You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
shi", "Shtëpia e shpirtrave" etj., nuk e kanë tërhequr vëmendjen e<br />
shumicës së mendimtarëve dhe politologëve perëndimorë. Sepse,<br />
sipas tyre, ajo ka qenë thjesht një diktaturë, ndërsa totalitarizmi është<br />
më i rrezikshëm.<br />
Duket qartë se në botëkuptimin dhe veprat e tyre, më e rëndësishme<br />
ka qenë lufta midis socializmit dhe kapitalizmit sesa objektiviteti i<br />
analizës, dukuritë dhe fenomenet që lindin gjatë zhvillimit të<br />
shoqërisë në përgjithësi dhe që nuk janë prurje ekskluzive e këtij apo<br />
atij sistemi. Nga shqyrtimet e mia bëjnë përjashtim vetëm Hanah<br />
Arendt dhe Zidsmund Bzezhinski. Ata në veprat e tyre i kane<br />
kushtuar trajtim të veçantë këtij problemi edhe brenda shteteve<br />
kapitaliste. I tillë ka qenë trajtimi që i kanë bërë natyrës dhe<br />
funksionimit të sistemeve fashiste dhe naziste. Me rëndësi për<br />
shtjellimin e mëtejshëm të problemit është definicioni që ka dhënë<br />
Hanah Arendt, për burimet e totalitarizmit. Ja pohimi i saj:<br />
"Filistini, i cili tërhiqet në jetën e vet private, i cili i kushtohet vetëm<br />
familjes së vet dhe përparimit të saj, i tillë ishte prodhimi i fundit<br />
tashmë i bastarduar i besimit borgjez në epërsinë e interesit privat...<br />
Njeriu i masës, të cilin e organizoi Himleri, për ta shtyrë të bëjë<br />
krime masive më të tmerrshmet në historinë e njerëzimit, u<br />
përngjante më shumë filistinëve sesa njeriut të turmës popullore. Ai<br />
s'ishte tjetër veç borgjezi, i cili, në rrënojat e botës së vet, brengosej<br />
para së gjithash për sigurinë e vet personale, që ishte i gatshëm të<br />
flijojë gjithçka: besimin, nderin, dinjitetin, para provokimit më të<br />
vogël" (Cituar sipas Lëfor, Demokracia dhe totalitarizmi, faqe 174).<br />
Për më tepër, Arendt, në veprat e saj, si burim të totalitarizmit,<br />
shikonte mënyrën e jetesës perëndimore.<br />
Së dyti: Në këto trajtesa dhe analiza përcaktimet mbi totalitarizmin,<br />
autoritarizmin dhe diktaturën janë të shumta. Ato prekin të gjitha<br />
aspektet dhe elementet e jetës shoqërore dhe politike brenda shteteve<br />
socialiste. Shumë prej tyre kanë analizuar dhe dhënë përngjasimet<br />
dhe dallimet midis totalitarizmit, autoritarizmit dhe diktaturës etj.<br />
Por, kur lexon veprat e këtyre mendimtarëve mbi këtë çështje të<br />
8
Change language