POLITYKA AUDIOWIZUALNA WIKTORY 2009 - tvlider.pl

More documents

Recommendations

Info

PRAWO W MEDIACH Dzieło, czy nie dzieło Kiedy jest chronione prawo autorskie? Prawo jest integralną częścią życia społecznego i ekonomicznego, czasami nawet nie zdajemy sobie sprawy z tego, że nawet idąc do kiosku po gazetę, zawieramy umowę sprzedaży, a śpiewając, dokonujemy utrwalenia dzieła. Czasami trudno sobie uświadomić, że codziennie, składając różne, z pozoru bez znaczenia, oświadczenia, składamy oświadczenia woli, które wywierają skutek nie tylko w sferze działań ale również w sferze prawa. Przybliżając różne typy umów, jako pierwszą chciałabym omówić umowę o dzieło i umowę dotyczącą przygotowania utworu w rozumieniu prawa autorskiego. Różnorodność umów jest ogromna. Z jednej strony mamy do czynienia z umowami uregulowanymi w kodeksie cywilnym, z drugiej zaś strony umowy nienazwane. W przypadku umów o dzieło i umów autorskich obie są uregulowane, pierwsza z nich w Kodeksie Cywilnym, druga w Ustawie Prawo autorskie. Często w praktyce zdarza się, że umowa o dzieło jest utożsamiana z umową autorską. W zasadzie można by stwier- dzić, że o ile porównywanie tych umów w życiu potocznym nie jest aż tak istotne, o tyle w sytuacji, gdy mamy do czynienia z utworem artystycznym, czasami znajomość różnic się przydaje. Po pierwsze mówiąc o umowie o dzieło, należy stwierdzić, że umowa ta uregulowana jest w Kodeksie Cywilnym. Jest umową „nazwaną” tzn. taką, w której elementy istotne określone są w Kodeksie Cywilnym i stosowane od dawna. Umowa ta ma szerokie zastosowanie, począwszy od przygotowania określonego opracowania, na budowie domu kończąc. Umowa autorska zawierana na podstawie Prawa autorskiego jest również umową z tradycjami. 30 Jakie są zatem cechy wspólne obu umów? Po pierwsze obie są umowami rezultatu. W każdym zatem przypadku umowy o dzieło możemy mówić o skończonym efekcie. Nie jest zatem umową o dzieło wykonywanie poszczególnych czynności, nawet jeśli w grę wchodzi przygotowywanie poszczególnych analiz, przygotowywanie zestawień, dokonywanie wyboru artykułów itp. Jedynie takie wykonywanie dzieła, które prowadzi do skończonej formy, która może niejako samodzielnie funkcjonować, można potraktować jako dzieło. Dla realizacji umowy o dzieło nie jest istotne, jak długo umowa ta jest realizowana, ponieważ głównym jej wyznacznikiem jest określony rezultat. Nie znaczy to, że umowa o dzieło nie jest ograniczona w czasie, tzn. że można dane dzieło wykonywać nieskończenie. Gdyby taka umowa nie była ograniczona czasowo, z ekonomicznego punktu widzenia traciłaby sens, jak np. budowa domu czy namalowanie portretu. Niemniej jednak, już pobieżna analiza pozwala stwierdzić, że ta umowa zawiera element funkcjonujące jedynie na Umowa autorska zawierana na podstawie Prawa autorskiego jest również umową z tradycjami. gruncie prawa autorskiego – utwór. Tą wyróżniającą cechą jest element twórczości – oryginalności, a więc przymioty ludzkiej myśli, ludzkiego działania. Przy określeniu, czy dane dzieło jest utworem w rozumieniu prawa autorskiego bez znaczenia jest, kto dane dzieło stworzył. Autorem może być zarówno osoba niepełnoletnia, jak i ograniczona w zakresie zdolności do czynności prawnych. Ważne jest, że dzieło jest oryginalne i zostało utrwalone. Poza tym, co również jest ważne, ochrona wynikającą z naruszenia umowy o dzieło – ma jedynie charakter odszkodowawczy, wynika z uregulowań zawartych z KC i obejmuje głównie ewentualny Maria Jasińska zwrot wynagrodzenia wraz z wypłatą dodatkowej kwoty. Ochrona utworu jest o wiele większa i bardziej dotkliwa dla osoby naruszającej. Ochrona ta obejmuje zarówno prawo cywilne, a więc wypłatę dla twórcy odszkodowania, jak i ochronę na gruncie prawa karnego. Celem ustawodawcy jest bowiem dolegliwe ukaranie sprawcy czynu zabronionego. I jeszcze jedna z cech, która jest najbardziej interesująca – jak na razie dalej pozostaje w mocy pięćdziesięcioprocentowy koszt uzyskania przychodu, a co za tym idzie, mniejszy podatek do zapłaty dla fi skusa a większy przychód dla danego twórcy do kieszeni. Nie zawsze jednak granica między utworem w rozumieniu KC a utworem w rozumieniu ustawy o Prawie Autorskim jest jednoznaczna i dychotomiczna. Czasami zdarza się, że dany wytwór ludzkiej aktywności może być objęty ochroną zarówno wynikająca z KC, jak i przedmiotowej Ustawy. Potwierdzeniem tej tezy jest wyrok SN z 2003-06-18 II CKN 269/01 Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna 2004/9/142/61 Jeżeli przedmiotem umowy o dzieło ma być utwór w rozumieniu art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. z 2000 r. Nr 80, poz. 904), to wówczas przedmiot oznaczenia dzieła powinien być tak określony, aby obowiązkiem przyjmującego zamówienie było dostarczenie zamawiającemu dzieła będącego rezultatem działalności twórczej, o indywidualnym charakterze, ustalonego w skonkretyzowanej przez strony postaci. Jeżeli stosunek prawny między stronami zostanie tak ukształtowany, to dla oceny praw i obowiązków stron należy stosować przepisy kodeksu cywilnego, zaś w zakresie, w którym dzieło jest utworem – przepisy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Jak zatem defi niowany jest utwór według ustawy, jak się potocznie mówi, o prawie autorskim. maj/czerwiec 2010
Zgodnie z treścią art. 1 ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych 1 z dnia 4 lutego 1994 r. (Dz.U. Nr 24, poz. 83 z poź. zmianami): „1. Przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór). 2. W szczególności przedmiotem prawa autorskiego są utwory: 1) wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami grafi cznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartografi czne oraz programy komputerowe); 2) plastyczne; 3) fotografi czne; 4) lutnicze; 5) wzornictwa przemysłowego; 6) architektoniczne, architektoniczno- -urbanistyczne i urbanistyczne; 7) muzyczne i słowno-muzyczne; 8) sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreografi czne i pantomimiczne; 9) audiowizualne (w tym fi lmowe)”. Zgodnie z dalszymi uregulowaniami: „2 1 . Ochroną objęty może być wyłącznie sposób wyrażenia; nie są objęte ochroną odkrycia, idee, procedury, metody i zasady działania oraz koncepcje matematyczne”. Z punktu widzenia ochrony interesów twórcy „3. Utwór jest przedmiotem prawa autorskiego od chwili ustalenia, chociażby miał postać nieukończoną”. Jak również z uwzględnieniem okoliczności, że „Ochrona przysługuje twórcy niezależnie od spełnienia jakichkolwiek formalności”. Czyli niezależnie od tego, czy twórca schowa swój utwór do szafy czy też pokaże wszystkim wokół. Z punktu widzenia interesów prawa autorskiego nieważna jest również wartość danego dzieła. Nikt bowiem nie ocenia, czy dany utwór posiada w sobie wartość ponadczasową, czy jest zwykłym bohomazem, wiersz pełny „rymów częstochowskich” a powieść grafomańska. Dla wyjaśnienia bardziej szczegółowo, jak należy rozumieć utwór i jakie powinien posiadać cechy, można sięgnąć do orzecznictwa w tym zakresie. Co prawda w polskim systemie prawnym nie ma precedensu, a więc orzecznictwo Sądu nie jest wiążące, niemniej jednak dobrze jest zapo- znać się z oceną dokonaną przez Sąd, jak również z niektórymi defi nicjami zaproponowanymi przez poszczególne sądy. Dla każdego twórcy ważne jest stwierdzenie, kiedy dane dzieło jest utworem i podlega podwyższonej ochronie wynikającej z prawa autorskiego, a kiedy pozostaje jedynie pod reżimem KC. Odpowiedź może dać pośrednio wyrok NSA (N) z 2005-10-13 FSK 2253/04. Zgodnie z jego treścią „W kwestii czy dane dzieło jest utworem w rozumieniu prawa autorskiego nie decyduje wola stron, lecz ustalenia faktyczne. Stworzonych programów autorskich nie można uznać za utwór w rozumieniu art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. 2000 Nr 80 poz. 904), jeżeli działalność twórcy nie posiada cech oryginalności i indywidualności w rozumieniu przepisów o prawie autorskim”. Gdy na kartach powieści powstawał James Bond, nikt nie zastanawiał się, czy będzie to postać na tyle urealniona, że aż chroniona prawem autorskim, czy też nie. O tym, jakie ew. prawa mu przysługują będzie w innym odcinku. Tym razem zajmiemy się innymi elementami wykorzystania bogactwa człowieka jak np. głos. Czy może on być chroniony wypowiedział się w swoim wyroku SN z 2007- 10-03 II CSK 207/07 w którym stwierdził, że: „Głosu nie należy traktować jako odrębnego dobra osobistego. Powinien on być chroniony w ramach prawa do wizerunku, stanowi bowiem jego element nie jako obraz fi zyczny (wizualny) danej osoby, lecz jako jej obraz odbierany za pomocą słuchu. Prawo osobiste do ludzkiego głosu należy traktować jako dźwięczny wizerunek, jednak pod warunkiem, że jest rozpoznawalny dla osób trzecich. Oznacza to, że głos danej osoby musi być na tyle charakterystyczny i wyróżniający się, by można było wskazać konkretną osobę, od której pochodzi”. Nie można zatem bez zgody danej osoby wykorzystywać jej głosu i dokonywać np. kompilacji wypowiedzi itd. Przed Andy’m Warholem wiele osób spoglądało na puszki, butelki i niczego ciekawego nie zauważyło. Dopiero on nadał zwykłym opakowaniom zup zupełnie nowy wymiar. Stwierdzenie to można poprzeć na naszym własnym gruncie innym orzeczeniem SN z 2006-01-25 I CK PRAWO W MEDIACH 281/05 w którym stwierdził, że: „Wymaganie nowości nie jest niezbędną cechą twórczości jako przejawu intelektualnej działalności człowieka”. Utworem w rozumieniu art. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. z 2000 r. Nr 80, poz. 904 ze zm.) może być kompilacja wykorzystująca dane powszechnie dostępne pod warunkiem, że ich wybór, segregacja, sposób przedstawienia ma znamiona oryginalności. Mając zatem na uwadze powyższe orzeczenia, można rozumując a contrario stwierdzić, co nie jest utworem. Wypowiedział się o tym w swoim wyroku SN z 2006-01-13 III CSK 40/05. Zgodnie z jego treścią „Nie może być uznany za utwór i objęty ochroną prawa autorskiego taki przejaw ludzkiej aktywności umysłowej, któremu brak cech dostatecznie indywidualizujących, to jest odróżniających go od innych wytworów podobnego rodzaju i przeznaczenia”. Aby jednak prawo autorskie było w pełni zastosowane, musi być również spełniony warunek utrwalenia dzieła. W tym zakresie ustawodawca pozostawił autorowi całkowitą dowolność. Zawsze jednak musi być zrealizowany postulat, aby dane dzieło mogło być odtworzone. Jest jeszcze wiele innych zagadnień dotyczących prawa autorskiego, które pozwolę sobie poruszyć w następnych numerach pisma. radca prawny Specjalizuje się w szczególności w ochronie wierzycieli. Jako radca prawny z wieloletnim doświadczeniem, zajmuje się fuzjami i przejęciami, jak również różnego typu sanacjami przedsiębiorstw. Autorka wielu pozycji wydawniczych, w tym zarówno książek, jak i artykułów i poradników. Obecnie przygotowuje 4 wydanie komentarza dotyczącego skargi pauliańskiej oraz książki na temat odpowiedzialności osób prowadzących działalność . Prowadzi własną kancelarię. W chwilach wolnych maszeruje po lesie lub tańczy fl amenco. Jej motto życiowe to słowa Prof. www.tvlider.pl Kotarbińskiego „Rób coś, kochaj 31 31kogoś i nie bądź gałganem”.
Page 1: ISSN 2080-9395 NR 5/6 (48) 2010 Cen
Page 4 and 5: 4 3 PYTANIA DO... Polityka audiowiz
Page 6 and 7: 6 3 PYTANIA DO... z nadajnika nazie
Page 8 and 9: 8 PREMIERY STARTUJE TELEWIZJA TV5MO
Page 10 and 11: 10 KONFERENCJE Kto skonstruuje cyfr
Page 12 and 13: 12 KONFERENCJE od lewej: Maciej Dom
Page 14 and 15: WYWIAD Strefy Euro w Canal+ Z Krzys
Page 16 and 17: WYWIAD Euro 2012 to projekt przyspi
Page 18 and 19: WYWIAD Zaspokajamy ciekawość Z Fe
Page 20 and 21: WYWIAD Uczy, bawi, wychowuje Z Paul
Page 22 and 23: WYDARZENIE ASTRA w 7 milionach pols
Page 24 and 25: WYDARZENIE do wszystkich respondent
Page 26 and 27: 26 DOMINO POLECAMY FILM Francja 200
Page 28 and 29: 28 POLECAMY DOKUMENT SAGA RODU FORS
Page 32 and 33: 32 CO? GDZIE? KIEDY? NOWY KANAŁ TV
Page 34 and 35: 34 CO? GDZIE? KIEDY? TELEWIZJA W TR
Page 36 and 37: FELIETON DZIELENIE SKÓRY NA NIEDŹ
Page 38 and 39: 38 KONFERENCJE X Krajowa Konferencj

POLITYKA AUDIOWIZUALNA WIKTORY 2009 - tvlider.pl

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?