26.02.2013 Views

W NUMERZE - Miesięcznik Politechniki Warszawskiej - Politechnika ...

W NUMERZE - Miesięcznik Politechniki Warszawskiej - Politechnika ...

W NUMERZE - Miesięcznik Politechniki Warszawskiej - Politechnika ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

64 tajemnicze pola<br />

Zasad, jakie obowi¹zuj¹ w szachach, mo¿na nauczyæ siê<br />

bardzo szybko. Wystarczy poznaæ, jak poruszaj¹ siê figury<br />

oraz piony i mo¿na próbowaæ swoich si³. ¯eby jednak<br />

zostaæ arcymistrzem, trzeba wielu lat treningów.<br />

Legenda<br />

Przed wieloma wiekami<br />

zg�osi� si� do hinduskiego maharad�y<br />

m�drzec z pomys�em<br />

nowej gry. Przyniós� szachownic�,<br />

figury, piony i pokaza�<br />

regu�y. W�adcy gra przypad�a<br />

do gustu. Wkrótce te� na jego<br />

dworze, a nieco pó�niej w�ród<br />

prostego ludu, szachy pozyska�y<br />

wielu wielbicieli.<br />

Nale�a�o jednak wynalazc�<br />

nagrodzi�. Maharad�a „w hojno�ci<br />

�askawy” rzek�, aby m�drzec<br />

sam wyrazi� �yczenie,<br />

co pragnie otrzyma�: z�oto,<br />

brylanty czy te� inne warto-<br />

�ciowe przedmioty. �yczenie<br />

m�drca by�o jednak skromne,<br />

zdaniem maharad�y – zbyt<br />

skromne. Otó� poprosi� on,<br />

aby da� mu tyle ziaren pszenicy,<br />

ile wyniknie z ich przemno�enia<br />

licz�c wedle regu�y:<br />

na pierwsze pole szachownicy<br />

jedno ziarenko, na drugie<br />

dwa, na trzecie – cztery, na<br />

czwarte – osiem i tak dalej, a�<br />

do sze��dziesi�tego czwartego<br />

pola.<br />

Rych�o okaza�o si� jednak,<br />

�e nie�atwo b�dzie zaspokoi�<br />

�yczenie m�drca. Przyszli do<br />

w�adcy rachmistrze i rzekli:<br />

„Panie, je�li obsiejesz ca�� kul�<br />

ziemsk� tylko pszenic�, je-<br />

�li osuszysz dna oceanów i<br />

te� zasadzisz tam pszenic�,<br />

wówczas b�dziemy mogli wyp�aci�<br />

��dan� nagrod�”.<br />

Jak bowiem policzyli, ilo��<br />

pszenicy wynios�aby 18 446<br />

744 073 709 551 615 ziaren<br />

(osiemna�cie kwadrylionów,<br />

446 trylionów, 744 bilionów,<br />

73 miliardy, 709 milionów, 551<br />

tysi�cy 615). Je�li przyjmiemy,<br />

�e na 1 cm sze�cienny<br />

wchodzi 20 ziaren, wyniesie<br />

to: 922 337 203 689 metrów<br />

sze�ciennych. Równa si� to<br />

mniej wi�cej o�miokrotnym<br />

plonom zbo�a na ca�ej ziemi.<br />

W ten sposób m�drzec chcia�<br />

pokaza� wyj�tkowy tok rozumowania<br />

cz�owieka bieg�ego<br />

w sztuce szachowej.<br />

Fakty<br />

Jaka jest jednak prawda o<br />

pocz�tkach szachów, nazy-<br />

wanych gr� królów? Za ich<br />

kolebk� uwa�a si� Indie. Szachy<br />

nosi�y tam nazw� „czaturang”,<br />

co oznacza cztery rodzaje<br />

wojsk: piechot�, konnic�,<br />

wojowników na s�oniach<br />

oraz korzystaj�cych z zaprz�gów.<br />

Wed�ug angielskiego<br />

orientalisty i historyka Harolda<br />

Muray’a, autora ksi��ki<br />

„Historia szachów”, pierwsze<br />

wzmianki o tej grze pochodz�<br />

z ko�ca VI wieku naszej ery.<br />

�ród�ami informacji na ten temat<br />

s� g�ównie utwory literackie<br />

oraz wykopaliska. Te<br />

ostatnie jednak�e w roku<br />

1952 podwa�y�y teori� Murray’a.<br />

Wtedy to w�a�nie doko-<br />

nano sensacyjnego odkrycia.<br />

W starorzymskim grobie króla<br />

Venafra odkryto figury na<br />

pierwszy rzut oka podobne do<br />

figur szachowych. Grobowiec<br />

ten budowano w I lub II stuleciu<br />

naszej ery. Oznacza to, �e<br />

albo istnia�a wcze�niej gra<br />

podobna do szachów, albo<br />

maj� one starszy rodowód,<br />

ni� wcze�niej s�dzono. Pozosta�my<br />

jednak w Indiach,<br />

sk�d pochodzi pierwszy znany<br />

dzisiaj anonimowy utwór z<br />

ko�ca VI wieku, w którym<br />

wspomniano o szachach. Z<br />

subkontynentu szachy pow�drowa�y<br />

wraz z kupcami do<br />

Persji. St�d te� pochodzi<br />

pierwszy poemat opisuj�cy<br />

dok�adnie teori� tej gry, który<br />

podaje tak�e szczegó�y, sk�d<br />

i kiedy sprowadzono t� gr�.<br />

Nast�pnie w „posiadanie szachownicy”<br />

weszli Arabowie,<br />

którzy podbili Persj�. Gra<br />

szybko znalaz�a uznanie i zosta�a<br />

urozmaicona oraz<br />

wzbogacona przez arabskich<br />

entuzjastów szachów. Do Europy<br />

szachy dotar�y w wieku<br />

VIII-IX, najpierw do Hiszpanii,<br />

W�och i Francji, potem do<br />

Niemiec, Anglii i Skandynawii.<br />

Do Rosji szachy trafi�y w<br />

IX wieku, dok�d – jak twier-<br />

Zabawê z szachami mo¿na zacz¹æ ju¿ w wieku kilku lat. Potem z<br />

dnia na dzieñ odkrywa siê tajniki szeœædziesiêciu czterech pól. Im<br />

wiêcej siê o niech wie, tym wiêcej chce siê poznaæ. Takie s¹ w³aœnie<br />

szachy: wci¹gaj¹ i uzale¿niaj¹. Pozytywnie.<br />

dz� uczeni – przyw�drowa�y<br />

bezpo�rednio ze Wschodu.<br />

Na podstawie wzmianek w literaturze<br />

przypuszcza si�, �e<br />

Polska zaznajomi�a si� z<br />

królewsk� gr� w XII wieku, za<br />

panowania Boles�awa Krzywoustego.<br />

���<br />

W szachach naprzeciw siebie<br />

zasiada dwóch przeciwników.<br />

Ka�dy z nich ma do dyspozycji<br />

osiem figur (dwie wie-<br />

�e, dwóch go�ców, dwa konie<br />

(skoczki, króla i królow�) oraz<br />

tyle� samo pionów. Pojedynek<br />

odbywa si� na szachownicy<br />

z�o�onej z sze��dziesi�ciu<br />

czterech pól. Celem ka�dego<br />

z graczy jest wykluczenia z<br />

gry króla przeciwnika poprzez<br />

zablokowanie mu mo�liwo�ci<br />

wykonania ruchu. Jest to tzw.<br />

mat, ko�cz�cy w zwyci�ski<br />

sposób gr�. Ka�da z figur i<br />

pionów podlega �ci�le okre-<br />

�lonym zasadom, w jaki sposób<br />

mo�e si� porusza�. Jedynie<br />

królowa otrzyma�a w tej<br />

grze przywilej przemieszczania<br />

si� w dowolnym kierunku i<br />

o dowoln� liczb� pól. Szachy,<br />

ze wzgl�du na skomplikowane<br />

„�amanie g�owy”, podobnie<br />

jak bryd� zosta�y zaliczone do

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!