POLITYKA AUDIOWIZUALNA WIKTORY 2009 - tvlider.pl
POLITYKA AUDIOWIZUALNA WIKTORY 2009 - tvlider.pl
POLITYKA AUDIOWIZUALNA WIKTORY 2009 - tvlider.pl
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
PRAWO W MEDIACH<br />
Dzieło, czy nie dzieło<br />
Kiedy jest chronione prawo autorskie?<br />
Prawo jest integralną częścią życia społecznego<br />
i ekonomicznego, czasami nawet<br />
nie zdajemy sobie sprawy z tego, że<br />
nawet idąc do kiosku po gazetę, zawieramy<br />
umowę sprzedaży, a śpiewając, dokonujemy<br />
utrwalenia dzieła.<br />
Czasami trudno sobie uświadomić,<br />
że codziennie, składając różne, z pozoru<br />
bez znaczenia, oświadczenia, składamy<br />
oświadczenia woli, które wywierają skutek<br />
nie tylko w sferze działań ale również<br />
w sferze prawa.<br />
Przybliżając różne typy umów, jako<br />
pierwszą chciałabym omówić umowę<br />
o dzieło i umowę dotyczącą przygotowania<br />
utworu w rozumieniu prawa autorskiego.<br />
Różnorodność umów jest ogromna.<br />
Z jednej strony mamy do czynienia<br />
z umowami uregulowanymi w kodeksie<br />
cywilnym, z drugiej zaś strony umowy<br />
nienazwane. W przypadku umów o dzieło<br />
i umów autorskich obie są uregulowane,<br />
pierwsza z nich w Kodeksie Cywilnym,<br />
druga w Ustawie Prawo autorskie.<br />
Często w praktyce zdarza się, że umowa<br />
o dzieło jest utożsamiana z umową<br />
autorską. W zasadzie można by stwier-<br />
dzić, że o ile porównywanie tych umów<br />
w życiu potocznym nie jest aż tak istotne,<br />
o tyle w sytuacji, gdy mamy do czynienia<br />
z utworem artystycznym, czasami znajomość<br />
różnic się przydaje.<br />
Po pierwsze mówiąc o umowie o dzieło,<br />
należy stwierdzić, że umowa ta uregulowana<br />
jest w Kodeksie Cywilnym. Jest<br />
umową „nazwaną” tzn. taką, w której<br />
elementy istotne określone są w Kodeksie<br />
Cywilnym i stosowane od dawna. Umowa<br />
ta ma szerokie zastosowanie, począwszy<br />
od przygotowania określonego opracowania,<br />
na budowie domu kończąc.<br />
Umowa autorska zawierana na podstawie<br />
Prawa autorskiego jest również<br />
umową z tradycjami.<br />
30<br />
Jakie są zatem cechy wspólne obu<br />
umów? Po pierwsze obie są umowami<br />
rezultatu. W każdym zatem przypadku<br />
umowy o dzieło możemy mówić o skończonym<br />
efekcie. Nie jest zatem umową<br />
o dzieło wykonywanie poszczególnych<br />
czynności, nawet jeśli w grę wchodzi<br />
przygotowywanie poszczególnych analiz,<br />
przygotowywanie zestawień, dokonywanie<br />
wyboru artykułów itp.<br />
Jedynie takie wykonywanie dzieła, które<br />
prowadzi do skończonej formy, która<br />
może niejako samodzielnie funkcjonować,<br />
można potraktować jako dzieło. Dla realizacji<br />
umowy o dzieło nie jest istotne, jak długo<br />
umowa ta jest realizowana, ponieważ<br />
głównym jej wyznacznikiem jest określony<br />
rezultat. Nie znaczy to, że umowa o dzieło<br />
nie jest ograniczona w czasie, tzn. że można<br />
dane dzieło wykonywać nieskończenie.<br />
Gdyby taka umowa nie była ograniczona<br />
czasowo, z ekonomicznego punktu widzenia<br />
traciłaby sens, jak np. budowa domu<br />
czy namalowanie portretu.<br />
Niemniej jednak, już pobieżna analiza<br />
pozwala stwierdzić, że ta umowa zawiera<br />
element funkcjonujące jedynie na<br />
Umowa autorska zawierana na podstawie Prawa<br />
autorskiego jest również umową z tradycjami.<br />
gruncie prawa autorskiego – utwór. Tą<br />
wyróżniającą cechą jest element twórczości<br />
– oryginalności, a więc przymioty<br />
ludzkiej myśli, ludzkiego działania. Przy<br />
określeniu, czy dane dzieło jest utworem<br />
w rozumieniu prawa autorskiego bez<br />
znaczenia jest, kto dane dzieło stworzył.<br />
Autorem może być zarówno osoba niepełnoletnia,<br />
jak i ograniczona w zakresie<br />
zdolności do czynności prawnych. Ważne<br />
jest, że dzieło jest oryginalne i zostało<br />
utrwalone.<br />
Poza tym, co również jest ważne,<br />
ochrona wynikającą z naruszenia umowy<br />
o dzieło – ma jedynie charakter odszkodowawczy,<br />
wynika z uregulowań zawartych<br />
z KC i obejmuje głównie ewentualny<br />
Maria Jasińska<br />
zwrot wynagrodzenia wraz z wypłatą<br />
dodatkowej kwoty. Ochrona utworu jest<br />
o wiele większa i bardziej dotkliwa dla<br />
osoby naruszającej. Ochrona ta obejmuje<br />
zarówno prawo cywilne, a więc wypłatę<br />
dla twórcy odszkodowania, jak i ochronę<br />
na gruncie prawa karnego. Celem ustawodawcy<br />
jest bowiem dolegliwe ukaranie<br />
sprawcy czynu zabronionego.<br />
I jeszcze jedna z cech, która jest najbardziej<br />
interesująca – jak na razie dalej<br />
pozostaje w mocy pięćdziesięcioprocentowy<br />
koszt uzyskania przychodu, a co za<br />
tym idzie, mniejszy podatek do zapłaty dla<br />
fi skusa a większy przychód dla danego<br />
twórcy do kieszeni.<br />
Nie zawsze jednak granica między<br />
utworem w rozumieniu KC a utworem<br />
w rozumieniu ustawy o Prawie Autorskim<br />
jest jednoznaczna i dychotomiczna. Czasami<br />
zdarza się, że dany wytwór ludzkiej<br />
aktywności może być objęty ochroną zarówno<br />
wynikająca z KC, jak i przedmiotowej<br />
Ustawy. Potwierdzeniem tej tezy<br />
jest wyrok SN z 2003-06-18 II CKN<br />
269/01 Orzecznictwo Sądu Najwyższego<br />
Izba Cywilna 2004/9/142/61<br />
Jeżeli przedmiotem umowy o dzieło<br />
ma być utwór w rozumieniu art. 1 ust. 1<br />
ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie<br />
autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U.<br />
z 2000 r. Nr 80, poz. 904), to wówczas<br />
przedmiot oznaczenia dzieła powinien być<br />
tak określony, aby obowiązkiem przyjmującego<br />
zamówienie było dostarczenie zamawiającemu<br />
dzieła będącego rezultatem<br />
działalności twórczej, o indywidualnym<br />
charakterze, ustalonego w skonkretyzowanej<br />
przez strony postaci. Jeżeli stosunek<br />
prawny między stronami zostanie tak<br />
ukształtowany, to dla oceny praw i obowiązków<br />
stron należy stosować przepisy<br />
kodeksu cywilnego, zaś w zakresie, w którym<br />
dzieło jest utworem – przepisy o prawie<br />
autorskim i prawach pokrewnych.<br />
Jak zatem defi niowany jest utwór<br />
według ustawy, jak się potocznie mówi,<br />
o prawie autorskim.<br />
maj/czerwiec 2010