sor. Genel Müdür<br />

Yardımcısı<br />

Ertuğrul İSPAHA Kredi İzleme ve Takipten<br />

Sorumlu Gn. Md. Yrd<br />

ELİF ZEYNEP ERÜL Kurumsal İletişimden<br />

Sorumlu Gn. Md. Yrd<br />

CEM ÖZŞEN Dış İlişkiler ve<br />

İştiraklerden Sorumlu<br />

Gn. Md. Yrd<br />

Dr. SONER CANKO Bankacılık Oper. Sor.<br />

Gn. Md. Yrd.<br />

ALİ RIZA AKBAŞ Ticari Bankacılıktan<br />

Sorumlu Gn. Md. Yrd<br />

HÜSAMETTİN<br />

GÜLHAN<br />

Tarımsal Bankacılıktan<br />

Sor. Gn. Md. Yrd.<br />

CELAL REYHAN Fon Yönetiminden<br />

Sorumlu Gn. Md. Yrd.<br />

MUSTAFA ŞAHİN Destek Hizmetlerinden<br />

Sorumlu Gn. Md. Yrd.<br />

Yüksek Lisans<br />

Lisans<br />

Lisans<br />

Lisans<br />

Lisans<br />

Lisans<br />

Yüksek Lisans<br />

Doktora<br />

Lisans<br />

Lisans<br />

Yüksek Lisans<br />

Lisans<br />

Oğuz KAYHAN Denetim Komitesi Üyesi Lisans<br />

Denetim Komitesi Hikmet Aydın SİMİT Denetim Komitesi Üyesi Lisans<br />

Abdullah YALÇIN Denetçi Lisans<br />

Denetçiler Mahmut GÜRSES Denetçi Yüksek Lisans<br />

(http:// www.ziraatbank.com.tr).<br />

5


1.1.2. Türkiye İşBankası A.Ş. Yönetim Kurulu ve Üst Yönetimi<br />

Bankanın Haziran 2010 dönemindeki Yönetim Kurulu Başkan ve Üyeleri, Denetim<br />

Komitesi Üyeleri, Denetçisi ve Diğer Üst Düzey Yöneticileri Tablo 1.3 ve 1.4’ de<br />

gösterilmiştir. (http://www.isbank.com. tr)<br />

Tablo 1.3. Türkiye İş Bankası A.Ş. Yönetim Kurulu<br />

Ünvanı İsmi Görevi Öğrenim Dur.<br />

Yönetim Kurulu Bşk. Caner ÇİMENBİÇER Yönetim Kurulu Bşk Lisans<br />

Yönetim Kurulu Başkan<br />

Vekili<br />

Yönetim Kur. Üyeleri<br />

(http://www.isbank.com. tr) .<br />

H. Fevzi ONAT Başkan Vekili Lisans<br />

Prof. Dr. Savaş<br />

TAŞKENT<br />

Yönetim Kurulu Üyesi Profesör<br />

H. Ersin ÖZİNCE Yönetim Kurulu Üyesi ve<br />

Genel Müdür<br />

Lisans<br />

İsmet ATALAY Yönetim Kurulu Üyesi Lisans<br />

Tülin AYKIN Yönetim Kurulu Üyesi Lisans<br />

Tuncay ERCENK Yönetim Kurulu Üyesi Lisans<br />

Adnan KESKİN Yönetim Kurulu Üyesi Lisans<br />

Ali SÖZEN Yönetim Kurulu Üyesi Lisans<br />

Füsun TÜMSAVAŞ Yönetim Kurulu Üyesi Lisans<br />

Hasan KOÇHAN Yönetim Kurulu Üyesi Lisans<br />

Tablo 1.4. Türkiye İş Bankası A.Ş. Üst Yönetimi<br />

Ünvanı İsmi Görevi Öğrenim Dur.<br />

Genel Müdür H. Ersin ÖZİNCE Genel Müdür ve İcra Kurulu<br />

Başkanı<br />

Risk Yönetimi<br />

Bölümü Müdürü<br />

Genel Müdür<br />

Yardımcıları<br />

Rıza İhsan<br />

KUTLUSOY<br />

Lisans<br />

Risk Yönetimi Lisans<br />

A. Aykut DEMİRAY Aktif Pasif Komitesi Başkanı<br />

Uluslararası Bankacılık, Hazine<br />

den sorumlu Genel Müdür Yrd.<br />

Özcan TÜRKAKIN Kurumsal İletişim, İştirakler,<br />

Sermaye Piyasaları, Özel<br />

Bankacılık Pazarlama ve ve Satış<br />

Yönetimi Genel Müdür Yardımcısı<br />

Zafer MEMİŞOĞLU Destek Hizmetleri ve Satın Alma,<br />

İnsan Kaynakları, İnsan Kaynakları<br />

İş Ortaklığı ve İnsan Kaynakları<br />

Faaliyetleri Destek, İnşaat ve<br />

Gayrimenkul, Yetenek Yönetimi<br />

Gen. Md. Yrd.<br />

Lisans<br />

Yüksek Lisans<br />

Lisans<br />

6


Genel Müdür<br />

Yardımcıları<br />

Tablo 1.4. Türkiye İş Bankası A.Ş. Üst Yönetimi (devamı)<br />

Hülya ALTAY Bireysel Krediler, Kartlı Ödeme<br />

Sistemleri, Bireysel Bankacılık<br />

Pazarlama, Satış ve Ürün Yönetimi<br />

Genel Müdür Yardımcısı<br />

Mahmut<br />

MAGEMİZOĞLU<br />

Finansal Yönetim, Yatırımcı<br />

İlişkileri, Yönetim Raporlaması ve<br />

İç Muhasebe Genel Müdür<br />

Yardımcısı<br />

Hakan BARUT İstihbarat ve Mali Analiz, Ticari ve<br />

Kurumsal Krediler İzleme ve<br />

Takip Yön. Gen. Md. Yrd.<br />

Adnan BALİ Kurumsal Bankacılık Pazarlama,<br />

Satış ve Ürün Yönetimi, Ticari<br />

Bankacılık Pazarlama, Satış ve<br />

Ürün Yönetimi, Serbest Bölge<br />

Şubeleri Suat İnce Kurumsal<br />

Krediler, KOBİ Kredileri ve Ticari<br />

Krediler Tahsisi, Perakende<br />

Krediler İzleme ve Takip<br />

Yönetimi, Risk Komitesi Üyesi<br />

Genel Müdür Yardımcısı<br />

Suat İNCE<br />

Kurumsal Krediler,KOBİ<br />

Kredileri,Ticari Krediler<br />

Tahsisi,Perakende Krediler İzleme<br />

ve Takip Yönetimi,Risk Komitesi<br />

Üyesi, Genel Müdür Yardımcısı<br />

Lisans<br />

Yüksek Lisans<br />

Lisans<br />

Lisans<br />

Lisans<br />

Serdar GENÇER Kurumsal Mimari, Proje ve<br />

Değişim Yönetimi, Strateji ve<br />

Kurumsal Performans Yönetimi,<br />

Şube Ağı Gelişt. Gen. Md. Yrd.<br />

Lisans<br />

Hakan ARAN Alternatif Dağıtım Kanalları<br />

Operasyonları, Alternatif Dağıtım<br />

Kanalları Strateji, Bankacılık<br />

Temel Operasyonları, Bilgi<br />

Teknolojileri Çözüm Geliştirme,<br />

Bilgi Teknolojileri Mimari ve<br />

Güvenlik, Bilgi Teknolojileri<br />

Sistem İşletimi, Bilgi Teknolojileri<br />

Ürün ve Hizmet Teslim, Bireysel<br />

Kredi ve Kart Operasyonları, Dış<br />

İşlemler ve Ticari Kredi<br />

Operasyonları, İç Operasyonlar<br />

Genel Müdür Yardımcısı<br />

Lisans<br />

Caner ÇİMENBİÇER Denetim Komitesi Başkanı Lisans<br />

Denetim Komitesi Prof. Dr. Savaş<br />

TAŞKENT<br />

Denetim Komitesi Üyesi Profesör<br />

Prof. Dr. Turgay Denetçi Profesör<br />

Denetçiler<br />

BERKSOY<br />

Taciser BAYER Denetçi Lisans<br />

(http://www.isbank.com. tr).<br />

7


1.1.3. Garanti Bankası Yönetim Kurulu ve Üst Yönetimi<br />

Bankanın Haziran 2010 dönemindeki Yönetim Kurulu Başkan ve Üyeleri,<br />

Denetim Komitesi Üyeleri, Denetçisi ve Diğer Üst Düzey Yöneticileri Tablo 1.5 ve<br />

1.6’ da gösterilmiştir(http:// www.garanti.com. tr)<br />

Tablo 1.5. Garanti Bankası Yönetim Kurulu<br />

Ünvanı İsmi Görevi Öğrenim Dur.<br />

Yönetim Kurulu Bşk. Ferit Faik ŞAHENK Yönetim Kurulu Bşk. Yüksek Lisans<br />

Yönetim Kur. Baş. Vek. <strong>Süleyman</strong> SÖZEN Yönetim Kur. Baş. Vek. Lisans<br />

Yönetim Kur. Üyeleri<br />

(http:// www.garanti.com. tr).<br />

Dr. Ahmet Kamil<br />

ESİRTGEN<br />

Yönetim Kurulu Üyesi Doktora<br />

Des O’SHEA Yönetim Kurulu Üyesi Lisans<br />

Denis Arthur HALL Yönetim Kurulu Üyesi Lisans<br />

Xavier Pascal<br />

DURAND<br />

Yönetim Kurulu Üyesi Lisans<br />

Dr. M. Cüneyt SEZGİN Yönetim Kurulu Üyesi Doktora<br />

Ergun ÖZEN Yönetim Kurulu Üyesi ve<br />

Genel Müdür<br />

Yönetim Kurulu Üyesi<br />

Yönetim Kurulu Üyesi<br />

Tablo 1.6. Garanti Bankası Üst Yönetimi<br />

Yüksek Lisans<br />

Ünvanı İsmi Görevi Öğrenim Dur.<br />

Genel Müdür Ergun ÖZEN Genel Müdür İcra Kurulu<br />

Başkanı<br />

Teftiş Kurulu Başkanı<br />

Genel Müdür<br />

Yardımcıları<br />

Av. Aydın DÜREN Genel Müdür Yardımcısı<br />

– Hukuk Hizmetleri<br />

Ebru Dildar EDİN Gn. Md. Yrd.- Proje &<br />

Satınalım Finansmanı<br />

Tolga EGEMEN Gn. Md. Yrd.-Finans.<br />

Kurum ve Kurumsal<br />

Bankacılık<br />

Ali Fuat ERBİL Gn. Müd. Yrd.-Bireysel<br />

Bank. Ve Dağıtım<br />

Kanalları<br />

Uruz ERSÖZOĞLU Genel Müdür Yardımcısı<br />

- Hazine<br />

Yüksek Lisans<br />

Yüksek Lisans<br />

Lisans<br />

Lisans<br />

Doktora<br />

Lisans<br />

8


Genel Müdür<br />

Yardımcıları<br />

Tablo 1.6. Garanti Bankası Üst Yönetimi (devamı)<br />

Nafiz KARADERE Genel Müdür Yardımcısı<br />

- KOBİ Bankacılığı<br />

Kurumsal Marka<br />

Yönetimi ve Pazarlama<br />

İletişimi<br />

Afzal M. MODAK Genel Müdür Yardımcısı<br />

- Mali İşler<br />

Aydın ŞENEL Genel Müdür Yardımcısı<br />

- Genel Muhasebe<br />

Hüsnü EREL Gen. Müd. Yardımcısı<br />

Teknoloji/Operasyon<br />

Hizmetleri ve Merkezi<br />

Pazarlama<br />

Gökhan ERÜN Gn. Md. Yrd. - İnsan<br />

Kaynakları/Yatırım<br />

Bankacılığı<br />

Turgay GÖNENSİN Genel Müdür Yardımcısı<br />

- Ticari Bankacılık<br />

Adnan MEMİŞ Genel Müdür Yardımcısı<br />

Destek Hizmetleri<br />

Murat MERGİN Stratejik Planlama Genel<br />

Müdür Yardımcısı<br />

Zekeriya ÖZTÜRK Genel Müdür Yardımcısı-<br />

Uluslararası İş Geliştirme<br />

Mehmet SEZGİN Garanti Ödeme<br />

Sistemleri A.Ş.<br />

- Genel Müdür<br />

Ali TEMEL Genel Müdür Yardımcısı<br />

- Krediler<br />

Lisans<br />

Yüksek Lisans<br />

Lisans<br />

Lisans<br />

Yüksek Lisans<br />

Lisans<br />

Yüksek Lisans<br />

Lisans<br />

Yüksek Lisans<br />

Yüksek Lisans<br />

Lisans<br />

Dr. M. Cüneyt SEZGİN Denetim Komitesi Üyesi Doktora<br />

Denetim Komitesi Des O’SHEA Denetim Komitesi Üyesi Lisans<br />

Murat İNAN Denetçi Lisans<br />

Denetçiler Altan Reha GÖKSU Denetçi Lisans<br />

(http:// www.garanti.com. tr)<br />

1.1.4. Akbank Yönetim Kurulu ve Üst Yönetimi<br />

Banka’nın, Yönetim Kurulu Başkan ve Üyeleri, Denetim Komitesi Üyeleri<br />

Denetçisi ve Diğer Üst Düzey Yöneticileri İle Genel Müdür Ve Yardımcılarının<br />

Sorumluluk Alanları Tablo 1.7 ve 1.8’de gösterilmiştir (http://www.akbank.com. tr).<br />

9


Tablo 1.7. Akbank Yönetim Kurulu<br />

Ünvanı İsmi Görevi Öğrenim Dur.<br />

Yönetim Kurulu Bşk. S.SABANCI DİNÇER Başkan ve Murah. Üye Y. Lisans<br />

Yönetim Kur. Şeref Bşk. Erol SABANCI Şeref Bşk. Üye ve Dnş. Lisans<br />

Yönetim Kur. Üyeleri<br />

(http:// www.akbank.com. tr.)<br />

Zafer KURTUL Başkan Yrd. ve Mur. Üye Yük. Lis.<br />

Bülent ADANIR Murahhas Üye Yük. Lis.<br />

Hayri ÇULHACI Murahhas Üye Yük. Lis.<br />

M. Hikmet BAYAR Üye Yüksek Lisans<br />

Ş. Yaman TÖRÜNER Üye Lisans<br />

William J. MILLS Üye Lisans<br />

Emre DERMAN Üye Lisans<br />

Ziya AKKURT Üye ve Gn. Md. Yüksek Lisans<br />

Tablo 1.8. Akbank Üst Yönetimi<br />

Ünvanı İsmi Görevi Öğrenim Dur.<br />

Genel Müdür Ziya AKKURT Genel Müdür Lisans<br />

Teftiş Kurulu Başkanı Eyüp ENGİN Teftiş Kurulu Başkanı Lisans<br />

Genel Müdür Vekili Reşit TOYGAR Hazine Yüksek Lisans<br />

Genel Müdür<br />

Yardımcıları<br />

S. Hakan BİNBAŞGİL Bireysel Bankacılık Yüksek Lisans<br />

Zeki TUNCAY İnsan Kay. ve Destek Lisans<br />

M. Fikret ÖNDER Özel Bankacılık Yüksek Lisans<br />

Sevilay ÖZSÖZ Operasyon Lisans<br />

Alpaslan ÖZLÜ Bilgi Teknolojileri Yüksek Lisans<br />

Ferda BESLİ KOBİ Bankacılığı Lisans<br />

Ahmet Fuat AYLA Krediler Lisans<br />

Hülya KEFELİ Uluslararası Bankacılık Lisans<br />

K. Atıl ÖZUS Finansal Koordinasyon Lisans<br />

A. Galip TÖZGE Bireysel Bankacılık Yüksek Lisans<br />

Cem MENGİ Kurumsal Bankacılık Lisans<br />

M. Tülay KÖNÜMAN Ödeme Sistemleri Lisans<br />

Tunç AKYURT Strateji Yüksek Lisans<br />

Bülent ADANIR Denetim Komitesi Bşk. Yüksek Lisans<br />

Denetim Komitesi M. Hikmet BAYAR Denetim Kom. Üyesi Lisans<br />

Denetçiler M. Nedim<br />

BOZFAKIOĞLU<br />

(http:// www.akbank.com. tr).<br />

Mevlüt AYDEMİR Denetçi Lisans<br />

Denetçi Lisans<br />

10


AKBANK Yönetim Kurulu Komiteleri<br />

Üst Yönetim Komitesi<br />

Akbank’ın Üst Yönetim Komitesi; Banka’nın finansal verileri, iş birimi<br />

kârlılıkları, sektöründeki konumu ve yeni iş gelişmeleri gibi konuları<br />

değerlendirmektedir. Komite toplantılarının zamanlaması ve içeriği yıllık olarak<br />

belirlenir.<br />

Suzan Sabancı Dinçer, Başkan (Yönetim Kurulu Başkanı ve Murahhas<br />

Üye)Hayri Çulhacı, Üye (Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı ve Murahhas<br />

Üye)Bülent Adanır, Üye (Yönetim Kurulu Murahhas Üye) Ziya Akkurt, Üye<br />

(Yönetim Kurulu Üyesi ve Genel Müdür)<br />

Denetim KomitesiYönetim Kurulu’nun denetim ve gözetim faaliyetlerinin<br />

yerine getirilmesine yardımcı olmaktan sorumlu olan Denetim Komitesi, iç sistemler<br />

ile muhasebe ve raporlama sistemlerinin işleyişini, yeterliliğini gözetmekle<br />

görevlidir. Bülent Adanır, Başkan (Yönetim Kurulu Murahhas Üye)Hikmet Bayar,<br />

Üye (Yönetim Kurulu Üyesi).<br />

Kurumsal Yönetim ve Sosyal Sorumluluk Komitesi<br />

Kurumsal Yönetim ve Sosyal Sorumluluk Komitesi; Bankada kurumsal<br />

yönetim ilkelerine uyumun takibi ve kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerinin<br />

yürütülmesini gözetmek amacıyla 2009 yılında kurulmuştur. Komite yılda en az iki<br />

defa toplanır. Hayri Çulhacı, Başkan (Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı ve<br />

Murahhas Üye)Suzan Sabancı Dinçer, Üye (Yönetim Kurulu Başkanı ve Murahhas<br />

Üye)Ziya Akkurt, Üye (Yönetim Kurulu Üyesi ve Genel Müdür) Hakan Binbaşgil,<br />

Üye (Genel Müdür Vekili – Bireysel Bankacılık ve Kurumsal İletişim) Bade<br />

Sipahioğlu Işık, Üye (Genel Müdür Yardımcısı - İnsan Kaynakları) Atıl Özus, Üye<br />

(Genel Müdür Yardımcısı – Finansal Koordinasyon) Cenk Göksan, Üye (Bölüm<br />

Başkanı -Yatırımcı İlişkileri) Derya Bigalı, Üye (Müdür – Akbank Sanat).<br />

Kredi Komitesi<br />

Kredi Komitesi, belirli tutarların üzerindeki kredi tekliflerini yasal mevzuata,<br />

bankacılık ilkelerine ve Banka’nın hedef ve kredi politikalarına uygun olması<br />

kriterlerine göre inceleyen son kredi tahsis karar merkezidir.<br />

11


Erol Sabancı, Başkan (Yönetim Kurulu Şeref Başkanı ve Danışmanı - Üye)<br />

Bülent Adanır, Üye (Yönetim Kurulu Murahhas Üye) Ziya Akkurt, Üye (Yönetim<br />

Kurulu Üyesi ve Genel Müdür).<br />

Üst Düzey Risk Komitesi<br />

ÜDRK, risk politikalarının oluşturulması, risklerin ölçülmesi ve yönetilmesi<br />

amacıyla yöntemlerin belirlenmesi, uygun risk limitlerinin oluşturulması ve<br />

izlenmesinden sorumludur. Oluşturulan tüm risk politikaları yazılı hale getirilip<br />

Banka’nın uzun vadedeki genel stratejisiyle bütünleştirilmektedir. Mazereti olmadığı<br />

sürece tüm komite üyeleri toplantılara katılmaktadırlar.<br />

Bülent Adanır, Başkan (Yönetim Kurulu Murahhas Üye) Suzan Sabancı<br />

Dinçer, Üye (Yönetim Kurulu Başkanı ve Murahhas Üye) Hayri Çulhacı, Üye<br />

(Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı ve Murahhas Üye) Ziya Akkurt, Üye (Yönetim<br />

Kurulu Üyesi ve Genel Müdür).<br />

Uluslararası Danışma Kurulu<br />

Kemal DERVİŞ: Başkan<br />

Sir Winfried BİSCHOFF: Üye<br />

Bülent ECZACIBAŞI: Üye<br />

Lubna OLAYAN: Üye<br />

Rodrigo de RATO: Üye<br />

Lord STERN: Üye (http:// www.akbank.com. tr).<br />

12


1.2. Bankaların Organizasyon Yapıları ve İnsan Kaynakları Yönetimi<br />

1.2.1. T.C. Ziraat Bankası A.Ş. Organizasyon Yapıları ve İnsan Kaynakları<br />

Yönetimi<br />

T.C. ZİRAAT BANKASI A.Ş. İnsan Kaynakları Politikaları<br />

Çalışma hayatını düzenleyen mevzuat hükümlerinin uygulanması ve<br />

çalışanların kuruma en yüksek verimle bağlılıklarının karşılıklı iyi niyet ilkeleri<br />

çerçevesi içinde geliştirilmesidir. Bu çerçevede, Kurum çalışanları ile ilgili tüm<br />

politika ve uygulamalar (fırsat eşitliği, performans değerlendirme, ücret ve yan<br />

ödeme uygulamaları ve istihdam ile ilgili tüm diğer konular) İnsan Kaynakları<br />

Bölümü tarafından yasal düzenlemelere uygun olarak geliştirilir ve ilişkilerde<br />

çalışma hayatını düzenleyen mevzuat hükümleri aksi belirtilmedikçe uygulanır.<br />

Çalışanların, Etik İlkeler, üst amirlerinin talimatları, sektör genel davranış ve<br />

teamülleri ile yasalara aykırı davranışta bulunmaları halinde disiplin yönetmeliği<br />

hükümleri uygulanır. Tüm insan kaynakları uygulamalarına ilişkin detaylı bilgiler<br />

ilgili yönetmeliklerde açıklanmıştır. Yönetim sorumluluğu taşıyan çalışanlar, işlerin<br />

devredildiği kişilerin işin tatmin edici şekilde yapılması için gereken yetenek ve<br />

deneyime sahip olduklarından emin olarak iş paylaşımı ve yetki devri yapmak<br />

zorundadır. Çalışanlar bu kural ve standartlara aykırı davranışları ilgili yerlere<br />

bildirmemeleri de başlı başına bir kural ihlali sayılacak ve bu durum, tespiti halinde<br />

disiplin cezalarına konu olacaktır.<br />

İşe Alma Süreci<br />

Eleman ihtiyacı duyulan görevlere, tanımlanan unvanlarla alınacaklar için,<br />

İnsan Kaynakları Yönetmeliğinde belirtilen genel şartların yanında, işin özelliğine<br />

göre, eleman açığı bulunan ünitenin önerileri de değerlendirilerek özel şartlar<br />

belirlenir ve ilan edilir. Ziraat Bankasında tüm iş başvurularının yazılı olarak<br />

yapılması esastır. Yazılı sınava girmek ve/veya mülakata katılmak isteyenler, İş<br />

Başvuru Formunu doldurarak, ilanlarda belirtilen yerlere başvurur. İşin özelliğine<br />

göre, İş Başvuru Formuna banka tarafından istenen diğer belgeler eklenir.<br />

13


Sosyal Olanaklar<br />

Ziraat Bankası ailesini oluşturan tüm çalışanlar çeşitli sosyal hak ve<br />

olanaklardan yararlanmaktadır. Banka çalışanları ve bakmakla yükümlü oldukları<br />

aile fertleri, İdari, Sosyal ve İletişim Hizmetleri Daire Başkanlığı tarafından<br />

yürütülen sağlık hizmetleri işlemleri çerçevesinde, hem Banka bünyesindeki sağlık<br />

ünitelerinden yararlanabilmekte, hem de diğer resmi ve özel sağlık kuruluşlarından<br />

hizmet alabilmektedir. İstanbul, Ankara ve İzmir'de çalışan personel için servis<br />

imkânı bulunmaktadır. Tüm çalışanlar öğle yemeği imkanı tanınmaktadır. Görev<br />

yerinde; Bankaya ait lojmanların bulunması halinde, ihtiyaç duyan personel, belli<br />

kurallar dâhilinde lojman tahsisi yapılabilmektedir. Ankara ve İstanbul'da bulunan<br />

kreş-yuvalardan personel çocukları faydalanabilmektedir. Didim Akbük'te bulunan<br />

kamp yaz ayları boyunca personele hizmet vermektedir. (http://www.<br />

ziraatbank.com.tr.)<br />

T.C. ZİRAAT BANKASI A.Ş.<br />

Genel Müdürlük Organizasyon Şeması<br />

Kaynak<br />

Yönetimi<br />

Kaynak<br />

Yönetimi<br />

Nakit<br />

Yönetimi<br />

Ticari<br />

Bankacılık<br />

Ticari<br />

Pazarlama<br />

Ticari<br />

Krediler<br />

KOBİ<br />

Bankacılığı<br />

Bireysel<br />

Bankacılık<br />

Bireysel<br />

Pazarlama<br />

Bireysel<br />

Krediler<br />

ADK<br />

Yönetim Kurulu<br />

Büro Hizmetleri<br />

Hukuk<br />

Müşavirliği<br />

Tarımsal<br />

Bankacılık<br />

Tarımsal<br />

Pazarlama<br />

Tarımsal<br />

Krediler<br />

Tarımsal<br />

Projeler<br />

Kredi İzleme<br />

ve Takip<br />

Kredi Risk<br />

İzleme<br />

Mali Tahlil<br />

İstihbarat<br />

Takipteki<br />

Krediler<br />

YÖNETİM KURULU<br />

Genel Müdür<br />

Can Akın ÇAĞLAR<br />

Fon<br />

Yönetimi<br />

Fon Yönetimi<br />

Orta Ofis<br />

Kurumsal<br />

İletişim<br />

Dış İlişkiler<br />

ve İştirakler<br />

Dış<br />

İlişkiler<br />

İştirakler<br />

İnsan<br />

Kaynakları<br />

Kurumsal<br />

Yönetim<br />

İnsan<br />

Kaynakları<br />

Eğitim<br />

Disiplin<br />

Kurulu<br />

İç<br />

Kontrol<br />

Risk<br />

Yönetimi<br />

Genel Müdür Baş Yardımcısı Genel Müdür Baş Yardımcısı<br />

Yönetim Kurulu’nun 20.11.2008 tarih ve 333 sayılı kararı ile değişik<br />

Fon<br />

Yönetimi<br />

Tanıtım ve<br />

İletişim<br />

Hizmetleri<br />

Çalışan İlişkileri<br />

Yönetimi<br />

Teftiş Kurulu<br />

Başkanlığı<br />

İç Kontrol<br />

Grup Bşk.<br />

Risk Yönetimi<br />

Grup Bşk.<br />

Şekil 1.1. Ziraat Bankası A.Ş. Organizasyon Şeması<br />

Uyum<br />

Muhasebe ve<br />

Mali Yönetim<br />

Genel Muhasebe<br />

ve Raporlama<br />

Stratejik<br />

Planlama<br />

Bankacılık<br />

Operasyonları<br />

Şube<br />

Operasyonları<br />

Hazine<br />

Operasyonları<br />

Dış İşlem<br />

Operasyonları<br />

Bilgi Teknolojileri<br />

Yönetimi<br />

14<br />

Destek<br />

Hizmetleri<br />

Satınalma ve<br />

İdarî Hizmetler<br />

İnşaat<br />

Hizmetleri


T.C. Ziraat Bankası Ortaklık Yapısı<br />

T.C. Ziraat Bankası’nın sermayesi T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı’na<br />

aittir. Yönetim Kurulu Başkan ve Üyeleri, Denetim Kurulu Üyeleri ile Genel Müdür<br />

ve Yardımcıları, Banka’da hisse sahibi değildir. Kurumsal Profil T.C. Ziraat Bankası<br />

A.Ş. 1863 yılında kurulmuştur. Banka, Haziran 2010 itibarıyla 1.342 yurt içi hizmet<br />

noktası ve 22.051 personeli ile günde yaklaşık 2 milyon müşterisine hizmet<br />

sunmaktadır. Hizmet sunum ölçeğiyle de ülkemizin en büyüğü olan Ziraat Bankası,<br />

Türkiye’nin 426 noktasında rakipsiz konumdadır. Türk işadamlarının gittiği her yere<br />

onlarla birlikte veya onlardan önce gitmek prensibi ile hareket eden ve yurt dışında<br />

büyüme yönünde adımlar atan T.C. Ziraat Bankası 17 ülkede toplam 72 noktada<br />

hizmet vermektedir. 2010 yılı Haziran ayı sonu BDDK verilerine göre sektörden<br />

%15’lik pay alan T.C. Ziraat Bankası’nın toplam aktifleri Haziran 2010 itibarıyla<br />

133 milyar TL’ye ulaşmıştır (http:// www.ziraatbank.com.tr).<br />

Tablo 1.9. T.C. Ziraat Bankası A.Ş Grup ve Unvanlar Tablosu (Yurtiçi)<br />

UNVAN<br />

GRUBU<br />

HİZMET GRUBU<br />

Bankacılık Grubu İç Sistemler Grubu İhtisas Grubu Destek<br />

Grubu<br />

Unvanlar Unvanlar Unvanlar Unvanlar<br />

I. Grup Unvanlar -Genel Md. Baş. Yrd.<br />

-Genel Müdür Yrd.<br />

II. Grup<br />

Unvanlar<br />

III. Grup<br />

Unvanlar<br />

IV. Grup<br />

Unvanlar<br />

V. Grup<br />

Unvanlar<br />

VI. Grup<br />

Unvanlar<br />

VII. Grup<br />

Unvanlar<br />

VIII. Grup<br />

Unvanlar<br />

-Grup Başkanı<br />

-1.Hukuk Müşaviri<br />

-Daire Başkanı<br />

-Bölge Baş Müdürü<br />

-Danışman<br />

-Şube Müdürü<br />

-Hukuk Müşaviri<br />

-Bölüm Müdürü<br />

-Müşavir Avukat<br />

-Yönetmen<br />

-Kıdemli Avukat<br />

-Uzman<br />

-Yönetmen Yrd<br />

-Avukat<br />

-Uzman Yrd.<br />

-Servis Yetkilisi<br />

-Teftiş Kurulu Başk.<br />

-Grup Başkanı<br />

-Daire Başkanı<br />

-Baş Müfettiş<br />

-Baş İç Kontrolör<br />

-Baş Risk Analisti<br />

-Bölüm Müdürü<br />

-Kıdemli Müfettiş<br />

-Kıdemli İç Kontrolör<br />

-Kıdemli Risk Analisti<br />

-Müfettiş<br />

-İç Kontrolör<br />

-Risk Analisti<br />

-Müfettiş Yrd.<br />

-İç Kontrolör Yrd.<br />

-Risk Analist Yrd.<br />

-Bölüm Müdürü<br />

-Yönetmen<br />

-Baş Asistan<br />

-Kıd.Müh./ Mim<br />

-Müh./Mimar<br />

-Yön. Asistanı<br />

-Baş Tek. Pers.<br />

-Yönetici<br />

Asistan Yrd.<br />

-Teknik Pers.l<br />

-Servis Görevlisi -Asistan<br />

-Tek. Pers. Yrd.<br />

15<br />

-Güv. Gör.<br />

-Haber. Gör.<br />

-Kurye<br />

-Şoför


Tablo 1.10. T.C. Ziraat Bankası A.Ş Grup ve Unvanlar Tablosu (Yurtdışı)<br />

UNVAN GRUBU YURT İÇİ UNVANI YURT DIŞI UNVANI<br />

II. Grup Daire Başkanı<br />

Bölge Baş Müdürü<br />

III.Grup Şube Müdürü<br />

Bölüm Müdürü<br />

IV.Grup Yönetmen Yönetmen<br />

Temsilci<br />

Temsilci Yrd.<br />

V.Grup Uzman<br />

Yönetmen Yrd.<br />

VI.Grup Uzman Yrd.<br />

Servis Yetkilisi<br />

Yurt Dışı İştirak Genel Müdürü<br />

Yurt Dışı İştirak Genel Müdür Yrd.<br />

Yurt Dışı Şube Müdürü<br />

Yurt Dışı Bölüm Müdürü<br />

Temsilci<br />

Uzman<br />

Yönetmen Yrd.<br />

Temsilci Yrd.<br />

Uzman Yrd.<br />

Servis Yetkilisi<br />

Temsilci Yrd.<br />

VII.Grup Servis Görevlisi Servis Görevlisi<br />

Temsilci Yrd.<br />

Tablo 1.11. T.C. Ziraat Bankası A.Ş Kariyer Yolları Tablosu (Denetim)<br />

KARİYER<br />

YOLU<br />

Teftiş<br />

VIII. Grup<br />

Unvanlar<br />

İÇ SİSTEMLER GRUBU UNVANLARI<br />

VII. Grup<br />

Unvanlar<br />

VI. Grup<br />

Unvanlar<br />

- - Başlangıç<br />

Müfettiş<br />

Yrd<br />

İç Kontrol - - Başlangıç<br />

İç<br />

Kontrolör<br />

Yrd.<br />

Risk<br />

Yönetimi<br />

- - Başlangıç<br />

Risk<br />

Analist<br />

Yrd.<br />

V. Grup<br />

Unvanlar<br />

. 4 Yıl<br />

Sonra<br />

Müfettiş<br />

4 Yıl<br />

Sonra<br />

İç<br />

Kontrolör<br />

4 Yıl<br />

Sonra<br />

Risk<br />

Analisti<br />

IV. Grup<br />

Unvanlar<br />

3 Yıl<br />

Sonra<br />

Kıdemli<br />

Müfettiş<br />

3 Yıl<br />

Sonra<br />

Kıdemli İç<br />

Kontrolör<br />

3 Yıl<br />

Sonra<br />

Kıdemli<br />

Risk<br />

Analisti<br />

16<br />

III. Grup<br />

Unvanlar<br />

3 Yıl<br />

Sonra<br />

Baş<br />

Müfettiş<br />

3 Yıl<br />

Sonra<br />

Baş İç<br />

Kontrolör<br />

3 Yıl<br />

Sonra<br />

Baş Risk<br />

Analisti<br />

(*) İç sistemler grubuna dahil unvanlar için özel yönetmeliklerinde belirtilen bekleme süreleri bu<br />

yönetmelik hükümlerine tabidir.<br />

Kaynak: http:// www.ziraatbank.com.tr.)(T.C.Ziraat BankasıA.Ş.İnsanKaynakları Yönetmeliği-2010.


KARİYER<br />

YOLU<br />

Tablo 1.12. T.C. Ziraat Bankası A.Ş Kariyer Yolları Tablosu (Bankacılık<br />

Grubu)<br />

VIII.<br />

Grup<br />

Unvan<br />

VII. Grup<br />

Unvan<br />

BANKACILIK GRUBU UNVANLARI<br />

VI. Grup<br />

Unvan<br />

V. Grup<br />

Unvan<br />

Hukuk - - Başlangıç<br />

Avukat<br />

Uzmanlık - - Başlangıç<br />

Uzman<br />

Yrd<br />

Diğer<br />

Bankacılık<br />

Personeli<br />

- Başlangıç<br />

Servis<br />

Görevlisi<br />

3 Yıl<br />

Sonra<br />

Servis<br />

Yetkilisi<br />

3 Yıl<br />

Sonra<br />

Uzman<br />

3 Yıl<br />

Sonra<br />

Yönetmen<br />

Yrd.<br />

IV. Grup<br />

Unvan<br />

5 Yıl Sonra<br />

Kıd. Avukat<br />

2 Yıl Sonra<br />

Müşavir<br />

Avukat<br />

4 Yıl Sonra<br />

Yönetmen/<br />

Şb, Müd,-C3<br />

3 Yıl Sonra<br />

Yönetmen/<br />

Şube<br />

Müdürü-C3<br />

III. Grup<br />

Unvan<br />

3 Yıl<br />

Sonra<br />

Hukuk<br />

Müşaviri<br />

3 Yıl<br />

Sonra<br />

Bölüm/<br />

Şb, Müd,<br />

3 Yıl<br />

Sonra<br />

Bölüm /<br />

Şube<br />

Müdürü<br />

17<br />

II. Grup<br />

Unvan<br />

3 Yıl Sonra<br />

1. Hukuk<br />

Müşaviri<br />

3 Yıl Sonra<br />

Daire Bşk. /<br />

Böl, Baş<br />

Müd,<br />

3 Yıl Sonra<br />

Daire Bşk. /<br />

Böl, Baş<br />

Müd.<br />

*Genel Müdürlük birimlerinde çalışan personel için bu tabloda belirtilen bekleme süreleri 2 yıl<br />

uzatılabilir** Eleman temininde zorluk çekilen şubeler için bekleme süreleri 2 yıl geriye çekilebilir.<br />

Tablo 1.13. T.C. Ziraat Bankası A.Ş Genel Kriterler ve Yetkinlikler Tablosu<br />

(Genel Kriterler)<br />

GENEL KRİTERLER TANIM<br />

I. Kendini Geliştirme<br />

II. İş Sorumluluğu<br />

III. Olumsuzluklarla<br />

Başedebilme<br />

IV. Kalite ve Hizmet<br />

Bilinci<br />

V. İş Bilgisi<br />

VI. Etik İlkelere ve<br />

Kurallara Uyum<br />

İşini daha iyi yapabilmek için eksik yönlerini gidermeye, mevcut<br />

yönlerini ise sürekli geliştirmeye çalışmak<br />

İşlerin sorumluluğunu alarak işini sahiplenmek, yetki alanı<br />

içerisindeki yükümlülükleri yerine getirmek, işlere süreç odaklı<br />

yaklaşarak sonuçlarından sorumlu olmak<br />

Yoğun çalışma ortamlarının, elverişsiz koşulların, zaman kısıtının,<br />

belirsizliklerin, değişimlerin, risklerin, kişilerarası baskı ve<br />

anlaşmazlıkların yarattığı olumsuzluklar ile karşılaştığında çabuk<br />

toparlanmak ve kendi iş yapış şeklini ve zamanını olumsuzluğu<br />

bertaraf edecek şekilde tekrar organize etmek<br />

Çevresinin ihtiyaç ve taleplerini karşılamak için elindeki tüm<br />

olanakları kullanmak, yeri ve zamanı geldiğinde bu ihtiyaçları<br />

öngörmek, sorumluluğu altındaki işleri düzenli, eksiksiz, hatasız ve<br />

zamanında gerçekleştirmek<br />

Belirli bir görevin gerektirdiği teknik ve mesleki bilgi ve beceriye<br />

sahip olmak, bunları etkin kullanmak<br />

Hem kişisel hem profesyonel anlamda yüksek etik standartlara sahip<br />

olarak kişiler arası ilişkilerde dürüst ve adil davranış sergilemek


Tablo 1.14. T.C. Ziraat Bankası A.Ş Genel Kriterler ve Yetkinlikler Tablosu<br />

(Yetkinlikler)<br />

YETKİNLİKLER<br />

I. KARAR ALMA<br />

Görev tanımı ve kendine verilen yetkiler çerçevesinde mantıklı ve verimli bir şekilde düşünerek<br />

durumları ve bilgiyi sistematik bir şekilde organize ederek anlayabilmek ve bu doğrultuda özgün<br />

kararlar almak<br />

Seviye Seviye Tanımları<br />

A<br />

Belirsiz, problemli ve riskli durumlarda hedefler ve stratejiler doğrultusunda<br />

gerçekçi, hızlı, uygulanabilir ve gerektiğinde kapsamlı, uzun vadeli kararlar alır<br />

Karar alınacak durumlar ile ilgili tüm bilgiye sahip olarak, karar alma<br />

mekanizmasının daha alt seviyelerde gerçekleşmesini teşvik eder<br />

B<br />

C<br />

Karmaşık problemlerle ilgili kararlar ve sonuçlarının sorumluluğunu alır ve taşır.<br />

Kurumun yön bulması gereken konumlarda kararlılık gösterilmesinde ve nihayetinde<br />

kararlar alınmasında etkin rol oynar.<br />

Karar alma sürecinde yetki ve sorumlulukları dahilinde inisiyatif alır, yetki ve<br />

sorumluklarını aşan durumlarda da inisiyatif alınmasında da öneri ve çözüm<br />

getirerek etkin rol oynar.<br />

Az bilgi ya da belirsizlik gibi koşullar altında bile karar verme yetkinliğine sahiptir.<br />

Karar alırken mevcut veriler ve iş planları doğrultusunda kararlar alır.<br />

Gerektiğinde başkalarından da fikir alarak kararlarını farklı seçenekleri<br />

D<br />

değerlendirdikten sonra alır, problemli durumlarda da doğru ve hızlı karar alır.<br />

Kendi uzmanlık alanı ile ilgili çalışma standartları ve iş talimatlarına uygun rutin<br />

kararlar alır<br />

II. GELİŞİM SAĞLAMA<br />

Birlikte çalıştığı kişilerin yönetsel ve sosyal yetkinliklerinin geliştirilmesine katkıda bulunmak,<br />

çalışanların gelişimi için fırsatlar yaratarak durumlarını gözden geçirmek, iyileştirmek ve sonuçları<br />

takip etmek, çalışanlarının gelişiminin kurumsal gelişimle örtüşmesini sağlayarak değişik görev<br />

alanlarına yönlendirilmesini sağlamak<br />

Seviye Seviye Tanımları<br />

A<br />

Uzun dönemli koçluk ve gelişim sağlar. Çalışma ortamında gelişimin ve böylelikle<br />

kurum hedeflerine uygun iyi sonuçlar üretmenin devamlılığını esas alır. Hataların ya<br />

da hataların tekrarını önleyici sistemler kurar. Organizasyonun yetenek tabanını<br />

genişletmek amacıyla çalışanlar için uygun ve faydalı görevler atar, çalışanlarını<br />

cesaretlendirir.<br />

Kendi bilgi, beceri ve deneyimlerini hem kendisine bağlı hem de diğer çalışanlarla<br />

B<br />

paylaşarak yönetici yetiştirmeyi uzun vadeli gelişim için temel amaç alır.<br />

Performans değerlendirmesi yaparken daima tarafsız ve adaletlidir.<br />

İşlerin kesintisiz gerçekleştirilebilmesi için gerektiğinde çalışma arkadaşlarına ilgili<br />

yönlendirmeleri yapar ve kontrollü bir şekilde inisiyatif almalarını sağlar<br />

İşleri çalışma arkadaşlarına dağıtmış olsa dahi nihai sorumluluğun kendisinde<br />

olduğunun bilincindedir. Astlarının gelişimleri için bireysel önerilerde bulunur,<br />

hataların tekrarlanmasını önlemeyi temel alır, ancak hataların da öğrenme yöntemi<br />

olabileceğini kabul eder ve doğrudan suçlamada bulunmadan çalışanların kendilerine<br />

olan güven gelişimini sağlar.<br />

Performans değerlendirmesi yaparken daima tarafsız ve adaletlidir.<br />

18


Tablo 1.14. T.C. Ziraat Bankası A.Ş Genel Kriterler ve Yetkinlikler Tablosu<br />

(Yetkinlikler) (devam)<br />

C<br />

Çalışanlar arasında işbölümü yaparken adaletli davranır. Düşük performanslı<br />

çalışanlara görev ve sorumluluk vermekten kaçınmaz, onları daha yakından<br />

gözlemleyip yoğun yönlendirme ve destekle Kuruma kazandırır. Örneğin, sebepleri<br />

ve gerekçeleriyle beraber işin nasıl yapılacağını bizzat gösterir.<br />

Uygulamada oluşabilecek engelleri görür, acil durum ve yedekleme planları yaparak<br />

riskleri ortadan kaldırır. Ek kaynak, araç-gereç ve değişik uzmanlıklardan yardım<br />

sağlama gibi yöntemlerle astların yararlı sonuçlar üretmesine destek verir.<br />

Performans değerlendirmesi yaparken daima tarafsız ve adaletlidir.<br />

D<br />

Başkalarının öğrenmeye ve performanslarını geliştirmeye istekli olduklarını ve bunu<br />

gerçekleştirebileceklerine inanır.<br />

Performans değerlendirmesi yaparken daima tarafsız ve adaletlidir.<br />

III. BAŞARI ODAKLILIK<br />

Her zaman yön gösterilmesini beklemeden motivasyon kaynağının kendisi olduğunun bilincinde<br />

olarak başarıya ulaşmak için kendisini ve çevresini sürekli geliştirme, fırsatları avantaja çevirme<br />

azmi ve enerjisine sahip olmak<br />

Seviye Seviye Tanımları<br />

A<br />

Başarıya ulaşma tutkusu ile belirlenen hedeflere ulaşmak için sürekli yaratıcı ve<br />

yenilikçi yollar arar ve avantaj sağlanabilecek tüm fırsatları değerlendirme azmine ve<br />

enerjisine sahiptir<br />

Kendine zorlayıcı hedefler koyar ve hesaplanmış riskler alır.<br />

Çalışanların kendilerini geliştirmelerine ve yüksek performans standartlarını<br />

gerçekleştirebilmelerine elverişli bir ortam yaratarak bunu kültür haline getirir.<br />

B<br />

Başarıya ulaşma amacı ile deneyimlerini de kullanarak kendisi, işi ve bağlı<br />

çalışanları için yeni uygulama ve gelişim olanaklarını düzenli olarak araştırır, takip<br />

eder ve uygular<br />

Performansını kurumsal hedeflere göre sürekli geliştirir.<br />

C<br />

İş planlarını gerçekleştirirken karşılaştığı engelleri aşmak için çaba sarfeder.<br />

Başladığı işi bitirme azmine sahiptir.<br />

Kendisini motive edecek ihtiyaç ve yöntemleri bilir, performansını geliştirmenin<br />

yollarını arar ve bu azmi sürekli olarak taşır.<br />

D<br />

Kendinden beklenen işlere yüksek motivasyonla başlar ve motivasyonunu düşüren<br />

etkenleri en aza indirgeyerek işlerini sonuçlandırır.<br />

İşini iyi ve doğru yapmaya çalışırken motivasyonunu kaybetmez.<br />

Başarısızlıktan rahatsızlık duyar.<br />

IV. MÜŞTERİ ODAKLILIK<br />

İç ve dış müşteri memnuniyeti sağlamak üzere müşterilerin ihtiyaçlarına, taleplerine ve<br />

şikayetlerine öncelik verme, beklentilerini karşılama ve ötesine geçmeye yönelik olarak kişisel<br />

sorumluluk duymak, müşterilere empatiyle yaklaşmak ve müşteri ile ilgili konuların kurum<br />

süreçlerini ve gelişimini ne ölçüde etkilediğinin ve etkileyebileceğinin farkında olmak ve hizmet<br />

odaklılık kültürünü geliştirmek.<br />

Seviye Seviye Tanımları<br />

A<br />

Müşteri ihtiyaç ve beklentilerinde oluşacak gelişmelere cevap verebilmek için<br />

gerekli hazırlıkları yapar. Müşteri, pazar, iş veya sektörün henüz karşılanmamış veya<br />

temelde yatan ihtiyaçlarına hitap ederek pazarı ve/veya müşteri davranışlarını<br />

yeniden şekillendirir.<br />

Müşteri ile ilgili tüm temel süreçlerin kurumu ve geleceğini ne şekilde etkilediğini ve<br />

etkileyebileceğini öngörür, ve bu yönde stratejiler geliştirir.<br />

19


B<br />

C<br />

D<br />

Tablo 1.14. T.C. Ziraat Bankası A.Ş Genel Kriterler ve Yetkinlikler Tablosu<br />

(Yetkinlikler) (devam)<br />

Müşteri memnuniyetini artırmaya yönelik çalışmalar yapar. Müşterinin pazardaki<br />

durumunu iyi algılayarak, onun beklentilerinin ötesinde tutum sergiler, kurumun<br />

menfaatleri çerçevesinde müşteriye de katma değer üretecek şekilde rehberlik eder.<br />

Müşteriye verilen hizmetin kalitesini kendisi ve birlikte çalıştığı çevresi olarak<br />

sürekli sorgular, çözümler üretir, iyileştirir ve geliştirir.<br />

Müşterinin görüş ve taleplerine duyarlıdır ve söz konusu talepleri en kısa zamanda<br />

kurumun ilgili bölümleriyle paylaşır ve geri bilgi verir.<br />

İç ve dış müşterilerle empati ve saygınlık çerçevesinde açık iletişim kurar.<br />

Müşteriye verilen hizmetin kalitesini kendisi ve birlikte çalıştığı çevresi ile sürekli<br />

sorgular, çözümler üretir, iyileştirir ve geliştirir.<br />

Müşterilerin ihtiyaçları hakkında gözlem ve araştırma yapar, gelişim için yeni<br />

fikirler oluşturmaya ve yeni çözümler getirmeye çalışır.<br />

Müşteri ihtiyaçları doğrultusunda doğru ürün ve doğru hizmet tespitlerinde bulunur.<br />

Müşteri memnuniyetini artırmaya yönelik çalışmalara katkıda bulunur. Müşterinin<br />

sorunlarıyla yakından ilgilenir ve çözebilmek için inisiyatif alır.<br />

Zor zamanlarda bile müşterilere sabırla yaklaşır, müşterilerin ihtiyaç ve<br />

beklentilerini anlamaya çalışır<br />

Müşteriden gelen talep, beklenti ve şikayet gibi konularda zamanında harekete geçer<br />

ve işin takipçisi olur, konu hakkında üstlerine ve ilgili birimlere kurum sistematiği<br />

çerçevesinde bilgi verir. Zamanında sonuçlandırır.<br />

Müşteriyle, memnuniyetini arttırmak için sürekli iletişim halindedir. Müşteriyi<br />

anladığına dair onaylamalarda bulunur.<br />

V. DEĞİŞİME UYUM<br />

Değişen şartlara ve çalışma tarzlarına uyma kapasitesi, yeni talep, gereksinim veya yönelmelere<br />

uyma konularında açık ve esnek olmak, mevcut yaklaşımları, iş yapış şekillerini ve kültürü değişim<br />

yönünde güçlendirmek ve yönetmek<br />

Seviye Seviye Tanımları<br />

A<br />

Değişimin olumlu sonuçlarından yararlanmak için gerekli stratejileri oluşturur ve<br />

B<br />

C<br />

D<br />

çevresindekileri bu doğrultuda yönlendirir<br />

Kültürel değişimi planlar ve yönetir, uzlaşma, değişim ve paylaşma kültürünün<br />

koşullarını belirler. Değişim için örnek olur.<br />

Değişim sürecini kolaylaştırmak amacıyla problemleri çözmeye çalışır Olaylara<br />

bakışı esnektir.<br />

Değişimin hedefleri doğrultusunda çalışma planları oluşturur.<br />

Değişime dirence karşı durur, motivasyonunu kaybetmez.<br />

Değişimi destekler, değişimle ilgili aktivitelerde rol almaya isteklidir.<br />

Uygulamalarda da bu istekliliği gösterir.<br />

Çevresindekileri değişimin hedefleri konusunda ikna etmeye çalışır<br />

Değişimin gerekleri doğrultusunda davranışlarını adapte eder.<br />

Değişime olumlu yaklaşır. Değişimi iyileşmenin, gelişmenin itici gücü olarak görür.<br />

VI. PLANLAMA VE ORGANİZASYON<br />

Hedeflere ulaşmak için karşılaşılması olası engelleri de hesaba katarak, öncelikleri belirlemek<br />

kaynakları(zaman, insan, finansal ve fiziki vb.) ve görevleri etkin bir şekilde koordine ederek<br />

anlaşılabilir planlama yapmak, gelişim sürecini takip etmek ve gerektiğinde yeniden düzenlemeler<br />

yapmak<br />

Seviye Seviye Tanımları<br />

20


Tablo 1.14. T.C. Ziraat Bankası A.Ş Genel Kriterler ve Yetkinlikler Tablosu<br />

(Yetkinlikler) (devam)<br />

A<br />

Kurum stratejilerini ve önceliklerini belirleyerek kurum kaynaklarının üst seviyede<br />

ve uzun vadeli planlamasını yapar, alt organizasyonların planlarına onay verir,<br />

koordinasyon sağlar<br />

Mevcut durumu ve iş sonuçlarını dönemsel olarak değerlendirerek, kurum içi ve<br />

dışı gelişmeleri takip ederek değişen şartlara bağlı ortaya çıkabilecek kendi iş alanı<br />

ile ilgili fırsatları ve riskleri öngörür bu doğrultuda alternatif planlar hazırlar<br />

B<br />

Kurum stratejilerinin organizasyona yayılımını sağlar<br />

Sorumluluğundaki ekiplere bulunduğu ana süreçleri destekleyen orta vadeli<br />

hedefleri koyarak, iş planları geliştirir ve sapmaları kontrol ederek gerekli<br />

önlemleri alır<br />

Diğer kişilere yetki ve sorumluluk verir, iş delegasyonu yapar<br />

C<br />

Kendi işlerini bulunduğu ekibin planlamasına uygun şekilde kısa vadeli planlar,<br />

yaptığı işin bütün içerisindeki yerini bilir<br />

Kriz durumlarında planlarını revize eder, gerekirse çevresinden destek alır<br />

D<br />

Günlük ya da birkaç günlük işlerini planlar, kendi işlerinde koordinasyon sağlar<br />

İşini yaparken kaynakları etkin kullanır<br />

VII. ETKİLEME İKNA ETME<br />

Kurumu ve/veya kurum çalışanlarını, müşterileri, tedarikçileri temsilen bulunduğu ortamlarda<br />

fikirlerini, yaklaşımlarını etkin ve farklı iletişim yöntemleri kullanarak, işine ve konusuna hakimiyet<br />

göstererek saygınlıkla aktarmak, aktardığı konuya ilişkin değerlendirme ve destek sağlayarak arzu<br />

edilen yönde olumlu bir atmosfer ve değişim yaratmak<br />

Seviye Seviye Tanımları<br />

A<br />

İkna etme stratejilerini etkin olarak kullanır. Etki ve tesir oluştururken farklı bakış<br />

açılarına da saygı gösterdiğini ve değer verdiğini ortaya koyar.<br />

Bulunduğu ortamda kendi görüşü doğrultusunda fikir birliği sağlanması için çalışır.<br />

Gerektiğinde büyük grupları bir hedefe doğru yönlendirerek geniş çapta destek<br />

sağlar.<br />

Farklı etkileme yaklaşımları kullanır, kendi fikirlerini destekleyecek üçüncü şahıs<br />

ya da uzman kişilerden yardım alır.<br />

B<br />

Farklı bakış açılarına hazırdır ve fikirlerini bu doğrultuda savunur.<br />

Kritik kişilerle olumlu ilişkiler kurarak etkileme sürecini hızlandırır. Bulunduğu<br />

ortamda hitap ettiği kişiler tarafından ilgi duyulacağı düşünülen ve onlar için<br />

nelerin önemli olduğundan<br />

hareketle motivasyon sağlama yönünde bu bilgisini kullanır.<br />

Problemli durumlarda yeni çözümler ortaya koyar, çatışan grupları bir araya<br />

getirmek ve anlaşmaya yönlendirmek için teknikler kullanır<br />

C<br />

Bilgi, araştırma, analiz ve tutarlı örneklerle fikirlerine destek sağlar.<br />

İşine ve konulara hakimiyeti ile karşısındakini etkiler, hatta ikna eder.<br />

Karşısındakinin fikir ve beklentilerine göre kurumsal menfaatler çerçevesinde<br />

hangi bilgiyi kullanacağını bilir ve uygular.<br />

D<br />

Davranış, eylem ve ifadelerinin yaratacağı etkilerin ve izlenimlerin bilincindedir.<br />

Somut verileri duruma uygun bir şekilde kullanır. Özgüveni yüksektir; kendi görüş<br />

ve isteklerini etkileyici bir şekilde net olarak ifade eder, basit ve doğrudan ikna<br />

yoluna başvurur.<br />

VIII. SORUN ÇÖZME (Analitik düşünme, muhakeme, sonuç odaklılık)<br />

Sorunları kapsamlı bir düşünce sistematiği çerçevesinde mantıklı, anlamlı ve çok yönlü<br />

değerlendirerek gerekli araştırma ve incelemeleri yapmak, sorunu ilgili taraflarla paylaşarak<br />

deneyimlerle birleştirmek, karışık problemleri anlamak ve sonuca gitmek, kararlı olmak<br />

21


Tablo 1.14. T.C. Ziraat Bankası A.Ş Genel Kriterler ve Yetkinlikler Tablosu<br />

(Yetkinlikler) (devam)<br />

Seviye Seviye Tanımları<br />

A<br />

Kurumu kısa ve uzun vadede tehdit edecek, hedeflere ulaşılmasını engelleyecek<br />

karmaşık sorunları analiz eder, öncelikleri belirler, hızlı, etkili ve uygulanabilir<br />

çözümler üretir.<br />

Problemi oluşturan karmaşık konu ya da parçalar arasında sadece tek yönlü değil<br />

çok yönlü ilişki ve bağlantılar kurarak bütünsel bir yaklaşım sergiler<br />

Sorun çözme konusunda kararlı davranır.<br />

Sorunların önceden öngörülebilmesi için erken uyarı sistemleri kurar.<br />

Sorunları çözümlemek için en uygun kişileri seçer ve görevlendirir<br />

Sorunların çözümleri konusunda katılımcı davranarak başkalarının da<br />

B<br />

tecrübelerinden yararlanır, farklı önerilere açıktır.<br />

Sorunlara alternatif çözümler üretilmesi konusunda açık ve teşvik edicidir.<br />

Problemi oluşturan karmaşık konu ya da parçaların zincirleme etkilerinin kolaylıkla<br />

farkına varır ve çözüm arar. Örneğin, 1;2’ye, 2;3’e, 3;4’e yol açar gibi…<br />

Sorunların daha geniş bakış açısıyla incelenmesi için çevresindekilere rehberlik<br />

eder<br />

C<br />

Gerektiğinde üstlerinden ve çalışma arkadaşlarından da yardım alarak sorunun<br />

çözümüne ilişkin gereken araştırmaları yapar, gerekli tüm bilgileri toplar, önem<br />

sırasına göre sıralar, analiz eder ve çözüme ulaşır<br />

Problemi oluşturan konu ya da parçalar arasındaki temel ilişkilerin farkına varır;<br />

sorun çözme sürecinde mantığını, muhakeme yeteneğini ve tecrübesini doğru<br />

şekilde kullanır<br />

D<br />

Görev alanı dahilindeki günlük işlere ilişkin sorunları tespit eder.<br />

Geçmişteki benzer sorunları temel alarak çözüm üretir<br />

IX. BİLGİ KULLANIMI VE YÖNETİMİ<br />

Belirli bir görevin gerektirdiği bilgi ve beceriye sahip olarak gerekli bilgiyi nereden nasıl<br />

bulunacağını bilmek ve ayrıştırmak, bu bilgilerin en büyük faydayı sağlayacak şekilde bir araya<br />

getirilmesini sağlamak; bilginin Kurum içerisinde kullanımını etkin hale getirebilmek için sistemler<br />

kurmak ve geliştirmek.<br />

Seviye Seviye Tanımları<br />

A<br />

Yararlı bilgi akışı ve bu bilginin güvenliği için sistemler kurar.<br />

İş ile ilgili toplumsal ve ekonomik eğilimleri düzenli olarak izler, izlenmesini<br />

sağlar ve edinilen stratejik bilgileri iç ve dış müşterilere katma değer yaratacak yeni<br />

stratejileri oluşturmada kullanır.<br />

İş ile ilgili uzun vadeli ve olumlu sonuçları almak için geniş ilişki ve bilgi ağları<br />

kurar ve kullanır.<br />

B<br />

İşle ilgili bilgileri sistematik olarak araştırır, araştırılmasını sağlar ve kullanır.<br />

Kurum menfaatleri çerçevesinde sistematik bilgi ağı oluşturur ve yönetir.<br />

Gelecekte ortaya çıkabilecek farklı taleplere cevap verebilmek için elindeki<br />

bilginin niteliğine ve bileşenlerine hakimdir, gerektiğinde bilginin güncellenmesine<br />

yönelik altyapıyı oluşturmaya katkıda bulunur.<br />

Bilgi kanallarını etkin, yerinde ve doğru zamanlama çerçevesinde oluşturur ve<br />

bilginin bu kanallar çerçevesinde kullanılmasını sağlar.<br />

C<br />

Bilgi kirliliğine engel olur. Bilgi düzenlemelerini gerçekleştirir ve gereksinimler<br />

doğrultusunda önceliklendirir.<br />

Bilginin zamanlamasını yönetir.<br />

Gelecekte ortaya çıkabilecek ihtiyaçlara göre sık ve periyodik olarak kullanılan<br />

bilgi ve verileri günceller<br />

22


D<br />

Tablo 1.14. T.C. Ziraat Bankası A.Ş Genel Kriterler ve Yetkinlikler Tablosu<br />

(Yetkinlikler) (devam)<br />

Hangi bilgiye hangi kaynaktan nasıl ulaşacağını bilir ve gerekli kaynakları kullanır,<br />

araştırmacıdır gerekli bilgileri eksiksiz olarak toplar. Bilgi toplama ya da oluşturma<br />

aşamasında çevresinden de destek alır.<br />

Elde ettiği bilgiler ve bu doğrultuda yaptığı işleri gözden geçirerek doğruluğunu<br />

teyit eder.<br />

X. YARATICILIK - YENİLİKÇİLİK<br />

Sistemleri daha etkin ve/veya karlı çalışabilmek için sorgulamak, yenilikleri takip etmek, yeni fikir<br />

ve düşünceleriyle uygulanabilir metot ve kullanılabilir ürünlerin geliştirilmesine katkıda bulunmak<br />

Seviye Seviye Tanımları<br />

A<br />

Kurum bazında yaratıcı ve yenilikçi kültür oluşturur<br />

Hedeflenen sonuçların elde edilmesi, performansın iyileşmesi yönünde yaratıcı<br />

çözümler, yaklaşımlar oluşturur ve uygular<br />

Kısıtlı zamanda anlık çözüm gerektiren pürüzleri, sorunları yaratıcı ve pratik<br />

fikirleri ile ortadan kaldırır<br />

B<br />

Katma değer üreterek yarar sağlayan yeni uygulamaların kurum geneline<br />

yaygınlaşması için organizasyonel destek verir, yaratıcı ve yenilikçi kültür<br />

oluşumuna katkı sağlar.<br />

Kendisinin ve ekibinin işlerini etkileyen konularda yaratıcı ve yenilikçi yaklaşım<br />

ve uygulamalarda bulunur ve bu uygulamaların sonuçlarını izler.<br />

C<br />

Yaratıcı düşünceler getirme, fikrinin arkasında durabilme ve bu fikirlerin<br />

uygulamaya dönüştürülebilmesi yönünde sabırlı ve heveslidir.<br />

Yeni fikir ve uygulamaları uyarlayarak müşteri sorunlarına çözümler üretir.<br />

Alışılagelmiş yerleşmiş fikir ve düşünceleri, yöntem ve sistemleri sorgular,<br />

yenilikler ilgisini çeker, gelişmeleri sürekli araştırır, takip eder<br />

D<br />

Yaptığı işe yönelik yeni fikir ve yöntemler önerir, meraklı ve araştırmacıdır<br />

Mevcut durumu sorgular, tartışmaya açar, yeni fikirlere ve fırsatlara açıktır.<br />

Yeni işlerden heyecan duyar ve katılım konusunda isteklidir.<br />

XI. İLETİŞİM VE İLİŞKİ YÖNETİMİ<br />

Bireylerle ve grup içerisinde sözlü ve yazılı olarak doğru ve etkili bir biçimde iletişim<br />

kurabilme, durumlara karşısındakinin bakış açısıyla bakabilme ve bunu sürekli geliştirebilme, iş<br />

bağlamı çerçevesinde gelecekte kuruma faydalı olacağını düşündüğü bağlantıları kurmak<br />

Seviye Seviye Tanımları<br />

A<br />

Doğru, güvenilir ve yerinde kullanılan bir hitabet yeteneği vardır, kritik ve önemli<br />

mesajlar hazırlanırken rehber ya da başvurulacak kaynak olarak görülür.<br />

Fikirlerini bir mantık silsilesi çerçevesinde net bir şekilde ifade eder.<br />

Diğer kurumlardaki etkili bireylerle güçlü ilişkiler kurulmasını sağlar, kurduğu<br />

ilişkileri kurum için katma değer yaratacak şekilde kullanır.<br />

Birey, grup ve kurum düzeyinde iletişimin sürekliliğini sağlar, tartışma tekniklerini<br />

bilir ve bunu kurum menfaatine kullanır.<br />

Açık iletişimi teşvik eder<br />

B<br />

Farklı düzeydeki kişilerle uygun iletişim kurarak mevcut ilişkileri geliştirir, yeni<br />

ilişkiler kurar, temsil yeteneğine sahiptir<br />

Her türlü iletişimde astlarının ve /veya üstlerinin bilgi düzeyini artırır, grup<br />

içerisinde negatif tutum oluşmasını engeller, farklı görüş ve bakış açılarını sentezler<br />

C<br />

İletişimde uygun vücut dilini ve ses tonunu kullanır<br />

İş ile ilgili katkıları olabilecek Kurum içi ve dışı ilişkiler kurar.<br />

23


Tablo 1.14. T.C. Ziraat Bankası A.Ş Genel Kriterler ve Yetkinlikler Tablosu<br />

(Yetkinlikler) (devam)<br />

D<br />

Yazılı ve sözlü olarak kendisini düzgün ifade eder, aktif olarak dinler ve açıklamalar<br />

ile talimatları kavrar<br />

Kurum içi veya dışı iyi ilişkiler kurar,<br />

İyi haberlere olduğu kadar kötü haberlere de açıktır.<br />

XII. EKİP BİLİNCİ<br />

Motivasyon, katılım ve ekip çalışmasını geliştirerek katılımcı bir kültür oluşturma, bireylerin<br />

faaliyetlerini ekibin hedeflerini gerçekleştirmeye yönelik olarak yönetmek, kişinin ekibin<br />

hedeflerini kendi hedeflerinin önünde tutarak ayrı ve rekabet halinde çalışmasının aksine, bir ekibin<br />

parçası olarak başkaları ile birlikte ve işbirliği içinde çalışmasıdır.<br />

Seviye Seviye Tanımları<br />

A<br />

Ekip içinde bilgi paylaşımını ve fikirlerin rahatça ifade edilmesini teşvik eder,<br />

yapıcı, dürüst ve açık geribildirimi destekler ve ekip kültürünü oluşturur, gerekli<br />

ortam ve koşulları yaratır.<br />

Ekip ruhu ve bağlılık oluşturur. Ekip içerisindeki ilişkilerin dengede olması ve ekip<br />

içi çatışmaların çözümü için ekibine liderlik eder, destekler ve yönlendirir. Dışarıya<br />

karşı da ekip imaj ve itibarını sağduyu çerçevesinde korur.<br />

B<br />

Ekip içerisinde görev dağılımı yapar, ekibin performansını artırmak için gerekli<br />

koşulları sağlar, ekip olmanın gerekliliğini yerine getirir. Ekibin aktif üyesidir.<br />

Bilinçli seçimler yapar, ekibin çalışması için kaynak arar.<br />

Ekip üyelerinin süreçlere katılımını destekler. ekip çalışmasını geliştirici ortamlar<br />

yaratır. Ekip liderliğini devralabilecek bir yaklaşım, farkındalık ve bilinç sergiler.<br />

C<br />

Ekibin etkin çalışmasını engelleyen sorunların farkındadır ve gerekli hallerde ekip<br />

lideriyle paylaşır.<br />

Ekipte amaç belirleme ve problem çözme süreçlerine katılır, ekip ve ekip üyeleri<br />

hakkında olumlu düşünce ve beklentilerini dile getirir.<br />

İşini yaparken diğer ekip üyelerinin fikirlerinden faydalanır, ekip üyelerini fikirlerini<br />

ve uzmanlıklarını paylaşmaları için cesaretlendirir. Öğrenmeye isteklidir.<br />

D<br />

Kendisini ekibin bir parçası olarak görür, uyumlu tavırlar sergiler<br />

Enerjisi ve bilgisini ekibin hedeflerine ulaşmasında kullanır.<br />

iyi bir ekip oyuncusudur, kendi payına düşen işi yapar.<br />

İşbirliği yapar, ekip çalışmalarına istekli bir şekilde katılır, ekip kararlarına/<br />

uygulamalarına destek verir.<br />

SEVİYE TANIMLARI<br />

SEVİYE TANIMLAR<br />

SEVİYE A Strateji belirleyen, yön veren, her konuda destek almadan karar alabilen, yetkilerini<br />

delege edebilen<br />

SEVİYE B İşi ya da ekipleri yöneten, belli noktalarda karar alırken destek alan<br />

SEVİYE C Hem uygulayan, hem kontrol eden, nadir destek alarak iş yapan<br />

SEVİYE D Uygulayan, talimat alarak ve çoğunlukla destek alarak iş yapan<br />

Kaynak: http:// www.ziraatbank.com.tr.)(T.C.Ziraat BankasıA.Ş.İnsanKaynakları Yönetmeliği-2010.)<br />

24


T.C. Ziraat BankasıA.Ş.’nın 2010 Yılı Haziran Dönemi Değerlendirmesi<br />

Tablo 1.15. T.C. Ziraat Bankası A.Ş Başlıca Finansal Göstergeler<br />

AKTİFLER (Milyon TL) Haz.10 2009<br />

Likit Aktifler ve Bankalar 14.379 14.604<br />

Menkul Değerler 73.244 70.988<br />

Krediler 42.961 36.725<br />

Diğer Aktifler 2.285 2.212<br />

Toplam Aktifler 132.869 124.529<br />

PASİFLER (Milyon TL) Haz.10 2009<br />

Mevduat 106.712 98.529<br />

Mevduat Dışı Kaynaklar 11.706 12.411<br />

Diğer Pasifler 3.288 3.235<br />

Özkaynaklar 11.163 10.354<br />

Toplam Pasifler 132.869 124.529<br />

SEÇİLMİŞ GELİR-GİDERLER (Bin TL) Haz.10 Haz.09<br />

Faiz Gelirleri 6.060.150 7.493.260<br />

Faiz Giderleri 3.324.305 4.470.134<br />

Net Faiz Geliri 2.735.845 3.023.126<br />

Net Ücret ve Komisyon Gelirleri 246.893 234.052<br />

Diğer Faaliyet Gelirleri 460.823 240.083<br />

Diğer Faaliyet Giderleri 1.062.559 927.866<br />

Kredi ve Diğer Alacaklar Karşılığı 135.665 390.484<br />

Vergi Karşılığı Öncesi Kar/Zarar 2.298.179 2.242.635<br />

Vergi Karşılığı 387.459 457.443<br />

Net Kar/Zarar 1.910.720 1.785.192<br />

RASYOLAR (%) Haz.10 2009<br />

Sermaye Yeterlilik Rasyosu 20,5 23,2<br />

Özkaynak / Toplam Aktifler 8,4 8,3<br />

Toplam Krediler / Toplam Aktifler 32,3 29,5<br />

Takipteki Kredil (Brüt)/Toplam Krediler 1,9 2,3<br />

YP Aktifler / YP Pasifler 95,4 99,7<br />

Likit Aktifler / Toplam Aktifler 10,8 11,7<br />

Haz.10 Haz.09<br />

Net Kar (Zarar)/Ortalama Toplam Aktifler 3,0 3,3<br />

Net Kar (Zarar) / Ortalama Özkaynaklar 34,9 44,8<br />

Faiz Gelirleri / Faiz Giderleri<br />

Kaynak: http:// www.ziraatbank.com. tr.<br />

182,3 167,6<br />

Haziran 2010 itibarıyla T.C. Ziraat Bankası’nın aktif büyüklüğü 133 milyar<br />

TL’ye ulaşmıştır. Toplam aktiflerdeki sektör payını artıran ve son 6 yılın karlılık<br />

lideri olan Banka bu dönemdeki net karı 1.911 milyon TL olarak gerçekleşmiştir.<br />

25


Banka’nın 2010 yılı Haziran ayı sonu itibarıyla aktif kârlılığı %3, özkaynak<br />

kârlılığı ise %34,9 olarak gerçekleşmiştir. Şubeleşme faaliyetleri devam ediyor.<br />

Ülkemiz bankacılık sektörünün en yaygın hizmet ağına sahip olan T.C. Ziraat<br />

Bankası:<br />

- 1.241 yurt içi şubesi,<br />

- 69 özel işlem merkezi,<br />

- 29 bürosu, 1 şanj bürosu ve 2 mobil aracı,<br />

- Dünyanın 17 ülkesinde 72 noktada faaliyet gösteren 12 yurt dışı şube,<br />

- 8 yurt dışı iştirak bankası ve 2 yurt dışı temsilciliğiyle,<br />

hizmetlerini sürdürmektedir.<br />

2010 yılı Haziran ayı sonu itibarıyla yurtiçi ve yurtdışı şube sayısı 1.354’e<br />

ulaşan T.C. Ziraat Bankası, şube sayısını artırma ve istihdamı genişletme<br />

politikalarına uygun olarak, ihtiyaç duyulan yerlerde yeni şubeler açmaya ve<br />

personel alımına devam etmektedir. Toplam mevduatı 106,7 milyar TL’dir. Mevduat<br />

toplamı 2009 yılsonuna göre %8 artışla 106,7 milyar TL’ye ulaşmıştır. Sektör<br />

mevduatından aldığı %18,1’lik pay ile bu alandaki liderliğini sürmektedir. Toplam<br />

kredileri 43 milyar TL’ye ulaşmıştır. Toplam kredileri 2009 sonuna göre %17<br />

oranında artarak 43 milyar TL’ye ulaşmıştır. Kredilerdeki sektör payı da artmaya<br />

devam etmiş ve %9,1 olarak gerçekleşmiştir. Ticari kredileri bu dönemde %19<br />

artarak 9,8 milyar TL’ye, KOBİ kredileri ise 3,6 milyar TL’ye yükselmiştir.<br />

T.C. Ziraat Bankası, geçmiş yıllarda KOBİ’lere verdiği desteği 2010 yılının<br />

ilk 6 aylık döneminde de devam ettirmiş, KOBİ nakdi kredilerinde 2009 yılsonuna<br />

göre %27 artış sağlanmıştır. Tarımsal kredilerimiz 2009 yılsonuna göre %19 artış<br />

göstererek 9,2 milyar TL’yi aşmıştır. Banka tarımsal kesime ve tarımsal kredilere<br />

verdiği destek, kuruluş gayesine uygun olarak devam etmektedir. 2010 yılı Haziran<br />

ayı sonu itibarıyla tarımsal kredileri yılsonuna göre %19’luk artışla 9,2 milyar TL’yi<br />

aşmış bulunmaktadır. Tarımsal Bankacılık (TOBİ) Şubelerinin yanı sıra Aksaray,<br />

Bursa, Balıkesir, Manisa ve Konya Tarımsal Bankacılık Şubeleri de faaliyetine<br />

başlamıştır. Müşteri memnuniyeti ve uygulamaya ilişkin olumlu görüşler<br />

doğrultusunda, tarımsal faaliyetlerin yoğun olduğu bölgelerde Tarımsal Bankacılık<br />

26


Şubelerinin yaygınlaştırılması planlanmaktadır. Tarımsal krediler portföyü içerisinde<br />

yatırım kredilerinin payı %30,5 olarak gerçekleşmiştir. 25 Mart 2009 tarihinde<br />

başlatılan vade uzatımı uygulaması ile 30 Haziran 2010 tarihi itibarıyla 224 bin<br />

üreticiye ait 3 milyar TL tutarındaki tarımsal kredi alacağıın vadesi uzatılmıştır.<br />

Bakanlar Kurulu kararları kapsamında, sel ve don afetleri nedeniyle zarar gören<br />

ÇKS’ye kayıtlı gerçek ve tüzel kişilerin Bankaya olan normal ve takip hesaplarında<br />

kayıtlı tarımsal kredi borçlarının %7 faiz oranı uygulanmak suretiyle 1 yıl süre ile<br />

ertelenmesine imkân sağlanmıştır. Tarım Kredi Kooperatifi ortaklarına akaryakıt<br />

konusunda ortak şahıs haddinin tamamına kadar kredi kullandırılması imkanı<br />

getirilmiştir. Çiftçi Destek Kredilerinin vade esaslı olarak 24 ay vade verilerek<br />

kullandırılabilmesi sağlanmıştır.<br />

Bireysel kredileri 2009 yılsonuna göre %18 artışla 19,8 milyar TL’ye<br />

ulaşmış, sektör payı ise %13,4’e yükselmiştir. Takibe intikal eden kredi oranı %1,5<br />

olarak gerçekleşmiştir. Haziran 2010 sonu itibarıyla Banka’nın takipteki krediler<br />

oranı %1,9 olarak gerçekleşmiştir. Bankanın karşılık ayırmadığı fon kaynaklı<br />

takipteki krediler ve diğer alacaklar hariç tutulduğunda bu oran %1,5’e inmektedir.<br />

Takip oranı, sektör takip oranının (%4,4) çok altında bulunmaktadır. Kredi kartı<br />

sayısı Haziran 2010 sonu itibariyle 2,8 milyonu aşmıştır. Üye iş yeri sayısı 58 bine<br />

yaklaşmış, kurulu POS sayısı 58 bini aşmış, taksitli işlem yapan üye iş yeri sayısı 18<br />

bine ulaşmıştır. Faal ATM sayısı 2.797’dir.<br />

20 adet GİM’in (Görüntülü İşlem Merkezi) kurulum çalışmaları devam<br />

etmektedir.<br />

İştiraklerinde Gerçekleşen Değişimler<br />

1 Nisan 2010 – 30 Haziran 2010 döneminde; Banka iştiraklerinden Ziraat<br />

Bank Moscow CJSC’nin sermayesi 434.811.000 Ruble’den 674.810.500 Ruble’ye<br />

(yaklaşık 10 milyon USD nakit artış) yükseltilmiş, rüçhan hakkını kullanmayan diğer<br />

ortakların rüçhan haklarının da Bankaca kullanılması sonucunda Banka payında<br />

%0,04 artış olmuştur. Banka yakın coğrafyadaki varlığı ve etkinliğinin artırılması<br />

yönünde yeni şubeler açmaya devam etmektedir. Banka, 2010 yılının ikinci üç aylık<br />

döneminde de çağdaş İnsan Kaynakları Yönetim Sistemi anlayışı çerçevesinde<br />

uygulamalarına devam etmiştir.<br />

27


Çağdaş bankacılığın gereği olarak hızlı ve kaliteli hizmet verebilmek<br />

amacıyla sektördeki nitelikli personelin belirlenmesi için yeni mezunlara yönelik işe<br />

alım sınavları düzenlenmiştir. İkinci üç aylık dönemde Bankada 50 kişi göreve<br />

başlamış olup, ayrıca servis görevlisi, iç kontrolör yardımcısı ve mali tahlil uzman<br />

yardımcısı unvanlarında personel alımı için, 24 Nisan 2010 tarihinde Banka<br />

bünyesinde gerçekleştirilmek kaydıyla yazılı sınav ve sözlü sınav süreçleri<br />

tamamlanmıştır. Söz konusu işe alım sınavları sonucunda üçüncü üç aylık dönemde<br />

750’nin üzerinde yeni personelin Bankamızda görev alması planlanmıştır. Öte<br />

yandan, sosyal sorumluluk bilinci ile 44’ü ikinci üç aylık dönemde olmak üzere,<br />

yılbaşından bu yana toplam 117 özürlü personel istihdam edilmiş, böylece Haziran<br />

2010 itibarıyla Bankada görevli özürlü personel sayısı 372’ye ulaşmıştır.<br />

Risk Yönetimi Politikalarına İlişkin Yenilikler<br />

Banka risk yönetimi faaliyetleri, Risk Yönetimi Yönetmeliği çerçevesinde<br />

yürütülmektedir. Risk Yönetimi faaliyetleri, Banka genelinde risk kültürünün<br />

yerleştirilmesi, sistem ve insan kaynağının sürekli olarak iyileştirilmesi suretiyle risk<br />

yönetimi fonksiyonunun en iyi uygulamalara yaklaştırılması temel yaklaşımı altında<br />

sürdürülmektedir.<br />

BDDK tarafından Nisan 2010 tarihinde Basel 2’ye uyum kapsamında<br />

yayımlanan düzenleme taslaklarına yönelik olarak organize edilen Kantitatif Etki<br />

Çalışması(QIS-TR3)’na katılım sağlanmakta ve yardım masası bankalarından biri<br />

olarak sektöre destek verilmektedir. Ġlk etapta, destek verilen banka sayısı BDDK<br />

tarafından 5 olarak belirlenmiştir. Daha sonra bir bankadan gelen talep doğrultusunda<br />

danışmanlık verilen banka sayısı BDDK tarafından 6’ya çıkarılmıştır.<br />

Düzenlemelerin nihai halinin yayımlanmasından sonra Standart Yönteme ilişkin<br />

kredi riski ölçümünde gereken değişikliklerin yapılması planlanmaktadır.<br />

Bilanço riskleri faaliyetleri kapsamında likidite ve yapısal faiz oranı risklerine<br />

ilişkin ölçme, izleme, limitleme, stres testi, senaryo analizi ve raporlama faaliyetleri<br />

yürütülmektedir. Likidite riskinin yönetilmesi kapsamında Kalan Vade Analizi,<br />

Likidite Boşluk, Yapısal Likidite Boşluk Analizleri yapılmakta olup, olası en kötü<br />

durumda Bankanın likidite ihtiyacının tespiti ve buna bağlı olarak oluşacak zarar<br />

tutarının belirlenmesi amacıyla Likidite Stres Testi çalışmaları yürütülmektedir.<br />

28


Ayrıca Banka’nın en önemli fonlama kaynağı olan mevduatın tortu kısımları<br />

izlenmektedir. Banka’da yapısal faiz oranı riskine yönelik olarak, GAP, net faiz<br />

geliri, durasyon ve konveksite analizleri ile bankacılık hesapları faiz şoku değer<br />

kaybı hesaplamaları periyodik olarak yapılmaktadır (http://www.ziraatbank.com.tr).<br />

Ara Dönem Sonrasına İlişkin Beklentiler<br />

Finansal krizin 2009 yılındaki yaygın olumsuz makroekonomik etkilerinin<br />

ardından 2010 yılının ilk yarısında dünya ekonomisinde beklentilerden hızlı bir<br />

toparlanma yaşanmıştır. Ġhtiyatlı bir iyimserlikle karakterize edilebilecek global<br />

ekonomik toparlanma süreci, belirsizlik ve risklerin tamamen ortadan kalktığı<br />

anlamına gelmemektedir. Özellikle Euro Bölgesi’nde artan borç yükü ve sürmekte<br />

olan mali sektör riskleri, finansal istikrar ve ekonomik görünümü tehdit eden<br />

unsurların başında gelmektedir. IMF tarafından 2010 yılı Temmuz ayında revize<br />

edilen küresel ekonomik görünüm tahminlerinde, 2009 yılında %0,6 oranında<br />

daraldığı tahmin edilen global ekonominin küresel ekonomik faaliyetlerin artmasıyla<br />

2010 yılında %4,6 büyümesi beklenmektedir. Kuruluş ayrıca dünya ticaret hacminin<br />

2009’da % 11,3 oranında küçülmesinin ardından 2010 yılında %9,0 artmasını<br />

beklemektedir.<br />

2010 yılı birinci çeyreğinde %11,7 büyüyen Türkiye ekonomisi, bu<br />

performansıyla Asya ekonomileri ile birlikte en hızlı büyüyen ekonomilerin başında<br />

gelmektedir. Sanayi üretiminde artış sürmekte ve üretimde özellikle iç talep kaynaklı<br />

büyüme göze çarpmaktadır. Kısmen baz etkisi ile de açıklanabilecek bu yüksek<br />

performansa rağmen üretimin kriz öncesi düzeye ulaşmadığı görülmektedir.<br />

2009 yılında %6,5 düzeyinde gerçekleşen Tüketici Fiyat Enflasyonu, kısa<br />

süreli yükselişin ardından Haziran 2010 itibariyle %8,37 düzeyine gerilemiş<br />

bulunmaktadır. Enflasyonun işlenmemiş gıda fiyatlarındaki meydana gelen düşüşler<br />

ve petrol ve emtia fiyatlarının küresel canlanma senaryosunda öngörülen düzeye<br />

nazaran düşük seyretmesinden kaynaklandığı düşünülmektedir. Son dönemde borç<br />

yükü yüksek ülkelerin risk primlerinde sert yükselişlere rağmen Türkiye<br />

ekonomisine ilişkin risk göstergeleri daha istikrarlı bir seyir izlemiştir. Finansal<br />

sistemin krizde istikrarlı seyrini koruması, uluslararası kredibilite artışında en önemli<br />

etkenlerin başında gelmektedir. Finansal krizin etkilerini hızla bertaraf etmekte olan<br />

ekonomimiz, orta ve uzun vadeli dinamik görünümünü sürdürmektedir.<br />

29


1.2.2. Türkiye İş Bankası A.Ş. Organizasyon Yapısı ve İnsan Kaynakları<br />

Yönetimi<br />

TÜRKİYE İŞ BANKASI A.Ş. Ortaklık Yapısı<br />

Kuruluşundan beri halka açık bir şirket olan İş Bankası, bugün Munzam<br />

Sandığı aracılığı ile çalışanlarının ve emeklilerin %41,5'ine ortak olduğu ve<br />

ülkemizde benzeri olmayan bir ortaklık yapısına sahip. Haziran 2010 itibarıyla İş<br />

Bankası ortaklık yapısı aşağıdaki gibidir: İş Bankası Munzam Sandık Vakfı:<br />

%41,5Atatürk Hisseleri (Cumhuriyet Halk Partisi): %28,1 Halka açık pay:<br />

%30,4Mayıs 1998'de T.C. Hazinesi'nin İş Bankası'ndaki %12,3 oranındaki payı,<br />

başarılı bir halka arz işlemi ile yerli ve yabancı yatırımcılara sunuldu. Bu hisseler<br />

bugün İMKB'de ve Londra Borsası'nda işlem görüyor. İş Bankası'nın piyasa değeri,<br />

2010 Haziran ayı sonu itibarıyla toplam 326 şirketin işlem gördüğü ve 388.000.257<br />

bin TL piyasa değerine sahip İMKB'nin %5,77'sini oluşturuyor. İş Bankası<br />

2010 Haziran ayı sonundaki 22.376.082 bin TL'lik piyasa değeri ile Türkiye'de halka<br />

açık şirketler arasında "üçüncü" durumdadır (http://www.isbank.com. tr).<br />

30


Şekil 1.2. Türkiye İş Bankası A.Ş. Organizasyon Şeması<br />

31


İş Bankası A.Ş.Genel Müdürlük Yapılanmasında Bölümler<br />

Teftiş Kurulu Başkanlığı, İç Kontrol Bölümü, Risk Yönetimi Bölümü,<br />

Yönetim Kurulu Raportörlüğü, Kurumsal Uyum Bölümü, Alternatif Dağıtım<br />

Kanalları Operasyonları Bölümü, Alternatif Dağıtım Kanalları Strateji Bölümü,<br />

Bankacılık Temel Operasyonları Bölümü, Bireysel Bankacılık Pazarlama Bölümü,<br />

Bireysel Bankacılık Satış Bölümü, Bireysel Bankacılık Ürün Bölümü, Bireysel Kredi<br />

Ve Kart Operasyonları Bölümü, Bireysel Krediler Bölümü, Bilgi Teknolojileri (BT)<br />

Çözüm Geliştirme Bölümü, Bilgi Teknolojileri (BT) Mimari Ve Güvenlik Bölümü,<br />

Bilgi Teknolojileri (BT) Sistem İşletimi Bölümü, Bilgi Teknolojileri (BT) Ürün Ve<br />

Hizmet Yönetimi Bölümü, Destek Hizmetleri Ve Satın Alma Bölümü, Dış İşlemler<br />

Ve Ticari Kredi Operasyonları Bölümü, Finansal Yönetim Bölümü, Hazine Bölümü,<br />

Hukuk Müşavirliği, İç Operasyonlar Bölümü, İktisadi Araştırmalar Bölümü, İnsan<br />

Kaynakları Faaliyetleri Destek Bölümü, İnsan Kaynakları İş Ortaklığı Bölümü, İnsan<br />

Kaynakları Yönetimi Bölümü, İnşaat Ve Gayrimenkul Yönetimi Bölümü, İstihbarat<br />

Ve Mali Analiz Bölümü, İştirakler Bölümü, Kartlı Ödemeler Sistemi Bölümü, Kobi<br />

Kredileri Tahsis Bölümü, Kurumsal Bankacılık Pazarlama ve Satış Bölümü,<br />

Kurumsal Bankacılık Ürün Bölümü, Kurumsal İletişim Bölümü, Kurumsal Krediler<br />

Tahsis Bölümü, Kurumsal Mimari Bölümü, Özel Bankacılık Pazarlama Bölümü,<br />

Özel Bankacılık Satış Bölümü, Perakende Krediler İzleme Ve Takip Bölümü,<br />

Sermaye Piyasaları Bölümü, Strateji ve Kurumsal Performans Yönetimi Bölümü,<br />

Şube Ağı Geliştirme Bölümü, Ticari Bankacılık Pazarlama Bölümü, Ticari<br />

Bankacılık Satış Bölümü, Ticari Bankacılık Ürün Bölümü, Ticari Krediler Tahsis<br />

Bölümü, Ticari ve Kurumsal Kredileri İzleme ve Takip Bölümü, Uluslararası<br />

Bankacılık Bölümü, Yatırımcı İlişkileri Bölümü, Yetenek Yönetimi Bölümü,<br />

Yönetim Raporlaması ve İç Muhasebe Bölümü olmak üzere 52 adet Birim<br />

bulunmaktadır.<br />

İnsan Kaynakları Faaliyetleri Destek Bölümü<br />

İnsan Kaynakları Faaliyetleri Destek Bölümünün amacı ve temel çalışma<br />

alanları,<br />

− İnsan Kaynakları fonksiyonuna ilişkin günlük idari ve operasyonel<br />

çalışmaları yürütmek,<br />

32


− Organizasyonun geneline yönelik İnsan Kaynakları fonksiyonunu ilgilendiren<br />

plan, program ve özel projelerin hayata geçirilmesinde operasyonel<br />

mükemmeliyet sağlamak,<br />

− İnsan Kaynakları Çağrı Merkezi ve diğer kanallarla iletilen, İnsan Kaynakları<br />

fonksiyonuna ilişkin her türlü soru, sorun ve talepleri kaydetmek, takip etmek<br />

ve çözüme ulaştırmak,<br />

− Çözümlerin İnsan Kaynakları fonksiyonunun politika ve süreçleri ile uyumlu<br />

olmasını sağlamak;<br />

− Uzmanlık gerektiren konu ve şikâyetleri gerektiğinde İnsan Kaynakları<br />

fonksiyonunun diğer bölümlerine aktarmak,<br />

− Çalışanların “self-servis” insan kaynakları uygulamalarını sağlıklı bir veri<br />

akışı sağlayacak etkinlikte kullanmalarını sağlamak için çağrı merkezi<br />

hizmeti vermek,<br />

− İnsan kaynaklarına ilişkin her türlü verinin en verimli şekilde sisteme<br />

girilmesini ve işlenmesini sağlamak,<br />

− Sağlık yardımlarına ilişkin idari ve operasyonel işlemleri yerine getirmek<br />

− Kira Yardımı ödeme esasları doğrultusunda kira yardımları ile ilgili<br />

operasyonel işlemleri yürütmektir.<br />

İnsan Kaynakları İş Ortaklığı Bölümü<br />

İnsan Kaynakları İş Ortaklığı Bölümünün amacı ve temel çalışma alanları,<br />

Genel Müdürlük ve şube/bölge yöneticileri ile sürekli ilişki içinde olarak insan<br />

kaynakları uygulamaları ve eğitim ihtiyaçları açısından talepleri almak ve gerekli<br />

durumlarda bu talepleri İnsan Kaynakları fonksiyonunun ilgili Bölümlerine<br />

yönlendirmek,<br />

− İnsan Kaynakları uygulamaları ile ilgili danışmanlık vermektir.<br />

− İnsan Kaynakları İş Ortaklığı Bölümü; İnsan Kaynaklarının diğer<br />

fonksiyonlarıyla işbirliği içinde çalışarak Bankamızın iş stratejileri ile<br />

uyumlandırılmış bir İnsan Kaynakları stratejisi geliştirilmesine katkıda<br />

bulunmakta,<br />

33


− Genel Müdürlük birimleri ve şube/bölge yöneticileri ile insan kaynakları<br />

fonksiyonu yönetimine İnsan Kaynakları plan ve programlarının hayata<br />

geçirilmesi konusunda destek vermekte,<br />

− Genel Müdürlük ve iş birimlerinin eğitim ve yetenek yönetimine ilişkin<br />

beklentilerinin karşılanmasını sağlamak ve en iyi hizmetin sunulmasını temin<br />

etmektir.<br />

İnsan Kaynakları Yönetimi Bölümü<br />

İnsan Kaynakları Yönetimi Bölümünün amacı ve temel çalışma alanları<br />

− İşe almak ve yerleştirmek,<br />

− İşgücü planlama ve atamalar, ücret ve yan haklar yönetimi, insan kaynakları<br />

iletişimi, insan kaynakları uygulamaları etkinliği ve insan kaynakları iç<br />

mevzuat uyum faaliyet konularında uzman görüşü oluşturarak, kabul görmüş<br />

en iyi uygulamalar çerçevesinde ilgili program ve politikaları belirlemek,<br />

− Söz konusu çalışmaların Yetenek Yönetimi Bölümü, İnsan Kaynakları İş<br />

Ortaklığı Bölümü, İnsan Kaynakları Faaliyetleri Destek Bölümü ve diğer<br />

birimler ile koordinasyon içerisinde yürütülmesini sağlamak,<br />

− Bankamız çapında işe alım programlarını yürütmek,<br />

− Çalışanların işe başlama ve oryantasyon süreçlerini planlamak,<br />

− Atamaların yönetiminde kullanılmak üzere işgücü planlama araçları<br />

geliştirmek ve öngörülerinde bulunmak,<br />

− Çalışan bağlılığını ve çalışan performansını artırmak amacıyla performansa<br />

dayalı ödüllendirme stratejileri ile uyumlu ücret ve yan haklar stratejileri<br />

oluşturmak,<br />

− Banka genelinde İnsan Kaynakları iletişiminin geliştirilip sürdürülmesi ve<br />

genel politika, strateji ve programları belirlemek,<br />

− İnsan Kaynakları alanında hizmet veren tedarikçi firmalardan sağlanacak<br />

hizmetlerle ilgili aktiviteleri ve iletişimi yönetmek,<br />

− İnsan kaynakları süreçlerinin Banka mevzuatına uygunluğunu sağlamak için<br />

insan kaynakları denetim süreci geliştirmek ve uygulamaktır.<br />

34


İştirakler<br />

Kurulduğu günden bu yana finans sektörünün yanı sıra Türkiye’de sanayinin<br />

gelişmesine de büyük katkılar sağlamış bulunan İş Bankası’nın 2010 yılsonu<br />

itibariyle ana gruplarında faaliyet gösteren 28 şirkette doğrudan ortaklığı<br />

bulunmaktadır. İş Bankası kuruluşundan bugüne 290 şirkete iştirak etmiş; zaman<br />

içerisinde 262 şirketteki ortaklığını devretmiştir. Halen 28 şirkette doğrudan ortaklığı<br />

bulunan İş Bankası’nın dolaylı olarak kontrol ettiği şirket sayısı 87’dir.<br />

Genel Bilgiler<br />

Türkiye İş Bankası A.Ş. 26 Ağustos 1924 tarihinde Büyük Önder Mustafa<br />

Kemal Atatürk tarafından kurulan Türkiye İş Bankası A.Ş.kuruluşundan bugüne<br />

kadar geçen 86 yıllık sürede ülkemizin sanayi ve ticaret başta olmak üzere birçok<br />

alanda gelişmesinde çeşitli roller üstlenmiş ve önemli katkılarda bulunmuştur.<br />

Ülkemizin en büyük özel bankası olan Türkiye İş Bankası A.Ş. 1.119 adet yurtiçi ve<br />

yurtdışı şubesi, 3.861 adet ATM’den oluşan Türkiye’nin en büyük Bankamatik ağı,<br />

internet bankacılığı, telefon bankacılığı ve çağrı merkezi ile müşterilerine en hızlı<br />

şekilde bankacılık hizmetlerine erişme ve çok geniş bir yelpazede hem Banka’nın<br />

hemde iştiraklerinin sunduğu finansal ürünlerden ihtiyaçlarına uygun olanları seçme<br />

imkanı sağlamaktadır.<br />

Sermaye ve Ortaklık Yapısı<br />

Banka’nın kayıtlı sermaye tavanı 7 milyar TL olup, 31.12.2009 itibariyle<br />

3.079.638.671 TL düzeyinde olan ödenmiş sermayesi, 1.383.177,88 TL’lik bölümü<br />

iştiraklerden elde edilen bedelsiz hisse senetlerinden,1.057.425.285,70 TL’lik<br />

bölümü olağanüstü yedek akçelerden ve 361.552.865,42 TL’lik bölümü ise<br />

ödenmişsermaye enflasyon düzeltme farkından karşılanmak suretiyle 1.420.361.329<br />

TL artırılarak 4.500.000.000TL’ye yükseltilmiştir. Söz konusu sermaye artırımı<br />

İstanbul Ticaret Sicili Memurluğu’nca 23.02.2010 tarihinde tescil edilmiştir.<br />

Banka’nın ortaklık yapısında 31.12.2009 tarihine göre bir değişiklik bulunmamakta<br />

olup, Banka’nın hisse senetlerinin %41,54’üne T. İş Bankası A.Ş. Mensupları<br />

Munzam Sosyal Güvenlik ve Yardımlaşma SandığıVakfı, % 28,09’una Cumhuriyet<br />

Halk Partisi (Atatürk Hisseleri) sahiptir. Banka hisselerinin %30,37’likbölümü halka<br />

açıktır.<br />

35


Şube ve Personel Bilgileri<br />

30.06.2010 itibariyle Banka’nın toplam şube sayısı 1.119, toplam personel<br />

sayısı ise 23.665’dir. 1.119şubenin 15’i yurtdışı, 1.104’ü ise yurtiçi şubedir.<br />

Türkiye İş Bankası A.Ş Haziran-2010 Döneme Ilişkin Finansal Bilgiler ve<br />

Değerlendirmeler<br />

Tablo 1.16. Türkiye İş Bankası A.Ş Haziran-2010 Döneme Ilişkin Finansal<br />

Bilgiler<br />

1. DÖNEME İLİŞKİN ÖZET FİNANSAL VERİLER<br />

AKTİF KALEMLER (Bin TL) 2010/6 2009/12<br />

Nakit Değerler 745.538 884.514<br />

Bankalar ve Para Piyasalarından Alacaklar (1) 11.584.129 16.308.023<br />

Menkul Değerler (Net) 45.582.601 39.289.717<br />

Krediler 57.019.170 48.334.786<br />

Diğer 9.021.928 8.406.264<br />

Aktif Toplamı 123.953.366 113.223.304<br />

PASİF KALEMLER (Bin TL) 2010/6 2009/12<br />

Mevduat 80.403.460 72.177.063<br />

Alınan Krediler ve Para Piyasalarına Borçlar 21.102.672 20.727.737<br />

Özkaynaklar 14.315.282 13.493.528<br />

Diğer 8.131.952 6.824.976<br />

Pasif Toplamı 123.953.366 113.223.304<br />

GELİR VE GİDER KALEMLERİ (Bin TL) 2010/6 2009/6<br />

Faiz Gelirleri 4.868.922 5.274.073<br />

Faiz Giderleri 2.481.730 2.964.492<br />

Net Faiz Geliri 2.387.192 2.309.581<br />

Ticari Kar/Zarar 240.734 277.293<br />

Net Ücret ve Komisyon Gelirleri 633.527 608.856<br />

Diğer Gelirler 1.105.618 730.775<br />

Faaliyet Gelirleri Toplamı 4.367.071 3.926.505<br />

Diğer Faaliyet Giderleri 1.524.779 1.343.378<br />

Kredi ve Diğer Alacaklar Değer Düşüş Karşılığı 681.645 914.228<br />

VERGİ ÖNCESİ KÂR/ZARAR 2.160.647 1.668.899<br />

Vergi Karşılığı 359.095 298.494<br />

NET DÖNEM KÂRI/ZARARI 1.801.552 1.370.405<br />

BRÜT KAR (2) 2.842.292 2.583.127<br />

GÖSTERGE RASYOLAR 2010/6 2009/12<br />

Faiz Getirili Aktifler / Aktif Toplamı 89,9% 89,5%<br />

36


Tablo 1.16. Türkiye İş Bankası A.Ş Haziran-2010 Döneme Ilişkin Finansal<br />

Bilgiler (devamı)<br />

KREDİLER / AKTİF TOPLAMI 46,0% 42,7%<br />

Bireysel Krediler / Toplam Krediler 29,1% 31,2%<br />

Takipteki Krediler Oranı 4,8% 5,4%<br />

Vadesiz Mevduat / Toplam Mevduat 15,1% 15,6%<br />

Sermaye Yeterliliği Standart Oranı 17,4% 18,3%<br />

Ortalama Aktif Karlılığı (3) 3,0% 2,3%<br />

Ortalama Özkaynak Karlılığı (3) 25,9% 20,7%<br />

2010/6 2009/6<br />

Faaliyet Giderleri / Faaliyet Gelirleri 34,9% 34,2%<br />

Kaynak: http:// www.isbank.com. tr.<br />

Banka’nın Finansal Durumu ve Performansına İlişkin Değerlendirme<br />

İş Bankası, yılın ilk altı ayında aktif büyüklüğünü yılsonuna kıyasla %9<br />

oranında artırarak 123.953 milyon TL’ye çıkarmıştır. Bahse konu gelişimde krediler<br />

ve menkul değerler cüzdanında görülen sırasıyla %18 ve %16 oranlarındaki artışlar<br />

etkili olmuştur. Sene sonunda %43 olan kredilerin aktif içindeki payı %46’ya,<br />

%35olan menkul değerler cüzdanının payı ise %37’ye çıkmıştır. Kredilerde<br />

yılsonuna kıyasla % 18 oranında artış sağlayarak sektörün en çok kredi veren bankası<br />

konumuna gelen İş Bankası, söz konusu güçlü performansı ihtiyatlı kredi politikasını<br />

sürdürerek elde etmiştir. Kredilerdeki bu olumlu tablonun oluşumunda, kurumsal ve<br />

ticari kredilerde sağlanan %22 oranındaki artışile konut kredilerinde ilk çeyrekte<br />

sergilenen başarılı performansın ikinci çeyrekte de devam ettirilmesi önemli rol<br />

oynamıştır. Diğer yandan, Banka bu dönemde de takibe intikal eden kredilere %100<br />

karşılık ayırmaya devam etmiştir. Özel bankalar arasında mevduattaki liderliğini de<br />

pekiştiren İş Bankası, sektörün üzerinde büyüyerek yılsonuna kıyasla toplam<br />

mevduatını %11 oranında artırmıştır. Bu dönemde Türk Parası mevduatta başarılı<br />

sonuçlar elde eden Banka, sektördeki büyümenin oldukça üstünde bir performans<br />

sergilemiştir. Türk Parası tasarruf mevduatını %15, Türk Parası ticari mevduatını %<br />

20 ve Türk Parası diğer mevduatını ise %42 oranlarında artırmayı başaran Banka’nın<br />

toplam Türk Parası mevduattaki büyümesi ise % 21 oranında gerçekleşmiştir. Önceki<br />

dönemlerde takibe intikal eden kredilerin tahsilinde sergilenen başarılı performansın<br />

37


katkısıyla diğer faaliyet gelirlerinin önceki yılın aynı dönemine kıyasla %81 oranında<br />

artırılmıştır. Bunun yanında kriz sonrasında ekonomide gözlenen iyileşme<br />

çerçevesinde takibe intikallerde yaşanan azalma ve net faiz gelirlerinde kaydedilen<br />

artış, Banka’nın karlılık performansını artırarak önceki yılın aynı dönemine göre<br />

%31’lik bir artışla 1.802 milyon TL net kar elde edilmesine olanak sağlamıştır. İş<br />

Bankası yılın ilk yarısında özkaynaklarını %6 oranında büyüterek 14.315 milyon<br />

TL’ye çıkarmıştır. Sermaye yeterlilik rasyosu ise %17,4 düzeyinde gerçekleşmiştir.<br />

Risk Komitesi<br />

Banka’nın konsolide ve konsolide olmayan bazda izleyeceği risk yönetimi<br />

strateji ve politikalarının hazırlanması, yönetim kurulunun onayına sunulması ve<br />

uygulamaların izlenmesi için faaliyette bulunan Risk Komitesi’nin üyeleri aşağıda<br />

belirtilmiştir:<br />

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) İç Sistemler Komitesi<br />

2 üyeden oluşan Komitenin Başkanı Yönetim Kurulu Başkanı Caner<br />

Çimenbiçer olup, diğer üye Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Savaş Taşkent’tir.<br />

Komite, Banka’nın KKTC şubelerinin faaliyetlerine yönelik olarak tesis ettiği iç<br />

sistemlerin etkinliğini ve yeterliliğini, bu sistemler ile muhasebe ve raporlama<br />

sistemlerinin yasa ve ilgili düzenlemeler çerçevesinde işleyişini ve üretilen bilgilerin<br />

bütünlüğünü gözetmek, bağımsız denetim kuruluşları ve diğer bankacılık faaliyetleri<br />

ile doğrudan ilgili olarak hizmet alınan kuruluşların yönetim kurulu tarafından<br />

seçilmesinde gerekli ön değerlendirmeleri yapmak, yönetim kurulu tarafından seçilen<br />

ve sözleşme imzalanan bu kuruluşların faaliyetlerini düzenli olarak izlemek ve<br />

eşgüdümünü sağlamakla görevli ve sorumludur.<br />

Kar Dağıtımına İlişkin Bilgiler<br />

Banka’nın Olağan Genel Kurul Toplantısı 31.03.2010 tarihinde yapılmıştır.<br />

Olağan Genel Kurul Toplantısında 2009 yılı faaliyetlerinden elde edilen<br />

2.372.407.037,66 TL tutarındaki net karın; İlgili mevzuat gereği dağıtıma konu<br />

olmayan iştirak ve gayrimenkul satış kazançlarından oluşan 7.764.995 TL’sinin özel<br />

bir fon hesabında tutulmak ve gerektiğinde sermayeye ilave edilmek üzere yedeklere<br />

aktarılmıştır. 2.364.642.042,66 TL’lik dağıtılabilir karın; 550.995.134,41 TL’sinin<br />

A, B ve C grubu paylara nakden, 4.865,59 TL’sinin kurucu hisselere nakden,<br />

38


121.372.471,01 TL’sinin Yönetim Kurulu Üyeleri, Genel Müdür ve personele nakit<br />

temettü olarak dağıtılmıştır. 1.692.269.571,65 TL’sinin ise yasal ve olağanüstü yedek<br />

akçe olarak ayrılmasına karar verilmiştir. 31.03.2010 tarihinde 1.692.269.571,65<br />

TL’nin yedek akçeler hesabına aktarımı gerçekleştirilmiş, 01.04.2010 tarihinden<br />

itibaren de nakit temettü dağıtımına başlanmıştır.<br />

Banka’nın Kredi Notları İle İlgili Gelişmeler<br />

Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Standard & Poor's, İş Bankası'nın<br />

"BB−" olan Uzun Vadeli Kredi notunu "BB"ye yükseltmiş, "Durağan" olan<br />

görünümünü "Pozitif"e çevirmiş, "BB−" olan Uzun Vadeli Mevduat notunu "BB"ye,<br />

"trA+" olan Uzun Vadeli Ulusal notunu ise "trAA"ya yükseltmiştir. Firma Bankanın<br />

"B" olan Kısa Vadeli Kredi ve Mevduat notları ile "trA−1" olan Kısa Vadeli Ulusal<br />

notunu ise teyit etmiştir. Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody's, İş<br />

Bankası'nın "B1" olan Yabancı Para Uzun Vadeli Mevduat Notunu "BA3"e<br />

yükseltmiştir. Firma aynı zamanda Bankanın Uzun ve Kısa Vadeli Türk Lirası<br />

Mevduat Notlarını sırasıyla "BAA2" ve "B−2" olarak teyit etmiştir. Söz konusu<br />

notların görünümü "Durağan"dır.<br />

İştirakler Portföyüne İlişkin Gelişmeler<br />

Yönetim Kurulu’nun 10.05.2010 tarihli kararı uyarınca, Banka’nın Anadolu<br />

Anonim Türk Sigorta Şirketi sermayesindeki %35,53 oranındaki payının grup<br />

şirketlerinden Milli Reasürans T.A.Ş.'ye satılmasına karar verilmiştir. Söz konusu<br />

satış için Hazine Müsteşarlığı’ndan izin alınmış olup, Rekabet Kurulu’nca bu işlemin<br />

1997/1 sayılı Rekabet Kurulu’ndan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar<br />

Hakkında Tebliğ kapsamında olmadığı kararına varılmıştır.<br />

Dönem İçinde Meydana Gelen Diğer Gelişmeler<br />

İş Bankası, The Banker dergisinin “Top 500 Banking Brands” sıralamasında<br />

91. sırada yer alarak ilk 100’e giren tek Türk bankası olmuştur. Euroweek tarafından<br />

bu yıl yedincisi düzenlenen, en iyi bankaların, en iyi yatırımcıların, en iyi<br />

borçlananların ve en iyi işlemlerin seçildiği "Syndicated Loans and Leveraged<br />

Finance" ödüllerinde İş Bankası 2009’da aldığı sendikasyon kredisi ile “En İyi Türk<br />

Kredisi” ödülünü kazanmıştır (Kaynak:http:// www.isbank.com. tr).<br />

39


1.2.3. Garanti Bankası Organizasyon Yapısı ve İnsan Kaynakları Yönetimi<br />

Garanti Bankası Organizasyon Yapısı ve Genel Bilgiler:<br />

Garanti, vizyon ve misyonunu gerçekleştirmek için izleyeceği stratejilerini<br />

belirlerken tüm çalışanlarının uyacağı kurumsal değerlerini de tanımlar. Her<br />

kademedeki Garanti çalışanı için vazgeçilmez olan bu değerler, onların aynı zamanda<br />

özümsedikleri birer iş ve yaşam biçimi kuralıdır."Müşteriler." Tüm faaliyet ve<br />

çabalarının odak noktasıdır. Müşteri memnuniyetini her zaman beklentilerinin<br />

üzerinde sağlamayı hedefler. Dürüst, saygılı, nazik, yardımcı, çözümcü ve güler<br />

yüzlüdür. Kanunlara ve yasal düzenlemelere titizlikle uyar, bundan taviz vermez.<br />

Birey ve örgüt olarak vicdanın rahat olması çok önemlidir."en önemli unsur<br />

insandır" En büyük önemi insan beynine verir ve sürekli insana yatırım yapar.<br />

Kalitenin gücü ve teminatı tüm çalışanlarıdır. Her bir çalışanı kaliteyi amaç<br />

edinmiştir. Yetkilendirilmelerine önem verir. İnisiyatif kullanmaya özendirir. Onları<br />

yaratıcı ve üretken kılan "istek" enerjisine inanır. Bankada çalışan herkesin "kendi<br />

işinin lideri" olduğuna ve yaptığı işi en iyi onun bildiğine inanmaktadır.<br />

Etkin ekip çalışmasına ve açık iletişime inanır. Bunlardan ödün vermez. Katı<br />

hiyerarşiye karşıdır. Genel Müdür'den en alt kademedeki personele ve ilişkide<br />

bulunduğu tüm kuruluşlara kadar vizyona ulaşmak için, tek vücut halinde çalışır.<br />

Etkin ekip çalışmasını artan bir işbirliğiyle, karşılıklı güven ve saygıyla sürdürür.<br />

Kalitesi mevcut durumu korumak yerine sürekli gelişimle sürdürür. Sürekli<br />

gelişim için çalışanlara ve teknolojiye yatırım yapmak, politikasının ayrılmaz bir<br />

parçasıdır. Garanti Bankası çalışanlarının asli görevi, kalite standartlarını sağlamak,<br />

ürün ve hizmet kalitesini sürekli geliştirmektir. Kalite geliştirme konusundaki<br />

yaklaşım tarzı proaktiftir. Yani, müşteri, ihtiyaç ve beklentilerini dile getirmeden<br />

önce, banka bunları saptayıp giderme yönünde çaba göstermektedir.<br />

Topluma, doğal çevreye ve insanlığa yararlı olmak için azami çaba gösterir.<br />

Garanti'nin ortaya koyduğu mükemmel örneğin, sadece bankacılık sektöründe değil,<br />

ülke ekonomisi genelinde örnek alınacağına ve ülkemizin gelişmesine büyük katkısı<br />

olacağına inanır. Stratejisi Sürekli değer yaratarak uzun vadeli sürdürülebilir büyüme<br />

kaydetmektir (http:// www.garanti.com. tr).<br />

40


Stratejinin Temel Yapıtaşları<br />

Müşteriye odaklılık<br />

Yenilikçi ürün ve yüksek hizmet kalitesi; Rakipsiz bir yetkinlik, deneyim ve<br />

uygulama yetisi; Banka çapında üstün iş süreçleri, Müşteri memnuniyeti anayasası;<br />

Teknolojik yeniliğin sürekliliğine odaklılık<br />

İş alanlarıyla bütünleşik, sürekli gelişen, en iyi ve hızlı teknolojik donanım;<br />

En güncel bilişim altyapısı ile müşterilerine hizmet sunmaktır.<br />

Yetkin insan kaynağına odaklılık<br />

İnsan kaynaklarının yetkinlik ve verimliliğinin sürekli geliştirilmesi;<br />

Performans tabanlı teşvik sistemi uygulamaktır.<br />

Operasyonel etkinliğe odaklılık<br />

Verimlilik artışına odaklılık; Maliyet ve gelir sinerjilerine odaklılıktır.<br />

Disiplinli büyümeye odaklılık<br />

Gerçek bankacılık doğrultusunda, sürdürülebilir ve kârlı bilanço büyümesi;<br />

Güçlü aktif kalitesi; Hedef piyasalara ve yaygın müşteri tabanına ulaşmak için üstün<br />

hizmet ve dağıtım yetkinlikleri oluşturmaktır.<br />

Sürdürülebilir gelir kaynaklarına ve kârlılığa odaklılık<br />

Yüksek getirili ürünlere ve kârlı iş alanlarına yoğunlaşmak; Faiz dışı gelirleri<br />

artırmak; Müşteri kaynaklı gelir yaratmaya önem vermek; Fonlama maliyetini ve<br />

serbest sermayeyi sürekli olarak geliştirmek; Müşteri bağlılığı yaratan ürün ve<br />

paketlere öncelik vererek, üst ve çapraz satış fırsatlarını geliştirmektir.<br />

Güçlü dağıtım kanallarına odaklılık<br />

Yaygın ve verimli şube ağı; Alternatif dağıtım kanallarının etkin ve ağırlıklı<br />

kullanımı<br />

Risk yönetimi ve denetimine odaklılık<br />

Uluslararası standartlarda risk ölçümlemeleri; Riskin getiriyle<br />

ilişkilendirilerek ekonomik sermayenin optimum dağılımını sağlayan portföy bazında<br />

risk yönetimi; Proaktif denetim sistemleri.<br />

41


Kurumsal yönetim ve sosyal sorumluluğa odaklılık<br />

Kurumsal yönetim, etik ve kurumsal değerlere bağlılık; Toplum ve çevre için<br />

değer üretmeyi gözeten bir yaklaşımla, toplumsal gelişim için yüksek standartlar<br />

geliştirmek ve bu alanda aktif bir rol oynamaktır.<br />

Garanti İnsan Kaynakları Politikası<br />

En önemli kaynağı insana, en büyük değeri vermektedir. Garanti’nin insan<br />

kaynağına bakışının temelinde insana yatırım ilkesi yer alıyor. Tüm gelişmelerin<br />

arkasında insan kaynağı olduğunun bilinciyle genç ve yaratıcı beyinleri sürekli<br />

olarak Garanti Bankası'na katmak, eğitmek ve geliştirmek, çalışanlara yeteneklerini<br />

gösterebilecekleri ortamlar sağlamak, fırsatlar sunmak, başarılarını görmek ve<br />

ödüllendirmek tüm sistemin temel yapı taşlarını oluşturmaktadır.<br />

Garanti'nin insan kaynakları politikası; insana önem ve öncelik vermek,<br />

sürekli yatırım yapmak, eğitimler için gerekli kaynağı ayırmak, kurum içinden<br />

yükselmeye öncelik tanımak, bu amaçla programlar uygulamak, insan kaynakları<br />

sistemleri geliştirmek, açık iletişim ortamının öncülüğünü yaparak katılımcılığı<br />

sağlamak, adil ve objektif tutum sergilemek ve uluslararası standartlarda<br />

uygulamalar geliştirmek şeklinde özetlenebilir. Bu çerçevede, İnsan Kaynakları<br />

Müdürlüğü'nün misyonu, örgütün iş hedeflerine ulaşma sürecinde etkin insan<br />

kaynakları politikaları uygulayarak stratejik bir rol üstlenmek olarak tanımlanır.<br />

İnsan Kaynakları Müdürlüğü bu amaçla Garanti'nin etik değerleri çerçevesinde;<br />

Garanti Bankası'nın iş hedeflerini bilmek, işkollarına ve sahaya yakın olmak, doğru<br />

göreve doğru kişiyi yerleştirmek için objektif ölçme ve değerleme araç ve yöntemleri<br />

uygulamak, banka stratejileri doğrultusunda insan kaynakları uygulamaları<br />

geliştirmek, çalışanların motivasyonlarını artırıcı çalışmalar yapmak, çalışanlara<br />

kendilerini ifade edebilmeleri için açık iletişim ortamları yaratmak, çalışanlara<br />

yetkinlik, bilgi, beceri, gereksinim ve beklentileri doğrultusunda “kariyer<br />

danışmanlığı” yapmak ve kişisel gelişim için gerekli eğitimlerin alınmasını sağlamak<br />

ilkeleriyle hareket etmektedir.<br />

Çalışanlarla ilişkileri yürütmek amacıyla Garanti Bankası'nda son 10 yıldır<br />

faaliyet gösteren ve “İşveren Marka Yönetimi ve Çalışanla ilişkiler”<br />

fonksiyonlarından sorumlu olan bir yapılanma mevcut. Tüm kurum içi yükselmeler<br />

42


ve görevler arası geçişler için standart ölçütler (deneyim, görevde çalışma süresi,<br />

performans, yetkinlik değerlendirmesi, sınav, mülakat vb.) oluşturulup, kariyer<br />

haritaları kapsamında şeffaf bir yaklaşımla tüm bankaya ilan edilmektedir.<br />

Garanti'de çalışanlar, seçtikleri kariyer yoluna göre yönlendirip desteklemektedir.<br />

Garanti Bankası'nın ücret sistemi, göreve göre ücretlendirme temeline<br />

dayanır. Benzer işi yapan kişiler benzer ücret alıyor. Görevler, o görevin gerektirdiği<br />

yetkinlikler, taşıdığı risk, yönetilen kişi sayısı gibi objektif ölçütlerle puanlanıyarak<br />

ücretlendirmektedir.<br />

Garanti'nin performans sistemi ise hedeflere ve bunların gerçekleştirilmesine<br />

bağlı olarak çalışanların performansını ölçer. Garanti Bankası'nın çalışanlarına, EVA<br />

(Economic Value Added/Ekonomik Katma Değer) finansal başarı metriğine ve Sat<br />

Kazan prim sistemine göre başarı primi ödenir. Bu ve benzeri sistematik yaklaşımlar<br />

sonucunda, Garanti'nin çalışanlarından ayrımcılık konusunda herhangi bir şikayet<br />

gündeme gelmiyor. Sistematik prim ve performans modelleri, çalışanlar arasında<br />

adaleti sağlarken, aynı zamanda gider yönetimi ve verimlilikte de önemli ve etkin<br />

yönetim araçlarıdır. Kârlılık ve risk yönetimine dayalı EVA modeli ile ilgili 2003<br />

yılından itibaren yapılan ödemeler, tüm şube çalışanlarında bu kriterler kapsamında<br />

önemli farkındalık sağlar. Üç ayda bir yapılan sektör analizleri ile gerek ücretlerin,<br />

gerek şube ve genel müdürlük çalışan sayılarının, gerekse de şube devinimlerinin<br />

takibi sağlanarak, sektör dinamiklerinin insan kaynağı stratejilerindeki etkileri göz<br />

önüne alınır. Sahip olduğu düşük devinim oranları ve kontrollü kişi başı personel<br />

giderleri ile Garanti, sektörde öncü bir konuma sahiptir.<br />

Kurumsal değerlere uygun politikalar istikrarı sağlar. Garanti Bankası hisse<br />

senetlerinin kâr dağıtımına ilişkin esaslar, Ana Sözleşme'nin 45, 46 ve 47'nci<br />

maddelerinde açıklanır. Banka geçmiş yıllarda kârını sermayeye ekleyerek bedelsiz<br />

hisse senedi olarak da dağıtım yapmıştır. Garanti Bankası, kâr dağıtımını Ana<br />

Sözleşme'nin 46'ncı maddesi uyarınca Yönetim Kurulu kararıyla Genel Kurul'un<br />

onayına sunuyor. Dağıtım kararı, Genel Kurul Toplantısı'nda onaylanması halinde<br />

yürürlüğe girerken, alınan kararlar aynı gün İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'na<br />

bildirmektedir.<br />

43


T.Garanti Bankası A.Ş. şubeleri, iştirakleri ve bağlı kuruluşları Suç<br />

gelirlerinin aklanması, terörizmin finansmanı ve bağlantılı diğer suçlar ile olan<br />

mücadelede gerek ulusal gerekse uluslararası alandaki tüm çabaları desteklemeyi,<br />

tüm yasalara ve diğer yasal düzenlemelere uymayı hedeflemektir. Aklama suçu,<br />

suçtan elde edilen gelirlerin yasadışı kaynağının gizlenmesi olarak tanımlanabilir.<br />

Kara para aklama süreci genellikle 3 aşamadan oluşur: Yerleştirme (suç<br />

gelirinin Finansal sisteme sokulması) Ayrıştırma (suç gelirini kaynağından<br />

uzaklaştırmak) Bütünleştirme (yasadışı kaynağı ile bağlantısı kesilen fonun Finansal<br />

sisteme aklanmış bir şekilde sokulması)<br />

Finansal kurumlar kara para aklama sürecinin herhangi bir aşamasında<br />

kullanılabilir. Maksatlı olmasa da aklama suçuna karışmış bir kuruluşun itibarının<br />

zedelenmesi riski bulunmaktadır.<br />

Garanti Bankası’nın bankacılıktaki temel ilkeleri aşağıda sıralanmıştır;<br />

Tüm yasal düzenlemelere uyum, Ulusal ve uluslararası bağlamda düzenleyici<br />

otoriteler ile işbirliği yapmak, Etik iş ilkelerine uyum.<br />

Garanti'nin Genel Müdürlüğü İstanbul, Türkiye'dedir. Garanti 5411 Sayılı<br />

Bankacılık Kanunu’na bağlı olarak faaliyet göstermekte ve Bankacılık Düzenleme ve<br />

Denetleme Kurumu (BDDK) tarafından denetlenmektedir. Türkiye Cumhuriyeti’nin<br />

finansal istihbarat birimi, T.C.Maliye Bakanlığı'na bağlı Mali Suçları Araştırma<br />

Kurulu Başkanlığı (MASAK) olup merkezi Ankara’dadır.<br />

Türkiye Cumhuriyeti, Mali Eylem Görev Grubu (Financial Action Task Force<br />

- FATF) üyesidir ve suç gelirlerinin aklanması ile mücadelede FATF standartları ile<br />

uyumlu yasal düzenlemelerini uygulamaya sokmuştur.<br />

Yasal düzenlemelerin amacı kara paranın aklanmasının ve terörizmin<br />

finansmanının önlenmesi ve bu konularda uygulanacak esasları belirlemektir.<br />

Garanti hem Türkiye’de hem de faaliyetlerde bulunduğu diğer ülkelerde, suç<br />

gelirlerinin aklanmasının, terörizmin finansmanının ve bağlantılı diğer suç<br />

faaliyetlerinin önlenmesi hakkındaki yasal düzenlemelere uyum sağlayacak şekilde<br />

suç gelirlerinin aklanmasının önlenmesi programı geliştirir ve uygular.<br />

44


Bu program; Yazılı politika ve prosedürleri; Uyum Görevlisi atamayı;<br />

Aklama (A-ML) politika ve prosedürleri; Programın uygulamadaki etkinliğini ve<br />

gelişmelerini test edecek denetimi; Hem Türkiye hem de faaliyette bulunulan diğer<br />

ülkelerin yasal düzenlemelerine uygun faaliyet gösterilmesini güvence altına alacak<br />

iç denetim ve kontrol sistemini; İlgili personele konu ile ilgili eğitim vermeyi kapsar.<br />

AML programı tüm personelin sorumluluğundadır.<br />

Politika ve Prosedürler özetle aşağıdaki gibidir;<br />

Müşteriler hakkında doğru ve yeterli bilgi sahibi olmak, işlemleri izlemek,<br />

müşterilerin bankacılık faaliyetlerinin müşterileri gelir, varlık, meslek bilgileri ile<br />

uyumlu olup olmadığını izlemek vb. Gerekli müşteri bilgi ve belgeleri temin<br />

edilmeden müşterilere hesap açılmaz. Hesaplar, gerçek müşteri adı ile açılır. Anonim<br />

ve kod isimlerle hesap açılmaz. Müşteri bilgi ve belgeleri, işlemler ile ilgili kayıtlar 8<br />

yıl üre ile muhafaza edilir. Tüm şüpheli işlemler ilgili otoriteye raporlanır.<br />

Muhabirlerle hesap açılışlarında kurumu tanımak adına yeterli bilgi ve belge<br />

alınır, kurumun kara paranın aklanmasının önlenmesi ve müşteri tanı politikaları<br />

hakkında bilgi edinilir. Tabela bankları ile iş ilişkisi içerisine girilmez. Gerektiğinde<br />

düzenleyici otoriteler ile işbirliği içerisinde çalışır. İşbirliği, bilgi sağlama, hesaplara<br />

bloke koyma gibi işlemleri içerir.<br />

Garanti Bankası, 1946 yılında Ankara’da kurulmuş olan, 1983′te finans,<br />

sanayi ve hizmet sektörlerinde faaliyet gösteren Doğuş Holding’na katılmış olan bir<br />

Türk bankasıdır. Halen %27,54′lük hissesi Doğuş’a ait olan Garanti, 1990 yılında ilk<br />

halka arzı gerçekleştirdi, 1993′te ise Türkiye’de ilk defa yurtdışına hisse ihracı<br />

gerçekleştiren kurum oldu. Bugün, Garanti’nin sermayesinin %47′si halka açıktır.<br />

“Mini Bank”, Ekim 2002 yılında kurulmuş olan bir çocuk bankasıdır 23 Aralık 2005<br />

tarihinde Doğuş Grubu ile General Electric Consumer Finance (GECF) arasında eşit<br />

ortaklık prensibi çerçevesinde imzalanan stratejik ortaklık anlaşması ile GECF<br />

Garanti Bankası’nın sermayesinin %25.5’ini 1.555 milyar ABD doları karşılığında<br />

satın alarak banka yönetiminde Doğuş Grubu ile eşit ortaklık hakkına sahip olmuştur.<br />

Hollanda’da Garanti Bank International ve Rusya’da Garanti Bank Moscow isimli<br />

bankaları bulunan Garanti, iş bankası ile birlikte Çin’de temsilciliği bulunan iki Türk<br />

bankasından biridir.<br />

45


Garanti Organizasyon Yapısı<br />

İç Kontrol & Risk Yönetimi: Teftiş Kurulu; İç Kontrol Merkezi; Risk<br />

Yönetimi; Güvenli Operasyon<br />

Stratejik Planlama Başkanlığı: Stratejik Planlama; Yatırımcı İlişkileri;<br />

Ekonomik Araştırmalar<br />

Finans & Muhasebe: Genel Muhasebe; Konsolidasyon & Uluslararası<br />

Muhasebe; Finansal Planlama ve Analiz<br />

Bireysel Bankacılık: Bireysel Bankacılık Pazarlama; Çağrı Merkezi; Şubesiz<br />

Bankacılık; Özel Bankacılık Pazarlama<br />

KOBİ Bankacılığı: KOBİ Bankacılığı Pazarlama; Kurumsal Marka<br />

Yönetimi ve Pazarlama İletişimi<br />

Ticari Bankacılık: Ticari Bankacılık Pazarlama<br />

Finansal Kurumlar ve Kurumsal Bankacılık: Finansal Kurumlar; Nakit<br />

Yönetimi ve İşlem Bankacılığı; Kurumsal Bankacılık Koordinasyon<br />

Krediler: Ticari Kurumsal Krediler; Bireysel Krediler; KOBİ Krediler; Kredi<br />

Politikaları<br />

İnsan Kaynakları Yatırım Bankacılığı: İnsan Kaynakları; Eğitim; Sigorta<br />

ve Emeklilik Koordinasyon; Yatırım Bankacılığı; Özel Bankacılık Ürün Yönetimi<br />

Teknoloji Operasyon Yönetimi Merkezi Pazarlama: Müşteri İlişkileri<br />

Yönetimi & Pazarlama; Organizasyon & Süreç Gelişim<br />

Ürün Geliştirme ve İnovasyon Yönetimi; ABACUS (Merkezi Operasyon)<br />

Bilgi Teknolojileri ve Veri Güvenliği Yönetimi; Garanti Teknoloji<br />

Hazine: Hazine; Hazine Pazarlama ve Finansal Çözümler; Aktif/Pasif<br />

Yönetimi, Türev Ürünler<br />

Destek Hizmetleri: İnşaat; Satın Alma ve Emlak; Ticari Ürünler Risk İzleme<br />

Uluslararası İş Geliştirme: Uluslararası İş Geliştirme<br />

Hukuk Hizmetleri: Hukuk; Proje Finansmanı: Proje Finansmanı<br />

Ödeme Sistemleri & Risk İzleme: Bireysel Ürünler Risk İzleme; GÖSAŞ.<br />

46


Garanti Bankası Haziran 2010 Garanti'nin Başlıca Finansal Göstergeleri<br />

Tablo 1.17. Garanti'nin Başlıca Finansal Göstergeleri<br />

GARANTİ'NİN PAZAR PAYLARI HAZİRAN 2010<br />

Aktifler %12.8<br />

Nakdi Krediler %13.6<br />

- TL Krediler %11,1<br />

- YP Krediler %20.0<br />

Kredi Kartı - Alışveriş Cirosu %20,5<br />

Kredi Kartı - İşyeri Cirosu %21,7<br />

Tüketici Kredileri %11,2<br />

Mevduat %12,4<br />

- Vadesiz Mevduat %15,4<br />

- TL Mevduat %10,6<br />

- YP Mevduat %16,1<br />

Yatırım Fonu %15,6<br />

Rakamlarla Garanti Haziran 2010<br />

Şube Ağı 812<br />

- Yurtiçi 803<br />

- Yurtdışı 9<br />

Çalışan Sayısı 17.262<br />

ATM 2.862<br />

POS * 376.126<br />

Toplam Müşteri Sayısı 9.344.535<br />

İnternet Bankacılığı Müşteri Sayısı 1.582.517<br />

Telefon Bankacılığı Müşteri Sayısı 1.367.303<br />

Kredi Kartı Sayısı 8.106.214<br />

Kaynak: BDDK Haftalık Veriler – Ticari Bankalar (http:// www.garanti.com. tr.)<br />

Tablo 1.18. Garanti Bankası Ortaklık Yapısı (31 Aralık 2009 İtibarıyla)<br />

ORTAKLAR HİSSE ADEDİ NOMİNAL (TL) PAY<br />

(%)<br />

DOĞUŞ HOLDİNG A.Ş. 112.150.416.189 1.121.504.161,89 26,7025<br />

DOĞUŞ ARAŞTIRMA,<br />

15.955.423.702 159.554.237,02 3,7989<br />

GELİŞTİRME VE MÜŞ. HİZ. A.Ş.<br />

DOĞUŞ NAKLİYAT VE TİC A.Ş. 60.654.629 606.546,29 0,0144<br />

DOĞUŞ GRUBU TOPLAMI 128.166.494.520 1.281.664.945,20 30,5158<br />

GE ARAŞTIRMA VE MÜŞ. LTD. 87.571.249.898 975.712.498,98 20,8503<br />

DİĞER ORTAKLAR 204.262.255.582 2.042.622.555,82 48,6339<br />

GENEL TOPLAM 420.000.000.000 4.200.000.000,00 100,00<br />

47


Garanti Kurumsal Profil (Garanti: Üstün Bankacılık İş Modeli)<br />

63 yıllık köklü bir geçmişe sahip olan Garanti Bankası, bugün 78 milyar<br />

ABD Doları'na ulaşan aktif büyüklüğü ile Türkiye'nin en büyük ikinci özel bankası.<br />

Garanti, kurulduğu günden beri izlediği verimli, kârlı ve sürdürülebilir büyüme<br />

stratejisiyle faaliyet gösterdiği tüm alanlarda pazar payını artırmaya devam ediyor.<br />

Sahip olduğu fark yaratan, yetkin ve dinamik insan kaynağı; benimsediği müşteri<br />

odaklı hizmet yaklaşımı; kaliteden ödün vermeden sunduğu inovatif ürün ve<br />

hizmetler, Garanti'yi Türk bankacılık sektöründe öncü ve lider bir konuma taşıyor.<br />

Çizdiği başarılı, sağlam ve istikrarlı grafik Garanti'nin dünya çapında da tanınan,<br />

"evrensel bir banka" olmasını sağlamaktadır.<br />

Garanti Bankası; 17 bin çalışanı ile 9 milyon müşterisinin her türlü finansal<br />

ihtiyacına cevap veriyor. Kurumsal, özel, ticari, KOBİ, bireysel ve yatırım<br />

bankacılığı dahil olmak üzere tüm işkollarında faaliyet gösteren Garanti; ödeme<br />

sistemleri, bireysel emeklilik, finansal kiralama, faktoring, menkul değerler ve<br />

portföy yönetimi alanlarında hizmet veren dokuz iştiraki ile entegre bir finansal<br />

hizmetler grubu niteliği taşımaktadır.<br />

Garanti Bankası; toplam 792 şube, 3 bin'e yakın ATM, ödüllü Çağrı<br />

Merkezi, üstün bir teknolojik altyapıya sahip mobil ve internet şubelerinden oluşan<br />

güçlü ve yaygın bir dağıtım ağı ile müşterilerine ulaşıyor. Şube ağını merkezi<br />

operasyon yönetimi, üstün veri ambarı, yönetsel raporlama sistemleri ve etkin<br />

alternatif dağıtım kanallarıyla destekleyen Garanti; bir yandan da alternatif dağıtım<br />

kanallarına sürekli yatırım yaparak operasyonel etkinliğini ve kârlılığını artırıyor ve<br />

bu alandaki liderliğini sürdürmektedir.<br />

Geliştirdiği yeni ve yaratıcı ürünler ile sadece Türkiye'de değil, dünya<br />

bankacılığında da birçok ilke imza atan Garanti Bankası; dinamik iş yapış biçimi ve<br />

teknolojik inovasyona verdiği önem ile fark yaratmaya, her türlü koşulda<br />

müşterilerinin yanında yer alarak onların hayatını kolaylaştırmaya devam ediyor.<br />

Garanti'nin, 46 milyar ABD Doları'nın üzerindeki nakdi ve gayri nakdi kredi<br />

portföyüyle Türkiye'nin en çok kredi veren bankası olmasında, müşterilerine<br />

sunduğu kişiselleştirilmiş çözümlerin ve zengin ürün yelpazesinin de önemli bir payı<br />

bulunuyor. Gelişmiş risk yönetimi sistemleri ve yerleşik risk kültürü sayesinde<br />

48


Kurumsal yönetim alanındaki en iyi uygulamaları kendine örnek alan Garanti<br />

Bankası'nın yönetiminde iki güçlü kurum, Doğuş Holding ve GE Capital, eşit<br />

ortaklık ilkesiyle hareket ediyor. Yüzde 49'u halka açık olan Garanti'yi, yetkin<br />

yönetim anlayışı ve ihtiyatlı risk yönetimi yaklaşımı, güçlü ve saygın bir marka<br />

olarak öne çıkarmaktadır.<br />

Garanti, bankacılık hizmetleriyle sektöre ve ülke ekonomisine sağladığı<br />

katkıların yanı sıra içerisinde bulunduğu topluma da katma değer sağlamayı<br />

amaçlıyor. Bu hedefle hayata geçirdiği kültür, sanat, çevre, eğitim ve spor<br />

alanlarındaki toplumsal paylaşım projeleri, Garanti'nin hem kurumsal misyonuna<br />

verdiği önemi hem de sürdürülebilirlik konusundaki duyarlılığını yansıtmaktadır.<br />

(http:// www.garanti.com. tr).<br />

1.2.4. Akbank Organizasyon Yapısı ve İnsan Kaynakları Yönetimi<br />

Tablo 1.19. Akbank’da Nitelikli Paya Sahip Kişi ve Kuruluşlar<br />

Ad Soyad - Ticari Ünvanı Pay Tutarları<br />

(Nominal)<br />

Ödenmiş Paylar<br />

(Nominal)<br />

Pay Oranları<br />

Ödenmemiş<br />

Paylar<br />

Hacı Ömer Sabancı Holding A.Ş. 1.630.021 % 40,75 1.630.021<br />

Citibank Overseas Investment<br />

Corporation<br />

800.000 % 20,00 800.000<br />

Uzun vadede sürdürülebilir özkaynak getirisini asgari %20 gerçekleştirmek,<br />

Toplam aktifler pazar payını %12’den %18’e yükseltmek, Nitelikli insan kaynağının<br />

çalışmak istediği şirketler arasında en ön sırada yer almak, Türkiye’deki en yüksek<br />

marka değerine sahip şirket olmaktır.<br />

− Güçlü sermaye yapısına ve yüksek bir sermaye yeterlilik oranına sahiptir<br />

− Türkiye’de verilebilecek en yüksek bireysel ve finansal güç notlarına sahiptir<br />

− Türkiye geneline yayılmış 877 şubesi vardır<br />

− Kalıcı ve yaygın fonlama tabanına sahiptir<br />

− Geniş müşteri portföyü ve yeni müşteri edinme potansiyeline sahiptir<br />

49


− Yaygın ve çeşitlendirilmiş kredi portföyüne ve çok düşük bir sorunlu kredi<br />

oranına sahiptir<br />

Akbank, 1948 yılının Ocak ayında, Adana’da, yerel bir banka olarak<br />

kurulmuştur. Kuruluş amacı bölgedeki pamuk üreticilerine finansman sağlamak olan<br />

Banka, 14 Temmuz 1950’de, Sirkeci’de ilk İstanbul şubesini açmıştır. 1954 yılında<br />

genel müdürlüğünün İstanbul’a taşınmasının ardından şube sayısını hızla artıran<br />

Akbank, 1963 yılında tüm bankacılık işlemlerinde otomasyona geçmiştir.1990<br />

yılında halka açılan Akbank, 1998 yılında ikincil halka arz ile American Depository<br />

Receipt (ADR) olarak da uluslararası piyasalarda işlem görmeye başlamıştır.<br />

1996 yılında Ak Yatırım Menkul Değerler A.Ş. (AKYatırım), 1998 yılında<br />

Ak Yatırım Ortaklığı A.Ş., 2000 yılında Ak Portföy Yönetimi A.Ş. (AKPortföy) ve<br />

Özel Bankacılık Bölümü, 2003 yılında da Ak Emeklilik A.Ş. kurulmuştur. Akbank<br />

2005 yılında Ak Finansal Kiralama A.Ş.’yi (AKLease) bünyesine katmıştır. Şubat<br />

2006’da ise Ak Emeklilik, Ak Sigorta A.Ş.’ye satılmıştır.<br />

Akbank, yurtdışındaki faaliyetlerini Hollanda (Akbank N.V.), Almanya<br />

(Akbank AG) ve Dubai’de (Akbank Dubai Limited) bulunan iştirakleri ve Malta’da<br />

bulunan bir şubesiyle sürdürmektedir. Akbank, temel bankacılık hizmetlerinin yanı<br />

sıra bireysel, KOBİ, kurumsal, özel bankacılık ve uluslararası ticaretin finansmanı<br />

hizmetlerini sunmaktadır. Bankacılık dışı finansal hizmetlerle sermaye piyasası ve<br />

yatırım hizmetleri ise Banka’nın iştirakleri tarafından verilmektedir. Sahip olduğu<br />

ileri bilgi teknolojileri ve deneyimli bankacılardan oluşan personeliyle Akbank, geniş<br />

bir yelpazede yer alan bireysel ve kurumsal müşterilerine üstün nitelikli hizmet<br />

sunmaya odaklanmıştır.<br />

Toplam 877 şubesi ve 15 bine yakın personeliyle yurtiçinde güçlü ve yaygın<br />

bir dağıtım ağına sahip olan Akbank, faaliyetlerini İstanbul’daki genel müdürlüğü ve<br />

yurt çapındaki 20 bölge müdürlüğü aracılığıyla sürdürmektedir. Geleneksel dağıtım<br />

kanalını oluşturan şubelerinin yanı sıra, bireysel ve kurumsal internet şubeleri,<br />

telefon bankacılığı şubesi, 2.500’ün üzerinde ATM’si, 260.000’den fazla POS<br />

terminali ve diğer yüksek teknoloji kanalları aracılığıyla müşterilerine bankacılık<br />

hizmetleri sunmaktadır.<br />

50


Citigroup’un Akbank’ın %20’sine stratejik ortak olma işlemi, 9 Ocak<br />

2007’de tamamlanmıştır. Citigroup’la stratejik ortaklık, Akbank’ın sunduğu<br />

bankacılık faaliyetlerinin geliştirilmesinde, mevcut ürün gamının iyileştirilmesinde<br />

ve yeni ürünlerin lansmanında katkı sağlamıştır.<br />

Akbank 2009 yılında, küresel ve yerel ekonomik gelişmeler ve bunların<br />

Banka için stratejik çıkarımlarını tartışarak değerlendirmelerde bulunmak üzere<br />

dünyanın önde gelen isimlerinin yer aldığı bir Uluslararası Danışma Kurulu<br />

oluşturmuştur.<br />

Ayrıca Akbank’ta kurumsal yönetim ilkelerine uyumun takibi ve kurumsal<br />

sosyal sorumluluk faaliyetlerinin yürütülmesinin izlenmesi amacıyla 2009 yılında<br />

Kurumsal Yönetim ve Sosyal Sorumluluk Komitesi kurulmuştur.<br />

2009’da inşasına başlanan ve Mayıs 2010’da hizmete girecek olan<br />

Çayırova'daki Akbank Bankacılık Merkezi yalnızca Türkiye’nin değil, bölgenin en<br />

yüksek işlem kapasitesine sahip operasyon merkezi olacaktır. En ileri teknolojiyle<br />

donatılacak olan dev merkezin Türkiye’yle birlikte çevre ülkeleri de kapsayan geniş<br />

bir coğrafyanın bankacılık merkezi olması hedeflenmektedir.<br />

Güçlü sermayesi, istikrarlı mevduat yapısı, ucuz maliyetli yabancı kaynak<br />

temin olanakları ve aktiflerinde gerçekleştirdiği büyümeyle Akbank, Türk bankacılık<br />

sektöründe öncü banka konumunu sürdürmektedir. 2009 yılı sonunda Banka’nın<br />

konsolide net kârı 2.723 milyon TL (yaklaşık 1.831 milyon ABD Doları), toplam<br />

konsolide aktifleri ise 102.833 milyon TL (yaklaşık 69.141 milyon ABD Doları)<br />

olarak gerçekleşmiştir. Banka’nın konsolide sermaye yeterlilik oranı, %21,0 ile<br />

sektördeki en yüksek oranlardan biridir.<br />

Akbank, 2009 yılında da yurtdışı piyasalardan uygun koşullarda kredi<br />

sağlamayı sürdürmüştür. Akbank’ın yurtdışından alınan kredileri 2009 yılsonu<br />

itibarıyla 5,9 milyar ABD Doları’na ulaşmıştır. Akbank hisse senetleri %28,63<br />

oranındaki halka açıklık oranıyla İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’na kotedir.<br />

Yurtdışında ise Banka’nın “Level 1” depo sertifikaları ABD’de OTC piyasasında<br />

işlem görmektedir. 31 Aralık 2009 tarihi itibarıyla piyasa değeri 19.061 milyon ABD<br />

Doları olan Akbank, İMKB’de en yüksek piyasa değerine sahip şirkettir<br />

51


Kurumsal yönetim, şeffaflık ve etik değerlere bağlılık, Akbank’ın her zaman<br />

önceliği olmuştur.<br />

− Temettü politikasını açıklayan ilk bankadır (2003).<br />

− Kurumsal Yönetim İlkeleri’ni faaliyet raporunda duyuran ilk bankadır (2003).<br />

− Kurumsal Yönetim İlkeleri’ni web sitesinde duyuran ilk bankadır (2004).<br />

− Kurucu hisselerini geri satın alan ilk bankadır (2005).<br />

− Küresel İlkeler Sözleşmesi Raporu’nu (Global Compact) yayımlayan ilk<br />

bankadır (2010).<br />

− Karbon Saydamlık Projesi’nin (CDP) Türkiye’de hayata geçirilmesine destek<br />

olarak öncülük etmiştir (2010).<br />

Akbank 2009 yılında kurumsal yönetim ilkelerine uyumun takibi ve kurumsal<br />

sosyal sorumluluk faaliyetlerinin yürütülmesini gözetmek amacıyla Kurumsal<br />

Yönetim ve Sosyal Sorumluluk Komitesi’ni oluşturmuştur.<br />

Banka yönetimi, ortakları, çalışanlar ve üçüncü şahıslar (müşteriler, kanun<br />

otoriteleri, tedarikçiler ve Banka’nın bağlantıda bulunduğu her türlü kişi ve<br />

kurumlar) arasındaki ilişkileri düzenleyen temel yönetim ilkeleri aşağıda yer<br />

almaktadır. Çalışma ve faaliyetlerinde, müşteriler, çalışanlar, hissedarlar, kanun<br />

otoriteleri ve diğer, kurum ve kuruluşlar ile olan ilişkilerimizde dürüstlük ilkesine<br />

bağlı kalır. Bankacılığın temelinde güvenin yattığının bilinciyle müşterilere,<br />

hissedarlara, çalışanlara ve kanun otoritelerine açık, anlaşılır ve doğru bilgiler verir;<br />

zamanında, eksiksiz ve verilen sözler doğrultusunda hizmet sunmaktadır.<br />

Müşterilere, tedarikçilere, çalışanlara ve hissedarlara cinsiyet, davranış, görüş<br />

ve etnik köken nedeniyle önyargılı yaklaşmaz, hiçbir ortam ve koşulda ayrımcılık<br />

yapmaz. Tüm yasalara, düzenlemelere ve standartlara uymaktadır.<br />

Başta müşterilerin kişisel bilgileri olmak üzere hissedarlar, çalışanlar,<br />

tedarikçiler ve iş ortaklarımız ile ilgili her türlü bilgi ve işlem detayını, yasaların izin<br />

verdiği merciler dışında hiçbir kişi ve kuruluşla paylaşmaz. Ticari sır niteliğindeki ve<br />

henüz kamuya açıklanmamış bilgiler hariç olmak üzere, Banka ile ilgili finansal ve<br />

finansal olmayan bilgileri, zamanında, doğru, eksiksiz, anlaşılabilir, yorumlanabilir<br />

ve kolay erişilebilir bir şekilde kamuya duyurmaktadır.<br />

52


Banka toplumun ekonomik, sosyal ve çevresel gelişimine katkıda bulunmayı<br />

amaçlar. Banka’nın tüm çalışma, uygulama ve yatırımlarında Banka imajı, faydası ve<br />

kârlılığı ile birlikte toplumsal fayda, bankacılık sektörünün geliştirilmesi ve sektöre<br />

olan güvenin sürdürülmesi hususlarını gözetir, çevre, tüketici ve kamu sağlığına<br />

ilişkin düzenlemelere uyar. Akbank yönetimi, hissedarlarıyla şeffaf ve yakın bir<br />

iletişim içinde olmayı hedefler. Ana hedef, mevcut hissedarlar ve potansiyel<br />

yatırımcılar için Akbank hisselerini cazip ve öngörülebilir bir yatırım aracı haline<br />

getirmektir. Akbank yönetimi, bu amaçla stratejik planları uygulayıp, sonuçlarını<br />

genel kabul gören muhasebe prensipleri ve ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde;<br />

tam, adil, doğru, zamanında ve anlaşılabilir bir şekilde, pay sahipleri, yatırımcılar ve<br />

sermaye piyasası uzmanları (birlikte sermaye piyasası katılımcıları) ile eşit bir<br />

biçimde paylaşmayı ilke olarak benimsemiştir. Akbank kamuyu aydınlatma<br />

konusunda Sermaye Piyasası Mevzuatına; Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) ile<br />

İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) düzenlemelerine uyar; SPK Kurumsal<br />

Yönetim İlkeleri’nde yer alan prensiplerin hayata geçirilmesine azami özen gösterir.<br />

SPK’nın belirlemiş olduğu ve dört ana bölümden oluşan Kurumsal Yönetim İlkeleri<br />

genel hatlarıyla uygulanmakta, uygulanmayan hususlar gerekçe ile birlikte devam<br />

eden maddeler çerçevesinde detaylı olarak açıklanmaktadır (http:// www.akbank.<br />

com. tr.)<br />

Şekil 1.3. 30 Haziran 2010 İtibarıyla Akbank Ortaklık Yapısı<br />

Akbank, 1948 yılının Ocak ayında, Adana’da, yerel bir banka olarak<br />

kurulmuştur. Kuruluş amacı bölgedeki pamuk üreticilerine finansman sağlamak olan<br />

Banka, 14 Temmuz 1950’de, Sirkeci’de ilk İstanbul şubesini açmıştır. 1954 yılında<br />

53


genel müdürlüğünün İstanbul’a taşınmasının ardından şube sayısını hızla artıran<br />

Akbank, 1963 yılında tüm bankacılık işlemlerinde otomasyona geçmiştir. 1990<br />

yılında halka açılan Akbank, 1998 yılında ikincil halka arz ile American Depository<br />

Receipt (ADR) olarak da uluslararası piyasalarda işlem görmeye başlamıştır. 1996<br />

yılında Ak Yatırım Menkul Değerler A.Ş. (AKYatırım), 1998 yılında Ak Yatırım<br />

Ortaklığı A.Ş., 2000 yılında Ak Portföy Yönetimi A.Ş. (AKPortföy) ve Özel<br />

Bankacılık Bölümü, 2003 yılında da Ak Emeklilik A.Ş. kurulmuştur. Akbank 2005<br />

yılında Ak Finansal Kiralama A.Ş.’yi (AKLease) bünyesine katmıştır. Şubat 2006’da<br />

ise Ak Emeklilik, Ak Sigorta A.Ş.’ye satılmıştır. Akbank, yurtdışındaki faaliyetlerini<br />

Hollanda (Akbank N.V.), Almanya (Akbank AG) ve Dubai’de (Akbank Dubai<br />

Limited) bulunan iştirakleri ve Malta’da bulunan bir şubesiyle sürdürmektedir.<br />

Citigroup’un Akbank’ın %20’sine stratejik ortak olma işlemi, 9 Ocak 2007’de<br />

tamamlanmıştır. Citigroup’la stratejik ortaklık, Akbank’ın sunduğu bankacılık<br />

faaliyetlerinin geliştirilmesinde, mevcut ürün progamının iyileştirilmesinde ve yeni<br />

ürünlerin tasarlanmasınada katkı sağlamıştır (http:// www.akbank.com. tr.).<br />

Kuruluşunun 60. yılında ülkemiz eğitim sisteminin yenilikçi bir rota<br />

kazanmasını hedefleyen bir sosyal sorumluluk projesi başlatan Akbank, "Düşünme<br />

Gücü" projesiyle binlerce öğretmen aracılığıyla yüzbinlerce öğrenciye ulaşacaktır.<br />

Sabancı <strong>Üniversitesi</strong> ile İşe Dönüşen, İşi Büyüten Fikirler<br />

Türkiye'de girişimcilik konusunda farkındalığı artırmak, girişimcilerin önünü<br />

açmak, ülkemiz ekonomisinde katma değer yaratacak yeni üretimlerin yapılabilmesi<br />

için kaynak ve ortam yaratmak, teknoloji alanında yeni KOBİ'lerin oluşturulması,<br />

istihdamın artırılmasına katkıda bulunmak, etkin girişimcilik ağının yaratılması,<br />

başarı öykülerinin, karşılaşılan zorlukların paylaşılması ve aktarılması amacıyla<br />

Sabancı <strong>Üniversitesi</strong> tarafından hayata geçirilen Girişimci Geliştirme Programı'nın<br />

sponsoru, Akbankdır.<br />

Akbank Düşünce Kulübü<br />

Akbank; sürekli gelişim ve yenilikçiliğin en önemli paydaşlarından olan<br />

gençlerle birlikte düşünmek ve Türkiye’nin geleceği için birlikte değer yaratmak<br />

amacıyla 2008 yılı Eylül ayında “Düşünce Kulübü”nü kurmuştur.<br />

54


Akbank Düşünce Kulübü; bugün edindikleri deneyimlerle yarının yenilikçi<br />

gücü olacak, Türkiye’nin geleceğinde söz sahibi olacak gençlere; kendilerini<br />

ayrıcalıklı hissedecekleri yeni bir oluşumun kapılarını açmayı hedeflemektedir.<br />

Üniversite yaşamında başarılı, sosyal, girişken, geleceğine yatırım yapan,<br />

ülkesinin ve çevresinin gelişimine duyarlı gençler, Akbank ve Akbank yöneticileri ile<br />

sürekliliği olan, aidiyet duygusu yüksek, değer yaratan bir “kulüp” çatısı altında<br />

birleşmiştir. Uzun soluklu “arkadaşlık” ve “dostluk” kulübü anlayışıyla inşa edilen<br />

Akbank Düşünce Kulübü’ne her yıl yeni üyeler seçilerek, yeni ve eski üyelerin<br />

birleşmesiyle kulübün etkileşiminin büyümesi, birbirleri ile aralarındaki bağın<br />

giderek güçlenmesi sağlanmaktadır.<br />

Akbank Düşünce Kulübü’nün tanıtımları üniversitelerde çeşitli aktivite ve<br />

kanallardan yapılarak, kulübe katılmak için 1,650 öğrenci başvurmuştur. Her yıl<br />

kriterlere uygun en fazla 30 öğrencinin katılacağı kulübe bu yıl genel not ortalaması<br />

3 ve üzeri olan, yenilikçi, dışa dönük, analitik, iletişimi güçlü, sonuç odaklı, takım<br />

çalışmasına yatkın, çok boyutlu düşünebilen 22 öğrenci kabul edilmiştir.<br />

Düşünce Kulübü üyelerinin bu sene “Türkiye’de küresel iddiası olan yaratıcı<br />

ortam/kültür nasıl yaratılır?” teması çerçevesinde gruplar halinde gerçekleştirdikleri<br />

çalışmalar akademisyenler ve basın mensuplarından oluşan özel bir jüri tarafından<br />

değerlendirilmiştir. Değerlendirme sonucu en beğenilen çalışmayı hazırlayan öğrenci<br />

grubu Harvard <strong>Üniversitesi</strong> Yaz Okulu bursu ile ödüllendirilmiştir.<br />

Akbank Düşünce Kulübü’nün 22 üyesi hem sosyal aktiviteler hem de eğitim<br />

ve seminerler gibi gelişimlerine yönelik organizasyonlarda Akbank çatısı altında bir<br />

araya gelmiştir.<br />

İşte İnsan MBA seminerleri<br />

MBA seminerleri,10 üniversite, 700'ü aşkın öğrenci, Üst düzey inovasyon<br />

eğitimi, Türkiye'nin yenilikçi gücü Akbank'ın fikri önderliğinde düzenlenen MBA<br />

Seminerleri, üniversite öğrencilerini geleceğe hazırlamak ve ufuklarını açmak<br />

amacını taşıyor. Yeni ekonominin olmazsa olmazı yenilikçilik ve yaratıcılık<br />

konularında Akbank, kendi deneyimlerini gençlerle paylaşarak farkındalık yaratmayı<br />

hedefliyor. Bugüne kadar 10 üniversitede gençlerle buluşan etkinlik, Türkiye'nin her<br />

yerindeki gençlere ulaşmak için hızla yol almaktadır.<br />

55


İnovasyon Sohbetleri<br />

Akbank Ticari Bankacılık müşterileri için hazırlanan İnovasyon ve<br />

Girişimcilik Sohbetleri, güncel verilerle ekonomik piyasalar hakkında bilgi<br />

alışverişinde bulunma amacını taşır. Şehir şehir dolaşarak, sanayicilerimizin<br />

dikkatini günümüz ekonomisine yönlendiren, geleceğin ekonomisini belirleyen<br />

yenilik ve yaratıcılık konularına çekmeyi hedeflemektedir.<br />

Akbank’ın Başarısı Harvard’da Örnek Vaka Olarak Okutulmaktadır. Harvard<br />

<strong>Üniversitesi</strong> Kennedy School of Government (Harvard KSG), Akbank’ın 2001 krizi<br />

sonrasındaki dönüşüm hikayesini ve büyüme stratejisini vaka çalışması (case study)<br />

haline getirdi. 2001’de yaşanan ekonomik kriz sonrası Türk ekonomisi ve Türk<br />

bankacılık sektörünün krizin etkileri ile mücadelesi sırasında Akbank’ın “Yeni<br />

Ufuklar Değişim Programı” ile uygulamaya koyduğu yönetim, değişim ve büyüme<br />

stratejisi Akbank’ı sadece krizde büyüyen bir banka haline getirmekle kalmamıştır.<br />

Ekonomik krizden çıkış ve büyüme konusunda ders konusu ve referans kaynak<br />

olmasını da sağlamıştır.<br />

Harvard <strong>Üniversitesi</strong> tarafından hazırlanan Akbank Vaka Çalışması ilk kez<br />

Ağustos 2009’da özellikle finans sektöründe çalışan profesyoneller için üniversitede<br />

verilen bir yönetici eğitiminde sunulmuş ve büyük beğeni toplamıştır. Çalışma ayrıca<br />

Kasım 2009’da deneyimli organizasyon teorisi profesörü Guy Stuart tarafından<br />

verilen derste de örnek vaka olarak sunulmuştur. Akbank Vaka Çalışması Ocak<br />

2010’da da, dünyanın dört bir yanındaki üniversitelerde lisans ve lisansüstü<br />

programlarda okutulan vaka çalışmalarını içeren Harvard KSG’nin Case Programı<br />

Kataloğu’nda yerini almıştır.<br />

Akbank’ın kriz sonrası büyüme stratejilerinin Harvard <strong>Üniversitesi</strong>’nde örnek<br />

vaka olarak okutulmasını değerlendiren Akbank Yönetim Kurulu Başkanı Suzan<br />

Sabancı Dinçer, bu çalışmanın sadece Akbank için değil, Türk bankacılık sektörü<br />

için de gurur verici olduğunu belirtmiştir. Sabancı Dinçer, “Akbank Vaka Çalışması<br />

her yıl Harvard <strong>Üniversitesi</strong>’nde öğrencilerle buluşmaya ve geleceğin liderlerinin<br />

eğitiminde önemli bir rol oynamaya devam edecek. Akbank, güçlü ve iyi yönetilen<br />

Türk bankacılık sektörünün dünya için güzel bir temsili olmuştur” demiştir.<br />

56


Vaka Çalışmasında Akbank’ın büyüme stratejileri incelendi<br />

İki bölümden oluşan Akbank Vaka Çalışması’nın ilk bölümünde, 2001<br />

krizinin Türkiye ekonomisi ve bankacılık sistemi üzerindeki etkilerine yer veriliyor.<br />

Kriz ortamında Akbank üst yönetiminin önündeki alternatif stratejiler<br />

değerlendirilmektedir. İkinci bölümde ise Türk bankacılık sisteminin ve özellikle<br />

Akbank’ın 2002–2007 yılları arasında yaşadığı dönüşüm ele alınmaktadır. Akbank’ın<br />

2001 krizi sonrasında hızla yükselen performansının en önemli etkenlerinden olan<br />

“Yeni Ufuklar Değişim Programı”nın detayları Vaka Çalışması’nda ön plana<br />

çıkmaktadır. Akbank’ın geçirdiği bu dönüşüm, riskleri en iyi biçimde yöneterek<br />

büyümenin, müşteri hizmet modelini, kurum kültürünü, iş yapış biçimlerini radikal<br />

biçimde değiştirmenin nasıl mümkün olabileceğini gözler önüne serilmektedir. 2008<br />

yılı itibariyle Akbank üst yönetiminin önündeki alternatif büyüme stratejilerinin de<br />

tartışıldığı ikinci bölümde, Akbank’ın rekabetçi bankacılık sektöründe sürdürülebilir<br />

büyüme sağlaması için hayata geçirmesi gereken stratejilerin öğrenciler tarafından da<br />

irdelenmesi hedeflenmektedir.<br />

AKBANK Organizasyon Yapısı<br />

Akbank’ın Genel Müdürlük, Şube ve Bölge organizasyon yapılarının<br />

detaylarını aşağıda bulabilirsiniz.<br />

AKBANK-Genel Müdürlük Organizasyonu<br />

Genel Müdürlük yapısında faaliyet gösteren 14 İş Birimi bulunmaktadır:<br />

Bireysel Bankacılık İş Birimi; Ödeme Sistemleri İş Birimi, Özel Bankacılık<br />

İş Birimi; Kurumsal Bankacılık İş Birimi; KOBİ Bankacılığı İş Birimi; Hazine İş<br />

Birimi; Uluslararası Bankacılık İş Birimi; İnsan Kaynakları İş Birimi; Kredi Takip ve<br />

Destek İş Birimi; Krediler İş Birimi; Finansal Koordinasyon İş Birimi: Strateji İş<br />

Birimi; Operasyon İş Birimi; Bilgi Teknolojileri İş Birimi; Teftiş Kurulu Başkanlığı,<br />

İç Kontrol Merkezi Başkanlığı ve Risk Yönetimi Bölümü Yönetim Kuruluna bağlı<br />

olarak faaliyet göstermektedir.<br />

57


Akbank Organizasyonu Birimler Görevleri<br />

Kurumsal/Ticari Bankacılık<br />

Bankanın firmalar ile olan pazarlama ilişkilerini yürütür. Pazarlama<br />

faaliyetini iki yönlü olarak yürütmektedir. Görevi, kredibilitesi ve ahlak etiği banka<br />

standartlarına uyan firmaların bankaya kazandırılması ve bankacılık açısından da<br />

bankanın firmalar için çalışılabilir bir kurum olarak pazarlamasının yapılmasıdır.<br />

Perakende Bankacılık<br />

Birey ve işletmelerden oluşan müşterilere hizmet veren, müşterilerin<br />

yatırımlarını daha iyi değerlendirmelerini, kredi gereksinimlerini en uygun koşullarla<br />

ödemelerini daha rahat ve kolayca yapmalarını, sigorta ihtiyaçlarına en uygun<br />

seçeneği sunarak, bugün ve gelecekte oluşabilecek risklere karşı bilgilenmelerini<br />

sağlar. Bankamızda, Pazarlama faaliyetleri şubelerimizde yürütülmektedir.<br />

Fon Yönetimi<br />

Bankanın finansal piyasalardaki işlemlerini gerçekleştirir, likiditeyi sağlar,<br />

banka bilançosunun aktif-pasifini idare eder, tüm fiyatlamaları yapar, bilanço'daki<br />

faiz, döviz pozisyonu ve vade yapısından oluşan riskleri minimize etmektir.<br />

Uluslararası Finansal Kurumlar<br />

Bankanın Dış Ticaret finansman kaynağının oluşturulmasını sağlar, dış<br />

ülkelerde bulunan muhabir bankalarla olan ilişkilerin düzenlenmesi, bankanın<br />

dönemsel bilançolarının ilgili muhabirlere ulaştırılması, faaliyet raporunun<br />

hazırlanması, sendikasyon kredilerinin sağlanması, Fon Yönetimi için Money<br />

Market, Spot&Forward veya altın limiti temini gibi konularda faaliyet gösterir.<br />

Mali Kontrol<br />

Banka bilançosunun ve aldığı risklerin en iyi şekilde yönetilmesine katkıda<br />

bulunmaktadır. Bankanın finansal durumunu inceler, kontrol eder, riskleri ve<br />

sonuçlarını ölçer, değişim ve gelişimini belirlenmiş hedeflerle kıyaslayarak takip<br />

eder ve üst yönetime rapor eder. Stratejik iş planı ve yıllık bütçeyi hazırlar, yurtdışı<br />

muhabir banka, kredi kuruluşları için karşılaştırmalı finansal tablo çalışmaları yapar.<br />

Ayrıca, Merkez Bankası, Hazine Müsteşarlığı, SPK ve TBB gibi resmi kurumlara<br />

gönderilmesi gereken raporları hazırlar.<br />

58


Operasyon<br />

Bankacılık işlemlerinin ve ürünlerinin hem müşteriye istenildiği şekilde<br />

sunulması hem de yasaların öngördüğü şekilde Bankanın kayıtlarına intikal etmesi<br />

görevini üstlenmektedir. Şube açılımlarından, satın alma ve satma işlemlerine,<br />

güvenliğimizden, temizlik, servis, yemek ve haberleşme gibi tüm işlemler Operasyon<br />

Bölümüne bağlı, İnşaat Emlak, Sosyal ve İdari İşler tarafından yürütülmektedir.<br />

Bilgi Sistemleri<br />

Bankada kullanılan otomasyon sisteminin ihtiyaçları karşılayabilmesi için<br />

performansını izler, geliştirilmesi yönünde çalışmalar yapar ve kullanıcılara sistem<br />

eğitimi verir. Genel Müdürlük ve Şubelere sistemle ilgili destek hizmeti vererek<br />

sorunların çözümüne yardımcı olur. Ayrıca, teknolojinin gerisinde kalmamak için her<br />

türlü çalışma bu birim tarafından yapılmaktadır.<br />

Teftiş Kurulu<br />

Bankadaki işlemlerin etkinliği ve verimliliğini banka politikaları<br />

doğrultusunda değerlendiren, işlemlerin iç ve dış mevzuata uygunluğunu denetleyen,<br />

banka üst yönetiminin kararlarına uygunluğun yanısıra beklenti ve ihtiyaçlarına da<br />

cevap veren dinamik bir yaklaşım içinde olan, proaktif ve sonuçta maksimum karı<br />

hedefleyen ve bu konuda önerilerde bulunan bir bölümdür.<br />

İnsan Kaynakları<br />

Nitelikli iş gücünün Bankaya kazandırılması, personelin ücret ve ücret dışı<br />

sosyal ve parasal hakları ile ilgili işlemlerin yapılması, personelin sürekli gelişimi<br />

amacıyla çeşitli eğitim programlarının düzenlenmesi, kurum içi iletişimin<br />

geliştirilmesi amacı ile Kurum Kültürü, AKulüp ve ABülten çalışmaları İnsan<br />

Kaynakları bölümünün faaliyetleri içindedir.<br />

Kredi Yönetimi<br />

Ekonomik konjonktüre göre bankanın kredi stratejisini belirler ve yönetir.<br />

Güvenilirlik ve verimlilik ilkeleri doğrultusunda şubeler tarafından önerilen kredi<br />

tekliflerini inceler ve sonuçlandırır. Mevcut kredilerin banka prensipleri çerçevesinde<br />

kullandırılmasını sağlar ve değişimleri izler. İç (Yönetim Kurulu) ve Dış (TCMB,<br />

Hazine Müşteşarlığı) kaynaklara periyodik olarak banka kredi portföyünün gelişimi<br />

hakkında bilgi verir.<br />

59


Kredi İzleme<br />

Bankanın mevcut kredi risklerinden doğabilecek her türlü olumsuzluğun<br />

belirli kriter ve esaslara dayalı olarak izlenmesi, izlemeye esas kriterlerin ekonomik<br />

gelişmeler çerçevesinde revize edilmesi suretiyle olası zararlardan minimum olarak<br />

etkilenmesi ve banka sermayesinin en verimli şekilde kullanılmasını sağlar.<br />

Hukuk<br />

Genel Müdürlük tarafından uygun görülen konularda, Resmi Daireler ve<br />

üçüncü şahıslar önünde Bankayı temsil eder, banka alacaklarının kanuni takibini<br />

yapar, tüm bölümlerden gelen hukuki görüş taleplerini karşılar.<br />

Risk Yönetimi<br />

Bankanın maruz kaldığı finansal risklerin; ilgili komiteler ve üst yönetim<br />

tarafından onaylanmış modeller, uygun görülen varsayım ve parametreler<br />

çerçevesinde periyodik olarak takip edilmesi, ölçülmesi ve bu çerçevede (varsa)<br />

konulmuş olan limitlere uygunluğunun izlenmesi ve raporlanması, kullanılan<br />

modellerde değişiklik gerektiği takdirde bunun ilgili komitelere iletilerek yapılmasını<br />

sağlar.<br />

İç Kontrol Koordinatörlüğü<br />

Bankacılık işlemlerinin iç prosedürlere ve bankacılık mevzuatına<br />

uygunluğunu günlük olarak kontrol eder ve yeni gereksinimlere, risklere göre yeni<br />

denetim sistemleri oluşturur.<br />

Mevzuat ve Uyum<br />

Banka Yönetim Kurulu kararlarını, yasa, tüzük, tebliğ değişikliklerini,<br />

kamunun yollamış olduğu uygulama talimatlarını; Banka içinde duyurulması ve<br />

işlemlerin bu doğrultuda yürütülmesine teminen duyuruların talimatların çıkarılması<br />

görevini yürütür. Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının<br />

Önlenmesi mevzuatı kapsamında Şüpheli İşlem Bildiri'nde bulunur ve uyum<br />

görevlisi sıfatıyla MASAK'la ilişkileri yürütür.<br />

60


AKBANK Şube Organizasyonu<br />

Müşterilere segmentleri paralelinde 6 farklı şube kanalından hizmet<br />

verilmektedir:<br />

1. Kurumsal Şube: Kurumsal müşteri segmenti,<br />

2. Ticari Şube: Ticari müşteri segmenti<br />

3. Özel Bankacılık Şubesi: Özel müşteri segmenti,<br />

4. Şube: Ticari, şirket, mikro, bireysel ve birebir segmentler,<br />

5. Bağlı Şube,<br />

6. Nakit Şube, Serbest bölge mevzuatı çerçevesinde Mersin Serbest Bölge<br />

Şubesi hizmet sunmaktadır (http:// www.akbank.com. tr).<br />

AKBANK Bölge Müdürlüğü Organizasyonu<br />

Ticari, şirket, mikro, bireysel ve birebir müşteri segmentlerine hizmet veren<br />

Şubeler ile Genel Müdürlük birimleri arasındaki koordinasyonu sağlayan 20 Bölge<br />

Müdürlüğü bulunmaktadır.<br />

Taksim Bölge Müdürlüğü (İstanbul); Gebze Bölge Müdürlüğü (İstanbul)<br />

Aksaray Bölge Müdürlüğü (İstanbul); Güneşli Bölge Müdürlüğü (İstanbul)<br />

Kozyatağı Bölge Müdürlüğü (İstanbul); Ankara Bölge Müdürlüğü (Ankara)<br />

Bursa Bölge Müdürlüğü (Bursa); Çukurova Bölge Müdürlüğü (Adana)<br />

Akdeniz Bölge Müdürlüğü(Antalya); Batı Karadeniz Bölge Müdürlüğü<br />

(Sakarya); Doğu Karadeniz Bölge Müdürlüğü(Trabzon); Ege Bölge Müdürlüğü<br />

(İzmir); Güney Ege Bölge Müdürlüğü (Denizli); İç Anadolu Bölge Müdürlüğü<br />

(Konya); Eskişehir Bölge Müdürlüğü (Eskişehir); Doğu Anadolu Bölge Müdürlüğü<br />

(Diyarbakır); Güneydoğu Anadolu Bölge Müdürlüğü (Gaziantep); Samsun Bölge<br />

Müdürlüğü (Samsun); Trakya Bölge Müdürlüğü (Edirne); Orta Anadolu Bölge<br />

Müdürlüğü (Kayseri)<br />

Akbank'ın en büyük yatırımı "insan"dır. Güvenli, istikrarlı, sağlam, en iyi<br />

teknolojiyi kullanan bir yapı içerisinde, çalışkan, dinamik, yaratıcı, üstünlük sahibi,<br />

yasalara uyan, dürüst Akbank'lılar arasına katılabilmek bir ayrıcalıktır.<br />

61


Kadro ihtiyaçları doğrultusunda deneyimli personel alımı yapılmaktadır.<br />

Üniversitelerin 4 yıllık örgün eğitim veren bölümlerinden mezun olmak, Konusunda<br />

deneyim sahibi olmak, Pozisyonun gerektirdiği teknik ve fonksiyonel yetkinliklere<br />

sahip olmak adaylarda aranan özelliklerdir. Deneyimsiz işe alımlar.<br />

Genel Müdür<br />

↑<br />

Genel Müdür Yardımcısı<br />

↑<br />

Bölüm Başkanı<br />

↑<br />

Müdür<br />

↑<br />

Yönetici<br />

↑<br />

Yönetici Yardımcısı<br />

↑<br />

Yönetici Adayı<br />

Şekil 1.4. Akbank Yönetici Adayı Kariyer Yolları<br />

Müfettiş Yardımcısı Eğitim Banka insan kaynakları politikaları içerisinde<br />

stratejik bir öneme sahip olan eğitim sistemi ile, Bankanın misyon, vizyon ve<br />

hedefleri doğrultusunda çalışanların gelişiminin desteklenmesi, motivasyon ve iş<br />

tatmininin yaratılması hedeflenmektedir. Akbank yalnızca bir kurum değil, aynı<br />

zamanda öğrenen bir organizasyon olarak, çalışanlarını sürekli geliştiren bir okuldur.<br />

Bankacılık sektöründeki liderliğini sürdürmenin sürekli gelişme ve öğrenme ile<br />

mümkün olduğunun bilincindedir. Çalışanların kariyerlerinin farklı aşamalarında<br />

verilen eğitimler çeşitli başlıklar altında toplanmıştır:<br />

İşe Başlama Eğitimleri: Bankada göreve yeni başlayan çalışanlar,<br />

pozisyonlarına uygun olarak aldıkları eğitimlerdir (Oryantasyon, Temel Eğitim,<br />

Yönetici Adayı, Müfettiş Yardımcısı eğitimleri)<br />

Kariyer Eğitimleri: Çalışanlar kariyer basamaklarında ilerlerken, teknik<br />

bilgi, beceri ve kişisel gelişimlerini sağlayacak eğitim programlarıdır.<br />

62


Yönetici Geliştirme Eğitimleri: Bankanın orta ve üst düzey yönetici<br />

kadrosuna verilen eğitimler, yöneticilerin yönetim beceri ve yetkinliklerini<br />

geliştirmeye yönelik olarak tasarlanan özel programlardan oluşmaktadır. Bu<br />

programlar Sabancı <strong>Üniversitesi</strong>, uluslarası alanda tanınmış kurum ve eğitmenlerle<br />

işbirliği içerisinde hazırlanır.<br />

Kişisel Gelişim Eğitimleri: Çalışanları farklı yetkinliklerini geliştirmek<br />

amacıyla tasarlanan eğitimlerdir<br />

Uluslararası eğitim ve konferanslar: Banka çalışanlarının sektöre yönelik<br />

gelişimleri yakından takip edebilmesi amacıyla, çalışanların yurtdışındaki<br />

konferanslara ve eğitimlere katılımı sağlanmaktadır.<br />

E- Öğrenme: Çalışanların kariyer ve kişisel gelişimlerini desteklemek<br />

amacıyla çalışma ortamlarından uzaklaşmadan kolayca takip edebilecekleri eeğitimler<br />

tasarlanmaktadır.<br />

Gelişim programları: Çalışanların göreve gelebilecekleri pozisyonlara<br />

hazırlanmaları veya bulundukları görevde teknik bilgilerini geliştirmeleri amacıyla<br />

tasarlanmış programlardır.<br />

Diğer: Yabancı dil ve bilgisayar kursları ve Bankalar Birliği eğitimleri,<br />

Banka tarafından sağlanan diğer eğitimlerdir.<br />

Ücretin yanı sıra, aylık brüt ücret tutarı üzerinden yılda 4 kez ikramiye<br />

verilir. Çalışanların görevlerine göre, kasa tazminatı, İngilizce seviyelerine göre<br />

yabancı dil tazminatı gibi tazminatlardan da yararlanır.<br />

Yabancı Dil Tazminatı İngilizce bildiğini kanıtlayan her Akbank'lıya<br />

İngilizce bilgi düzeyine göre dil tazminatı ödenir. İnsan Kaynakları Uygulama<br />

Esaslarında belirtilen, yabancı dilde eğitim veren üniversite ya da yabancı liselerden<br />

mezun olanlar, bu tazminatı herhangi bir sınava girmeden almaya hak kazanır. Bu<br />

tazminatı almak ya da mevcut yabancı dil tazminat derecesini yükseltmek isteyen her<br />

Akbank'lının TOEFL, IELTS veya TOEIC sınavından belirli bir taban puanı alması<br />

ve bankada yılın çeşitli dönemlerinde düzenlenen sözlü sınavlarda başarılı olması<br />

gerekir.<br />

63


Yıl içerisinde belli hedeflere ulaşıldığında performans primi ile jestiyon, belli<br />

kıdeme ulaşıldığında ise kıdem teşvik primi gibi prim ödeneklerine hak kazanılır.<br />

Gösterilen performans ve yaratıcı katkılardan dolayı teşekkür mektubu, takdirname<br />

ya da parasal ödüller ile çalışanlar ödüllendirilir. Banka çalışanları; ölüm yardımı,<br />

doğal afet yardımı, maluliyet yardımı, ölüm ve yaralanma tazminatı, aile yolculuk<br />

yevmiyesi, göç tazminatı, seyahat harcırahları gibi sosyal haklardan yararlanılır.<br />

Faaliyet raporu vizyon, misyon ve hedefler bölümünde belirtildiği üzere,<br />

personelin gelişimini destekleyerek, motivasyon ve iş tatmini yaratmak Bankanın ana<br />

hedeflerinden birisidir. Banka yazılı veya yazılı olmayan ve tüm Banka personeli<br />

tarafından bilinen ilkeleri, davranış kuralları ve Banka içindeki veya dışındaki kişi ve<br />

kuruluşlarla olan ilişkilerde dikkat edilmesi gereken hususlar bir arada toplanmış ve<br />

Etik İlkeler adıyla yazılı hale getirilmiştir. Etik İlkeler, her kademedeki Banka<br />

çalışanının tutum ve davranışları ile Banka içindeki ve dışındaki kişi ve kuruluşlarla<br />

olan ilişkilerinin düzenlenmesi amacını içermektedir. Çalışanların bilgilendirilmesi<br />

amacıyla ayrıca bir Kurumsal Portal oluşturulmuştur. Kurum içi bilgi paylaşım<br />

sistemi olan kurumsal portal ile tüm duyurular kâğıt ortamdan sisteme taşınmıştır.<br />

Ayrıca, birtakım sosyal faaliyetler de bu portaldan izlenebilmektedir. Kurum içi tüm<br />

bilgilere ulaşılması sistem üzerinden gerçekleşeceği için, çalışanlar aradıkları bilgiye<br />

farklı noktalardan anında ve çeşitli anahtar sözcükler kullanarak en etkin şekilde<br />

ulaşmaktadırlar. Bu şekilde hem çalışan memnuniyeti artmakta, hem de zaman ve<br />

emek kaybı önlenmiş olmaktadır. Kurumsal portal sayesinde maliyet tasarrufu ve<br />

hızlı iletişimin yanında ortak kültürün öne çıkartılması da hedeflenmiştir.<br />

Yönetim Kurulu, faaliyet raporunda yer aldığı şekliyle Akbank’ın vizyonunu,<br />

misyonunu, kısa ve uzun vadeli stratejik hedeflerini açık ve anlaşılır şekilde<br />

oluşturmuştur. Yönetim Kurulu’nun görev ve sorumluluklarının Türk Ticaret<br />

Kanunu’nun ve Bankacılık Kanunu’nun hükümleri ile tespit edilmiş esaslara ve Ana<br />

Sözleşme hükümlerine tabi olduğu, Bankamız Ana Sözleşmesinde belirtilmektedir.<br />

Ana Sözleşme’de ayrıca, Yönetim Kurulu’nun ayda en az bir defa toplantı yapması<br />

mecburi tutulmuş ve koşulları açıklıkla belirlenmiştir. Yönetim Kurulu bu<br />

toplantılarda Banka’nın stratejik hedeflerine uygun gelişim gösterip göstermediğini<br />

takip etmekte ve performansını değerlendirmektedir.<br />

64


Banka’nın yıllık bütçesi ve stratejik planı Yönetim Kurulu tarafından<br />

onaylanır. Yönetim Kurulu bütçe ile fiili karşılaştırmalarını yakından takip eder,<br />

sapmalar hakkında bilgi alır ve alınan kararları takip eder. Makroekonomik<br />

koşullarda bütçe beklentilerinden farklı olarak önemli sapmalar varsa, bütçe revize<br />

edilir ve tekrar Yönetim Kurulu onayına sunulur. Yönetim Kurulu stratejik<br />

hedeflerin, bütçe hedeflerinin ve gerçekleşen rakamların takibini konuların niteliğine<br />

göre günlük, haftalık ve aylık olarak yapar. Ayrıca, Yönetim Kurulu kâğıt<br />

ortamındaki raporlamaların yanı sıra Yönetim Bilgi Sistemi üzerinden Banka<br />

finansal tabloları ve çeşitli finansal ve finansal olmayan göstergelere müşteri, şube, iş<br />

birimi ve Banka toplamı bazında ulaşabilmektedir.<br />

Birleşmiş Milletler Küresel İlkeler Sözleşmesi’nin (UN Global Compact)<br />

belirlediği insan hakları, çalışma koşulları, çevre ve temiz toplumla ilgili evrensel<br />

ilkelere tam olarak uyar, çalışanlarımızın ve paydaşlarımızın bu yönde<br />

duyarlılıklarını artırmalarını sağlar.<br />

Sağlıklı ve güvenli çalışma ortamı sağlanmasına önem verilmesini,<br />

Çalışanlarının ırk, cinsiyet, inanç, din, etnik köken, siyasi görüş, yaş, engellilik hali<br />

vb. konularda ayrımcılık ve tacize maruz bırakılmamalarını beklemektedir.<br />

Doğal kaynakların verimli kullanılması ve süreçlerimizden kaynaklanan<br />

atıklarımızın mümkün olabilecek en az düzeye indirilebilmesi için çalışmalar<br />

yürütür. Sera gazı emisyonlarının düşürülmesini sağlamak için uluslararası<br />

işbirlikleri yaparak şeffaflık politikalarını destekler. Tedarikçilerden alınan hizmet ve<br />

servislerin seçiminde topluma ve çevreye daha duyarlı faaliyet / üretim sistemleri ile<br />

çalışan tedarikçileri tercih etmektedir.<br />

İş sürekliliğini kesintiye uğratacak yangın, doğal afet, kriz veya acil durumlar<br />

halinde, pazar ve müşteri ihtiyaçlarına cevap vermeye devam edebilmek ve iş<br />

sürekliliğinin sağlanmasına yönelik olarak Olağanüstü Durum Prosedürleri<br />

kapsamında, acil durum planlarını, varsa bu kapsamdaki sorumluluklarımızı bilir ve<br />

gerekmesi halinde uygulamaktadır (http:// www.akbank.com. tr).<br />

65


1.2.4.1. Akbank Haziran–2010 Özet Finansal Bilgiler (milyon TL)<br />

Tablo 1.20. Akbank Haziran–2010 Konsolide Mali Tablolar<br />

BİLANÇO 1H2010 2009<br />

Toplam Aktifler 112.994 102.833<br />

Krediler 52.383 44.604<br />

Mevduat 70.527 60.954<br />

Alınan Krediler 10.837 9.209<br />

Özkaynaklar 15.572 14.447<br />

Gelir Tablosu 1H2010 1H2009<br />

Net Faiz Geliri 2.516 2.345<br />

Net Komisyon Geliri 689 650<br />

Vergi Öncesi Kar 2.282 1.629<br />

Net Kar 1.808 1.309<br />

Mali Rasyolar (%) 1H2010 2009<br />

Krediler / Toplam Aktifler 46,4% 43,4%<br />

Mevduat / Toplam Pasifler ve<br />

Özkaynaklar<br />

61,8% 59,3%<br />

Ortalama Aktif Karlılığı 3,4% 2,8%<br />

Ortalama Özsermaye Karlılığı 24,0% 22,3%<br />

Kaynak: http:// www.akbank.com. tr.<br />

66


İKİNCİ BÖLÜM<br />

2009 YILINDA BANKACILIK SEKTÖRÜNÜN ANALİZİ<br />

2.1. 2009 Yılında Ekonomik Performans<br />

Dünya ekonomisinde derin, yaygın ve yüksek hasarlı bir kriz yaşandı.<br />

Ekonomik açıdan, 2009 yılı dünya ekonomisi için oldukça sancılı geçmiştir.<br />

Dünya genelinde, derin, yaygın ve yüksek hasarlı bu dönem çok sayıda iktisatçı<br />

tarafından “küresel kriz” olarak değerlendirilmiştir. Küresel krizin başladığı ve derin<br />

izler bıraktığı alan finansal sektör olmakla birlikte, gelişmelerden hemen hemen tüm<br />

sektörler olumsuz yönde etkilenmiştir. Uluslararası Para Fonu’na göre dünyada<br />

yaratılan gelir ve ticaret hacmi son 40 yılda yaşanan en şiddetli hızda küçülmüştür.<br />

Çok yüksek boyutlarda servet kayıpları yaşanmış, işsizlik hızla artmış, bütçe<br />

açıklarının ve kamu borç stoklarının milli gelire oranı yükselmiş, emtia fiyatları<br />

düşmüş, gelişmekte olan ülkelere sermaye girişi azalmış, güven sarsılmış, belirsizlik<br />

artmıştır. Çok sayıda ülkede finansal sektör aracılık işlevini göremez, piyasalar<br />

çalışamaz hale gelmiştir (http:// www.tbb.org.tr).<br />

Hükümetler ve uluslararası kuruluşlar, finansal sektörün yeniden<br />

çalıştırılması, dünya ekonomisindeki küçülmenin durdurulması/yavaşlatılması ve<br />

güvenin yeniden tesis edilmesi amacıyla uluslararası kuruluşların da katılımı ile<br />

işbirliği içinde hareket etmeye başlamışlardır. Koordinasyonun daha iyi sağlanmasını<br />

teminen Türkiye’nin de yer aldığı G-20 ülkeleri, 2008 yılının son çeyreğinden<br />

itibaren uluslararası alanda uygulanacak önlemlere ilişkin öneriler getirmiştir. Kamu<br />

kesimi, para ve maliye politikası yoluyla ekonomilere müdahale etmiştir; merkez<br />

bankaları, faiz oranlarını hızla aşağıya çekerken, piyasalara ve finansal kurumlara<br />

likidite desteği, hükümetler de finansal kurumlara sermaye desteği sağlamışlardır.<br />

Öte yandan dünya genelinde faiz oranlarında yaşanan düşüş ve likidite imkânlarının<br />

genişlemesi sonucu finansal varlık fiyatları özellikle yılın ikinci yarısından itibaren<br />

hızla yükselmiştir. Alınan tedbirlerin reel ekonomi üzerindeki etkileri sınırlı kalırken,<br />

daha çabuk tepki verebilen finans piyasalarında daha güçlü bir toparlanma<br />

görülmüştür (http:// www.tbb.org. tr).<br />

67


Türkiye’de ekonomik faaliyet daralmış, enflasyon ve faiz oranları düşmüştür.<br />

Uluslararası gelişmelerden ülkemiz de önemli ölçüde etkilenmiştir. Dünyaya benzer<br />

şekilde, gelir düşmüş, özel sektörde talep daralmış, dış ticaret hacmi küçülmüş, bütçe<br />

açığı artmış, işsizlik oranı yükselmiş, sermaye girişi azalmıştır. Buna karşılık,<br />

enflasyon ve faiz oranları tarihsel olarak düşük düzeylere gerilemiştir. Sabit fiyatlarla<br />

gayri safi yurtiçi hâsıla 2009 yılında yüzde 4,7 küçülmüştür. Sabit sermaye<br />

yatırımları yüzde 19,2, toplam tüketim ise yüzde 1 oranında daralmıştır. Toplam<br />

tasarruf açığının GSYİH’ya oranının yüzde 2,3 olduğu, kamu kesimi tasarruf<br />

açığının GSYİH’ya oranının yüzde 5,3 düzeyinde gerçekleştiği, özel kesim tasarruf<br />

fazlasının gsyih’ya oranının ise yüzde 3,1 civarında olduğu tahmin edilmektedir.<br />

Merkezi yönetim bütçe açığı, ekonomik faaliyetin daralması ve vergi indirimlerinin<br />

etkisiyle büyümüştür. Bütçe açığının büyümesine bağlı olarak, kamu kesimi açığının<br />

GSYİH’ya oranı yüzde 1,6’dan yüzde 6,4’e yükselmiştir. Toplam kamu borç<br />

stokunun GSYİH’ya oranı yüzde 47 düzeyinde gerçekleşmiştir. İç borç stokunun<br />

gsyih’ya oranı 6 puan artarak yüzde 35’e, dış borç stokunun GSYİH’ya oranı ise 2<br />

puan artarak yüzde 12’ye yükselmiştir. Enflasyon 1968’den sonraki en düşük düzeyi<br />

olan yüzde 6,5’a gerilemiştir. Enflasyonist baskıların hafiflemesi, Merkez Bankasının<br />

kısa vadeli faiz oranlarını düşürmesine imkân vermiştir, politika faizleri 2009 yılı<br />

içinde toplam 8,5 puan düşürülmüştür.<br />

Kısa vadeli faiz oranı da piyasa tarafından belirlendiği dönemler itibariyle, ilk<br />

defa tek haneli düzeye çekilmiştir. Likidite imkânlarını arttıran Banka piyasaya açık<br />

piyasa işlemleri yoluyla likidite sağlamıştır. Ayrıca, döviz alım ihaleleri yoluyla net<br />

3,3 milyar ABD doları döviz satın alınmıştır. İşsiz sayısının sınırlı düzeyde de olsa<br />

artmasına karşılık, işgücünün ve istihdamın artmasına bağlı olarak, işsizlik oranı<br />

gerilemiştir.<br />

Türkiye’nin kredi notu ve görünümü, 2009 yılında çeşitli derecelendirme<br />

kuruluşları tarafından 4 kere artırılmıştır. Aralık 2009 itibariyle Türkiye’nin ülke<br />

notu, S&P tarafından BB-, Moodys tarafından Ba3 ve FITCH tarafından da BB+<br />

olarak belirlenmiştir.<br />

68


Toplam mevduatın krediye dönme oranı 2008 Eylül döneminde yüzde 84<br />

iken 2008 yılı sonunda yüzde 81’e, 2009 yılı sonunda yüzde 76’ya gerilemiştir.<br />

Kredi stokundaki yıllık büyüme hızı Ekim 2009 itibariyle yüzde 0’a kadar<br />

yavaşladıktan sonra yılın son iki ayında artmış ve Aralık 2009 itibariyle yüzde 4’e<br />

yükselmiştir. Kredi stokunun gsyih’ya oranı 2 puan artarak yüzde 39 olmuştur.<br />

Toplam kredilerin yüzde 73’ü TL cinsinden kullandırılmıştır.<br />

Dış ticaret hacminin GSYİH’ya oranı 6 puan gerileyerek yüzde 39 düzeyinde<br />

gerçekleşmiştir. İç talebin daralmasına bağlı olarak cari işlemler açığı hızla<br />

küçülmüş, cari açığın GSYİH’ya oranı yüzde 2,3 olmuştur. Yıllık bazda sermaye<br />

girişi cari işlemler açığının altında kalmıştır. Sermaye girişi geçen yıl 34 milyar<br />

dolardan, 2009 yılı sonunda 6 milyar dolara gerilemiştir. Özellikle reel sektörün dış<br />

borç kullanımı azalmıştır. Dış borç stoku 271 milyar dolara gerilemiş, ancakdış borç<br />

stokunun GSYİH’ya oranı 7 puan artarak yüzde 44’e yükselmiştir.<br />

2.2. Türkiye’de Alınan Önlemler<br />

Uluslar arası gelişmelerin Türkiye’ye olan olumsuz etkilerini sınırlandırmak<br />

amacıyla Hükümet ve ilgili kurumlar tarafından 2008 yılı son çeyreğinden itibaren<br />

alınmaya başlanan tedbirler 2009 yılında da sürdürülmüştür. Hükümet ve ilgili<br />

kurumlar tarafından alınan önlemler sayesinde 2009 yılının ilk çeyreğinden itibaren<br />

beklentilerde bozulma durmuş, davranışlar yavaş da olsa olumluya dönmüştür.<br />

Hükümet tarafından alınan önlemler Şubat 2009’da kısa çalışma ödeneğinin süresi 3<br />

aydan 6 aya çıkartılmıştır. Haziran 2009’da kısa çalışma ödeneğinin süresi 6 ay daha<br />

uzatılmıştır. Teşvik uygulaması 49 ile dönük olarak bir yıl uzatılmıştır. Emekli<br />

aylıklarına haciz getirilmemesi esası benimsenmiştir. I-Mart 2009’da açıklanan<br />

önlem paketi ile beyaz eşya, otomotiv ve konut sektörlerinde vergi oranları<br />

indirilmiş; KOBİ’lere ek ödenek sağlanmış, Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu<br />

(KKDF) düşürülmüş ve Türk Eximbank’ın sermayesi artırılmıştır. Sanayide<br />

kullanılan elektrikte indirimli tarife yaygınlaştırılmıştır. Mart 2009’da açıklanan<br />

ikinci bir paket ile mobilya, iş makineleri, bilişim ve büro mobilyalarında KDV<br />

düşürülmüştür. Nisan 2009’da bu uygulamanın kapsamı genişletilerek, otomotiv yan<br />

sanayii ve telefon gibi sektörler eklenmiştir.<br />

69


Daha sonra vergi indirimleri Ekim 2009 tarihine kadar uzatılmıştır. Mart<br />

2009’da, TC Ziraat Bankası A.Ş. tarafından sağlanan tarım kredilerinin vadesi<br />

uzatılmıştır.<br />

Kredi Garanti Fonu A.Ş.’ye (KGF) Hazine desteği sağlayan “Kamu<br />

Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanunda Değişiklik<br />

Yapılmasına Dair Kanun” Haziran 2009’da yasalaşmıştır. Kanuna göre, firmalara<br />

kredi garantisi sağlamak üzere 1 milyar liraya kadar nakit kaynak aktarılacak veya<br />

özel tertip Devlet İç Borçlanma Senedi (DİBS) ihraç edilecektir. İhraç edilecek özel<br />

tertip DİBS için, Hazine Müsteşarlığı bütçesine tertip açmaya ve bu tertibe 1 milyar<br />

liraya kadar ödenek aktarmaya, Maliye Bakanı yetkili kılınmıştır. KGF’nin<br />

sermayesi, yirmi bankanın da katılımıyla 60 milyon TL’den 240 milyon TL’ye<br />

çıkarılmıştır.<br />

Haziran 2009’da “Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi<br />

Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile Toprak Mahsulleri<br />

Ofisi'ne (TMO) en fazla 2,6 milyar TL kaynak aktarımı sağlanması ve Hazine<br />

Müsteşarlığının ikrazen özel tertip devlet iç borçlanma senedi ihraç edebilmesi<br />

sağlanmıştır.<br />

Hükümet tarafından Haziran 2009 tarihinde yeni teşvik sistemi açıklanmıştır.<br />

2010 yılı sonuna kadar geçerli olacak söz konusu yeni teşvik sistemiyle; 12 sektörde<br />

büyük yatırımların desteklenmesi ve Türkiye'yi 4 bölgeye ayırıp sektörel ve bölgesel<br />

teşvikler verilmesi öngörülmektedir. Teşvik araçları kurumlar/gelir vergisi indirimi,<br />

SSK primi işveren hissesinin Hazine tarafından karşılanması, faiz desteği, yatırım yeri<br />

tahsisi, KDV istisnası, gümrük vergisi muafiyeti olarak açıklanmıştır. Büyük<br />

yatırımları desteklenecek sektörle arasında kimyasal madde ve ürünlerin imalatı, rafine<br />

edilmiş petrol ürünleri imalatı, transit boru hattıyla taşımacılık hizmetleri, motorlu kara<br />

taşıtları imalatı, demiryolu ve tramvay lokomotifleri veya vagon imalatı, liman ve<br />

liman hizmetleri imalatı, elektronik sanayi imalatı, tıbbı aletler, hassas ve optik aletler<br />

imalatı, ilaç imalatı, hava ve uzay taşıtları imalatı, makine imalatı yatırımları ve<br />

madencilik yatırımları bulunmaktadır (http:// www.tbb.org. tr).<br />

70


2.2.1. Kredi Kartı Borçlarının Yapılandırılması<br />

Kredi kartı borçlarının yapılandırılmasına ilişkin yasal düzenleme Temmuz<br />

2009’da yürürlüğe girmiştir. Buna göre, 31 Mayıs 2009 tarihi itibariyle ödeme ihtarı<br />

çekilen, icra takibi başlatılan veya banka tarafından takip olunan kredi kartı borçları<br />

için 60 gün içinde başvuru yapılması ve sözleşmede belirtilen asgari ödeme tutarının,<br />

dönem borcunun yüzde 20'sinden aşağı olmaması öngörülmüştür. Bankacılık<br />

Düzenleme ve Denetleme Kurumu bu oranı yüzde 40'a kadar artırmaya, artırdığı<br />

oranı yüzde 20'ye kadar düşürmeye yetkili kılınmıştır.<br />

Hükümet tarafından açıklanan istihdam paketi ile toplum yararına işler için<br />

getirilen desteklerin, işsizlik sigortası fonundan finanse edilmesi ve bu kapsamda 120<br />

bin işsize doğrudan istihdam sağlanması öngörülmüştür. Ayrıca, mesleki eğitimlerle<br />

200 bin işsize eğitim verilmesi ve program kapsamında ulaşılacak işsiz sayısının 500<br />

bin olması amaçlanmıştır. Temmuz 2009’da Varlık Barışı olarak bilinen<br />

düzenlemenin uygulama süresi önce Eylül 2009 tarihine daha sonra 2009 yılsonuna<br />

uzatılmıştır.<br />

Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından, esnaf ve sanatkârlar ile tüm<br />

KOBİ'lere yönelik 3 ayaklı yeni bir kredi destek programı hayata geçirilmiştir. Bu<br />

desteklerin KOSGEB'in Orta Vadeli Programda yer alan bütçesiyle uyumlu bir<br />

çerçevede belirlendiği belirtilerek, ''2009 yılı bütçesine ek bir yük getirmeyeceği”<br />

ifade edilmiştir. Bu nedenle, söz konusu desteklerin, sadece 2009 yılı sonuna kadar<br />

geçerli olması ve destek programlarından ilkiyle 100 bin işletmeye 2,5 milyarlık<br />

kredi sağlanmasını öngörülmüştür.<br />

2.2.2. Merkez Bankası Tarafından Alınan Önlemler<br />

Kısa vadeli faiz oranları 2009 yılı içinde toplam 8,5 puan düşürülmüş, yüzde<br />

15’ten yüzde 6,5’e indirilmiştir. Mart 2009’dan itibaren döviz talebinin hızla<br />

yükselmesine bağlı olarak döviz satım ihaleleri başlatılmış ve Mart ayında toplam 18<br />

ihalede 900 milyon dolar satış yapılmıştır. Ağustos ayından itibaren, ekonomide<br />

döviz arzının yeniden yükselmesiyle beraber, banka döviz alım ihalelerini yeniden<br />

başlatmış ve 2009 yılında toplam 4,2 milyar dolar alım yapmıştır. Böylece, Bankanın<br />

2009 yılında yaptığı net döviz alımı 3,3 milyar dolar olmuştur.<br />

71


Şubat ayında bankaların Merkez Bankasından alabilecekleri döviz depolarının<br />

vadesi 1 aydan 3 aya yükseltilmiş, Merkez Bankası borç verme faiz oranı ABD<br />

doları için yüzde 7’den yüzde 5,5’e; euro için yüzde 9’dan yüzde 6,5’e<br />

düşürülmüştür. Mart ve Nisan aylarında daha çok firmanın ihracat reeskont kredisi<br />

kullanmasına imkan sağlayan düzenlemeler yapılmış ve kredi limitleri de<br />

artırılmıştır. Ekim 2009’dan itibaren TL zorunlu karşılık oranı yüzde 6’dan yüzde<br />

5’e düşürülmüştür.<br />

Piyasanın likidite ihtiyacının karşılanmasını teminen fonlama yapılmış;<br />

Haziran ayından sonra fonlama imkânları arasına 3 ay vadeli repo ihaleleri de<br />

katılmıştır.<br />

2.2.3. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) Tarafından Alınan<br />

Önlemler<br />

BDDK tarafından Resmi Gazete’nin 23 Ocak 2009 tarih ve 27119 sayılı<br />

nüshasında Bankalarca Kredilerin Ve Diğer Alacakların Niteliklerinin Belirlenmesi<br />

Ve Bunlar İçin Ayrılacak Karşılıklara İlişkin Usul Ve Esaslar Hakkında<br />

Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmelik yayımlanmıştır. Yeni<br />

düzenleme ile birlikte, hâlihazırda sorunsuz görünen kredilerin de beklenmeden,<br />

yeniden yapılandırılabilmesine imkân tanınmıştır. Söz konusu Yönetmeliğin 1 Mart<br />

2010 tarihinde süresi dolan Geçici 2’nci ve Geçici 3’üncü maddelerinin süresi, bu<br />

kez Resmi Gazete’nin 6 Mart 2010 tarih ve 27513 sayılı nüshasında yayımlanan<br />

Yönetmelik’in 4’üncü maddesi ile 1 Mart 2011 tarihine kadar uzatılmıştır. BDDK,<br />

bankaların karlarını dağıtmayarak bünyelerinde tutmasını istemiş ve kar dağıtımı<br />

Kurul iznine bağlanmıştır.<br />

2.2.4. Sermaye Piyasası Kurulu Tarafından Alınan Önlemler<br />

Nisan 2009’da, Sermaye Piyasası Kurulu fon çıkışı gerektirmeyen sermaye<br />

azaltımlarına ilişkin ilkeleri belirlemiştir. Yapılan açıklamada uluslararası kriz<br />

nedeniyle şirketlerin halka arz suretiyle nakit sermaye artırımı yapmaları imkanı<br />

ekonomik olarak ortadan kalktığı için bu durumun nakit sermaye ihtiyacı olan<br />

72


şirketleri zorunlu olarak sermaye artırımına yönlendirdiği belirtilmiştir. Daha önce<br />

yapılan düzenlemelere ilave olarak payları nominal değerin altında işlem gören<br />

şirketlerin nakit sermaye artırımlarına imkan sağlamak amacıyla halka açık anonim<br />

ortaklıklar için fon çıkışı gerektirmeyen sermaye artırım sürecine ilişkin ilke ve<br />

esasların Kurulca belirlendiği ifade edilmiştir.<br />

Öte yandan, belirsizliğin azaltılmasını teminen, Hükümet; Orta Vadeli<br />

Program yoluyla üç yıllık temel ekonomik hedefleri açıklamış, beklentileri ve<br />

davranışları olumlu yönde etkilemeye çalışmıştır.<br />

2.3. Orta Vadeli Program ve 2010-2012 Dönemine Ilişkin Tahminler<br />

Aralık 2009’da açıklanan Orta Vadeli Program ile ekonomik büyüklüklere<br />

ilişkin hedefler belirlenmiştir. Buna göre, 2010 yılında küresel dalgalanmanın<br />

olumsuz etkilerinin hafiflemeye başlayacağı ve buna bağlı olarak, gsyih’nın 2010<br />

yılında yüzde 3,5; 2011 ve 2012 yıllarında ise sırasıyla yüzde 4 ve yüzde 5 oranında<br />

büyümesi beklenmektedir. Büyüme rakamları çerçevesinde, cari işlemler açığının<br />

2010 yılında gsyih’nın yüzde 2,8’i düzeyinde gerçekleşeceği, 2011 ve 2012<br />

yıllarında ise, sırasıyla gsyih’nın yüzde 3,3’ü ve yüzde 3,9’u düzeyinde olacağı<br />

öngörülmektedir. Kkbg/gsyih oranının 2010 yılından itibaren azalmaya başlayacağı<br />

ve 2012 yılında yüzde 2,7’ye gerileyeceği öngörülmektedir.<br />

Tablo 2.1. Temel Ekonomik Büyüklükler<br />

2010* 2011* 2012*<br />

Gsyih (reel büyüme, yüzde) 3,5 4,0 5,0<br />

Cari işlemler açığı/ gsyih (yüzde) - 2,8 - 3,3 - 3,9<br />

İşsizlik oranı (ILO tanımı, yüzde) 14,3 14,1 13,3<br />

Kkbg/GSYİH (yüzde) 4,7 3,5 2,7<br />

Faiz dışı fazla/gsyih (yüzde) 1,3 1,7 2,1<br />

Genel kamu borç stoku (brüt) /GSYİH (yüzde) 49 48,8 47,8<br />

Kaynak: DPT * Öngörü<br />

73


Kamu kesimi faiz dışı fazlasının gsyih’ya oranının 2010 yılında yüzde 1,3 ve<br />

2012 itibariyle yüzde 2,1 düzeyinde gerçekleşeceği öngörülmektedir. Kamu<br />

maliyesindeki gelişmeler sonucu, kamu kesimi brüt borç stokunun gsyih’ya oranının<br />

2010 yılından sonra azalacağı ve 2012 yılında yüzde 47,8 düzeyinde gerçekleşeceği<br />

tahmin edilmektedir. İşsizlik oranında da yavaş bir iyileşme beklenmektedir. Buna<br />

göre, 2010 yılında yüzde 14,3 düzeyinde gerçekleşmesi beklenen işsizlik oranının,<br />

2012 yılında yüzde 13,3’e gerilemesi beklenmektedir (http:// www.bbdk.com. tr).<br />

2.4. 2009 Yılında Bankacılık Sektörü<br />

Bankacılık sektörü 2009 yılında iyi bir performans göstermiş, ekonomik<br />

faaliyetin finansmanına katkı sağlamıştır. Küresel kriz Türkiye’de de finansal sektörü<br />

önemli ölçüde etkilemiştir. Mevduat, yatırım ve kalkınma bankaları açısından<br />

bakıldığında, özellikle 2008 yılının son çeyreği ile 2009 yılının ilk çeyreğinde<br />

bilanço riskleri hızla artmış, yurtdışı kaynak imkânları daralmış, likidite ihtiyacı<br />

yükselmiştir. Ancak, bankaların bilançolarının sağlam olması ve risklerin dengeli<br />

dağılması yanında, ilgili kurumlar tarafından alınan önlemler, etkin kamusal denetim<br />

ve başarılı risk yönetimi sayesinde Türkiye’de bankacılık sistemi 2009 yılını güven<br />

içinde geçirmiş, kamuya sorun yaratmamış, yük olmamıştır. Aksine, ekonomik<br />

faaliyetin finansmanına destek olmaya devam etmiştir. Çok sayıda ülkede mevduata<br />

yüzde 100 garanti getirilirken, finansal kurumlara kamu desteği sağlanırken,<br />

Türkiye’de mevduat güvencesinde değişikliğe ve bankalara kamu desteğine ihtiyaç<br />

duyulmamıştır. Öte yandan, ekonomik faaliyetin hızla daralması, işsizliğin artması<br />

ve dış talebin azalması nedeniyle kredi riski artmış, kredi talebi özellikle yılın ilk<br />

yarısında ciddi ölçüde daralmıştır. Buna karşılık, bütçe açığı nedeniyle büyüyen<br />

kamu kesiminin borçlanma ihtiyacı çok büyük ölçüde bankalar tarafından<br />

karşılanmıştır.<br />

Bankacılık 2009 yılında Türkiye’nin “en iyi hikâyesi” olmuştur.<br />

Bankacılık sektörü, 2009 yılında hem yurt içinde hem de yurt dışında<br />

anlatılan “Türkiye’nin iyi hikâyesi” olmuştur. Bankalar açısından bu durumu<br />

sağlayan ana neden sağlam ve sağlıklı bilanço yapısı, güçlü özkaynaklar ve TL’ye<br />

duyulan yüksek güvendir. Bankaların kaynaklarının çok önemli bölümü Türkiye’deki<br />

74


yerleşiklere ait mevduattır. Mevduatın üçte ikisini TL mevduat oluşturmuştur.<br />

Yurtdışından sağlanan kredilerin bilanço içindeki payı yüzde 9 düzeyindedir.<br />

Özkaynaklar büyümeye devam etmiştir.<br />

Bankaların aktifleri ürün ve müşteri açısından geniş yelpazede bir dağılım<br />

göstermektedir. Toplam aktiflerin yüzde 48’ini krediler, yüzde 35’ini menkul<br />

kıymetler oluşturmuştur. Kredilerin yüzde 67’si kurumsal, yüzde 33’ü bireysel<br />

kredilerdir. Krediler ve menkul değerler cüzdanı geleneksel bankacılık ürünlerini<br />

içermektedir, “zehirli varlık” yok denecek düzeydedir. Bankaların risklerinin<br />

tamamına yakını Türkiye’nin risklerinden oluşmuştur. Büyüyen özkaynaklar, sağlıklı<br />

aktif dağılımı, yüksek likidite, düşen faiz oranı ile daha etkin risk yönetimi,<br />

bankaların performansını olumlu yönde etkilemiştir.<br />

Aktiflerin pasiflere göre daha uzun vadeli olmaları nedeniyle, faiz oranlarının<br />

düşmesi, 2009 yılında bankacılık sektörünün karını olumlu etkilemiştir. Kar<br />

hacmindeki artış özkaynaklardaki büyümeyi desteklemiştir. Yıllık bazda özkaynak<br />

karlılığı yükselmiştir.<br />

Toplam aktifler, cari fiyatlarla yüzde 13 oranında büyüyerek 799 milyar TL<br />

(537 milyar dolar) olmuştur. Toplam aktiflerin gsyih’ya oranı yüzde 84<br />

düzeyindedir. Bilanço içinde, yabancı para cinsinden aktiflerin payı 4 puan düşerek<br />

yüzde 27, yabancı para cinsinden pasiflerin payı ise 3 puan düşerek yüzde 32<br />

olmuştur.<br />

Ekonomideki küçülme nedeniyle, kredi stokunun kalitesi azalmış; takipteki<br />

krediler artmıştır. Takipteki krediler için ayrılan karşılıklar karlılığı sınırlandırmıştır.<br />

Sorunlu kredilerin toplam krediler içindeki payı yüzde 5,4’e yükselmiş, bunların<br />

yüzde 85’i için özel karşılık ayrılmıştır. Kredilerin toplam aktifler içindeki payı 2008<br />

yılı sonuna göre 4 puan azalarak yüzde 48'e gerilemiştir. Bireysel kredilerin toplam<br />

krediler içindeki payı″ yüzde 33 düzeyine yükselmiştir. Menkul kıymetlerin toplam<br />

aktiflerdeki payı 6 puan artarak yüzde 35’e yükselmiştir. Duran aktiflerin toplam<br />

aktifler içindeki payı yüzde 3 düzeyindedir. Toplam mevduat yüzde 12 oranında<br />

artarak 507 milyar TL olmuştur. Toplam mevduatın toplam aktiflere oranı yüzde<br />

64’tür. TL mevduatın ortalama vadesi 2,2 ay, yabancı para mevduatın ortalama<br />

vadesi ise 2,7 ay düzeyindedir. Yurtdışı bankalardan sağlanan kaynaklar 70 milyar<br />

75


TL (53 milyar dolar) ile toplam aktiflerin yüzde 9’u düzeyindedir. Bu kaynakların<br />

büyük bölümü yabancı para cinsindendir. Özkaynaklarda ve serbest sermayede<br />

büyüme devam etmiştir. Özkaynaklar 106 milyar TL (72 milyar dolar), serbest<br />

özkaynaklar ise 79 milyar TL (53 milyar dolar) olmuştur. Özkaynakların toplam<br />

aktiflere oranı yüzde 13, sermaye yeterliliği standart rasyosu ise yüzde 20,9<br />

düzeyindedir. Özkaynak karlılığı 2,8 puan artarak yüzde 18,3 düzeyinde<br />

gerçekleşmiştir. Net dönem karı yüzde 52oranında artarak, 19,5 milyar TL’ye<br />

yükselmiştir. Faiz gelirleri yüzde 1, faiz giderleri ise yüzde 22 oranında daralmıştır.<br />

Toplam nazım hesaplardaki artış yüzde 28 olmuştur. Bankacılık sektöründe<br />

2009 yılında dikkati çeken önemli gelişme, sermaye sahipliğine göre oluşturulan<br />

banka gruplarının sektör paylarındaki değişme olmuştur. Kamu sermayeli bankaların<br />

toplam kredilerdeki payı 3 puan, mevduat payı ise 1 puan, aktif payı ise 2 puan<br />

artmıştır (http:// www.bbdk.com.tr).<br />

Finansal kurumların piyasa değeri Aralık 2009 itibariyle, 2008 yılı sonuna<br />

göre yüzde 113 artarak 96 milyar dolar düzeyine yükselmiştir. Bankacılık sektörünün<br />

mali yapısının güçlü olması ve karlılığının artmasının yanında, Türkiye’nin kredi<br />

notunun yükselmesi finansal kurumların piyasa değerinin artmasını sağlamıştır.<br />

İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda işlem gören finansal kurumların piyasa<br />

değeri, hisseleri işlem gören tüm şirketlerin piyasa değerinin yüzde 41’ini<br />

oluşturmuştur. Kredi kartı işlem hacmi yüzde 10 oranında artarak 205 milyar TL,<br />

banka kartı işlem hacmi ise yüzde 21 oranında artarak 188 milyar TL düzeyinde<br />

gerçekleşmiştir. İnternet bankacılığı müşteri sayısı 2009 yılında bir önceki yılsonuna<br />

göre yüzde 15 artarak, 5,9 milyon kişiye yükselmiştir. 2009 yılında, 32’si mevduat,<br />

13’ü kalkınma ve yatırım, 4’ü katılım olmak üzere 49 banka faaliyet göstermiştir.<br />

Sermayesinin yüzde 51’i veya daha fazlası yurtdışında yerleşik yatırımcılara ait olan<br />

mevduat bankalarının sayısı 17, kalkınma ve yatırım bankalarının sayısı ise 4<br />

olmuştur. Yurtdışı yerleşik yatırımcılarla stratejik ortaklık anlaşması yapan dört<br />

banka dâhil edildiğinde, bu sayı 24’e yükselmektedir. Bankaların 13 tanesi Avrupa, 5<br />

tanesi Ortadoğu, 4 tanesi ABD ve 1’er tanesi de Asya ve Afrika bölgesi kaynaklıdır.<br />

Şube sayısında ve istihdamda 2003 yılında başlayan artış eğilimi 2009 yılında da,<br />

küresel krize rağmen sürmüştür.<br />

76


AB ülkeleri ile karşılaştırıldığında, 2008 yılı verilerine göre Türkiye<br />

bankacılık sektörü aktif büyüklüğü, AB27 içindeki on beşinci sıradadır. Kişi başına<br />

aktif, AB ortalamasında, Türkiye’den 16 kat daha büyüktür. 2002-2008 döneminde<br />

yaşanan istikrarlı büyümeye ve kredi arzındaki artışa rağmen, Türkiye'de bankacılık<br />

sistemi, AB ülkeleri ile karşılaştırıldığında oldukça küçük bir ölçeğe sahiptir<br />

2.4.1. Seçilmiş Göstergelerde Sektörün Görünümü<br />

Büyüme Mevduat bankaları bilanço büyüklüğü 2009 yılında ortalama yüzde<br />

13 artmıştır. Sektörde faaliyet gösteren 32 mevduat bankasının 10 tanesi sektör<br />

ortalamasının üzerinde büyümüştür. Dokuz mevduat bankasının bilanço büyüklüğü<br />

yüzde 13’ün altında artarken, 13 mevduat bankasının bilançosu da küçülmüştür.<br />

Karlılık Mevduat bankalarının özkaynak karlılığı Aralık 2009 itibariyle<br />

ortalama yüzde 19,7 olmuştur. Altı banka ortalamanın üzerinde özkaynak karlılığı<br />

sağlamış, iki banka ise zarar etmiştir.<br />

2.4.2. Sermaye Yeterliliği<br />

Mevduat bankalarının sermaye yeterliliği ortalama yüzde 19,3 olarak<br />

gerçekleşmiştir. Onyedi bankanın sermaye yeterliliği oranı, ortalamanın üzerinde<br />

olmuştur. Grafik ölçeği gösterim açısından sınırlandırılmıştır.<br />

2.4.3. Takipteki Alacaklar<br />

Takipteki alacaklardaki artış eğilimi, yılın son aylarında duraklamıştır.<br />

Mevduat bankalarının takipteki alacaklarının yüzde 85’i için karşılık ayrılmıştır.<br />

Karşılık sonrası takipteki alacakların toplam kredilere oranı ortalama yüzde<br />

0,9 olarak gerçekleşmiştir. Onyedi bankada bu oran, ortalamanın üzerinde<br />

gerçekleşirken; yedi bankada sıfır olmuştur.<br />

77


2.4.5. 2009 Yılında Bankacılık Sektörünü Ilgilendiren Önemli Düzenlemeler<br />

2009 yılında gerçekleştirilen ve bankacılık sektörünü ilgilendiren başlıca<br />

düzenlemeler şunlardır:<br />

1. 5941 Sayılı Çek Kanunu, Resmi Gazete’nin 20 Aralık 2009 tarih ve 27438<br />

sayılı nüshasında yayımlanmıştır. Kanun ile genel olarak, çek kullanım<br />

esasları zorlaştırılmış ve çek kullanımı konusunda bankaların yükümlülükleri<br />

ağırlaştırılmıştır. Kanun değişikliği sonrasında TCMB tarafından hazırlanan<br />

“Çek Defterlerinin Baskı Şekline, Bankaların Hamile Ödemekle Yükümlü<br />

Olduğu Miktar ile Çek Düzenleme ve Çek Hesabı Açma Yasağı Kararlarının<br />

Bildirilmesine ve Duyurulmasına İlişkin 2010/2 Sayılı Tebliğ” Resmi<br />

Gazete’nin 20 Ocak 2010 tarih ve 27468 sayılı nüshasında yayımlanmıştır.<br />

2. Kredi kartı borçlarının yeniden yapılandırılmasına imkân tanımak üzere 5915<br />

Sayılı Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu’nda Değişiklik Yapılması<br />

Hakkında Kanun Resmi Gazete’nin 7 Temmuz 2009 tarih ve 27281 sayılı<br />

nüshasında yayımlanarak yürürlüğe girmiştir (http:// www.bbdk.com. tr.).<br />

3. Resmi Gazete’nin 16 Haziran 2009 tarih ve 27260 sayılı nüshasında<br />

yayımlanan 2009/15082 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Türk Parası<br />

Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Kararın 17’nci maddesinin b)<br />

bendinde yapılan değişiklikle, Türkiye’de yerleşik kişilere ortalama vadenin<br />

bir yıldan uzun ve kredi tutarının 5 milyon ABD doları ve üzerinde olması<br />

kaydıyla döviz kredisi kullandırılması mümkün hale gelmiştir. Konuyla ilgili<br />

olarak uygulamaya ilişkin açıklamalara TCMB tarafından yayımlanan, 22<br />

Haziran 2009 tarihli, 2009/YB-22 sayılı ve 8 Eylül 2009 tarihli, 2009/YB-28<br />

sayılı Genelgeler’de yer verilmiştir. Diğer taraftan, 32 sayılı Kararın 17’nci<br />

maddesinin b) ii. bendinde yapılan değişiklikle, bankalarca ihracatın, ihracat<br />

sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı faaliyetlerin finansmanı için<br />

Türkiye’de yerleşik kişilere açılacak döviz kredilerindeki vade sınırı<br />

kaldırılmıştır. Buna bağlı olarak, Resmi Gazete’nin 11 Temmuz 2009 tarih ve<br />

27285 sayılı nüshasında yayımlanan 32 sayılı Karara İlişkin 2009-32/37 sayılı<br />

Tebliğ ile 2008-32/34 sayılı Tebliğ’in “Peşin Döviz” başlıklı 8’inci maddesi<br />

yürürlükten kaldırılmıştır. Bu değişiklikle de peşin döviz, kredi kapsamından<br />

çıkarılarak havale hükmü kazanmıştır. Bunun dışında, Resmi Gazete’nin 24<br />

Temmuz 2009 tarih ve 27298 sayılı nüshasında yayımlanan, 32 Sayılı Karara<br />

78


İlişkin 2009/32-38 sayılı Tebliğ ile 2008-32/35 sayılı Tebliğin 8’inci<br />

maddesinde değişiklik yapılarak, altın, gümüş ve platin kredilerinde,<br />

Türkiye’de yerleşik müşteriye Türk lirası, yurtdışında yerleşik müşteriye ise<br />

Türk Lirası veya döviz ödenebilmesi mümkün hale gelmiştir.<br />

4. TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda kabul edilen Amme Alacaklarının<br />

Tahsil Usulü Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına<br />

Dair Kanun Tasarısı ile bankaların kuruluş ve faaliyet izin belgelerinden<br />

alınan harçlar yükseltilmiş, ayrıca şubenin bulunduğu yerleşim yeri nüfusu ile<br />

ilişkilendirilerek, şubeler için her yıl ödenecek yeni harçlar getirilmiştir.<br />

5. Resmi Gazete’nin; 16 Ekim 2009 tarih ve 27378 sayılı nüshasında<br />

yayımlanan Zorunlu Karşılıklar Hakkında Tebliğde Değişiklik Yapılmasına<br />

Dair 2009/7 sayılı Tebliğ ile Türk parası zorunlu karşılık oranı yüzde 6’dan<br />

yüzde 5’e düşürülmüştür. Resmi Gazete’nin 15 Aralık 2009 tarih ve 27433<br />

sayılı nüshasında yayımlanan 2009/8 sayılı Tebliğ değişikliği ile bir tesis<br />

döneminde tutulması gereken Türk parası zorunlu karşılıkların yüzde 10’unu<br />

aşmamak koşuluyla eksik tutulan kısmının bir sonraki dönemde tutulmasına,<br />

fazla tutulan kısmın ise bir sonraki dönem yükümlülüklerine sayılmasına<br />

imkân tanınmıştır. Diğer taraftan, Resmi Gazete’nin 8 Ocak 2010 tarih ve<br />

27456 sayılı nüshasında yayımlanan 2010/1 sayılı Tebliğ değişikliği ile de,<br />

bankalarca kullanılan kredilerden yurtdışı şubeler nezdinde izlenenler de<br />

zorunlu karşılığa tabi hale gelmiştir.<br />

6. İMKB tahvil ve bono piyasası işlemleri ile İMKB dışında gerçekleştirilen<br />

sabit getirili menkul kıymet alım satım işlemlerinin İMKB’ye bildirimleri ile<br />

ilgili olarak farklı bazlarda alınan borsa payı ve tescil ücretlerinde indirim<br />

yapılmasına imkân veren 25 Aralık 2009 tarih ve 314 sayılı Genelge<br />

yayımlanmıştır.<br />

7. Menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının elden çıkarılmasında ve<br />

elde tutulması sürecinde elde edilen gelirler üzerinden yapılmakta olan<br />

tevkifat oranının dar mükellef gerçek kişi ve kurumlar için yüzde 0 olarak<br />

uygulanmasına olanak sağlayan Kanun hükmü, Anayasa Mahkemesi<br />

tarafından iptal edilmiştir.<br />

79


2.5. 2009 Yılında Türkiye Ekonomisi<br />

2.5.1. Büyüme<br />

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2009 yılında sabit<br />

fiyatlarla, gayri safi yurtiçi hâsıla yüzde 4,7 oranında küçülmüştür. Cari fiyatlarla<br />

gsyih yüzde 0,4 oranında artarak 954 milyar TL’ye yükselirken, dolar bazında gsyih<br />

ise yüzde 16,8 oranında azalarak 618 milyar dolara gerilemiştir. Gsyih deflâtörü<br />

yüzde 11,9’dan yüzde 5,4’e düşmüştür. Sabit fiyatlarla büyüme hızı, küresel kriz<br />

nedeniyle, 2009 yılı programında öngörülen yüzde 4 oranındaki hedefin oldukça<br />

altında gerçekleşmiştir.<br />

Tablo 2.2. Gayri Safi Yurtiçi Hasıla<br />

Büyüme (yüzde)<br />

2002 2007 2008 2009<br />

Cari fiyatlarla 45,9 12,9 12,7 3,6<br />

Sabit fiyatlarla 6,2 4,5 0,7 - 4,7<br />

Deflâtör (yüzde) 37,4 8,0 11,9 5,4<br />

GSYİH (1987 fiyatlarıyla, milyon TL) 73 101 102 97<br />

GSYİH (carifiyatlarla, 1998 bazlı seridir) (milyar TL) 351 856 951 954<br />

Milyar dolar 229 659 742 618<br />

Kişi başına gelir (dolar) 3,296 9,333 10,436 8,590<br />

Kaynak: TÜİK.<br />

Türkiye ekonomisinde büyüme hızı 2004 yılından sonra ivme kaybetmeye<br />

başlamış, ancak 2008 yılına kadar uzun dönem ortalaması olan yüzde 4’ün üzerinde<br />

büyümüştür. Büyüme hızındaki yavaşlama 2008 yılının ilk çeyreğinden sonra daha<br />

belirgin hale gelmiş, son çeyrekte ise küçülme yaşanmıştır. Böylece, 2002 yılının<br />

üçüncü çeyreğinde başlayan ve kesintisiz olarak 27 çeyrek devam eden büyüme<br />

süreci, 2008 yılının son üç ayında sona ermiştir. 2009 yılının ilk üç çeyreğinde<br />

daralmaya devam eden ekonomik faaliyet, toplam dört çeyreklik daralmadan sonra,<br />

2009 yılının son çeyreğinde yeniden büyümüştür.<br />

80


Ekonominin 2009 yılında daralmasının başlıca nedenleri, sermaye girişinin<br />

hızla yavaşlaması, iç ve dış talebin küçülmesi, özellikle özel sektör sermaye<br />

yatırımlarının azalması olmuştur.<br />

2.5.2. Gayri Safi Yurtici Hasıla (Sabit Fiyatlarla, Yüzde Değişme)<br />

İktisadi faaliyet kolları itibariyle, reel bazda sanayi ve hizmetler ana<br />

sektörlerindedaralma yaşanırken, tarım sektörü büyümüştür. Sabit fiyatlarla tarım<br />

sektörü yüzde 3,3 büyürken, sanayi ve hizmetler sektörleri sırasıyla yüzde 7,2 ve<br />

yüzde 4,9 oranlarında daralmıştır. Cari fiyatlarla tarım sektörünün GSYİH içindeki<br />

payı 1 puan artarak yüzde 8’e yükselirken, sanayi sektörünün payı 1 puan azalarak<br />

yüzde 19’a gerilemiş, hizmetler sektörünün yüzde 73 olan payı ise değişmemiştir.<br />

Tablo 2.3. Sektörel Büyüme<br />

Yüzde Değişme<br />

(Sabit Fiyatlarla)<br />

GSYİH’ya Oranı<br />

(Cari Fiyatlarla, Yüzde)<br />

2002 2007 2008 2009 2002 2007 2008 2009<br />

Tarım 6,9 -7,0 4,6 3,3 14 9 7 8<br />

Sanayi 9,4 5,6 -0,1 -7,2 29 24 20 19<br />

Hizmetler 7,5 5,7 0,5 -4,9 57 67 73 73<br />

Kaynak: TÜİK.<br />

Sanayi sektörünün en önemli alt sektörü olan imalat sanayii yüzde 7,2<br />

daralmıştır. Alt sektörler itibariyle; toptan ve perakende ticaret, ulaştırma ve<br />

haberleşme ile inşaat sektörlerinde küçülme yaşanmış; diğer alt sektörlerde düşük<br />

oranlı artışlar olmuştur. Enerji sektöründe üretim yüzde 3,5 oranında daralmıştır.<br />

İmalat sanayiinde Aralık 2009 ortalama kapasite kullanım oranı bir yıl önceye göre 5<br />

puan artarak yüzde 69,7’ye yükselmiştir. Bu oran, kamuda 24,8 puan artışla yüzde<br />

86,8, özel sektörde ise 4,3 puan artışla yüzde 69,5 olarak gerçekleşmiştir. Sabit<br />

fiyatlarla tüketim talebi yüzde 1 oranında, yatırım talebi ise yüzde 19,2 oranında<br />

gerilemiştir. Özel kesim tüketimi yüzde 2,3 daralırken, kamu kesiminin tüketimi<br />

yüzde 7,8 artmıştır. İhracat yüzde 5,4, ithalat ise yüzde 14,4 azalmıştır. GSYİH<br />

81


içinde özel sektörün tüketim harcamaları cari fiyatlarla yüzde 75, yatırım harcamaları<br />

ise yüzde 13 oranında paya sahiptir. Cari fiyatlarla özel sektör yatırım harcamaları 3<br />

puan gerilemiştir. Kamunun tüketim harcamalarının payı yüzde 15, yatırım<br />

harcamalarının payı ise yüzde 4 olmuştur. Kamunun tüketim harcamalarının payı<br />

2008 yılına göre önemli ölçüde artmış, yatırım harcamalarının payı ise azalmıştır.<br />

Stok değişmeleri ile net dış ticaretin payları eksi olmuştur.<br />

Devlet Planlama Teşkilatı'nın (DPT) tahminlerine göre, yurtiçi tasarruf<br />

oranının gsyih’ya oranı 2,7 puan azalarak yüzde 14,2’ye gerilemiştir. Tasarruf oranı,<br />

özel kesimde artarken, kamu kesiminde düşmüş ve eksiye geçmiştir. Tasarruf açığı<br />

ise 3,1 puan daralarak gsyih’nın yüzde 2,3’üne gerilemiştir. Kamu kesiminde yüzde<br />

2,5 olan tasarruf açığının gsyih’ya oranı 2,8 puan artarak yüzde 5,3’e ulaşmış;<br />

gsyih’ya oranla 2008’de yüzde 2,7 tasarruf açığı veren özel kesim ise 2009’da yüzde<br />

3,1 tasarruf fazlası vermiştir.<br />

2.5.3. İstihdam ve ücretler<br />

İşsiz sayısının sınırlı düzeyde de olsa artmasına karşılık, işgücünün ve<br />

istihdamın artmasına bağlı olarak, işsizlik oranı gerilemiştir. TÜİK verilerine göre<br />

Aralık 2009 itibariyle toplam işgücü arzı 24,8 milyon kişi, toplam istihdam ise 21,5<br />

milyon kişi olmuştur. Geçen yılın aynı dönemine göre çalışabilir nüfus 868 bin kişi<br />

artmıştır. Çalışabilir nüfusun artması yanında, işgücüne katılma oranının da<br />

yükselmesi sonucu, işgücü 1.013 bin kişi artmıştır. Aynı dönemde toplam istihdam<br />

985 bin kişi artmıştır. Buna göre, işsiz sayısı önceki yıla göre yaklaşık 29 bin kişi<br />

artarak 3, milyon kişiye yükselmiştir. Böylece, işsizlik oranı Aralık 2009 itibariyle,<br />

geçen yılın aynı dönemine göre 0,5 puan azalarak yüzde 13,5 olmuştur. Bu oran<br />

kentlerde değişmeyerek yüzde 15,6 düzeyinde kalmış; kırsal bölgede ise 1,5 puan<br />

azalarak, yüzde 9,2’ye gerilemiştir. İstihdamın yüzde 56’sı hizmetler, yüzde 24’ü<br />

tarım, yüzde 20’si de sanayi sektörleri tarafından yapılmaktadır. DPT’nin<br />

tahminlerine göre, 2009 yılında asgari ücret ile kamu işçileri ve memurların reel<br />

işgücü maliyeti artmıştır.<br />

82


2.5.4. Enflasyon<br />

Küresel gelişmelerin ekonomik faaliyet üzerindeki olumsuz etkisi nedeniyle<br />

iç ve dış talebin hızla küçülmesi yanında uluslararası piyasalarda enerji ve emtia<br />

fiyatlarındaki hızlı düşüşe bağlı olarak, 2009 yılında enflasyon öngörülen hedefin<br />

altında gerçekleşmiştir. Yıl sonu enflasyon hedefi 2009 yılı için tüketici fiyatları<br />

bazında yüzde 7,5 olarak belirlenmiş, ancak yıl sonu enflasyonu yüzde 6,5 olmuştur.<br />

Tüketici fiyatları endeksindeki (Tüfe) yıllık artış oranı 2009 yılının ilk 10 ayında<br />

azalarak yüzde 5,1 düzeyine gerilemiş; yılın son iki ayında artarak, yüzde 6,5<br />

düzeyinde gerçekleşmiştir. Enflasyon, üretici fiyatları endeksine (Üfe) göre yüzde<br />

5,9 olmuştur. Yıllık ortalama fiyat artışı ise, Tüfe ve Üfe için, sırasıyla yüzde 6,3 ve<br />

yüzde 1,2 olmuştur. Yıllık bazda enflasyon yılın ilk iki çeyreğinde gerilemiş ve yılın<br />

geri kalanında da genel olarak düşük seviyesini korumuştur. Merkez Bankası,<br />

ekonomide önemli düzeyde enflasyonist baskı oluşmaması nedeniyle, ekonomik<br />

büyümeyi de dikkate alan bir politika izlemiş ve gecelik faiz oranlarını kademeli<br />

olarak düşürmüştür.<br />

BDDK verilerine göre mevduat bankalarının toplam mevduatı yüzde 12<br />

oranında artmıştır. TL mevduat yüzde 15, yabancı para mevduatın TL karşılığı yüzde<br />

7 oranında büyümüştür. 2008 sonunda 100 milyar dolar olan yabancı para mevduat<br />

2009 yılı sonunda 110 milyar dolara yükselmiştir.<br />

Yabancı para mevduatın TL değerinin toplam mevduat içindeki payı 2008<br />

sonuna göre 2 puan gerilemiş ve yüzde 33 olarak gerçekleşmiştir. TL mevduatın<br />

gsyih’ya oranı 5 puan artarak yüzde 33’e, yabancı para mevduatı da içeren toplam<br />

mevduatın gsyih’ya oranı 6 puan artarak yüzde 48’e yükselmiştir. Faiz oranlarının<br />

gerilemesine rağmen, TL mevduat talebinin güçlenmesi ve gsyih büyümesindeki<br />

yavaşlama mevduatın gsyih’ya oranının hızla artmasına neden olmuştur.<br />

Toplam mevduatın ortalama vadesi 2,4 ay olarak gerçekleşmiştir. YP<br />

mevduatın ortalama vadesi kısalırken, TL mevduatın ortalama vadesi değişmemiştir.<br />

YP mevduatın ortalama vadesi 2,8 aydan 2,7 aya düşerken, TL mevduatın ortalama<br />

vadesi 2,4 ay düzeyinde kalmıştır.<br />

BDDK verilerine göre, katılım bankaları dahil, toplam mevduatın yüzde 35’i<br />

kamu sermayeli, yüzde 48’si özel sermayeli bankalarda toplanmıştır. 2008 sonuna<br />

83


göre, kamu bankalarının mevduattaki payı 1 puan artmış, özel bankaların payı ise 1<br />

puan azalmıştır. Yabancı sermayeli bankaların mevduattaki payı ise 1 puan azalarak<br />

yüzde 12 olurken, katılım bankalarının payı 1 puan artarak yüzde 5 olmuştur.<br />

Kamu bankaları TL mevduatın yüzde 40’ına, yabancı para mevduatın ise<br />

yüzde 26’sına sahiptir. Buna karşılık özel bankalar TL mevduatın yüzde 44’ünü,<br />

yabancı para mevduatın ise yüzde 55’ini toplamışlardır. Yabancı bankaların TL ve<br />

yabancı para mevduat içindeki payı sırasıyla yüzde 11 ve yüzde 13’tür. Toplam<br />

mevduatın krediye dönme oranı 2008 Eylül döneminde yüzde 84 ile en yüksek<br />

düzeyine yükselmiş, 2008 yılı sonunda yüzde 81’e, 2009 yılı sonunda yüzde 76’ya<br />

gerilemiştir. Bu oran kamu sermayeli bankalarda yüzde 56, özel sermayeli<br />

bankalarda yüzde 78, yabancı sermayeli bankalarda ise yüzde 102 olmuştur.<br />

Kredi stokundaki yıllık büyüme hızı, Ekim 2008 itibariyle yüzde 41 olmuş ve<br />

bu tarihten sonra gerilemeye başlamıştır. Kredi stokundaki büyüme hızı Ekim 2009<br />

itibariyle yüzde 0’a kadar düştükten sonra, yılın son iki ayında yeniden artmaya<br />

başlamış ve Aralık 2009 itibariyle yüzde 5’e yükselmiştir. TL krediler yüzde 9<br />

artarken, yabancı para krediler ise yüzde 2 oranında daralmıştır. Kurumsal krediler<br />

yüzde 4, bireysel krediler ise yüzde 11 oranında büyümüştür. Bireysel kredilerin<br />

toplam kredi stoku içindeki payı, 2008 sonuna göre 1 puan artarak yüzde 33’e<br />

yükselmiştir. Bu gelişmede özellikle, konut kredileri ve diğer bireysel kredilerdeki<br />

artış etkili olmuştur. Taşıt kredileri gerilemiştir. Tahsili gecikmiş alacaklar, özel<br />

karşılık öncesinde yüzde 57, özel karşılık sonrasında ise yüzde 27 oranında<br />

büyümüştür. Özel karşılık öncesi tahsili gecikmiş alacakların toplam kredilere oranı<br />

2 puan artarak, yüzde 6’ya yükselmiştir. Özel karşılık sonrası tahsili gecikmiş<br />

alacakların toplam kredilere oranı ise yüzde 0,8’den yüzde 0,9’a yükselmiştir.<br />

Bireysel kredilerde tahsili gecikmiş kredi oranı yüzde 6,4 düzeyinde gerçekleşmiştir.<br />

Kredilerin yüzde 91’i mevduat bankaları, yüzde 6’sı katılım bankaları, yüzde<br />

3’ü ise kalkınma ve yatırım bankaları tarafından kullandırılmıştır. Özel sermayeli<br />

mevduat bankaları tarafından kullandırılan kredilerin toplam kredilerdeki payı yüzde<br />

49, kamu sermayeli bankaların payı yüzde 26 olmuştur. Yabancı sermayeli<br />

bankaların kredilerdeki payı ise yüzde 16 düzeyindedir. Bankacılık sektörü toplam<br />

kredilerinin gsyih’ya oranı yüzde 39 olmuştur. Toplam kredilerin yüzde 85’i yurtiçi<br />

84


şubelerden, yüzde 15’i ise yurtdışı şubelerde kullandırılmıştır. Yurtdışı şubelerden<br />

kullandırılan kredilerin büyük kısmı yabancı para cinsindendir ve toplam kredi stoku<br />

içinde payı azalmıştır. Türkiye’de yerleşik bankaların döviz kazancı olmayan<br />

sektörlere yabancı para kredi açmalarına imkân veren değişiklikler sayesinde ve<br />

küresel krizin etkisiyle yurtdışından borçlanma imkânlarının sınırlanması nedeniyle,<br />

finansal olmayan kuruluşların yurtdışından yabancı para cinsinden kredi kullanımı<br />

azalmıştır. Yurtiçinde yerleşik bankaların kullandırdığı toplam yabancı para<br />

kurumsal krediler 67 milyar dolar olmuştur. Yurtiçi şubelerden kullandırılan yabancı<br />

para krediler 6 milyar dolar artarken, yurtdışı şubelerden kullandırılan yabancı para<br />

krediler 7 milyar dolar azalmıştır. Finansal olmayan sektörün toplam dış borç stoku<br />

yaklaşık olarak 8 milyar dolar azalarak 114 milyar dolara gerilemiştir. Bunun yüzde<br />

68’i yurtdışında yerleşik finansal kuruluşlardan kullanılmıştır (Bankalarımız, 2009<br />

Dergisi -Mayıs-2010 Türkiye Bankalar Birliği Dergisi Yayını, s.1-3;s.1-16)<br />

85


Tablo 2.4. Türk Bankacılık Sektörünün Başlıca Finansal Göstergeleri<br />

(TLMN) ARLK 09 MART 10 HAZİR 10 YBB DEĞİŞİM (%)<br />

Mevduat 504,776 520.899 547.257 %8,4<br />

Bankalararası Mevduat 16.989 16.098 19.296 %13,6<br />

Müşteri Mevduatı 487.788 504.801 527.960 %8,2<br />

TL Mevduat 324.548 343.432 366.895 %13,0<br />

YP Mevduat ($/mil.) 109.768 106.400 103.410 %-5,8<br />

Vadesiz Müşteri Mevd. 74.955 73.240 75.128 %0,2<br />

Toplam Krediler 373.294 391.531 424.139 %13,6<br />

Krediler / Mevduat %74,0 %75,2 %77,5<br />

TL Krediler 268.319 279.143 302.784 %12,8<br />

YP Kred. (USD)milyon) 70.648 74.228 78.034 %10,5<br />

Tüketici Kredileri 90.813 96.107 105.141 %15,8<br />

Konut 42.643 45.179 48.992 %14,9<br />

Oto 4.215 3.990 4.146 %-1,6<br />

Personel Kredileri 38.379 40.376 44.956 %17,1<br />

Diğer 5.576 5.564 7.049 %26,4<br />

Kredi Kartları 36.682 36.443 39.306 %7,2<br />

Brüt Takipteki Krediler 20.404 20.338 19.923 %-2,4<br />

Takip. Kred.Oranı %5,2 %4,9 %4,5<br />

Takip. Kred.Karş.Oranı 84,5% 85,2% %85,4<br />

Tüketici Kredilerinde<br />

Brüt Takip. Kred.Oranı<br />

3.945 3.799 3.730 %-5,4<br />

Takipteki Kredi Oranı 4,2% 3,8% %3,4<br />

Kredi Kartlarında Brüt<br />

Takipteki Kred. Oranı<br />

4.222 4.201 3.997 %-5,3<br />

Yabancı Para Net Genel<br />

Pozisyonu (ABD$,mn)<br />

376 -491 623<br />

Bilanço İçi -12.736 -11.211 -10,999<br />

Bilanço Dışı 13.111 10.720 11.622<br />

Kaynak: Bankalarımiz, 2009 Dergisi -Mayıs-2010 Türkiye Bankalar Birliği Dergisi Yayını;<br />

http//www.tbb.org.tr.<br />

86


ÜÇÜNCÜ BÖLÜM<br />

BANKALARDA ÜST YÖNETİM YAPISI, ORGANİZASYON YAPISI VE<br />

İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ ANALİZİ<br />

3.1. Bankalarin Üst Yönetim Yapısının Analizi<br />

Yönetim ve yönetici kelimeleri, dilimizdeki idare, sevk ve idare, idareci, sevk<br />

ve idareci, müdür gibi terimlerin karşılığı olarak kullanılmaktadır. Yönetim ve<br />

yönetici terimleri her zaman bu terimlerin tam karşılığını anlatmamakla beraber,<br />

başkalarına iş gördürme, başkaları aracılığı ile iş başarma ve amaçlara ulaşmanın<br />

sözkonusu olduğu her durumda kullanılmaktadır (TOSUN, 1978; s. 162).<br />

Bir yöneticinin başarısızlığının pek çok kişi ve grubu etkilemesi yönetici<br />

geliştirmeyi daha da önemli hale getirmiştir. Yanlış ve yetersiz bir organizasyon<br />

yapısı kullanan, yapı içinde kullanılabilecek süreçlerin özelliklerinden ve<br />

sınırlarından haberdar olmayan bir yönetici, sadece kendisini değil fakat büyük bir<br />

grubu başarısızlığa sürükleyecektir. Oysa güven, dürüstlük ve ekip çalışması gibi<br />

temel insani değerlerden hareket eden yöneticiler kuruluşlarını daha sağlıklı hale<br />

getirmekte ve sosyal paydaşların ihtiyaçlarını dengelemektedir (ROSEN, 1998; s.21).<br />

Hele ülkemiz durumundaki ekonomilerde, işletme yöneticilerinin başarıları,<br />

ülkenin sosyal ve ekonomik gelişmesini çok yakından etkilemektedir. Bunlara ek<br />

olarak, bir yöneticini geleceği, organizasyon içindeki başarısına bağlıdır. Başarı ise<br />

çeşitli yönetim araç ve tekniklerini bilmek ve kullanabilmek ile ilgilidir. Yönetim<br />

olayının hem sanat hem bilim yönü vardır. Dolayısıyla hem doğuştan gelen<br />

yetenekleri, hemde sonradan öğrenilmiş bilgiyi gerektirir. Bu nedenle yönetici<br />

geliştirme aynı zamanda kişisel gelişme sorunudur. Başarısız bir yönetici kısa<br />

zamanda o organizasyondan ayrılmak zorunda kalacaktır (KOÇEL, 2007; s. 6).<br />

Profesyonel yönetici olarak adlandırılan ve yönetim işini kendilerine meslek<br />

edinerek işletmenin sahibi haline gelmeden girişimcinin yaptığı her işi yapan ve bu<br />

hizmetleri karşılığında aylık alan kimselerdir (OLUÇ, 1963, s. 36).<br />

87


Profesyonel Yöneticiler her ne kadar belirli bir ücret karşılığı çalışıyorsa da<br />

verdikleri kararlar,işletmenin sahiplerinin(hissedarlarının) ne kadar kar payı<br />

alacaklarından, tüketicilerin ne fiyat ödeyeceğine , çalışanların ne miktar gelir elde<br />

edeceklerine ve üretim miktarı ile istihdam seviyesinin (hem kendi işletmeleri için<br />

hem genel ekonomi için) ne miktar olacağına kadar geniş bir alanı kapsamaktadır<br />

(GORDON, 1996, s. 318).<br />

Buna ek olarak kişilik özellikleri, eğitimleri ve amaçlarının değişik olması<br />

nedeniyle profesyonel yöneticiler belirli olaylara karşı zorunlu olarak<br />

sahip/yöneticilerle aynı tepkiyi göstermeyeceklerdir.Bir profesyonel kişi olarak<br />

kendisinin başarısı işletmeyi amaçlarına ulaştırması ile ölçülecektir (WİLEDEN,<br />

1971, s. 242).<br />

Yönetim işinin netice itibariyle insan ile ilşkili olması insan unsurununda<br />

toplumsal bir ürün olması bir toplumu oluşturan kültür olayını ön plana<br />

çıkarmıştır.Başka bir deyişle her insan yaşadığı toplum tarafından<br />

şartlandırılmaktadır.Kişinin değer yargıları, davranışları, normları, olayları<br />

değerlendirme tarzları vs. genel olarak yaşadığı toplumun kültürel özellikleri<br />

tarafından etkilenmektedir. O halde belli bir toplum ve o toplumun kültürel<br />

özelliklerini esas alan bir yönetim uygulamasının, başka kültürel özellikler taşıyan<br />

başka bir toplumda aynen kabul edilip uygulanabileceğini beklememek gerekir.<br />

Kültürel farklılıklar insanların davranışlarına yansıyacaktır. (SARGUT, 1994; s. 9).<br />

Etkili koçluk ve biliçli yöneticilik aynı zamanda başarı için gerekli olan<br />

çalışanlarında arzuladığı, doğru zamanda ve biliçli harekete geçmek çalışanlarını<br />

motive edici olarak amaca yönelik kişisel geri bildirim ve talimat verebilmek ve bu<br />

talimatlarını uygulatabilmektir. Çalışanların üzerinde ve yönetiminde etkin olmak ve<br />

yönetim bilinci ile çalışanlarını yönetmek ve amaçlanan başarıya ve saptanan<br />

hedeflere en doğru zamanda ulaşmak için: Beklentiler açık olarak belirlenmeli,<br />

Davranışlara önyargısız olmalı, Çalışanlara yapıcı ve motive edici geribildirimde<br />

bulunmalı, takdir ve ödüllendirmelidir. Dolayısıyla, Koçluk önemli değişikliklere yol<br />

açıyor ve kuruluşun rekabetçi ve finansal gücüne katkı sağlıyorsa ve aynı zamanda<br />

liderlik yetisiyle çalışanları peşinden sürükleyip yol alıyorsa ve çalışanlarının<br />

88


gelişmesine etkin ve yetkin olmalarına katkıda bulunuyorsa yayarlı olduğu<br />

açıklanabilir (DOGANİ ve AYSAL, 2009,s.81-82).<br />

Çağdaş liderlik anlayışı incelendiğinde, Transaksiyonel ve Transformasyonel<br />

Liderlik anlayışları karşımıza çıkmaktadır. Transaksiyonel Liderler;performans<br />

değerlendirme, performansa bağlı ücretlendirme,görev tanımları,iş analizi ve iş<br />

değerleme, günümüzde uygulanan modern insan kaynakları sistemi ihtiyacını<br />

belirleyen ve hayata geçiren yöneticiler olarak açıklanmaktadır. Bu tip liderler,<br />

yüksek performansa ve olumlu davranışlara ödül, kurallara karşı gelme ve düşük<br />

performans gibi olumsuz davranışlara ceza verme taraftarıdırlar. Bu tip yöneticiler,<br />

belirledikleri standartlar çerçevesinde problem oluşmadan müdahale etmezler.<br />

Genelde hatalara odaklanırlar. Bu nedenle astları üzerinde stres yaratırlar.<br />

Transformasyonel Liderler ise Transaksiyonel Liderlik özelliklerini barındıran ilave<br />

olarak gelecek odaklı bir yönetim tarzına sahip yöneticilerdir. Bu tip liderler<br />

çalışanlarına form veren, ekibin ihtiyaçlarını,inançlarını ve değer yargılarını<br />

değiştiren kişilerdir. Özellikle Bireysel İlgi, Entelektüel Uyarım, İlham Verme ve<br />

İdealleştirerek Etkileme 4 temel yönetim tarzları olarak görülmektedir. Sonuçda ideal<br />

bir yönetici her iki liderlik özelliklerini taşıyan kişi olmalıdır. Günümüz Liderlerinin<br />

günlük işlerin beklenen kalitede, müşteri memnuniyetini sağlayarak<br />

tamamlanmasında Transaksiyonel Liderlik özelliklerine; Yarının dünyasını<br />

düşleyerek bugünün dünyasına şekil vermede ise Transformasyonel Liderllik<br />

özelliklerine ihtiyaçları vardır (YILMAZ, 2010, s.141-144).<br />

İyi bir lider olmanın temeli etkili sorun çözme yeteneğidir.Çalışanlar arasında<br />

işbirliği sağlamak,onlardan yüksek verim almak,yeniliklere uyum göstermelerini<br />

sağlamak bunların arasındadır. İşte bu aşamada duygularınızı mı ,yoksa<br />

çalışanlarınızı mı yönettiğiniz önem kazanır. Genellikle gerginlik yaratan duygular<br />

sorunlu durumlarda ortaya çıkar.Duygularınızı başarılı biçimde yönetebilmek için<br />

iyi sorun çözme yetenekleri geliştirmeli sorunları çözmek için en etkili yöntemleri<br />

belirlemek gerekir. Bunlar: Sorunları teşhis etmek, Alternatif Çözüm üretirler,değişik<br />

seçenekleri araştırırlar, yeni stratejiler belirlerler ve sonuçları karşılaştırırlar (TEKİN,<br />

2008, s. 168.).<br />

89


Bitirme Projesinin konusunu oluşturan 2009-Aralık Dönemi itibariyle<br />

Türkiye de ilk 4 sırada yer alan T.C. Ziraat Bankası A.Ş, Türkiye İş Bankası A.Ş,<br />

Garanti Bankası ve Akbank’ın Tepe Yönetimini Yönetim Kurulu, Üst Yönetim ve<br />

Denetim Kurulları Organlarının Organizasyon Yapısının oluşumunda etkin rollerinin<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Yönetim Kurulu Organları değerlendirmesinde; T.C. Ziraat Bankası A.Ş ‘nin<br />

Yönetim Kurulu 10 kişiden, Denetim Komitesi 5 kişi ve Denetim Komitesinde 3<br />

Yönetim Kurulu Üyesi ile birlikte 2 Denetçiden oluşmaktadır. Yönetim Kurulu<br />

üyelerinin Eğitim durumları incelendiğinde 5 Kişinin Lisans, 3 Kişinin Yüksek<br />

Lisans ve 2 Kişinin Doktora yapmıştır. Yönetim Kurulu Başkanı İMKB kurucuları<br />

arasında yer almıştır. Yönetim Kurulu üyelerini Hazine Müsteşarlığı Yeminli<br />

Murakıplığı, Özel Bankalar ve Kuruluşlarda Yöneticilik, Bankalarda çalışmalarında<br />

Müfettiş, Yönetici, Şube Müdürlüğü, Daire Başkanlığı, Başbakan Danışmanlığı ve<br />

Hazine Müsteşar Yardımcılığı gibi görevlerde bulundukları veya görevlerini<br />

sürdürdükleri gözlemlenmektedir.<br />

T.C. Ziraat Bankası A.Ş ‘nin Üst Yönetimi Genel Müdür 2 adet Genel Müdür<br />

BaşYardımcısı ve 12 adet Genel Müdür Yardımcısı olmak üzere 15 kişiden<br />

oluşmaktadır. Eğitim durumları incelendiğinde 5 Yöneticinin Yüksek Lisans, 1<br />

Yöneticinin Doktora ve 9 Yöneticinin ise Lisans eğitimli olduğu İşletme, İktisat,<br />

Kamu Yönetimi, Uluslar arası İlişkiler ve Çalışma Ekonomisi ve Endüstri ilişkileri<br />

gibi dallarda öğrenim görmüş oldukları görüyoruz. Üst Yönetimi oluşturan Genel<br />

Müdür Yardımcılarının Bankanın çeşitli birim ve kademelerinde görev yaparak<br />

unvanda yükseldikleri yönetim boyutunda gözlenmektedir.<br />

Türkiye İş Bankası A.Ş, Yönetim Kurulu 11 kişi, Denetim Komitesi 5 kişi ve<br />

Denetim Komitesinde 3 Yönetim Kurulu Üyesi ile birlikte 2 Denetçiden<br />

oluşmaktadır. Yönetim Kurulu üyelerinin Eğitim durumları incelendiğinde 1<br />

Akademisyen,10 lisans mezunu olduğu, CHP Kontenjanı üyelerinin Hukukçu olduğu<br />

görülmektedir. Ayrıca bu üyelerin çeşitli dönemlerde milletvekilliği ya da değişik<br />

alanlarda yöneticilik yaptıkları, Diğer üyelerin, İktisat, Endüstri, Bankacılık Eğitimi<br />

aldıkları ve Müfettişlik görevlerinde bulundukları söylenebilir. Denetçilerin 1 si<br />

Akademisyen İktisat yüksek lisans ve doktora eğitimli diğeri ise İktisat mezunu ve<br />

90


Banka da memur olarak göreve başlamış çeşitli birimlerde yöneticilik yaparak<br />

Denetçiliğe kadar yükseldiği dıkkate değer bir tesbittir.<br />

Türkiye İş Bankası A.Ş nin Üst Yönetimi 1 Genel Müdür ve 10 adet Genel<br />

Müdür Yardımcısı olmak üzere 11 kişiden oluşmaktadır. Üst Göreve atanma kariyer<br />

yolları incelendiğinde 7 kişinin müfettişlik unvanından başladığı bankadaki<br />

görevlerinde çeşitli birim ve kademelerde yöneticilik tecrübelerinden sonra bankanın<br />

üst yönetimine yükseldikleri, 3 kişinin Yüksek Lisans, 8 kişinin ise Lisans Eğitimli<br />

oldukları görülmektedir. Meslek ve aldıkları eğitim dikkate alındığında 3 kişinin<br />

İşletme, 2 kişinin İktisat, 1 kişinin Siyasal, 3 kişinin Ekonomi, 1 kişinin Endüsti ve 1<br />

kişinin Bilgisayar Mühendisliği lisans Eğitimi aldıkları görülmektedir.<br />

Garanti Bankası Yönetim Kurulu 8 Kişi ve 2 Denetçi den oluşmaktadır.<br />

Yönetim Kurulu üyelerinin Eğitim durumları incelendiğinde Ekonomist, İşletme,<br />

İktisat, İnsan Kaynakları Yönetimi Bölümü, Strateji ve Yönetim danışmanı, Finans<br />

Bankacılık ve Yeminli Mali Müşavir unvanları vardır. Yönetim Kurulunda 3 kişi<br />

yabancı ortakları temsil etmektedir. Denetçiler İktisat ve Hukuk mezunudur.<br />

Garanti Bankası Üst Yönetimi 1 Genel Müdür ve 17 adet Genel Müdür<br />

Yardımcısından oluşmaktadır. Üst Yönetim üyelerinin Eğitim durumları<br />

incelendiğinde Mühendisleri 8 kişi ile çoğunluğu oluşturduğu ve bunları dağılımının<br />

ise; 3 kişinin Elektrik Elektronik Mühendisi,1 kişi Bilgisayar Mühendisi, 1 kişi<br />

İnşaat Mühendisi, 2 kişi Makine Mühendisi olduğu dikkat çekmektedir. Ayrıca, 1<br />

Hukuk, 8 kişinin ise Ekonomist, İşletme, İktisat, Ticari Bilimler ve Siyasal Bilgiler<br />

mezunu oldukları görülmektedir. Üst Yöneticilerden 1 Kişinin Doktora 5 kişinin ise<br />

Yüksek Lisans Eğitimine sahiptir. Ayrıca, Garanti Denetim Komitesini oluşturan<br />

kişiden birisi İşletme Lisans ve Doktora Eğitimli diğeri ise Yabancı ortak kökenli<br />

Yeminli Mali Müşavir mesleğine ilaveten çeşitli Şirketlerde Yöneticilik yaptığı tesbit<br />

edilmiştir.<br />

Akbank Yönetim Kurulu 8 Kişi ve 2 Denetçi den oluşmaktadır. Yönetim<br />

Kurulu üyelerinin Eğitim durumları incelendiğinde 6 kişinin Yüksek Lisans 4 kişinin<br />

ise Lisans Eğitimli oldukları ve Eğitimlerini İşletme, Ekonomi, Emekli Subay,<br />

Hukuk ve İktisat dallarında yaptıkları tesbit edilmiştir. Yöneticilerden birisinin<br />

91


Emekli Merkez Bankası Başkanı, İMKB Başkanlığı ve Milletvekilliği görevinde<br />

bulunduğu anlaşılmaktadır. 2 adet Denetçiler ise İktisat Lisans Eğitimlidir.<br />

Akbank Üst Yönetimi 1 Genel Müdür ve 13 adet Genel Müdür<br />

Yardımcısından oluşmaktadır Teftiş Kurulu Başkanının İktisat Lisans Eğitimli ve<br />

Bankadaki görevine Müfettiş unvanı ile başlamıştır. Yöneticilerden 6 kişinin Yüksek<br />

Lisans diğer 8 kişinin Lisans Eğitimli olduğu tesbit edilmiştir. 2 kişinin İşletme, 3<br />

kişinin İktisat, 1 kişinin Makine Mühendisliği, 3 kişinin Ekonomi, 1 kişinin Fen<br />

Edebiyat, 1 kişinin İşletme Mühendisliği, 1 kişinin Bilişimci, 1 kişinin Kamu<br />

Yönetimi ve 1 kişinin Endüstri Mühendisliği mesleğine sahiptirler. Ayrıca üst<br />

Yönetime atanan yönetcilerden sadece 1 kişinin Bankada Müfettiş unvanı ile göreve<br />

başlayarak kariyer yollarından üst yönetime atandığı görülmektedir.<br />

Dört Bankadaki Üst Yönetim yapısının Genel Değerlendirmesini ele alırsak;<br />

T.C. Ziraat Bankası A.Ş Ve Türkiye İş Bankası A.Ş de Yönetim Kurulu yapısının<br />

kuruluş ilkesi, bağlı oldukları Hazine Müsteşarlığı ve CHP ortaklığından<br />

yöneticilerin ağırlığının olduğu görülmektedir. Üst Yöneticilerin ise bankada<br />

Müfettiş ve Uzman unvanlı göreve başlayarak Kariyer basamaklarının çeşitli<br />

kademelerinde yöneticilik tecrübeleriden sonra Üst Yönetime kadar yükselmeleri<br />

dikkat çekici bir tesbittir.<br />

Garanti Bankası Yönetim Kurulunda Bankanın hissedarlığının ağırlığının<br />

olduğu, yabancı ortakların Yönetimde 3 kişi ile temsil edildiği finans sektörünün<br />

çeşitli kuruluşlarında üst düzey yöneticilik yaptıkları gözlemlenmektedir. Üst<br />

Yönetimi oluşturan yöneticilerden yarısının mühendis meslekli ve ekonomi yüksek<br />

lisans eğitimli oldukları dikkat çekici bir tesbittir. Yonetim Kurulu Başkanının ise<br />

Bankanın kurucu ortağının olduğu anlaşılmaktadır. Bankanın üst yönetiminde<br />

Bankada Müfettiş unvanı ile göreve başlayarak atanmış yönetici yoktur.<br />

Akbank Yönetim Kurulu üyeleri arasında Bankanın kurucu sahibi sabancı<br />

ailesinden 2 kişi ile temsil edildiği, yarısından fazlasının yüksek lisans eğitimli ve<br />

yöneticilerin finans sektörünün çeşitli kademelerinde üst düzey yöneticilik yapış<br />

oldukları görülmektedir. Üst Yönetimi oluşturan yöneticilerin değişik meslek<br />

gruplarından ve yüksek lisans eğitimli oldukları görülmüştür. Bankanın üst<br />

yönetiminde Bankada Müfettiş unvanı ile göreve başlayarak atanmış 1 adet yönetici<br />

bulunmaktadır.<br />

92


3.2. Bankalar Organizasyon Yapısının Analizi<br />

Müşteri ihtiyaçlarının dikkatle incelenmesi ve titizlikle bunların karşılanması<br />

müşterilerin firmalara bağlılığını sağlayacaktır. Birçok işletme maliyet ve kalite<br />

faktörlerinide küresel avantaj kazanmakla başarılı olacaklarını sanmaktadırlar, ancak<br />

bundan fazlası gerekmektedir. Küresel İşletmelerde başarının yakalanması tüm<br />

örgütlerin küresel düşünmeye başlamasının sağlanmasıyla mümkündür. “Küresel<br />

düşün yerel hareket et” sözünün anahtarı sadece tepe yönetiminin değil tüm işletme<br />

örgütü çalışanları ve yöneticilerinin küresel düşünmesi ile sağlanmalıdır. Bir çok<br />

işletme bu seviyeye gelmemiştir.Bir tepe yöneticisi örgütünü küreselleşmenin<br />

başlangıç aşamasına getirebilir.İlk birkaç adımda yardımcı olabilir, Ancak artık<br />

çalışanların kalan yola kendi ayakları üzerinde devam etmeleri gerekir. Çağdaş bir<br />

tepe yöneticisinin çalışanları dönüşümün gerekliliğine ikna etmesi gerekir. Çalışanlar<br />

işletmenin sahipleri olduklarına inandırılmaları ve örgütü küresel boyuta taşımaları<br />

halinde en fazla kazancı elde edecekleri yönünde ikna edilmelidirler.Bu da<br />

çalışanlara daha fazla sorumluluk vermekle sağlanabilir. Çalışanların iş yapan elleri<br />

yanında düşünen kafalara ve fikirler de ihtiyaç vardır. Küreselleşme yolunda başarı<br />

için şirket vizyonu ve uzun vadeli hedeflerin tüm çalışanlar ile paylaşılması gerekir<br />

(AKIN, 2005, s.131).<br />

Bilgisayar teknolojisinin telekominikasyon ile bütünleştirilmesi, günümüzün<br />

artan küresel rekabet ortamında hem örgüt içi hem de örgütler arası iletişimde devrim<br />

niteliğinde değişikliklere sebep olmuştur. Bugün örgütler münferit bilgisayarlar<br />

yerine bunların birbirlerine muhtelif şekillerde bağlanmaları ile oluşturulan ağlardan<br />

yararlanmaktadırlar. Çok yakın bir zamanda bu tür ağları kullanmayan örgütlerin<br />

azınlık haline geleceği öngörülmektedir. Bilişim Teknolojisi kullanan bir çok örgütte<br />

yöneticiler coğrafi olarak nerede konumlandıkları önemli olmaksızın ağlar aracılığı<br />

ile birbirlerine bağlı proje ekiplerinde görev almakta, böylece nerede olurlarsa<br />

olsunlar hem meslekdaşlarına, çalışanlarına ve kendilerine gereken istenen bilgiye<br />

zamanında ulaşabilmektedirler (HELLER, 1996, s. 8).<br />

Kültür nedir? Nasıl tanımlanabilr ve kültür nelerden oluşur? Bu konuda<br />

verilecek cevap, günümüzde kültür konusu ile ilgilenen herkesi tamin edecek bir<br />

tanım olmadığıdır (ERDOĞAN, 1976; s. 212).<br />

93


Kültür ile ilgili herkes kendi çalıma alnına giren özelliklerine ağırlık vererek<br />

tanımlamıştır.Kültür tanımının antropoloji, sosyoloji, iktisat, psikoloji ve işletme<br />

organizasyon disiplinleri açısından farklılıklar vardır (ÖZKALP ve KIREL, 1996, s.<br />

146).<br />

Ancak bütün bu tanım farklılıklarına rağmen genel kabül görmüş bir kültür<br />

tanımı olarak: Kültür, öğrenilen ve paylaşılan değerler, inançlar,davranış özellikleri<br />

ve semboller toplamıdır. Bu paylaşma ne kadar genişse, kültür o derece genel veya<br />

üst kültür olma özelliğine kavuşmaktadır. Kültür insanlarin :yaşamın amacı, dünya<br />

görüşü, dil ve konuşma tarzı, iyi ve kötü anlayışı, tutumlar, davanışlar, inançlar,<br />

doğrular ve yanlışlar, yaşamın değerli olan yönleri, insanlararası ilişkiler, iş yapma<br />

amaçlara ulaşma davranış ve usulleri, oterite ve sorumluluk anlayışı, zaman anlayışı,<br />

giyim, kuşam görünüş, serbestlik ve bağımlılık vs. konularında paylaştıkları değer,<br />

anlayış, simge ve sembollerin toplamıdır. Bu paylaşma dereceleri ne kadar yüksekse<br />

o derece kuvvetli bir kültürden sözedilebilir (KOÇEL, 2007, s. 23-24).<br />

İster kar amacıyla, isterse toplumsal amaçla kurulmuş olsun, bir işletmenin<br />

temel amacını gerçekleştirmesi, işletmedeki tüm çalışmaların buna uygun biçimde<br />

yürütülmesini gerektirir. İşletmede çalışmaları yürüten unsur ise insandır. İşletmede<br />

insanların kendi içlerinde işbirliği, aralarında ise iş bölümü yapmış gruplar halinde<br />

çalıştıkları görülür. Kişisel algı ve amaçları farklı olan bireylerin oluşturulması ve<br />

bunların uyum içinde ortak bir amaca yönelmeleri, ancak kendilerini örgütleyen,<br />

onlara yol gösteren ve çalışmalarını düzenleyen bir unsurun varlığı halinde<br />

olanaklıdır. İşte, bu unsur “Yönetim” adıyla anılır. Yönetim; “Bir veya birkaç grup<br />

insanın çalışmalarında eşgüdüm sağlayarak, onları belli hedeflere yöneltme süreci”<br />

olarak tanımlanır. Bu tanım yönetimin iki belirgin özelliğini ortaya çıkarmaktadır<br />

(BÜYÜKMİRZA, 2009, s.16-17).<br />

1-Yönetim insanların yönlendirilmesidir.<br />

2-Yönetim bir süreçtir<br />

Küreselleşmenin etkilediği yaşamın her alanında olduğu gibi emek<br />

piyasasında da işgücü hareketlerinin artması çalışanların artık kendi ülkelerinde<br />

rakipleri ile değil tüm dünyadaki rakiplerle rekabet halindedirler. Bunun sonucu<br />

olarak global kariyer anlayışını ortaya çıkmıştır (THOMAS ve diğ., 2005).<br />

94


Organizasyon amaçlarının başarıyla gerçekleştirilmesi, başarılı kararların<br />

alınması ile mümkün olacaktır. Bu da ancak Organizasyonların değişik karar<br />

mekanizmalarının sağlıklı bir şekilde çalışmasıyla yakından ilişkilidir. İşte bu<br />

noktada bilginin gerekliliği ve tüm organizasyonda zamanında ve her noktasına<br />

ulaştırılması ile başarıya giden yolda bilgi anahtar görevi yapacaktır (GÖKÇEN,<br />

2002, s. 13).<br />

Bilgi tüm insanlığın paylaştığı, sahip olduğu ve anladığı olgudur.Bilgi fikirlerin,<br />

kuralların, prosüdürlerin ve enformasyonun organize olmuş bileşimidir. Bilgi<br />

işletmelerin entelektüel sermayeleri olarak da ifade edilebilir (TÜRK, 2003, s. 81).<br />

Yöneticiler, örgüt amaçlarını gerçekleştirebilmek yolunda personellerini teşvik<br />

etmek için bazı güç kaynaklarınıda kullanabilirler. Kişinin davranış şekli çalışma<br />

istek ve arzusuna ışık tutabilir. Dolayısıyla, yöneticilerin personel davranışlarını<br />

yorumlaması ve bu sonuçlara göre personellerni motive edecek modeller ve<br />

uygulamalar geliştirmesi gerekir. Şu halde işletmeler için önemli olan kişilerin uygun<br />

ortamda kendileri için anlamlı ve değerli işleri yapmalarıdır.Özet olarak,<br />

Yöneticinin görevi uygun işe uygun kişiyi seçmek, işlerin sadece yapılması değil,<br />

isteyerek yapılmasını sağlamaktır. İşin sevilmemesi faktörüne özellikle dikkat<br />

edilmelidir (MONTIS, 1976, s. 41).<br />

Yönetici örgütün yönetim ekibinin bir parçası olarak,örgütün amaçlarını<br />

gerçekleştirmek için insanlar, finans ve maddi yönetim üzerinde görev gereği bir<br />

yetki kullanmakla sorumlu olan bir çalışandır.Yöneticiler İnsan Kaynaklarını<br />

yönetmek,iletişimi sağlamak, kurumsal değerleri, şirket ahkakı ve kültürünü<br />

uygulamak ve geliştirmek, şirket içinde değişime önderlik ve yöneticilik etmekle<br />

sorumludurlar (TEMPLAR, 2005, s. 17).<br />

İnsan stratejisinin en önemli unsuru, günlük kişi ve grup etkileşimlerinde<br />

yöneticilerin kendilerine rapor veren doğrudan bağlı çalışanlarla arasında yaşanan<br />

insan ilişkileri becerilerini geliştirmek olmalıdır. Yöneticilerle altlarında çalışanlar<br />

arasında mükemmel ilişki kurulduğunda, benzer şekilde işin beraberinde getirdiği<br />

gerçek ödüllerde yüksek ve değerli olacaktır. Çalışanlar yönetilme şekillerinden<br />

memnun olurlarsa, yönetsel ilişkilerini karşılıklı saygı ve hem kişisel hem de<br />

profesyonel gelişimleri için birer fırsat olarak algılarlarsa çalışmak onlaar için<br />

95


kendilerine sunulan ödül, maaş, yan ödeme, ikramiye vb ödemeler almaktan ziyade<br />

oldukça enerjik bir faaliyet halini alır (KOHN ve D’CONNEL, 2010, s. 22-23).<br />

Bitirme Projesinin konusunu oluşturan Aktif Büyüklük açısındanTürkiye de<br />

ilk 4 sırada yer alan T.C. Ziraat Bankası A.Ş, Türkiye İş Bankası A.Ş, Garanti<br />

Bankası Ve Akbank’ın Organizasyon yapılarını ayrı ayrı değerlendirerek başarıya<br />

giden yol haritasındaki Organizasyonların etkinliği ölçmemize yardımcı olacaktır.<br />

T.C. Ziraat Bankası A.Ş, Tepe Yönetimini Yönetim Kurulu, Yönetim<br />

Kuruluna bağlı Teftiş Kurulu, İç Kontrol Grup, Risk Kontrol Grup ve Yönetim<br />

Kurulu Büro Hizmetleri Daire Başkanlığı, Uyum Bölümü veYönetim Kurulu Üyesi<br />

Genel Müdürden oluşmaktadır. Genel Müdüre bağlı Hukuk Muşavirliği ve 2 adet<br />

Genel Müdür Baş Yardımcısı, 12 adet Genel Müdür Yardımcısı ve 32 adet Daire<br />

Başkanı Genel Müdürlük Organizasyon Yapısında Bankanın Üst Yönetimi meydana<br />

getirmektedir. Genel Müdürlüğe bağlı 24 adet Bölge Başkanlığı ve Bölge<br />

Başkanlıklarına bağlı 1241 yurt içi Şube 69 Özel İşlem Merkezi 30 Büro ve 22.051<br />

personeli ile bankacılık hizmeti vermektedir. Ayrıca, Genel Müdürlüğe bağlı 22 Yurt<br />

Dışı Şube ve Temsilciliği ile çeşitli ülke ve kıtalarda T.C. Ziraat Bankası A.Ş<br />

bayrağını dalgalandırmaktadır.Haziran 2010 itibariyle Aktif Büyüklüğü 132.869<br />

Milyon TL ye ulaşmıştır.T.C. Ziraat Bankası A.Ş ‘nin sermayesi’nin tamamı T.C.<br />

Başbakanlık Hazine Müsteşarlığına aittir<br />

Türkiye İş Bankası A.Ş, Tepe Yönetimini Yönetim Kurulu, Yönetim<br />

Kuruluna bağlı Teftiş Kurulu, İç Kontrol, Risk Yönetimi, Yönetim Kurulu<br />

Ropörtörlüğü, Kurumsal Uyum Bölümü, Denetim Komitesi veYönetim Kurulu<br />

Üyesi Genel Müdürden oluşmaktadır. Genel Müdüre bağlı Genel Sekreterlik, 10 adet<br />

Genel Müdür Yardımcısı ve 52 adet Daire Başkanlığı Birimleri Genel Müdürlük<br />

Organizasyon Yapısında Bankanın Üst Yönetimi meydana getirmektedir. Türkiye İş<br />

Bankası A.Ş Ortaklık yapısı: Çalışanları ve Emekli personellerinin oluşturduğu<br />

Munzam Sandık % 41,5; Atatürk Hisseleri(Cumhuriyet Halk Partisi) %28;1 ve Halka<br />

açık hisse %30,4 ‘dür. Türkiye İş Bankası A.Ş Genel Müdürlüğe bağlı 17 adet Bölge<br />

Başkanlığı ve Bölge Başkanlıklarına bağlı 1119 Yurt İçi ve Yurt Dışı Şube hizmet<br />

noktasında 23. 665 personel ile hizmet vermektedir. Haziran 2010 itibariyle Aktif<br />

Büyüklüğü 123.953 milyon TL ye ulaşmıştır.<br />

96


Garanti Bankası Tepe Yönetimini Yönetim Kurulu Yönetim Kuruluna bağlı<br />

Teftiş Kurulu, Denetim Komitesi ve Yönetim Kurulu Üyesi Genel Müdürden<br />

oluşmaktadır. Genel Müdüre bağlı 14 adet Genel Müdür Yardımcısına bağlı İş<br />

Birimleri Genel Müdürlük Organizasyon Yapısında Bankanın Üst Yönetimi<br />

meydana getirmektedir. Garanti Bankası Ortaklık yapısı: Doğuş Grubu Toplamı<br />

%30,5158; Ge Araştırma ve Müş. Ltd: %20,85; Diğer Ortaklar: %48.63’ dür. Garanti<br />

Bankası Genel Müdürlüğe bağlı 18 adet Bölge Başkanlığı ve Bölge Başkanlıklarına<br />

bağlı 812 Yurt İçi ve Yurt Dışı Şube hizmet noktasında 17.262 personel ile hizmet<br />

vermektedir. Haziran 2010 itibariyle Aktif Büyüklüğü 108.136 Milyon TL’ye<br />

ulaşmıştır.<br />

Akbank’ın Tepe Yönetimini Yönetim Kurulu Yönetim Kuruluna bağlı<br />

Denetim Komitesi, Teftiş Kurulu Başkanlığı, İç Kontrol Merkezi Başkanlığı ve Risk<br />

Yönetimi Bölümü ve Yönetim Kurulu Üyesi Genel Müdürden oluşmaktadır. Genel<br />

Müdüre bağlı 16 adet Genel Müdür Yardımcısına bağlı Birimleri Genel Müdürlük<br />

Organizasyon Yapısında Bankanın Üst Yönetimi meydana getirmektedir. Akbank’ın<br />

Ortaklık yapısı: %44,45 Hacı Ömer Sabancı Holding ve İlgili Kurumlar; %6.92<br />

Sabancı Ailesi; % 20 Citibank Overseas Investment Corporation; %28.63 Halka açık<br />

hisse ‘den oluşmaktadır. Akbank’ın Genel Müdürlüğe bağlı 20 adet Bölge Başkanlığı<br />

ve Bölge Başkanlıklarına bağlı 877 Yurt İçi ve Yurt Dışı Şube hizmet noktasında<br />

15.000 personel ile hizmet vermektedir. Haziran 2010 itibariyle Aktif Büyüklüğü<br />

105.532 Milyon TL ye ulaşmıştır.<br />

T.C. Ziraat Bankası A.Ş, Türkiye İş Bankası A.Ş, Garanti Bankası ve<br />

Akbank’ın Haziran 2010 itibariyle Bankacılık Sektörünün Aktiflerinin %54 ‘üne<br />

sahiptir.<br />

3.3. Bankalar İnsan Kaynaklari Yönetimi Analizi<br />

İnsan Kaynakları bir örgütün tüm çalışanlarını kapsamaktadır. İnsan<br />

Kaynakları Yönetimi ise bir örgütte yer alan tüm çalışanların, örgütü amaçlarına<br />

ulaştıracak şekilde güdülenmesi ve faaliyete geçirilmesi süreciyle ilgilenmektedir.<br />

İnsan Kaynakları yönetiminin ortaya çıkmasında birçok etken yer almıştır. Artan<br />

rekabet şartları, işletmenin toplum içindeki niteliğinin değişmesi, teknolojik<br />

değişimler, küreselleşme, ekonomik yapıdaki dönüşümler, iş gören beklentilerindeki<br />

97


değişimler bu etkenlerden bazıları olarak sıralanabilir. Bu etkenler sonucunda<br />

işletmeler kaynaklarını değişime uydurmak zorunda kalmışlardır. İnsan kaynağının<br />

geliştirilebilir ve kapasitesinin artırılabilir olması da onun diğer işletme kaynaklarının<br />

aksine bir maliyet unsuru olmaktan çok bir yatırım unsuru olarak ele alınmasını<br />

sağlamıştır. Bu durum İnsan Kaynakları Yönetiminin işletme kaynakları arasındaki<br />

önemini açıklamaktadır (BAYRAKTAROĞLU, 2008, s.6).<br />

Personel Yönetimi, işletmelerde özlük işleri olarak ifade edilen işe alma, işten<br />

çıkarma ve personel kayıtlarının tutulması gibi işlemleri ifade etmekteydi. Daha dar<br />

kapsamlı ve kısa vadeli bir düşüncenin ürünü olan personel yönetimi birçok açıdan<br />

yetersiz kalmaktaydı. Özellikle personelin bir maliyet unsuru olarak görülmesi<br />

personel yönetiminin en çok eleştirilen yönüydü. Yetersiz olarak görülen bu<br />

anlayışın aşılması ve İnsan Kaynakları Yönetimi kavramının ortaya çıkışında,<br />

önceleri yeni bir anlam katılmadan sadece personel yönetimi kavramının yerine<br />

kullanıldığı görülmüştür (SELAMOĞLU, 1998, s. 571).<br />

Personel Yönetimi, çalışanlar hakkında kayıt tutma faaliyeti olarak görülüp<br />

personelin ücreti, yan ödemeleri, sigorta kesenekleri, izinler, raporlu olduğu gün<br />

sayısı, işe devamsızlık ve geç kalma gibi konularda kayıt tutmadan öteye<br />

gitmemiştir. Bu durumu birçok gelişim ve değişimi de hızlandırmıştır. Son yıllarda<br />

Personel Yönetimininin yetersiz kalması sonucunda İnsan Kaynakları Yönetimi<br />

Kavramını ortaya çıkarmıştır (YÜKSEL, 1998, s. 9).<br />

Eğitim işletmelerin insana yaptıkları bir yatırımdır. İnsan Kaynakları<br />

eğitiminin yararları sıralandığında ortaya çıkan sonuçlar insana yapılan bu yatırımın<br />

diğer yatırımlara kıyasla kendini çok daha çabuk gösterdiğini ortaya koymaktadır.<br />

İnsan Kaynakları eğitiminin sağladığı yararları İşletme ve Personel açısından yararlar<br />

olmak üzere iki grupta toplamak mümkündür (GÜLEN ve ÖZDÖNMEZ, 1996, s.77).<br />

Eğitim ihtiyacı, bir iş için gerekli olan iş gereklerinin o iş için iş görenin<br />

sergilemiş olduğu nitelikleriyle kıyaslanması sonucu ortaya çıkan eksikliktir. Eğitim<br />

ihtiyacı saptama işlemi planlanmış olan bir eğitim çalışmasının ilk kademesini<br />

oluşturmaktadır. İnsan Kaynakları eğitim ihtiyacının belirlenmesinde kullanılan<br />

analizleri Örgüt Analizi, İş Analizi ve Kişi Analizi olarak üç grupta sıralanabilir<br />

(ERGİN, 2002, s.107).<br />

98


Eğitim planlaması, eğitimle ilgili olarak mevcut durumdan gelecekte<br />

gerçekleştirilmek istenen amaçlara ulaşmak için izlenecek yolların, kullanılacak<br />

kaynakların ve uygulanacak yöntemlerin belirlenmesidir.Eğitim planlama sürecinin<br />

amacı ise çalışanların mevcut işlerini ve gelecekte gelebilecekleri yerleri düşünerek<br />

onlara bilgi,beceri kazandırmak ve karekteristik özelliklerini geliştirmek, böylece<br />

kişilerde davranış değişikliği sağlamaktır (TAYMAZ,1992, s.53).<br />

Örgütsel yaşamın her alanın da olduğu gibi bireysel ve örgütsel açıdan<br />

kariyer anlayışında da çeşitli değişiklikler ortaya çıkmıştır.İstihdam anlayışındaki<br />

değişim,emek piyasasının yapısının ortaya çıkması, bireyselliğin ön plana çıkması ve<br />

kariyerin örgütsel sınırları aşması kariyer anlayışının bireysel ve örgütsel açıdan<br />

farklılaşmasına neden olmuştur (ERDOĞMUŞ, 2003).<br />

Yeni Kariyer yaklaşımını, geleneksel kariyer yaklaşımından farklı kılan<br />

özellikleri: Profesyonellik ve mesleğe bağlılık, bireyselliğe inisiyatif tanıyan bir<br />

süreç,birey odaklılık, dikey ve doğrusal ilerlemeye ilaveten çoklu yatay ilerleme,<br />

kariyerin subjektif yönüne vurgu ve kariyer gelişiminin unsurları bilgi ve<br />

yetkinliklerdir (ANAFARTA, 2001, s. 1-17; ÖZDEN, 2005).<br />

Bitirme Projesinin konusunu oluşturan 4 Banka T.C. Ziraat Bankası A.Ş,<br />

Türkiye İş Bankası A.Ş, Garanti Bankası Ve Akbank’ın Üst Yönetim Yapısının ve<br />

Organizasyon Yapılarının Analizinden sonra bu bankalarda başarıya giden yolda<br />

Yönetim ve Organizasyonun yanında İnsan Kaynakları Yönetimi ve Personellerinin<br />

de katkısının olduğu tartışmasız bir gerçektir. Şimdi bu Bankalardaki Insan<br />

Kaynaklari Yönetimi Analizini ayrı ayrı inceleyelim.<br />

3.3.1. T.C. Ziraat Bankası A.Ş.’de İnsan Kaynaklari Yönetimi<br />

Yönetim Kurulu Üyesi ve Üst Yönetim Başkanı Genel Müdüre bağlı Genel<br />

Müdür Baş Yardımcısı Yardımcısı ve İnsan Kaynaklarından sorumlu Genel Müdür<br />

Yardımcısı sorumluluğunda İnsan Kaynakları, Eğitim, Kurumsal Yönetim ve<br />

Disiplin Kurulu Daire Başkanlıklarından oluşmaktadır. İnsan Kaynaklarının içeriğini<br />

teşkil eden Kurum çalışanları ile ilgili yasal düzenlemeler uygun olarak geliştirilen<br />

ve ilişkilerde çalışma hayatını düzenleyen İnsan Kaynakları Mevzuat hükümlerince<br />

yürütülmektedir. Çalışanların, Etik İlkeler, üst amirlerinin talimatları, sektör genel<br />

99


100<br />

davranış ve teamülleri ile yasalara aykırı davranışta bulunmaları halinde disiplin<br />

yönetmeliği hükümleri uygulanır. Tüm insan kaynakları uygulamalarına ilişkin<br />

detaylı bilgiler ilgili yönetmeliklerde açıklanmıştır. Yönetim sorumluluğu taşıyan<br />

çalışanlar, işlerin devredildiği kişilerin işin tatmin edici şekilde yapılması için<br />

gereken yetenek ve deneyime sahip olduklarından emin olarak iş paylaşımı ve yetki<br />

devri yapmak zorundadır. Eleman ihtiyacı duyulan görevlere, tanımlanan unvanlarla<br />

alınacaklar için, İnsan Kaynakları Yönetmeliğinde belirtilen genel şartların yanında,<br />

işin özelliğine göre, eleman açığı bulunan ünitenin önerileri de değerlendirilerek özel<br />

şartlar belirlenir ve ilan edilir. Ziraat Bankasında tüm iş başvurularının yazılı olarak<br />

yapılması esastır.<br />

İnsan Kaynakları Yönetmeliğinde kurum çalışanlarının unvan gruplarına göre<br />

kurumda çalışma süreleri, eğitim, kurs ve görevde yükselme sınavlarında başarı gibi<br />

Kariyer yollarını oluşturan Kriter ışığında bankada memur olarak göreve başlayan bir<br />

kurum çalışanının Bankanın Üst Yönetimine kadar hatta Tepe Yönetimini oluşturan<br />

Yönetim Kuruluna kadar yükselebilmesi mümkündür. Bankanın Şube Müdür ve<br />

Yöneticilerine yönelik Ziraat Bankası Yönetim Akademisi, 2006 yılından beri<br />

faaliyetlerini sürdürmektedir. Yetkinliklere dayalı bir seçim ve gelişim sisteminin<br />

uygulandığı Ziraat Yönetim Akademisi’nde, katılımcıların gelişim süreci İnsan<br />

Kaynakları, Eğitim Müdürlüğü ve yöneticilerinin ortak çalışmaları ile<br />

desteklenmektedir.<br />

3.3.2. Türkiye İş Bankası A.Ş İnsan Kaynaklari Yönetimi<br />

Yönetim Kurulu Üyesi ve Üst Yönetim Başkanı Genel Müdüre bağlı İnsan<br />

Kaynaklarından sorumlu Genel Müdür Yardımcısı sorumluluğunda İnsan Kaynakları<br />

Yönetimi Bölümü, İnsan Kaynakları İş Ortaklığı Bölümü, İnsan Kaynakları<br />

Faaliyetleri Destek Bölümü, Yetenek Yönetimi Bölümünden oluşmaktadır. Yine,<br />

T.C. Ziraat Bankası A.Ş, de olduğu gibi Türkiye İş Bankası A.Ş.’de İnsan<br />

Kaynaklarının içeriğini teşkil eden Kurum çalışanları için çalışma hayatını<br />

düzenleyen İnsan Kaynakları Mevzuat hükümlerince yürütülmektedir. Eleman<br />

ihtiyacı İnsan Kaynakları Yönetmeliğinde belirtilen genel şartlar, işin özelliği ve


101<br />

eleman açığı bulunan ünitenin önerileri de değerlendirilerek özel şartlar belirlenir ve<br />

ilan edilir. Türkiye İş Bankası A.Ş.’de iş başvuruları yazılı olarak yapılmaktadır.<br />

İnsan Kaynakları Yönetmeliğinde kurum çalışanlarının unvan gruplarına göre<br />

kurumda çalışma süreleri, eğitim, kurs ve görevde yükselme sınavlarında başarı gibi<br />

Kariyer yollarını oluşturan Kriter ışığında bankada memur olarak göreve başlayan bir<br />

kurum çalışanının Bankanın Üst Yönetimine kadar hatta Tepe Yönetimini oluşturan<br />

Yöneti Kuruluna kadar yükselebilmesi mümkündür. Özellikle Türkiye İş Bankası<br />

A.Ş’ nin Tepe Yönetimi ve Üst Yönetiminin Analizinde görüldüğü üzere Bankada<br />

kurum çalışanı olarak göreve başlayarak Kariyer yollarından Üst Yönetim ve Tepe<br />

Yönetimine kadar yükselmiş çok sayıda yöneticinin bulunduğu daha dikkat çekici bir<br />

tespittir.<br />

3.3.3. Garanti Bankası İnsan Kaynaklari Yönetimi<br />

Yönetim Kurulu Üyesi ve Üst Yönetim Başkanı Genel Müdüre bağlı İnsan<br />

Kaynaklarından sorumlu Genel Müdür Yardımcısına bağlı İnsan Kaynakları, Eğitim,<br />

Organizasyon ve Süreç Geliştirme Müdürlükleri Birimlerince yürütülmektedir.<br />

Garanti’nin en önemli başarı anahtarı insandır. Bu yüzden Garanti'de, İnsan<br />

Kaynakları Müdürlüğü’nün stratejik bir rolü vardır. Proaktif ve yenilikçi bir<br />

yaklaşıma sahip, bankamızın stratejik kararlarında etkin olan bir yapıdadır. İnsan<br />

Kaynakları Müdürlüğü, Garanti'nin hedefleri doğrultusunda diğer birimlerle işbirliği<br />

içinde, başarıyı temel alan, çağdaş İnsan Kaynakları Programları'nı yürütür.<br />

Garanti’de her çalışan kendi işinin lideridir. Karşılaştıkları yetkinlik ve performans<br />

değerlendirmeleri sonucunda kendi kariyer hedeflerini, yöneticileri ile birlikte<br />

kendileri tanımlar, planlar ve yönetirler. Bu işleyişle Garanti, yöneticilerini de kendi<br />

içinden yetiştirir.<br />

Açık performans değerlendirmesi, somut ve ölçülebilir hedeflere dayalı<br />

dolayısıyla oldukça objektiftir. Senenin başında belirlenen banka hedefleri<br />

doğrultusunda, çalışanlar yöneticileri ile birlikte kendi görevlerine uygun hedefler<br />

belirler. Bu hedefler yıl içinde takip edilir, gerekli değişiklikler ve yönlendirmeler<br />

yapılır. Yılın sonunda gerçekleştirilen hedeflerle karşılaştırılarak performans<br />

düzeyleri belirlenir. Garanti'de çalışanların performans düzeyi, kişisel kariyer


102<br />

planlarını oluşturarak, kendilerini çeşitli görevlere aday gösterebilmelerini sağlar ve<br />

ücretlerini etkiler.<br />

Yetkinlikler, seçme ve yerleştirme kriterlerinin oluşturulması, kariyer<br />

fırsatları, terfiler, proje ekipleri gibi çeşitli açık pozisyonlar için uygun kişilerin<br />

tespitinde önem taşır. Eğitim ve gelişim ihtiyaçlarının belirlenmesi, eğitim<br />

tasarımları ve kariyer planlarının oluşturulması bütün İnsan Kaynakları Yönetim<br />

Sistemleri'nin temelini oluşturur.<br />

Banka bünyesindeki açık pozisyonlar için önceliği, iç kaynaklara yani banka<br />

çalışanlarına verir. Görevler ve gerektirdiği nitelikler kurum içi iş ilanı Kariyer<br />

Fırsatları Bülteni aracılığı ile çalışanlara duyurulur. Göreve kendisini uygun bulan iç<br />

adaylar, herhangi bir kişi veya yöneticiden onay almadan kendileri başvurabilirler.<br />

Kriterlere uyan adaylar yöneticilerini bilgilendirirler ve göreve seçim sürecine davet<br />

edilirler.<br />

Garanti’de yükselme, dikey veya yatay yönde olabilir. Yetki, sorumluluk ve<br />

ücret artışını beraberinde getirir. Bir üst göreve geçebilmek için, o görev tanımının<br />

gerektirdiği bilgi ve deneyim gibi özelliklere sahip olmak gerekir. Yine de, en önemli<br />

ölçüt performans düzeyidir. Garanti'de kariyer yalnız banka bölümü ile sınırlı<br />

değildir. Diğer Garanti iştirakleri arasında da geçiş mümkündür.<br />

Garanti Bankası Bölge, Birim, Şube Müdürlerinin yönetsel yetkinlikler<br />

bazında güçlü yönlerini, gelişim alanlarını belirlemek ve bu doğrultuda<br />

yöneticilerimizin mesleki ve kişisel gelişimlerine katkıda bulunmak amacıyla yılda<br />

bir kez 360 derece değerlendirme uygulaması yapılmaktadır. Uygulama sonrasında<br />

yöneticilerimize güçlü ve gelişmesi gereken yönleri hakkında birebir geri bildirim<br />

verilmekte ve bu yönler hakkında farkındalık yaratılmaktadır.<br />

Değerlendirme ve Geliştirme Merkezi Uygulamasında Şube Müdürü Adayları<br />

güçlü yönlerini, gelişim alanlarını ve potansiyel alanlarını yetkinlikler bazında<br />

değerlendirilerek ortaya çıkarmak ve onları yöneticiliğe hazırlamak amaçlanmıştır.<br />

Değerlendirme sonunda, bir değerlendirici tarafından güçlü yönleri, gelişim alanları<br />

ve potansiyel yönleri hakkında adaylara geribildirim verilir. Değerlendirmeden geçen<br />

her aday gelişim alanları doğrultusunda eğitim programlarına alınır.


103<br />

Garanti'nin insan kaynakları politikası; insana önem ve öncelik vermek,<br />

sürekli yatırım yapmak, eğitimler için gerekli kaynağı ayırmak, kurum içinden<br />

yükselmeye öncelik tanımak, bu amaçla programlar uygulamak, insan kaynakları<br />

sistemleri geliştirmek, açık iletişim ortamının öncülüğünü yaparak katılımcılığı<br />

sağlamak, adil ve objektif tutum sergilemek ve uluslararası standartlarda<br />

uygulamalar geliştirmek şeklinde özetleniyor. Bu çerçevede, İnsan Kaynakları<br />

Müdürlüğü'nün misyonu, örgütün iş hedeflerine ulaşma sürecinde etkin insan<br />

kaynakları politikaları uygulayarak stratejik bir rol üstlenmek olarak tanımlanıyor.<br />

İnsan Kaynakları Müdürlüğü bu amaçla Garanti'nin etik değerleri çerçevesinde;<br />

Garanti Bankası'nın iş hedeflerini bilmek, işkollarına ve sahaya yakın olmak, doğru<br />

göreve doğru kişiyi yerleştirmek için objektif ölçme ve değerleme araç ve yöntemleri<br />

uygulamak, banka stratejileri doğrultusunda insan kaynakları uygulamaları<br />

geliştirmek, çalışanların motivasyonlarını artırıcı çalışmalar yapmak, çalışanlara<br />

kendilerini ifade edebilmeleri için açık iletişim ortamları yaratmak, çalışanlara<br />

yetkinlik, bilgi, beceri, gereksinim ve beklentileri doğrultusunda “kariyer<br />

danışmanlığı” yapmak ve kişisel gelişim için gerekli eğitimlerin alınmasını sağlamak<br />

ilkeleriyle hareket ediyor.<br />

Çalışanlarla ilişkileri yürütmek amacıyla Garanti Bankası'nda son 10 yıldır<br />

faaliyet gösteren ve “İşveren Marka Yönetimi ve Çalışanla ilişkiler”<br />

fonksiyonlarından sorumlu olan bir yapılanma mevcut. Tüm kurum içi yükselmeler<br />

ve görevler arası geçişler için standart kriterler (deneyim, görevde çalışma süresi,<br />

performans, yetkinlik değerlendirmesi, sınav, mülakat vb.) oluşturuluyor ve kariyer<br />

haritaları kapsamında şeffaf bir yaklaşımla tüm bankaya ilan ediliyor. Garanti'de<br />

çalışanlar, seçtikleri kariyer yoluna göre yönlendiriliyor ve destekleniyor.<br />

Garanti Bankası'nın ücret sistemi, göreve göre ücretlendirme temeline<br />

dayanıyor. Benzer işi yapan kişiler benzer ücret alıyor. Görevler, o görevin<br />

gerektirdiği yetkinlikler, taşıdığı risk, yönetilen kişi sayısı gibi objektif kriterlerle<br />

puanlanıyor ve ücretlendiriliyor.<br />

Garanti'nin performans sistemi ise hedeflere ve bunların gerçekleştirilmesine<br />

bağlı olarak çalışanların performansını ölçüyor. Garanti Bankası'nın çalışanlarına,<br />

EVA (Economic Value Added/Ekonomik Katma Değer) finansal başarı metriğine ve


104<br />

Sat Kazan prim sistemine göre başarı primi ödeniyor. Bu ve benzeri sistematik<br />

yaklaşımlar sonucunda, Garanti'nin çalışanlarından ayrımcılık konusunda herhangi<br />

bir şikayet gündeme gelmiyor. Sistematik prim ve performans modelleri, çalışanlar<br />

arasında adaleti sağlarken, aynı zamanda gider yönetimi ve verimlilikte de önemli ve<br />

etkin yönetim araçları oluyor. Kârlılık ve risk yönetimine dayalı EVA modeli ile<br />

ilgili 2003 yılından itibaren yapılan ödemeler, tüm şube çalışanlarında bu kriterler<br />

kapsamında önemli farkındalık sağlıyor. Üç ayda bir yapılan sektör analizleri ile<br />

gerek ücretlerin, gerek şube ve genel müdürlük çalışan sayılarının, gerekse de şube<br />

devinimlerinin takibi sağlanarak, sektör dinamiklerinin insan kaynağı<br />

stratejilerindeki etkileri göz önüne alınıyor. Sahip olduğu düşük devinim oranları ve<br />

kontrollü kişi başı personel giderleri ile Garanti, sektörde öncü bir konuma sahip.<br />

Garanti, finans sektörünün en iyi insan kaynağını yetiştirme, gelişimi sürekli<br />

kılma ve bir yatırım aracı olarak görme vizyonu ile eğitim faaliyetlerini<br />

gerçekleştirmektedir. Garantili’lerin yüksek performansları, ihtiyaçlarına özel<br />

gelişim çözümleri ile desteklenmektedir. Güncel yaklaşım ve uygulamalar eğitimlere<br />

entegre edilerek, öğrenme farklılıkları gözetilmekte ve çeşitlendirilmiş eğitim<br />

kanalları kullanılmaktadır.<br />

Koçluk ve rotasyon uygulamaları, aksiyon planları, deneyim paylaşımları<br />

Garantili’lerin öğrenme sürecini iş ortamında da sürekli kılmaktadır.<br />

Eğitim Birimi stratejik iş ortağı olarak görülmekte ve gelişim faaliyetleri iş<br />

ihtiyaçları çerçevesinde tasarlanmaktadır. Bankanın farklı birimlerinden katılım ile<br />

gerçekleşen "Eğitim Strateji Komite"leri, konu uzmanı "tam zamanlı iç eğiticiler", iş<br />

hayatındaki geçmiş deneyimlerini paylaşan profesyonel eğiticiler, Banka dinamikleri<br />

ile uyumlu eğitim çözümleri oluşturulmasına önemli katkı sağlamaktadır. Garanti<br />

yöneticilerinin, yönetim becerilerini geliştirmek ve ortak yönetim kültürünü<br />

oluşturmak amacıyla kurulan Garanti Yönetim Akademisi, 2005 yılından beri<br />

faaliyetlerini sürdürmektedir. Yetkinliklere dayalı bir seçim ve gelişim sisteminin<br />

uygulandığı Garanti Yönetim Akademisi’nde, katılımcıların gelişim süreci İnsan<br />

Kaynakları, Eğitim Müdürlüğü ve yöneticilerinin ortak çalışmaları ile<br />

desteklenmektedir. Mevcut yöneticilerin %80’i akademi mezundur.


105<br />

Garanti Bankası ve iştiraklerinin yöneticilerini bir araya getiren Garantililere<br />

özel bir paylaşım ve birlikte öğrenme platformu oluşturmayı amaçlayan "Garanti<br />

Yöneticiler Zirvesi" her yıl tüm katılımcılara o yıla özel bir konseptle<br />

seslenmektedir. Önceki yıllarda ana teması "İnovasyon", "Müşteri Deneyim<br />

Yönetimi" olan zirvenin 2010'daki odağı "Liderlik" oldu. Liderlik ile ilgili konularda<br />

yeni bakış açıları, global dünyada değişen liderlik olgusu ele alındı. Garanti çalışan<br />

ve yöneticileri eğitim faaliyetlerinde de sosyal sorumluluk bilinci ile hayata değer<br />

katarlar.<br />

3.3.4. Akbank İnsan Kaynaklari Yönetimi<br />

Akbank İnsan Kaynaklari Yönetimi, Yönetim Kurulu Üyesi ve Üst Yönetim<br />

Başkanı Genel Müdüre bağlı İnsan Kaynaklarından Sorumlu Genel Müdür<br />

Yardımcısına bağlı İnsan Kaynakları İş Birimi, Kurumsal Bankacılık İş Birimi,<br />

Strateji İş Birimi veOperasyon İş Birimi Birimince yürütülmektedir. Akbank'ın son<br />

birkaç yıldır insan kaynakları alanında ciddi yatırımlar yaparak Gelişen rekabetçi iş<br />

ortamında başarıyı sürekli kılmak için Stratejik İnsan Kaynakları Yönetimi anlayışını<br />

benimsemiştir.<br />

Geniş Şube ağı ile Türkiye'nin pek çok noktasında kurumsal, ticari ve bireysel<br />

müşterilere hizmet veren Akbank, güçlü kaynaklara sahip bir kurum. Sürekli<br />

değişimi ve gelişimi prensip olarak kabul eden Akbank'ın, son birkaç yıldır mimari<br />

yapılanma, teknolojik ve operasyonel verimlilik gelişimlerinin yanı sıra insan<br />

kaynakları alanında da ciddi yatırımları vardır. Stratejik ortak olma bakış açısı ile<br />

insan kaynakları misyonu, organizasyonel yapı ve işleyişi, insan kaynağı, iş<br />

stratejileri ve hedefleri doğrultusunda yön vermektedir.<br />

Bu doğrultuda, iyi adayların bankaya kazandırılması, kurum kültürünün ve iş<br />

yapma anlayışının sürekli geliştirilmesi, hedef ve stratejiler paralelinde insan<br />

kaynağına etkin yatırım yapılması, katılımcı kariyer planlaması, hedef ve yetkinlik<br />

bazlı, şeffaf performans yönetimi, teşvik edici ve üstün performansı destekleyici<br />

ödüllendirme sistemleri, odaklandığı önemli konuları oluşturuyor.<br />

Akbank'ın strateji ve hedeflerini gerçekleştirmek için öncelikle nitelikli,<br />

tecrübeli, kurumun vizyonuna hizmet edecek doğru kişiyi, doğru göreve almayı


106<br />

planlamaktadır. "Bu kişilerin üst düzeyde performans göstermelerini ve hedeflenen iş<br />

sonuçlarına ulaşmalarını sağlamak, kişisel gelişim fırsatları yaratarak kurum ve<br />

çalışan adına yatırım yapmak ve ödüllendirme politikalarıyla kuruma aidiyetin<br />

yüksek düzeyde olmasını sağlamak için, insan kaynakları sistemleri, bankanın<br />

organizasyon yapısına paralel, kurumun hedefleri ve çalışanların beklentileri ile<br />

uyumlu olmasını amaçlanmıştır.<br />

Bu kapsamda, tüm genel müdürlük birimleri, bölge müdürlükleri ve şubelerin<br />

temel sorumluluklarını gösteren, işlevsel ve yönetsel sorumluluklarını içeren görev<br />

tanımları vardır. Görev tanımları ayrıca, iş birimleriyle beraber belirlenen, bankada<br />

her görev için aranan 'temel yetkinlikleri' ve bunlara ek olarak, o görevin yerine<br />

getirilmesi adına aranan 'fonksiyonel yetkinlikleri' de barındırıyor. Dolayısıyla<br />

bankada, unvanlardan bağımsız 'göreve dayalı organizasyon yapısı' işletiliyor.<br />

Akbank'ta ihtiyaçlardan yola çıkarak, boş olan 'görevi' dolduracak en uygun<br />

adayı bulup seçmek ve yerleştirmek için, 'Göreve Dayalı Seçme Sistemi'<br />

uygulanıyor. Şu an Akbank'ta deneyimsiz ve deneyimli olarak 2 yoldan eleman alımı<br />

yapılıyor. Deneyimsiz elemanlar Akbank'a yönetici adayı, müfettiş yardımcısı ve<br />

asistan olarak alınıyor.<br />

Deneyimli olanlar ise münferit alımlarla ihtiyaç duyulan görevin<br />

gerekliliklerine uygunluk şartıyla işe alınıyor. Tüm adaylar, göreve uygun yetkinlik<br />

bazlı test ve mülakatlar ile seçiliyor. İşe alınması uygun görülen kişilere, işe<br />

başladıkları tarih itibariyle oryantasyon eğitimleri veriliyor<br />

Akbank'ın başarılı sonuçlara ulaşmasını sağlamak amacıyla, çalışanların<br />

görevlerinin gerektirdiği sorumluluklara bağlı hedefler ve yetkinlikler üzerinden<br />

değerlendirildiği, sürekli geribildirim verilerek karşılıklı gelişim alanları ve<br />

aktivitelerinin belirlendiği performans yönetim sistemi uygulanıyor. Performans<br />

yönetim sisteminin hedef ve yetkinlik bazlıdır. "Görev bazında tasarlanan<br />

performans değerlendirme formları ile çalışanların hedeflerini gerçekleştirme<br />

oranları ve yetkinlikleri ölçülüyor. Çalışan ve yönetici açık iletişimle değerlendirme<br />

yapıyor. Performans değerlendirme sonucu çalışan ile paylaşılıyor".<br />

Akbank'taki eğitim sisteminin, bankadaki yapılanmaya paralel<br />

oluşturulduğunu, iş birimlerinin performans gelişimlerine stratejik ortak olarak


107<br />

destek veren ekiplerin, performans danışmanlığı sürecini uyguladıklarını<br />

görülmektedir. Akbank'ta eğitim ihtiyacı 3 farklı noktadan doğuyor. Kişinin görev<br />

değişikliği nedeniyle oluşabilecek ihtiyaç doğrultusunda görevin gerektirdiği temel<br />

bilgileri içeren 'Kariyer Eğitimleri' bulunuyor. Kişinin yeni görevine atanmadan önce<br />

veya atandıktan hemen sonra kariyer eğitimlerinden geçmesiyle, yeni görevinin<br />

gerektirdiği donanımları elde etmesi hedefleniyor<br />

'Performans Eğitimleri', performans değerlendirme sonucu gelişmeye açık<br />

alanların geliştirilmesine ya da yüksek performanslara sahip çalışanlarımızın bir üst<br />

göreve hazırlanmasına yönelik eğitimler.<br />

'İş Birimlerinin talep ettiği eğitimler' ise hem bireysel hem kurumsal<br />

gelişmeyi hedefleyen, iş biriminin o seneki iş strateji ve hedeflerinin<br />

gerçekleştirilmesi için ihtiyaç duyduğu eksiklikleri tamamlayan, Eğitim Danışma ve<br />

Geliştirme Kurulları tarafından belirlenen eğitimlerdir.<br />

Eğitim planları kapsamında, bankacılıkla ilgili teknik eğitimlerin yanı sıra,<br />

yönetici geliştirmeye yönelik 'executive eğitimler', takım ve sinerji yaratmaya<br />

yönelik 'outdoor eğitimleri', kurum iletişimini geliştirmeye dönük kısa süreli bilgi<br />

'paylaşma toplantıları' ve kültürel aktiviteler bulunuyor<br />

− Çalışanların potansiyelini üst düzeylere çıkartmak,<br />

− Performansların iş sonuçlarına tam olarak yansıtılmasını sağlamak,<br />

− Akbank'a iyi adayların kazandırılmasını sağlamak,<br />

− Kurum kültürünün ve iş yapma anlayışının sürekli geliştirilmesi,<br />

− Hedef ve stratejiler paralelinde insan kaynağına etkin yatırım yapılması,<br />

− Katılımcı kariyer planlaması,<br />

− Hedef ve yetkinlik bazlı, şeffaf performans yönetimi,<br />

Akbank'ın Kariyer Yönetim Sistemi, politika ve stratejiler doğrultusunda<br />

organizasyon yapısının gerekliliklerini önemseyen, kişisel performans ve yetkinlik<br />

gelişimini hedefleyen, kritik pozisyonları yedekleyen, 'görev ve yetkinlik bazlı<br />

kariyer yolları' üzerine kurulu. Kariyer Yönetim Sistemi, yetki ve sorumlulukların<br />

değiştiği dikey geçişleri, kişinin deneyim ve yetkinliğinin gelişmesi ile kuruma


108<br />

verdiği katma değerin artması sonucu oluşan aynı görevde seviye değişikliğini, ya da<br />

yatay kariyer hareketleri ile geniş yetkinlik alanları yaratmayı hedefliyor. Akbank<br />

yalnızca bir kurum değil, aynı zamanda öğrenen bir organizasyon olarak,<br />

çalışanlarını sürekli geliştiren bir okuldur. Bankacılık sektöründeki liderliğini<br />

sürdürmenin sürekli gelişme ve öğrenme ile mümkün olduğunun bilincindedir.<br />

İşe Başlama Eğitimleri: Bankamızda göreve yeni başlayan çalışanlarımızın,<br />

pozisyonlarına uygun olarak aldıkları eğitimlerdir (Oryantasyon, Temel Eğitim,<br />

Yönetici Adayı, Müfettiş Yardımcısı eğitimleri).<br />

Kariyer Eğitimleri: Çalışanlarımızın kariyer basamaklarında ilerlerken,<br />

teknik bilgi, beceri ve kişisel gelişimlerini sağlayacak eğitim programlarıdır.<br />

Yönetici Geliştirme Eğitimleri: Bankamızın orta ve üst düzey yönetici<br />

kadrosuna verilen eğitimlerimiz, yöneticilerimizin yönetim beceri ve yetkinliklerini<br />

geliştirmeye yönelik olarak tasarlanan özel programlardan oluşmaktadır. Bu<br />

programlar Sabancı <strong>Üniversitesi</strong>, uluslarası alanda tanınmış kurum ve eğitmenlerle<br />

işbirliği içerisinde hazırlanır.<br />

Kişisel Gelişim Eğitimleri: Çalışanlarımızın farklı yetkinliklerini geliştirmek<br />

amacıyla tasarlanan eğitimlerdir<br />

Uluslararası eğitim ve konferanslar: Bankamız çalışanlarının sektöre<br />

yönelik gelişimleri yakından takip edebilmesi amacıyla, çalışanlarımızın<br />

yurtdışındaki konferanslara ve eğitimlere katılımı sağlanmaktadır.<br />

E- Öğrenme: Çalışanlarımızın kariyer ve kişisel gelişimlerini desteklemek<br />

amacıyla çalışma ortamlarından uzaklaşmadan kolayca takip edebilecekleri e-<br />

eğitimler tasarlanmaktadır<br />

Gelişim programları: Çalışanlarımızın göreve gelebilecekleri pozisyonlara<br />

hazırlanmaları veya bulundukları görevde teknik bilgilerini geliştirmeleri amacıyla<br />

tasarlanmış programlardır.<br />

Diğer: Yabancı dil ve bilgisayar kursları ve Bankalar Birliği eğitimleri,<br />

Bankamız tarafından sağlanan diğer eğitimlerdir.<br />

Teftiş Kurulu, Akbank’a uluslararası standartlarda denetim, danışmanlık ve<br />

destek hizmeti vermek amacıyla bankanın tüm faaliyetlerinin iç ve dış mevzuata


uygunluğunu denetler ve bu faaliyetlerin etkin ve verimli şekilde sürdürülüp<br />

sürdürülmediğini değerlendirir. Bu kapsamda; yurtiçi ve yurtdışı tüm şubeleri, Genel<br />

Müdürlük birimlerini ve iştirakleri periyodik olarak yerinde denetlemekte, ayrıca<br />

teknolojinin yoğun şekilde kullanımı ile de merkezden sürekli gözetim ve<br />

denetimlerini sürdürmektedir. Son dönemlerde ön plana çıkan Bilgi Teknolojileri<br />

denetimi fonksiyonu ile bu alandaki uygulamaların da denetimleri Teftiş Kurulu<br />

tarafından gerçekleştirilmektedir. Müfettişler, denetim faaliyetlerinin yanı sıra,<br />

Bankamızın hisse değerinin arttırılması ve sektördeki konumunun güçlendirilmesi<br />

amacıyla hizmet kalitesi, operasyonel verimlilik, karlılık gibi konularda danışmanlık<br />

ve destek faaliyetleri yürütmektedir. Teftiş Kurulu, sürekli iyileşme ve gelişme<br />

prensiplerini benimsemiş olup, uluslararası alanda bankacılık, finans, denetim<br />

konularında gelişmeleri takip etmektedir.<br />

109<br />

Müfettişlerin performansı; mesleki ve kişisel bilgi ve becerileri geliştirmek,<br />

yenilikçi ve her konuda donanımlı yöneticiler yetiştirmek amacıyla, birlikte çalıştığı<br />

Müfettişler ve Teftiş Kurulu yönetimince çok yönlü değerlendirilir. Müfettişlik<br />

görevi, bankacılık mesleğine girişte en uygun basamaktır. İşe en kolay adaptasyon,<br />

bankacılığı ve bankayı genel hatlarıyla en iyi tanıma, en hızlı mesleki gelişim<br />

Müfettişlik ile mümkündür. İlk iki yılın sonunda; Müfettişin kıdemine uygun olarak;<br />

bankacılık kavram ve uygulamalarını, bankacılıkla ilgili iç ve dış mevzuatı, Teftiş<br />

Kurulu çalışma, prensip, yöntem ve tekniklerini kapsayan bir sınav yapılır ve bu<br />

sınavda başarılı olan Müfettiş Yardımcılarına, performanslarının da olumlu olması<br />

halinde Teftiş Yetkisi verilir. Üçüncü yılın sonunda ise; Teftiş Kurulu’nca yapılan<br />

mesleki yeterlilik sınavında başarılı olan Müfettiş Yardımcıları Müfettiş unvanını<br />

kazanır.<br />

Teftiş Kurulu’nda belirli bir süre görev yapan müfettişler, yetkinlikleri,<br />

talepleri ve Bankamızın ihtiyaçları doğrultusunda çeşitli birimlerdeki idari bir göreve<br />

Müdür veya Yönetici unvanı ile atanırlar. Banka Yönetim Kurulu Üyeliğinden,<br />

Genel Müdür Yardımcılığına, Bölüm Başkanlığından, Şube, Bölge ve Bölüm<br />

yöneticiliğine kadar çeşitli seviyelerde Teftiş Kurulundan yetişmiş idarecileri başarı<br />

ile görevlerini sürdürmektedir.


SONUÇ<br />

110<br />

Bitirme Projesinin konusunu oluşturan 2009 yılı aktif büyüklüğe göre<br />

Ülkemizde ilk 4 sırada yer alan başarıya giden yol haritasının şekillenmesinde Tepe<br />

Yönetimi ve Üst Yönetimin tartışmasız büyük oranda katkısının olduğu<br />

görülmektedir.T.C. Ziraat Bankası A.Ş, Türkiye İş Bankası A.Ş, Garanti Bankası ve<br />

Akbank’ın Tepe Yönetimi, Üst Yönetim, Organizasyon Yapıları ve İnsan Kaynakları<br />

Yönetimleri için aşağıdaki şekilde tespitler yapılmıştır.<br />

1- Bankaların Tepe Yönetimi ve Üst Yönetimini oluşturan Yöneticiler konularında<br />

uzmanlaşmış, tecrübeli İşletme, İktisat, Kamu Yönetimi, Maliye-Muhasebe gibi<br />

Lisans ve Yüksek Lisans yapmış kişilerden oluştuğu görülmüştür. Özellikle<br />

2000 li yıllarda atanan yöneticilerde Mühendislik Lisans ve Yüksek Lisans<br />

yapmış yöneticilerde artış dikkat çekici olduğu dikkat çekici bir tespittir.<br />

2- Bankaların Organizasyon yapılarının incelenmesinde genel olarak Tepe<br />

Yönetimini oluşturan 7-10 kişiden oluşan Yönetim Kurulu, 12-17 kişiden oluşan<br />

Üst Yönetim, son yıllarda CEO olarak da tanımlanmaya başlanan Genel<br />

Müdürlerin, Yönetim Kurulu Üyesi ve Üst Yönetimin Tepe Yöneticisi olarak<br />

bir nevi İcra Kurulu Başkanı görevlerini yürüttükleri anlaşılmaktadır. Denetim<br />

Kurulları, Genel Müdürlüklerde Bölge ve Şube Organizasyonlarına destek<br />

sağlayan Daire Başkanlıkları Yönetim Birimlerinin bulunduğu görülmüştür.<br />

Ayrıca, 16-24 arasında değişen Bölge Başkanlıkları Şubeler ile Genel Müdürlük<br />

arasında köprü vazifesi gören Destek Birimleri olarak görev yapmaktadırlar.Özel<br />

Bankaların son yıllarda çevre ve Sosyal Sorumluluk Projelerini destekleyici<br />

Birimler oluşturdukları ve bu hususda ciddi yatırımlar yaptıkları belirlenmiştir.<br />

Bankalar sadece yurt içinde değil, Dünya coğrafyasının bankacılık için cazip<br />

merkezlerde şubeleşme ve örgütlenmeye de büyük önem verdikleri<br />

anlaşılmaktadır.<br />

3- Bankaların İnsan Kaynakları Yönetimlerinin incelenmesinde ise özellikle son<br />

yıllarda İnsan Kaynakları Yönetimlerine büyük önem verdikleri Bu birimin<br />

başına Profesyonel Yöneticiler atadıkları, Çalışanlarına daha iyi şartlarda<br />

çalışma ortamı, Gelecekte personelin görevde yükselmelerinin yollarının<br />

çizildiği Kariyer Planlama Süreç ve Yönetiminin sınırlarının tam ve


111<br />

belirginleştiği açıkça görülmektedir.Bankaların yirminci yüzyılın sloganı olan<br />

Müşteri odaklı hizmet anlayışına müşterilerine sundukları hizmetin kalitesini<br />

yükseltmek için Eğitime önem ve değer verdikleri gözlemlenmektedir.<br />

4- Ayrıca, Operasyonel yoğunluklarını asgariye indirebilmek için, Teknolojik<br />

gelişmelere en seri ve hızlı bir şekilde Teknolojilerini yeniledikleri<br />

görülmektedir. Para yatırılan ve çekilen ATM ler, İnternet Bankacılığı,<br />

Müşterileri bilgilendirmede SMS mesajlaşması, Kredi Kartı kullanımını artırıp<br />

ortak POS cihazı kullanımları, Kredi Kartı özellikleri taşıyan Bankkartlar, Yurt<br />

genelinde en çok Şube ve yoğun ATM cihazlarına sahip olan bankaların ATM<br />

leri ortak kullanıma açılması, İnsansız Banka Şubeleri vb konularda yatırımlarını<br />

yoğunlaştırdıkları tespit edilmiştir.<br />

5- Son yıllarda Bankacılık sektöründeki büyüme ve büyük ölçekli Şubelerin iş<br />

yoğunluğunun artması nedeniyle, potansiyel bölgelerde daha küçük ölçekli yeni<br />

şubeler açtıkları görülmektedir. Bu Şubelerinde müşterilerine, daha hızlı, seri ve<br />

daha kısa sürede işlemlerini sonuçlandırmayı planlamaktadırlar.<br />

6- Özellikle, Dünyada yaşanan Ekonomik Krizin nedeni olan Kredilerin batmaması<br />

için gerekli tedbir ve önlemleri aldıkları ve aktiflerinin büyük bölümünü<br />

oluşturan kredilerini yakından izledikleri ve sonucunda karlılık, verimlilik ve<br />

büyüme potansiyellerine doğrudan katkı sağladıkları açık olarak görülmektedir.<br />

7- Bankalar müşterilerine hizmet sundukları cephede müşterileri ile direk temasda<br />

olan Şubelerinde işlem hacmi ve yoğunlukları dikkate alarak gelecekte<br />

emeklilik, istifa, işten ayrılma ve ölüm gibi hallerde ayrılan Şube Yöneticilerinin<br />

yerine zamanında atama yapabilmek için Yöneticilerinin Gelişim ve<br />

Yetiştirilmesinde Yönetici Akademileri kurdukları gözlemlenmektedir.Bu<br />

hususda amaç Gelecekte Bankaların Yönetici ihtiyaçlarının zamanında , tam ve<br />

eksiksiz olarak karşılabilmesini sağlamaktır. Yönetici Akademisinde<br />

personellerine uzman kişilerce verilen Eğitimler ile günün gelişen ve değişen<br />

dünya düzenine uyum gelişimleri ve süreç eğitimleri ile donatılmaktadırlar.<br />

8- Sonuçta, yukarıda sıralanan tespit ve sonuçlar adı geçen dört büyük bankanın<br />

“Bankacılık 2009 yılında Türkiye’nin ‘en iyi hikâyesi’ olmuştur” tezini<br />

desteklediği bitirme projesinin konusuna vurgu yapmıştır.


Kitaplar:<br />

KAYNAKÇA<br />

112<br />

AKIN, H.Bahadır, Yeni Ekonomi(Strateji,Rekabet ve Küreselleşme),Çizgi Kitap<br />

Evi, Konya, 2005<br />

ANAFARTA, N., Orta Düzey Yöneticilerin Kariyer Planlamasına Bireysel<br />

Perspektif, Akdeniz <strong>Üniversitesi</strong> İ.İ.B.F. Dergisi,No:2 Antalya, 2001<br />

BAYRAKTAROĞLU Serkan, İnsan Kaynakları Yönetimi, Avcı Ofset, İstanbul,<br />

2008<br />

BÜYÜKMİRZA, H. Kamil, Maliyet ve Yönetim Muhasebesi, Gazi Kitap Evi,<br />

Ankara, 2009<br />

DOGANİ Oğuzhan ve AYSAL Tayfun,Yönetim, Liderlik, Yöneticilik, İletişim ve<br />

Motivasyon, Kavim Yayıncılık, İstanbul, 2009<br />

ERDOĞAN, İ., Kültürün Yönetim Fonksiyonlarına Uygulanmasının Etkisi ve Faktör<br />

Analizi Yöntemi ile Bir Araştırma; Doktora Tezi; İstanbul <strong>Üniversitesi</strong><br />

Yayını, NO:2060, İstanbul, 1976<br />

ERDOĞMUŞ, Nihat, Kariyer Geliştirme Kuram ve Uygulama, Nobel Yayınları,<br />

Ankara, 2003<br />

ERGİN, Canan, İnsan Kaynakları Yönetimi, Psikolojik Bir Yaklaşım, Academyplus<br />

Yayın Evi, İstanbul, 2002<br />

GÖKÇEN,Hadi, Yönetim Blgi Sistemleri, Epi Yayıncılık,Ankara,2002<br />

GÜLEN, İlhan ve Metin ÖZDÖNMEZ, Personel Yönetimi, İstanbul <strong>Üniversitesi</strong><br />

Yayın No: 3928, Edebiyat Fakültesi Yayın Evi, İstanbul, 1996<br />

GORDON R.A., Business Leadership in the Large Corporation,University of<br />

California Press Berkeley,1996.<br />

HELLER, Robert, The Naked Manager For The Nineties, Warner<br />

Books,London,1996,<br />

KOÇEL T., İşletme Yöneticiliği; Arkan Yayınları, İstanbul,2007, No:203<br />

KOHN, E, Stephen ve D’CONNEL, Vincent D., Bir CEO’ nun<br />

Ajandası,Çeviri:Özlem GÜLTEKİN, Melissa Matbaası,Neden Kitap Yayın Evi, 2010<br />

MONTIS,Jean Bernard,Analyse et Mesure du Climat Social de L’Entreprise,<br />

Entreprise Moderne D’Edition,Paris,1976<br />

OLUÇ M., İşletme Organizasyonu ve Yönetimi; Sermet Matbaası, İstanbul, 1963<br />

ÖZDEN, M.C. Kariyerimi Baştan Yarat!, İnsan Kaynaklarında Yeni Eğilimler,Hayat<br />

Yayınları, İstanbul,2005<br />

ÖZKALP E. ve KIREL Ç., Örgütsel Davranış, Anadolu <strong>Üniversitesi</strong> Yayınları,<br />

Eskişehir, 1996<br />

ROSEN H. R., İnsan Yönetimi; (Çeviren: Gündüz BULUT), Mess Yayınları,<br />

İstanbul,1998,No:260


SARGUT, S., Kültürlerarası Farklılaşma ve Yönetim; V Yayınları, Ankara, 1994<br />

SELAMOĞLU, Ahmet, İnsan Kaynakları Yönetiminin Gelişimi, TÜHİS yayını,<br />

İstanbul,1998<br />

TAYMAZ, Haydar , Hizmetiçi Eğitim,Kavramlar,İlkeler ve Yöntemler, Pegem<br />

Yayını, Ankara,1992<br />

TEKİN, Selma, Sihirli Liderler,Kumsaati Yayınları,İstanbul, 2008,<br />

TEMPLAR,Richard, The Rules of Management, Pearson Education Limited,<br />

Çeviri:Ümit ŞENSOY ‘’Yöneticiliğin Kuralları’’Optimist Yayınları, No:137<br />

2005<br />

TOSUN K., İşletme Yönetimi İstanbul <strong>Üniversitesi</strong> Yayını No.2456.İstanbul, 1978.<br />

TÜRK,Murat,Küreselleşme Sürecinde İşletmelerde Bilgi Yönetimi,Türkmen Kitap<br />

Evi,İstanbul,2003<br />

THOMAS, D.C., Lazorova, M.B ve K. INKSON,Global Careers:Newphenomenon<br />

Or New Perspectives? Journal Of World Business.2005<br />

WİLEDEN A. F., “The Professional Leader” Leadership and Social Change,<br />

(Ed:William LASSEY), University Associates Press, Iowa,1971<br />

113<br />

YILMAZ, Hakan, Stratejik Liderlik, Çalış Ofset ,Kum saati Yayınları, İstanbul, 2010<br />

YÜKSEL, Öznur, İnsan Kaynakları Yönetimi, Gazi Kitap Evi Yayınları,<br />

Ankara,1998.<br />

Dergiler:<br />

Bankalarımız, 2009 Dergisi, Türkiye Bankalar Birliği Dergisi Yayını Mayıs, 2010<br />

TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu), 2010<br />

DPT (Devlet Planlama Teşkilatı), 2010<br />

İnternet Kaynakları:<br />

http:// www.. tbb.org tr.<br />

http:// www.bankalar.com. tr.<br />

http:// www.akbank.com. tr.<br />

http:// www.bbdk.com. tr.<br />

http:// www.garanti.com. tr.<br />

http:// www.isbank.com. tr.<br />

http:// www.tbb.org. tr.<br />

http:// www.ziraatbank.com. tr.


ÖZGEÇMİŞ<br />

Kişisel Bilgiler:<br />

Adı ve Soyadı : Erkan AKGÜN<br />

Doğum Yeri : Dinar / Afyonkarahisar<br />

Doğum Yılı : 1965<br />

Medeni Hali : Evli<br />

Eğitim Durumu:<br />

Lise : 1979-1982 Dinar Lisesi<br />

Lisanslar : 1982-1986 Atatürk <strong>Üniversitesi</strong>, Ziraat Fakültesi<br />

2003-2007 Eskişehir Anadolu <strong>Üniversitesi</strong>,<br />

Açıköğretim Fakültesi İşletme- Lisans Eğitimi<br />

Y. Lisanslar : 1990-1993 Atatürk <strong>Üniversitesi</strong>, Fen Bilimleri Enstitüsü,<br />

Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Anabilim Dalı<br />

2010 - <strong>Süleyman</strong> <strong>Demirel</strong> <strong>Üniversitesi</strong>, Sosyal Bilimler<br />

Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı<br />

Yabancı Diller ve Düzeyi:<br />

Fransızca (Orta)<br />

İş Deneyimi:<br />

1987 – 2010 yılları arası T.C. Ziraat Bankası A.Ş.’nin çeşitli Şubelerinde çalıştı.<br />

Halen T.C. Ziraat Bankası A. Ş. Mimar Sinan /Isparta Şubesi Müdürü.<br />

114

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!