Download (1044Kb) - Süleyman Demirel Üniversitesi
Download (1044Kb) - Süleyman Demirel Üniversitesi
Download (1044Kb) - Süleyman Demirel Üniversitesi
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
T.C.<br />
SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ<br />
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ<br />
İŞLETME ANABİLİM DALI<br />
BANKALARDA ÜST YÖNETİM, ORGANİZASYON VE İNSAN<br />
KAYNAKLARI YÖNETİMİ YAPISININ ANALİZİ<br />
TEZSİZ YÜKSEK LİSANS BİTİRME PROJESİ<br />
Erkan AKGÜN<br />
0930229284<br />
DANIŞMAN<br />
Doç. Dr. H. İlker ÇARIKÇI<br />
ISPARTA – 2011<br />
i
ÖNSÖZ<br />
2008 yılında ABD’de başlayan ve tüm dünyayı çığ gibi büyüyerek saran<br />
“KÜRESEL EKONOMİK KRİZ” toplum yaşamını maddi ve manevi olarak<br />
etkilemiştir. Küresel Ekonomik Krizin çıkış kaynağı ABD’de Büyük Ölçekli<br />
Bankalar olduğu açık bir gerçektir. Birçok banka taahütlerini yerine getiremediği için<br />
batmış ve toplumun daha büyük zarar görmemesi için ABD’de Devlet batan<br />
bankalara el koyarak zarar görenlerin ve toplumun zararlarını en az hasarla gidermek<br />
için gereken önlemleri almaya çalışmıştır. ABD’de başlayan ve tüm dünyada<br />
hissedilen ekonomik krizin 2009 yılında Avrupa’yıda yoğun bir şekilde etkilediği<br />
görülmüştür. Küresel Ekonomik Krizden komşumuz Yunanistan’ın Avrupa<br />
Topluluğu Ülkeleri arasında çok etkilenen ülke olduğu ile devam etmiştir. Bunun<br />
yanında Birçok Avrupa Ülkesi sarsıntı geçirmiş ve halen bu konuda önlemler almaya<br />
devam etmektedirler. Avrupa Birliği Ekonomiden sorumlu Yöneticileri Ekonomik<br />
Krize karşı birlikte hareket etme kararları almaya ülkelerin hükümetler düzeyinde<br />
girişimleri bu durumu desteklemiştir. 2010 yılının son çeyreğini yaşadığımız bu<br />
günlerde ABD kaynaklı KÜRESEL EKONOMİK KRİZ’in henüz dip noktasına<br />
gelinip gelinmediğini tam ve kesin olarak ekonomiden sorumlu kişiler ve ekonomi<br />
uzmanları telaffuz edememektedirler.<br />
İşte tüm dünyayı saran ve etkileyen Ekonomik Krizde Ülkemizin en az<br />
hasarla bu süreci geçirmekte olduğu Dünyada ve Ülkemizde ekonomistler ve veri<br />
değerlendirme kuruluşlarınca kabül edilmektedir. Ülkemizin Bankacılık alanında<br />
almış olduğu önlemler sayesinde Bankacılık faaliyetlerinin, uygulamaların ve<br />
kuralların sıkı takip edilmesi, denetlenmesi ve yaptırımlar sayesinde hiçbir Banka<br />
batmamış ve Devlet elkoymak zorunda kalmamıştır.<br />
Küresel Ekonomik Kriz döneminin başlangıcı ve devam eden süreçte en çok<br />
kar eden Kurum ve Kuruluşların en üst noktalarında yer alan Bankalar rakamların<br />
dili veriler ve sonuçları ile kendisinden en çok söz ettiren Başarılı İşletmeler<br />
olmuştur.<br />
Sonuçda Bankacılık 2009 yılında Türkiye’nin “en iyi hikâyesi” olmuştur.<br />
i
Ülkemizde bu başarı yolculuğu hikâyesine damgasını vuran hiç kuşku yok ki<br />
Hükümetin izlediği ekonomi politikası ile birlikte Merkez Bankası, BBDK, TMSF,<br />
TBB gibi kurumlar etkin rol oynamıştır. Ayrıca Haziran 2010 Aktif Büyüklüğü<br />
sıralamasına göre ilk 4 sırada yer alan T.C. ZİRAAT BANKASI A.Ş. TÜRKİYE<br />
İŞ BANKASI A.Ş., GARANTİ BANKASI VE AKBANK’ın katkıları bir gerçektir.<br />
Tezsiz Yüksek Lisans Bitirme Projesinin konu belirleme, hazırlanma ve son<br />
şeklinin verilmesinde büyük destek ve katkılarını gördüğüm SDÜ Sosyal Bilimler<br />
Enstitüsü Müdürü Danışman Hocam Sayın Doç. Dr H. İlker ÇARIKÇI’ya<br />
teşekkürlerimi sunarım.<br />
Aralık 2010 Erkan AKGÜN<br />
ii
ÖZET<br />
BANKALARDA ÜST YÖNETİM VE İNSAN KAYNAKLARI<br />
YÖNETİMİ YAPISININ ANALİZİ<br />
Erkan AKGÜN<br />
<strong>Süleyman</strong> <strong>Demirel</strong> <strong>Üniversitesi</strong>, İşletme Bölümü<br />
Tezsiz Yüksek Lisans Bitirme Projesi, 114 Sayfa, Aralık 2010<br />
Danışman: Doç. Dr. H. İlker ÇARIKÇI<br />
2008 yılında ABD’de başlayarak tüm dünyaya yayılan Küresel Ekonomik<br />
Krizin çıkış kaynağı finans piyasası ve Bankacılık sektörüdür. Bankalar belli bir faiz<br />
karşılığında mevduat toplayan ve bu mevduatı kişi ve kuruluşlara belli bir kar<br />
sağlayacak faiz oranı üzerinden ve teminat karşılığında kullandıran bir finansal<br />
kuruluşlardır. Dolayısıyla, Bankalar tasarruf yapan, üreten ve yatırım yapan gerçek /<br />
tüzel kişi veya kuruluşlar ile doğrudan ilişkili ve iç içe konumdaki toplumun<br />
vazgeçilmez bir organıdır. Bankalar Kaynakları ve Varlıklarını amacına uygun<br />
olarak kullandırmazlarsa batmaları kaçınılmazdır.<br />
Bankaların batması toplumun tüm kesimini doğrudan etkilemesi nedeniyle,<br />
Ekonomiyi yöneten aktörlerin bu konuda gerekli önlemleri almaları gerekir. Aksi<br />
takdirde toplumda kaotik bir ortam oluşur. Bu durum, ABD başta olmak üzere AB<br />
Ülkelerini etkilemiş 2009 yılı komşumuz Yunanistan’ın Ekonomik Krizden büyük<br />
hasar görmesi ile sonuçlanmıştır. Küresel Ekonomik Kriz başlangıcından günümüze<br />
kadar Bankacılık Türkiye’nin en iyi hikâyesi olmuştur. Hiçbir banka batmamış,<br />
devlet elkoymamıştır.<br />
Bu çalışmanın birinci bölümünde Bankacılık sektöründe 2009 yılsonu<br />
itibariyle aktif büyüklük olarak ilk dört sırada yer alan T.C. Ziraat Bankası A.Ş.<br />
Türkiye İş Bankası A.Ş, Garanti Bankası, Ve Akbank ‘ın Tepe Yönetimi<br />
Yönetim Kurulu Üyeleri ve Üst Yöneticileri tanıtılmıştır. Organizasyon Yapıları ve<br />
İnsan Kaynakları Yönetimi Birimleri detaylı olarak incelenmiştir. İkinci bölümde<br />
2009 yılı Bankacılık sektör analizi yapılmıştır. Üçüncü bölümde ise Bankalardaki<br />
Üst Yöneticilerin Çalışma Şartları, Eğitim Durumları, Kariyer Basamakları, Yönetim<br />
Uygulamaları ve Başarıya giden yol haritasının nasıl şekillendiğinin analizi<br />
yapılmıştır.<br />
Anahtar Kelimeler: Banka, Ekonomik Kriz, Yönetim Kurulu, Bankalar Üst<br />
Yöneticileri, Denetim Komitesi, İnsan Kaynakları Yönetimi, Kariyer, Organizasyon,<br />
Başarı Hikâyesi<br />
iii
ABSTRACT<br />
THE ANALYSİS OF THE STRUCTURES OF TOP MANAGEMENT AND<br />
HUMAN RESOURCES MANAGEMENT DEPARTMENTS OF TURKISH<br />
BANKS<br />
Erkan AKGÜN<br />
<strong>Süleyman</strong> <strong>Demirel</strong> University, Department of Business Administration<br />
Post Graduate Thesis 114 Page, November 2010<br />
Supervisor: Associate Professor H. İlker ÇARIKÇI<br />
The financial crisis, occured in USA and spread to all over of the world in 2008,<br />
originates from finance and banking sectors. Banks are the financial institutions that<br />
colect money from the market as deposits and give it as loans with appropriate<br />
colecteral. Thus, Banks are crucial for the saving, producing and investing<br />
households and corporations. If banks do not give loans in accordance to their goals,<br />
their bankruptcy is inevitable.<br />
Since bankruptcy of banks effect all society directly, the actors that<br />
administer the economy should take measures against it. If these measures are not<br />
taken, a chaotic environment occurs. The financial crisis mentioned above effected<br />
both USA and European Union, but especially Greece. However, from the beginning<br />
of the crisis Turkish Banking Sector has a charming performance. Non of the Turkish<br />
Banks went bankrupt and non of them were nationalized.<br />
In the first chapter of this study, top managers and members of the Board of<br />
Directors of the first four Banks of Turkey according to the asset size(T.C. Ziraat<br />
Bankası A.Ş., İş Bankası, Garanti Bankası, and Akbank) as of the end of 2009, were<br />
presented. Organizational structures and Human Resources Management<br />
Departments of these Banks were analyzed in detail. In the second chapter, an<br />
analysis of the Turkish Banking Sector of the year 2009 was done. In the third<br />
chapter, working conditions, educational levels, carreer paths, and managerial<br />
practices of top managers of Turkish Banks and the ways going to success were<br />
analyzed.<br />
Key Words: Bank, Cricis, Board of Directors, Top Management of Banks,<br />
Board of Auditors, Humon Resources Management, Career, Organization, Success<br />
Stories.<br />
iv
İÇİNDEKİLER<br />
Sayfa<br />
ÖNSÖZ .......................................................................................................................... i<br />
ÖZET ...........................................................................................................................iii<br />
ABSTRACT................................................................................................................. iv<br />
TABLOLAR DİZİNİ .................................................................................................. vii<br />
ŞEKİLLER DİZİNİ....................................................................................................viii<br />
GİRİŞ<br />
BİRİNCİ BÖLÜM<br />
BANKALAR YÖNETİM KURULLARI, ÜST YÖNETİMLERİ,<br />
BANKALARIN ORGANİZASYON YAPILARI VE İNSAN KAYNAKLARI<br />
YÖNETİMİ<br />
1.1. Bankaların Yönetim Kurulları ve Üst Yönetimleri.......................................... 4<br />
1.1.2. Türkiye İşBankası A.Ş. Yönetim Kurulu ve Üst Yönetimi .................... 6<br />
1.1.3. Garanti Bankası Yönetim Kurulu ve Üst Yönetimi ................................ 8<br />
1.1.4. Akbank Yönetim Kurulu ve Üst Yönetimi ............................................ 9<br />
1.2. Bankaların Organizasyon Yapıları ve İnsan Kaynakları Yönetimi................ 13<br />
1.2.1. T.C. Ziraat Bankası A.Ş. Organizasyon Yapıları ve İnsan Kaynakları<br />
Yönetimi................................................................................................. 13<br />
1.2.2. Türkiye İş Bankası A.Ş Organizasyon Yapısı ve İnsan Kaynakları<br />
Yönetimi................................................................................................. 30<br />
1.2.3. Garanti Bankası Organizasyon Yapısı ve İnsan Kaynakları Yönetimi. 40<br />
1.2.4. Akbank Organizasyon Yapısı ve İnsan Kaynakları Yönetimi .............. 49<br />
İKİNCİ BÖLÜM<br />
2009 YILINDA BANKACILIK SEKTÖRÜNÜN ANALİZİ<br />
2.1. 2009 Yılında Ekonomik Performans.............................................................. 67<br />
2.2. Türkiye’de Alınan Önlemler.......................................................................... 69<br />
2.2.1. Kredi Kartı Borçlarının Yapılandırılması ............................................. 71<br />
2.2.2. Merkez Bankası Tarafından Alınan Önlemler ...................................... 71<br />
2.2.3. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) Tarafından<br />
Alınan Önlemler..................................................................................... 72<br />
2.2.4. Sermaye Piyasası Kurulu Tarafından Alınan Önlemler........................ 72<br />
2.3. Orta Vadeli Program ve 2010-2012 Dönemine Ilişkin Tahminler................. 73<br />
2.4. 2009 Yılında Bankacılık Sektörü................................................................... 74<br />
v
vi<br />
Sayfa<br />
2.4.1. Seçilmiş Göstergelerde Sektörün Görünümü........................................ 77<br />
2.4.2. Sermaye Yeterliliği ............................................................................... 77<br />
2.4.3. Takipteki Alacaklar............................................................................... 77<br />
2.4.5. 2009 Yılında Bankacılık Sektörünü Ilgilendiren Önemli Düzenlemeler78<br />
2.5. 2009 Yılında Türkiye Ekonomisi.................................................................. 80<br />
2.5.1. Büyüme ................................................................................................. 80<br />
2.5.2. Gayri Safi Yurtici Hasıla (Sabit Fiyatlarla, Yüzde Değişme)............... 81<br />
2.5.3. İstihdam ve ücretler............................................................................... 82<br />
2.5.4. Enflasyon .............................................................................................. 83<br />
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM<br />
BANKALARDA ÜST YÖNETİM YAPISI, ORGANİZASYON YAPISI VE<br />
İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ ANALİZİ<br />
3.1. Bankalarin Üst Yönetim Yapısının Analizi ................................................... 87<br />
3.2. Bankalar Organizasyon Yapısının Analizi..................................................... 93<br />
3.3. Bankalar İnsan Kaynaklari Yönetimi Analizi................................................ 97<br />
3.3.1. T.C. Ziraat Bankası A.Ş.’de İnsan Kaynaklari Yönetimi ..................... 99<br />
3.3.2. Türkiye İş Bankası A.Ş İnsan Kaynaklari Yönetimi........................... 100<br />
3.3.3. Garanti Bankası İnsan Kaynaklari Yönetimi ...................................... 101<br />
3.3.4. Akbank İnsan Kaynaklari Yönetimi.................................................... 105<br />
SONUÇ ..................................................................................................................... 110<br />
KAYNAKÇA............................................................................................................ 112<br />
ÖZGEÇMİŞ .............................................................................................................. 114
TABLOLAR DİZİNİ<br />
vii<br />
Sayfa<br />
Tablo 1.1. T.C. Ziraat Bankası A.Ş. Yönetim Kurulu ................................................. 4<br />
Tablo 1.2. T.C. Ziraat Bankası A.Ş. Üst Yönetimi ...................................................... 5<br />
Tablo 1.3. Türkiye İş Bankası A.Ş. Yönetim Kurulu .................................................. 6<br />
Tablo 1.4. Türkiye İş Bankası A.Ş. Üst Yönetimi ....................................................... 6<br />
Tablo 1.5. Garanti Bankası Yönetim Kurulu ............................................................... 8<br />
Tablo 1.6. Garanti Bankası Üst Yönetimi.................................................................... 8<br />
Tablo 1.7. Akbank Yönetim Kurulu .......................................................................... 10<br />
Tablo 1.8. Akbank Üst Yönetimi ................................................................................ 10<br />
Tablo 1.9. T.C. Ziraat Bankası A.Ş Grup ve Unvanlar Tablosu (Yurtiçi).................. 15<br />
Tablo 1.10. T.C. Ziraat Bankası A.Ş Grup ve Unvanlar Tablosu (Yurtdışı) .............. 16<br />
Tablo 1.11. T.C. Ziraat Bankası A.Ş Kariyer Yolları Tablosu (Denetim).................. 16<br />
Tablo 1.12. T.C. Ziraat Bankası A.Ş Kariyer Yolları Tablosu (Bankacılık Grubu) ... 17<br />
Tablo 1.13. T.C. Ziraat Bankası A.Ş Genel Kriterler ve Yetkinlikler Tablosu<br />
(Genel Kriterler)........................................................................................ 17<br />
Tablo 1.14. T.C. Ziraat Bankası A.Ş Genel Kriterler ve Yetkinlikler Tablosu<br />
(Yetkinlikler)............................................................................................. 18<br />
Tablo 1.15. T.C. Ziraat Bankası A.Ş Başlıca Finansal Göstergeler............................ 25<br />
Tablo 1.16. Türkiye İş Bankası A.Ş Haziran-2010 Döneme Ilişkin Finansal Bilgiler 36<br />
Tablo 1.17. Garanti'nin Başlıca Finansal Göstergeleri ............................................... 47<br />
Tablo 1.18. Garanti Bankası Ortaklık Yapısı (31 Aralık 2009 İtibarıyla) .................. 47<br />
Tablo 1.19. Akbank’da Nitelikli Paya Sahip Kişi Ve Kuruluşlar............................... 49<br />
Tablo 1.20. Akbank Haziran–2010 Konsolide Mali Tablolar..................................... 66<br />
Tablo 2.1. Temel Ekonomik Büyüklükler .................................................................. 73<br />
Tablo 2.2. Gayri Safi Yurtiçi Hasıla .......................................................................... 80<br />
Tablo 2.3. Sektörel Büyüme ....................................................................................... 81<br />
Tablo 2.4. Türk Bankacılık Sektörünün Başlıca Finansal Göstergeleri...................... 86
ŞEKİLLER DİZİNİ<br />
viii<br />
Sayfa<br />
Şekil 1.1. Ziraat Bankası A.Ş. Organizasyon Şeması ................................................. 14<br />
Şekil 1.2. Türkiye İş Bankası A.Ş. Organizasyon Şeması .......................................... 31<br />
Şekil 1.3. 30 Haziran 2010 İtibarıyla Akbank Ortaklık Yapısı................................... 53<br />
Şekil 1.4. Akbank Yönetici Adayı Kariyer Yolları..................................................... 62
GİRİŞ<br />
Ekonomik açıdan, 2009 yılı dünya ekonomisi için oldukça sancılı geçmiştir.<br />
Dünya genelinde derin, yaygın ve yüksek hasarlı bu dönem çok sayıda iktisatçı<br />
tarafından Küresel Kriz olarak değerlendirilmiştir.Küresel Krizin başladığı ve derin<br />
izler bıraktığı alan finansal sektör olmakla birlikte , gelişmelerden hemen hemen<br />
tüm sektörler olumsuz yönde etkilenmiştir.Uluslararası Para Fonu’ na göre dünyada<br />
yaratılan gelir ve ticaret hacmi son 40 yılda yaşanan en şiddetli hızda<br />
küçülmüştür.Çok yüksek boyutlarda servet kayıpları yaşanmış, işsizlik hızla artmış,<br />
bütçe açıklarının kamu borç stoklarının milli gelire oranı yükselmiş, emtia fiyatları<br />
düşmüş, gelişmekte olan ülkelere sermaye girişi azalmış, güven sarsılmış ve<br />
belirsizlik artmıştır.Çok sayıda ülkede finansal sektör aracılık işlevini göremez.,<br />
piyasalar çalışamaz hale gelmiştir.<br />
Hükümetler ve uluslar arası kuruluşlar, finansal sektörün yeniden<br />
çalıştırılması, dünya ekonomisindeki küçülmenin durdurulması/yavaşlatılması ve<br />
güvenin yeniden tesis edilmesi amacıyla uluslar arası kuruluşların da katılımı ile<br />
işbirliği içinde hareket etmeye başlamışlardır. Koordinasyonun daha iyi sağlanmasını<br />
teminen Türkiye’ nin de yer aldığı G-20 ülkeleri, 2008 yılının son çeyreğinden<br />
itibaren uluslar arası alanda uygulanacak önlemlere ilşkin öneriler getirmiştir. Kamu<br />
kesimi, para ve maliye politikası yoluyla ekonomilere müdahale etmiştir. Merkez<br />
bankaları faiz oranlarını hızla aşağıya çekerken, piyasalara ve finansal kurumlara<br />
likidite desteği ve hükümetlerde finansal kurumlara sermaye desteği sağlamışlardır.<br />
Öte yandan dünya genelinde faiz oranlarında yaşanan düşüş ve likidite<br />
imkânlarının genişlemesi sonucu finansal varlık fiyatları özellikle yılın ikinci<br />
yarısından itibaren hızla yükselmiştir. Alınan tedbirlerin reel ekonomi üzerindeki<br />
etkileri sınırlı kalırken, daha çabuk tepki verebilen finans piyasalarında daha güçlü<br />
bir toparlanma görülmüştür.<br />
Türkiye’de ekonomik faaliyet daralmış enflasyon ve faiz oranları düşmüştür.<br />
Uluslararası gelişmelerden ülkemizde önemli ölçüde etkilenmiştir. Dünyaya benzer<br />
şekilde, gelir düşmüş, özel sektörde talep daralmış, dış ticaret hacmi küçülmüş, bütçe<br />
açığı artmış, işsizlik oranı yükselmiş ve sermaye girişi azalmıştır. Buna karşılık<br />
enflasyon ve faiz oranları tarihsel olarak düşük düzeylere gerilemiştir.<br />
1
Enflasyon 1968’ den sonraki en düşük düzeyi olan %6,5’a gerilemiştir.<br />
Enflasyonist baskıları hafiflemesi, Merkez Bankasının kısa vadeli faiz oranlarını<br />
düşürmesine imkân vermiştir. Para Politikası Kurulu faizleri 2009 yılı itibariyle<br />
toplam 8,5 puan düşürmüştür. Kısa vadeli faiz oranıda piyasa tarafından belirlendiği<br />
dönemler itibariyle ilk defa tek haneli düzeye çekilmiştir.Likidite imkânlarını arttıran<br />
Merkez Bankası piyasaya açık piyasa işlemleri yoluyla likidite sağlamıştır.Ayrıca,<br />
döviz alım ihaleleri yolu ile net 3,3 milyar ABD doları döviz satın alarak piyasanın<br />
rahatlatılmasına katkı sağlamıştır(http//www.tbb.org.tr; Bankalarımız,2009 Dergisi,<br />
Türkiye Bankalar Birliği Dergisi Yayını Mayıs,2010, s.1-1,s.1-2).<br />
2010 yılının ikinci çeyreğinde Türkiye ekonomisindeki toparlanma süreci<br />
devam etmiştir. Bu dönemde, iç talebe ilişkin göstergeler ekonomik aktivitenin<br />
olumlu seyrini sürdürdüğüne işaret etmektedir. Öte yandan, Türkiye’nin en büyük<br />
ihracat pazarı olan Avro Alanı’na ilişkin gelişmeler ekonomik aktivitedeki artışı<br />
sınırlandırmıştır. Bu çerçevede, yılın ikinci çeyreğinde Türkiye ekonomisinin %6,5<br />
civarında büyüdüğü tahmin edilmektedir. Bu çerçevede, 2010 yılında Türkiye<br />
ekonomisinin % 6 civarında büyüyebileceği tahmin edilmektedir. İç talepteki<br />
göreceli canlanmanın ithalatı desteklemesine karşılık Avro Alanı ülkelerindeki<br />
sorunların ihracatı baskı altında tutması, dış ticaret açığının genişlemesine neden<br />
olmaktadır. Haziran ayı itibarıyla yıllık enflasyon TÜFE’de %8,37, ÜFE’de ise<br />
%7,64 seviyesinde gerçekleşmiştir. Yılın ilk çeyreğinde vergi ayarlamalarının<br />
yanısıra enerji fiyatları ile işlenmemiş gıda fiyatlarındaki artış paralelinde geçici<br />
olarak yükselen enflasyon, ikinci çeyrekte mevsimsel faktörlerin de devreye<br />
girmesiyle birlikte yıllık bazda gerilemiştir.<br />
Önümüzdeki dönemde enflasyona ilişkin göstergelerin olumlu seyrinin<br />
devam edeceği öngörülmektedir. Yılsonuna göre en yüksek artış %18 ile spot<br />
kredilerde gerçekleşirken söz konusu artış tüketici kredilerinde %16 düzeyinde<br />
gerçekleşmiştir. Avro Alanı’nda yaşanan gelişmelerin risk algılamasını artırması<br />
finansal piyasalar üzerinde baskı yaratmaktadır. Bununla birlikte, dış talebe ilişkin<br />
belirsizliğin artmasına karşılık, iç talebin nispeten istikrarlı seyri kredi hacmindeki<br />
genişlemeye destek vermektedir (http//www.tbb.org.tr; Bankalarımız, 2009 Dergisi,<br />
Türkiye Bankalar Birliği Dergisi Yayını Mayıs, 2010 s.1-3).<br />
2
Bu Tezsiz Yüksek Lisans Bitirme Projesi Çalışmasının Amacı, 2008 yılında<br />
tüm dünyayı etkileyerek bugüne kadar etkisini sürdüren Küresel Ekonomik Krizde<br />
başarılı bir sınav veren Ülkemizdeki Bankacılık sektöründe 2009 yılsonu itibariyle<br />
aktif büyüklük olarak ilk dört sırada yer alan bankaları ele almaktır. Ayrıca,<br />
Bankacılık Sektörünün yaklaşık %50-60’ını oluşturan T.C. Ziraat Bankası A.Ş.<br />
Türkiye İş Bankası A.Ş, Garanti Bankası ve Akbank ‘ın Tepe Yönetimi olarak ifade<br />
edilen Yönetim Kurulu Üyeleri ve Üst Yöneticiler tanıtmaktır. Bankaların<br />
Organizasyon Yapıları ve İnsan Kaynakları Yönetimi Birimlerini detaylı olarak<br />
inceleyerek, 2009 yılı Bankacılık sektör analizi, Çalışanların Çalışma Şartları,<br />
Çalışanların Kariyer Basamakları, Yönetim Uygulamaları ve Başarıya giden yol<br />
haritasının nasıl şekillendiğinin analizi yapmaktır.<br />
Bankalar da kârlılık ve verimlilik ilkesine göre hareket eden bir işletmedir.<br />
Her işletme gibi bankalar da hedefledikleri başarıya ulaşmak için en yüksek kâr ve<br />
verimi almayı nasıl gerçekleştireceklerini tasarlayıp, bunun için geçmişteki tecrübe<br />
ve bilgi birikimlerini de dikkate alarak geleceğe yönelik stratejik planlarını<br />
uygulamaya koyarlar. 2008 yılında ABD’de başlayan ve bütün dünyayı saran<br />
Küresel Ekonomik Kriz’de Türkiye’de kârlılık, verimlilik ve aktif büyüklükte ilk<br />
dört sırada yer alan bankaların tepe yönetimi ve üst yönetimini oluşturan kadroların;<br />
2008-2010 yılları arasında bankacılık sektörüne katkılarını ölçmek, organizasyon<br />
yapılarının nasıl oluştuğunu değerlendirmek ve insan kaynakları yönetimi yapılarını<br />
irdeleyerek başarıya açılan yolun nasıl şekillendiğini belirlemek bitirme projemizin<br />
ana ilkesini oluşturmaktadır. Çünkü, her işletmede hedeflenen başarıya ulaşmada en<br />
önemli katkıyı elbette ki o işletmeyi yöneten yöneticilerin sağladığı ve bunu<br />
gerçekleştirebilmek için işletmelerinde çalışanlarına en uygun organizasyon ve<br />
çalışma koşullarını sunarak elde ettikleri görülmektedir. Bu durum bitirme<br />
projemizin sonuç kısmındaki tespit ve bulgular ile doğrulanmıştır.<br />
3
BİRİNCİ BÖLÜM<br />
BANKALAR YÖNETİM KURULLARI, ÜST YÖNETİMLERİ,<br />
BANKALARIN ORGANİZASYON YAPILARI VE İNSAN KAYNAKLARI<br />
YÖNETİMİ<br />
1.1. Bankaların Yönetim Kurulları ve Üst Yönetimleri<br />
Bankanın Nisan–Haziran 2010 dönemindeki yönetim kurulu başkan ve<br />
üyeleri, denetim komitesi üyeleri, denetçisi ve diğer üst düzey yöneticileri Tablo 1.1<br />
ve 1.2’de gösterilmiştir (http:// www.ziraatbank.com.tr).<br />
Tablo 1.1. T.C. Ziraat Bankası A.Ş. Yönetim Kurulu<br />
Ünvanı İsmi Görevi Öğrenim Dur.<br />
Yönetim Kurulu Bşk. Muharrem KARSLI Başkan Yüksek Lisans<br />
Yönetim Kurulu Başkan<br />
Vekili<br />
Yönetim Kur. Üyeleri<br />
(http:// www.ziraatbank.com.tr).<br />
Mehmet MUMCUOĞLU Yönetim Kurulu Vekili Lisans<br />
Can Akın ÇAĞLAR Genel Müdür ve Yönetim<br />
Kurulu Üyesi<br />
Halil ÇELİK Yönetim Kurulu Üyesi Lisans<br />
Oğuz KAYHAN Yönetim Kurulu Üyesi Lisans<br />
Yüksek Lisans<br />
Dr. Ümran DEMİRÖRS Yönetim Kurulu Üyesi Doktora<br />
Burhanettin AKTAŞ Yönetim Kurulu Üyesi Yüksek Lisans<br />
Hayrettin KAPLAN Yönetim Kurulu Üyesi Doktora<br />
Hikmet Aydın SİMİT Yönetim Kurulu Üyesi Lisans<br />
4
Tablo 1.2. T.C. Ziraat Bankası A.Ş. Üst Yönetimi<br />
Ünvanı İsmi Görevi Öğrenim Dur.<br />
Genel Müdür Can Akın ÇAĞLAR Genel Müdür ve Yönetim<br />
Kurulu Üyesi<br />
Teftiş Kurulu Başkanı Ali ARAS Teftiş Kurulu Başkanı Lisans<br />
Yüksek Lisans<br />
Genel Müdür Vekili Senih BOYACIGİL Gen. Müd. Başyardımcısı Yüksek Lisans<br />
Genel Müdür<br />
Yardımcıları<br />
Selim Güray ÇELİK Gen. Müd. Başyardımcısı Yüksek Lisans<br />
Seyfettin SAĞLAM İnsan Kaynaklarından<br />
Sorumlu Gn. Md. Yrd<br />
İ. Erdal MAZLUM Muhasebe ve Mali<br />
Yönetimden Sor. Gn.<br />
Md. Yrd.<br />
Ercüment GÜLER Kaynak Yönetimi Sor.<br />
Gn. Md. Yrd.<br />
Alpaslan ÇAKAR Bireysel Bankacılıktan<br />
Sor. Genel Müdür<br />
Yardımcısı<br />
Ertuğrul İSPAHA Kredi İzleme ve Takipten<br />
Sorumlu Gn. Md. Yrd<br />
ELİF ZEYNEP ERÜL Kurumsal İletişimden<br />
Sorumlu Gn. Md. Yrd<br />
CEM ÖZŞEN Dış İlişkiler ve<br />
İştiraklerden Sorumlu<br />
Gn. Md. Yrd<br />
Dr. SONER CANKO Bankacılık Oper. Sor.<br />
Gn. Md. Yrd.<br />
ALİ RIZA AKBAŞ Ticari Bankacılıktan<br />
Sorumlu Gn. Md. Yrd<br />
HÜSAMETTİN<br />
GÜLHAN<br />
Tarımsal Bankacılıktan<br />
Sor. Gn. Md. Yrd.<br />
CELAL REYHAN Fon Yönetiminden<br />
Sorumlu Gn. Md. Yrd.<br />
MUSTAFA ŞAHİN Destek Hizmetlerinden<br />
Sorumlu Gn. Md. Yrd.<br />
Yüksek Lisans<br />
Lisans<br />
Lisans<br />
Lisans<br />
Lisans<br />
Lisans<br />
Yüksek Lisans<br />
Doktora<br />
Lisans<br />
Lisans<br />
Yüksek Lisans<br />
Lisans<br />
Oğuz KAYHAN Denetim Komitesi Üyesi Lisans<br />
Denetim Komitesi Hikmet Aydın SİMİT Denetim Komitesi Üyesi Lisans<br />
Abdullah YALÇIN Denetçi Lisans<br />
Denetçiler Mahmut GÜRSES Denetçi Yüksek Lisans<br />
(http:// www.ziraatbank.com.tr).<br />
5
1.1.2. Türkiye İşBankası A.Ş. Yönetim Kurulu ve Üst Yönetimi<br />
Bankanın Haziran 2010 dönemindeki Yönetim Kurulu Başkan ve Üyeleri, Denetim<br />
Komitesi Üyeleri, Denetçisi ve Diğer Üst Düzey Yöneticileri Tablo 1.3 ve 1.4’ de<br />
gösterilmiştir. (http://www.isbank.com. tr)<br />
Tablo 1.3. Türkiye İş Bankası A.Ş. Yönetim Kurulu<br />
Ünvanı İsmi Görevi Öğrenim Dur.<br />
Yönetim Kurulu Bşk. Caner ÇİMENBİÇER Yönetim Kurulu Bşk Lisans<br />
Yönetim Kurulu Başkan<br />
Vekili<br />
Yönetim Kur. Üyeleri<br />
(http://www.isbank.com. tr) .<br />
H. Fevzi ONAT Başkan Vekili Lisans<br />
Prof. Dr. Savaş<br />
TAŞKENT<br />
Yönetim Kurulu Üyesi Profesör<br />
H. Ersin ÖZİNCE Yönetim Kurulu Üyesi ve<br />
Genel Müdür<br />
Lisans<br />
İsmet ATALAY Yönetim Kurulu Üyesi Lisans<br />
Tülin AYKIN Yönetim Kurulu Üyesi Lisans<br />
Tuncay ERCENK Yönetim Kurulu Üyesi Lisans<br />
Adnan KESKİN Yönetim Kurulu Üyesi Lisans<br />
Ali SÖZEN Yönetim Kurulu Üyesi Lisans<br />
Füsun TÜMSAVAŞ Yönetim Kurulu Üyesi Lisans<br />
Hasan KOÇHAN Yönetim Kurulu Üyesi Lisans<br />
Tablo 1.4. Türkiye İş Bankası A.Ş. Üst Yönetimi<br />
Ünvanı İsmi Görevi Öğrenim Dur.<br />
Genel Müdür H. Ersin ÖZİNCE Genel Müdür ve İcra Kurulu<br />
Başkanı<br />
Risk Yönetimi<br />
Bölümü Müdürü<br />
Genel Müdür<br />
Yardımcıları<br />
Rıza İhsan<br />
KUTLUSOY<br />
Lisans<br />
Risk Yönetimi Lisans<br />
A. Aykut DEMİRAY Aktif Pasif Komitesi Başkanı<br />
Uluslararası Bankacılık, Hazine<br />
den sorumlu Genel Müdür Yrd.<br />
Özcan TÜRKAKIN Kurumsal İletişim, İştirakler,<br />
Sermaye Piyasaları, Özel<br />
Bankacılık Pazarlama ve ve Satış<br />
Yönetimi Genel Müdür Yardımcısı<br />
Zafer MEMİŞOĞLU Destek Hizmetleri ve Satın Alma,<br />
İnsan Kaynakları, İnsan Kaynakları<br />
İş Ortaklığı ve İnsan Kaynakları<br />
Faaliyetleri Destek, İnşaat ve<br />
Gayrimenkul, Yetenek Yönetimi<br />
Gen. Md. Yrd.<br />
Lisans<br />
Yüksek Lisans<br />
Lisans<br />
6
Genel Müdür<br />
Yardımcıları<br />
Tablo 1.4. Türkiye İş Bankası A.Ş. Üst Yönetimi (devamı)<br />
Hülya ALTAY Bireysel Krediler, Kartlı Ödeme<br />
Sistemleri, Bireysel Bankacılık<br />
Pazarlama, Satış ve Ürün Yönetimi<br />
Genel Müdür Yardımcısı<br />
Mahmut<br />
MAGEMİZOĞLU<br />
Finansal Yönetim, Yatırımcı<br />
İlişkileri, Yönetim Raporlaması ve<br />
İç Muhasebe Genel Müdür<br />
Yardımcısı<br />
Hakan BARUT İstihbarat ve Mali Analiz, Ticari ve<br />
Kurumsal Krediler İzleme ve<br />
Takip Yön. Gen. Md. Yrd.<br />
Adnan BALİ Kurumsal Bankacılık Pazarlama,<br />
Satış ve Ürün Yönetimi, Ticari<br />
Bankacılık Pazarlama, Satış ve<br />
Ürün Yönetimi, Serbest Bölge<br />
Şubeleri Suat İnce Kurumsal<br />
Krediler, KOBİ Kredileri ve Ticari<br />
Krediler Tahsisi, Perakende<br />
Krediler İzleme ve Takip<br />
Yönetimi, Risk Komitesi Üyesi<br />
Genel Müdür Yardımcısı<br />
Suat İNCE<br />
Kurumsal Krediler,KOBİ<br />
Kredileri,Ticari Krediler<br />
Tahsisi,Perakende Krediler İzleme<br />
ve Takip Yönetimi,Risk Komitesi<br />
Üyesi, Genel Müdür Yardımcısı<br />
Lisans<br />
Yüksek Lisans<br />
Lisans<br />
Lisans<br />
Lisans<br />
Serdar GENÇER Kurumsal Mimari, Proje ve<br />
Değişim Yönetimi, Strateji ve<br />
Kurumsal Performans Yönetimi,<br />
Şube Ağı Gelişt. Gen. Md. Yrd.<br />
Lisans<br />
Hakan ARAN Alternatif Dağıtım Kanalları<br />
Operasyonları, Alternatif Dağıtım<br />
Kanalları Strateji, Bankacılık<br />
Temel Operasyonları, Bilgi<br />
Teknolojileri Çözüm Geliştirme,<br />
Bilgi Teknolojileri Mimari ve<br />
Güvenlik, Bilgi Teknolojileri<br />
Sistem İşletimi, Bilgi Teknolojileri<br />
Ürün ve Hizmet Teslim, Bireysel<br />
Kredi ve Kart Operasyonları, Dış<br />
İşlemler ve Ticari Kredi<br />
Operasyonları, İç Operasyonlar<br />
Genel Müdür Yardımcısı<br />
Lisans<br />
Caner ÇİMENBİÇER Denetim Komitesi Başkanı Lisans<br />
Denetim Komitesi Prof. Dr. Savaş<br />
TAŞKENT<br />
Denetim Komitesi Üyesi Profesör<br />
Prof. Dr. Turgay Denetçi Profesör<br />
Denetçiler<br />
BERKSOY<br />
Taciser BAYER Denetçi Lisans<br />
(http://www.isbank.com. tr).<br />
7
1.1.3. Garanti Bankası Yönetim Kurulu ve Üst Yönetimi<br />
Bankanın Haziran 2010 dönemindeki Yönetim Kurulu Başkan ve Üyeleri,<br />
Denetim Komitesi Üyeleri, Denetçisi ve Diğer Üst Düzey Yöneticileri Tablo 1.5 ve<br />
1.6’ da gösterilmiştir(http:// www.garanti.com. tr)<br />
Tablo 1.5. Garanti Bankası Yönetim Kurulu<br />
Ünvanı İsmi Görevi Öğrenim Dur.<br />
Yönetim Kurulu Bşk. Ferit Faik ŞAHENK Yönetim Kurulu Bşk. Yüksek Lisans<br />
Yönetim Kur. Baş. Vek. <strong>Süleyman</strong> SÖZEN Yönetim Kur. Baş. Vek. Lisans<br />
Yönetim Kur. Üyeleri<br />
(http:// www.garanti.com. tr).<br />
Dr. Ahmet Kamil<br />
ESİRTGEN<br />
Yönetim Kurulu Üyesi Doktora<br />
Des O’SHEA Yönetim Kurulu Üyesi Lisans<br />
Denis Arthur HALL Yönetim Kurulu Üyesi Lisans<br />
Xavier Pascal<br />
DURAND<br />
Yönetim Kurulu Üyesi Lisans<br />
Dr. M. Cüneyt SEZGİN Yönetim Kurulu Üyesi Doktora<br />
Ergun ÖZEN Yönetim Kurulu Üyesi ve<br />
Genel Müdür<br />
Yönetim Kurulu Üyesi<br />
Yönetim Kurulu Üyesi<br />
Tablo 1.6. Garanti Bankası Üst Yönetimi<br />
Yüksek Lisans<br />
Ünvanı İsmi Görevi Öğrenim Dur.<br />
Genel Müdür Ergun ÖZEN Genel Müdür İcra Kurulu<br />
Başkanı<br />
Teftiş Kurulu Başkanı<br />
Genel Müdür<br />
Yardımcıları<br />
Av. Aydın DÜREN Genel Müdür Yardımcısı<br />
– Hukuk Hizmetleri<br />
Ebru Dildar EDİN Gn. Md. Yrd.- Proje &<br />
Satınalım Finansmanı<br />
Tolga EGEMEN Gn. Md. Yrd.-Finans.<br />
Kurum ve Kurumsal<br />
Bankacılık<br />
Ali Fuat ERBİL Gn. Müd. Yrd.-Bireysel<br />
Bank. Ve Dağıtım<br />
Kanalları<br />
Uruz ERSÖZOĞLU Genel Müdür Yardımcısı<br />
- Hazine<br />
Yüksek Lisans<br />
Yüksek Lisans<br />
Lisans<br />
Lisans<br />
Doktora<br />
Lisans<br />
8
Genel Müdür<br />
Yardımcıları<br />
Tablo 1.6. Garanti Bankası Üst Yönetimi (devamı)<br />
Nafiz KARADERE Genel Müdür Yardımcısı<br />
- KOBİ Bankacılığı<br />
Kurumsal Marka<br />
Yönetimi ve Pazarlama<br />
İletişimi<br />
Afzal M. MODAK Genel Müdür Yardımcısı<br />
- Mali İşler<br />
Aydın ŞENEL Genel Müdür Yardımcısı<br />
- Genel Muhasebe<br />
Hüsnü EREL Gen. Müd. Yardımcısı<br />
Teknoloji/Operasyon<br />
Hizmetleri ve Merkezi<br />
Pazarlama<br />
Gökhan ERÜN Gn. Md. Yrd. - İnsan<br />
Kaynakları/Yatırım<br />
Bankacılığı<br />
Turgay GÖNENSİN Genel Müdür Yardımcısı<br />
- Ticari Bankacılık<br />
Adnan MEMİŞ Genel Müdür Yardımcısı<br />
Destek Hizmetleri<br />
Murat MERGİN Stratejik Planlama Genel<br />
Müdür Yardımcısı<br />
Zekeriya ÖZTÜRK Genel Müdür Yardımcısı-<br />
Uluslararası İş Geliştirme<br />
Mehmet SEZGİN Garanti Ödeme<br />
Sistemleri A.Ş.<br />
- Genel Müdür<br />
Ali TEMEL Genel Müdür Yardımcısı<br />
- Krediler<br />
Lisans<br />
Yüksek Lisans<br />
Lisans<br />
Lisans<br />
Yüksek Lisans<br />
Lisans<br />
Yüksek Lisans<br />
Lisans<br />
Yüksek Lisans<br />
Yüksek Lisans<br />
Lisans<br />
Dr. M. Cüneyt SEZGİN Denetim Komitesi Üyesi Doktora<br />
Denetim Komitesi Des O’SHEA Denetim Komitesi Üyesi Lisans<br />
Murat İNAN Denetçi Lisans<br />
Denetçiler Altan Reha GÖKSU Denetçi Lisans<br />
(http:// www.garanti.com. tr)<br />
1.1.4. Akbank Yönetim Kurulu ve Üst Yönetimi<br />
Banka’nın, Yönetim Kurulu Başkan ve Üyeleri, Denetim Komitesi Üyeleri<br />
Denetçisi ve Diğer Üst Düzey Yöneticileri İle Genel Müdür Ve Yardımcılarının<br />
Sorumluluk Alanları Tablo 1.7 ve 1.8’de gösterilmiştir (http://www.akbank.com. tr).<br />
9
Tablo 1.7. Akbank Yönetim Kurulu<br />
Ünvanı İsmi Görevi Öğrenim Dur.<br />
Yönetim Kurulu Bşk. S.SABANCI DİNÇER Başkan ve Murah. Üye Y. Lisans<br />
Yönetim Kur. Şeref Bşk. Erol SABANCI Şeref Bşk. Üye ve Dnş. Lisans<br />
Yönetim Kur. Üyeleri<br />
(http:// www.akbank.com. tr.)<br />
Zafer KURTUL Başkan Yrd. ve Mur. Üye Yük. Lis.<br />
Bülent ADANIR Murahhas Üye Yük. Lis.<br />
Hayri ÇULHACI Murahhas Üye Yük. Lis.<br />
M. Hikmet BAYAR Üye Yüksek Lisans<br />
Ş. Yaman TÖRÜNER Üye Lisans<br />
William J. MILLS Üye Lisans<br />
Emre DERMAN Üye Lisans<br />
Ziya AKKURT Üye ve Gn. Md. Yüksek Lisans<br />
Tablo 1.8. Akbank Üst Yönetimi<br />
Ünvanı İsmi Görevi Öğrenim Dur.<br />
Genel Müdür Ziya AKKURT Genel Müdür Lisans<br />
Teftiş Kurulu Başkanı Eyüp ENGİN Teftiş Kurulu Başkanı Lisans<br />
Genel Müdür Vekili Reşit TOYGAR Hazine Yüksek Lisans<br />
Genel Müdür<br />
Yardımcıları<br />
S. Hakan BİNBAŞGİL Bireysel Bankacılık Yüksek Lisans<br />
Zeki TUNCAY İnsan Kay. ve Destek Lisans<br />
M. Fikret ÖNDER Özel Bankacılık Yüksek Lisans<br />
Sevilay ÖZSÖZ Operasyon Lisans<br />
Alpaslan ÖZLÜ Bilgi Teknolojileri Yüksek Lisans<br />
Ferda BESLİ KOBİ Bankacılığı Lisans<br />
Ahmet Fuat AYLA Krediler Lisans<br />
Hülya KEFELİ Uluslararası Bankacılık Lisans<br />
K. Atıl ÖZUS Finansal Koordinasyon Lisans<br />
A. Galip TÖZGE Bireysel Bankacılık Yüksek Lisans<br />
Cem MENGİ Kurumsal Bankacılık Lisans<br />
M. Tülay KÖNÜMAN Ödeme Sistemleri Lisans<br />
Tunç AKYURT Strateji Yüksek Lisans<br />
Bülent ADANIR Denetim Komitesi Bşk. Yüksek Lisans<br />
Denetim Komitesi M. Hikmet BAYAR Denetim Kom. Üyesi Lisans<br />
Denetçiler M. Nedim<br />
BOZFAKIOĞLU<br />
(http:// www.akbank.com. tr).<br />
Mevlüt AYDEMİR Denetçi Lisans<br />
Denetçi Lisans<br />
10
AKBANK Yönetim Kurulu Komiteleri<br />
Üst Yönetim Komitesi<br />
Akbank’ın Üst Yönetim Komitesi; Banka’nın finansal verileri, iş birimi<br />
kârlılıkları, sektöründeki konumu ve yeni iş gelişmeleri gibi konuları<br />
değerlendirmektedir. Komite toplantılarının zamanlaması ve içeriği yıllık olarak<br />
belirlenir.<br />
Suzan Sabancı Dinçer, Başkan (Yönetim Kurulu Başkanı ve Murahhas<br />
Üye)Hayri Çulhacı, Üye (Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı ve Murahhas<br />
Üye)Bülent Adanır, Üye (Yönetim Kurulu Murahhas Üye) Ziya Akkurt, Üye<br />
(Yönetim Kurulu Üyesi ve Genel Müdür)<br />
Denetim KomitesiYönetim Kurulu’nun denetim ve gözetim faaliyetlerinin<br />
yerine getirilmesine yardımcı olmaktan sorumlu olan Denetim Komitesi, iç sistemler<br />
ile muhasebe ve raporlama sistemlerinin işleyişini, yeterliliğini gözetmekle<br />
görevlidir. Bülent Adanır, Başkan (Yönetim Kurulu Murahhas Üye)Hikmet Bayar,<br />
Üye (Yönetim Kurulu Üyesi).<br />
Kurumsal Yönetim ve Sosyal Sorumluluk Komitesi<br />
Kurumsal Yönetim ve Sosyal Sorumluluk Komitesi; Bankada kurumsal<br />
yönetim ilkelerine uyumun takibi ve kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerinin<br />
yürütülmesini gözetmek amacıyla 2009 yılında kurulmuştur. Komite yılda en az iki<br />
defa toplanır. Hayri Çulhacı, Başkan (Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı ve<br />
Murahhas Üye)Suzan Sabancı Dinçer, Üye (Yönetim Kurulu Başkanı ve Murahhas<br />
Üye)Ziya Akkurt, Üye (Yönetim Kurulu Üyesi ve Genel Müdür) Hakan Binbaşgil,<br />
Üye (Genel Müdür Vekili – Bireysel Bankacılık ve Kurumsal İletişim) Bade<br />
Sipahioğlu Işık, Üye (Genel Müdür Yardımcısı - İnsan Kaynakları) Atıl Özus, Üye<br />
(Genel Müdür Yardımcısı – Finansal Koordinasyon) Cenk Göksan, Üye (Bölüm<br />
Başkanı -Yatırımcı İlişkileri) Derya Bigalı, Üye (Müdür – Akbank Sanat).<br />
Kredi Komitesi<br />
Kredi Komitesi, belirli tutarların üzerindeki kredi tekliflerini yasal mevzuata,<br />
bankacılık ilkelerine ve Banka’nın hedef ve kredi politikalarına uygun olması<br />
kriterlerine göre inceleyen son kredi tahsis karar merkezidir.<br />
11
Erol Sabancı, Başkan (Yönetim Kurulu Şeref Başkanı ve Danışmanı - Üye)<br />
Bülent Adanır, Üye (Yönetim Kurulu Murahhas Üye) Ziya Akkurt, Üye (Yönetim<br />
Kurulu Üyesi ve Genel Müdür).<br />
Üst Düzey Risk Komitesi<br />
ÜDRK, risk politikalarının oluşturulması, risklerin ölçülmesi ve yönetilmesi<br />
amacıyla yöntemlerin belirlenmesi, uygun risk limitlerinin oluşturulması ve<br />
izlenmesinden sorumludur. Oluşturulan tüm risk politikaları yazılı hale getirilip<br />
Banka’nın uzun vadedeki genel stratejisiyle bütünleştirilmektedir. Mazereti olmadığı<br />
sürece tüm komite üyeleri toplantılara katılmaktadırlar.<br />
Bülent Adanır, Başkan (Yönetim Kurulu Murahhas Üye) Suzan Sabancı<br />
Dinçer, Üye (Yönetim Kurulu Başkanı ve Murahhas Üye) Hayri Çulhacı, Üye<br />
(Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı ve Murahhas Üye) Ziya Akkurt, Üye (Yönetim<br />
Kurulu Üyesi ve Genel Müdür).<br />
Uluslararası Danışma Kurulu<br />
Kemal DERVİŞ: Başkan<br />
Sir Winfried BİSCHOFF: Üye<br />
Bülent ECZACIBAŞI: Üye<br />
Lubna OLAYAN: Üye<br />
Rodrigo de RATO: Üye<br />
Lord STERN: Üye (http:// www.akbank.com. tr).<br />
12
1.2. Bankaların Organizasyon Yapıları ve İnsan Kaynakları Yönetimi<br />
1.2.1. T.C. Ziraat Bankası A.Ş. Organizasyon Yapıları ve İnsan Kaynakları<br />
Yönetimi<br />
T.C. ZİRAAT BANKASI A.Ş. İnsan Kaynakları Politikaları<br />
Çalışma hayatını düzenleyen mevzuat hükümlerinin uygulanması ve<br />
çalışanların kuruma en yüksek verimle bağlılıklarının karşılıklı iyi niyet ilkeleri<br />
çerçevesi içinde geliştirilmesidir. Bu çerçevede, Kurum çalışanları ile ilgili tüm<br />
politika ve uygulamalar (fırsat eşitliği, performans değerlendirme, ücret ve yan<br />
ödeme uygulamaları ve istihdam ile ilgili tüm diğer konular) İnsan Kaynakları<br />
Bölümü tarafından yasal düzenlemelere uygun olarak geliştirilir ve ilişkilerde<br />
çalışma hayatını düzenleyen mevzuat hükümleri aksi belirtilmedikçe uygulanır.<br />
Çalışanların, Etik İlkeler, üst amirlerinin talimatları, sektör genel davranış ve<br />
teamülleri ile yasalara aykırı davranışta bulunmaları halinde disiplin yönetmeliği<br />
hükümleri uygulanır. Tüm insan kaynakları uygulamalarına ilişkin detaylı bilgiler<br />
ilgili yönetmeliklerde açıklanmıştır. Yönetim sorumluluğu taşıyan çalışanlar, işlerin<br />
devredildiği kişilerin işin tatmin edici şekilde yapılması için gereken yetenek ve<br />
deneyime sahip olduklarından emin olarak iş paylaşımı ve yetki devri yapmak<br />
zorundadır. Çalışanlar bu kural ve standartlara aykırı davranışları ilgili yerlere<br />
bildirmemeleri de başlı başına bir kural ihlali sayılacak ve bu durum, tespiti halinde<br />
disiplin cezalarına konu olacaktır.<br />
İşe Alma Süreci<br />
Eleman ihtiyacı duyulan görevlere, tanımlanan unvanlarla alınacaklar için,<br />
İnsan Kaynakları Yönetmeliğinde belirtilen genel şartların yanında, işin özelliğine<br />
göre, eleman açığı bulunan ünitenin önerileri de değerlendirilerek özel şartlar<br />
belirlenir ve ilan edilir. Ziraat Bankasında tüm iş başvurularının yazılı olarak<br />
yapılması esastır. Yazılı sınava girmek ve/veya mülakata katılmak isteyenler, İş<br />
Başvuru Formunu doldurarak, ilanlarda belirtilen yerlere başvurur. İşin özelliğine<br />
göre, İş Başvuru Formuna banka tarafından istenen diğer belgeler eklenir.<br />
13
Sosyal Olanaklar<br />
Ziraat Bankası ailesini oluşturan tüm çalışanlar çeşitli sosyal hak ve<br />
olanaklardan yararlanmaktadır. Banka çalışanları ve bakmakla yükümlü oldukları<br />
aile fertleri, İdari, Sosyal ve İletişim Hizmetleri Daire Başkanlığı tarafından<br />
yürütülen sağlık hizmetleri işlemleri çerçevesinde, hem Banka bünyesindeki sağlık<br />
ünitelerinden yararlanabilmekte, hem de diğer resmi ve özel sağlık kuruluşlarından<br />
hizmet alabilmektedir. İstanbul, Ankara ve İzmir'de çalışan personel için servis<br />
imkânı bulunmaktadır. Tüm çalışanlar öğle yemeği imkanı tanınmaktadır. Görev<br />
yerinde; Bankaya ait lojmanların bulunması halinde, ihtiyaç duyan personel, belli<br />
kurallar dâhilinde lojman tahsisi yapılabilmektedir. Ankara ve İstanbul'da bulunan<br />
kreş-yuvalardan personel çocukları faydalanabilmektedir. Didim Akbük'te bulunan<br />
kamp yaz ayları boyunca personele hizmet vermektedir. (http://www.<br />
ziraatbank.com.tr.)<br />
T.C. ZİRAAT BANKASI A.Ş.<br />
Genel Müdürlük Organizasyon Şeması<br />
Kaynak<br />
Yönetimi<br />
Kaynak<br />
Yönetimi<br />
Nakit<br />
Yönetimi<br />
Ticari<br />
Bankacılık<br />
Ticari<br />
Pazarlama<br />
Ticari<br />
Krediler<br />
KOBİ<br />
Bankacılığı<br />
Bireysel<br />
Bankacılık<br />
Bireysel<br />
Pazarlama<br />
Bireysel<br />
Krediler<br />
ADK<br />
Yönetim Kurulu<br />
Büro Hizmetleri<br />
Hukuk<br />
Müşavirliği<br />
Tarımsal<br />
Bankacılık<br />
Tarımsal<br />
Pazarlama<br />
Tarımsal<br />
Krediler<br />
Tarımsal<br />
Projeler<br />
Kredi İzleme<br />
ve Takip<br />
Kredi Risk<br />
İzleme<br />
Mali Tahlil<br />
İstihbarat<br />
Takipteki<br />
Krediler<br />
YÖNETİM KURULU<br />
Genel Müdür<br />
Can Akın ÇAĞLAR<br />
Fon<br />
Yönetimi<br />
Fon Yönetimi<br />
Orta Ofis<br />
Kurumsal<br />
İletişim<br />
Dış İlişkiler<br />
ve İştirakler<br />
Dış<br />
İlişkiler<br />
İştirakler<br />
İnsan<br />
Kaynakları<br />
Kurumsal<br />
Yönetim<br />
İnsan<br />
Kaynakları<br />
Eğitim<br />
Disiplin<br />
Kurulu<br />
İç<br />
Kontrol<br />
Risk<br />
Yönetimi<br />
Genel Müdür Baş Yardımcısı Genel Müdür Baş Yardımcısı<br />
Yönetim Kurulu’nun 20.11.2008 tarih ve 333 sayılı kararı ile değişik<br />
Fon<br />
Yönetimi<br />
Tanıtım ve<br />
İletişim<br />
Hizmetleri<br />
Çalışan İlişkileri<br />
Yönetimi<br />
Teftiş Kurulu<br />
Başkanlığı<br />
İç Kontrol<br />
Grup Bşk.<br />
Risk Yönetimi<br />
Grup Bşk.<br />
Şekil 1.1. Ziraat Bankası A.Ş. Organizasyon Şeması<br />
Uyum<br />
Muhasebe ve<br />
Mali Yönetim<br />
Genel Muhasebe<br />
ve Raporlama<br />
Stratejik<br />
Planlama<br />
Bankacılık<br />
Operasyonları<br />
Şube<br />
Operasyonları<br />
Hazine<br />
Operasyonları<br />
Dış İşlem<br />
Operasyonları<br />
Bilgi Teknolojileri<br />
Yönetimi<br />
14<br />
Destek<br />
Hizmetleri<br />
Satınalma ve<br />
İdarî Hizmetler<br />
İnşaat<br />
Hizmetleri
T.C. Ziraat Bankası Ortaklık Yapısı<br />
T.C. Ziraat Bankası’nın sermayesi T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı’na<br />
aittir. Yönetim Kurulu Başkan ve Üyeleri, Denetim Kurulu Üyeleri ile Genel Müdür<br />
ve Yardımcıları, Banka’da hisse sahibi değildir. Kurumsal Profil T.C. Ziraat Bankası<br />
A.Ş. 1863 yılında kurulmuştur. Banka, Haziran 2010 itibarıyla 1.342 yurt içi hizmet<br />
noktası ve 22.051 personeli ile günde yaklaşık 2 milyon müşterisine hizmet<br />
sunmaktadır. Hizmet sunum ölçeğiyle de ülkemizin en büyüğü olan Ziraat Bankası,<br />
Türkiye’nin 426 noktasında rakipsiz konumdadır. Türk işadamlarının gittiği her yere<br />
onlarla birlikte veya onlardan önce gitmek prensibi ile hareket eden ve yurt dışında<br />
büyüme yönünde adımlar atan T.C. Ziraat Bankası 17 ülkede toplam 72 noktada<br />
hizmet vermektedir. 2010 yılı Haziran ayı sonu BDDK verilerine göre sektörden<br />
%15’lik pay alan T.C. Ziraat Bankası’nın toplam aktifleri Haziran 2010 itibarıyla<br />
133 milyar TL’ye ulaşmıştır (http:// www.ziraatbank.com.tr).<br />
Tablo 1.9. T.C. Ziraat Bankası A.Ş Grup ve Unvanlar Tablosu (Yurtiçi)<br />
UNVAN<br />
GRUBU<br />
HİZMET GRUBU<br />
Bankacılık Grubu İç Sistemler Grubu İhtisas Grubu Destek<br />
Grubu<br />
Unvanlar Unvanlar Unvanlar Unvanlar<br />
I. Grup Unvanlar -Genel Md. Baş. Yrd.<br />
-Genel Müdür Yrd.<br />
II. Grup<br />
Unvanlar<br />
III. Grup<br />
Unvanlar<br />
IV. Grup<br />
Unvanlar<br />
V. Grup<br />
Unvanlar<br />
VI. Grup<br />
Unvanlar<br />
VII. Grup<br />
Unvanlar<br />
VIII. Grup<br />
Unvanlar<br />
-Grup Başkanı<br />
-1.Hukuk Müşaviri<br />
-Daire Başkanı<br />
-Bölge Baş Müdürü<br />
-Danışman<br />
-Şube Müdürü<br />
-Hukuk Müşaviri<br />
-Bölüm Müdürü<br />
-Müşavir Avukat<br />
-Yönetmen<br />
-Kıdemli Avukat<br />
-Uzman<br />
-Yönetmen Yrd<br />
-Avukat<br />
-Uzman Yrd.<br />
-Servis Yetkilisi<br />
-Teftiş Kurulu Başk.<br />
-Grup Başkanı<br />
-Daire Başkanı<br />
-Baş Müfettiş<br />
-Baş İç Kontrolör<br />
-Baş Risk Analisti<br />
-Bölüm Müdürü<br />
-Kıdemli Müfettiş<br />
-Kıdemli İç Kontrolör<br />
-Kıdemli Risk Analisti<br />
-Müfettiş<br />
-İç Kontrolör<br />
-Risk Analisti<br />
-Müfettiş Yrd.<br />
-İç Kontrolör Yrd.<br />
-Risk Analist Yrd.<br />
-Bölüm Müdürü<br />
-Yönetmen<br />
-Baş Asistan<br />
-Kıd.Müh./ Mim<br />
-Müh./Mimar<br />
-Yön. Asistanı<br />
-Baş Tek. Pers.<br />
-Yönetici<br />
Asistan Yrd.<br />
-Teknik Pers.l<br />
-Servis Görevlisi -Asistan<br />
-Tek. Pers. Yrd.<br />
15<br />
-Güv. Gör.<br />
-Haber. Gör.<br />
-Kurye<br />
-Şoför
Tablo 1.10. T.C. Ziraat Bankası A.Ş Grup ve Unvanlar Tablosu (Yurtdışı)<br />
UNVAN GRUBU YURT İÇİ UNVANI YURT DIŞI UNVANI<br />
II. Grup Daire Başkanı<br />
Bölge Baş Müdürü<br />
III.Grup Şube Müdürü<br />
Bölüm Müdürü<br />
IV.Grup Yönetmen Yönetmen<br />
Temsilci<br />
Temsilci Yrd.<br />
V.Grup Uzman<br />
Yönetmen Yrd.<br />
VI.Grup Uzman Yrd.<br />
Servis Yetkilisi<br />
Yurt Dışı İştirak Genel Müdürü<br />
Yurt Dışı İştirak Genel Müdür Yrd.<br />
Yurt Dışı Şube Müdürü<br />
Yurt Dışı Bölüm Müdürü<br />
Temsilci<br />
Uzman<br />
Yönetmen Yrd.<br />
Temsilci Yrd.<br />
Uzman Yrd.<br />
Servis Yetkilisi<br />
Temsilci Yrd.<br />
VII.Grup Servis Görevlisi Servis Görevlisi<br />
Temsilci Yrd.<br />
Tablo 1.11. T.C. Ziraat Bankası A.Ş Kariyer Yolları Tablosu (Denetim)<br />
KARİYER<br />
YOLU<br />
Teftiş<br />
VIII. Grup<br />
Unvanlar<br />
İÇ SİSTEMLER GRUBU UNVANLARI<br />
VII. Grup<br />
Unvanlar<br />
VI. Grup<br />
Unvanlar<br />
- - Başlangıç<br />
Müfettiş<br />
Yrd<br />
İç Kontrol - - Başlangıç<br />
İç<br />
Kontrolör<br />
Yrd.<br />
Risk<br />
Yönetimi<br />
- - Başlangıç<br />
Risk<br />
Analist<br />
Yrd.<br />
V. Grup<br />
Unvanlar<br />
. 4 Yıl<br />
Sonra<br />
Müfettiş<br />
4 Yıl<br />
Sonra<br />
İç<br />
Kontrolör<br />
4 Yıl<br />
Sonra<br />
Risk<br />
Analisti<br />
IV. Grup<br />
Unvanlar<br />
3 Yıl<br />
Sonra<br />
Kıdemli<br />
Müfettiş<br />
3 Yıl<br />
Sonra<br />
Kıdemli İç<br />
Kontrolör<br />
3 Yıl<br />
Sonra<br />
Kıdemli<br />
Risk<br />
Analisti<br />
16<br />
III. Grup<br />
Unvanlar<br />
3 Yıl<br />
Sonra<br />
Baş<br />
Müfettiş<br />
3 Yıl<br />
Sonra<br />
Baş İç<br />
Kontrolör<br />
3 Yıl<br />
Sonra<br />
Baş Risk<br />
Analisti<br />
(*) İç sistemler grubuna dahil unvanlar için özel yönetmeliklerinde belirtilen bekleme süreleri bu<br />
yönetmelik hükümlerine tabidir.<br />
Kaynak: http:// www.ziraatbank.com.tr.)(T.C.Ziraat BankasıA.Ş.İnsanKaynakları Yönetmeliği-2010.
KARİYER<br />
YOLU<br />
Tablo 1.12. T.C. Ziraat Bankası A.Ş Kariyer Yolları Tablosu (Bankacılık<br />
Grubu)<br />
VIII.<br />
Grup<br />
Unvan<br />
VII. Grup<br />
Unvan<br />
BANKACILIK GRUBU UNVANLARI<br />
VI. Grup<br />
Unvan<br />
V. Grup<br />
Unvan<br />
Hukuk - - Başlangıç<br />
Avukat<br />
Uzmanlık - - Başlangıç<br />
Uzman<br />
Yrd<br />
Diğer<br />
Bankacılık<br />
Personeli<br />
- Başlangıç<br />
Servis<br />
Görevlisi<br />
3 Yıl<br />
Sonra<br />
Servis<br />
Yetkilisi<br />
3 Yıl<br />
Sonra<br />
Uzman<br />
3 Yıl<br />
Sonra<br />
Yönetmen<br />
Yrd.<br />
IV. Grup<br />
Unvan<br />
5 Yıl Sonra<br />
Kıd. Avukat<br />
2 Yıl Sonra<br />
Müşavir<br />
Avukat<br />
4 Yıl Sonra<br />
Yönetmen/<br />
Şb, Müd,-C3<br />
3 Yıl Sonra<br />
Yönetmen/<br />
Şube<br />
Müdürü-C3<br />
III. Grup<br />
Unvan<br />
3 Yıl<br />
Sonra<br />
Hukuk<br />
Müşaviri<br />
3 Yıl<br />
Sonra<br />
Bölüm/<br />
Şb, Müd,<br />
3 Yıl<br />
Sonra<br />
Bölüm /<br />
Şube<br />
Müdürü<br />
17<br />
II. Grup<br />
Unvan<br />
3 Yıl Sonra<br />
1. Hukuk<br />
Müşaviri<br />
3 Yıl Sonra<br />
Daire Bşk. /<br />
Böl, Baş<br />
Müd,<br />
3 Yıl Sonra<br />
Daire Bşk. /<br />
Böl, Baş<br />
Müd.<br />
*Genel Müdürlük birimlerinde çalışan personel için bu tabloda belirtilen bekleme süreleri 2 yıl<br />
uzatılabilir** Eleman temininde zorluk çekilen şubeler için bekleme süreleri 2 yıl geriye çekilebilir.<br />
Tablo 1.13. T.C. Ziraat Bankası A.Ş Genel Kriterler ve Yetkinlikler Tablosu<br />
(Genel Kriterler)<br />
GENEL KRİTERLER TANIM<br />
I. Kendini Geliştirme<br />
II. İş Sorumluluğu<br />
III. Olumsuzluklarla<br />
Başedebilme<br />
IV. Kalite ve Hizmet<br />
Bilinci<br />
V. İş Bilgisi<br />
VI. Etik İlkelere ve<br />
Kurallara Uyum<br />
İşini daha iyi yapabilmek için eksik yönlerini gidermeye, mevcut<br />
yönlerini ise sürekli geliştirmeye çalışmak<br />
İşlerin sorumluluğunu alarak işini sahiplenmek, yetki alanı<br />
içerisindeki yükümlülükleri yerine getirmek, işlere süreç odaklı<br />
yaklaşarak sonuçlarından sorumlu olmak<br />
Yoğun çalışma ortamlarının, elverişsiz koşulların, zaman kısıtının,<br />
belirsizliklerin, değişimlerin, risklerin, kişilerarası baskı ve<br />
anlaşmazlıkların yarattığı olumsuzluklar ile karşılaştığında çabuk<br />
toparlanmak ve kendi iş yapış şeklini ve zamanını olumsuzluğu<br />
bertaraf edecek şekilde tekrar organize etmek<br />
Çevresinin ihtiyaç ve taleplerini karşılamak için elindeki tüm<br />
olanakları kullanmak, yeri ve zamanı geldiğinde bu ihtiyaçları<br />
öngörmek, sorumluluğu altındaki işleri düzenli, eksiksiz, hatasız ve<br />
zamanında gerçekleştirmek<br />
Belirli bir görevin gerektirdiği teknik ve mesleki bilgi ve beceriye<br />
sahip olmak, bunları etkin kullanmak<br />
Hem kişisel hem profesyonel anlamda yüksek etik standartlara sahip<br />
olarak kişiler arası ilişkilerde dürüst ve adil davranış sergilemek
Tablo 1.14. T.C. Ziraat Bankası A.Ş Genel Kriterler ve Yetkinlikler Tablosu<br />
(Yetkinlikler)<br />
YETKİNLİKLER<br />
I. KARAR ALMA<br />
Görev tanımı ve kendine verilen yetkiler çerçevesinde mantıklı ve verimli bir şekilde düşünerek<br />
durumları ve bilgiyi sistematik bir şekilde organize ederek anlayabilmek ve bu doğrultuda özgün<br />
kararlar almak<br />
Seviye Seviye Tanımları<br />
A<br />
Belirsiz, problemli ve riskli durumlarda hedefler ve stratejiler doğrultusunda<br />
gerçekçi, hızlı, uygulanabilir ve gerektiğinde kapsamlı, uzun vadeli kararlar alır<br />
Karar alınacak durumlar ile ilgili tüm bilgiye sahip olarak, karar alma<br />
mekanizmasının daha alt seviyelerde gerçekleşmesini teşvik eder<br />
B<br />
C<br />
Karmaşık problemlerle ilgili kararlar ve sonuçlarının sorumluluğunu alır ve taşır.<br />
Kurumun yön bulması gereken konumlarda kararlılık gösterilmesinde ve nihayetinde<br />
kararlar alınmasında etkin rol oynar.<br />
Karar alma sürecinde yetki ve sorumlulukları dahilinde inisiyatif alır, yetki ve<br />
sorumluklarını aşan durumlarda da inisiyatif alınmasında da öneri ve çözüm<br />
getirerek etkin rol oynar.<br />
Az bilgi ya da belirsizlik gibi koşullar altında bile karar verme yetkinliğine sahiptir.<br />
Karar alırken mevcut veriler ve iş planları doğrultusunda kararlar alır.<br />
Gerektiğinde başkalarından da fikir alarak kararlarını farklı seçenekleri<br />
D<br />
değerlendirdikten sonra alır, problemli durumlarda da doğru ve hızlı karar alır.<br />
Kendi uzmanlık alanı ile ilgili çalışma standartları ve iş talimatlarına uygun rutin<br />
kararlar alır<br />
II. GELİŞİM SAĞLAMA<br />
Birlikte çalıştığı kişilerin yönetsel ve sosyal yetkinliklerinin geliştirilmesine katkıda bulunmak,<br />
çalışanların gelişimi için fırsatlar yaratarak durumlarını gözden geçirmek, iyileştirmek ve sonuçları<br />
takip etmek, çalışanlarının gelişiminin kurumsal gelişimle örtüşmesini sağlayarak değişik görev<br />
alanlarına yönlendirilmesini sağlamak<br />
Seviye Seviye Tanımları<br />
A<br />
Uzun dönemli koçluk ve gelişim sağlar. Çalışma ortamında gelişimin ve böylelikle<br />
kurum hedeflerine uygun iyi sonuçlar üretmenin devamlılığını esas alır. Hataların ya<br />
da hataların tekrarını önleyici sistemler kurar. Organizasyonun yetenek tabanını<br />
genişletmek amacıyla çalışanlar için uygun ve faydalı görevler atar, çalışanlarını<br />
cesaretlendirir.<br />
Kendi bilgi, beceri ve deneyimlerini hem kendisine bağlı hem de diğer çalışanlarla<br />
B<br />
paylaşarak yönetici yetiştirmeyi uzun vadeli gelişim için temel amaç alır.<br />
Performans değerlendirmesi yaparken daima tarafsız ve adaletlidir.<br />
İşlerin kesintisiz gerçekleştirilebilmesi için gerektiğinde çalışma arkadaşlarına ilgili<br />
yönlendirmeleri yapar ve kontrollü bir şekilde inisiyatif almalarını sağlar<br />
İşleri çalışma arkadaşlarına dağıtmış olsa dahi nihai sorumluluğun kendisinde<br />
olduğunun bilincindedir. Astlarının gelişimleri için bireysel önerilerde bulunur,<br />
hataların tekrarlanmasını önlemeyi temel alır, ancak hataların da öğrenme yöntemi<br />
olabileceğini kabul eder ve doğrudan suçlamada bulunmadan çalışanların kendilerine<br />
olan güven gelişimini sağlar.<br />
Performans değerlendirmesi yaparken daima tarafsız ve adaletlidir.<br />
18
Tablo 1.14. T.C. Ziraat Bankası A.Ş Genel Kriterler ve Yetkinlikler Tablosu<br />
(Yetkinlikler) (devam)<br />
C<br />
Çalışanlar arasında işbölümü yaparken adaletli davranır. Düşük performanslı<br />
çalışanlara görev ve sorumluluk vermekten kaçınmaz, onları daha yakından<br />
gözlemleyip yoğun yönlendirme ve destekle Kuruma kazandırır. Örneğin, sebepleri<br />
ve gerekçeleriyle beraber işin nasıl yapılacağını bizzat gösterir.<br />
Uygulamada oluşabilecek engelleri görür, acil durum ve yedekleme planları yaparak<br />
riskleri ortadan kaldırır. Ek kaynak, araç-gereç ve değişik uzmanlıklardan yardım<br />
sağlama gibi yöntemlerle astların yararlı sonuçlar üretmesine destek verir.<br />
Performans değerlendirmesi yaparken daima tarafsız ve adaletlidir.<br />
D<br />
Başkalarının öğrenmeye ve performanslarını geliştirmeye istekli olduklarını ve bunu<br />
gerçekleştirebileceklerine inanır.<br />
Performans değerlendirmesi yaparken daima tarafsız ve adaletlidir.<br />
III. BAŞARI ODAKLILIK<br />
Her zaman yön gösterilmesini beklemeden motivasyon kaynağının kendisi olduğunun bilincinde<br />
olarak başarıya ulaşmak için kendisini ve çevresini sürekli geliştirme, fırsatları avantaja çevirme<br />
azmi ve enerjisine sahip olmak<br />
Seviye Seviye Tanımları<br />
A<br />
Başarıya ulaşma tutkusu ile belirlenen hedeflere ulaşmak için sürekli yaratıcı ve<br />
yenilikçi yollar arar ve avantaj sağlanabilecek tüm fırsatları değerlendirme azmine ve<br />
enerjisine sahiptir<br />
Kendine zorlayıcı hedefler koyar ve hesaplanmış riskler alır.<br />
Çalışanların kendilerini geliştirmelerine ve yüksek performans standartlarını<br />
gerçekleştirebilmelerine elverişli bir ortam yaratarak bunu kültür haline getirir.<br />
B<br />
Başarıya ulaşma amacı ile deneyimlerini de kullanarak kendisi, işi ve bağlı<br />
çalışanları için yeni uygulama ve gelişim olanaklarını düzenli olarak araştırır, takip<br />
eder ve uygular<br />
Performansını kurumsal hedeflere göre sürekli geliştirir.<br />
C<br />
İş planlarını gerçekleştirirken karşılaştığı engelleri aşmak için çaba sarfeder.<br />
Başladığı işi bitirme azmine sahiptir.<br />
Kendisini motive edecek ihtiyaç ve yöntemleri bilir, performansını geliştirmenin<br />
yollarını arar ve bu azmi sürekli olarak taşır.<br />
D<br />
Kendinden beklenen işlere yüksek motivasyonla başlar ve motivasyonunu düşüren<br />
etkenleri en aza indirgeyerek işlerini sonuçlandırır.<br />
İşini iyi ve doğru yapmaya çalışırken motivasyonunu kaybetmez.<br />
Başarısızlıktan rahatsızlık duyar.<br />
IV. MÜŞTERİ ODAKLILIK<br />
İç ve dış müşteri memnuniyeti sağlamak üzere müşterilerin ihtiyaçlarına, taleplerine ve<br />
şikayetlerine öncelik verme, beklentilerini karşılama ve ötesine geçmeye yönelik olarak kişisel<br />
sorumluluk duymak, müşterilere empatiyle yaklaşmak ve müşteri ile ilgili konuların kurum<br />
süreçlerini ve gelişimini ne ölçüde etkilediğinin ve etkileyebileceğinin farkında olmak ve hizmet<br />
odaklılık kültürünü geliştirmek.<br />
Seviye Seviye Tanımları<br />
A<br />
Müşteri ihtiyaç ve beklentilerinde oluşacak gelişmelere cevap verebilmek için<br />
gerekli hazırlıkları yapar. Müşteri, pazar, iş veya sektörün henüz karşılanmamış veya<br />
temelde yatan ihtiyaçlarına hitap ederek pazarı ve/veya müşteri davranışlarını<br />
yeniden şekillendirir.<br />
Müşteri ile ilgili tüm temel süreçlerin kurumu ve geleceğini ne şekilde etkilediğini ve<br />
etkileyebileceğini öngörür, ve bu yönde stratejiler geliştirir.<br />
19
B<br />
C<br />
D<br />
Tablo 1.14. T.C. Ziraat Bankası A.Ş Genel Kriterler ve Yetkinlikler Tablosu<br />
(Yetkinlikler) (devam)<br />
Müşteri memnuniyetini artırmaya yönelik çalışmalar yapar. Müşterinin pazardaki<br />
durumunu iyi algılayarak, onun beklentilerinin ötesinde tutum sergiler, kurumun<br />
menfaatleri çerçevesinde müşteriye de katma değer üretecek şekilde rehberlik eder.<br />
Müşteriye verilen hizmetin kalitesini kendisi ve birlikte çalıştığı çevresi olarak<br />
sürekli sorgular, çözümler üretir, iyileştirir ve geliştirir.<br />
Müşterinin görüş ve taleplerine duyarlıdır ve söz konusu talepleri en kısa zamanda<br />
kurumun ilgili bölümleriyle paylaşır ve geri bilgi verir.<br />
İç ve dış müşterilerle empati ve saygınlık çerçevesinde açık iletişim kurar.<br />
Müşteriye verilen hizmetin kalitesini kendisi ve birlikte çalıştığı çevresi ile sürekli<br />
sorgular, çözümler üretir, iyileştirir ve geliştirir.<br />
Müşterilerin ihtiyaçları hakkında gözlem ve araştırma yapar, gelişim için yeni<br />
fikirler oluşturmaya ve yeni çözümler getirmeye çalışır.<br />
Müşteri ihtiyaçları doğrultusunda doğru ürün ve doğru hizmet tespitlerinde bulunur.<br />
Müşteri memnuniyetini artırmaya yönelik çalışmalara katkıda bulunur. Müşterinin<br />
sorunlarıyla yakından ilgilenir ve çözebilmek için inisiyatif alır.<br />
Zor zamanlarda bile müşterilere sabırla yaklaşır, müşterilerin ihtiyaç ve<br />
beklentilerini anlamaya çalışır<br />
Müşteriden gelen talep, beklenti ve şikayet gibi konularda zamanında harekete geçer<br />
ve işin takipçisi olur, konu hakkında üstlerine ve ilgili birimlere kurum sistematiği<br />
çerçevesinde bilgi verir. Zamanında sonuçlandırır.<br />
Müşteriyle, memnuniyetini arttırmak için sürekli iletişim halindedir. Müşteriyi<br />
anladığına dair onaylamalarda bulunur.<br />
V. DEĞİŞİME UYUM<br />
Değişen şartlara ve çalışma tarzlarına uyma kapasitesi, yeni talep, gereksinim veya yönelmelere<br />
uyma konularında açık ve esnek olmak, mevcut yaklaşımları, iş yapış şekillerini ve kültürü değişim<br />
yönünde güçlendirmek ve yönetmek<br />
Seviye Seviye Tanımları<br />
A<br />
Değişimin olumlu sonuçlarından yararlanmak için gerekli stratejileri oluşturur ve<br />
B<br />
C<br />
D<br />
çevresindekileri bu doğrultuda yönlendirir<br />
Kültürel değişimi planlar ve yönetir, uzlaşma, değişim ve paylaşma kültürünün<br />
koşullarını belirler. Değişim için örnek olur.<br />
Değişim sürecini kolaylaştırmak amacıyla problemleri çözmeye çalışır Olaylara<br />
bakışı esnektir.<br />
Değişimin hedefleri doğrultusunda çalışma planları oluşturur.<br />
Değişime dirence karşı durur, motivasyonunu kaybetmez.<br />
Değişimi destekler, değişimle ilgili aktivitelerde rol almaya isteklidir.<br />
Uygulamalarda da bu istekliliği gösterir.<br />
Çevresindekileri değişimin hedefleri konusunda ikna etmeye çalışır<br />
Değişimin gerekleri doğrultusunda davranışlarını adapte eder.<br />
Değişime olumlu yaklaşır. Değişimi iyileşmenin, gelişmenin itici gücü olarak görür.<br />
VI. PLANLAMA VE ORGANİZASYON<br />
Hedeflere ulaşmak için karşılaşılması olası engelleri de hesaba katarak, öncelikleri belirlemek<br />
kaynakları(zaman, insan, finansal ve fiziki vb.) ve görevleri etkin bir şekilde koordine ederek<br />
anlaşılabilir planlama yapmak, gelişim sürecini takip etmek ve gerektiğinde yeniden düzenlemeler<br />
yapmak<br />
Seviye Seviye Tanımları<br />
20
Tablo 1.14. T.C. Ziraat Bankası A.Ş Genel Kriterler ve Yetkinlikler Tablosu<br />
(Yetkinlikler) (devam)<br />
A<br />
Kurum stratejilerini ve önceliklerini belirleyerek kurum kaynaklarının üst seviyede<br />
ve uzun vadeli planlamasını yapar, alt organizasyonların planlarına onay verir,<br />
koordinasyon sağlar<br />
Mevcut durumu ve iş sonuçlarını dönemsel olarak değerlendirerek, kurum içi ve<br />
dışı gelişmeleri takip ederek değişen şartlara bağlı ortaya çıkabilecek kendi iş alanı<br />
ile ilgili fırsatları ve riskleri öngörür bu doğrultuda alternatif planlar hazırlar<br />
B<br />
Kurum stratejilerinin organizasyona yayılımını sağlar<br />
Sorumluluğundaki ekiplere bulunduğu ana süreçleri destekleyen orta vadeli<br />
hedefleri koyarak, iş planları geliştirir ve sapmaları kontrol ederek gerekli<br />
önlemleri alır<br />
Diğer kişilere yetki ve sorumluluk verir, iş delegasyonu yapar<br />
C<br />
Kendi işlerini bulunduğu ekibin planlamasına uygun şekilde kısa vadeli planlar,<br />
yaptığı işin bütün içerisindeki yerini bilir<br />
Kriz durumlarında planlarını revize eder, gerekirse çevresinden destek alır<br />
D<br />
Günlük ya da birkaç günlük işlerini planlar, kendi işlerinde koordinasyon sağlar<br />
İşini yaparken kaynakları etkin kullanır<br />
VII. ETKİLEME İKNA ETME<br />
Kurumu ve/veya kurum çalışanlarını, müşterileri, tedarikçileri temsilen bulunduğu ortamlarda<br />
fikirlerini, yaklaşımlarını etkin ve farklı iletişim yöntemleri kullanarak, işine ve konusuna hakimiyet<br />
göstererek saygınlıkla aktarmak, aktardığı konuya ilişkin değerlendirme ve destek sağlayarak arzu<br />
edilen yönde olumlu bir atmosfer ve değişim yaratmak<br />
Seviye Seviye Tanımları<br />
A<br />
İkna etme stratejilerini etkin olarak kullanır. Etki ve tesir oluştururken farklı bakış<br />
açılarına da saygı gösterdiğini ve değer verdiğini ortaya koyar.<br />
Bulunduğu ortamda kendi görüşü doğrultusunda fikir birliği sağlanması için çalışır.<br />
Gerektiğinde büyük grupları bir hedefe doğru yönlendirerek geniş çapta destek<br />
sağlar.<br />
Farklı etkileme yaklaşımları kullanır, kendi fikirlerini destekleyecek üçüncü şahıs<br />
ya da uzman kişilerden yardım alır.<br />
B<br />
Farklı bakış açılarına hazırdır ve fikirlerini bu doğrultuda savunur.<br />
Kritik kişilerle olumlu ilişkiler kurarak etkileme sürecini hızlandırır. Bulunduğu<br />
ortamda hitap ettiği kişiler tarafından ilgi duyulacağı düşünülen ve onlar için<br />
nelerin önemli olduğundan<br />
hareketle motivasyon sağlama yönünde bu bilgisini kullanır.<br />
Problemli durumlarda yeni çözümler ortaya koyar, çatışan grupları bir araya<br />
getirmek ve anlaşmaya yönlendirmek için teknikler kullanır<br />
C<br />
Bilgi, araştırma, analiz ve tutarlı örneklerle fikirlerine destek sağlar.<br />
İşine ve konulara hakimiyeti ile karşısındakini etkiler, hatta ikna eder.<br />
Karşısındakinin fikir ve beklentilerine göre kurumsal menfaatler çerçevesinde<br />
hangi bilgiyi kullanacağını bilir ve uygular.<br />
D<br />
Davranış, eylem ve ifadelerinin yaratacağı etkilerin ve izlenimlerin bilincindedir.<br />
Somut verileri duruma uygun bir şekilde kullanır. Özgüveni yüksektir; kendi görüş<br />
ve isteklerini etkileyici bir şekilde net olarak ifade eder, basit ve doğrudan ikna<br />
yoluna başvurur.<br />
VIII. SORUN ÇÖZME (Analitik düşünme, muhakeme, sonuç odaklılık)<br />
Sorunları kapsamlı bir düşünce sistematiği çerçevesinde mantıklı, anlamlı ve çok yönlü<br />
değerlendirerek gerekli araştırma ve incelemeleri yapmak, sorunu ilgili taraflarla paylaşarak<br />
deneyimlerle birleştirmek, karışık problemleri anlamak ve sonuca gitmek, kararlı olmak<br />
21
Tablo 1.14. T.C. Ziraat Bankası A.Ş Genel Kriterler ve Yetkinlikler Tablosu<br />
(Yetkinlikler) (devam)<br />
Seviye Seviye Tanımları<br />
A<br />
Kurumu kısa ve uzun vadede tehdit edecek, hedeflere ulaşılmasını engelleyecek<br />
karmaşık sorunları analiz eder, öncelikleri belirler, hızlı, etkili ve uygulanabilir<br />
çözümler üretir.<br />
Problemi oluşturan karmaşık konu ya da parçalar arasında sadece tek yönlü değil<br />
çok yönlü ilişki ve bağlantılar kurarak bütünsel bir yaklaşım sergiler<br />
Sorun çözme konusunda kararlı davranır.<br />
Sorunların önceden öngörülebilmesi için erken uyarı sistemleri kurar.<br />
Sorunları çözümlemek için en uygun kişileri seçer ve görevlendirir<br />
Sorunların çözümleri konusunda katılımcı davranarak başkalarının da<br />
B<br />
tecrübelerinden yararlanır, farklı önerilere açıktır.<br />
Sorunlara alternatif çözümler üretilmesi konusunda açık ve teşvik edicidir.<br />
Problemi oluşturan karmaşık konu ya da parçaların zincirleme etkilerinin kolaylıkla<br />
farkına varır ve çözüm arar. Örneğin, 1;2’ye, 2;3’e, 3;4’e yol açar gibi…<br />
Sorunların daha geniş bakış açısıyla incelenmesi için çevresindekilere rehberlik<br />
eder<br />
C<br />
Gerektiğinde üstlerinden ve çalışma arkadaşlarından da yardım alarak sorunun<br />
çözümüne ilişkin gereken araştırmaları yapar, gerekli tüm bilgileri toplar, önem<br />
sırasına göre sıralar, analiz eder ve çözüme ulaşır<br />
Problemi oluşturan konu ya da parçalar arasındaki temel ilişkilerin farkına varır;<br />
sorun çözme sürecinde mantığını, muhakeme yeteneğini ve tecrübesini doğru<br />
şekilde kullanır<br />
D<br />
Görev alanı dahilindeki günlük işlere ilişkin sorunları tespit eder.<br />
Geçmişteki benzer sorunları temel alarak çözüm üretir<br />
IX. BİLGİ KULLANIMI VE YÖNETİMİ<br />
Belirli bir görevin gerektirdiği bilgi ve beceriye sahip olarak gerekli bilgiyi nereden nasıl<br />
bulunacağını bilmek ve ayrıştırmak, bu bilgilerin en büyük faydayı sağlayacak şekilde bir araya<br />
getirilmesini sağlamak; bilginin Kurum içerisinde kullanımını etkin hale getirebilmek için sistemler<br />
kurmak ve geliştirmek.<br />
Seviye Seviye Tanımları<br />
A<br />
Yararlı bilgi akışı ve bu bilginin güvenliği için sistemler kurar.<br />
İş ile ilgili toplumsal ve ekonomik eğilimleri düzenli olarak izler, izlenmesini<br />
sağlar ve edinilen stratejik bilgileri iç ve dış müşterilere katma değer yaratacak yeni<br />
stratejileri oluşturmada kullanır.<br />
İş ile ilgili uzun vadeli ve olumlu sonuçları almak için geniş ilişki ve bilgi ağları<br />
kurar ve kullanır.<br />
B<br />
İşle ilgili bilgileri sistematik olarak araştırır, araştırılmasını sağlar ve kullanır.<br />
Kurum menfaatleri çerçevesinde sistematik bilgi ağı oluşturur ve yönetir.<br />
Gelecekte ortaya çıkabilecek farklı taleplere cevap verebilmek için elindeki<br />
bilginin niteliğine ve bileşenlerine hakimdir, gerektiğinde bilginin güncellenmesine<br />
yönelik altyapıyı oluşturmaya katkıda bulunur.<br />
Bilgi kanallarını etkin, yerinde ve doğru zamanlama çerçevesinde oluşturur ve<br />
bilginin bu kanallar çerçevesinde kullanılmasını sağlar.<br />
C<br />
Bilgi kirliliğine engel olur. Bilgi düzenlemelerini gerçekleştirir ve gereksinimler<br />
doğrultusunda önceliklendirir.<br />
Bilginin zamanlamasını yönetir.<br />
Gelecekte ortaya çıkabilecek ihtiyaçlara göre sık ve periyodik olarak kullanılan<br />
bilgi ve verileri günceller<br />
22
D<br />
Tablo 1.14. T.C. Ziraat Bankası A.Ş Genel Kriterler ve Yetkinlikler Tablosu<br />
(Yetkinlikler) (devam)<br />
Hangi bilgiye hangi kaynaktan nasıl ulaşacağını bilir ve gerekli kaynakları kullanır,<br />
araştırmacıdır gerekli bilgileri eksiksiz olarak toplar. Bilgi toplama ya da oluşturma<br />
aşamasında çevresinden de destek alır.<br />
Elde ettiği bilgiler ve bu doğrultuda yaptığı işleri gözden geçirerek doğruluğunu<br />
teyit eder.<br />
X. YARATICILIK - YENİLİKÇİLİK<br />
Sistemleri daha etkin ve/veya karlı çalışabilmek için sorgulamak, yenilikleri takip etmek, yeni fikir<br />
ve düşünceleriyle uygulanabilir metot ve kullanılabilir ürünlerin geliştirilmesine katkıda bulunmak<br />
Seviye Seviye Tanımları<br />
A<br />
Kurum bazında yaratıcı ve yenilikçi kültür oluşturur<br />
Hedeflenen sonuçların elde edilmesi, performansın iyileşmesi yönünde yaratıcı<br />
çözümler, yaklaşımlar oluşturur ve uygular<br />
Kısıtlı zamanda anlık çözüm gerektiren pürüzleri, sorunları yaratıcı ve pratik<br />
fikirleri ile ortadan kaldırır<br />
B<br />
Katma değer üreterek yarar sağlayan yeni uygulamaların kurum geneline<br />
yaygınlaşması için organizasyonel destek verir, yaratıcı ve yenilikçi kültür<br />
oluşumuna katkı sağlar.<br />
Kendisinin ve ekibinin işlerini etkileyen konularda yaratıcı ve yenilikçi yaklaşım<br />
ve uygulamalarda bulunur ve bu uygulamaların sonuçlarını izler.<br />
C<br />
Yaratıcı düşünceler getirme, fikrinin arkasında durabilme ve bu fikirlerin<br />
uygulamaya dönüştürülebilmesi yönünde sabırlı ve heveslidir.<br />
Yeni fikir ve uygulamaları uyarlayarak müşteri sorunlarına çözümler üretir.<br />
Alışılagelmiş yerleşmiş fikir ve düşünceleri, yöntem ve sistemleri sorgular,<br />
yenilikler ilgisini çeker, gelişmeleri sürekli araştırır, takip eder<br />
D<br />
Yaptığı işe yönelik yeni fikir ve yöntemler önerir, meraklı ve araştırmacıdır<br />
Mevcut durumu sorgular, tartışmaya açar, yeni fikirlere ve fırsatlara açıktır.<br />
Yeni işlerden heyecan duyar ve katılım konusunda isteklidir.<br />
XI. İLETİŞİM VE İLİŞKİ YÖNETİMİ<br />
Bireylerle ve grup içerisinde sözlü ve yazılı olarak doğru ve etkili bir biçimde iletişim<br />
kurabilme, durumlara karşısındakinin bakış açısıyla bakabilme ve bunu sürekli geliştirebilme, iş<br />
bağlamı çerçevesinde gelecekte kuruma faydalı olacağını düşündüğü bağlantıları kurmak<br />
Seviye Seviye Tanımları<br />
A<br />
Doğru, güvenilir ve yerinde kullanılan bir hitabet yeteneği vardır, kritik ve önemli<br />
mesajlar hazırlanırken rehber ya da başvurulacak kaynak olarak görülür.<br />
Fikirlerini bir mantık silsilesi çerçevesinde net bir şekilde ifade eder.<br />
Diğer kurumlardaki etkili bireylerle güçlü ilişkiler kurulmasını sağlar, kurduğu<br />
ilişkileri kurum için katma değer yaratacak şekilde kullanır.<br />
Birey, grup ve kurum düzeyinde iletişimin sürekliliğini sağlar, tartışma tekniklerini<br />
bilir ve bunu kurum menfaatine kullanır.<br />
Açık iletişimi teşvik eder<br />
B<br />
Farklı düzeydeki kişilerle uygun iletişim kurarak mevcut ilişkileri geliştirir, yeni<br />
ilişkiler kurar, temsil yeteneğine sahiptir<br />
Her türlü iletişimde astlarının ve /veya üstlerinin bilgi düzeyini artırır, grup<br />
içerisinde negatif tutum oluşmasını engeller, farklı görüş ve bakış açılarını sentezler<br />
C<br />
İletişimde uygun vücut dilini ve ses tonunu kullanır<br />
İş ile ilgili katkıları olabilecek Kurum içi ve dışı ilişkiler kurar.<br />
23
Tablo 1.14. T.C. Ziraat Bankası A.Ş Genel Kriterler ve Yetkinlikler Tablosu<br />
(Yetkinlikler) (devam)<br />
D<br />
Yazılı ve sözlü olarak kendisini düzgün ifade eder, aktif olarak dinler ve açıklamalar<br />
ile talimatları kavrar<br />
Kurum içi veya dışı iyi ilişkiler kurar,<br />
İyi haberlere olduğu kadar kötü haberlere de açıktır.<br />
XII. EKİP BİLİNCİ<br />
Motivasyon, katılım ve ekip çalışmasını geliştirerek katılımcı bir kültür oluşturma, bireylerin<br />
faaliyetlerini ekibin hedeflerini gerçekleştirmeye yönelik olarak yönetmek, kişinin ekibin<br />
hedeflerini kendi hedeflerinin önünde tutarak ayrı ve rekabet halinde çalışmasının aksine, bir ekibin<br />
parçası olarak başkaları ile birlikte ve işbirliği içinde çalışmasıdır.<br />
Seviye Seviye Tanımları<br />
A<br />
Ekip içinde bilgi paylaşımını ve fikirlerin rahatça ifade edilmesini teşvik eder,<br />
yapıcı, dürüst ve açık geribildirimi destekler ve ekip kültürünü oluşturur, gerekli<br />
ortam ve koşulları yaratır.<br />
Ekip ruhu ve bağlılık oluşturur. Ekip içerisindeki ilişkilerin dengede olması ve ekip<br />
içi çatışmaların çözümü için ekibine liderlik eder, destekler ve yönlendirir. Dışarıya<br />
karşı da ekip imaj ve itibarını sağduyu çerçevesinde korur.<br />
B<br />
Ekip içerisinde görev dağılımı yapar, ekibin performansını artırmak için gerekli<br />
koşulları sağlar, ekip olmanın gerekliliğini yerine getirir. Ekibin aktif üyesidir.<br />
Bilinçli seçimler yapar, ekibin çalışması için kaynak arar.<br />
Ekip üyelerinin süreçlere katılımını destekler. ekip çalışmasını geliştirici ortamlar<br />
yaratır. Ekip liderliğini devralabilecek bir yaklaşım, farkındalık ve bilinç sergiler.<br />
C<br />
Ekibin etkin çalışmasını engelleyen sorunların farkındadır ve gerekli hallerde ekip<br />
lideriyle paylaşır.<br />
Ekipte amaç belirleme ve problem çözme süreçlerine katılır, ekip ve ekip üyeleri<br />
hakkında olumlu düşünce ve beklentilerini dile getirir.<br />
İşini yaparken diğer ekip üyelerinin fikirlerinden faydalanır, ekip üyelerini fikirlerini<br />
ve uzmanlıklarını paylaşmaları için cesaretlendirir. Öğrenmeye isteklidir.<br />
D<br />
Kendisini ekibin bir parçası olarak görür, uyumlu tavırlar sergiler<br />
Enerjisi ve bilgisini ekibin hedeflerine ulaşmasında kullanır.<br />
iyi bir ekip oyuncusudur, kendi payına düşen işi yapar.<br />
İşbirliği yapar, ekip çalışmalarına istekli bir şekilde katılır, ekip kararlarına/<br />
uygulamalarına destek verir.<br />
SEVİYE TANIMLARI<br />
SEVİYE TANIMLAR<br />
SEVİYE A Strateji belirleyen, yön veren, her konuda destek almadan karar alabilen, yetkilerini<br />
delege edebilen<br />
SEVİYE B İşi ya da ekipleri yöneten, belli noktalarda karar alırken destek alan<br />
SEVİYE C Hem uygulayan, hem kontrol eden, nadir destek alarak iş yapan<br />
SEVİYE D Uygulayan, talimat alarak ve çoğunlukla destek alarak iş yapan<br />
Kaynak: http:// www.ziraatbank.com.tr.)(T.C.Ziraat BankasıA.Ş.İnsanKaynakları Yönetmeliği-2010.)<br />
24
T.C. Ziraat BankasıA.Ş.’nın 2010 Yılı Haziran Dönemi Değerlendirmesi<br />
Tablo 1.15. T.C. Ziraat Bankası A.Ş Başlıca Finansal Göstergeler<br />
AKTİFLER (Milyon TL) Haz.10 2009<br />
Likit Aktifler ve Bankalar 14.379 14.604<br />
Menkul Değerler 73.244 70.988<br />
Krediler 42.961 36.725<br />
Diğer Aktifler 2.285 2.212<br />
Toplam Aktifler 132.869 124.529<br />
PASİFLER (Milyon TL) Haz.10 2009<br />
Mevduat 106.712 98.529<br />
Mevduat Dışı Kaynaklar 11.706 12.411<br />
Diğer Pasifler 3.288 3.235<br />
Özkaynaklar 11.163 10.354<br />
Toplam Pasifler 132.869 124.529<br />
SEÇİLMİŞ GELİR-GİDERLER (Bin TL) Haz.10 Haz.09<br />
Faiz Gelirleri 6.060.150 7.493.260<br />
Faiz Giderleri 3.324.305 4.470.134<br />
Net Faiz Geliri 2.735.845 3.023.126<br />
Net Ücret ve Komisyon Gelirleri 246.893 234.052<br />
Diğer Faaliyet Gelirleri 460.823 240.083<br />
Diğer Faaliyet Giderleri 1.062.559 927.866<br />
Kredi ve Diğer Alacaklar Karşılığı 135.665 390.484<br />
Vergi Karşılığı Öncesi Kar/Zarar 2.298.179 2.242.635<br />
Vergi Karşılığı 387.459 457.443<br />
Net Kar/Zarar 1.910.720 1.785.192<br />
RASYOLAR (%) Haz.10 2009<br />
Sermaye Yeterlilik Rasyosu 20,5 23,2<br />
Özkaynak / Toplam Aktifler 8,4 8,3<br />
Toplam Krediler / Toplam Aktifler 32,3 29,5<br />
Takipteki Kredil (Brüt)/Toplam Krediler 1,9 2,3<br />
YP Aktifler / YP Pasifler 95,4 99,7<br />
Likit Aktifler / Toplam Aktifler 10,8 11,7<br />
Haz.10 Haz.09<br />
Net Kar (Zarar)/Ortalama Toplam Aktifler 3,0 3,3<br />
Net Kar (Zarar) / Ortalama Özkaynaklar 34,9 44,8<br />
Faiz Gelirleri / Faiz Giderleri<br />
Kaynak: http:// www.ziraatbank.com. tr.<br />
182,3 167,6<br />
Haziran 2010 itibarıyla T.C. Ziraat Bankası’nın aktif büyüklüğü 133 milyar<br />
TL’ye ulaşmıştır. Toplam aktiflerdeki sektör payını artıran ve son 6 yılın karlılık<br />
lideri olan Banka bu dönemdeki net karı 1.911 milyon TL olarak gerçekleşmiştir.<br />
25
Banka’nın 2010 yılı Haziran ayı sonu itibarıyla aktif kârlılığı %3, özkaynak<br />
kârlılığı ise %34,9 olarak gerçekleşmiştir. Şubeleşme faaliyetleri devam ediyor.<br />
Ülkemiz bankacılık sektörünün en yaygın hizmet ağına sahip olan T.C. Ziraat<br />
Bankası:<br />
- 1.241 yurt içi şubesi,<br />
- 69 özel işlem merkezi,<br />
- 29 bürosu, 1 şanj bürosu ve 2 mobil aracı,<br />
- Dünyanın 17 ülkesinde 72 noktada faaliyet gösteren 12 yurt dışı şube,<br />
- 8 yurt dışı iştirak bankası ve 2 yurt dışı temsilciliğiyle,<br />
hizmetlerini sürdürmektedir.<br />
2010 yılı Haziran ayı sonu itibarıyla yurtiçi ve yurtdışı şube sayısı 1.354’e<br />
ulaşan T.C. Ziraat Bankası, şube sayısını artırma ve istihdamı genişletme<br />
politikalarına uygun olarak, ihtiyaç duyulan yerlerde yeni şubeler açmaya ve<br />
personel alımına devam etmektedir. Toplam mevduatı 106,7 milyar TL’dir. Mevduat<br />
toplamı 2009 yılsonuna göre %8 artışla 106,7 milyar TL’ye ulaşmıştır. Sektör<br />
mevduatından aldığı %18,1’lik pay ile bu alandaki liderliğini sürmektedir. Toplam<br />
kredileri 43 milyar TL’ye ulaşmıştır. Toplam kredileri 2009 sonuna göre %17<br />
oranında artarak 43 milyar TL’ye ulaşmıştır. Kredilerdeki sektör payı da artmaya<br />
devam etmiş ve %9,1 olarak gerçekleşmiştir. Ticari kredileri bu dönemde %19<br />
artarak 9,8 milyar TL’ye, KOBİ kredileri ise 3,6 milyar TL’ye yükselmiştir.<br />
T.C. Ziraat Bankası, geçmiş yıllarda KOBİ’lere verdiği desteği 2010 yılının<br />
ilk 6 aylık döneminde de devam ettirmiş, KOBİ nakdi kredilerinde 2009 yılsonuna<br />
göre %27 artış sağlanmıştır. Tarımsal kredilerimiz 2009 yılsonuna göre %19 artış<br />
göstererek 9,2 milyar TL’yi aşmıştır. Banka tarımsal kesime ve tarımsal kredilere<br />
verdiği destek, kuruluş gayesine uygun olarak devam etmektedir. 2010 yılı Haziran<br />
ayı sonu itibarıyla tarımsal kredileri yılsonuna göre %19’luk artışla 9,2 milyar TL’yi<br />
aşmış bulunmaktadır. Tarımsal Bankacılık (TOBİ) Şubelerinin yanı sıra Aksaray,<br />
Bursa, Balıkesir, Manisa ve Konya Tarımsal Bankacılık Şubeleri de faaliyetine<br />
başlamıştır. Müşteri memnuniyeti ve uygulamaya ilişkin olumlu görüşler<br />
doğrultusunda, tarımsal faaliyetlerin yoğun olduğu bölgelerde Tarımsal Bankacılık<br />
26
Şubelerinin yaygınlaştırılması planlanmaktadır. Tarımsal krediler portföyü içerisinde<br />
yatırım kredilerinin payı %30,5 olarak gerçekleşmiştir. 25 Mart 2009 tarihinde<br />
başlatılan vade uzatımı uygulaması ile 30 Haziran 2010 tarihi itibarıyla 224 bin<br />
üreticiye ait 3 milyar TL tutarındaki tarımsal kredi alacağıın vadesi uzatılmıştır.<br />
Bakanlar Kurulu kararları kapsamında, sel ve don afetleri nedeniyle zarar gören<br />
ÇKS’ye kayıtlı gerçek ve tüzel kişilerin Bankaya olan normal ve takip hesaplarında<br />
kayıtlı tarımsal kredi borçlarının %7 faiz oranı uygulanmak suretiyle 1 yıl süre ile<br />
ertelenmesine imkân sağlanmıştır. Tarım Kredi Kooperatifi ortaklarına akaryakıt<br />
konusunda ortak şahıs haddinin tamamına kadar kredi kullandırılması imkanı<br />
getirilmiştir. Çiftçi Destek Kredilerinin vade esaslı olarak 24 ay vade verilerek<br />
kullandırılabilmesi sağlanmıştır.<br />
Bireysel kredileri 2009 yılsonuna göre %18 artışla 19,8 milyar TL’ye<br />
ulaşmış, sektör payı ise %13,4’e yükselmiştir. Takibe intikal eden kredi oranı %1,5<br />
olarak gerçekleşmiştir. Haziran 2010 sonu itibarıyla Banka’nın takipteki krediler<br />
oranı %1,9 olarak gerçekleşmiştir. Bankanın karşılık ayırmadığı fon kaynaklı<br />
takipteki krediler ve diğer alacaklar hariç tutulduğunda bu oran %1,5’e inmektedir.<br />
Takip oranı, sektör takip oranının (%4,4) çok altında bulunmaktadır. Kredi kartı<br />
sayısı Haziran 2010 sonu itibariyle 2,8 milyonu aşmıştır. Üye iş yeri sayısı 58 bine<br />
yaklaşmış, kurulu POS sayısı 58 bini aşmış, taksitli işlem yapan üye iş yeri sayısı 18<br />
bine ulaşmıştır. Faal ATM sayısı 2.797’dir.<br />
20 adet GİM’in (Görüntülü İşlem Merkezi) kurulum çalışmaları devam<br />
etmektedir.<br />
İştiraklerinde Gerçekleşen Değişimler<br />
1 Nisan 2010 – 30 Haziran 2010 döneminde; Banka iştiraklerinden Ziraat<br />
Bank Moscow CJSC’nin sermayesi 434.811.000 Ruble’den 674.810.500 Ruble’ye<br />
(yaklaşık 10 milyon USD nakit artış) yükseltilmiş, rüçhan hakkını kullanmayan diğer<br />
ortakların rüçhan haklarının da Bankaca kullanılması sonucunda Banka payında<br />
%0,04 artış olmuştur. Banka yakın coğrafyadaki varlığı ve etkinliğinin artırılması<br />
yönünde yeni şubeler açmaya devam etmektedir. Banka, 2010 yılının ikinci üç aylık<br />
döneminde de çağdaş İnsan Kaynakları Yönetim Sistemi anlayışı çerçevesinde<br />
uygulamalarına devam etmiştir.<br />
27
Çağdaş bankacılığın gereği olarak hızlı ve kaliteli hizmet verebilmek<br />
amacıyla sektördeki nitelikli personelin belirlenmesi için yeni mezunlara yönelik işe<br />
alım sınavları düzenlenmiştir. İkinci üç aylık dönemde Bankada 50 kişi göreve<br />
başlamış olup, ayrıca servis görevlisi, iç kontrolör yardımcısı ve mali tahlil uzman<br />
yardımcısı unvanlarında personel alımı için, 24 Nisan 2010 tarihinde Banka<br />
bünyesinde gerçekleştirilmek kaydıyla yazılı sınav ve sözlü sınav süreçleri<br />
tamamlanmıştır. Söz konusu işe alım sınavları sonucunda üçüncü üç aylık dönemde<br />
750’nin üzerinde yeni personelin Bankamızda görev alması planlanmıştır. Öte<br />
yandan, sosyal sorumluluk bilinci ile 44’ü ikinci üç aylık dönemde olmak üzere,<br />
yılbaşından bu yana toplam 117 özürlü personel istihdam edilmiş, böylece Haziran<br />
2010 itibarıyla Bankada görevli özürlü personel sayısı 372’ye ulaşmıştır.<br />
Risk Yönetimi Politikalarına İlişkin Yenilikler<br />
Banka risk yönetimi faaliyetleri, Risk Yönetimi Yönetmeliği çerçevesinde<br />
yürütülmektedir. Risk Yönetimi faaliyetleri, Banka genelinde risk kültürünün<br />
yerleştirilmesi, sistem ve insan kaynağının sürekli olarak iyileştirilmesi suretiyle risk<br />
yönetimi fonksiyonunun en iyi uygulamalara yaklaştırılması temel yaklaşımı altında<br />
sürdürülmektedir.<br />
BDDK tarafından Nisan 2010 tarihinde Basel 2’ye uyum kapsamında<br />
yayımlanan düzenleme taslaklarına yönelik olarak organize edilen Kantitatif Etki<br />
Çalışması(QIS-TR3)’na katılım sağlanmakta ve yardım masası bankalarından biri<br />
olarak sektöre destek verilmektedir. Ġlk etapta, destek verilen banka sayısı BDDK<br />
tarafından 5 olarak belirlenmiştir. Daha sonra bir bankadan gelen talep doğrultusunda<br />
danışmanlık verilen banka sayısı BDDK tarafından 6’ya çıkarılmıştır.<br />
Düzenlemelerin nihai halinin yayımlanmasından sonra Standart Yönteme ilişkin<br />
kredi riski ölçümünde gereken değişikliklerin yapılması planlanmaktadır.<br />
Bilanço riskleri faaliyetleri kapsamında likidite ve yapısal faiz oranı risklerine<br />
ilişkin ölçme, izleme, limitleme, stres testi, senaryo analizi ve raporlama faaliyetleri<br />
yürütülmektedir. Likidite riskinin yönetilmesi kapsamında Kalan Vade Analizi,<br />
Likidite Boşluk, Yapısal Likidite Boşluk Analizleri yapılmakta olup, olası en kötü<br />
durumda Bankanın likidite ihtiyacının tespiti ve buna bağlı olarak oluşacak zarar<br />
tutarının belirlenmesi amacıyla Likidite Stres Testi çalışmaları yürütülmektedir.<br />
28
Ayrıca Banka’nın en önemli fonlama kaynağı olan mevduatın tortu kısımları<br />
izlenmektedir. Banka’da yapısal faiz oranı riskine yönelik olarak, GAP, net faiz<br />
geliri, durasyon ve konveksite analizleri ile bankacılık hesapları faiz şoku değer<br />
kaybı hesaplamaları periyodik olarak yapılmaktadır (http://www.ziraatbank.com.tr).<br />
Ara Dönem Sonrasına İlişkin Beklentiler<br />
Finansal krizin 2009 yılındaki yaygın olumsuz makroekonomik etkilerinin<br />
ardından 2010 yılının ilk yarısında dünya ekonomisinde beklentilerden hızlı bir<br />
toparlanma yaşanmıştır. Ġhtiyatlı bir iyimserlikle karakterize edilebilecek global<br />
ekonomik toparlanma süreci, belirsizlik ve risklerin tamamen ortadan kalktığı<br />
anlamına gelmemektedir. Özellikle Euro Bölgesi’nde artan borç yükü ve sürmekte<br />
olan mali sektör riskleri, finansal istikrar ve ekonomik görünümü tehdit eden<br />
unsurların başında gelmektedir. IMF tarafından 2010 yılı Temmuz ayında revize<br />
edilen küresel ekonomik görünüm tahminlerinde, 2009 yılında %0,6 oranında<br />
daraldığı tahmin edilen global ekonominin küresel ekonomik faaliyetlerin artmasıyla<br />
2010 yılında %4,6 büyümesi beklenmektedir. Kuruluş ayrıca dünya ticaret hacminin<br />
2009’da % 11,3 oranında küçülmesinin ardından 2010 yılında %9,0 artmasını<br />
beklemektedir.<br />
2010 yılı birinci çeyreğinde %11,7 büyüyen Türkiye ekonomisi, bu<br />
performansıyla Asya ekonomileri ile birlikte en hızlı büyüyen ekonomilerin başında<br />
gelmektedir. Sanayi üretiminde artış sürmekte ve üretimde özellikle iç talep kaynaklı<br />
büyüme göze çarpmaktadır. Kısmen baz etkisi ile de açıklanabilecek bu yüksek<br />
performansa rağmen üretimin kriz öncesi düzeye ulaşmadığı görülmektedir.<br />
2009 yılında %6,5 düzeyinde gerçekleşen Tüketici Fiyat Enflasyonu, kısa<br />
süreli yükselişin ardından Haziran 2010 itibariyle %8,37 düzeyine gerilemiş<br />
bulunmaktadır. Enflasyonun işlenmemiş gıda fiyatlarındaki meydana gelen düşüşler<br />
ve petrol ve emtia fiyatlarının küresel canlanma senaryosunda öngörülen düzeye<br />
nazaran düşük seyretmesinden kaynaklandığı düşünülmektedir. Son dönemde borç<br />
yükü yüksek ülkelerin risk primlerinde sert yükselişlere rağmen Türkiye<br />
ekonomisine ilişkin risk göstergeleri daha istikrarlı bir seyir izlemiştir. Finansal<br />
sistemin krizde istikrarlı seyrini koruması, uluslararası kredibilite artışında en önemli<br />
etkenlerin başında gelmektedir. Finansal krizin etkilerini hızla bertaraf etmekte olan<br />
ekonomimiz, orta ve uzun vadeli dinamik görünümünü sürdürmektedir.<br />
29
1.2.2. Türkiye İş Bankası A.Ş. Organizasyon Yapısı ve İnsan Kaynakları<br />
Yönetimi<br />
TÜRKİYE İŞ BANKASI A.Ş. Ortaklık Yapısı<br />
Kuruluşundan beri halka açık bir şirket olan İş Bankası, bugün Munzam<br />
Sandığı aracılığı ile çalışanlarının ve emeklilerin %41,5'ine ortak olduğu ve<br />
ülkemizde benzeri olmayan bir ortaklık yapısına sahip. Haziran 2010 itibarıyla İş<br />
Bankası ortaklık yapısı aşağıdaki gibidir: İş Bankası Munzam Sandık Vakfı:<br />
%41,5Atatürk Hisseleri (Cumhuriyet Halk Partisi): %28,1 Halka açık pay:<br />
%30,4Mayıs 1998'de T.C. Hazinesi'nin İş Bankası'ndaki %12,3 oranındaki payı,<br />
başarılı bir halka arz işlemi ile yerli ve yabancı yatırımcılara sunuldu. Bu hisseler<br />
bugün İMKB'de ve Londra Borsası'nda işlem görüyor. İş Bankası'nın piyasa değeri,<br />
2010 Haziran ayı sonu itibarıyla toplam 326 şirketin işlem gördüğü ve 388.000.257<br />
bin TL piyasa değerine sahip İMKB'nin %5,77'sini oluşturuyor. İş Bankası<br />
2010 Haziran ayı sonundaki 22.376.082 bin TL'lik piyasa değeri ile Türkiye'de halka<br />
açık şirketler arasında "üçüncü" durumdadır (http://www.isbank.com. tr).<br />
30
Şekil 1.2. Türkiye İş Bankası A.Ş. Organizasyon Şeması<br />
31
İş Bankası A.Ş.Genel Müdürlük Yapılanmasında Bölümler<br />
Teftiş Kurulu Başkanlığı, İç Kontrol Bölümü, Risk Yönetimi Bölümü,<br />
Yönetim Kurulu Raportörlüğü, Kurumsal Uyum Bölümü, Alternatif Dağıtım<br />
Kanalları Operasyonları Bölümü, Alternatif Dağıtım Kanalları Strateji Bölümü,<br />
Bankacılık Temel Operasyonları Bölümü, Bireysel Bankacılık Pazarlama Bölümü,<br />
Bireysel Bankacılık Satış Bölümü, Bireysel Bankacılık Ürün Bölümü, Bireysel Kredi<br />
Ve Kart Operasyonları Bölümü, Bireysel Krediler Bölümü, Bilgi Teknolojileri (BT)<br />
Çözüm Geliştirme Bölümü, Bilgi Teknolojileri (BT) Mimari Ve Güvenlik Bölümü,<br />
Bilgi Teknolojileri (BT) Sistem İşletimi Bölümü, Bilgi Teknolojileri (BT) Ürün Ve<br />
Hizmet Yönetimi Bölümü, Destek Hizmetleri Ve Satın Alma Bölümü, Dış İşlemler<br />
Ve Ticari Kredi Operasyonları Bölümü, Finansal Yönetim Bölümü, Hazine Bölümü,<br />
Hukuk Müşavirliği, İç Operasyonlar Bölümü, İktisadi Araştırmalar Bölümü, İnsan<br />
Kaynakları Faaliyetleri Destek Bölümü, İnsan Kaynakları İş Ortaklığı Bölümü, İnsan<br />
Kaynakları Yönetimi Bölümü, İnşaat Ve Gayrimenkul Yönetimi Bölümü, İstihbarat<br />
Ve Mali Analiz Bölümü, İştirakler Bölümü, Kartlı Ödemeler Sistemi Bölümü, Kobi<br />
Kredileri Tahsis Bölümü, Kurumsal Bankacılık Pazarlama ve Satış Bölümü,<br />
Kurumsal Bankacılık Ürün Bölümü, Kurumsal İletişim Bölümü, Kurumsal Krediler<br />
Tahsis Bölümü, Kurumsal Mimari Bölümü, Özel Bankacılık Pazarlama Bölümü,<br />
Özel Bankacılık Satış Bölümü, Perakende Krediler İzleme Ve Takip Bölümü,<br />
Sermaye Piyasaları Bölümü, Strateji ve Kurumsal Performans Yönetimi Bölümü,<br />
Şube Ağı Geliştirme Bölümü, Ticari Bankacılık Pazarlama Bölümü, Ticari<br />
Bankacılık Satış Bölümü, Ticari Bankacılık Ürün Bölümü, Ticari Krediler Tahsis<br />
Bölümü, Ticari ve Kurumsal Kredileri İzleme ve Takip Bölümü, Uluslararası<br />
Bankacılık Bölümü, Yatırımcı İlişkileri Bölümü, Yetenek Yönetimi Bölümü,<br />
Yönetim Raporlaması ve İç Muhasebe Bölümü olmak üzere 52 adet Birim<br />
bulunmaktadır.<br />
İnsan Kaynakları Faaliyetleri Destek Bölümü<br />
İnsan Kaynakları Faaliyetleri Destek Bölümünün amacı ve temel çalışma<br />
alanları,<br />
− İnsan Kaynakları fonksiyonuna ilişkin günlük idari ve operasyonel<br />
çalışmaları yürütmek,<br />
32
− Organizasyonun geneline yönelik İnsan Kaynakları fonksiyonunu ilgilendiren<br />
plan, program ve özel projelerin hayata geçirilmesinde operasyonel<br />
mükemmeliyet sağlamak,<br />
− İnsan Kaynakları Çağrı Merkezi ve diğer kanallarla iletilen, İnsan Kaynakları<br />
fonksiyonuna ilişkin her türlü soru, sorun ve talepleri kaydetmek, takip etmek<br />
ve çözüme ulaştırmak,<br />
− Çözümlerin İnsan Kaynakları fonksiyonunun politika ve süreçleri ile uyumlu<br />
olmasını sağlamak;<br />
− Uzmanlık gerektiren konu ve şikâyetleri gerektiğinde İnsan Kaynakları<br />
fonksiyonunun diğer bölümlerine aktarmak,<br />
− Çalışanların “self-servis” insan kaynakları uygulamalarını sağlıklı bir veri<br />
akışı sağlayacak etkinlikte kullanmalarını sağlamak için çağrı merkezi<br />
hizmeti vermek,<br />
− İnsan kaynaklarına ilişkin her türlü verinin en verimli şekilde sisteme<br />
girilmesini ve işlenmesini sağlamak,<br />
− Sağlık yardımlarına ilişkin idari ve operasyonel işlemleri yerine getirmek<br />
− Kira Yardımı ödeme esasları doğrultusunda kira yardımları ile ilgili<br />
operasyonel işlemleri yürütmektir.<br />
İnsan Kaynakları İş Ortaklığı Bölümü<br />
İnsan Kaynakları İş Ortaklığı Bölümünün amacı ve temel çalışma alanları,<br />
Genel Müdürlük ve şube/bölge yöneticileri ile sürekli ilişki içinde olarak insan<br />
kaynakları uygulamaları ve eğitim ihtiyaçları açısından talepleri almak ve gerekli<br />
durumlarda bu talepleri İnsan Kaynakları fonksiyonunun ilgili Bölümlerine<br />
yönlendirmek,<br />
− İnsan Kaynakları uygulamaları ile ilgili danışmanlık vermektir.<br />
− İnsan Kaynakları İş Ortaklığı Bölümü; İnsan Kaynaklarının diğer<br />
fonksiyonlarıyla işbirliği içinde çalışarak Bankamızın iş stratejileri ile<br />
uyumlandırılmış bir İnsan Kaynakları stratejisi geliştirilmesine katkıda<br />
bulunmakta,<br />
33
− Genel Müdürlük birimleri ve şube/bölge yöneticileri ile insan kaynakları<br />
fonksiyonu yönetimine İnsan Kaynakları plan ve programlarının hayata<br />
geçirilmesi konusunda destek vermekte,<br />
− Genel Müdürlük ve iş birimlerinin eğitim ve yetenek yönetimine ilişkin<br />
beklentilerinin karşılanmasını sağlamak ve en iyi hizmetin sunulmasını temin<br />
etmektir.<br />
İnsan Kaynakları Yönetimi Bölümü<br />
İnsan Kaynakları Yönetimi Bölümünün amacı ve temel çalışma alanları<br />
− İşe almak ve yerleştirmek,<br />
− İşgücü planlama ve atamalar, ücret ve yan haklar yönetimi, insan kaynakları<br />
iletişimi, insan kaynakları uygulamaları etkinliği ve insan kaynakları iç<br />
mevzuat uyum faaliyet konularında uzman görüşü oluşturarak, kabul görmüş<br />
en iyi uygulamalar çerçevesinde ilgili program ve politikaları belirlemek,<br />
− Söz konusu çalışmaların Yetenek Yönetimi Bölümü, İnsan Kaynakları İş<br />
Ortaklığı Bölümü, İnsan Kaynakları Faaliyetleri Destek Bölümü ve diğer<br />
birimler ile koordinasyon içerisinde yürütülmesini sağlamak,<br />
− Bankamız çapında işe alım programlarını yürütmek,<br />
− Çalışanların işe başlama ve oryantasyon süreçlerini planlamak,<br />
− Atamaların yönetiminde kullanılmak üzere işgücü planlama araçları<br />
geliştirmek ve öngörülerinde bulunmak,<br />
− Çalışan bağlılığını ve çalışan performansını artırmak amacıyla performansa<br />
dayalı ödüllendirme stratejileri ile uyumlu ücret ve yan haklar stratejileri<br />
oluşturmak,<br />
− Banka genelinde İnsan Kaynakları iletişiminin geliştirilip sürdürülmesi ve<br />
genel politika, strateji ve programları belirlemek,<br />
− İnsan Kaynakları alanında hizmet veren tedarikçi firmalardan sağlanacak<br />
hizmetlerle ilgili aktiviteleri ve iletişimi yönetmek,<br />
− İnsan kaynakları süreçlerinin Banka mevzuatına uygunluğunu sağlamak için<br />
insan kaynakları denetim süreci geliştirmek ve uygulamaktır.<br />
34
İştirakler<br />
Kurulduğu günden bu yana finans sektörünün yanı sıra Türkiye’de sanayinin<br />
gelişmesine de büyük katkılar sağlamış bulunan İş Bankası’nın 2010 yılsonu<br />
itibariyle ana gruplarında faaliyet gösteren 28 şirkette doğrudan ortaklığı<br />
bulunmaktadır. İş Bankası kuruluşundan bugüne 290 şirkete iştirak etmiş; zaman<br />
içerisinde 262 şirketteki ortaklığını devretmiştir. Halen 28 şirkette doğrudan ortaklığı<br />
bulunan İş Bankası’nın dolaylı olarak kontrol ettiği şirket sayısı 87’dir.<br />
Genel Bilgiler<br />
Türkiye İş Bankası A.Ş. 26 Ağustos 1924 tarihinde Büyük Önder Mustafa<br />
Kemal Atatürk tarafından kurulan Türkiye İş Bankası A.Ş.kuruluşundan bugüne<br />
kadar geçen 86 yıllık sürede ülkemizin sanayi ve ticaret başta olmak üzere birçok<br />
alanda gelişmesinde çeşitli roller üstlenmiş ve önemli katkılarda bulunmuştur.<br />
Ülkemizin en büyük özel bankası olan Türkiye İş Bankası A.Ş. 1.119 adet yurtiçi ve<br />
yurtdışı şubesi, 3.861 adet ATM’den oluşan Türkiye’nin en büyük Bankamatik ağı,<br />
internet bankacılığı, telefon bankacılığı ve çağrı merkezi ile müşterilerine en hızlı<br />
şekilde bankacılık hizmetlerine erişme ve çok geniş bir yelpazede hem Banka’nın<br />
hemde iştiraklerinin sunduğu finansal ürünlerden ihtiyaçlarına uygun olanları seçme<br />
imkanı sağlamaktadır.<br />
Sermaye ve Ortaklık Yapısı<br />
Banka’nın kayıtlı sermaye tavanı 7 milyar TL olup, 31.12.2009 itibariyle<br />
3.079.638.671 TL düzeyinde olan ödenmiş sermayesi, 1.383.177,88 TL’lik bölümü<br />
iştiraklerden elde edilen bedelsiz hisse senetlerinden,1.057.425.285,70 TL’lik<br />
bölümü olağanüstü yedek akçelerden ve 361.552.865,42 TL’lik bölümü ise<br />
ödenmişsermaye enflasyon düzeltme farkından karşılanmak suretiyle 1.420.361.329<br />
TL artırılarak 4.500.000.000TL’ye yükseltilmiştir. Söz konusu sermaye artırımı<br />
İstanbul Ticaret Sicili Memurluğu’nca 23.02.2010 tarihinde tescil edilmiştir.<br />
Banka’nın ortaklık yapısında 31.12.2009 tarihine göre bir değişiklik bulunmamakta<br />
olup, Banka’nın hisse senetlerinin %41,54’üne T. İş Bankası A.Ş. Mensupları<br />
Munzam Sosyal Güvenlik ve Yardımlaşma SandığıVakfı, % 28,09’una Cumhuriyet<br />
Halk Partisi (Atatürk Hisseleri) sahiptir. Banka hisselerinin %30,37’likbölümü halka<br />
açıktır.<br />
35
Şube ve Personel Bilgileri<br />
30.06.2010 itibariyle Banka’nın toplam şube sayısı 1.119, toplam personel<br />
sayısı ise 23.665’dir. 1.119şubenin 15’i yurtdışı, 1.104’ü ise yurtiçi şubedir.<br />
Türkiye İş Bankası A.Ş Haziran-2010 Döneme Ilişkin Finansal Bilgiler ve<br />
Değerlendirmeler<br />
Tablo 1.16. Türkiye İş Bankası A.Ş Haziran-2010 Döneme Ilişkin Finansal<br />
Bilgiler<br />
1. DÖNEME İLİŞKİN ÖZET FİNANSAL VERİLER<br />
AKTİF KALEMLER (Bin TL) 2010/6 2009/12<br />
Nakit Değerler 745.538 884.514<br />
Bankalar ve Para Piyasalarından Alacaklar (1) 11.584.129 16.308.023<br />
Menkul Değerler (Net) 45.582.601 39.289.717<br />
Krediler 57.019.170 48.334.786<br />
Diğer 9.021.928 8.406.264<br />
Aktif Toplamı 123.953.366 113.223.304<br />
PASİF KALEMLER (Bin TL) 2010/6 2009/12<br />
Mevduat 80.403.460 72.177.063<br />
Alınan Krediler ve Para Piyasalarına Borçlar 21.102.672 20.727.737<br />
Özkaynaklar 14.315.282 13.493.528<br />
Diğer 8.131.952 6.824.976<br />
Pasif Toplamı 123.953.366 113.223.304<br />
GELİR VE GİDER KALEMLERİ (Bin TL) 2010/6 2009/6<br />
Faiz Gelirleri 4.868.922 5.274.073<br />
Faiz Giderleri 2.481.730 2.964.492<br />
Net Faiz Geliri 2.387.192 2.309.581<br />
Ticari Kar/Zarar 240.734 277.293<br />
Net Ücret ve Komisyon Gelirleri 633.527 608.856<br />
Diğer Gelirler 1.105.618 730.775<br />
Faaliyet Gelirleri Toplamı 4.367.071 3.926.505<br />
Diğer Faaliyet Giderleri 1.524.779 1.343.378<br />
Kredi ve Diğer Alacaklar Değer Düşüş Karşılığı 681.645 914.228<br />
VERGİ ÖNCESİ KÂR/ZARAR 2.160.647 1.668.899<br />
Vergi Karşılığı 359.095 298.494<br />
NET DÖNEM KÂRI/ZARARI 1.801.552 1.370.405<br />
BRÜT KAR (2) 2.842.292 2.583.127<br />
GÖSTERGE RASYOLAR 2010/6 2009/12<br />
Faiz Getirili Aktifler / Aktif Toplamı 89,9% 89,5%<br />
36
Tablo 1.16. Türkiye İş Bankası A.Ş Haziran-2010 Döneme Ilişkin Finansal<br />
Bilgiler (devamı)<br />
KREDİLER / AKTİF TOPLAMI 46,0% 42,7%<br />
Bireysel Krediler / Toplam Krediler 29,1% 31,2%<br />
Takipteki Krediler Oranı 4,8% 5,4%<br />
Vadesiz Mevduat / Toplam Mevduat 15,1% 15,6%<br />
Sermaye Yeterliliği Standart Oranı 17,4% 18,3%<br />
Ortalama Aktif Karlılığı (3) 3,0% 2,3%<br />
Ortalama Özkaynak Karlılığı (3) 25,9% 20,7%<br />
2010/6 2009/6<br />
Faaliyet Giderleri / Faaliyet Gelirleri 34,9% 34,2%<br />
Kaynak: http:// www.isbank.com. tr.<br />
Banka’nın Finansal Durumu ve Performansına İlişkin Değerlendirme<br />
İş Bankası, yılın ilk altı ayında aktif büyüklüğünü yılsonuna kıyasla %9<br />
oranında artırarak 123.953 milyon TL’ye çıkarmıştır. Bahse konu gelişimde krediler<br />
ve menkul değerler cüzdanında görülen sırasıyla %18 ve %16 oranlarındaki artışlar<br />
etkili olmuştur. Sene sonunda %43 olan kredilerin aktif içindeki payı %46’ya,<br />
%35olan menkul değerler cüzdanının payı ise %37’ye çıkmıştır. Kredilerde<br />
yılsonuna kıyasla % 18 oranında artış sağlayarak sektörün en çok kredi veren bankası<br />
konumuna gelen İş Bankası, söz konusu güçlü performansı ihtiyatlı kredi politikasını<br />
sürdürerek elde etmiştir. Kredilerdeki bu olumlu tablonun oluşumunda, kurumsal ve<br />
ticari kredilerde sağlanan %22 oranındaki artışile konut kredilerinde ilk çeyrekte<br />
sergilenen başarılı performansın ikinci çeyrekte de devam ettirilmesi önemli rol<br />
oynamıştır. Diğer yandan, Banka bu dönemde de takibe intikal eden kredilere %100<br />
karşılık ayırmaya devam etmiştir. Özel bankalar arasında mevduattaki liderliğini de<br />
pekiştiren İş Bankası, sektörün üzerinde büyüyerek yılsonuna kıyasla toplam<br />
mevduatını %11 oranında artırmıştır. Bu dönemde Türk Parası mevduatta başarılı<br />
sonuçlar elde eden Banka, sektördeki büyümenin oldukça üstünde bir performans<br />
sergilemiştir. Türk Parası tasarruf mevduatını %15, Türk Parası ticari mevduatını %<br />
20 ve Türk Parası diğer mevduatını ise %42 oranlarında artırmayı başaran Banka’nın<br />
toplam Türk Parası mevduattaki büyümesi ise % 21 oranında gerçekleşmiştir. Önceki<br />
dönemlerde takibe intikal eden kredilerin tahsilinde sergilenen başarılı performansın<br />
37
katkısıyla diğer faaliyet gelirlerinin önceki yılın aynı dönemine kıyasla %81 oranında<br />
artırılmıştır. Bunun yanında kriz sonrasında ekonomide gözlenen iyileşme<br />
çerçevesinde takibe intikallerde yaşanan azalma ve net faiz gelirlerinde kaydedilen<br />
artış, Banka’nın karlılık performansını artırarak önceki yılın aynı dönemine göre<br />
%31’lik bir artışla 1.802 milyon TL net kar elde edilmesine olanak sağlamıştır. İş<br />
Bankası yılın ilk yarısında özkaynaklarını %6 oranında büyüterek 14.315 milyon<br />
TL’ye çıkarmıştır. Sermaye yeterlilik rasyosu ise %17,4 düzeyinde gerçekleşmiştir.<br />
Risk Komitesi<br />
Banka’nın konsolide ve konsolide olmayan bazda izleyeceği risk yönetimi<br />
strateji ve politikalarının hazırlanması, yönetim kurulunun onayına sunulması ve<br />
uygulamaların izlenmesi için faaliyette bulunan Risk Komitesi’nin üyeleri aşağıda<br />
belirtilmiştir:<br />
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) İç Sistemler Komitesi<br />
2 üyeden oluşan Komitenin Başkanı Yönetim Kurulu Başkanı Caner<br />
Çimenbiçer olup, diğer üye Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Savaş Taşkent’tir.<br />
Komite, Banka’nın KKTC şubelerinin faaliyetlerine yönelik olarak tesis ettiği iç<br />
sistemlerin etkinliğini ve yeterliliğini, bu sistemler ile muhasebe ve raporlama<br />
sistemlerinin yasa ve ilgili düzenlemeler çerçevesinde işleyişini ve üretilen bilgilerin<br />
bütünlüğünü gözetmek, bağımsız denetim kuruluşları ve diğer bankacılık faaliyetleri<br />
ile doğrudan ilgili olarak hizmet alınan kuruluşların yönetim kurulu tarafından<br />
seçilmesinde gerekli ön değerlendirmeleri yapmak, yönetim kurulu tarafından seçilen<br />
ve sözleşme imzalanan bu kuruluşların faaliyetlerini düzenli olarak izlemek ve<br />
eşgüdümünü sağlamakla görevli ve sorumludur.<br />
Kar Dağıtımına İlişkin Bilgiler<br />
Banka’nın Olağan Genel Kurul Toplantısı 31.03.2010 tarihinde yapılmıştır.<br />
Olağan Genel Kurul Toplantısında 2009 yılı faaliyetlerinden elde edilen<br />
2.372.407.037,66 TL tutarındaki net karın; İlgili mevzuat gereği dağıtıma konu<br />
olmayan iştirak ve gayrimenkul satış kazançlarından oluşan 7.764.995 TL’sinin özel<br />
bir fon hesabında tutulmak ve gerektiğinde sermayeye ilave edilmek üzere yedeklere<br />
aktarılmıştır. 2.364.642.042,66 TL’lik dağıtılabilir karın; 550.995.134,41 TL’sinin<br />
A, B ve C grubu paylara nakden, 4.865,59 TL’sinin kurucu hisselere nakden,<br />
38
121.372.471,01 TL’sinin Yönetim Kurulu Üyeleri, Genel Müdür ve personele nakit<br />
temettü olarak dağıtılmıştır. 1.692.269.571,65 TL’sinin ise yasal ve olağanüstü yedek<br />
akçe olarak ayrılmasına karar verilmiştir. 31.03.2010 tarihinde 1.692.269.571,65<br />
TL’nin yedek akçeler hesabına aktarımı gerçekleştirilmiş, 01.04.2010 tarihinden<br />
itibaren de nakit temettü dağıtımına başlanmıştır.<br />
Banka’nın Kredi Notları İle İlgili Gelişmeler<br />
Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Standard & Poor's, İş Bankası'nın<br />
"BB−" olan Uzun Vadeli Kredi notunu "BB"ye yükseltmiş, "Durağan" olan<br />
görünümünü "Pozitif"e çevirmiş, "BB−" olan Uzun Vadeli Mevduat notunu "BB"ye,<br />
"trA+" olan Uzun Vadeli Ulusal notunu ise "trAA"ya yükseltmiştir. Firma Bankanın<br />
"B" olan Kısa Vadeli Kredi ve Mevduat notları ile "trA−1" olan Kısa Vadeli Ulusal<br />
notunu ise teyit etmiştir. Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody's, İş<br />
Bankası'nın "B1" olan Yabancı Para Uzun Vadeli Mevduat Notunu "BA3"e<br />
yükseltmiştir. Firma aynı zamanda Bankanın Uzun ve Kısa Vadeli Türk Lirası<br />
Mevduat Notlarını sırasıyla "BAA2" ve "B−2" olarak teyit etmiştir. Söz konusu<br />
notların görünümü "Durağan"dır.<br />
İştirakler Portföyüne İlişkin Gelişmeler<br />
Yönetim Kurulu’nun 10.05.2010 tarihli kararı uyarınca, Banka’nın Anadolu<br />
Anonim Türk Sigorta Şirketi sermayesindeki %35,53 oranındaki payının grup<br />
şirketlerinden Milli Reasürans T.A.Ş.'ye satılmasına karar verilmiştir. Söz konusu<br />
satış için Hazine Müsteşarlığı’ndan izin alınmış olup, Rekabet Kurulu’nca bu işlemin<br />
1997/1 sayılı Rekabet Kurulu’ndan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar<br />
Hakkında Tebliğ kapsamında olmadığı kararına varılmıştır.<br />
Dönem İçinde Meydana Gelen Diğer Gelişmeler<br />
İş Bankası, The Banker dergisinin “Top 500 Banking Brands” sıralamasında<br />
91. sırada yer alarak ilk 100’e giren tek Türk bankası olmuştur. Euroweek tarafından<br />
bu yıl yedincisi düzenlenen, en iyi bankaların, en iyi yatırımcıların, en iyi<br />
borçlananların ve en iyi işlemlerin seçildiği "Syndicated Loans and Leveraged<br />
Finance" ödüllerinde İş Bankası 2009’da aldığı sendikasyon kredisi ile “En İyi Türk<br />
Kredisi” ödülünü kazanmıştır (Kaynak:http:// www.isbank.com. tr).<br />
39
1.2.3. Garanti Bankası Organizasyon Yapısı ve İnsan Kaynakları Yönetimi<br />
Garanti Bankası Organizasyon Yapısı ve Genel Bilgiler:<br />
Garanti, vizyon ve misyonunu gerçekleştirmek için izleyeceği stratejilerini<br />
belirlerken tüm çalışanlarının uyacağı kurumsal değerlerini de tanımlar. Her<br />
kademedeki Garanti çalışanı için vazgeçilmez olan bu değerler, onların aynı zamanda<br />
özümsedikleri birer iş ve yaşam biçimi kuralıdır."Müşteriler." Tüm faaliyet ve<br />
çabalarının odak noktasıdır. Müşteri memnuniyetini her zaman beklentilerinin<br />
üzerinde sağlamayı hedefler. Dürüst, saygılı, nazik, yardımcı, çözümcü ve güler<br />
yüzlüdür. Kanunlara ve yasal düzenlemelere titizlikle uyar, bundan taviz vermez.<br />
Birey ve örgüt olarak vicdanın rahat olması çok önemlidir."en önemli unsur<br />
insandır" En büyük önemi insan beynine verir ve sürekli insana yatırım yapar.<br />
Kalitenin gücü ve teminatı tüm çalışanlarıdır. Her bir çalışanı kaliteyi amaç<br />
edinmiştir. Yetkilendirilmelerine önem verir. İnisiyatif kullanmaya özendirir. Onları<br />
yaratıcı ve üretken kılan "istek" enerjisine inanır. Bankada çalışan herkesin "kendi<br />
işinin lideri" olduğuna ve yaptığı işi en iyi onun bildiğine inanmaktadır.<br />
Etkin ekip çalışmasına ve açık iletişime inanır. Bunlardan ödün vermez. Katı<br />
hiyerarşiye karşıdır. Genel Müdür'den en alt kademedeki personele ve ilişkide<br />
bulunduğu tüm kuruluşlara kadar vizyona ulaşmak için, tek vücut halinde çalışır.<br />
Etkin ekip çalışmasını artan bir işbirliğiyle, karşılıklı güven ve saygıyla sürdürür.<br />
Kalitesi mevcut durumu korumak yerine sürekli gelişimle sürdürür. Sürekli<br />
gelişim için çalışanlara ve teknolojiye yatırım yapmak, politikasının ayrılmaz bir<br />
parçasıdır. Garanti Bankası çalışanlarının asli görevi, kalite standartlarını sağlamak,<br />
ürün ve hizmet kalitesini sürekli geliştirmektir. Kalite geliştirme konusundaki<br />
yaklaşım tarzı proaktiftir. Yani, müşteri, ihtiyaç ve beklentilerini dile getirmeden<br />
önce, banka bunları saptayıp giderme yönünde çaba göstermektedir.<br />
Topluma, doğal çevreye ve insanlığa yararlı olmak için azami çaba gösterir.<br />
Garanti'nin ortaya koyduğu mükemmel örneğin, sadece bankacılık sektöründe değil,<br />
ülke ekonomisi genelinde örnek alınacağına ve ülkemizin gelişmesine büyük katkısı<br />
olacağına inanır. Stratejisi Sürekli değer yaratarak uzun vadeli sürdürülebilir büyüme<br />
kaydetmektir (http:// www.garanti.com. tr).<br />
40
Stratejinin Temel Yapıtaşları<br />
Müşteriye odaklılık<br />
Yenilikçi ürün ve yüksek hizmet kalitesi; Rakipsiz bir yetkinlik, deneyim ve<br />
uygulama yetisi; Banka çapında üstün iş süreçleri, Müşteri memnuniyeti anayasası;<br />
Teknolojik yeniliğin sürekliliğine odaklılık<br />
İş alanlarıyla bütünleşik, sürekli gelişen, en iyi ve hızlı teknolojik donanım;<br />
En güncel bilişim altyapısı ile müşterilerine hizmet sunmaktır.<br />
Yetkin insan kaynağına odaklılık<br />
İnsan kaynaklarının yetkinlik ve verimliliğinin sürekli geliştirilmesi;<br />
Performans tabanlı teşvik sistemi uygulamaktır.<br />
Operasyonel etkinliğe odaklılık<br />
Verimlilik artışına odaklılık; Maliyet ve gelir sinerjilerine odaklılıktır.<br />
Disiplinli büyümeye odaklılık<br />
Gerçek bankacılık doğrultusunda, sürdürülebilir ve kârlı bilanço büyümesi;<br />
Güçlü aktif kalitesi; Hedef piyasalara ve yaygın müşteri tabanına ulaşmak için üstün<br />
hizmet ve dağıtım yetkinlikleri oluşturmaktır.<br />
Sürdürülebilir gelir kaynaklarına ve kârlılığa odaklılık<br />
Yüksek getirili ürünlere ve kârlı iş alanlarına yoğunlaşmak; Faiz dışı gelirleri<br />
artırmak; Müşteri kaynaklı gelir yaratmaya önem vermek; Fonlama maliyetini ve<br />
serbest sermayeyi sürekli olarak geliştirmek; Müşteri bağlılığı yaratan ürün ve<br />
paketlere öncelik vererek, üst ve çapraz satış fırsatlarını geliştirmektir.<br />
Güçlü dağıtım kanallarına odaklılık<br />
Yaygın ve verimli şube ağı; Alternatif dağıtım kanallarının etkin ve ağırlıklı<br />
kullanımı<br />
Risk yönetimi ve denetimine odaklılık<br />
Uluslararası standartlarda risk ölçümlemeleri; Riskin getiriyle<br />
ilişkilendirilerek ekonomik sermayenin optimum dağılımını sağlayan portföy bazında<br />
risk yönetimi; Proaktif denetim sistemleri.<br />
41
Kurumsal yönetim ve sosyal sorumluluğa odaklılık<br />
Kurumsal yönetim, etik ve kurumsal değerlere bağlılık; Toplum ve çevre için<br />
değer üretmeyi gözeten bir yaklaşımla, toplumsal gelişim için yüksek standartlar<br />
geliştirmek ve bu alanda aktif bir rol oynamaktır.<br />
Garanti İnsan Kaynakları Politikası<br />
En önemli kaynağı insana, en büyük değeri vermektedir. Garanti’nin insan<br />
kaynağına bakışının temelinde insana yatırım ilkesi yer alıyor. Tüm gelişmelerin<br />
arkasında insan kaynağı olduğunun bilinciyle genç ve yaratıcı beyinleri sürekli<br />
olarak Garanti Bankası'na katmak, eğitmek ve geliştirmek, çalışanlara yeteneklerini<br />
gösterebilecekleri ortamlar sağlamak, fırsatlar sunmak, başarılarını görmek ve<br />
ödüllendirmek tüm sistemin temel yapı taşlarını oluşturmaktadır.<br />
Garanti'nin insan kaynakları politikası; insana önem ve öncelik vermek,<br />
sürekli yatırım yapmak, eğitimler için gerekli kaynağı ayırmak, kurum içinden<br />
yükselmeye öncelik tanımak, bu amaçla programlar uygulamak, insan kaynakları<br />
sistemleri geliştirmek, açık iletişim ortamının öncülüğünü yaparak katılımcılığı<br />
sağlamak, adil ve objektif tutum sergilemek ve uluslararası standartlarda<br />
uygulamalar geliştirmek şeklinde özetlenebilir. Bu çerçevede, İnsan Kaynakları<br />
Müdürlüğü'nün misyonu, örgütün iş hedeflerine ulaşma sürecinde etkin insan<br />
kaynakları politikaları uygulayarak stratejik bir rol üstlenmek olarak tanımlanır.<br />
İnsan Kaynakları Müdürlüğü bu amaçla Garanti'nin etik değerleri çerçevesinde;<br />
Garanti Bankası'nın iş hedeflerini bilmek, işkollarına ve sahaya yakın olmak, doğru<br />
göreve doğru kişiyi yerleştirmek için objektif ölçme ve değerleme araç ve yöntemleri<br />
uygulamak, banka stratejileri doğrultusunda insan kaynakları uygulamaları<br />
geliştirmek, çalışanların motivasyonlarını artırıcı çalışmalar yapmak, çalışanlara<br />
kendilerini ifade edebilmeleri için açık iletişim ortamları yaratmak, çalışanlara<br />
yetkinlik, bilgi, beceri, gereksinim ve beklentileri doğrultusunda “kariyer<br />
danışmanlığı” yapmak ve kişisel gelişim için gerekli eğitimlerin alınmasını sağlamak<br />
ilkeleriyle hareket etmektedir.<br />
Çalışanlarla ilişkileri yürütmek amacıyla Garanti Bankası'nda son 10 yıldır<br />
faaliyet gösteren ve “İşveren Marka Yönetimi ve Çalışanla ilişkiler”<br />
fonksiyonlarından sorumlu olan bir yapılanma mevcut. Tüm kurum içi yükselmeler<br />
42
ve görevler arası geçişler için standart ölçütler (deneyim, görevde çalışma süresi,<br />
performans, yetkinlik değerlendirmesi, sınav, mülakat vb.) oluşturulup, kariyer<br />
haritaları kapsamında şeffaf bir yaklaşımla tüm bankaya ilan edilmektedir.<br />
Garanti'de çalışanlar, seçtikleri kariyer yoluna göre yönlendirip desteklemektedir.<br />
Garanti Bankası'nın ücret sistemi, göreve göre ücretlendirme temeline<br />
dayanır. Benzer işi yapan kişiler benzer ücret alıyor. Görevler, o görevin gerektirdiği<br />
yetkinlikler, taşıdığı risk, yönetilen kişi sayısı gibi objektif ölçütlerle puanlanıyarak<br />
ücretlendirmektedir.<br />
Garanti'nin performans sistemi ise hedeflere ve bunların gerçekleştirilmesine<br />
bağlı olarak çalışanların performansını ölçer. Garanti Bankası'nın çalışanlarına, EVA<br />
(Economic Value Added/Ekonomik Katma Değer) finansal başarı metriğine ve Sat<br />
Kazan prim sistemine göre başarı primi ödenir. Bu ve benzeri sistematik yaklaşımlar<br />
sonucunda, Garanti'nin çalışanlarından ayrımcılık konusunda herhangi bir şikayet<br />
gündeme gelmiyor. Sistematik prim ve performans modelleri, çalışanlar arasında<br />
adaleti sağlarken, aynı zamanda gider yönetimi ve verimlilikte de önemli ve etkin<br />
yönetim araçlarıdır. Kârlılık ve risk yönetimine dayalı EVA modeli ile ilgili 2003<br />
yılından itibaren yapılan ödemeler, tüm şube çalışanlarında bu kriterler kapsamında<br />
önemli farkındalık sağlar. Üç ayda bir yapılan sektör analizleri ile gerek ücretlerin,<br />
gerek şube ve genel müdürlük çalışan sayılarının, gerekse de şube devinimlerinin<br />
takibi sağlanarak, sektör dinamiklerinin insan kaynağı stratejilerindeki etkileri göz<br />
önüne alınır. Sahip olduğu düşük devinim oranları ve kontrollü kişi başı personel<br />
giderleri ile Garanti, sektörde öncü bir konuma sahiptir.<br />
Kurumsal değerlere uygun politikalar istikrarı sağlar. Garanti Bankası hisse<br />
senetlerinin kâr dağıtımına ilişkin esaslar, Ana Sözleşme'nin 45, 46 ve 47'nci<br />
maddelerinde açıklanır. Banka geçmiş yıllarda kârını sermayeye ekleyerek bedelsiz<br />
hisse senedi olarak da dağıtım yapmıştır. Garanti Bankası, kâr dağıtımını Ana<br />
Sözleşme'nin 46'ncı maddesi uyarınca Yönetim Kurulu kararıyla Genel Kurul'un<br />
onayına sunuyor. Dağıtım kararı, Genel Kurul Toplantısı'nda onaylanması halinde<br />
yürürlüğe girerken, alınan kararlar aynı gün İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'na<br />
bildirmektedir.<br />
43
T.Garanti Bankası A.Ş. şubeleri, iştirakleri ve bağlı kuruluşları Suç<br />
gelirlerinin aklanması, terörizmin finansmanı ve bağlantılı diğer suçlar ile olan<br />
mücadelede gerek ulusal gerekse uluslararası alandaki tüm çabaları desteklemeyi,<br />
tüm yasalara ve diğer yasal düzenlemelere uymayı hedeflemektir. Aklama suçu,<br />
suçtan elde edilen gelirlerin yasadışı kaynağının gizlenmesi olarak tanımlanabilir.<br />
Kara para aklama süreci genellikle 3 aşamadan oluşur: Yerleştirme (suç<br />
gelirinin Finansal sisteme sokulması) Ayrıştırma (suç gelirini kaynağından<br />
uzaklaştırmak) Bütünleştirme (yasadışı kaynağı ile bağlantısı kesilen fonun Finansal<br />
sisteme aklanmış bir şekilde sokulması)<br />
Finansal kurumlar kara para aklama sürecinin herhangi bir aşamasında<br />
kullanılabilir. Maksatlı olmasa da aklama suçuna karışmış bir kuruluşun itibarının<br />
zedelenmesi riski bulunmaktadır.<br />
Garanti Bankası’nın bankacılıktaki temel ilkeleri aşağıda sıralanmıştır;<br />
Tüm yasal düzenlemelere uyum, Ulusal ve uluslararası bağlamda düzenleyici<br />
otoriteler ile işbirliği yapmak, Etik iş ilkelerine uyum.<br />
Garanti'nin Genel Müdürlüğü İstanbul, Türkiye'dedir. Garanti 5411 Sayılı<br />
Bankacılık Kanunu’na bağlı olarak faaliyet göstermekte ve Bankacılık Düzenleme ve<br />
Denetleme Kurumu (BDDK) tarafından denetlenmektedir. Türkiye Cumhuriyeti’nin<br />
finansal istihbarat birimi, T.C.Maliye Bakanlığı'na bağlı Mali Suçları Araştırma<br />
Kurulu Başkanlığı (MASAK) olup merkezi Ankara’dadır.<br />
Türkiye Cumhuriyeti, Mali Eylem Görev Grubu (Financial Action Task Force<br />
- FATF) üyesidir ve suç gelirlerinin aklanması ile mücadelede FATF standartları ile<br />
uyumlu yasal düzenlemelerini uygulamaya sokmuştur.<br />
Yasal düzenlemelerin amacı kara paranın aklanmasının ve terörizmin<br />
finansmanının önlenmesi ve bu konularda uygulanacak esasları belirlemektir.<br />
Garanti hem Türkiye’de hem de faaliyetlerde bulunduğu diğer ülkelerde, suç<br />
gelirlerinin aklanmasının, terörizmin finansmanının ve bağlantılı diğer suç<br />
faaliyetlerinin önlenmesi hakkındaki yasal düzenlemelere uyum sağlayacak şekilde<br />
suç gelirlerinin aklanmasının önlenmesi programı geliştirir ve uygular.<br />
44
Bu program; Yazılı politika ve prosedürleri; Uyum Görevlisi atamayı;<br />
Aklama (A-ML) politika ve prosedürleri; Programın uygulamadaki etkinliğini ve<br />
gelişmelerini test edecek denetimi; Hem Türkiye hem de faaliyette bulunulan diğer<br />
ülkelerin yasal düzenlemelerine uygun faaliyet gösterilmesini güvence altına alacak<br />
iç denetim ve kontrol sistemini; İlgili personele konu ile ilgili eğitim vermeyi kapsar.<br />
AML programı tüm personelin sorumluluğundadır.<br />
Politika ve Prosedürler özetle aşağıdaki gibidir;<br />
Müşteriler hakkında doğru ve yeterli bilgi sahibi olmak, işlemleri izlemek,<br />
müşterilerin bankacılık faaliyetlerinin müşterileri gelir, varlık, meslek bilgileri ile<br />
uyumlu olup olmadığını izlemek vb. Gerekli müşteri bilgi ve belgeleri temin<br />
edilmeden müşterilere hesap açılmaz. Hesaplar, gerçek müşteri adı ile açılır. Anonim<br />
ve kod isimlerle hesap açılmaz. Müşteri bilgi ve belgeleri, işlemler ile ilgili kayıtlar 8<br />
yıl üre ile muhafaza edilir. Tüm şüpheli işlemler ilgili otoriteye raporlanır.<br />
Muhabirlerle hesap açılışlarında kurumu tanımak adına yeterli bilgi ve belge<br />
alınır, kurumun kara paranın aklanmasının önlenmesi ve müşteri tanı politikaları<br />
hakkında bilgi edinilir. Tabela bankları ile iş ilişkisi içerisine girilmez. Gerektiğinde<br />
düzenleyici otoriteler ile işbirliği içerisinde çalışır. İşbirliği, bilgi sağlama, hesaplara<br />
bloke koyma gibi işlemleri içerir.<br />
Garanti Bankası, 1946 yılında Ankara’da kurulmuş olan, 1983′te finans,<br />
sanayi ve hizmet sektörlerinde faaliyet gösteren Doğuş Holding’na katılmış olan bir<br />
Türk bankasıdır. Halen %27,54′lük hissesi Doğuş’a ait olan Garanti, 1990 yılında ilk<br />
halka arzı gerçekleştirdi, 1993′te ise Türkiye’de ilk defa yurtdışına hisse ihracı<br />
gerçekleştiren kurum oldu. Bugün, Garanti’nin sermayesinin %47′si halka açıktır.<br />
“Mini Bank”, Ekim 2002 yılında kurulmuş olan bir çocuk bankasıdır 23 Aralık 2005<br />
tarihinde Doğuş Grubu ile General Electric Consumer Finance (GECF) arasında eşit<br />
ortaklık prensibi çerçevesinde imzalanan stratejik ortaklık anlaşması ile GECF<br />
Garanti Bankası’nın sermayesinin %25.5’ini 1.555 milyar ABD doları karşılığında<br />
satın alarak banka yönetiminde Doğuş Grubu ile eşit ortaklık hakkına sahip olmuştur.<br />
Hollanda’da Garanti Bank International ve Rusya’da Garanti Bank Moscow isimli<br />
bankaları bulunan Garanti, iş bankası ile birlikte Çin’de temsilciliği bulunan iki Türk<br />
bankasından biridir.<br />
45
Garanti Organizasyon Yapısı<br />
İç Kontrol & Risk Yönetimi: Teftiş Kurulu; İç Kontrol Merkezi; Risk<br />
Yönetimi; Güvenli Operasyon<br />
Stratejik Planlama Başkanlığı: Stratejik Planlama; Yatırımcı İlişkileri;<br />
Ekonomik Araştırmalar<br />
Finans & Muhasebe: Genel Muhasebe; Konsolidasyon & Uluslararası<br />
Muhasebe; Finansal Planlama ve Analiz<br />
Bireysel Bankacılık: Bireysel Bankacılık Pazarlama; Çağrı Merkezi; Şubesiz<br />
Bankacılık; Özel Bankacılık Pazarlama<br />
KOBİ Bankacılığı: KOBİ Bankacılığı Pazarlama; Kurumsal Marka<br />
Yönetimi ve Pazarlama İletişimi<br />
Ticari Bankacılık: Ticari Bankacılık Pazarlama<br />
Finansal Kurumlar ve Kurumsal Bankacılık: Finansal Kurumlar; Nakit<br />
Yönetimi ve İşlem Bankacılığı; Kurumsal Bankacılık Koordinasyon<br />
Krediler: Ticari Kurumsal Krediler; Bireysel Krediler; KOBİ Krediler; Kredi<br />
Politikaları<br />
İnsan Kaynakları Yatırım Bankacılığı: İnsan Kaynakları; Eğitim; Sigorta<br />
ve Emeklilik Koordinasyon; Yatırım Bankacılığı; Özel Bankacılık Ürün Yönetimi<br />
Teknoloji Operasyon Yönetimi Merkezi Pazarlama: Müşteri İlişkileri<br />
Yönetimi & Pazarlama; Organizasyon & Süreç Gelişim<br />
Ürün Geliştirme ve İnovasyon Yönetimi; ABACUS (Merkezi Operasyon)<br />
Bilgi Teknolojileri ve Veri Güvenliği Yönetimi; Garanti Teknoloji<br />
Hazine: Hazine; Hazine Pazarlama ve Finansal Çözümler; Aktif/Pasif<br />
Yönetimi, Türev Ürünler<br />
Destek Hizmetleri: İnşaat; Satın Alma ve Emlak; Ticari Ürünler Risk İzleme<br />
Uluslararası İş Geliştirme: Uluslararası İş Geliştirme<br />
Hukuk Hizmetleri: Hukuk; Proje Finansmanı: Proje Finansmanı<br />
Ödeme Sistemleri & Risk İzleme: Bireysel Ürünler Risk İzleme; GÖSAŞ.<br />
46
Garanti Bankası Haziran 2010 Garanti'nin Başlıca Finansal Göstergeleri<br />
Tablo 1.17. Garanti'nin Başlıca Finansal Göstergeleri<br />
GARANTİ'NİN PAZAR PAYLARI HAZİRAN 2010<br />
Aktifler %12.8<br />
Nakdi Krediler %13.6<br />
- TL Krediler %11,1<br />
- YP Krediler %20.0<br />
Kredi Kartı - Alışveriş Cirosu %20,5<br />
Kredi Kartı - İşyeri Cirosu %21,7<br />
Tüketici Kredileri %11,2<br />
Mevduat %12,4<br />
- Vadesiz Mevduat %15,4<br />
- TL Mevduat %10,6<br />
- YP Mevduat %16,1<br />
Yatırım Fonu %15,6<br />
Rakamlarla Garanti Haziran 2010<br />
Şube Ağı 812<br />
- Yurtiçi 803<br />
- Yurtdışı 9<br />
Çalışan Sayısı 17.262<br />
ATM 2.862<br />
POS * 376.126<br />
Toplam Müşteri Sayısı 9.344.535<br />
İnternet Bankacılığı Müşteri Sayısı 1.582.517<br />
Telefon Bankacılığı Müşteri Sayısı 1.367.303<br />
Kredi Kartı Sayısı 8.106.214<br />
Kaynak: BDDK Haftalık Veriler – Ticari Bankalar (http:// www.garanti.com. tr.)<br />
Tablo 1.18. Garanti Bankası Ortaklık Yapısı (31 Aralık 2009 İtibarıyla)<br />
ORTAKLAR HİSSE ADEDİ NOMİNAL (TL) PAY<br />
(%)<br />
DOĞUŞ HOLDİNG A.Ş. 112.150.416.189 1.121.504.161,89 26,7025<br />
DOĞUŞ ARAŞTIRMA,<br />
15.955.423.702 159.554.237,02 3,7989<br />
GELİŞTİRME VE MÜŞ. HİZ. A.Ş.<br />
DOĞUŞ NAKLİYAT VE TİC A.Ş. 60.654.629 606.546,29 0,0144<br />
DOĞUŞ GRUBU TOPLAMI 128.166.494.520 1.281.664.945,20 30,5158<br />
GE ARAŞTIRMA VE MÜŞ. LTD. 87.571.249.898 975.712.498,98 20,8503<br />
DİĞER ORTAKLAR 204.262.255.582 2.042.622.555,82 48,6339<br />
GENEL TOPLAM 420.000.000.000 4.200.000.000,00 100,00<br />
47
Garanti Kurumsal Profil (Garanti: Üstün Bankacılık İş Modeli)<br />
63 yıllık köklü bir geçmişe sahip olan Garanti Bankası, bugün 78 milyar<br />
ABD Doları'na ulaşan aktif büyüklüğü ile Türkiye'nin en büyük ikinci özel bankası.<br />
Garanti, kurulduğu günden beri izlediği verimli, kârlı ve sürdürülebilir büyüme<br />
stratejisiyle faaliyet gösterdiği tüm alanlarda pazar payını artırmaya devam ediyor.<br />
Sahip olduğu fark yaratan, yetkin ve dinamik insan kaynağı; benimsediği müşteri<br />
odaklı hizmet yaklaşımı; kaliteden ödün vermeden sunduğu inovatif ürün ve<br />
hizmetler, Garanti'yi Türk bankacılık sektöründe öncü ve lider bir konuma taşıyor.<br />
Çizdiği başarılı, sağlam ve istikrarlı grafik Garanti'nin dünya çapında da tanınan,<br />
"evrensel bir banka" olmasını sağlamaktadır.<br />
Garanti Bankası; 17 bin çalışanı ile 9 milyon müşterisinin her türlü finansal<br />
ihtiyacına cevap veriyor. Kurumsal, özel, ticari, KOBİ, bireysel ve yatırım<br />
bankacılığı dahil olmak üzere tüm işkollarında faaliyet gösteren Garanti; ödeme<br />
sistemleri, bireysel emeklilik, finansal kiralama, faktoring, menkul değerler ve<br />
portföy yönetimi alanlarında hizmet veren dokuz iştiraki ile entegre bir finansal<br />
hizmetler grubu niteliği taşımaktadır.<br />
Garanti Bankası; toplam 792 şube, 3 bin'e yakın ATM, ödüllü Çağrı<br />
Merkezi, üstün bir teknolojik altyapıya sahip mobil ve internet şubelerinden oluşan<br />
güçlü ve yaygın bir dağıtım ağı ile müşterilerine ulaşıyor. Şube ağını merkezi<br />
operasyon yönetimi, üstün veri ambarı, yönetsel raporlama sistemleri ve etkin<br />
alternatif dağıtım kanallarıyla destekleyen Garanti; bir yandan da alternatif dağıtım<br />
kanallarına sürekli yatırım yaparak operasyonel etkinliğini ve kârlılığını artırıyor ve<br />
bu alandaki liderliğini sürdürmektedir.<br />
Geliştirdiği yeni ve yaratıcı ürünler ile sadece Türkiye'de değil, dünya<br />
bankacılığında da birçok ilke imza atan Garanti Bankası; dinamik iş yapış biçimi ve<br />
teknolojik inovasyona verdiği önem ile fark yaratmaya, her türlü koşulda<br />
müşterilerinin yanında yer alarak onların hayatını kolaylaştırmaya devam ediyor.<br />
Garanti'nin, 46 milyar ABD Doları'nın üzerindeki nakdi ve gayri nakdi kredi<br />
portföyüyle Türkiye'nin en çok kredi veren bankası olmasında, müşterilerine<br />
sunduğu kişiselleştirilmiş çözümlerin ve zengin ürün yelpazesinin de önemli bir payı<br />
bulunuyor. Gelişmiş risk yönetimi sistemleri ve yerleşik risk kültürü sayesinde<br />
48
Kurumsal yönetim alanındaki en iyi uygulamaları kendine örnek alan Garanti<br />
Bankası'nın yönetiminde iki güçlü kurum, Doğuş Holding ve GE Capital, eşit<br />
ortaklık ilkesiyle hareket ediyor. Yüzde 49'u halka açık olan Garanti'yi, yetkin<br />
yönetim anlayışı ve ihtiyatlı risk yönetimi yaklaşımı, güçlü ve saygın bir marka<br />
olarak öne çıkarmaktadır.<br />
Garanti, bankacılık hizmetleriyle sektöre ve ülke ekonomisine sağladığı<br />
katkıların yanı sıra içerisinde bulunduğu topluma da katma değer sağlamayı<br />
amaçlıyor. Bu hedefle hayata geçirdiği kültür, sanat, çevre, eğitim ve spor<br />
alanlarındaki toplumsal paylaşım projeleri, Garanti'nin hem kurumsal misyonuna<br />
verdiği önemi hem de sürdürülebilirlik konusundaki duyarlılığını yansıtmaktadır.<br />
(http:// www.garanti.com. tr).<br />
1.2.4. Akbank Organizasyon Yapısı ve İnsan Kaynakları Yönetimi<br />
Tablo 1.19. Akbank’da Nitelikli Paya Sahip Kişi ve Kuruluşlar<br />
Ad Soyad - Ticari Ünvanı Pay Tutarları<br />
(Nominal)<br />
Ödenmiş Paylar<br />
(Nominal)<br />
Pay Oranları<br />
Ödenmemiş<br />
Paylar<br />
Hacı Ömer Sabancı Holding A.Ş. 1.630.021 % 40,75 1.630.021<br />
Citibank Overseas Investment<br />
Corporation<br />
800.000 % 20,00 800.000<br />
Uzun vadede sürdürülebilir özkaynak getirisini asgari %20 gerçekleştirmek,<br />
Toplam aktifler pazar payını %12’den %18’e yükseltmek, Nitelikli insan kaynağının<br />
çalışmak istediği şirketler arasında en ön sırada yer almak, Türkiye’deki en yüksek<br />
marka değerine sahip şirket olmaktır.<br />
− Güçlü sermaye yapısına ve yüksek bir sermaye yeterlilik oranına sahiptir<br />
− Türkiye’de verilebilecek en yüksek bireysel ve finansal güç notlarına sahiptir<br />
− Türkiye geneline yayılmış 877 şubesi vardır<br />
− Kalıcı ve yaygın fonlama tabanına sahiptir<br />
− Geniş müşteri portföyü ve yeni müşteri edinme potansiyeline sahiptir<br />
49
− Yaygın ve çeşitlendirilmiş kredi portföyüne ve çok düşük bir sorunlu kredi<br />
oranına sahiptir<br />
Akbank, 1948 yılının Ocak ayında, Adana’da, yerel bir banka olarak<br />
kurulmuştur. Kuruluş amacı bölgedeki pamuk üreticilerine finansman sağlamak olan<br />
Banka, 14 Temmuz 1950’de, Sirkeci’de ilk İstanbul şubesini açmıştır. 1954 yılında<br />
genel müdürlüğünün İstanbul’a taşınmasının ardından şube sayısını hızla artıran<br />
Akbank, 1963 yılında tüm bankacılık işlemlerinde otomasyona geçmiştir.1990<br />
yılında halka açılan Akbank, 1998 yılında ikincil halka arz ile American Depository<br />
Receipt (ADR) olarak da uluslararası piyasalarda işlem görmeye başlamıştır.<br />
1996 yılında Ak Yatırım Menkul Değerler A.Ş. (AKYatırım), 1998 yılında<br />
Ak Yatırım Ortaklığı A.Ş., 2000 yılında Ak Portföy Yönetimi A.Ş. (AKPortföy) ve<br />
Özel Bankacılık Bölümü, 2003 yılında da Ak Emeklilik A.Ş. kurulmuştur. Akbank<br />
2005 yılında Ak Finansal Kiralama A.Ş.’yi (AKLease) bünyesine katmıştır. Şubat<br />
2006’da ise Ak Emeklilik, Ak Sigorta A.Ş.’ye satılmıştır.<br />
Akbank, yurtdışındaki faaliyetlerini Hollanda (Akbank N.V.), Almanya<br />
(Akbank AG) ve Dubai’de (Akbank Dubai Limited) bulunan iştirakleri ve Malta’da<br />
bulunan bir şubesiyle sürdürmektedir. Akbank, temel bankacılık hizmetlerinin yanı<br />
sıra bireysel, KOBİ, kurumsal, özel bankacılık ve uluslararası ticaretin finansmanı<br />
hizmetlerini sunmaktadır. Bankacılık dışı finansal hizmetlerle sermaye piyasası ve<br />
yatırım hizmetleri ise Banka’nın iştirakleri tarafından verilmektedir. Sahip olduğu<br />
ileri bilgi teknolojileri ve deneyimli bankacılardan oluşan personeliyle Akbank, geniş<br />
bir yelpazede yer alan bireysel ve kurumsal müşterilerine üstün nitelikli hizmet<br />
sunmaya odaklanmıştır.<br />
Toplam 877 şubesi ve 15 bine yakın personeliyle yurtiçinde güçlü ve yaygın<br />
bir dağıtım ağına sahip olan Akbank, faaliyetlerini İstanbul’daki genel müdürlüğü ve<br />
yurt çapındaki 20 bölge müdürlüğü aracılığıyla sürdürmektedir. Geleneksel dağıtım<br />
kanalını oluşturan şubelerinin yanı sıra, bireysel ve kurumsal internet şubeleri,<br />
telefon bankacılığı şubesi, 2.500’ün üzerinde ATM’si, 260.000’den fazla POS<br />
terminali ve diğer yüksek teknoloji kanalları aracılığıyla müşterilerine bankacılık<br />
hizmetleri sunmaktadır.<br />
50
Citigroup’un Akbank’ın %20’sine stratejik ortak olma işlemi, 9 Ocak<br />
2007’de tamamlanmıştır. Citigroup’la stratejik ortaklık, Akbank’ın sunduğu<br />
bankacılık faaliyetlerinin geliştirilmesinde, mevcut ürün gamının iyileştirilmesinde<br />
ve yeni ürünlerin lansmanında katkı sağlamıştır.<br />
Akbank 2009 yılında, küresel ve yerel ekonomik gelişmeler ve bunların<br />
Banka için stratejik çıkarımlarını tartışarak değerlendirmelerde bulunmak üzere<br />
dünyanın önde gelen isimlerinin yer aldığı bir Uluslararası Danışma Kurulu<br />
oluşturmuştur.<br />
Ayrıca Akbank’ta kurumsal yönetim ilkelerine uyumun takibi ve kurumsal<br />
sosyal sorumluluk faaliyetlerinin yürütülmesinin izlenmesi amacıyla 2009 yılında<br />
Kurumsal Yönetim ve Sosyal Sorumluluk Komitesi kurulmuştur.<br />
2009’da inşasına başlanan ve Mayıs 2010’da hizmete girecek olan<br />
Çayırova'daki Akbank Bankacılık Merkezi yalnızca Türkiye’nin değil, bölgenin en<br />
yüksek işlem kapasitesine sahip operasyon merkezi olacaktır. En ileri teknolojiyle<br />
donatılacak olan dev merkezin Türkiye’yle birlikte çevre ülkeleri de kapsayan geniş<br />
bir coğrafyanın bankacılık merkezi olması hedeflenmektedir.<br />
Güçlü sermayesi, istikrarlı mevduat yapısı, ucuz maliyetli yabancı kaynak<br />
temin olanakları ve aktiflerinde gerçekleştirdiği büyümeyle Akbank, Türk bankacılık<br />
sektöründe öncü banka konumunu sürdürmektedir. 2009 yılı sonunda Banka’nın<br />
konsolide net kârı 2.723 milyon TL (yaklaşık 1.831 milyon ABD Doları), toplam<br />
konsolide aktifleri ise 102.833 milyon TL (yaklaşık 69.141 milyon ABD Doları)<br />
olarak gerçekleşmiştir. Banka’nın konsolide sermaye yeterlilik oranı, %21,0 ile<br />
sektördeki en yüksek oranlardan biridir.<br />
Akbank, 2009 yılında da yurtdışı piyasalardan uygun koşullarda kredi<br />
sağlamayı sürdürmüştür. Akbank’ın yurtdışından alınan kredileri 2009 yılsonu<br />
itibarıyla 5,9 milyar ABD Doları’na ulaşmıştır. Akbank hisse senetleri %28,63<br />
oranındaki halka açıklık oranıyla İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’na kotedir.<br />
Yurtdışında ise Banka’nın “Level 1” depo sertifikaları ABD’de OTC piyasasında<br />
işlem görmektedir. 31 Aralık 2009 tarihi itibarıyla piyasa değeri 19.061 milyon ABD<br />
Doları olan Akbank, İMKB’de en yüksek piyasa değerine sahip şirkettir<br />
51
Kurumsal yönetim, şeffaflık ve etik değerlere bağlılık, Akbank’ın her zaman<br />
önceliği olmuştur.<br />
− Temettü politikasını açıklayan ilk bankadır (2003).<br />
− Kurumsal Yönetim İlkeleri’ni faaliyet raporunda duyuran ilk bankadır (2003).<br />
− Kurumsal Yönetim İlkeleri’ni web sitesinde duyuran ilk bankadır (2004).<br />
− Kurucu hisselerini geri satın alan ilk bankadır (2005).<br />
− Küresel İlkeler Sözleşmesi Raporu’nu (Global Compact) yayımlayan ilk<br />
bankadır (2010).<br />
− Karbon Saydamlık Projesi’nin (CDP) Türkiye’de hayata geçirilmesine destek<br />
olarak öncülük etmiştir (2010).<br />
Akbank 2009 yılında kurumsal yönetim ilkelerine uyumun takibi ve kurumsal<br />
sosyal sorumluluk faaliyetlerinin yürütülmesini gözetmek amacıyla Kurumsal<br />
Yönetim ve Sosyal Sorumluluk Komitesi’ni oluşturmuştur.<br />
Banka yönetimi, ortakları, çalışanlar ve üçüncü şahıslar (müşteriler, kanun<br />
otoriteleri, tedarikçiler ve Banka’nın bağlantıda bulunduğu her türlü kişi ve<br />
kurumlar) arasındaki ilişkileri düzenleyen temel yönetim ilkeleri aşağıda yer<br />
almaktadır. Çalışma ve faaliyetlerinde, müşteriler, çalışanlar, hissedarlar, kanun<br />
otoriteleri ve diğer, kurum ve kuruluşlar ile olan ilişkilerimizde dürüstlük ilkesine<br />
bağlı kalır. Bankacılığın temelinde güvenin yattığının bilinciyle müşterilere,<br />
hissedarlara, çalışanlara ve kanun otoritelerine açık, anlaşılır ve doğru bilgiler verir;<br />
zamanında, eksiksiz ve verilen sözler doğrultusunda hizmet sunmaktadır.<br />
Müşterilere, tedarikçilere, çalışanlara ve hissedarlara cinsiyet, davranış, görüş<br />
ve etnik köken nedeniyle önyargılı yaklaşmaz, hiçbir ortam ve koşulda ayrımcılık<br />
yapmaz. Tüm yasalara, düzenlemelere ve standartlara uymaktadır.<br />
Başta müşterilerin kişisel bilgileri olmak üzere hissedarlar, çalışanlar,<br />
tedarikçiler ve iş ortaklarımız ile ilgili her türlü bilgi ve işlem detayını, yasaların izin<br />
verdiği merciler dışında hiçbir kişi ve kuruluşla paylaşmaz. Ticari sır niteliğindeki ve<br />
henüz kamuya açıklanmamış bilgiler hariç olmak üzere, Banka ile ilgili finansal ve<br />
finansal olmayan bilgileri, zamanında, doğru, eksiksiz, anlaşılabilir, yorumlanabilir<br />
ve kolay erişilebilir bir şekilde kamuya duyurmaktadır.<br />
52
Banka toplumun ekonomik, sosyal ve çevresel gelişimine katkıda bulunmayı<br />
amaçlar. Banka’nın tüm çalışma, uygulama ve yatırımlarında Banka imajı, faydası ve<br />
kârlılığı ile birlikte toplumsal fayda, bankacılık sektörünün geliştirilmesi ve sektöre<br />
olan güvenin sürdürülmesi hususlarını gözetir, çevre, tüketici ve kamu sağlığına<br />
ilişkin düzenlemelere uyar. Akbank yönetimi, hissedarlarıyla şeffaf ve yakın bir<br />
iletişim içinde olmayı hedefler. Ana hedef, mevcut hissedarlar ve potansiyel<br />
yatırımcılar için Akbank hisselerini cazip ve öngörülebilir bir yatırım aracı haline<br />
getirmektir. Akbank yönetimi, bu amaçla stratejik planları uygulayıp, sonuçlarını<br />
genel kabul gören muhasebe prensipleri ve ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde;<br />
tam, adil, doğru, zamanında ve anlaşılabilir bir şekilde, pay sahipleri, yatırımcılar ve<br />
sermaye piyasası uzmanları (birlikte sermaye piyasası katılımcıları) ile eşit bir<br />
biçimde paylaşmayı ilke olarak benimsemiştir. Akbank kamuyu aydınlatma<br />
konusunda Sermaye Piyasası Mevzuatına; Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) ile<br />
İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) düzenlemelerine uyar; SPK Kurumsal<br />
Yönetim İlkeleri’nde yer alan prensiplerin hayata geçirilmesine azami özen gösterir.<br />
SPK’nın belirlemiş olduğu ve dört ana bölümden oluşan Kurumsal Yönetim İlkeleri<br />
genel hatlarıyla uygulanmakta, uygulanmayan hususlar gerekçe ile birlikte devam<br />
eden maddeler çerçevesinde detaylı olarak açıklanmaktadır (http:// www.akbank.<br />
com. tr.)<br />
Şekil 1.3. 30 Haziran 2010 İtibarıyla Akbank Ortaklık Yapısı<br />
Akbank, 1948 yılının Ocak ayında, Adana’da, yerel bir banka olarak<br />
kurulmuştur. Kuruluş amacı bölgedeki pamuk üreticilerine finansman sağlamak olan<br />
Banka, 14 Temmuz 1950’de, Sirkeci’de ilk İstanbul şubesini açmıştır. 1954 yılında<br />
53
genel müdürlüğünün İstanbul’a taşınmasının ardından şube sayısını hızla artıran<br />
Akbank, 1963 yılında tüm bankacılık işlemlerinde otomasyona geçmiştir. 1990<br />
yılında halka açılan Akbank, 1998 yılında ikincil halka arz ile American Depository<br />
Receipt (ADR) olarak da uluslararası piyasalarda işlem görmeye başlamıştır. 1996<br />
yılında Ak Yatırım Menkul Değerler A.Ş. (AKYatırım), 1998 yılında Ak Yatırım<br />
Ortaklığı A.Ş., 2000 yılında Ak Portföy Yönetimi A.Ş. (AKPortföy) ve Özel<br />
Bankacılık Bölümü, 2003 yılında da Ak Emeklilik A.Ş. kurulmuştur. Akbank 2005<br />
yılında Ak Finansal Kiralama A.Ş.’yi (AKLease) bünyesine katmıştır. Şubat 2006’da<br />
ise Ak Emeklilik, Ak Sigorta A.Ş.’ye satılmıştır. Akbank, yurtdışındaki faaliyetlerini<br />
Hollanda (Akbank N.V.), Almanya (Akbank AG) ve Dubai’de (Akbank Dubai<br />
Limited) bulunan iştirakleri ve Malta’da bulunan bir şubesiyle sürdürmektedir.<br />
Citigroup’un Akbank’ın %20’sine stratejik ortak olma işlemi, 9 Ocak 2007’de<br />
tamamlanmıştır. Citigroup’la stratejik ortaklık, Akbank’ın sunduğu bankacılık<br />
faaliyetlerinin geliştirilmesinde, mevcut ürün progamının iyileştirilmesinde ve yeni<br />
ürünlerin tasarlanmasınada katkı sağlamıştır (http:// www.akbank.com. tr.).<br />
Kuruluşunun 60. yılında ülkemiz eğitim sisteminin yenilikçi bir rota<br />
kazanmasını hedefleyen bir sosyal sorumluluk projesi başlatan Akbank, "Düşünme<br />
Gücü" projesiyle binlerce öğretmen aracılığıyla yüzbinlerce öğrenciye ulaşacaktır.<br />
Sabancı <strong>Üniversitesi</strong> ile İşe Dönüşen, İşi Büyüten Fikirler<br />
Türkiye'de girişimcilik konusunda farkındalığı artırmak, girişimcilerin önünü<br />
açmak, ülkemiz ekonomisinde katma değer yaratacak yeni üretimlerin yapılabilmesi<br />
için kaynak ve ortam yaratmak, teknoloji alanında yeni KOBİ'lerin oluşturulması,<br />
istihdamın artırılmasına katkıda bulunmak, etkin girişimcilik ağının yaratılması,<br />
başarı öykülerinin, karşılaşılan zorlukların paylaşılması ve aktarılması amacıyla<br />
Sabancı <strong>Üniversitesi</strong> tarafından hayata geçirilen Girişimci Geliştirme Programı'nın<br />
sponsoru, Akbankdır.<br />
Akbank Düşünce Kulübü<br />
Akbank; sürekli gelişim ve yenilikçiliğin en önemli paydaşlarından olan<br />
gençlerle birlikte düşünmek ve Türkiye’nin geleceği için birlikte değer yaratmak<br />
amacıyla 2008 yılı Eylül ayında “Düşünce Kulübü”nü kurmuştur.<br />
54
Akbank Düşünce Kulübü; bugün edindikleri deneyimlerle yarının yenilikçi<br />
gücü olacak, Türkiye’nin geleceğinde söz sahibi olacak gençlere; kendilerini<br />
ayrıcalıklı hissedecekleri yeni bir oluşumun kapılarını açmayı hedeflemektedir.<br />
Üniversite yaşamında başarılı, sosyal, girişken, geleceğine yatırım yapan,<br />
ülkesinin ve çevresinin gelişimine duyarlı gençler, Akbank ve Akbank yöneticileri ile<br />
sürekliliği olan, aidiyet duygusu yüksek, değer yaratan bir “kulüp” çatısı altında<br />
birleşmiştir. Uzun soluklu “arkadaşlık” ve “dostluk” kulübü anlayışıyla inşa edilen<br />
Akbank Düşünce Kulübü’ne her yıl yeni üyeler seçilerek, yeni ve eski üyelerin<br />
birleşmesiyle kulübün etkileşiminin büyümesi, birbirleri ile aralarındaki bağın<br />
giderek güçlenmesi sağlanmaktadır.<br />
Akbank Düşünce Kulübü’nün tanıtımları üniversitelerde çeşitli aktivite ve<br />
kanallardan yapılarak, kulübe katılmak için 1,650 öğrenci başvurmuştur. Her yıl<br />
kriterlere uygun en fazla 30 öğrencinin katılacağı kulübe bu yıl genel not ortalaması<br />
3 ve üzeri olan, yenilikçi, dışa dönük, analitik, iletişimi güçlü, sonuç odaklı, takım<br />
çalışmasına yatkın, çok boyutlu düşünebilen 22 öğrenci kabul edilmiştir.<br />
Düşünce Kulübü üyelerinin bu sene “Türkiye’de küresel iddiası olan yaratıcı<br />
ortam/kültür nasıl yaratılır?” teması çerçevesinde gruplar halinde gerçekleştirdikleri<br />
çalışmalar akademisyenler ve basın mensuplarından oluşan özel bir jüri tarafından<br />
değerlendirilmiştir. Değerlendirme sonucu en beğenilen çalışmayı hazırlayan öğrenci<br />
grubu Harvard <strong>Üniversitesi</strong> Yaz Okulu bursu ile ödüllendirilmiştir.<br />
Akbank Düşünce Kulübü’nün 22 üyesi hem sosyal aktiviteler hem de eğitim<br />
ve seminerler gibi gelişimlerine yönelik organizasyonlarda Akbank çatısı altında bir<br />
araya gelmiştir.<br />
İşte İnsan MBA seminerleri<br />
MBA seminerleri,10 üniversite, 700'ü aşkın öğrenci, Üst düzey inovasyon<br />
eğitimi, Türkiye'nin yenilikçi gücü Akbank'ın fikri önderliğinde düzenlenen MBA<br />
Seminerleri, üniversite öğrencilerini geleceğe hazırlamak ve ufuklarını açmak<br />
amacını taşıyor. Yeni ekonominin olmazsa olmazı yenilikçilik ve yaratıcılık<br />
konularında Akbank, kendi deneyimlerini gençlerle paylaşarak farkındalık yaratmayı<br />
hedefliyor. Bugüne kadar 10 üniversitede gençlerle buluşan etkinlik, Türkiye'nin her<br />
yerindeki gençlere ulaşmak için hızla yol almaktadır.<br />
55
İnovasyon Sohbetleri<br />
Akbank Ticari Bankacılık müşterileri için hazırlanan İnovasyon ve<br />
Girişimcilik Sohbetleri, güncel verilerle ekonomik piyasalar hakkında bilgi<br />
alışverişinde bulunma amacını taşır. Şehir şehir dolaşarak, sanayicilerimizin<br />
dikkatini günümüz ekonomisine yönlendiren, geleceğin ekonomisini belirleyen<br />
yenilik ve yaratıcılık konularına çekmeyi hedeflemektedir.<br />
Akbank’ın Başarısı Harvard’da Örnek Vaka Olarak Okutulmaktadır. Harvard<br />
<strong>Üniversitesi</strong> Kennedy School of Government (Harvard KSG), Akbank’ın 2001 krizi<br />
sonrasındaki dönüşüm hikayesini ve büyüme stratejisini vaka çalışması (case study)<br />
haline getirdi. 2001’de yaşanan ekonomik kriz sonrası Türk ekonomisi ve Türk<br />
bankacılık sektörünün krizin etkileri ile mücadelesi sırasında Akbank’ın “Yeni<br />
Ufuklar Değişim Programı” ile uygulamaya koyduğu yönetim, değişim ve büyüme<br />
stratejisi Akbank’ı sadece krizde büyüyen bir banka haline getirmekle kalmamıştır.<br />
Ekonomik krizden çıkış ve büyüme konusunda ders konusu ve referans kaynak<br />
olmasını da sağlamıştır.<br />
Harvard <strong>Üniversitesi</strong> tarafından hazırlanan Akbank Vaka Çalışması ilk kez<br />
Ağustos 2009’da özellikle finans sektöründe çalışan profesyoneller için üniversitede<br />
verilen bir yönetici eğitiminde sunulmuş ve büyük beğeni toplamıştır. Çalışma ayrıca<br />
Kasım 2009’da deneyimli organizasyon teorisi profesörü Guy Stuart tarafından<br />
verilen derste de örnek vaka olarak sunulmuştur. Akbank Vaka Çalışması Ocak<br />
2010’da da, dünyanın dört bir yanındaki üniversitelerde lisans ve lisansüstü<br />
programlarda okutulan vaka çalışmalarını içeren Harvard KSG’nin Case Programı<br />
Kataloğu’nda yerini almıştır.<br />
Akbank’ın kriz sonrası büyüme stratejilerinin Harvard <strong>Üniversitesi</strong>’nde örnek<br />
vaka olarak okutulmasını değerlendiren Akbank Yönetim Kurulu Başkanı Suzan<br />
Sabancı Dinçer, bu çalışmanın sadece Akbank için değil, Türk bankacılık sektörü<br />
için de gurur verici olduğunu belirtmiştir. Sabancı Dinçer, “Akbank Vaka Çalışması<br />
her yıl Harvard <strong>Üniversitesi</strong>’nde öğrencilerle buluşmaya ve geleceğin liderlerinin<br />
eğitiminde önemli bir rol oynamaya devam edecek. Akbank, güçlü ve iyi yönetilen<br />
Türk bankacılık sektörünün dünya için güzel bir temsili olmuştur” demiştir.<br />
56
Vaka Çalışmasında Akbank’ın büyüme stratejileri incelendi<br />
İki bölümden oluşan Akbank Vaka Çalışması’nın ilk bölümünde, 2001<br />
krizinin Türkiye ekonomisi ve bankacılık sistemi üzerindeki etkilerine yer veriliyor.<br />
Kriz ortamında Akbank üst yönetiminin önündeki alternatif stratejiler<br />
değerlendirilmektedir. İkinci bölümde ise Türk bankacılık sisteminin ve özellikle<br />
Akbank’ın 2002–2007 yılları arasında yaşadığı dönüşüm ele alınmaktadır. Akbank’ın<br />
2001 krizi sonrasında hızla yükselen performansının en önemli etkenlerinden olan<br />
“Yeni Ufuklar Değişim Programı”nın detayları Vaka Çalışması’nda ön plana<br />
çıkmaktadır. Akbank’ın geçirdiği bu dönüşüm, riskleri en iyi biçimde yöneterek<br />
büyümenin, müşteri hizmet modelini, kurum kültürünü, iş yapış biçimlerini radikal<br />
biçimde değiştirmenin nasıl mümkün olabileceğini gözler önüne serilmektedir. 2008<br />
yılı itibariyle Akbank üst yönetiminin önündeki alternatif büyüme stratejilerinin de<br />
tartışıldığı ikinci bölümde, Akbank’ın rekabetçi bankacılık sektöründe sürdürülebilir<br />
büyüme sağlaması için hayata geçirmesi gereken stratejilerin öğrenciler tarafından da<br />
irdelenmesi hedeflenmektedir.<br />
AKBANK Organizasyon Yapısı<br />
Akbank’ın Genel Müdürlük, Şube ve Bölge organizasyon yapılarının<br />
detaylarını aşağıda bulabilirsiniz.<br />
AKBANK-Genel Müdürlük Organizasyonu<br />
Genel Müdürlük yapısında faaliyet gösteren 14 İş Birimi bulunmaktadır:<br />
Bireysel Bankacılık İş Birimi; Ödeme Sistemleri İş Birimi, Özel Bankacılık<br />
İş Birimi; Kurumsal Bankacılık İş Birimi; KOBİ Bankacılığı İş Birimi; Hazine İş<br />
Birimi; Uluslararası Bankacılık İş Birimi; İnsan Kaynakları İş Birimi; Kredi Takip ve<br />
Destek İş Birimi; Krediler İş Birimi; Finansal Koordinasyon İş Birimi: Strateji İş<br />
Birimi; Operasyon İş Birimi; Bilgi Teknolojileri İş Birimi; Teftiş Kurulu Başkanlığı,<br />
İç Kontrol Merkezi Başkanlığı ve Risk Yönetimi Bölümü Yönetim Kuruluna bağlı<br />
olarak faaliyet göstermektedir.<br />
57
Akbank Organizasyonu Birimler Görevleri<br />
Kurumsal/Ticari Bankacılık<br />
Bankanın firmalar ile olan pazarlama ilişkilerini yürütür. Pazarlama<br />
faaliyetini iki yönlü olarak yürütmektedir. Görevi, kredibilitesi ve ahlak etiği banka<br />
standartlarına uyan firmaların bankaya kazandırılması ve bankacılık açısından da<br />
bankanın firmalar için çalışılabilir bir kurum olarak pazarlamasının yapılmasıdır.<br />
Perakende Bankacılık<br />
Birey ve işletmelerden oluşan müşterilere hizmet veren, müşterilerin<br />
yatırımlarını daha iyi değerlendirmelerini, kredi gereksinimlerini en uygun koşullarla<br />
ödemelerini daha rahat ve kolayca yapmalarını, sigorta ihtiyaçlarına en uygun<br />
seçeneği sunarak, bugün ve gelecekte oluşabilecek risklere karşı bilgilenmelerini<br />
sağlar. Bankamızda, Pazarlama faaliyetleri şubelerimizde yürütülmektedir.<br />
Fon Yönetimi<br />
Bankanın finansal piyasalardaki işlemlerini gerçekleştirir, likiditeyi sağlar,<br />
banka bilançosunun aktif-pasifini idare eder, tüm fiyatlamaları yapar, bilanço'daki<br />
faiz, döviz pozisyonu ve vade yapısından oluşan riskleri minimize etmektir.<br />
Uluslararası Finansal Kurumlar<br />
Bankanın Dış Ticaret finansman kaynağının oluşturulmasını sağlar, dış<br />
ülkelerde bulunan muhabir bankalarla olan ilişkilerin düzenlenmesi, bankanın<br />
dönemsel bilançolarının ilgili muhabirlere ulaştırılması, faaliyet raporunun<br />
hazırlanması, sendikasyon kredilerinin sağlanması, Fon Yönetimi için Money<br />
Market, Spot&Forward veya altın limiti temini gibi konularda faaliyet gösterir.<br />
Mali Kontrol<br />
Banka bilançosunun ve aldığı risklerin en iyi şekilde yönetilmesine katkıda<br />
bulunmaktadır. Bankanın finansal durumunu inceler, kontrol eder, riskleri ve<br />
sonuçlarını ölçer, değişim ve gelişimini belirlenmiş hedeflerle kıyaslayarak takip<br />
eder ve üst yönetime rapor eder. Stratejik iş planı ve yıllık bütçeyi hazırlar, yurtdışı<br />
muhabir banka, kredi kuruluşları için karşılaştırmalı finansal tablo çalışmaları yapar.<br />
Ayrıca, Merkez Bankası, Hazine Müsteşarlığı, SPK ve TBB gibi resmi kurumlara<br />
gönderilmesi gereken raporları hazırlar.<br />
58
Operasyon<br />
Bankacılık işlemlerinin ve ürünlerinin hem müşteriye istenildiği şekilde<br />
sunulması hem de yasaların öngördüğü şekilde Bankanın kayıtlarına intikal etmesi<br />
görevini üstlenmektedir. Şube açılımlarından, satın alma ve satma işlemlerine,<br />
güvenliğimizden, temizlik, servis, yemek ve haberleşme gibi tüm işlemler Operasyon<br />
Bölümüne bağlı, İnşaat Emlak, Sosyal ve İdari İşler tarafından yürütülmektedir.<br />
Bilgi Sistemleri<br />
Bankada kullanılan otomasyon sisteminin ihtiyaçları karşılayabilmesi için<br />
performansını izler, geliştirilmesi yönünde çalışmalar yapar ve kullanıcılara sistem<br />
eğitimi verir. Genel Müdürlük ve Şubelere sistemle ilgili destek hizmeti vererek<br />
sorunların çözümüne yardımcı olur. Ayrıca, teknolojinin gerisinde kalmamak için her<br />
türlü çalışma bu birim tarafından yapılmaktadır.<br />
Teftiş Kurulu<br />
Bankadaki işlemlerin etkinliği ve verimliliğini banka politikaları<br />
doğrultusunda değerlendiren, işlemlerin iç ve dış mevzuata uygunluğunu denetleyen,<br />
banka üst yönetiminin kararlarına uygunluğun yanısıra beklenti ve ihtiyaçlarına da<br />
cevap veren dinamik bir yaklaşım içinde olan, proaktif ve sonuçta maksimum karı<br />
hedefleyen ve bu konuda önerilerde bulunan bir bölümdür.<br />
İnsan Kaynakları<br />
Nitelikli iş gücünün Bankaya kazandırılması, personelin ücret ve ücret dışı<br />
sosyal ve parasal hakları ile ilgili işlemlerin yapılması, personelin sürekli gelişimi<br />
amacıyla çeşitli eğitim programlarının düzenlenmesi, kurum içi iletişimin<br />
geliştirilmesi amacı ile Kurum Kültürü, AKulüp ve ABülten çalışmaları İnsan<br />
Kaynakları bölümünün faaliyetleri içindedir.<br />
Kredi Yönetimi<br />
Ekonomik konjonktüre göre bankanın kredi stratejisini belirler ve yönetir.<br />
Güvenilirlik ve verimlilik ilkeleri doğrultusunda şubeler tarafından önerilen kredi<br />
tekliflerini inceler ve sonuçlandırır. Mevcut kredilerin banka prensipleri çerçevesinde<br />
kullandırılmasını sağlar ve değişimleri izler. İç (Yönetim Kurulu) ve Dış (TCMB,<br />
Hazine Müşteşarlığı) kaynaklara periyodik olarak banka kredi portföyünün gelişimi<br />
hakkında bilgi verir.<br />
59
Kredi İzleme<br />
Bankanın mevcut kredi risklerinden doğabilecek her türlü olumsuzluğun<br />
belirli kriter ve esaslara dayalı olarak izlenmesi, izlemeye esas kriterlerin ekonomik<br />
gelişmeler çerçevesinde revize edilmesi suretiyle olası zararlardan minimum olarak<br />
etkilenmesi ve banka sermayesinin en verimli şekilde kullanılmasını sağlar.<br />
Hukuk<br />
Genel Müdürlük tarafından uygun görülen konularda, Resmi Daireler ve<br />
üçüncü şahıslar önünde Bankayı temsil eder, banka alacaklarının kanuni takibini<br />
yapar, tüm bölümlerden gelen hukuki görüş taleplerini karşılar.<br />
Risk Yönetimi<br />
Bankanın maruz kaldığı finansal risklerin; ilgili komiteler ve üst yönetim<br />
tarafından onaylanmış modeller, uygun görülen varsayım ve parametreler<br />
çerçevesinde periyodik olarak takip edilmesi, ölçülmesi ve bu çerçevede (varsa)<br />
konulmuş olan limitlere uygunluğunun izlenmesi ve raporlanması, kullanılan<br />
modellerde değişiklik gerektiği takdirde bunun ilgili komitelere iletilerek yapılmasını<br />
sağlar.<br />
İç Kontrol Koordinatörlüğü<br />
Bankacılık işlemlerinin iç prosedürlere ve bankacılık mevzuatına<br />
uygunluğunu günlük olarak kontrol eder ve yeni gereksinimlere, risklere göre yeni<br />
denetim sistemleri oluşturur.<br />
Mevzuat ve Uyum<br />
Banka Yönetim Kurulu kararlarını, yasa, tüzük, tebliğ değişikliklerini,<br />
kamunun yollamış olduğu uygulama talimatlarını; Banka içinde duyurulması ve<br />
işlemlerin bu doğrultuda yürütülmesine teminen duyuruların talimatların çıkarılması<br />
görevini yürütür. Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının<br />
Önlenmesi mevzuatı kapsamında Şüpheli İşlem Bildiri'nde bulunur ve uyum<br />
görevlisi sıfatıyla MASAK'la ilişkileri yürütür.<br />
60
AKBANK Şube Organizasyonu<br />
Müşterilere segmentleri paralelinde 6 farklı şube kanalından hizmet<br />
verilmektedir:<br />
1. Kurumsal Şube: Kurumsal müşteri segmenti,<br />
2. Ticari Şube: Ticari müşteri segmenti<br />
3. Özel Bankacılık Şubesi: Özel müşteri segmenti,<br />
4. Şube: Ticari, şirket, mikro, bireysel ve birebir segmentler,<br />
5. Bağlı Şube,<br />
6. Nakit Şube, Serbest bölge mevzuatı çerçevesinde Mersin Serbest Bölge<br />
Şubesi hizmet sunmaktadır (http:// www.akbank.com. tr).<br />
AKBANK Bölge Müdürlüğü Organizasyonu<br />
Ticari, şirket, mikro, bireysel ve birebir müşteri segmentlerine hizmet veren<br />
Şubeler ile Genel Müdürlük birimleri arasındaki koordinasyonu sağlayan 20 Bölge<br />
Müdürlüğü bulunmaktadır.<br />
Taksim Bölge Müdürlüğü (İstanbul); Gebze Bölge Müdürlüğü (İstanbul)<br />
Aksaray Bölge Müdürlüğü (İstanbul); Güneşli Bölge Müdürlüğü (İstanbul)<br />
Kozyatağı Bölge Müdürlüğü (İstanbul); Ankara Bölge Müdürlüğü (Ankara)<br />
Bursa Bölge Müdürlüğü (Bursa); Çukurova Bölge Müdürlüğü (Adana)<br />
Akdeniz Bölge Müdürlüğü(Antalya); Batı Karadeniz Bölge Müdürlüğü<br />
(Sakarya); Doğu Karadeniz Bölge Müdürlüğü(Trabzon); Ege Bölge Müdürlüğü<br />
(İzmir); Güney Ege Bölge Müdürlüğü (Denizli); İç Anadolu Bölge Müdürlüğü<br />
(Konya); Eskişehir Bölge Müdürlüğü (Eskişehir); Doğu Anadolu Bölge Müdürlüğü<br />
(Diyarbakır); Güneydoğu Anadolu Bölge Müdürlüğü (Gaziantep); Samsun Bölge<br />
Müdürlüğü (Samsun); Trakya Bölge Müdürlüğü (Edirne); Orta Anadolu Bölge<br />
Müdürlüğü (Kayseri)<br />
Akbank'ın en büyük yatırımı "insan"dır. Güvenli, istikrarlı, sağlam, en iyi<br />
teknolojiyi kullanan bir yapı içerisinde, çalışkan, dinamik, yaratıcı, üstünlük sahibi,<br />
yasalara uyan, dürüst Akbank'lılar arasına katılabilmek bir ayrıcalıktır.<br />
61
Kadro ihtiyaçları doğrultusunda deneyimli personel alımı yapılmaktadır.<br />
Üniversitelerin 4 yıllık örgün eğitim veren bölümlerinden mezun olmak, Konusunda<br />
deneyim sahibi olmak, Pozisyonun gerektirdiği teknik ve fonksiyonel yetkinliklere<br />
sahip olmak adaylarda aranan özelliklerdir. Deneyimsiz işe alımlar.<br />
Genel Müdür<br />
↑<br />
Genel Müdür Yardımcısı<br />
↑<br />
Bölüm Başkanı<br />
↑<br />
Müdür<br />
↑<br />
Yönetici<br />
↑<br />
Yönetici Yardımcısı<br />
↑<br />
Yönetici Adayı<br />
Şekil 1.4. Akbank Yönetici Adayı Kariyer Yolları<br />
Müfettiş Yardımcısı Eğitim Banka insan kaynakları politikaları içerisinde<br />
stratejik bir öneme sahip olan eğitim sistemi ile, Bankanın misyon, vizyon ve<br />
hedefleri doğrultusunda çalışanların gelişiminin desteklenmesi, motivasyon ve iş<br />
tatmininin yaratılması hedeflenmektedir. Akbank yalnızca bir kurum değil, aynı<br />
zamanda öğrenen bir organizasyon olarak, çalışanlarını sürekli geliştiren bir okuldur.<br />
Bankacılık sektöründeki liderliğini sürdürmenin sürekli gelişme ve öğrenme ile<br />
mümkün olduğunun bilincindedir. Çalışanların kariyerlerinin farklı aşamalarında<br />
verilen eğitimler çeşitli başlıklar altında toplanmıştır:<br />
İşe Başlama Eğitimleri: Bankada göreve yeni başlayan çalışanlar,<br />
pozisyonlarına uygun olarak aldıkları eğitimlerdir (Oryantasyon, Temel Eğitim,<br />
Yönetici Adayı, Müfettiş Yardımcısı eğitimleri)<br />
Kariyer Eğitimleri: Çalışanlar kariyer basamaklarında ilerlerken, teknik<br />
bilgi, beceri ve kişisel gelişimlerini sağlayacak eğitim programlarıdır.<br />
62
Yönetici Geliştirme Eğitimleri: Bankanın orta ve üst düzey yönetici<br />
kadrosuna verilen eğitimler, yöneticilerin yönetim beceri ve yetkinliklerini<br />
geliştirmeye yönelik olarak tasarlanan özel programlardan oluşmaktadır. Bu<br />
programlar Sabancı <strong>Üniversitesi</strong>, uluslarası alanda tanınmış kurum ve eğitmenlerle<br />
işbirliği içerisinde hazırlanır.<br />
Kişisel Gelişim Eğitimleri: Çalışanları farklı yetkinliklerini geliştirmek<br />
amacıyla tasarlanan eğitimlerdir<br />
Uluslararası eğitim ve konferanslar: Banka çalışanlarının sektöre yönelik<br />
gelişimleri yakından takip edebilmesi amacıyla, çalışanların yurtdışındaki<br />
konferanslara ve eğitimlere katılımı sağlanmaktadır.<br />
E- Öğrenme: Çalışanların kariyer ve kişisel gelişimlerini desteklemek<br />
amacıyla çalışma ortamlarından uzaklaşmadan kolayca takip edebilecekleri eeğitimler<br />
tasarlanmaktadır.<br />
Gelişim programları: Çalışanların göreve gelebilecekleri pozisyonlara<br />
hazırlanmaları veya bulundukları görevde teknik bilgilerini geliştirmeleri amacıyla<br />
tasarlanmış programlardır.<br />
Diğer: Yabancı dil ve bilgisayar kursları ve Bankalar Birliği eğitimleri,<br />
Banka tarafından sağlanan diğer eğitimlerdir.<br />
Ücretin yanı sıra, aylık brüt ücret tutarı üzerinden yılda 4 kez ikramiye<br />
verilir. Çalışanların görevlerine göre, kasa tazminatı, İngilizce seviyelerine göre<br />
yabancı dil tazminatı gibi tazminatlardan da yararlanır.<br />
Yabancı Dil Tazminatı İngilizce bildiğini kanıtlayan her Akbank'lıya<br />
İngilizce bilgi düzeyine göre dil tazminatı ödenir. İnsan Kaynakları Uygulama<br />
Esaslarında belirtilen, yabancı dilde eğitim veren üniversite ya da yabancı liselerden<br />
mezun olanlar, bu tazminatı herhangi bir sınava girmeden almaya hak kazanır. Bu<br />
tazminatı almak ya da mevcut yabancı dil tazminat derecesini yükseltmek isteyen her<br />
Akbank'lının TOEFL, IELTS veya TOEIC sınavından belirli bir taban puanı alması<br />
ve bankada yılın çeşitli dönemlerinde düzenlenen sözlü sınavlarda başarılı olması<br />
gerekir.<br />
63
Yıl içerisinde belli hedeflere ulaşıldığında performans primi ile jestiyon, belli<br />
kıdeme ulaşıldığında ise kıdem teşvik primi gibi prim ödeneklerine hak kazanılır.<br />
Gösterilen performans ve yaratıcı katkılardan dolayı teşekkür mektubu, takdirname<br />
ya da parasal ödüller ile çalışanlar ödüllendirilir. Banka çalışanları; ölüm yardımı,<br />
doğal afet yardımı, maluliyet yardımı, ölüm ve yaralanma tazminatı, aile yolculuk<br />
yevmiyesi, göç tazminatı, seyahat harcırahları gibi sosyal haklardan yararlanılır.<br />
Faaliyet raporu vizyon, misyon ve hedefler bölümünde belirtildiği üzere,<br />
personelin gelişimini destekleyerek, motivasyon ve iş tatmini yaratmak Bankanın ana<br />
hedeflerinden birisidir. Banka yazılı veya yazılı olmayan ve tüm Banka personeli<br />
tarafından bilinen ilkeleri, davranış kuralları ve Banka içindeki veya dışındaki kişi ve<br />
kuruluşlarla olan ilişkilerde dikkat edilmesi gereken hususlar bir arada toplanmış ve<br />
Etik İlkeler adıyla yazılı hale getirilmiştir. Etik İlkeler, her kademedeki Banka<br />
çalışanının tutum ve davranışları ile Banka içindeki ve dışındaki kişi ve kuruluşlarla<br />
olan ilişkilerinin düzenlenmesi amacını içermektedir. Çalışanların bilgilendirilmesi<br />
amacıyla ayrıca bir Kurumsal Portal oluşturulmuştur. Kurum içi bilgi paylaşım<br />
sistemi olan kurumsal portal ile tüm duyurular kâğıt ortamdan sisteme taşınmıştır.<br />
Ayrıca, birtakım sosyal faaliyetler de bu portaldan izlenebilmektedir. Kurum içi tüm<br />
bilgilere ulaşılması sistem üzerinden gerçekleşeceği için, çalışanlar aradıkları bilgiye<br />
farklı noktalardan anında ve çeşitli anahtar sözcükler kullanarak en etkin şekilde<br />
ulaşmaktadırlar. Bu şekilde hem çalışan memnuniyeti artmakta, hem de zaman ve<br />
emek kaybı önlenmiş olmaktadır. Kurumsal portal sayesinde maliyet tasarrufu ve<br />
hızlı iletişimin yanında ortak kültürün öne çıkartılması da hedeflenmiştir.<br />
Yönetim Kurulu, faaliyet raporunda yer aldığı şekliyle Akbank’ın vizyonunu,<br />
misyonunu, kısa ve uzun vadeli stratejik hedeflerini açık ve anlaşılır şekilde<br />
oluşturmuştur. Yönetim Kurulu’nun görev ve sorumluluklarının Türk Ticaret<br />
Kanunu’nun ve Bankacılık Kanunu’nun hükümleri ile tespit edilmiş esaslara ve Ana<br />
Sözleşme hükümlerine tabi olduğu, Bankamız Ana Sözleşmesinde belirtilmektedir.<br />
Ana Sözleşme’de ayrıca, Yönetim Kurulu’nun ayda en az bir defa toplantı yapması<br />
mecburi tutulmuş ve koşulları açıklıkla belirlenmiştir. Yönetim Kurulu bu<br />
toplantılarda Banka’nın stratejik hedeflerine uygun gelişim gösterip göstermediğini<br />
takip etmekte ve performansını değerlendirmektedir.<br />
64
Banka’nın yıllık bütçesi ve stratejik planı Yönetim Kurulu tarafından<br />
onaylanır. Yönetim Kurulu bütçe ile fiili karşılaştırmalarını yakından takip eder,<br />
sapmalar hakkında bilgi alır ve alınan kararları takip eder. Makroekonomik<br />
koşullarda bütçe beklentilerinden farklı olarak önemli sapmalar varsa, bütçe revize<br />
edilir ve tekrar Yönetim Kurulu onayına sunulur. Yönetim Kurulu stratejik<br />
hedeflerin, bütçe hedeflerinin ve gerçekleşen rakamların takibini konuların niteliğine<br />
göre günlük, haftalık ve aylık olarak yapar. Ayrıca, Yönetim Kurulu kâğıt<br />
ortamındaki raporlamaların yanı sıra Yönetim Bilgi Sistemi üzerinden Banka<br />
finansal tabloları ve çeşitli finansal ve finansal olmayan göstergelere müşteri, şube, iş<br />
birimi ve Banka toplamı bazında ulaşabilmektedir.<br />
Birleşmiş Milletler Küresel İlkeler Sözleşmesi’nin (UN Global Compact)<br />
belirlediği insan hakları, çalışma koşulları, çevre ve temiz toplumla ilgili evrensel<br />
ilkelere tam olarak uyar, çalışanlarımızın ve paydaşlarımızın bu yönde<br />
duyarlılıklarını artırmalarını sağlar.<br />
Sağlıklı ve güvenli çalışma ortamı sağlanmasına önem verilmesini,<br />
Çalışanlarının ırk, cinsiyet, inanç, din, etnik köken, siyasi görüş, yaş, engellilik hali<br />
vb. konularda ayrımcılık ve tacize maruz bırakılmamalarını beklemektedir.<br />
Doğal kaynakların verimli kullanılması ve süreçlerimizden kaynaklanan<br />
atıklarımızın mümkün olabilecek en az düzeye indirilebilmesi için çalışmalar<br />
yürütür. Sera gazı emisyonlarının düşürülmesini sağlamak için uluslararası<br />
işbirlikleri yaparak şeffaflık politikalarını destekler. Tedarikçilerden alınan hizmet ve<br />
servislerin seçiminde topluma ve çevreye daha duyarlı faaliyet / üretim sistemleri ile<br />
çalışan tedarikçileri tercih etmektedir.<br />
İş sürekliliğini kesintiye uğratacak yangın, doğal afet, kriz veya acil durumlar<br />
halinde, pazar ve müşteri ihtiyaçlarına cevap vermeye devam edebilmek ve iş<br />
sürekliliğinin sağlanmasına yönelik olarak Olağanüstü Durum Prosedürleri<br />
kapsamında, acil durum planlarını, varsa bu kapsamdaki sorumluluklarımızı bilir ve<br />
gerekmesi halinde uygulamaktadır (http:// www.akbank.com. tr).<br />
65
1.2.4.1. Akbank Haziran–2010 Özet Finansal Bilgiler (milyon TL)<br />
Tablo 1.20. Akbank Haziran–2010 Konsolide Mali Tablolar<br />
BİLANÇO 1H2010 2009<br />
Toplam Aktifler 112.994 102.833<br />
Krediler 52.383 44.604<br />
Mevduat 70.527 60.954<br />
Alınan Krediler 10.837 9.209<br />
Özkaynaklar 15.572 14.447<br />
Gelir Tablosu 1H2010 1H2009<br />
Net Faiz Geliri 2.516 2.345<br />
Net Komisyon Geliri 689 650<br />
Vergi Öncesi Kar 2.282 1.629<br />
Net Kar 1.808 1.309<br />
Mali Rasyolar (%) 1H2010 2009<br />
Krediler / Toplam Aktifler 46,4% 43,4%<br />
Mevduat / Toplam Pasifler ve<br />
Özkaynaklar<br />
61,8% 59,3%<br />
Ortalama Aktif Karlılığı 3,4% 2,8%<br />
Ortalama Özsermaye Karlılığı 24,0% 22,3%<br />
Kaynak: http:// www.akbank.com. tr.<br />
66
İKİNCİ BÖLÜM<br />
2009 YILINDA BANKACILIK SEKTÖRÜNÜN ANALİZİ<br />
2.1. 2009 Yılında Ekonomik Performans<br />
Dünya ekonomisinde derin, yaygın ve yüksek hasarlı bir kriz yaşandı.<br />
Ekonomik açıdan, 2009 yılı dünya ekonomisi için oldukça sancılı geçmiştir.<br />
Dünya genelinde, derin, yaygın ve yüksek hasarlı bu dönem çok sayıda iktisatçı<br />
tarafından “küresel kriz” olarak değerlendirilmiştir. Küresel krizin başladığı ve derin<br />
izler bıraktığı alan finansal sektör olmakla birlikte, gelişmelerden hemen hemen tüm<br />
sektörler olumsuz yönde etkilenmiştir. Uluslararası Para Fonu’na göre dünyada<br />
yaratılan gelir ve ticaret hacmi son 40 yılda yaşanan en şiddetli hızda küçülmüştür.<br />
Çok yüksek boyutlarda servet kayıpları yaşanmış, işsizlik hızla artmış, bütçe<br />
açıklarının ve kamu borç stoklarının milli gelire oranı yükselmiş, emtia fiyatları<br />
düşmüş, gelişmekte olan ülkelere sermaye girişi azalmış, güven sarsılmış, belirsizlik<br />
artmıştır. Çok sayıda ülkede finansal sektör aracılık işlevini göremez, piyasalar<br />
çalışamaz hale gelmiştir (http:// www.tbb.org.tr).<br />
Hükümetler ve uluslararası kuruluşlar, finansal sektörün yeniden<br />
çalıştırılması, dünya ekonomisindeki küçülmenin durdurulması/yavaşlatılması ve<br />
güvenin yeniden tesis edilmesi amacıyla uluslararası kuruluşların da katılımı ile<br />
işbirliği içinde hareket etmeye başlamışlardır. Koordinasyonun daha iyi sağlanmasını<br />
teminen Türkiye’nin de yer aldığı G-20 ülkeleri, 2008 yılının son çeyreğinden<br />
itibaren uluslararası alanda uygulanacak önlemlere ilişkin öneriler getirmiştir. Kamu<br />
kesimi, para ve maliye politikası yoluyla ekonomilere müdahale etmiştir; merkez<br />
bankaları, faiz oranlarını hızla aşağıya çekerken, piyasalara ve finansal kurumlara<br />
likidite desteği, hükümetler de finansal kurumlara sermaye desteği sağlamışlardır.<br />
Öte yandan dünya genelinde faiz oranlarında yaşanan düşüş ve likidite imkânlarının<br />
genişlemesi sonucu finansal varlık fiyatları özellikle yılın ikinci yarısından itibaren<br />
hızla yükselmiştir. Alınan tedbirlerin reel ekonomi üzerindeki etkileri sınırlı kalırken,<br />
daha çabuk tepki verebilen finans piyasalarında daha güçlü bir toparlanma<br />
görülmüştür (http:// www.tbb.org. tr).<br />
67
Türkiye’de ekonomik faaliyet daralmış, enflasyon ve faiz oranları düşmüştür.<br />
Uluslararası gelişmelerden ülkemiz de önemli ölçüde etkilenmiştir. Dünyaya benzer<br />
şekilde, gelir düşmüş, özel sektörde talep daralmış, dış ticaret hacmi küçülmüş, bütçe<br />
açığı artmış, işsizlik oranı yükselmiş, sermaye girişi azalmıştır. Buna karşılık,<br />
enflasyon ve faiz oranları tarihsel olarak düşük düzeylere gerilemiştir. Sabit fiyatlarla<br />
gayri safi yurtiçi hâsıla 2009 yılında yüzde 4,7 küçülmüştür. Sabit sermaye<br />
yatırımları yüzde 19,2, toplam tüketim ise yüzde 1 oranında daralmıştır. Toplam<br />
tasarruf açığının GSYİH’ya oranının yüzde 2,3 olduğu, kamu kesimi tasarruf<br />
açığının GSYİH’ya oranının yüzde 5,3 düzeyinde gerçekleştiği, özel kesim tasarruf<br />
fazlasının gsyih’ya oranının ise yüzde 3,1 civarında olduğu tahmin edilmektedir.<br />
Merkezi yönetim bütçe açığı, ekonomik faaliyetin daralması ve vergi indirimlerinin<br />
etkisiyle büyümüştür. Bütçe açığının büyümesine bağlı olarak, kamu kesimi açığının<br />
GSYİH’ya oranı yüzde 1,6’dan yüzde 6,4’e yükselmiştir. Toplam kamu borç<br />
stokunun GSYİH’ya oranı yüzde 47 düzeyinde gerçekleşmiştir. İç borç stokunun<br />
gsyih’ya oranı 6 puan artarak yüzde 35’e, dış borç stokunun GSYİH’ya oranı ise 2<br />
puan artarak yüzde 12’ye yükselmiştir. Enflasyon 1968’den sonraki en düşük düzeyi<br />
olan yüzde 6,5’a gerilemiştir. Enflasyonist baskıların hafiflemesi, Merkez Bankasının<br />
kısa vadeli faiz oranlarını düşürmesine imkân vermiştir, politika faizleri 2009 yılı<br />
içinde toplam 8,5 puan düşürülmüştür.<br />
Kısa vadeli faiz oranı da piyasa tarafından belirlendiği dönemler itibariyle, ilk<br />
defa tek haneli düzeye çekilmiştir. Likidite imkânlarını arttıran Banka piyasaya açık<br />
piyasa işlemleri yoluyla likidite sağlamıştır. Ayrıca, döviz alım ihaleleri yoluyla net<br />
3,3 milyar ABD doları döviz satın alınmıştır. İşsiz sayısının sınırlı düzeyde de olsa<br />
artmasına karşılık, işgücünün ve istihdamın artmasına bağlı olarak, işsizlik oranı<br />
gerilemiştir.<br />
Türkiye’nin kredi notu ve görünümü, 2009 yılında çeşitli derecelendirme<br />
kuruluşları tarafından 4 kere artırılmıştır. Aralık 2009 itibariyle Türkiye’nin ülke<br />
notu, S&P tarafından BB-, Moodys tarafından Ba3 ve FITCH tarafından da BB+<br />
olarak belirlenmiştir.<br />
68
Toplam mevduatın krediye dönme oranı 2008 Eylül döneminde yüzde 84<br />
iken 2008 yılı sonunda yüzde 81’e, 2009 yılı sonunda yüzde 76’ya gerilemiştir.<br />
Kredi stokundaki yıllık büyüme hızı Ekim 2009 itibariyle yüzde 0’a kadar<br />
yavaşladıktan sonra yılın son iki ayında artmış ve Aralık 2009 itibariyle yüzde 4’e<br />
yükselmiştir. Kredi stokunun gsyih’ya oranı 2 puan artarak yüzde 39 olmuştur.<br />
Toplam kredilerin yüzde 73’ü TL cinsinden kullandırılmıştır.<br />
Dış ticaret hacminin GSYİH’ya oranı 6 puan gerileyerek yüzde 39 düzeyinde<br />
gerçekleşmiştir. İç talebin daralmasına bağlı olarak cari işlemler açığı hızla<br />
küçülmüş, cari açığın GSYİH’ya oranı yüzde 2,3 olmuştur. Yıllık bazda sermaye<br />
girişi cari işlemler açığının altında kalmıştır. Sermaye girişi geçen yıl 34 milyar<br />
dolardan, 2009 yılı sonunda 6 milyar dolara gerilemiştir. Özellikle reel sektörün dış<br />
borç kullanımı azalmıştır. Dış borç stoku 271 milyar dolara gerilemiş, ancakdış borç<br />
stokunun GSYİH’ya oranı 7 puan artarak yüzde 44’e yükselmiştir.<br />
2.2. Türkiye’de Alınan Önlemler<br />
Uluslar arası gelişmelerin Türkiye’ye olan olumsuz etkilerini sınırlandırmak<br />
amacıyla Hükümet ve ilgili kurumlar tarafından 2008 yılı son çeyreğinden itibaren<br />
alınmaya başlanan tedbirler 2009 yılında da sürdürülmüştür. Hükümet ve ilgili<br />
kurumlar tarafından alınan önlemler sayesinde 2009 yılının ilk çeyreğinden itibaren<br />
beklentilerde bozulma durmuş, davranışlar yavaş da olsa olumluya dönmüştür.<br />
Hükümet tarafından alınan önlemler Şubat 2009’da kısa çalışma ödeneğinin süresi 3<br />
aydan 6 aya çıkartılmıştır. Haziran 2009’da kısa çalışma ödeneğinin süresi 6 ay daha<br />
uzatılmıştır. Teşvik uygulaması 49 ile dönük olarak bir yıl uzatılmıştır. Emekli<br />
aylıklarına haciz getirilmemesi esası benimsenmiştir. I-Mart 2009’da açıklanan<br />
önlem paketi ile beyaz eşya, otomotiv ve konut sektörlerinde vergi oranları<br />
indirilmiş; KOBİ’lere ek ödenek sağlanmış, Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu<br />
(KKDF) düşürülmüş ve Türk Eximbank’ın sermayesi artırılmıştır. Sanayide<br />
kullanılan elektrikte indirimli tarife yaygınlaştırılmıştır. Mart 2009’da açıklanan<br />
ikinci bir paket ile mobilya, iş makineleri, bilişim ve büro mobilyalarında KDV<br />
düşürülmüştür. Nisan 2009’da bu uygulamanın kapsamı genişletilerek, otomotiv yan<br />
sanayii ve telefon gibi sektörler eklenmiştir.<br />
69
Daha sonra vergi indirimleri Ekim 2009 tarihine kadar uzatılmıştır. Mart<br />
2009’da, TC Ziraat Bankası A.Ş. tarafından sağlanan tarım kredilerinin vadesi<br />
uzatılmıştır.<br />
Kredi Garanti Fonu A.Ş.’ye (KGF) Hazine desteği sağlayan “Kamu<br />
Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanunda Değişiklik<br />
Yapılmasına Dair Kanun” Haziran 2009’da yasalaşmıştır. Kanuna göre, firmalara<br />
kredi garantisi sağlamak üzere 1 milyar liraya kadar nakit kaynak aktarılacak veya<br />
özel tertip Devlet İç Borçlanma Senedi (DİBS) ihraç edilecektir. İhraç edilecek özel<br />
tertip DİBS için, Hazine Müsteşarlığı bütçesine tertip açmaya ve bu tertibe 1 milyar<br />
liraya kadar ödenek aktarmaya, Maliye Bakanı yetkili kılınmıştır. KGF’nin<br />
sermayesi, yirmi bankanın da katılımıyla 60 milyon TL’den 240 milyon TL’ye<br />
çıkarılmıştır.<br />
Haziran 2009’da “Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi<br />
Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile Toprak Mahsulleri<br />
Ofisi'ne (TMO) en fazla 2,6 milyar TL kaynak aktarımı sağlanması ve Hazine<br />
Müsteşarlığının ikrazen özel tertip devlet iç borçlanma senedi ihraç edebilmesi<br />
sağlanmıştır.<br />
Hükümet tarafından Haziran 2009 tarihinde yeni teşvik sistemi açıklanmıştır.<br />
2010 yılı sonuna kadar geçerli olacak söz konusu yeni teşvik sistemiyle; 12 sektörde<br />
büyük yatırımların desteklenmesi ve Türkiye'yi 4 bölgeye ayırıp sektörel ve bölgesel<br />
teşvikler verilmesi öngörülmektedir. Teşvik araçları kurumlar/gelir vergisi indirimi,<br />
SSK primi işveren hissesinin Hazine tarafından karşılanması, faiz desteği, yatırım yeri<br />
tahsisi, KDV istisnası, gümrük vergisi muafiyeti olarak açıklanmıştır. Büyük<br />
yatırımları desteklenecek sektörle arasında kimyasal madde ve ürünlerin imalatı, rafine<br />
edilmiş petrol ürünleri imalatı, transit boru hattıyla taşımacılık hizmetleri, motorlu kara<br />
taşıtları imalatı, demiryolu ve tramvay lokomotifleri veya vagon imalatı, liman ve<br />
liman hizmetleri imalatı, elektronik sanayi imalatı, tıbbı aletler, hassas ve optik aletler<br />
imalatı, ilaç imalatı, hava ve uzay taşıtları imalatı, makine imalatı yatırımları ve<br />
madencilik yatırımları bulunmaktadır (http:// www.tbb.org. tr).<br />
70
2.2.1. Kredi Kartı Borçlarının Yapılandırılması<br />
Kredi kartı borçlarının yapılandırılmasına ilişkin yasal düzenleme Temmuz<br />
2009’da yürürlüğe girmiştir. Buna göre, 31 Mayıs 2009 tarihi itibariyle ödeme ihtarı<br />
çekilen, icra takibi başlatılan veya banka tarafından takip olunan kredi kartı borçları<br />
için 60 gün içinde başvuru yapılması ve sözleşmede belirtilen asgari ödeme tutarının,<br />
dönem borcunun yüzde 20'sinden aşağı olmaması öngörülmüştür. Bankacılık<br />
Düzenleme ve Denetleme Kurumu bu oranı yüzde 40'a kadar artırmaya, artırdığı<br />
oranı yüzde 20'ye kadar düşürmeye yetkili kılınmıştır.<br />
Hükümet tarafından açıklanan istihdam paketi ile toplum yararına işler için<br />
getirilen desteklerin, işsizlik sigortası fonundan finanse edilmesi ve bu kapsamda 120<br />
bin işsize doğrudan istihdam sağlanması öngörülmüştür. Ayrıca, mesleki eğitimlerle<br />
200 bin işsize eğitim verilmesi ve program kapsamında ulaşılacak işsiz sayısının 500<br />
bin olması amaçlanmıştır. Temmuz 2009’da Varlık Barışı olarak bilinen<br />
düzenlemenin uygulama süresi önce Eylül 2009 tarihine daha sonra 2009 yılsonuna<br />
uzatılmıştır.<br />
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından, esnaf ve sanatkârlar ile tüm<br />
KOBİ'lere yönelik 3 ayaklı yeni bir kredi destek programı hayata geçirilmiştir. Bu<br />
desteklerin KOSGEB'in Orta Vadeli Programda yer alan bütçesiyle uyumlu bir<br />
çerçevede belirlendiği belirtilerek, ''2009 yılı bütçesine ek bir yük getirmeyeceği”<br />
ifade edilmiştir. Bu nedenle, söz konusu desteklerin, sadece 2009 yılı sonuna kadar<br />
geçerli olması ve destek programlarından ilkiyle 100 bin işletmeye 2,5 milyarlık<br />
kredi sağlanmasını öngörülmüştür.<br />
2.2.2. Merkez Bankası Tarafından Alınan Önlemler<br />
Kısa vadeli faiz oranları 2009 yılı içinde toplam 8,5 puan düşürülmüş, yüzde<br />
15’ten yüzde 6,5’e indirilmiştir. Mart 2009’dan itibaren döviz talebinin hızla<br />
yükselmesine bağlı olarak döviz satım ihaleleri başlatılmış ve Mart ayında toplam 18<br />
ihalede 900 milyon dolar satış yapılmıştır. Ağustos ayından itibaren, ekonomide<br />
döviz arzının yeniden yükselmesiyle beraber, banka döviz alım ihalelerini yeniden<br />
başlatmış ve 2009 yılında toplam 4,2 milyar dolar alım yapmıştır. Böylece, Bankanın<br />
2009 yılında yaptığı net döviz alımı 3,3 milyar dolar olmuştur.<br />
71
Şubat ayında bankaların Merkez Bankasından alabilecekleri döviz depolarının<br />
vadesi 1 aydan 3 aya yükseltilmiş, Merkez Bankası borç verme faiz oranı ABD<br />
doları için yüzde 7’den yüzde 5,5’e; euro için yüzde 9’dan yüzde 6,5’e<br />
düşürülmüştür. Mart ve Nisan aylarında daha çok firmanın ihracat reeskont kredisi<br />
kullanmasına imkan sağlayan düzenlemeler yapılmış ve kredi limitleri de<br />
artırılmıştır. Ekim 2009’dan itibaren TL zorunlu karşılık oranı yüzde 6’dan yüzde<br />
5’e düşürülmüştür.<br />
Piyasanın likidite ihtiyacının karşılanmasını teminen fonlama yapılmış;<br />
Haziran ayından sonra fonlama imkânları arasına 3 ay vadeli repo ihaleleri de<br />
katılmıştır.<br />
2.2.3. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) Tarafından Alınan<br />
Önlemler<br />
BDDK tarafından Resmi Gazete’nin 23 Ocak 2009 tarih ve 27119 sayılı<br />
nüshasında Bankalarca Kredilerin Ve Diğer Alacakların Niteliklerinin Belirlenmesi<br />
Ve Bunlar İçin Ayrılacak Karşılıklara İlişkin Usul Ve Esaslar Hakkında<br />
Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmelik yayımlanmıştır. Yeni<br />
düzenleme ile birlikte, hâlihazırda sorunsuz görünen kredilerin de beklenmeden,<br />
yeniden yapılandırılabilmesine imkân tanınmıştır. Söz konusu Yönetmeliğin 1 Mart<br />
2010 tarihinde süresi dolan Geçici 2’nci ve Geçici 3’üncü maddelerinin süresi, bu<br />
kez Resmi Gazete’nin 6 Mart 2010 tarih ve 27513 sayılı nüshasında yayımlanan<br />
Yönetmelik’in 4’üncü maddesi ile 1 Mart 2011 tarihine kadar uzatılmıştır. BDDK,<br />
bankaların karlarını dağıtmayarak bünyelerinde tutmasını istemiş ve kar dağıtımı<br />
Kurul iznine bağlanmıştır.<br />
2.2.4. Sermaye Piyasası Kurulu Tarafından Alınan Önlemler<br />
Nisan 2009’da, Sermaye Piyasası Kurulu fon çıkışı gerektirmeyen sermaye<br />
azaltımlarına ilişkin ilkeleri belirlemiştir. Yapılan açıklamada uluslararası kriz<br />
nedeniyle şirketlerin halka arz suretiyle nakit sermaye artırımı yapmaları imkanı<br />
ekonomik olarak ortadan kalktığı için bu durumun nakit sermaye ihtiyacı olan<br />
72
şirketleri zorunlu olarak sermaye artırımına yönlendirdiği belirtilmiştir. Daha önce<br />
yapılan düzenlemelere ilave olarak payları nominal değerin altında işlem gören<br />
şirketlerin nakit sermaye artırımlarına imkan sağlamak amacıyla halka açık anonim<br />
ortaklıklar için fon çıkışı gerektirmeyen sermaye artırım sürecine ilişkin ilke ve<br />
esasların Kurulca belirlendiği ifade edilmiştir.<br />
Öte yandan, belirsizliğin azaltılmasını teminen, Hükümet; Orta Vadeli<br />
Program yoluyla üç yıllık temel ekonomik hedefleri açıklamış, beklentileri ve<br />
davranışları olumlu yönde etkilemeye çalışmıştır.<br />
2.3. Orta Vadeli Program ve 2010-2012 Dönemine Ilişkin Tahminler<br />
Aralık 2009’da açıklanan Orta Vadeli Program ile ekonomik büyüklüklere<br />
ilişkin hedefler belirlenmiştir. Buna göre, 2010 yılında küresel dalgalanmanın<br />
olumsuz etkilerinin hafiflemeye başlayacağı ve buna bağlı olarak, gsyih’nın 2010<br />
yılında yüzde 3,5; 2011 ve 2012 yıllarında ise sırasıyla yüzde 4 ve yüzde 5 oranında<br />
büyümesi beklenmektedir. Büyüme rakamları çerçevesinde, cari işlemler açığının<br />
2010 yılında gsyih’nın yüzde 2,8’i düzeyinde gerçekleşeceği, 2011 ve 2012<br />
yıllarında ise, sırasıyla gsyih’nın yüzde 3,3’ü ve yüzde 3,9’u düzeyinde olacağı<br />
öngörülmektedir. Kkbg/gsyih oranının 2010 yılından itibaren azalmaya başlayacağı<br />
ve 2012 yılında yüzde 2,7’ye gerileyeceği öngörülmektedir.<br />
Tablo 2.1. Temel Ekonomik Büyüklükler<br />
2010* 2011* 2012*<br />
Gsyih (reel büyüme, yüzde) 3,5 4,0 5,0<br />
Cari işlemler açığı/ gsyih (yüzde) - 2,8 - 3,3 - 3,9<br />
İşsizlik oranı (ILO tanımı, yüzde) 14,3 14,1 13,3<br />
Kkbg/GSYİH (yüzde) 4,7 3,5 2,7<br />
Faiz dışı fazla/gsyih (yüzde) 1,3 1,7 2,1<br />
Genel kamu borç stoku (brüt) /GSYİH (yüzde) 49 48,8 47,8<br />
Kaynak: DPT * Öngörü<br />
73
Kamu kesimi faiz dışı fazlasının gsyih’ya oranının 2010 yılında yüzde 1,3 ve<br />
2012 itibariyle yüzde 2,1 düzeyinde gerçekleşeceği öngörülmektedir. Kamu<br />
maliyesindeki gelişmeler sonucu, kamu kesimi brüt borç stokunun gsyih’ya oranının<br />
2010 yılından sonra azalacağı ve 2012 yılında yüzde 47,8 düzeyinde gerçekleşeceği<br />
tahmin edilmektedir. İşsizlik oranında da yavaş bir iyileşme beklenmektedir. Buna<br />
göre, 2010 yılında yüzde 14,3 düzeyinde gerçekleşmesi beklenen işsizlik oranının,<br />
2012 yılında yüzde 13,3’e gerilemesi beklenmektedir (http:// www.bbdk.com. tr).<br />
2.4. 2009 Yılında Bankacılık Sektörü<br />
Bankacılık sektörü 2009 yılında iyi bir performans göstermiş, ekonomik<br />
faaliyetin finansmanına katkı sağlamıştır. Küresel kriz Türkiye’de de finansal sektörü<br />
önemli ölçüde etkilemiştir. Mevduat, yatırım ve kalkınma bankaları açısından<br />
bakıldığında, özellikle 2008 yılının son çeyreği ile 2009 yılının ilk çeyreğinde<br />
bilanço riskleri hızla artmış, yurtdışı kaynak imkânları daralmış, likidite ihtiyacı<br />
yükselmiştir. Ancak, bankaların bilançolarının sağlam olması ve risklerin dengeli<br />
dağılması yanında, ilgili kurumlar tarafından alınan önlemler, etkin kamusal denetim<br />
ve başarılı risk yönetimi sayesinde Türkiye’de bankacılık sistemi 2009 yılını güven<br />
içinde geçirmiş, kamuya sorun yaratmamış, yük olmamıştır. Aksine, ekonomik<br />
faaliyetin finansmanına destek olmaya devam etmiştir. Çok sayıda ülkede mevduata<br />
yüzde 100 garanti getirilirken, finansal kurumlara kamu desteği sağlanırken,<br />
Türkiye’de mevduat güvencesinde değişikliğe ve bankalara kamu desteğine ihtiyaç<br />
duyulmamıştır. Öte yandan, ekonomik faaliyetin hızla daralması, işsizliğin artması<br />
ve dış talebin azalması nedeniyle kredi riski artmış, kredi talebi özellikle yılın ilk<br />
yarısında ciddi ölçüde daralmıştır. Buna karşılık, bütçe açığı nedeniyle büyüyen<br />
kamu kesiminin borçlanma ihtiyacı çok büyük ölçüde bankalar tarafından<br />
karşılanmıştır.<br />
Bankacılık 2009 yılında Türkiye’nin “en iyi hikâyesi” olmuştur.<br />
Bankacılık sektörü, 2009 yılında hem yurt içinde hem de yurt dışında<br />
anlatılan “Türkiye’nin iyi hikâyesi” olmuştur. Bankalar açısından bu durumu<br />
sağlayan ana neden sağlam ve sağlıklı bilanço yapısı, güçlü özkaynaklar ve TL’ye<br />
duyulan yüksek güvendir. Bankaların kaynaklarının çok önemli bölümü Türkiye’deki<br />
74
yerleşiklere ait mevduattır. Mevduatın üçte ikisini TL mevduat oluşturmuştur.<br />
Yurtdışından sağlanan kredilerin bilanço içindeki payı yüzde 9 düzeyindedir.<br />
Özkaynaklar büyümeye devam etmiştir.<br />
Bankaların aktifleri ürün ve müşteri açısından geniş yelpazede bir dağılım<br />
göstermektedir. Toplam aktiflerin yüzde 48’ini krediler, yüzde 35’ini menkul<br />
kıymetler oluşturmuştur. Kredilerin yüzde 67’si kurumsal, yüzde 33’ü bireysel<br />
kredilerdir. Krediler ve menkul değerler cüzdanı geleneksel bankacılık ürünlerini<br />
içermektedir, “zehirli varlık” yok denecek düzeydedir. Bankaların risklerinin<br />
tamamına yakını Türkiye’nin risklerinden oluşmuştur. Büyüyen özkaynaklar, sağlıklı<br />
aktif dağılımı, yüksek likidite, düşen faiz oranı ile daha etkin risk yönetimi,<br />
bankaların performansını olumlu yönde etkilemiştir.<br />
Aktiflerin pasiflere göre daha uzun vadeli olmaları nedeniyle, faiz oranlarının<br />
düşmesi, 2009 yılında bankacılık sektörünün karını olumlu etkilemiştir. Kar<br />
hacmindeki artış özkaynaklardaki büyümeyi desteklemiştir. Yıllık bazda özkaynak<br />
karlılığı yükselmiştir.<br />
Toplam aktifler, cari fiyatlarla yüzde 13 oranında büyüyerek 799 milyar TL<br />
(537 milyar dolar) olmuştur. Toplam aktiflerin gsyih’ya oranı yüzde 84<br />
düzeyindedir. Bilanço içinde, yabancı para cinsinden aktiflerin payı 4 puan düşerek<br />
yüzde 27, yabancı para cinsinden pasiflerin payı ise 3 puan düşerek yüzde 32<br />
olmuştur.<br />
Ekonomideki küçülme nedeniyle, kredi stokunun kalitesi azalmış; takipteki<br />
krediler artmıştır. Takipteki krediler için ayrılan karşılıklar karlılığı sınırlandırmıştır.<br />
Sorunlu kredilerin toplam krediler içindeki payı yüzde 5,4’e yükselmiş, bunların<br />
yüzde 85’i için özel karşılık ayrılmıştır. Kredilerin toplam aktifler içindeki payı 2008<br />
yılı sonuna göre 4 puan azalarak yüzde 48'e gerilemiştir. Bireysel kredilerin toplam<br />
krediler içindeki payı″ yüzde 33 düzeyine yükselmiştir. Menkul kıymetlerin toplam<br />
aktiflerdeki payı 6 puan artarak yüzde 35’e yükselmiştir. Duran aktiflerin toplam<br />
aktifler içindeki payı yüzde 3 düzeyindedir. Toplam mevduat yüzde 12 oranında<br />
artarak 507 milyar TL olmuştur. Toplam mevduatın toplam aktiflere oranı yüzde<br />
64’tür. TL mevduatın ortalama vadesi 2,2 ay, yabancı para mevduatın ortalama<br />
vadesi ise 2,7 ay düzeyindedir. Yurtdışı bankalardan sağlanan kaynaklar 70 milyar<br />
75
TL (53 milyar dolar) ile toplam aktiflerin yüzde 9’u düzeyindedir. Bu kaynakların<br />
büyük bölümü yabancı para cinsindendir. Özkaynaklarda ve serbest sermayede<br />
büyüme devam etmiştir. Özkaynaklar 106 milyar TL (72 milyar dolar), serbest<br />
özkaynaklar ise 79 milyar TL (53 milyar dolar) olmuştur. Özkaynakların toplam<br />
aktiflere oranı yüzde 13, sermaye yeterliliği standart rasyosu ise yüzde 20,9<br />
düzeyindedir. Özkaynak karlılığı 2,8 puan artarak yüzde 18,3 düzeyinde<br />
gerçekleşmiştir. Net dönem karı yüzde 52oranında artarak, 19,5 milyar TL’ye<br />
yükselmiştir. Faiz gelirleri yüzde 1, faiz giderleri ise yüzde 22 oranında daralmıştır.<br />
Toplam nazım hesaplardaki artış yüzde 28 olmuştur. Bankacılık sektöründe<br />
2009 yılında dikkati çeken önemli gelişme, sermaye sahipliğine göre oluşturulan<br />
banka gruplarının sektör paylarındaki değişme olmuştur. Kamu sermayeli bankaların<br />
toplam kredilerdeki payı 3 puan, mevduat payı ise 1 puan, aktif payı ise 2 puan<br />
artmıştır (http:// www.bbdk.com.tr).<br />
Finansal kurumların piyasa değeri Aralık 2009 itibariyle, 2008 yılı sonuna<br />
göre yüzde 113 artarak 96 milyar dolar düzeyine yükselmiştir. Bankacılık sektörünün<br />
mali yapısının güçlü olması ve karlılığının artmasının yanında, Türkiye’nin kredi<br />
notunun yükselmesi finansal kurumların piyasa değerinin artmasını sağlamıştır.<br />
İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda işlem gören finansal kurumların piyasa<br />
değeri, hisseleri işlem gören tüm şirketlerin piyasa değerinin yüzde 41’ini<br />
oluşturmuştur. Kredi kartı işlem hacmi yüzde 10 oranında artarak 205 milyar TL,<br />
banka kartı işlem hacmi ise yüzde 21 oranında artarak 188 milyar TL düzeyinde<br />
gerçekleşmiştir. İnternet bankacılığı müşteri sayısı 2009 yılında bir önceki yılsonuna<br />
göre yüzde 15 artarak, 5,9 milyon kişiye yükselmiştir. 2009 yılında, 32’si mevduat,<br />
13’ü kalkınma ve yatırım, 4’ü katılım olmak üzere 49 banka faaliyet göstermiştir.<br />
Sermayesinin yüzde 51’i veya daha fazlası yurtdışında yerleşik yatırımcılara ait olan<br />
mevduat bankalarının sayısı 17, kalkınma ve yatırım bankalarının sayısı ise 4<br />
olmuştur. Yurtdışı yerleşik yatırımcılarla stratejik ortaklık anlaşması yapan dört<br />
banka dâhil edildiğinde, bu sayı 24’e yükselmektedir. Bankaların 13 tanesi Avrupa, 5<br />
tanesi Ortadoğu, 4 tanesi ABD ve 1’er tanesi de Asya ve Afrika bölgesi kaynaklıdır.<br />
Şube sayısında ve istihdamda 2003 yılında başlayan artış eğilimi 2009 yılında da,<br />
küresel krize rağmen sürmüştür.<br />
76
AB ülkeleri ile karşılaştırıldığında, 2008 yılı verilerine göre Türkiye<br />
bankacılık sektörü aktif büyüklüğü, AB27 içindeki on beşinci sıradadır. Kişi başına<br />
aktif, AB ortalamasında, Türkiye’den 16 kat daha büyüktür. 2002-2008 döneminde<br />
yaşanan istikrarlı büyümeye ve kredi arzındaki artışa rağmen, Türkiye'de bankacılık<br />
sistemi, AB ülkeleri ile karşılaştırıldığında oldukça küçük bir ölçeğe sahiptir<br />
2.4.1. Seçilmiş Göstergelerde Sektörün Görünümü<br />
Büyüme Mevduat bankaları bilanço büyüklüğü 2009 yılında ortalama yüzde<br />
13 artmıştır. Sektörde faaliyet gösteren 32 mevduat bankasının 10 tanesi sektör<br />
ortalamasının üzerinde büyümüştür. Dokuz mevduat bankasının bilanço büyüklüğü<br />
yüzde 13’ün altında artarken, 13 mevduat bankasının bilançosu da küçülmüştür.<br />
Karlılık Mevduat bankalarının özkaynak karlılığı Aralık 2009 itibariyle<br />
ortalama yüzde 19,7 olmuştur. Altı banka ortalamanın üzerinde özkaynak karlılığı<br />
sağlamış, iki banka ise zarar etmiştir.<br />
2.4.2. Sermaye Yeterliliği<br />
Mevduat bankalarının sermaye yeterliliği ortalama yüzde 19,3 olarak<br />
gerçekleşmiştir. Onyedi bankanın sermaye yeterliliği oranı, ortalamanın üzerinde<br />
olmuştur. Grafik ölçeği gösterim açısından sınırlandırılmıştır.<br />
2.4.3. Takipteki Alacaklar<br />
Takipteki alacaklardaki artış eğilimi, yılın son aylarında duraklamıştır.<br />
Mevduat bankalarının takipteki alacaklarının yüzde 85’i için karşılık ayrılmıştır.<br />
Karşılık sonrası takipteki alacakların toplam kredilere oranı ortalama yüzde<br />
0,9 olarak gerçekleşmiştir. Onyedi bankada bu oran, ortalamanın üzerinde<br />
gerçekleşirken; yedi bankada sıfır olmuştur.<br />
77
2.4.5. 2009 Yılında Bankacılık Sektörünü Ilgilendiren Önemli Düzenlemeler<br />
2009 yılında gerçekleştirilen ve bankacılık sektörünü ilgilendiren başlıca<br />
düzenlemeler şunlardır:<br />
1. 5941 Sayılı Çek Kanunu, Resmi Gazete’nin 20 Aralık 2009 tarih ve 27438<br />
sayılı nüshasında yayımlanmıştır. Kanun ile genel olarak, çek kullanım<br />
esasları zorlaştırılmış ve çek kullanımı konusunda bankaların yükümlülükleri<br />
ağırlaştırılmıştır. Kanun değişikliği sonrasında TCMB tarafından hazırlanan<br />
“Çek Defterlerinin Baskı Şekline, Bankaların Hamile Ödemekle Yükümlü<br />
Olduğu Miktar ile Çek Düzenleme ve Çek Hesabı Açma Yasağı Kararlarının<br />
Bildirilmesine ve Duyurulmasına İlişkin 2010/2 Sayılı Tebliğ” Resmi<br />
Gazete’nin 20 Ocak 2010 tarih ve 27468 sayılı nüshasında yayımlanmıştır.<br />
2. Kredi kartı borçlarının yeniden yapılandırılmasına imkân tanımak üzere 5915<br />
Sayılı Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu’nda Değişiklik Yapılması<br />
Hakkında Kanun Resmi Gazete’nin 7 Temmuz 2009 tarih ve 27281 sayılı<br />
nüshasında yayımlanarak yürürlüğe girmiştir (http:// www.bbdk.com. tr.).<br />
3. Resmi Gazete’nin 16 Haziran 2009 tarih ve 27260 sayılı nüshasında<br />
yayımlanan 2009/15082 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Türk Parası<br />
Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Kararın 17’nci maddesinin b)<br />
bendinde yapılan değişiklikle, Türkiye’de yerleşik kişilere ortalama vadenin<br />
bir yıldan uzun ve kredi tutarının 5 milyon ABD doları ve üzerinde olması<br />
kaydıyla döviz kredisi kullandırılması mümkün hale gelmiştir. Konuyla ilgili<br />
olarak uygulamaya ilişkin açıklamalara TCMB tarafından yayımlanan, 22<br />
Haziran 2009 tarihli, 2009/YB-22 sayılı ve 8 Eylül 2009 tarihli, 2009/YB-28<br />
sayılı Genelgeler’de yer verilmiştir. Diğer taraftan, 32 sayılı Kararın 17’nci<br />
maddesinin b) ii. bendinde yapılan değişiklikle, bankalarca ihracatın, ihracat<br />
sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı faaliyetlerin finansmanı için<br />
Türkiye’de yerleşik kişilere açılacak döviz kredilerindeki vade sınırı<br />
kaldırılmıştır. Buna bağlı olarak, Resmi Gazete’nin 11 Temmuz 2009 tarih ve<br />
27285 sayılı nüshasında yayımlanan 32 sayılı Karara İlişkin 2009-32/37 sayılı<br />
Tebliğ ile 2008-32/34 sayılı Tebliğ’in “Peşin Döviz” başlıklı 8’inci maddesi<br />
yürürlükten kaldırılmıştır. Bu değişiklikle de peşin döviz, kredi kapsamından<br />
çıkarılarak havale hükmü kazanmıştır. Bunun dışında, Resmi Gazete’nin 24<br />
Temmuz 2009 tarih ve 27298 sayılı nüshasında yayımlanan, 32 Sayılı Karara<br />
78
İlişkin 2009/32-38 sayılı Tebliğ ile 2008-32/35 sayılı Tebliğin 8’inci<br />
maddesinde değişiklik yapılarak, altın, gümüş ve platin kredilerinde,<br />
Türkiye’de yerleşik müşteriye Türk lirası, yurtdışında yerleşik müşteriye ise<br />
Türk Lirası veya döviz ödenebilmesi mümkün hale gelmiştir.<br />
4. TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda kabul edilen Amme Alacaklarının<br />
Tahsil Usulü Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına<br />
Dair Kanun Tasarısı ile bankaların kuruluş ve faaliyet izin belgelerinden<br />
alınan harçlar yükseltilmiş, ayrıca şubenin bulunduğu yerleşim yeri nüfusu ile<br />
ilişkilendirilerek, şubeler için her yıl ödenecek yeni harçlar getirilmiştir.<br />
5. Resmi Gazete’nin; 16 Ekim 2009 tarih ve 27378 sayılı nüshasında<br />
yayımlanan Zorunlu Karşılıklar Hakkında Tebliğde Değişiklik Yapılmasına<br />
Dair 2009/7 sayılı Tebliğ ile Türk parası zorunlu karşılık oranı yüzde 6’dan<br />
yüzde 5’e düşürülmüştür. Resmi Gazete’nin 15 Aralık 2009 tarih ve 27433<br />
sayılı nüshasında yayımlanan 2009/8 sayılı Tebliğ değişikliği ile bir tesis<br />
döneminde tutulması gereken Türk parası zorunlu karşılıkların yüzde 10’unu<br />
aşmamak koşuluyla eksik tutulan kısmının bir sonraki dönemde tutulmasına,<br />
fazla tutulan kısmın ise bir sonraki dönem yükümlülüklerine sayılmasına<br />
imkân tanınmıştır. Diğer taraftan, Resmi Gazete’nin 8 Ocak 2010 tarih ve<br />
27456 sayılı nüshasında yayımlanan 2010/1 sayılı Tebliğ değişikliği ile de,<br />
bankalarca kullanılan kredilerden yurtdışı şubeler nezdinde izlenenler de<br />
zorunlu karşılığa tabi hale gelmiştir.<br />
6. İMKB tahvil ve bono piyasası işlemleri ile İMKB dışında gerçekleştirilen<br />
sabit getirili menkul kıymet alım satım işlemlerinin İMKB’ye bildirimleri ile<br />
ilgili olarak farklı bazlarda alınan borsa payı ve tescil ücretlerinde indirim<br />
yapılmasına imkân veren 25 Aralık 2009 tarih ve 314 sayılı Genelge<br />
yayımlanmıştır.<br />
7. Menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının elden çıkarılmasında ve<br />
elde tutulması sürecinde elde edilen gelirler üzerinden yapılmakta olan<br />
tevkifat oranının dar mükellef gerçek kişi ve kurumlar için yüzde 0 olarak<br />
uygulanmasına olanak sağlayan Kanun hükmü, Anayasa Mahkemesi<br />
tarafından iptal edilmiştir.<br />
79
2.5. 2009 Yılında Türkiye Ekonomisi<br />
2.5.1. Büyüme<br />
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2009 yılında sabit<br />
fiyatlarla, gayri safi yurtiçi hâsıla yüzde 4,7 oranında küçülmüştür. Cari fiyatlarla<br />
gsyih yüzde 0,4 oranında artarak 954 milyar TL’ye yükselirken, dolar bazında gsyih<br />
ise yüzde 16,8 oranında azalarak 618 milyar dolara gerilemiştir. Gsyih deflâtörü<br />
yüzde 11,9’dan yüzde 5,4’e düşmüştür. Sabit fiyatlarla büyüme hızı, küresel kriz<br />
nedeniyle, 2009 yılı programında öngörülen yüzde 4 oranındaki hedefin oldukça<br />
altında gerçekleşmiştir.<br />
Tablo 2.2. Gayri Safi Yurtiçi Hasıla<br />
Büyüme (yüzde)<br />
2002 2007 2008 2009<br />
Cari fiyatlarla 45,9 12,9 12,7 3,6<br />
Sabit fiyatlarla 6,2 4,5 0,7 - 4,7<br />
Deflâtör (yüzde) 37,4 8,0 11,9 5,4<br />
GSYİH (1987 fiyatlarıyla, milyon TL) 73 101 102 97<br />
GSYİH (carifiyatlarla, 1998 bazlı seridir) (milyar TL) 351 856 951 954<br />
Milyar dolar 229 659 742 618<br />
Kişi başına gelir (dolar) 3,296 9,333 10,436 8,590<br />
Kaynak: TÜİK.<br />
Türkiye ekonomisinde büyüme hızı 2004 yılından sonra ivme kaybetmeye<br />
başlamış, ancak 2008 yılına kadar uzun dönem ortalaması olan yüzde 4’ün üzerinde<br />
büyümüştür. Büyüme hızındaki yavaşlama 2008 yılının ilk çeyreğinden sonra daha<br />
belirgin hale gelmiş, son çeyrekte ise küçülme yaşanmıştır. Böylece, 2002 yılının<br />
üçüncü çeyreğinde başlayan ve kesintisiz olarak 27 çeyrek devam eden büyüme<br />
süreci, 2008 yılının son üç ayında sona ermiştir. 2009 yılının ilk üç çeyreğinde<br />
daralmaya devam eden ekonomik faaliyet, toplam dört çeyreklik daralmadan sonra,<br />
2009 yılının son çeyreğinde yeniden büyümüştür.<br />
80
Ekonominin 2009 yılında daralmasının başlıca nedenleri, sermaye girişinin<br />
hızla yavaşlaması, iç ve dış talebin küçülmesi, özellikle özel sektör sermaye<br />
yatırımlarının azalması olmuştur.<br />
2.5.2. Gayri Safi Yurtici Hasıla (Sabit Fiyatlarla, Yüzde Değişme)<br />
İktisadi faaliyet kolları itibariyle, reel bazda sanayi ve hizmetler ana<br />
sektörlerindedaralma yaşanırken, tarım sektörü büyümüştür. Sabit fiyatlarla tarım<br />
sektörü yüzde 3,3 büyürken, sanayi ve hizmetler sektörleri sırasıyla yüzde 7,2 ve<br />
yüzde 4,9 oranlarında daralmıştır. Cari fiyatlarla tarım sektörünün GSYİH içindeki<br />
payı 1 puan artarak yüzde 8’e yükselirken, sanayi sektörünün payı 1 puan azalarak<br />
yüzde 19’a gerilemiş, hizmetler sektörünün yüzde 73 olan payı ise değişmemiştir.<br />
Tablo 2.3. Sektörel Büyüme<br />
Yüzde Değişme<br />
(Sabit Fiyatlarla)<br />
GSYİH’ya Oranı<br />
(Cari Fiyatlarla, Yüzde)<br />
2002 2007 2008 2009 2002 2007 2008 2009<br />
Tarım 6,9 -7,0 4,6 3,3 14 9 7 8<br />
Sanayi 9,4 5,6 -0,1 -7,2 29 24 20 19<br />
Hizmetler 7,5 5,7 0,5 -4,9 57 67 73 73<br />
Kaynak: TÜİK.<br />
Sanayi sektörünün en önemli alt sektörü olan imalat sanayii yüzde 7,2<br />
daralmıştır. Alt sektörler itibariyle; toptan ve perakende ticaret, ulaştırma ve<br />
haberleşme ile inşaat sektörlerinde küçülme yaşanmış; diğer alt sektörlerde düşük<br />
oranlı artışlar olmuştur. Enerji sektöründe üretim yüzde 3,5 oranında daralmıştır.<br />
İmalat sanayiinde Aralık 2009 ortalama kapasite kullanım oranı bir yıl önceye göre 5<br />
puan artarak yüzde 69,7’ye yükselmiştir. Bu oran, kamuda 24,8 puan artışla yüzde<br />
86,8, özel sektörde ise 4,3 puan artışla yüzde 69,5 olarak gerçekleşmiştir. Sabit<br />
fiyatlarla tüketim talebi yüzde 1 oranında, yatırım talebi ise yüzde 19,2 oranında<br />
gerilemiştir. Özel kesim tüketimi yüzde 2,3 daralırken, kamu kesiminin tüketimi<br />
yüzde 7,8 artmıştır. İhracat yüzde 5,4, ithalat ise yüzde 14,4 azalmıştır. GSYİH<br />
81
içinde özel sektörün tüketim harcamaları cari fiyatlarla yüzde 75, yatırım harcamaları<br />
ise yüzde 13 oranında paya sahiptir. Cari fiyatlarla özel sektör yatırım harcamaları 3<br />
puan gerilemiştir. Kamunun tüketim harcamalarının payı yüzde 15, yatırım<br />
harcamalarının payı ise yüzde 4 olmuştur. Kamunun tüketim harcamalarının payı<br />
2008 yılına göre önemli ölçüde artmış, yatırım harcamalarının payı ise azalmıştır.<br />
Stok değişmeleri ile net dış ticaretin payları eksi olmuştur.<br />
Devlet Planlama Teşkilatı'nın (DPT) tahminlerine göre, yurtiçi tasarruf<br />
oranının gsyih’ya oranı 2,7 puan azalarak yüzde 14,2’ye gerilemiştir. Tasarruf oranı,<br />
özel kesimde artarken, kamu kesiminde düşmüş ve eksiye geçmiştir. Tasarruf açığı<br />
ise 3,1 puan daralarak gsyih’nın yüzde 2,3’üne gerilemiştir. Kamu kesiminde yüzde<br />
2,5 olan tasarruf açığının gsyih’ya oranı 2,8 puan artarak yüzde 5,3’e ulaşmış;<br />
gsyih’ya oranla 2008’de yüzde 2,7 tasarruf açığı veren özel kesim ise 2009’da yüzde<br />
3,1 tasarruf fazlası vermiştir.<br />
2.5.3. İstihdam ve ücretler<br />
İşsiz sayısının sınırlı düzeyde de olsa artmasına karşılık, işgücünün ve<br />
istihdamın artmasına bağlı olarak, işsizlik oranı gerilemiştir. TÜİK verilerine göre<br />
Aralık 2009 itibariyle toplam işgücü arzı 24,8 milyon kişi, toplam istihdam ise 21,5<br />
milyon kişi olmuştur. Geçen yılın aynı dönemine göre çalışabilir nüfus 868 bin kişi<br />
artmıştır. Çalışabilir nüfusun artması yanında, işgücüne katılma oranının da<br />
yükselmesi sonucu, işgücü 1.013 bin kişi artmıştır. Aynı dönemde toplam istihdam<br />
985 bin kişi artmıştır. Buna göre, işsiz sayısı önceki yıla göre yaklaşık 29 bin kişi<br />
artarak 3, milyon kişiye yükselmiştir. Böylece, işsizlik oranı Aralık 2009 itibariyle,<br />
geçen yılın aynı dönemine göre 0,5 puan azalarak yüzde 13,5 olmuştur. Bu oran<br />
kentlerde değişmeyerek yüzde 15,6 düzeyinde kalmış; kırsal bölgede ise 1,5 puan<br />
azalarak, yüzde 9,2’ye gerilemiştir. İstihdamın yüzde 56’sı hizmetler, yüzde 24’ü<br />
tarım, yüzde 20’si de sanayi sektörleri tarafından yapılmaktadır. DPT’nin<br />
tahminlerine göre, 2009 yılında asgari ücret ile kamu işçileri ve memurların reel<br />
işgücü maliyeti artmıştır.<br />
82
2.5.4. Enflasyon<br />
Küresel gelişmelerin ekonomik faaliyet üzerindeki olumsuz etkisi nedeniyle<br />
iç ve dış talebin hızla küçülmesi yanında uluslararası piyasalarda enerji ve emtia<br />
fiyatlarındaki hızlı düşüşe bağlı olarak, 2009 yılında enflasyon öngörülen hedefin<br />
altında gerçekleşmiştir. Yıl sonu enflasyon hedefi 2009 yılı için tüketici fiyatları<br />
bazında yüzde 7,5 olarak belirlenmiş, ancak yıl sonu enflasyonu yüzde 6,5 olmuştur.<br />
Tüketici fiyatları endeksindeki (Tüfe) yıllık artış oranı 2009 yılının ilk 10 ayında<br />
azalarak yüzde 5,1 düzeyine gerilemiş; yılın son iki ayında artarak, yüzde 6,5<br />
düzeyinde gerçekleşmiştir. Enflasyon, üretici fiyatları endeksine (Üfe) göre yüzde<br />
5,9 olmuştur. Yıllık ortalama fiyat artışı ise, Tüfe ve Üfe için, sırasıyla yüzde 6,3 ve<br />
yüzde 1,2 olmuştur. Yıllık bazda enflasyon yılın ilk iki çeyreğinde gerilemiş ve yılın<br />
geri kalanında da genel olarak düşük seviyesini korumuştur. Merkez Bankası,<br />
ekonomide önemli düzeyde enflasyonist baskı oluşmaması nedeniyle, ekonomik<br />
büyümeyi de dikkate alan bir politika izlemiş ve gecelik faiz oranlarını kademeli<br />
olarak düşürmüştür.<br />
BDDK verilerine göre mevduat bankalarının toplam mevduatı yüzde 12<br />
oranında artmıştır. TL mevduat yüzde 15, yabancı para mevduatın TL karşılığı yüzde<br />
7 oranında büyümüştür. 2008 sonunda 100 milyar dolar olan yabancı para mevduat<br />
2009 yılı sonunda 110 milyar dolara yükselmiştir.<br />
Yabancı para mevduatın TL değerinin toplam mevduat içindeki payı 2008<br />
sonuna göre 2 puan gerilemiş ve yüzde 33 olarak gerçekleşmiştir. TL mevduatın<br />
gsyih’ya oranı 5 puan artarak yüzde 33’e, yabancı para mevduatı da içeren toplam<br />
mevduatın gsyih’ya oranı 6 puan artarak yüzde 48’e yükselmiştir. Faiz oranlarının<br />
gerilemesine rağmen, TL mevduat talebinin güçlenmesi ve gsyih büyümesindeki<br />
yavaşlama mevduatın gsyih’ya oranının hızla artmasına neden olmuştur.<br />
Toplam mevduatın ortalama vadesi 2,4 ay olarak gerçekleşmiştir. YP<br />
mevduatın ortalama vadesi kısalırken, TL mevduatın ortalama vadesi değişmemiştir.<br />
YP mevduatın ortalama vadesi 2,8 aydan 2,7 aya düşerken, TL mevduatın ortalama<br />
vadesi 2,4 ay düzeyinde kalmıştır.<br />
BDDK verilerine göre, katılım bankaları dahil, toplam mevduatın yüzde 35’i<br />
kamu sermayeli, yüzde 48’si özel sermayeli bankalarda toplanmıştır. 2008 sonuna<br />
83
göre, kamu bankalarının mevduattaki payı 1 puan artmış, özel bankaların payı ise 1<br />
puan azalmıştır. Yabancı sermayeli bankaların mevduattaki payı ise 1 puan azalarak<br />
yüzde 12 olurken, katılım bankalarının payı 1 puan artarak yüzde 5 olmuştur.<br />
Kamu bankaları TL mevduatın yüzde 40’ına, yabancı para mevduatın ise<br />
yüzde 26’sına sahiptir. Buna karşılık özel bankalar TL mevduatın yüzde 44’ünü,<br />
yabancı para mevduatın ise yüzde 55’ini toplamışlardır. Yabancı bankaların TL ve<br />
yabancı para mevduat içindeki payı sırasıyla yüzde 11 ve yüzde 13’tür. Toplam<br />
mevduatın krediye dönme oranı 2008 Eylül döneminde yüzde 84 ile en yüksek<br />
düzeyine yükselmiş, 2008 yılı sonunda yüzde 81’e, 2009 yılı sonunda yüzde 76’ya<br />
gerilemiştir. Bu oran kamu sermayeli bankalarda yüzde 56, özel sermayeli<br />
bankalarda yüzde 78, yabancı sermayeli bankalarda ise yüzde 102 olmuştur.<br />
Kredi stokundaki yıllık büyüme hızı, Ekim 2008 itibariyle yüzde 41 olmuş ve<br />
bu tarihten sonra gerilemeye başlamıştır. Kredi stokundaki büyüme hızı Ekim 2009<br />
itibariyle yüzde 0’a kadar düştükten sonra, yılın son iki ayında yeniden artmaya<br />
başlamış ve Aralık 2009 itibariyle yüzde 5’e yükselmiştir. TL krediler yüzde 9<br />
artarken, yabancı para krediler ise yüzde 2 oranında daralmıştır. Kurumsal krediler<br />
yüzde 4, bireysel krediler ise yüzde 11 oranında büyümüştür. Bireysel kredilerin<br />
toplam kredi stoku içindeki payı, 2008 sonuna göre 1 puan artarak yüzde 33’e<br />
yükselmiştir. Bu gelişmede özellikle, konut kredileri ve diğer bireysel kredilerdeki<br />
artış etkili olmuştur. Taşıt kredileri gerilemiştir. Tahsili gecikmiş alacaklar, özel<br />
karşılık öncesinde yüzde 57, özel karşılık sonrasında ise yüzde 27 oranında<br />
büyümüştür. Özel karşılık öncesi tahsili gecikmiş alacakların toplam kredilere oranı<br />
2 puan artarak, yüzde 6’ya yükselmiştir. Özel karşılık sonrası tahsili gecikmiş<br />
alacakların toplam kredilere oranı ise yüzde 0,8’den yüzde 0,9’a yükselmiştir.<br />
Bireysel kredilerde tahsili gecikmiş kredi oranı yüzde 6,4 düzeyinde gerçekleşmiştir.<br />
Kredilerin yüzde 91’i mevduat bankaları, yüzde 6’sı katılım bankaları, yüzde<br />
3’ü ise kalkınma ve yatırım bankaları tarafından kullandırılmıştır. Özel sermayeli<br />
mevduat bankaları tarafından kullandırılan kredilerin toplam kredilerdeki payı yüzde<br />
49, kamu sermayeli bankaların payı yüzde 26 olmuştur. Yabancı sermayeli<br />
bankaların kredilerdeki payı ise yüzde 16 düzeyindedir. Bankacılık sektörü toplam<br />
kredilerinin gsyih’ya oranı yüzde 39 olmuştur. Toplam kredilerin yüzde 85’i yurtiçi<br />
84
şubelerden, yüzde 15’i ise yurtdışı şubelerde kullandırılmıştır. Yurtdışı şubelerden<br />
kullandırılan kredilerin büyük kısmı yabancı para cinsindendir ve toplam kredi stoku<br />
içinde payı azalmıştır. Türkiye’de yerleşik bankaların döviz kazancı olmayan<br />
sektörlere yabancı para kredi açmalarına imkân veren değişiklikler sayesinde ve<br />
küresel krizin etkisiyle yurtdışından borçlanma imkânlarının sınırlanması nedeniyle,<br />
finansal olmayan kuruluşların yurtdışından yabancı para cinsinden kredi kullanımı<br />
azalmıştır. Yurtiçinde yerleşik bankaların kullandırdığı toplam yabancı para<br />
kurumsal krediler 67 milyar dolar olmuştur. Yurtiçi şubelerden kullandırılan yabancı<br />
para krediler 6 milyar dolar artarken, yurtdışı şubelerden kullandırılan yabancı para<br />
krediler 7 milyar dolar azalmıştır. Finansal olmayan sektörün toplam dış borç stoku<br />
yaklaşık olarak 8 milyar dolar azalarak 114 milyar dolara gerilemiştir. Bunun yüzde<br />
68’i yurtdışında yerleşik finansal kuruluşlardan kullanılmıştır (Bankalarımız, 2009<br />
Dergisi -Mayıs-2010 Türkiye Bankalar Birliği Dergisi Yayını, s.1-3;s.1-16)<br />
85
Tablo 2.4. Türk Bankacılık Sektörünün Başlıca Finansal Göstergeleri<br />
(TLMN) ARLK 09 MART 10 HAZİR 10 YBB DEĞİŞİM (%)<br />
Mevduat 504,776 520.899 547.257 %8,4<br />
Bankalararası Mevduat 16.989 16.098 19.296 %13,6<br />
Müşteri Mevduatı 487.788 504.801 527.960 %8,2<br />
TL Mevduat 324.548 343.432 366.895 %13,0<br />
YP Mevduat ($/mil.) 109.768 106.400 103.410 %-5,8<br />
Vadesiz Müşteri Mevd. 74.955 73.240 75.128 %0,2<br />
Toplam Krediler 373.294 391.531 424.139 %13,6<br />
Krediler / Mevduat %74,0 %75,2 %77,5<br />
TL Krediler 268.319 279.143 302.784 %12,8<br />
YP Kred. (USD)milyon) 70.648 74.228 78.034 %10,5<br />
Tüketici Kredileri 90.813 96.107 105.141 %15,8<br />
Konut 42.643 45.179 48.992 %14,9<br />
Oto 4.215 3.990 4.146 %-1,6<br />
Personel Kredileri 38.379 40.376 44.956 %17,1<br />
Diğer 5.576 5.564 7.049 %26,4<br />
Kredi Kartları 36.682 36.443 39.306 %7,2<br />
Brüt Takipteki Krediler 20.404 20.338 19.923 %-2,4<br />
Takip. Kred.Oranı %5,2 %4,9 %4,5<br />
Takip. Kred.Karş.Oranı 84,5% 85,2% %85,4<br />
Tüketici Kredilerinde<br />
Brüt Takip. Kred.Oranı<br />
3.945 3.799 3.730 %-5,4<br />
Takipteki Kredi Oranı 4,2% 3,8% %3,4<br />
Kredi Kartlarında Brüt<br />
Takipteki Kred. Oranı<br />
4.222 4.201 3.997 %-5,3<br />
Yabancı Para Net Genel<br />
Pozisyonu (ABD$,mn)<br />
376 -491 623<br />
Bilanço İçi -12.736 -11.211 -10,999<br />
Bilanço Dışı 13.111 10.720 11.622<br />
Kaynak: Bankalarımiz, 2009 Dergisi -Mayıs-2010 Türkiye Bankalar Birliği Dergisi Yayını;<br />
http//www.tbb.org.tr.<br />
86
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM<br />
BANKALARDA ÜST YÖNETİM YAPISI, ORGANİZASYON YAPISI VE<br />
İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ ANALİZİ<br />
3.1. Bankalarin Üst Yönetim Yapısının Analizi<br />
Yönetim ve yönetici kelimeleri, dilimizdeki idare, sevk ve idare, idareci, sevk<br />
ve idareci, müdür gibi terimlerin karşılığı olarak kullanılmaktadır. Yönetim ve<br />
yönetici terimleri her zaman bu terimlerin tam karşılığını anlatmamakla beraber,<br />
başkalarına iş gördürme, başkaları aracılığı ile iş başarma ve amaçlara ulaşmanın<br />
sözkonusu olduğu her durumda kullanılmaktadır (TOSUN, 1978; s. 162).<br />
Bir yöneticinin başarısızlığının pek çok kişi ve grubu etkilemesi yönetici<br />
geliştirmeyi daha da önemli hale getirmiştir. Yanlış ve yetersiz bir organizasyon<br />
yapısı kullanan, yapı içinde kullanılabilecek süreçlerin özelliklerinden ve<br />
sınırlarından haberdar olmayan bir yönetici, sadece kendisini değil fakat büyük bir<br />
grubu başarısızlığa sürükleyecektir. Oysa güven, dürüstlük ve ekip çalışması gibi<br />
temel insani değerlerden hareket eden yöneticiler kuruluşlarını daha sağlıklı hale<br />
getirmekte ve sosyal paydaşların ihtiyaçlarını dengelemektedir (ROSEN, 1998; s.21).<br />
Hele ülkemiz durumundaki ekonomilerde, işletme yöneticilerinin başarıları,<br />
ülkenin sosyal ve ekonomik gelişmesini çok yakından etkilemektedir. Bunlara ek<br />
olarak, bir yöneticini geleceği, organizasyon içindeki başarısına bağlıdır. Başarı ise<br />
çeşitli yönetim araç ve tekniklerini bilmek ve kullanabilmek ile ilgilidir. Yönetim<br />
olayının hem sanat hem bilim yönü vardır. Dolayısıyla hem doğuştan gelen<br />
yetenekleri, hemde sonradan öğrenilmiş bilgiyi gerektirir. Bu nedenle yönetici<br />
geliştirme aynı zamanda kişisel gelişme sorunudur. Başarısız bir yönetici kısa<br />
zamanda o organizasyondan ayrılmak zorunda kalacaktır (KOÇEL, 2007; s. 6).<br />
Profesyonel yönetici olarak adlandırılan ve yönetim işini kendilerine meslek<br />
edinerek işletmenin sahibi haline gelmeden girişimcinin yaptığı her işi yapan ve bu<br />
hizmetleri karşılığında aylık alan kimselerdir (OLUÇ, 1963, s. 36).<br />
87
Profesyonel Yöneticiler her ne kadar belirli bir ücret karşılığı çalışıyorsa da<br />
verdikleri kararlar,işletmenin sahiplerinin(hissedarlarının) ne kadar kar payı<br />
alacaklarından, tüketicilerin ne fiyat ödeyeceğine , çalışanların ne miktar gelir elde<br />
edeceklerine ve üretim miktarı ile istihdam seviyesinin (hem kendi işletmeleri için<br />
hem genel ekonomi için) ne miktar olacağına kadar geniş bir alanı kapsamaktadır<br />
(GORDON, 1996, s. 318).<br />
Buna ek olarak kişilik özellikleri, eğitimleri ve amaçlarının değişik olması<br />
nedeniyle profesyonel yöneticiler belirli olaylara karşı zorunlu olarak<br />
sahip/yöneticilerle aynı tepkiyi göstermeyeceklerdir.Bir profesyonel kişi olarak<br />
kendisinin başarısı işletmeyi amaçlarına ulaştırması ile ölçülecektir (WİLEDEN,<br />
1971, s. 242).<br />
Yönetim işinin netice itibariyle insan ile ilşkili olması insan unsurununda<br />
toplumsal bir ürün olması bir toplumu oluşturan kültür olayını ön plana<br />
çıkarmıştır.Başka bir deyişle her insan yaşadığı toplum tarafından<br />
şartlandırılmaktadır.Kişinin değer yargıları, davranışları, normları, olayları<br />
değerlendirme tarzları vs. genel olarak yaşadığı toplumun kültürel özellikleri<br />
tarafından etkilenmektedir. O halde belli bir toplum ve o toplumun kültürel<br />
özelliklerini esas alan bir yönetim uygulamasının, başka kültürel özellikler taşıyan<br />
başka bir toplumda aynen kabul edilip uygulanabileceğini beklememek gerekir.<br />
Kültürel farklılıklar insanların davranışlarına yansıyacaktır. (SARGUT, 1994; s. 9).<br />
Etkili koçluk ve biliçli yöneticilik aynı zamanda başarı için gerekli olan<br />
çalışanlarında arzuladığı, doğru zamanda ve biliçli harekete geçmek çalışanlarını<br />
motive edici olarak amaca yönelik kişisel geri bildirim ve talimat verebilmek ve bu<br />
talimatlarını uygulatabilmektir. Çalışanların üzerinde ve yönetiminde etkin olmak ve<br />
yönetim bilinci ile çalışanlarını yönetmek ve amaçlanan başarıya ve saptanan<br />
hedeflere en doğru zamanda ulaşmak için: Beklentiler açık olarak belirlenmeli,<br />
Davranışlara önyargısız olmalı, Çalışanlara yapıcı ve motive edici geribildirimde<br />
bulunmalı, takdir ve ödüllendirmelidir. Dolayısıyla, Koçluk önemli değişikliklere yol<br />
açıyor ve kuruluşun rekabetçi ve finansal gücüne katkı sağlıyorsa ve aynı zamanda<br />
liderlik yetisiyle çalışanları peşinden sürükleyip yol alıyorsa ve çalışanlarının<br />
88
gelişmesine etkin ve yetkin olmalarına katkıda bulunuyorsa yayarlı olduğu<br />
açıklanabilir (DOGANİ ve AYSAL, 2009,s.81-82).<br />
Çağdaş liderlik anlayışı incelendiğinde, Transaksiyonel ve Transformasyonel<br />
Liderlik anlayışları karşımıza çıkmaktadır. Transaksiyonel Liderler;performans<br />
değerlendirme, performansa bağlı ücretlendirme,görev tanımları,iş analizi ve iş<br />
değerleme, günümüzde uygulanan modern insan kaynakları sistemi ihtiyacını<br />
belirleyen ve hayata geçiren yöneticiler olarak açıklanmaktadır. Bu tip liderler,<br />
yüksek performansa ve olumlu davranışlara ödül, kurallara karşı gelme ve düşük<br />
performans gibi olumsuz davranışlara ceza verme taraftarıdırlar. Bu tip yöneticiler,<br />
belirledikleri standartlar çerçevesinde problem oluşmadan müdahale etmezler.<br />
Genelde hatalara odaklanırlar. Bu nedenle astları üzerinde stres yaratırlar.<br />
Transformasyonel Liderler ise Transaksiyonel Liderlik özelliklerini barındıran ilave<br />
olarak gelecek odaklı bir yönetim tarzına sahip yöneticilerdir. Bu tip liderler<br />
çalışanlarına form veren, ekibin ihtiyaçlarını,inançlarını ve değer yargılarını<br />
değiştiren kişilerdir. Özellikle Bireysel İlgi, Entelektüel Uyarım, İlham Verme ve<br />
İdealleştirerek Etkileme 4 temel yönetim tarzları olarak görülmektedir. Sonuçda ideal<br />
bir yönetici her iki liderlik özelliklerini taşıyan kişi olmalıdır. Günümüz Liderlerinin<br />
günlük işlerin beklenen kalitede, müşteri memnuniyetini sağlayarak<br />
tamamlanmasında Transaksiyonel Liderlik özelliklerine; Yarının dünyasını<br />
düşleyerek bugünün dünyasına şekil vermede ise Transformasyonel Liderllik<br />
özelliklerine ihtiyaçları vardır (YILMAZ, 2010, s.141-144).<br />
İyi bir lider olmanın temeli etkili sorun çözme yeteneğidir.Çalışanlar arasında<br />
işbirliği sağlamak,onlardan yüksek verim almak,yeniliklere uyum göstermelerini<br />
sağlamak bunların arasındadır. İşte bu aşamada duygularınızı mı ,yoksa<br />
çalışanlarınızı mı yönettiğiniz önem kazanır. Genellikle gerginlik yaratan duygular<br />
sorunlu durumlarda ortaya çıkar.Duygularınızı başarılı biçimde yönetebilmek için<br />
iyi sorun çözme yetenekleri geliştirmeli sorunları çözmek için en etkili yöntemleri<br />
belirlemek gerekir. Bunlar: Sorunları teşhis etmek, Alternatif Çözüm üretirler,değişik<br />
seçenekleri araştırırlar, yeni stratejiler belirlerler ve sonuçları karşılaştırırlar (TEKİN,<br />
2008, s. 168.).<br />
89
Bitirme Projesinin konusunu oluşturan 2009-Aralık Dönemi itibariyle<br />
Türkiye de ilk 4 sırada yer alan T.C. Ziraat Bankası A.Ş, Türkiye İş Bankası A.Ş,<br />
Garanti Bankası ve Akbank’ın Tepe Yönetimini Yönetim Kurulu, Üst Yönetim ve<br />
Denetim Kurulları Organlarının Organizasyon Yapısının oluşumunda etkin rollerinin<br />
olduğu görülmektedir.<br />
Yönetim Kurulu Organları değerlendirmesinde; T.C. Ziraat Bankası A.Ş ‘nin<br />
Yönetim Kurulu 10 kişiden, Denetim Komitesi 5 kişi ve Denetim Komitesinde 3<br />
Yönetim Kurulu Üyesi ile birlikte 2 Denetçiden oluşmaktadır. Yönetim Kurulu<br />
üyelerinin Eğitim durumları incelendiğinde 5 Kişinin Lisans, 3 Kişinin Yüksek<br />
Lisans ve 2 Kişinin Doktora yapmıştır. Yönetim Kurulu Başkanı İMKB kurucuları<br />
arasında yer almıştır. Yönetim Kurulu üyelerini Hazine Müsteşarlığı Yeminli<br />
Murakıplığı, Özel Bankalar ve Kuruluşlarda Yöneticilik, Bankalarda çalışmalarında<br />
Müfettiş, Yönetici, Şube Müdürlüğü, Daire Başkanlığı, Başbakan Danışmanlığı ve<br />
Hazine Müsteşar Yardımcılığı gibi görevlerde bulundukları veya görevlerini<br />
sürdürdükleri gözlemlenmektedir.<br />
T.C. Ziraat Bankası A.Ş ‘nin Üst Yönetimi Genel Müdür 2 adet Genel Müdür<br />
BaşYardımcısı ve 12 adet Genel Müdür Yardımcısı olmak üzere 15 kişiden<br />
oluşmaktadır. Eğitim durumları incelendiğinde 5 Yöneticinin Yüksek Lisans, 1<br />
Yöneticinin Doktora ve 9 Yöneticinin ise Lisans eğitimli olduğu İşletme, İktisat,<br />
Kamu Yönetimi, Uluslar arası İlişkiler ve Çalışma Ekonomisi ve Endüstri ilişkileri<br />
gibi dallarda öğrenim görmüş oldukları görüyoruz. Üst Yönetimi oluşturan Genel<br />
Müdür Yardımcılarının Bankanın çeşitli birim ve kademelerinde görev yaparak<br />
unvanda yükseldikleri yönetim boyutunda gözlenmektedir.<br />
Türkiye İş Bankası A.Ş, Yönetim Kurulu 11 kişi, Denetim Komitesi 5 kişi ve<br />
Denetim Komitesinde 3 Yönetim Kurulu Üyesi ile birlikte 2 Denetçiden<br />
oluşmaktadır. Yönetim Kurulu üyelerinin Eğitim durumları incelendiğinde 1<br />
Akademisyen,10 lisans mezunu olduğu, CHP Kontenjanı üyelerinin Hukukçu olduğu<br />
görülmektedir. Ayrıca bu üyelerin çeşitli dönemlerde milletvekilliği ya da değişik<br />
alanlarda yöneticilik yaptıkları, Diğer üyelerin, İktisat, Endüstri, Bankacılık Eğitimi<br />
aldıkları ve Müfettişlik görevlerinde bulundukları söylenebilir. Denetçilerin 1 si<br />
Akademisyen İktisat yüksek lisans ve doktora eğitimli diğeri ise İktisat mezunu ve<br />
90
Banka da memur olarak göreve başlamış çeşitli birimlerde yöneticilik yaparak<br />
Denetçiliğe kadar yükseldiği dıkkate değer bir tesbittir.<br />
Türkiye İş Bankası A.Ş nin Üst Yönetimi 1 Genel Müdür ve 10 adet Genel<br />
Müdür Yardımcısı olmak üzere 11 kişiden oluşmaktadır. Üst Göreve atanma kariyer<br />
yolları incelendiğinde 7 kişinin müfettişlik unvanından başladığı bankadaki<br />
görevlerinde çeşitli birim ve kademelerde yöneticilik tecrübelerinden sonra bankanın<br />
üst yönetimine yükseldikleri, 3 kişinin Yüksek Lisans, 8 kişinin ise Lisans Eğitimli<br />
oldukları görülmektedir. Meslek ve aldıkları eğitim dikkate alındığında 3 kişinin<br />
İşletme, 2 kişinin İktisat, 1 kişinin Siyasal, 3 kişinin Ekonomi, 1 kişinin Endüsti ve 1<br />
kişinin Bilgisayar Mühendisliği lisans Eğitimi aldıkları görülmektedir.<br />
Garanti Bankası Yönetim Kurulu 8 Kişi ve 2 Denetçi den oluşmaktadır.<br />
Yönetim Kurulu üyelerinin Eğitim durumları incelendiğinde Ekonomist, İşletme,<br />
İktisat, İnsan Kaynakları Yönetimi Bölümü, Strateji ve Yönetim danışmanı, Finans<br />
Bankacılık ve Yeminli Mali Müşavir unvanları vardır. Yönetim Kurulunda 3 kişi<br />
yabancı ortakları temsil etmektedir. Denetçiler İktisat ve Hukuk mezunudur.<br />
Garanti Bankası Üst Yönetimi 1 Genel Müdür ve 17 adet Genel Müdür<br />
Yardımcısından oluşmaktadır. Üst Yönetim üyelerinin Eğitim durumları<br />
incelendiğinde Mühendisleri 8 kişi ile çoğunluğu oluşturduğu ve bunları dağılımının<br />
ise; 3 kişinin Elektrik Elektronik Mühendisi,1 kişi Bilgisayar Mühendisi, 1 kişi<br />
İnşaat Mühendisi, 2 kişi Makine Mühendisi olduğu dikkat çekmektedir. Ayrıca, 1<br />
Hukuk, 8 kişinin ise Ekonomist, İşletme, İktisat, Ticari Bilimler ve Siyasal Bilgiler<br />
mezunu oldukları görülmektedir. Üst Yöneticilerden 1 Kişinin Doktora 5 kişinin ise<br />
Yüksek Lisans Eğitimine sahiptir. Ayrıca, Garanti Denetim Komitesini oluşturan<br />
kişiden birisi İşletme Lisans ve Doktora Eğitimli diğeri ise Yabancı ortak kökenli<br />
Yeminli Mali Müşavir mesleğine ilaveten çeşitli Şirketlerde Yöneticilik yaptığı tesbit<br />
edilmiştir.<br />
Akbank Yönetim Kurulu 8 Kişi ve 2 Denetçi den oluşmaktadır. Yönetim<br />
Kurulu üyelerinin Eğitim durumları incelendiğinde 6 kişinin Yüksek Lisans 4 kişinin<br />
ise Lisans Eğitimli oldukları ve Eğitimlerini İşletme, Ekonomi, Emekli Subay,<br />
Hukuk ve İktisat dallarında yaptıkları tesbit edilmiştir. Yöneticilerden birisinin<br />
91
Emekli Merkez Bankası Başkanı, İMKB Başkanlığı ve Milletvekilliği görevinde<br />
bulunduğu anlaşılmaktadır. 2 adet Denetçiler ise İktisat Lisans Eğitimlidir.<br />
Akbank Üst Yönetimi 1 Genel Müdür ve 13 adet Genel Müdür<br />
Yardımcısından oluşmaktadır Teftiş Kurulu Başkanının İktisat Lisans Eğitimli ve<br />
Bankadaki görevine Müfettiş unvanı ile başlamıştır. Yöneticilerden 6 kişinin Yüksek<br />
Lisans diğer 8 kişinin Lisans Eğitimli olduğu tesbit edilmiştir. 2 kişinin İşletme, 3<br />
kişinin İktisat, 1 kişinin Makine Mühendisliği, 3 kişinin Ekonomi, 1 kişinin Fen<br />
Edebiyat, 1 kişinin İşletme Mühendisliği, 1 kişinin Bilişimci, 1 kişinin Kamu<br />
Yönetimi ve 1 kişinin Endüstri Mühendisliği mesleğine sahiptirler. Ayrıca üst<br />
Yönetime atanan yönetcilerden sadece 1 kişinin Bankada Müfettiş unvanı ile göreve<br />
başlayarak kariyer yollarından üst yönetime atandığı görülmektedir.<br />
Dört Bankadaki Üst Yönetim yapısının Genel Değerlendirmesini ele alırsak;<br />
T.C. Ziraat Bankası A.Ş Ve Türkiye İş Bankası A.Ş de Yönetim Kurulu yapısının<br />
kuruluş ilkesi, bağlı oldukları Hazine Müsteşarlığı ve CHP ortaklığından<br />
yöneticilerin ağırlığının olduğu görülmektedir. Üst Yöneticilerin ise bankada<br />
Müfettiş ve Uzman unvanlı göreve başlayarak Kariyer basamaklarının çeşitli<br />
kademelerinde yöneticilik tecrübeleriden sonra Üst Yönetime kadar yükselmeleri<br />
dikkat çekici bir tesbittir.<br />
Garanti Bankası Yönetim Kurulunda Bankanın hissedarlığının ağırlığının<br />
olduğu, yabancı ortakların Yönetimde 3 kişi ile temsil edildiği finans sektörünün<br />
çeşitli kuruluşlarında üst düzey yöneticilik yaptıkları gözlemlenmektedir. Üst<br />
Yönetimi oluşturan yöneticilerden yarısının mühendis meslekli ve ekonomi yüksek<br />
lisans eğitimli oldukları dikkat çekici bir tesbittir. Yonetim Kurulu Başkanının ise<br />
Bankanın kurucu ortağının olduğu anlaşılmaktadır. Bankanın üst yönetiminde<br />
Bankada Müfettiş unvanı ile göreve başlayarak atanmış yönetici yoktur.<br />
Akbank Yönetim Kurulu üyeleri arasında Bankanın kurucu sahibi sabancı<br />
ailesinden 2 kişi ile temsil edildiği, yarısından fazlasının yüksek lisans eğitimli ve<br />
yöneticilerin finans sektörünün çeşitli kademelerinde üst düzey yöneticilik yapış<br />
oldukları görülmektedir. Üst Yönetimi oluşturan yöneticilerin değişik meslek<br />
gruplarından ve yüksek lisans eğitimli oldukları görülmüştür. Bankanın üst<br />
yönetiminde Bankada Müfettiş unvanı ile göreve başlayarak atanmış 1 adet yönetici<br />
bulunmaktadır.<br />
92
3.2. Bankalar Organizasyon Yapısının Analizi<br />
Müşteri ihtiyaçlarının dikkatle incelenmesi ve titizlikle bunların karşılanması<br />
müşterilerin firmalara bağlılığını sağlayacaktır. Birçok işletme maliyet ve kalite<br />
faktörlerinide küresel avantaj kazanmakla başarılı olacaklarını sanmaktadırlar, ancak<br />
bundan fazlası gerekmektedir. Küresel İşletmelerde başarının yakalanması tüm<br />
örgütlerin küresel düşünmeye başlamasının sağlanmasıyla mümkündür. “Küresel<br />
düşün yerel hareket et” sözünün anahtarı sadece tepe yönetiminin değil tüm işletme<br />
örgütü çalışanları ve yöneticilerinin küresel düşünmesi ile sağlanmalıdır. Bir çok<br />
işletme bu seviyeye gelmemiştir.Bir tepe yöneticisi örgütünü küreselleşmenin<br />
başlangıç aşamasına getirebilir.İlk birkaç adımda yardımcı olabilir, Ancak artık<br />
çalışanların kalan yola kendi ayakları üzerinde devam etmeleri gerekir. Çağdaş bir<br />
tepe yöneticisinin çalışanları dönüşümün gerekliliğine ikna etmesi gerekir. Çalışanlar<br />
işletmenin sahipleri olduklarına inandırılmaları ve örgütü küresel boyuta taşımaları<br />
halinde en fazla kazancı elde edecekleri yönünde ikna edilmelidirler.Bu da<br />
çalışanlara daha fazla sorumluluk vermekle sağlanabilir. Çalışanların iş yapan elleri<br />
yanında düşünen kafalara ve fikirler de ihtiyaç vardır. Küreselleşme yolunda başarı<br />
için şirket vizyonu ve uzun vadeli hedeflerin tüm çalışanlar ile paylaşılması gerekir<br />
(AKIN, 2005, s.131).<br />
Bilgisayar teknolojisinin telekominikasyon ile bütünleştirilmesi, günümüzün<br />
artan küresel rekabet ortamında hem örgüt içi hem de örgütler arası iletişimde devrim<br />
niteliğinde değişikliklere sebep olmuştur. Bugün örgütler münferit bilgisayarlar<br />
yerine bunların birbirlerine muhtelif şekillerde bağlanmaları ile oluşturulan ağlardan<br />
yararlanmaktadırlar. Çok yakın bir zamanda bu tür ağları kullanmayan örgütlerin<br />
azınlık haline geleceği öngörülmektedir. Bilişim Teknolojisi kullanan bir çok örgütte<br />
yöneticiler coğrafi olarak nerede konumlandıkları önemli olmaksızın ağlar aracılığı<br />
ile birbirlerine bağlı proje ekiplerinde görev almakta, böylece nerede olurlarsa<br />
olsunlar hem meslekdaşlarına, çalışanlarına ve kendilerine gereken istenen bilgiye<br />
zamanında ulaşabilmektedirler (HELLER, 1996, s. 8).<br />
Kültür nedir? Nasıl tanımlanabilr ve kültür nelerden oluşur? Bu konuda<br />
verilecek cevap, günümüzde kültür konusu ile ilgilenen herkesi tamin edecek bir<br />
tanım olmadığıdır (ERDOĞAN, 1976; s. 212).<br />
93
Kültür ile ilgili herkes kendi çalıma alnına giren özelliklerine ağırlık vererek<br />
tanımlamıştır.Kültür tanımının antropoloji, sosyoloji, iktisat, psikoloji ve işletme<br />
organizasyon disiplinleri açısından farklılıklar vardır (ÖZKALP ve KIREL, 1996, s.<br />
146).<br />
Ancak bütün bu tanım farklılıklarına rağmen genel kabül görmüş bir kültür<br />
tanımı olarak: Kültür, öğrenilen ve paylaşılan değerler, inançlar,davranış özellikleri<br />
ve semboller toplamıdır. Bu paylaşma ne kadar genişse, kültür o derece genel veya<br />
üst kültür olma özelliğine kavuşmaktadır. Kültür insanlarin :yaşamın amacı, dünya<br />
görüşü, dil ve konuşma tarzı, iyi ve kötü anlayışı, tutumlar, davanışlar, inançlar,<br />
doğrular ve yanlışlar, yaşamın değerli olan yönleri, insanlararası ilişkiler, iş yapma<br />
amaçlara ulaşma davranış ve usulleri, oterite ve sorumluluk anlayışı, zaman anlayışı,<br />
giyim, kuşam görünüş, serbestlik ve bağımlılık vs. konularında paylaştıkları değer,<br />
anlayış, simge ve sembollerin toplamıdır. Bu paylaşma dereceleri ne kadar yüksekse<br />
o derece kuvvetli bir kültürden sözedilebilir (KOÇEL, 2007, s. 23-24).<br />
İster kar amacıyla, isterse toplumsal amaçla kurulmuş olsun, bir işletmenin<br />
temel amacını gerçekleştirmesi, işletmedeki tüm çalışmaların buna uygun biçimde<br />
yürütülmesini gerektirir. İşletmede çalışmaları yürüten unsur ise insandır. İşletmede<br />
insanların kendi içlerinde işbirliği, aralarında ise iş bölümü yapmış gruplar halinde<br />
çalıştıkları görülür. Kişisel algı ve amaçları farklı olan bireylerin oluşturulması ve<br />
bunların uyum içinde ortak bir amaca yönelmeleri, ancak kendilerini örgütleyen,<br />
onlara yol gösteren ve çalışmalarını düzenleyen bir unsurun varlığı halinde<br />
olanaklıdır. İşte, bu unsur “Yönetim” adıyla anılır. Yönetim; “Bir veya birkaç grup<br />
insanın çalışmalarında eşgüdüm sağlayarak, onları belli hedeflere yöneltme süreci”<br />
olarak tanımlanır. Bu tanım yönetimin iki belirgin özelliğini ortaya çıkarmaktadır<br />
(BÜYÜKMİRZA, 2009, s.16-17).<br />
1-Yönetim insanların yönlendirilmesidir.<br />
2-Yönetim bir süreçtir<br />
Küreselleşmenin etkilediği yaşamın her alanında olduğu gibi emek<br />
piyasasında da işgücü hareketlerinin artması çalışanların artık kendi ülkelerinde<br />
rakipleri ile değil tüm dünyadaki rakiplerle rekabet halindedirler. Bunun sonucu<br />
olarak global kariyer anlayışını ortaya çıkmıştır (THOMAS ve diğ., 2005).<br />
94
Organizasyon amaçlarının başarıyla gerçekleştirilmesi, başarılı kararların<br />
alınması ile mümkün olacaktır. Bu da ancak Organizasyonların değişik karar<br />
mekanizmalarının sağlıklı bir şekilde çalışmasıyla yakından ilişkilidir. İşte bu<br />
noktada bilginin gerekliliği ve tüm organizasyonda zamanında ve her noktasına<br />
ulaştırılması ile başarıya giden yolda bilgi anahtar görevi yapacaktır (GÖKÇEN,<br />
2002, s. 13).<br />
Bilgi tüm insanlığın paylaştığı, sahip olduğu ve anladığı olgudur.Bilgi fikirlerin,<br />
kuralların, prosüdürlerin ve enformasyonun organize olmuş bileşimidir. Bilgi<br />
işletmelerin entelektüel sermayeleri olarak da ifade edilebilir (TÜRK, 2003, s. 81).<br />
Yöneticiler, örgüt amaçlarını gerçekleştirebilmek yolunda personellerini teşvik<br />
etmek için bazı güç kaynaklarınıda kullanabilirler. Kişinin davranış şekli çalışma<br />
istek ve arzusuna ışık tutabilir. Dolayısıyla, yöneticilerin personel davranışlarını<br />
yorumlaması ve bu sonuçlara göre personellerni motive edecek modeller ve<br />
uygulamalar geliştirmesi gerekir. Şu halde işletmeler için önemli olan kişilerin uygun<br />
ortamda kendileri için anlamlı ve değerli işleri yapmalarıdır.Özet olarak,<br />
Yöneticinin görevi uygun işe uygun kişiyi seçmek, işlerin sadece yapılması değil,<br />
isteyerek yapılmasını sağlamaktır. İşin sevilmemesi faktörüne özellikle dikkat<br />
edilmelidir (MONTIS, 1976, s. 41).<br />
Yönetici örgütün yönetim ekibinin bir parçası olarak,örgütün amaçlarını<br />
gerçekleştirmek için insanlar, finans ve maddi yönetim üzerinde görev gereği bir<br />
yetki kullanmakla sorumlu olan bir çalışandır.Yöneticiler İnsan Kaynaklarını<br />
yönetmek,iletişimi sağlamak, kurumsal değerleri, şirket ahkakı ve kültürünü<br />
uygulamak ve geliştirmek, şirket içinde değişime önderlik ve yöneticilik etmekle<br />
sorumludurlar (TEMPLAR, 2005, s. 17).<br />
İnsan stratejisinin en önemli unsuru, günlük kişi ve grup etkileşimlerinde<br />
yöneticilerin kendilerine rapor veren doğrudan bağlı çalışanlarla arasında yaşanan<br />
insan ilişkileri becerilerini geliştirmek olmalıdır. Yöneticilerle altlarında çalışanlar<br />
arasında mükemmel ilişki kurulduğunda, benzer şekilde işin beraberinde getirdiği<br />
gerçek ödüllerde yüksek ve değerli olacaktır. Çalışanlar yönetilme şekillerinden<br />
memnun olurlarsa, yönetsel ilişkilerini karşılıklı saygı ve hem kişisel hem de<br />
profesyonel gelişimleri için birer fırsat olarak algılarlarsa çalışmak onlaar için<br />
95
kendilerine sunulan ödül, maaş, yan ödeme, ikramiye vb ödemeler almaktan ziyade<br />
oldukça enerjik bir faaliyet halini alır (KOHN ve D’CONNEL, 2010, s. 22-23).<br />
Bitirme Projesinin konusunu oluşturan Aktif Büyüklük açısındanTürkiye de<br />
ilk 4 sırada yer alan T.C. Ziraat Bankası A.Ş, Türkiye İş Bankası A.Ş, Garanti<br />
Bankası Ve Akbank’ın Organizasyon yapılarını ayrı ayrı değerlendirerek başarıya<br />
giden yol haritasındaki Organizasyonların etkinliği ölçmemize yardımcı olacaktır.<br />
T.C. Ziraat Bankası A.Ş, Tepe Yönetimini Yönetim Kurulu, Yönetim<br />
Kuruluna bağlı Teftiş Kurulu, İç Kontrol Grup, Risk Kontrol Grup ve Yönetim<br />
Kurulu Büro Hizmetleri Daire Başkanlığı, Uyum Bölümü veYönetim Kurulu Üyesi<br />
Genel Müdürden oluşmaktadır. Genel Müdüre bağlı Hukuk Muşavirliği ve 2 adet<br />
Genel Müdür Baş Yardımcısı, 12 adet Genel Müdür Yardımcısı ve 32 adet Daire<br />
Başkanı Genel Müdürlük Organizasyon Yapısında Bankanın Üst Yönetimi meydana<br />
getirmektedir. Genel Müdürlüğe bağlı 24 adet Bölge Başkanlığı ve Bölge<br />
Başkanlıklarına bağlı 1241 yurt içi Şube 69 Özel İşlem Merkezi 30 Büro ve 22.051<br />
personeli ile bankacılık hizmeti vermektedir. Ayrıca, Genel Müdürlüğe bağlı 22 Yurt<br />
Dışı Şube ve Temsilciliği ile çeşitli ülke ve kıtalarda T.C. Ziraat Bankası A.Ş<br />
bayrağını dalgalandırmaktadır.Haziran 2010 itibariyle Aktif Büyüklüğü 132.869<br />
Milyon TL ye ulaşmıştır.T.C. Ziraat Bankası A.Ş ‘nin sermayesi’nin tamamı T.C.<br />
Başbakanlık Hazine Müsteşarlığına aittir<br />
Türkiye İş Bankası A.Ş, Tepe Yönetimini Yönetim Kurulu, Yönetim<br />
Kuruluna bağlı Teftiş Kurulu, İç Kontrol, Risk Yönetimi, Yönetim Kurulu<br />
Ropörtörlüğü, Kurumsal Uyum Bölümü, Denetim Komitesi veYönetim Kurulu<br />
Üyesi Genel Müdürden oluşmaktadır. Genel Müdüre bağlı Genel Sekreterlik, 10 adet<br />
Genel Müdür Yardımcısı ve 52 adet Daire Başkanlığı Birimleri Genel Müdürlük<br />
Organizasyon Yapısında Bankanın Üst Yönetimi meydana getirmektedir. Türkiye İş<br />
Bankası A.Ş Ortaklık yapısı: Çalışanları ve Emekli personellerinin oluşturduğu<br />
Munzam Sandık % 41,5; Atatürk Hisseleri(Cumhuriyet Halk Partisi) %28;1 ve Halka<br />
açık hisse %30,4 ‘dür. Türkiye İş Bankası A.Ş Genel Müdürlüğe bağlı 17 adet Bölge<br />
Başkanlığı ve Bölge Başkanlıklarına bağlı 1119 Yurt İçi ve Yurt Dışı Şube hizmet<br />
noktasında 23. 665 personel ile hizmet vermektedir. Haziran 2010 itibariyle Aktif<br />
Büyüklüğü 123.953 milyon TL ye ulaşmıştır.<br />
96
Garanti Bankası Tepe Yönetimini Yönetim Kurulu Yönetim Kuruluna bağlı<br />
Teftiş Kurulu, Denetim Komitesi ve Yönetim Kurulu Üyesi Genel Müdürden<br />
oluşmaktadır. Genel Müdüre bağlı 14 adet Genel Müdür Yardımcısına bağlı İş<br />
Birimleri Genel Müdürlük Organizasyon Yapısında Bankanın Üst Yönetimi<br />
meydana getirmektedir. Garanti Bankası Ortaklık yapısı: Doğuş Grubu Toplamı<br />
%30,5158; Ge Araştırma ve Müş. Ltd: %20,85; Diğer Ortaklar: %48.63’ dür. Garanti<br />
Bankası Genel Müdürlüğe bağlı 18 adet Bölge Başkanlığı ve Bölge Başkanlıklarına<br />
bağlı 812 Yurt İçi ve Yurt Dışı Şube hizmet noktasında 17.262 personel ile hizmet<br />
vermektedir. Haziran 2010 itibariyle Aktif Büyüklüğü 108.136 Milyon TL’ye<br />
ulaşmıştır.<br />
Akbank’ın Tepe Yönetimini Yönetim Kurulu Yönetim Kuruluna bağlı<br />
Denetim Komitesi, Teftiş Kurulu Başkanlığı, İç Kontrol Merkezi Başkanlığı ve Risk<br />
Yönetimi Bölümü ve Yönetim Kurulu Üyesi Genel Müdürden oluşmaktadır. Genel<br />
Müdüre bağlı 16 adet Genel Müdür Yardımcısına bağlı Birimleri Genel Müdürlük<br />
Organizasyon Yapısında Bankanın Üst Yönetimi meydana getirmektedir. Akbank’ın<br />
Ortaklık yapısı: %44,45 Hacı Ömer Sabancı Holding ve İlgili Kurumlar; %6.92<br />
Sabancı Ailesi; % 20 Citibank Overseas Investment Corporation; %28.63 Halka açık<br />
hisse ‘den oluşmaktadır. Akbank’ın Genel Müdürlüğe bağlı 20 adet Bölge Başkanlığı<br />
ve Bölge Başkanlıklarına bağlı 877 Yurt İçi ve Yurt Dışı Şube hizmet noktasında<br />
15.000 personel ile hizmet vermektedir. Haziran 2010 itibariyle Aktif Büyüklüğü<br />
105.532 Milyon TL ye ulaşmıştır.<br />
T.C. Ziraat Bankası A.Ş, Türkiye İş Bankası A.Ş, Garanti Bankası ve<br />
Akbank’ın Haziran 2010 itibariyle Bankacılık Sektörünün Aktiflerinin %54 ‘üne<br />
sahiptir.<br />
3.3. Bankalar İnsan Kaynaklari Yönetimi Analizi<br />
İnsan Kaynakları bir örgütün tüm çalışanlarını kapsamaktadır. İnsan<br />
Kaynakları Yönetimi ise bir örgütte yer alan tüm çalışanların, örgütü amaçlarına<br />
ulaştıracak şekilde güdülenmesi ve faaliyete geçirilmesi süreciyle ilgilenmektedir.<br />
İnsan Kaynakları yönetiminin ortaya çıkmasında birçok etken yer almıştır. Artan<br />
rekabet şartları, işletmenin toplum içindeki niteliğinin değişmesi, teknolojik<br />
değişimler, küreselleşme, ekonomik yapıdaki dönüşümler, iş gören beklentilerindeki<br />
97
değişimler bu etkenlerden bazıları olarak sıralanabilir. Bu etkenler sonucunda<br />
işletmeler kaynaklarını değişime uydurmak zorunda kalmışlardır. İnsan kaynağının<br />
geliştirilebilir ve kapasitesinin artırılabilir olması da onun diğer işletme kaynaklarının<br />
aksine bir maliyet unsuru olmaktan çok bir yatırım unsuru olarak ele alınmasını<br />
sağlamıştır. Bu durum İnsan Kaynakları Yönetiminin işletme kaynakları arasındaki<br />
önemini açıklamaktadır (BAYRAKTAROĞLU, 2008, s.6).<br />
Personel Yönetimi, işletmelerde özlük işleri olarak ifade edilen işe alma, işten<br />
çıkarma ve personel kayıtlarının tutulması gibi işlemleri ifade etmekteydi. Daha dar<br />
kapsamlı ve kısa vadeli bir düşüncenin ürünü olan personel yönetimi birçok açıdan<br />
yetersiz kalmaktaydı. Özellikle personelin bir maliyet unsuru olarak görülmesi<br />
personel yönetiminin en çok eleştirilen yönüydü. Yetersiz olarak görülen bu<br />
anlayışın aşılması ve İnsan Kaynakları Yönetimi kavramının ortaya çıkışında,<br />
önceleri yeni bir anlam katılmadan sadece personel yönetimi kavramının yerine<br />
kullanıldığı görülmüştür (SELAMOĞLU, 1998, s. 571).<br />
Personel Yönetimi, çalışanlar hakkında kayıt tutma faaliyeti olarak görülüp<br />
personelin ücreti, yan ödemeleri, sigorta kesenekleri, izinler, raporlu olduğu gün<br />
sayısı, işe devamsızlık ve geç kalma gibi konularda kayıt tutmadan öteye<br />
gitmemiştir. Bu durumu birçok gelişim ve değişimi de hızlandırmıştır. Son yıllarda<br />
Personel Yönetimininin yetersiz kalması sonucunda İnsan Kaynakları Yönetimi<br />
Kavramını ortaya çıkarmıştır (YÜKSEL, 1998, s. 9).<br />
Eğitim işletmelerin insana yaptıkları bir yatırımdır. İnsan Kaynakları<br />
eğitiminin yararları sıralandığında ortaya çıkan sonuçlar insana yapılan bu yatırımın<br />
diğer yatırımlara kıyasla kendini çok daha çabuk gösterdiğini ortaya koymaktadır.<br />
İnsan Kaynakları eğitiminin sağladığı yararları İşletme ve Personel açısından yararlar<br />
olmak üzere iki grupta toplamak mümkündür (GÜLEN ve ÖZDÖNMEZ, 1996, s.77).<br />
Eğitim ihtiyacı, bir iş için gerekli olan iş gereklerinin o iş için iş görenin<br />
sergilemiş olduğu nitelikleriyle kıyaslanması sonucu ortaya çıkan eksikliktir. Eğitim<br />
ihtiyacı saptama işlemi planlanmış olan bir eğitim çalışmasının ilk kademesini<br />
oluşturmaktadır. İnsan Kaynakları eğitim ihtiyacının belirlenmesinde kullanılan<br />
analizleri Örgüt Analizi, İş Analizi ve Kişi Analizi olarak üç grupta sıralanabilir<br />
(ERGİN, 2002, s.107).<br />
98
Eğitim planlaması, eğitimle ilgili olarak mevcut durumdan gelecekte<br />
gerçekleştirilmek istenen amaçlara ulaşmak için izlenecek yolların, kullanılacak<br />
kaynakların ve uygulanacak yöntemlerin belirlenmesidir.Eğitim planlama sürecinin<br />
amacı ise çalışanların mevcut işlerini ve gelecekte gelebilecekleri yerleri düşünerek<br />
onlara bilgi,beceri kazandırmak ve karekteristik özelliklerini geliştirmek, böylece<br />
kişilerde davranış değişikliği sağlamaktır (TAYMAZ,1992, s.53).<br />
Örgütsel yaşamın her alanın da olduğu gibi bireysel ve örgütsel açıdan<br />
kariyer anlayışında da çeşitli değişiklikler ortaya çıkmıştır.İstihdam anlayışındaki<br />
değişim,emek piyasasının yapısının ortaya çıkması, bireyselliğin ön plana çıkması ve<br />
kariyerin örgütsel sınırları aşması kariyer anlayışının bireysel ve örgütsel açıdan<br />
farklılaşmasına neden olmuştur (ERDOĞMUŞ, 2003).<br />
Yeni Kariyer yaklaşımını, geleneksel kariyer yaklaşımından farklı kılan<br />
özellikleri: Profesyonellik ve mesleğe bağlılık, bireyselliğe inisiyatif tanıyan bir<br />
süreç,birey odaklılık, dikey ve doğrusal ilerlemeye ilaveten çoklu yatay ilerleme,<br />
kariyerin subjektif yönüne vurgu ve kariyer gelişiminin unsurları bilgi ve<br />
yetkinliklerdir (ANAFARTA, 2001, s. 1-17; ÖZDEN, 2005).<br />
Bitirme Projesinin konusunu oluşturan 4 Banka T.C. Ziraat Bankası A.Ş,<br />
Türkiye İş Bankası A.Ş, Garanti Bankası Ve Akbank’ın Üst Yönetim Yapısının ve<br />
Organizasyon Yapılarının Analizinden sonra bu bankalarda başarıya giden yolda<br />
Yönetim ve Organizasyonun yanında İnsan Kaynakları Yönetimi ve Personellerinin<br />
de katkısının olduğu tartışmasız bir gerçektir. Şimdi bu Bankalardaki Insan<br />
Kaynaklari Yönetimi Analizini ayrı ayrı inceleyelim.<br />
3.3.1. T.C. Ziraat Bankası A.Ş.’de İnsan Kaynaklari Yönetimi<br />
Yönetim Kurulu Üyesi ve Üst Yönetim Başkanı Genel Müdüre bağlı Genel<br />
Müdür Baş Yardımcısı Yardımcısı ve İnsan Kaynaklarından sorumlu Genel Müdür<br />
Yardımcısı sorumluluğunda İnsan Kaynakları, Eğitim, Kurumsal Yönetim ve<br />
Disiplin Kurulu Daire Başkanlıklarından oluşmaktadır. İnsan Kaynaklarının içeriğini<br />
teşkil eden Kurum çalışanları ile ilgili yasal düzenlemeler uygun olarak geliştirilen<br />
ve ilişkilerde çalışma hayatını düzenleyen İnsan Kaynakları Mevzuat hükümlerince<br />
yürütülmektedir. Çalışanların, Etik İlkeler, üst amirlerinin talimatları, sektör genel<br />
99
100<br />
davranış ve teamülleri ile yasalara aykırı davranışta bulunmaları halinde disiplin<br />
yönetmeliği hükümleri uygulanır. Tüm insan kaynakları uygulamalarına ilişkin<br />
detaylı bilgiler ilgili yönetmeliklerde açıklanmıştır. Yönetim sorumluluğu taşıyan<br />
çalışanlar, işlerin devredildiği kişilerin işin tatmin edici şekilde yapılması için<br />
gereken yetenek ve deneyime sahip olduklarından emin olarak iş paylaşımı ve yetki<br />
devri yapmak zorundadır. Eleman ihtiyacı duyulan görevlere, tanımlanan unvanlarla<br />
alınacaklar için, İnsan Kaynakları Yönetmeliğinde belirtilen genel şartların yanında,<br />
işin özelliğine göre, eleman açığı bulunan ünitenin önerileri de değerlendirilerek özel<br />
şartlar belirlenir ve ilan edilir. Ziraat Bankasında tüm iş başvurularının yazılı olarak<br />
yapılması esastır.<br />
İnsan Kaynakları Yönetmeliğinde kurum çalışanlarının unvan gruplarına göre<br />
kurumda çalışma süreleri, eğitim, kurs ve görevde yükselme sınavlarında başarı gibi<br />
Kariyer yollarını oluşturan Kriter ışığında bankada memur olarak göreve başlayan bir<br />
kurum çalışanının Bankanın Üst Yönetimine kadar hatta Tepe Yönetimini oluşturan<br />
Yönetim Kuruluna kadar yükselebilmesi mümkündür. Bankanın Şube Müdür ve<br />
Yöneticilerine yönelik Ziraat Bankası Yönetim Akademisi, 2006 yılından beri<br />
faaliyetlerini sürdürmektedir. Yetkinliklere dayalı bir seçim ve gelişim sisteminin<br />
uygulandığı Ziraat Yönetim Akademisi’nde, katılımcıların gelişim süreci İnsan<br />
Kaynakları, Eğitim Müdürlüğü ve yöneticilerinin ortak çalışmaları ile<br />
desteklenmektedir.<br />
3.3.2. Türkiye İş Bankası A.Ş İnsan Kaynaklari Yönetimi<br />
Yönetim Kurulu Üyesi ve Üst Yönetim Başkanı Genel Müdüre bağlı İnsan<br />
Kaynaklarından sorumlu Genel Müdür Yardımcısı sorumluluğunda İnsan Kaynakları<br />
Yönetimi Bölümü, İnsan Kaynakları İş Ortaklığı Bölümü, İnsan Kaynakları<br />
Faaliyetleri Destek Bölümü, Yetenek Yönetimi Bölümünden oluşmaktadır. Yine,<br />
T.C. Ziraat Bankası A.Ş, de olduğu gibi Türkiye İş Bankası A.Ş.’de İnsan<br />
Kaynaklarının içeriğini teşkil eden Kurum çalışanları için çalışma hayatını<br />
düzenleyen İnsan Kaynakları Mevzuat hükümlerince yürütülmektedir. Eleman<br />
ihtiyacı İnsan Kaynakları Yönetmeliğinde belirtilen genel şartlar, işin özelliği ve
101<br />
eleman açığı bulunan ünitenin önerileri de değerlendirilerek özel şartlar belirlenir ve<br />
ilan edilir. Türkiye İş Bankası A.Ş.’de iş başvuruları yazılı olarak yapılmaktadır.<br />
İnsan Kaynakları Yönetmeliğinde kurum çalışanlarının unvan gruplarına göre<br />
kurumda çalışma süreleri, eğitim, kurs ve görevde yükselme sınavlarında başarı gibi<br />
Kariyer yollarını oluşturan Kriter ışığında bankada memur olarak göreve başlayan bir<br />
kurum çalışanının Bankanın Üst Yönetimine kadar hatta Tepe Yönetimini oluşturan<br />
Yöneti Kuruluna kadar yükselebilmesi mümkündür. Özellikle Türkiye İş Bankası<br />
A.Ş’ nin Tepe Yönetimi ve Üst Yönetiminin Analizinde görüldüğü üzere Bankada<br />
kurum çalışanı olarak göreve başlayarak Kariyer yollarından Üst Yönetim ve Tepe<br />
Yönetimine kadar yükselmiş çok sayıda yöneticinin bulunduğu daha dikkat çekici bir<br />
tespittir.<br />
3.3.3. Garanti Bankası İnsan Kaynaklari Yönetimi<br />
Yönetim Kurulu Üyesi ve Üst Yönetim Başkanı Genel Müdüre bağlı İnsan<br />
Kaynaklarından sorumlu Genel Müdür Yardımcısına bağlı İnsan Kaynakları, Eğitim,<br />
Organizasyon ve Süreç Geliştirme Müdürlükleri Birimlerince yürütülmektedir.<br />
Garanti’nin en önemli başarı anahtarı insandır. Bu yüzden Garanti'de, İnsan<br />
Kaynakları Müdürlüğü’nün stratejik bir rolü vardır. Proaktif ve yenilikçi bir<br />
yaklaşıma sahip, bankamızın stratejik kararlarında etkin olan bir yapıdadır. İnsan<br />
Kaynakları Müdürlüğü, Garanti'nin hedefleri doğrultusunda diğer birimlerle işbirliği<br />
içinde, başarıyı temel alan, çağdaş İnsan Kaynakları Programları'nı yürütür.<br />
Garanti’de her çalışan kendi işinin lideridir. Karşılaştıkları yetkinlik ve performans<br />
değerlendirmeleri sonucunda kendi kariyer hedeflerini, yöneticileri ile birlikte<br />
kendileri tanımlar, planlar ve yönetirler. Bu işleyişle Garanti, yöneticilerini de kendi<br />
içinden yetiştirir.<br />
Açık performans değerlendirmesi, somut ve ölçülebilir hedeflere dayalı<br />
dolayısıyla oldukça objektiftir. Senenin başında belirlenen banka hedefleri<br />
doğrultusunda, çalışanlar yöneticileri ile birlikte kendi görevlerine uygun hedefler<br />
belirler. Bu hedefler yıl içinde takip edilir, gerekli değişiklikler ve yönlendirmeler<br />
yapılır. Yılın sonunda gerçekleştirilen hedeflerle karşılaştırılarak performans<br />
düzeyleri belirlenir. Garanti'de çalışanların performans düzeyi, kişisel kariyer
102<br />
planlarını oluşturarak, kendilerini çeşitli görevlere aday gösterebilmelerini sağlar ve<br />
ücretlerini etkiler.<br />
Yetkinlikler, seçme ve yerleştirme kriterlerinin oluşturulması, kariyer<br />
fırsatları, terfiler, proje ekipleri gibi çeşitli açık pozisyonlar için uygun kişilerin<br />
tespitinde önem taşır. Eğitim ve gelişim ihtiyaçlarının belirlenmesi, eğitim<br />
tasarımları ve kariyer planlarının oluşturulması bütün İnsan Kaynakları Yönetim<br />
Sistemleri'nin temelini oluşturur.<br />
Banka bünyesindeki açık pozisyonlar için önceliği, iç kaynaklara yani banka<br />
çalışanlarına verir. Görevler ve gerektirdiği nitelikler kurum içi iş ilanı Kariyer<br />
Fırsatları Bülteni aracılığı ile çalışanlara duyurulur. Göreve kendisini uygun bulan iç<br />
adaylar, herhangi bir kişi veya yöneticiden onay almadan kendileri başvurabilirler.<br />
Kriterlere uyan adaylar yöneticilerini bilgilendirirler ve göreve seçim sürecine davet<br />
edilirler.<br />
Garanti’de yükselme, dikey veya yatay yönde olabilir. Yetki, sorumluluk ve<br />
ücret artışını beraberinde getirir. Bir üst göreve geçebilmek için, o görev tanımının<br />
gerektirdiği bilgi ve deneyim gibi özelliklere sahip olmak gerekir. Yine de, en önemli<br />
ölçüt performans düzeyidir. Garanti'de kariyer yalnız banka bölümü ile sınırlı<br />
değildir. Diğer Garanti iştirakleri arasında da geçiş mümkündür.<br />
Garanti Bankası Bölge, Birim, Şube Müdürlerinin yönetsel yetkinlikler<br />
bazında güçlü yönlerini, gelişim alanlarını belirlemek ve bu doğrultuda<br />
yöneticilerimizin mesleki ve kişisel gelişimlerine katkıda bulunmak amacıyla yılda<br />
bir kez 360 derece değerlendirme uygulaması yapılmaktadır. Uygulama sonrasında<br />
yöneticilerimize güçlü ve gelişmesi gereken yönleri hakkında birebir geri bildirim<br />
verilmekte ve bu yönler hakkında farkındalık yaratılmaktadır.<br />
Değerlendirme ve Geliştirme Merkezi Uygulamasında Şube Müdürü Adayları<br />
güçlü yönlerini, gelişim alanlarını ve potansiyel alanlarını yetkinlikler bazında<br />
değerlendirilerek ortaya çıkarmak ve onları yöneticiliğe hazırlamak amaçlanmıştır.<br />
Değerlendirme sonunda, bir değerlendirici tarafından güçlü yönleri, gelişim alanları<br />
ve potansiyel yönleri hakkında adaylara geribildirim verilir. Değerlendirmeden geçen<br />
her aday gelişim alanları doğrultusunda eğitim programlarına alınır.
103<br />
Garanti'nin insan kaynakları politikası; insana önem ve öncelik vermek,<br />
sürekli yatırım yapmak, eğitimler için gerekli kaynağı ayırmak, kurum içinden<br />
yükselmeye öncelik tanımak, bu amaçla programlar uygulamak, insan kaynakları<br />
sistemleri geliştirmek, açık iletişim ortamının öncülüğünü yaparak katılımcılığı<br />
sağlamak, adil ve objektif tutum sergilemek ve uluslararası standartlarda<br />
uygulamalar geliştirmek şeklinde özetleniyor. Bu çerçevede, İnsan Kaynakları<br />
Müdürlüğü'nün misyonu, örgütün iş hedeflerine ulaşma sürecinde etkin insan<br />
kaynakları politikaları uygulayarak stratejik bir rol üstlenmek olarak tanımlanıyor.<br />
İnsan Kaynakları Müdürlüğü bu amaçla Garanti'nin etik değerleri çerçevesinde;<br />
Garanti Bankası'nın iş hedeflerini bilmek, işkollarına ve sahaya yakın olmak, doğru<br />
göreve doğru kişiyi yerleştirmek için objektif ölçme ve değerleme araç ve yöntemleri<br />
uygulamak, banka stratejileri doğrultusunda insan kaynakları uygulamaları<br />
geliştirmek, çalışanların motivasyonlarını artırıcı çalışmalar yapmak, çalışanlara<br />
kendilerini ifade edebilmeleri için açık iletişim ortamları yaratmak, çalışanlara<br />
yetkinlik, bilgi, beceri, gereksinim ve beklentileri doğrultusunda “kariyer<br />
danışmanlığı” yapmak ve kişisel gelişim için gerekli eğitimlerin alınmasını sağlamak<br />
ilkeleriyle hareket ediyor.<br />
Çalışanlarla ilişkileri yürütmek amacıyla Garanti Bankası'nda son 10 yıldır<br />
faaliyet gösteren ve “İşveren Marka Yönetimi ve Çalışanla ilişkiler”<br />
fonksiyonlarından sorumlu olan bir yapılanma mevcut. Tüm kurum içi yükselmeler<br />
ve görevler arası geçişler için standart kriterler (deneyim, görevde çalışma süresi,<br />
performans, yetkinlik değerlendirmesi, sınav, mülakat vb.) oluşturuluyor ve kariyer<br />
haritaları kapsamında şeffaf bir yaklaşımla tüm bankaya ilan ediliyor. Garanti'de<br />
çalışanlar, seçtikleri kariyer yoluna göre yönlendiriliyor ve destekleniyor.<br />
Garanti Bankası'nın ücret sistemi, göreve göre ücretlendirme temeline<br />
dayanıyor. Benzer işi yapan kişiler benzer ücret alıyor. Görevler, o görevin<br />
gerektirdiği yetkinlikler, taşıdığı risk, yönetilen kişi sayısı gibi objektif kriterlerle<br />
puanlanıyor ve ücretlendiriliyor.<br />
Garanti'nin performans sistemi ise hedeflere ve bunların gerçekleştirilmesine<br />
bağlı olarak çalışanların performansını ölçüyor. Garanti Bankası'nın çalışanlarına,<br />
EVA (Economic Value Added/Ekonomik Katma Değer) finansal başarı metriğine ve
104<br />
Sat Kazan prim sistemine göre başarı primi ödeniyor. Bu ve benzeri sistematik<br />
yaklaşımlar sonucunda, Garanti'nin çalışanlarından ayrımcılık konusunda herhangi<br />
bir şikayet gündeme gelmiyor. Sistematik prim ve performans modelleri, çalışanlar<br />
arasında adaleti sağlarken, aynı zamanda gider yönetimi ve verimlilikte de önemli ve<br />
etkin yönetim araçları oluyor. Kârlılık ve risk yönetimine dayalı EVA modeli ile<br />
ilgili 2003 yılından itibaren yapılan ödemeler, tüm şube çalışanlarında bu kriterler<br />
kapsamında önemli farkındalık sağlıyor. Üç ayda bir yapılan sektör analizleri ile<br />
gerek ücretlerin, gerek şube ve genel müdürlük çalışan sayılarının, gerekse de şube<br />
devinimlerinin takibi sağlanarak, sektör dinamiklerinin insan kaynağı<br />
stratejilerindeki etkileri göz önüne alınıyor. Sahip olduğu düşük devinim oranları ve<br />
kontrollü kişi başı personel giderleri ile Garanti, sektörde öncü bir konuma sahip.<br />
Garanti, finans sektörünün en iyi insan kaynağını yetiştirme, gelişimi sürekli<br />
kılma ve bir yatırım aracı olarak görme vizyonu ile eğitim faaliyetlerini<br />
gerçekleştirmektedir. Garantili’lerin yüksek performansları, ihtiyaçlarına özel<br />
gelişim çözümleri ile desteklenmektedir. Güncel yaklaşım ve uygulamalar eğitimlere<br />
entegre edilerek, öğrenme farklılıkları gözetilmekte ve çeşitlendirilmiş eğitim<br />
kanalları kullanılmaktadır.<br />
Koçluk ve rotasyon uygulamaları, aksiyon planları, deneyim paylaşımları<br />
Garantili’lerin öğrenme sürecini iş ortamında da sürekli kılmaktadır.<br />
Eğitim Birimi stratejik iş ortağı olarak görülmekte ve gelişim faaliyetleri iş<br />
ihtiyaçları çerçevesinde tasarlanmaktadır. Bankanın farklı birimlerinden katılım ile<br />
gerçekleşen "Eğitim Strateji Komite"leri, konu uzmanı "tam zamanlı iç eğiticiler", iş<br />
hayatındaki geçmiş deneyimlerini paylaşan profesyonel eğiticiler, Banka dinamikleri<br />
ile uyumlu eğitim çözümleri oluşturulmasına önemli katkı sağlamaktadır. Garanti<br />
yöneticilerinin, yönetim becerilerini geliştirmek ve ortak yönetim kültürünü<br />
oluşturmak amacıyla kurulan Garanti Yönetim Akademisi, 2005 yılından beri<br />
faaliyetlerini sürdürmektedir. Yetkinliklere dayalı bir seçim ve gelişim sisteminin<br />
uygulandığı Garanti Yönetim Akademisi’nde, katılımcıların gelişim süreci İnsan<br />
Kaynakları, Eğitim Müdürlüğü ve yöneticilerinin ortak çalışmaları ile<br />
desteklenmektedir. Mevcut yöneticilerin %80’i akademi mezundur.
105<br />
Garanti Bankası ve iştiraklerinin yöneticilerini bir araya getiren Garantililere<br />
özel bir paylaşım ve birlikte öğrenme platformu oluşturmayı amaçlayan "Garanti<br />
Yöneticiler Zirvesi" her yıl tüm katılımcılara o yıla özel bir konseptle<br />
seslenmektedir. Önceki yıllarda ana teması "İnovasyon", "Müşteri Deneyim<br />
Yönetimi" olan zirvenin 2010'daki odağı "Liderlik" oldu. Liderlik ile ilgili konularda<br />
yeni bakış açıları, global dünyada değişen liderlik olgusu ele alındı. Garanti çalışan<br />
ve yöneticileri eğitim faaliyetlerinde de sosyal sorumluluk bilinci ile hayata değer<br />
katarlar.<br />
3.3.4. Akbank İnsan Kaynaklari Yönetimi<br />
Akbank İnsan Kaynaklari Yönetimi, Yönetim Kurulu Üyesi ve Üst Yönetim<br />
Başkanı Genel Müdüre bağlı İnsan Kaynaklarından Sorumlu Genel Müdür<br />
Yardımcısına bağlı İnsan Kaynakları İş Birimi, Kurumsal Bankacılık İş Birimi,<br />
Strateji İş Birimi veOperasyon İş Birimi Birimince yürütülmektedir. Akbank'ın son<br />
birkaç yıldır insan kaynakları alanında ciddi yatırımlar yaparak Gelişen rekabetçi iş<br />
ortamında başarıyı sürekli kılmak için Stratejik İnsan Kaynakları Yönetimi anlayışını<br />
benimsemiştir.<br />
Geniş Şube ağı ile Türkiye'nin pek çok noktasında kurumsal, ticari ve bireysel<br />
müşterilere hizmet veren Akbank, güçlü kaynaklara sahip bir kurum. Sürekli<br />
değişimi ve gelişimi prensip olarak kabul eden Akbank'ın, son birkaç yıldır mimari<br />
yapılanma, teknolojik ve operasyonel verimlilik gelişimlerinin yanı sıra insan<br />
kaynakları alanında da ciddi yatırımları vardır. Stratejik ortak olma bakış açısı ile<br />
insan kaynakları misyonu, organizasyonel yapı ve işleyişi, insan kaynağı, iş<br />
stratejileri ve hedefleri doğrultusunda yön vermektedir.<br />
Bu doğrultuda, iyi adayların bankaya kazandırılması, kurum kültürünün ve iş<br />
yapma anlayışının sürekli geliştirilmesi, hedef ve stratejiler paralelinde insan<br />
kaynağına etkin yatırım yapılması, katılımcı kariyer planlaması, hedef ve yetkinlik<br />
bazlı, şeffaf performans yönetimi, teşvik edici ve üstün performansı destekleyici<br />
ödüllendirme sistemleri, odaklandığı önemli konuları oluşturuyor.<br />
Akbank'ın strateji ve hedeflerini gerçekleştirmek için öncelikle nitelikli,<br />
tecrübeli, kurumun vizyonuna hizmet edecek doğru kişiyi, doğru göreve almayı
106<br />
planlamaktadır. "Bu kişilerin üst düzeyde performans göstermelerini ve hedeflenen iş<br />
sonuçlarına ulaşmalarını sağlamak, kişisel gelişim fırsatları yaratarak kurum ve<br />
çalışan adına yatırım yapmak ve ödüllendirme politikalarıyla kuruma aidiyetin<br />
yüksek düzeyde olmasını sağlamak için, insan kaynakları sistemleri, bankanın<br />
organizasyon yapısına paralel, kurumun hedefleri ve çalışanların beklentileri ile<br />
uyumlu olmasını amaçlanmıştır.<br />
Bu kapsamda, tüm genel müdürlük birimleri, bölge müdürlükleri ve şubelerin<br />
temel sorumluluklarını gösteren, işlevsel ve yönetsel sorumluluklarını içeren görev<br />
tanımları vardır. Görev tanımları ayrıca, iş birimleriyle beraber belirlenen, bankada<br />
her görev için aranan 'temel yetkinlikleri' ve bunlara ek olarak, o görevin yerine<br />
getirilmesi adına aranan 'fonksiyonel yetkinlikleri' de barındırıyor. Dolayısıyla<br />
bankada, unvanlardan bağımsız 'göreve dayalı organizasyon yapısı' işletiliyor.<br />
Akbank'ta ihtiyaçlardan yola çıkarak, boş olan 'görevi' dolduracak en uygun<br />
adayı bulup seçmek ve yerleştirmek için, 'Göreve Dayalı Seçme Sistemi'<br />
uygulanıyor. Şu an Akbank'ta deneyimsiz ve deneyimli olarak 2 yoldan eleman alımı<br />
yapılıyor. Deneyimsiz elemanlar Akbank'a yönetici adayı, müfettiş yardımcısı ve<br />
asistan olarak alınıyor.<br />
Deneyimli olanlar ise münferit alımlarla ihtiyaç duyulan görevin<br />
gerekliliklerine uygunluk şartıyla işe alınıyor. Tüm adaylar, göreve uygun yetkinlik<br />
bazlı test ve mülakatlar ile seçiliyor. İşe alınması uygun görülen kişilere, işe<br />
başladıkları tarih itibariyle oryantasyon eğitimleri veriliyor<br />
Akbank'ın başarılı sonuçlara ulaşmasını sağlamak amacıyla, çalışanların<br />
görevlerinin gerektirdiği sorumluluklara bağlı hedefler ve yetkinlikler üzerinden<br />
değerlendirildiği, sürekli geribildirim verilerek karşılıklı gelişim alanları ve<br />
aktivitelerinin belirlendiği performans yönetim sistemi uygulanıyor. Performans<br />
yönetim sisteminin hedef ve yetkinlik bazlıdır. "Görev bazında tasarlanan<br />
performans değerlendirme formları ile çalışanların hedeflerini gerçekleştirme<br />
oranları ve yetkinlikleri ölçülüyor. Çalışan ve yönetici açık iletişimle değerlendirme<br />
yapıyor. Performans değerlendirme sonucu çalışan ile paylaşılıyor".<br />
Akbank'taki eğitim sisteminin, bankadaki yapılanmaya paralel<br />
oluşturulduğunu, iş birimlerinin performans gelişimlerine stratejik ortak olarak
107<br />
destek veren ekiplerin, performans danışmanlığı sürecini uyguladıklarını<br />
görülmektedir. Akbank'ta eğitim ihtiyacı 3 farklı noktadan doğuyor. Kişinin görev<br />
değişikliği nedeniyle oluşabilecek ihtiyaç doğrultusunda görevin gerektirdiği temel<br />
bilgileri içeren 'Kariyer Eğitimleri' bulunuyor. Kişinin yeni görevine atanmadan önce<br />
veya atandıktan hemen sonra kariyer eğitimlerinden geçmesiyle, yeni görevinin<br />
gerektirdiği donanımları elde etmesi hedefleniyor<br />
'Performans Eğitimleri', performans değerlendirme sonucu gelişmeye açık<br />
alanların geliştirilmesine ya da yüksek performanslara sahip çalışanlarımızın bir üst<br />
göreve hazırlanmasına yönelik eğitimler.<br />
'İş Birimlerinin talep ettiği eğitimler' ise hem bireysel hem kurumsal<br />
gelişmeyi hedefleyen, iş biriminin o seneki iş strateji ve hedeflerinin<br />
gerçekleştirilmesi için ihtiyaç duyduğu eksiklikleri tamamlayan, Eğitim Danışma ve<br />
Geliştirme Kurulları tarafından belirlenen eğitimlerdir.<br />
Eğitim planları kapsamında, bankacılıkla ilgili teknik eğitimlerin yanı sıra,<br />
yönetici geliştirmeye yönelik 'executive eğitimler', takım ve sinerji yaratmaya<br />
yönelik 'outdoor eğitimleri', kurum iletişimini geliştirmeye dönük kısa süreli bilgi<br />
'paylaşma toplantıları' ve kültürel aktiviteler bulunuyor<br />
− Çalışanların potansiyelini üst düzeylere çıkartmak,<br />
− Performansların iş sonuçlarına tam olarak yansıtılmasını sağlamak,<br />
− Akbank'a iyi adayların kazandırılmasını sağlamak,<br />
− Kurum kültürünün ve iş yapma anlayışının sürekli geliştirilmesi,<br />
− Hedef ve stratejiler paralelinde insan kaynağına etkin yatırım yapılması,<br />
− Katılımcı kariyer planlaması,<br />
− Hedef ve yetkinlik bazlı, şeffaf performans yönetimi,<br />
Akbank'ın Kariyer Yönetim Sistemi, politika ve stratejiler doğrultusunda<br />
organizasyon yapısının gerekliliklerini önemseyen, kişisel performans ve yetkinlik<br />
gelişimini hedefleyen, kritik pozisyonları yedekleyen, 'görev ve yetkinlik bazlı<br />
kariyer yolları' üzerine kurulu. Kariyer Yönetim Sistemi, yetki ve sorumlulukların<br />
değiştiği dikey geçişleri, kişinin deneyim ve yetkinliğinin gelişmesi ile kuruma
108<br />
verdiği katma değerin artması sonucu oluşan aynı görevde seviye değişikliğini, ya da<br />
yatay kariyer hareketleri ile geniş yetkinlik alanları yaratmayı hedefliyor. Akbank<br />
yalnızca bir kurum değil, aynı zamanda öğrenen bir organizasyon olarak,<br />
çalışanlarını sürekli geliştiren bir okuldur. Bankacılık sektöründeki liderliğini<br />
sürdürmenin sürekli gelişme ve öğrenme ile mümkün olduğunun bilincindedir.<br />
İşe Başlama Eğitimleri: Bankamızda göreve yeni başlayan çalışanlarımızın,<br />
pozisyonlarına uygun olarak aldıkları eğitimlerdir (Oryantasyon, Temel Eğitim,<br />
Yönetici Adayı, Müfettiş Yardımcısı eğitimleri).<br />
Kariyer Eğitimleri: Çalışanlarımızın kariyer basamaklarında ilerlerken,<br />
teknik bilgi, beceri ve kişisel gelişimlerini sağlayacak eğitim programlarıdır.<br />
Yönetici Geliştirme Eğitimleri: Bankamızın orta ve üst düzey yönetici<br />
kadrosuna verilen eğitimlerimiz, yöneticilerimizin yönetim beceri ve yetkinliklerini<br />
geliştirmeye yönelik olarak tasarlanan özel programlardan oluşmaktadır. Bu<br />
programlar Sabancı <strong>Üniversitesi</strong>, uluslarası alanda tanınmış kurum ve eğitmenlerle<br />
işbirliği içerisinde hazırlanır.<br />
Kişisel Gelişim Eğitimleri: Çalışanlarımızın farklı yetkinliklerini geliştirmek<br />
amacıyla tasarlanan eğitimlerdir<br />
Uluslararası eğitim ve konferanslar: Bankamız çalışanlarının sektöre<br />
yönelik gelişimleri yakından takip edebilmesi amacıyla, çalışanlarımızın<br />
yurtdışındaki konferanslara ve eğitimlere katılımı sağlanmaktadır.<br />
E- Öğrenme: Çalışanlarımızın kariyer ve kişisel gelişimlerini desteklemek<br />
amacıyla çalışma ortamlarından uzaklaşmadan kolayca takip edebilecekleri e-<br />
eğitimler tasarlanmaktadır<br />
Gelişim programları: Çalışanlarımızın göreve gelebilecekleri pozisyonlara<br />
hazırlanmaları veya bulundukları görevde teknik bilgilerini geliştirmeleri amacıyla<br />
tasarlanmış programlardır.<br />
Diğer: Yabancı dil ve bilgisayar kursları ve Bankalar Birliği eğitimleri,<br />
Bankamız tarafından sağlanan diğer eğitimlerdir.<br />
Teftiş Kurulu, Akbank’a uluslararası standartlarda denetim, danışmanlık ve<br />
destek hizmeti vermek amacıyla bankanın tüm faaliyetlerinin iç ve dış mevzuata
uygunluğunu denetler ve bu faaliyetlerin etkin ve verimli şekilde sürdürülüp<br />
sürdürülmediğini değerlendirir. Bu kapsamda; yurtiçi ve yurtdışı tüm şubeleri, Genel<br />
Müdürlük birimlerini ve iştirakleri periyodik olarak yerinde denetlemekte, ayrıca<br />
teknolojinin yoğun şekilde kullanımı ile de merkezden sürekli gözetim ve<br />
denetimlerini sürdürmektedir. Son dönemlerde ön plana çıkan Bilgi Teknolojileri<br />
denetimi fonksiyonu ile bu alandaki uygulamaların da denetimleri Teftiş Kurulu<br />
tarafından gerçekleştirilmektedir. Müfettişler, denetim faaliyetlerinin yanı sıra,<br />
Bankamızın hisse değerinin arttırılması ve sektördeki konumunun güçlendirilmesi<br />
amacıyla hizmet kalitesi, operasyonel verimlilik, karlılık gibi konularda danışmanlık<br />
ve destek faaliyetleri yürütmektedir. Teftiş Kurulu, sürekli iyileşme ve gelişme<br />
prensiplerini benimsemiş olup, uluslararası alanda bankacılık, finans, denetim<br />
konularında gelişmeleri takip etmektedir.<br />
109<br />
Müfettişlerin performansı; mesleki ve kişisel bilgi ve becerileri geliştirmek,<br />
yenilikçi ve her konuda donanımlı yöneticiler yetiştirmek amacıyla, birlikte çalıştığı<br />
Müfettişler ve Teftiş Kurulu yönetimince çok yönlü değerlendirilir. Müfettişlik<br />
görevi, bankacılık mesleğine girişte en uygun basamaktır. İşe en kolay adaptasyon,<br />
bankacılığı ve bankayı genel hatlarıyla en iyi tanıma, en hızlı mesleki gelişim<br />
Müfettişlik ile mümkündür. İlk iki yılın sonunda; Müfettişin kıdemine uygun olarak;<br />
bankacılık kavram ve uygulamalarını, bankacılıkla ilgili iç ve dış mevzuatı, Teftiş<br />
Kurulu çalışma, prensip, yöntem ve tekniklerini kapsayan bir sınav yapılır ve bu<br />
sınavda başarılı olan Müfettiş Yardımcılarına, performanslarının da olumlu olması<br />
halinde Teftiş Yetkisi verilir. Üçüncü yılın sonunda ise; Teftiş Kurulu’nca yapılan<br />
mesleki yeterlilik sınavında başarılı olan Müfettiş Yardımcıları Müfettiş unvanını<br />
kazanır.<br />
Teftiş Kurulu’nda belirli bir süre görev yapan müfettişler, yetkinlikleri,<br />
talepleri ve Bankamızın ihtiyaçları doğrultusunda çeşitli birimlerdeki idari bir göreve<br />
Müdür veya Yönetici unvanı ile atanırlar. Banka Yönetim Kurulu Üyeliğinden,<br />
Genel Müdür Yardımcılığına, Bölüm Başkanlığından, Şube, Bölge ve Bölüm<br />
yöneticiliğine kadar çeşitli seviyelerde Teftiş Kurulundan yetişmiş idarecileri başarı<br />
ile görevlerini sürdürmektedir.
SONUÇ<br />
110<br />
Bitirme Projesinin konusunu oluşturan 2009 yılı aktif büyüklüğe göre<br />
Ülkemizde ilk 4 sırada yer alan başarıya giden yol haritasının şekillenmesinde Tepe<br />
Yönetimi ve Üst Yönetimin tartışmasız büyük oranda katkısının olduğu<br />
görülmektedir.T.C. Ziraat Bankası A.Ş, Türkiye İş Bankası A.Ş, Garanti Bankası ve<br />
Akbank’ın Tepe Yönetimi, Üst Yönetim, Organizasyon Yapıları ve İnsan Kaynakları<br />
Yönetimleri için aşağıdaki şekilde tespitler yapılmıştır.<br />
1- Bankaların Tepe Yönetimi ve Üst Yönetimini oluşturan Yöneticiler konularında<br />
uzmanlaşmış, tecrübeli İşletme, İktisat, Kamu Yönetimi, Maliye-Muhasebe gibi<br />
Lisans ve Yüksek Lisans yapmış kişilerden oluştuğu görülmüştür. Özellikle<br />
2000 li yıllarda atanan yöneticilerde Mühendislik Lisans ve Yüksek Lisans<br />
yapmış yöneticilerde artış dikkat çekici olduğu dikkat çekici bir tespittir.<br />
2- Bankaların Organizasyon yapılarının incelenmesinde genel olarak Tepe<br />
Yönetimini oluşturan 7-10 kişiden oluşan Yönetim Kurulu, 12-17 kişiden oluşan<br />
Üst Yönetim, son yıllarda CEO olarak da tanımlanmaya başlanan Genel<br />
Müdürlerin, Yönetim Kurulu Üyesi ve Üst Yönetimin Tepe Yöneticisi olarak<br />
bir nevi İcra Kurulu Başkanı görevlerini yürüttükleri anlaşılmaktadır. Denetim<br />
Kurulları, Genel Müdürlüklerde Bölge ve Şube Organizasyonlarına destek<br />
sağlayan Daire Başkanlıkları Yönetim Birimlerinin bulunduğu görülmüştür.<br />
Ayrıca, 16-24 arasında değişen Bölge Başkanlıkları Şubeler ile Genel Müdürlük<br />
arasında köprü vazifesi gören Destek Birimleri olarak görev yapmaktadırlar.Özel<br />
Bankaların son yıllarda çevre ve Sosyal Sorumluluk Projelerini destekleyici<br />
Birimler oluşturdukları ve bu hususda ciddi yatırımlar yaptıkları belirlenmiştir.<br />
Bankalar sadece yurt içinde değil, Dünya coğrafyasının bankacılık için cazip<br />
merkezlerde şubeleşme ve örgütlenmeye de büyük önem verdikleri<br />
anlaşılmaktadır.<br />
3- Bankaların İnsan Kaynakları Yönetimlerinin incelenmesinde ise özellikle son<br />
yıllarda İnsan Kaynakları Yönetimlerine büyük önem verdikleri Bu birimin<br />
başına Profesyonel Yöneticiler atadıkları, Çalışanlarına daha iyi şartlarda<br />
çalışma ortamı, Gelecekte personelin görevde yükselmelerinin yollarının<br />
çizildiği Kariyer Planlama Süreç ve Yönetiminin sınırlarının tam ve
111<br />
belirginleştiği açıkça görülmektedir.Bankaların yirminci yüzyılın sloganı olan<br />
Müşteri odaklı hizmet anlayışına müşterilerine sundukları hizmetin kalitesini<br />
yükseltmek için Eğitime önem ve değer verdikleri gözlemlenmektedir.<br />
4- Ayrıca, Operasyonel yoğunluklarını asgariye indirebilmek için, Teknolojik<br />
gelişmelere en seri ve hızlı bir şekilde Teknolojilerini yeniledikleri<br />
görülmektedir. Para yatırılan ve çekilen ATM ler, İnternet Bankacılığı,<br />
Müşterileri bilgilendirmede SMS mesajlaşması, Kredi Kartı kullanımını artırıp<br />
ortak POS cihazı kullanımları, Kredi Kartı özellikleri taşıyan Bankkartlar, Yurt<br />
genelinde en çok Şube ve yoğun ATM cihazlarına sahip olan bankaların ATM<br />
leri ortak kullanıma açılması, İnsansız Banka Şubeleri vb konularda yatırımlarını<br />
yoğunlaştırdıkları tespit edilmiştir.<br />
5- Son yıllarda Bankacılık sektöründeki büyüme ve büyük ölçekli Şubelerin iş<br />
yoğunluğunun artması nedeniyle, potansiyel bölgelerde daha küçük ölçekli yeni<br />
şubeler açtıkları görülmektedir. Bu Şubelerinde müşterilerine, daha hızlı, seri ve<br />
daha kısa sürede işlemlerini sonuçlandırmayı planlamaktadırlar.<br />
6- Özellikle, Dünyada yaşanan Ekonomik Krizin nedeni olan Kredilerin batmaması<br />
için gerekli tedbir ve önlemleri aldıkları ve aktiflerinin büyük bölümünü<br />
oluşturan kredilerini yakından izledikleri ve sonucunda karlılık, verimlilik ve<br />
büyüme potansiyellerine doğrudan katkı sağladıkları açık olarak görülmektedir.<br />
7- Bankalar müşterilerine hizmet sundukları cephede müşterileri ile direk temasda<br />
olan Şubelerinde işlem hacmi ve yoğunlukları dikkate alarak gelecekte<br />
emeklilik, istifa, işten ayrılma ve ölüm gibi hallerde ayrılan Şube Yöneticilerinin<br />
yerine zamanında atama yapabilmek için Yöneticilerinin Gelişim ve<br />
Yetiştirilmesinde Yönetici Akademileri kurdukları gözlemlenmektedir.Bu<br />
hususda amaç Gelecekte Bankaların Yönetici ihtiyaçlarının zamanında , tam ve<br />
eksiksiz olarak karşılabilmesini sağlamaktır. Yönetici Akademisinde<br />
personellerine uzman kişilerce verilen Eğitimler ile günün gelişen ve değişen<br />
dünya düzenine uyum gelişimleri ve süreç eğitimleri ile donatılmaktadırlar.<br />
8- Sonuçta, yukarıda sıralanan tespit ve sonuçlar adı geçen dört büyük bankanın<br />
“Bankacılık 2009 yılında Türkiye’nin ‘en iyi hikâyesi’ olmuştur” tezini<br />
desteklediği bitirme projesinin konusuna vurgu yapmıştır.
Kitaplar:<br />
KAYNAKÇA<br />
112<br />
AKIN, H.Bahadır, Yeni Ekonomi(Strateji,Rekabet ve Küreselleşme),Çizgi Kitap<br />
Evi, Konya, 2005<br />
ANAFARTA, N., Orta Düzey Yöneticilerin Kariyer Planlamasına Bireysel<br />
Perspektif, Akdeniz <strong>Üniversitesi</strong> İ.İ.B.F. Dergisi,No:2 Antalya, 2001<br />
BAYRAKTAROĞLU Serkan, İnsan Kaynakları Yönetimi, Avcı Ofset, İstanbul,<br />
2008<br />
BÜYÜKMİRZA, H. Kamil, Maliyet ve Yönetim Muhasebesi, Gazi Kitap Evi,<br />
Ankara, 2009<br />
DOGANİ Oğuzhan ve AYSAL Tayfun,Yönetim, Liderlik, Yöneticilik, İletişim ve<br />
Motivasyon, Kavim Yayıncılık, İstanbul, 2009<br />
ERDOĞAN, İ., Kültürün Yönetim Fonksiyonlarına Uygulanmasının Etkisi ve Faktör<br />
Analizi Yöntemi ile Bir Araştırma; Doktora Tezi; İstanbul <strong>Üniversitesi</strong><br />
Yayını, NO:2060, İstanbul, 1976<br />
ERDOĞMUŞ, Nihat, Kariyer Geliştirme Kuram ve Uygulama, Nobel Yayınları,<br />
Ankara, 2003<br />
ERGİN, Canan, İnsan Kaynakları Yönetimi, Psikolojik Bir Yaklaşım, Academyplus<br />
Yayın Evi, İstanbul, 2002<br />
GÖKÇEN,Hadi, Yönetim Blgi Sistemleri, Epi Yayıncılık,Ankara,2002<br />
GÜLEN, İlhan ve Metin ÖZDÖNMEZ, Personel Yönetimi, İstanbul <strong>Üniversitesi</strong><br />
Yayın No: 3928, Edebiyat Fakültesi Yayın Evi, İstanbul, 1996<br />
GORDON R.A., Business Leadership in the Large Corporation,University of<br />
California Press Berkeley,1996.<br />
HELLER, Robert, The Naked Manager For The Nineties, Warner<br />
Books,London,1996,<br />
KOÇEL T., İşletme Yöneticiliği; Arkan Yayınları, İstanbul,2007, No:203<br />
KOHN, E, Stephen ve D’CONNEL, Vincent D., Bir CEO’ nun<br />
Ajandası,Çeviri:Özlem GÜLTEKİN, Melissa Matbaası,Neden Kitap Yayın Evi, 2010<br />
MONTIS,Jean Bernard,Analyse et Mesure du Climat Social de L’Entreprise,<br />
Entreprise Moderne D’Edition,Paris,1976<br />
OLUÇ M., İşletme Organizasyonu ve Yönetimi; Sermet Matbaası, İstanbul, 1963<br />
ÖZDEN, M.C. Kariyerimi Baştan Yarat!, İnsan Kaynaklarında Yeni Eğilimler,Hayat<br />
Yayınları, İstanbul,2005<br />
ÖZKALP E. ve KIREL Ç., Örgütsel Davranış, Anadolu <strong>Üniversitesi</strong> Yayınları,<br />
Eskişehir, 1996<br />
ROSEN H. R., İnsan Yönetimi; (Çeviren: Gündüz BULUT), Mess Yayınları,<br />
İstanbul,1998,No:260
SARGUT, S., Kültürlerarası Farklılaşma ve Yönetim; V Yayınları, Ankara, 1994<br />
SELAMOĞLU, Ahmet, İnsan Kaynakları Yönetiminin Gelişimi, TÜHİS yayını,<br />
İstanbul,1998<br />
TAYMAZ, Haydar , Hizmetiçi Eğitim,Kavramlar,İlkeler ve Yöntemler, Pegem<br />
Yayını, Ankara,1992<br />
TEKİN, Selma, Sihirli Liderler,Kumsaati Yayınları,İstanbul, 2008,<br />
TEMPLAR,Richard, The Rules of Management, Pearson Education Limited,<br />
Çeviri:Ümit ŞENSOY ‘’Yöneticiliğin Kuralları’’Optimist Yayınları, No:137<br />
2005<br />
TOSUN K., İşletme Yönetimi İstanbul <strong>Üniversitesi</strong> Yayını No.2456.İstanbul, 1978.<br />
TÜRK,Murat,Küreselleşme Sürecinde İşletmelerde Bilgi Yönetimi,Türkmen Kitap<br />
Evi,İstanbul,2003<br />
THOMAS, D.C., Lazorova, M.B ve K. INKSON,Global Careers:Newphenomenon<br />
Or New Perspectives? Journal Of World Business.2005<br />
WİLEDEN A. F., “The Professional Leader” Leadership and Social Change,<br />
(Ed:William LASSEY), University Associates Press, Iowa,1971<br />
113<br />
YILMAZ, Hakan, Stratejik Liderlik, Çalış Ofset ,Kum saati Yayınları, İstanbul, 2010<br />
YÜKSEL, Öznur, İnsan Kaynakları Yönetimi, Gazi Kitap Evi Yayınları,<br />
Ankara,1998.<br />
Dergiler:<br />
Bankalarımız, 2009 Dergisi, Türkiye Bankalar Birliği Dergisi Yayını Mayıs, 2010<br />
TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu), 2010<br />
DPT (Devlet Planlama Teşkilatı), 2010<br />
İnternet Kaynakları:<br />
http:// www.. tbb.org tr.<br />
http:// www.bankalar.com. tr.<br />
http:// www.akbank.com. tr.<br />
http:// www.bbdk.com. tr.<br />
http:// www.garanti.com. tr.<br />
http:// www.isbank.com. tr.<br />
http:// www.tbb.org. tr.<br />
http:// www.ziraatbank.com. tr.
ÖZGEÇMİŞ<br />
Kişisel Bilgiler:<br />
Adı ve Soyadı : Erkan AKGÜN<br />
Doğum Yeri : Dinar / Afyonkarahisar<br />
Doğum Yılı : 1965<br />
Medeni Hali : Evli<br />
Eğitim Durumu:<br />
Lise : 1979-1982 Dinar Lisesi<br />
Lisanslar : 1982-1986 Atatürk <strong>Üniversitesi</strong>, Ziraat Fakültesi<br />
2003-2007 Eskişehir Anadolu <strong>Üniversitesi</strong>,<br />
Açıköğretim Fakültesi İşletme- Lisans Eğitimi<br />
Y. Lisanslar : 1990-1993 Atatürk <strong>Üniversitesi</strong>, Fen Bilimleri Enstitüsü,<br />
Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Anabilim Dalı<br />
2010 - <strong>Süleyman</strong> <strong>Demirel</strong> <strong>Üniversitesi</strong>, Sosyal Bilimler<br />
Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı<br />
Yabancı Diller ve Düzeyi:<br />
Fransızca (Orta)<br />
İş Deneyimi:<br />
1987 – 2010 yılları arası T.C. Ziraat Bankası A.Ş.’nin çeşitli Şubelerinde çalıştı.<br />
Halen T.C. Ziraat Bankası A. Ş. Mimar Sinan /Isparta Şubesi Müdürü.<br />
114