07.06.2013 Views

News Monitor - Shona 10.pdf - Media Monitoring Project of Zimbabwe

News Monitor - Shona 10.pdf - Media Monitoring Project of Zimbabwe

News Monitor - Shona 10.pdf - Media Monitoring Project of Zimbabwe

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Ongororo ye<br />

Zviri Munhau<br />

WikiLeaks yoisa vaMugabe<br />

panguva yakaoma<br />

Kubva apo Wikileaks yabuditsa<br />

makuhwa akataurwa<br />

nevakuru-vakuru vebato<br />

reZANU PF vachifugura hapwa<br />

kuvamiriri veAmerica pamusoro<br />

pezvakavanzika zvehurumende<br />

nebato ravo, vezvenhau vakazvimirira<br />

voga vainyatso ongorora nekubuditsa<br />

zvaitaurwa nevanhu vemubato iri<br />

nevanoongorora nezvematongerwo<br />

enyika, zvakabuda pachena kuti<br />

vaMugabe havana zvikuru<br />

zvavangakwanise kuita nezvenyaya<br />

iyi zvisingavedzeri mazvake mazvake<br />

mubato iri.<br />

Vakuru mubato reZANU PF<br />

vakabatwa nemujenya<br />

vanosanganisira—vatevedzeri<br />

vemutungamiri venyika amai Joice<br />

Mujuru navaJohn<br />

Nkomo,vaEmmerson Mnangagwa,<br />

vaJonathan Moyo, vaSavior<br />

Kasukuwere, vaWalter Mzembi,<br />

vaSikhanyiso Ndlovu, vaDzikamai<br />

Mavhaire—vose ava vanonzi<br />

neWikiLeaks vakaita misangano<br />

muchihwande nevamiriri veAmerica<br />

muno vachibuditsa kushushikana<br />

nekusafara kwavo nekurambira<br />

pachigaro kwavaMugabe nezvimwe<br />

zvakadaro.<br />

Wikileaks yakabuditsa zvinyorwa<br />

zvizhinji kwazvo zvakabva<br />

kumuzinda weAmerica ichibuditsa<br />

zvakataurwa nevakuru<br />

muhurumende, vakuru mumauto,<br />

vana muzvinabhizimusi, vatongi<br />

vedzimhosva, vatungamiri<br />

vedzisvondo nevamwe vachipa<br />

pfungwa dzavo pamusoro “pezvido<br />

zvenyika.”<br />

Mushure mekunyuka kwenyaya<br />

idzi kubva kuWikileaks, veruzhinji<br />

vaka katyamadzwa kwazvo kuti kune<br />

vakuru mubato reZANU PF<br />

vanotosangana muchihwande<br />

nevanhu vekuAmerica—avo vanonzi<br />

navaMugabe nebato ravo vavengi<br />

Vezvenhau vakabuditsa kuti<br />

bato ravaMorgan<br />

Tsvangirai reMovement for<br />

Democratic (MDC) riri kupomera<br />

vamwe vavo vebato reZANU PF<br />

muhurumende yomubatanidzwa<br />

nekunonotsa kwavari kuita<br />

kutumirwa kwenhumwa dzeSADC<br />

dziri kuda kuuya kunobatsira<br />

sangano reJoint <strong>Monitor</strong>ing and<br />

Implementation Committee (JOMIC).<br />

Mutevedzeri vemutauriri<br />

vebato reMDC-T varizve nhengo<br />

yeparamende yeBulawayo East,<br />

muzvare Tabitha Khumalo, varizve<br />

nhengo yeJOMIC vakaudza<br />

vezvenhau kuti kunonotswa<br />

kutumirwa kwenhengo dzeSADC<br />

idzi kwava “kuvashungurudza<br />

zvikuru.”<br />

Muzvare Khumalo akati bato<br />

reZANU PF ndiro riri kunonotsa<br />

Chinyorwa chePublic Information Rights Forum<br />

GWARO 10 Ongororo ye Zviri Munhau chinyorwa cheve <strong>Media</strong> <strong>Monitor</strong>ing <strong>Project</strong> <strong>Zimbabwe</strong> mukubatsira nhengo dzechikamu chezvenhau Gumiguru 15, 2011<br />

dzeveruzhinji chePublic Information Rights Forum (PIRF) munyika yose.<br />

vakuru venyika ino—vazhinji<br />

vaitarisira kuti vaMugabe vachatora<br />

matanho akasimba kuranga<br />

“vatengesi” ava. Parizvino kwapera<br />

mavhiki ane chitsama vaMugabe<br />

vasina rimwechete zvaro<br />

ravambotaura nezvenyaya iyi, kana<br />

kumisangano yebato ravo, izvi zvaita<br />

kuti vano ongorora nezvematongerwo<br />

enyika vati mutana uyu ari panguva<br />

yakaoma kwazvo.<br />

“Vaongorori vanoti vaMugabe<br />

vakazvisikira moto muziso voga apo<br />

vakabvumira kuti makurukota<br />

ehurumende anobvumirwa kuita<br />

misangano muchihwande nevamiriri<br />

vedzimwe nyika muno (‘foreign policy<br />

missions’), asi kurambira kwavo<br />

pachigaro ndiko kwakonzera kuti<br />

Nhengo Nhengo yeMDC yeMDC-T yeMDC T muJOMIC muJOMIC muzvare<br />

muzvare<br />

Tabitha abitha Khumalo<br />

Khumalo<br />

zvinhu kubudikidza nekuramba<br />

kutevedzera zviri kudiwa nenhengo<br />

idzi, asi hapana chakange charambwa<br />

pakapasiswa nyaya iyi pamusangano<br />

Mutevedzeri Mutevedzeri Mutevedzeri wemutungamiri wemutungamiri venyika<br />

venyika<br />

Amai Amai Joice Joice Mujuru Mujuru<br />

Mujuru<br />

vanhu vaite izvi,” rakadaro pepanhau<br />

reDaily <strong>News</strong>.<br />

Vamwe vakaoma misoro mubato<br />

reZANU PF nemumauto nemapurisa<br />

vanonzi vaikurudzira kurangwa<br />

kwakaomarara “kwevatengesi” ava.<br />

VaDydimus Mutasa havarevesi apo<br />

vakati: “Handiziri ini ndakanyora<br />

bumbiro remitemo rebato reZANU<br />

PF. Kana munhu akatadza kuri<br />

tevedzera an<strong>of</strong>anira kurangwa.<br />

Ndiko kuenzanisa. Ini ndinotenda<br />

mukuenzanisa saka nyaya iyi<br />

ngaikurukurwe. Ndakambotaura<br />

nezvenyaya iyi pamusangano webato<br />

kwaMutare, vatsigiri vedu<br />

vakavirirana neni. Vose vakaita izvi<br />

vachaongororwa vakaonekwa vaine<br />

mhosva vacharangwa zvakakodzera.<br />

weextraordinary summit wakaiirwa<br />

kuSouth Africa.<br />

Khumalo akati sangano reJOMIC<br />

isangano risina masimba<br />

okugadzirisa zvinonetsa nokuti<br />

Mutevedzeri Mutevedzeri wemutungamiri wemutungamiri venyika<br />

venyika<br />

vaJohn vaJohn Nkomo<br />

Nkomo<br />

VaJonathan aJonathan Moyo Moyo<br />

VaEmmerson aEmmerson Mnangagwa<br />

Mnangagwa<br />

Muyananisi Muyananisi muGP muGP muGPA muGP A vari vari mutungamiri<br />

mutungamiri<br />

weSouth weSouth A AAfrica<br />

A frica vaJacob vaJacob Zuma<br />

Zuma<br />

“Kana dzimwe nhengo dzebato<br />

dzakamborangwa nekuita<br />

“hutengesi,” zvin<strong>of</strong>anira kuitwawo<br />

kune ava vemuWikileaks,” vakavedzera<br />

vaMutasa.<br />

VaMugabe vava nemakore<br />

anosvika makumi mana<br />

vachitungamira bato reZANU PF,<br />

hapana mucherechedzo<br />

vakatwasanuka vokuda kusiyira<br />

mumwe chigaro zvinova zvakonzera<br />

mazvake mazvake mubato iri, zvokuti<br />

vakuru mubato vanepfungwa<br />

dzokuzotora chigaro vava kuenda<br />

nerweseri vachivanyeya. Vamwe<br />

vaongorori vakati vaMugabe<br />

havakwanise kunyatsotora matanho<br />

ZANU PF YONONOTSA KUTUMIRWA KWENHUMWA DZESADC<br />

rinongogamuchira zvichemo asi<br />

pasina zvinooneka zvarinozoita.<br />

Pamusangano veSADC wakaitwa<br />

kuJohannesburg muna Chikumi<br />

vatungamiri vakakurudzira kuti kuve<br />

nenhume nhatu dzichatumirwa<br />

mu<strong>Zimbabwe</strong> dzichabatsira sangano<br />

reJOMIC kuzadzisa chibvumirano<br />

cheGlobal Political Agreement (GPA).<br />

Nhume idzi dzichabva kunyika<br />

dzinoti Zambia, Mozambique<br />

neSouth Africa.<br />

Izvi zvakaitwa zvichitevera<br />

kukoniwa basa kuri kuitwa neJOMIC<br />

kumisa kutyorwa kuri kuitwa<br />

chibvumirano cheGPA, kunyanya<br />

nevatsigiri vebato reZANU PF vari<br />

kuramba vachikonzera mhirizhonga<br />

mumatongerwo enyika.<br />

Mutungamiri weSouth African<br />

vaJacob Zuma vakatura<br />

zvichatevedzwa kuSADC<br />

• Enda kupeji 2<br />

MHOSVA<br />

YEPAFACEBOOK<br />

YAKATADZA<br />

KUBUDIRIRA<br />

Vezvenhau vakabuditsa kuti<br />

nyaya yokuti pane mumwe<br />

murume vemuguta<br />

reBulawayo aipomerwa mhosva<br />

yokuda kubvisa vaMugabe<br />

pachigaro zvichitevera nyaya<br />

yaainge atumira pafacebook asi<br />

akazoonekwa asina mhosva.<br />

VaVikas Mavhudzi (39)<br />

vanogara kuMagwegwe muguta<br />

reBulawayo vakapotsa jere<br />

napaburi retsono mushure<br />

mokuregedzwa nemutongi<br />

vedzimhosva magistrate Rose Dube<br />

nomusi wa20 Gunyana<br />

zvichitevera kukundikana<br />

kwakaita mapurisa kuvhura<br />

tsamba mbozha yaive nemashoko<br />

aipomerwa vaMavhudzi.<br />

Gweta ravaMavhudzi Lizwe<br />

Jamela rekambani ye<strong>Zimbabwe</strong><br />

Lawyers for Human Rights (ZLHR),<br />

vakanyora vachikumbira kuti<br />

murungu vake abiswe muchitokisi.<br />

Mapurisa akatsvakurudza<br />

humboo hwemhosva iyi<br />

vakakundikana kuwana mashoko<br />

ainzi akanyorwa aya aisungirwa<br />

murume uyu.<br />

Mutsamba yakanyorwa<br />

kugweta renyika vaJeremiah<br />

Mutsindikwa, naDetective Inspector<br />

B Samakande, avo vakambobata<br />

chigaro chemutungamiri<br />

pachiteshi chemapurisa<br />

cheBulawayo Central Police Station<br />

muchikamu cheCID Law and Order<br />

Section, yaiti mapurisa akabvuma<br />

kuti nyanzvi dzavo mune<br />

zvemichina yemacomputer<br />

dzakatadza kuvhura tsamba<br />

mbozha yainzi yakatumirwa<br />

pafacebook navaMavhudzi<br />

vemuguta reBulawayo.<br />

“Gwaro rino rinokuzivisai kuti<br />

chiteshi chedu chakundikana<br />

kuvhura tsamba mbozha<br />

yepafacebook inova ndiyo ine<br />

• Enda kupeji 2 • Enda kupeji 2<br />

ZVIRI MUKATI<br />

2 ZANU PF ndiyo<br />

in<strong>of</strong>urira Malema kuoma<br />

musoro: ANC<br />

• Vechidiki veZANU PF<br />

vorur a<br />

3 Gwaro revavhoti<br />

reBiometric ndiro<br />

mupedza zvose: ERC<br />

• Mutambo<br />

weGukurahundi wava<br />

kuratidzwa<br />

• Nyika yeBambazonke<br />

katuni<br />

4 Tsamba<br />

• Katuni reOngororo<br />

yezviri munhau<br />

Chinyorwa che Ongororo ye Zviri Munhau chinobuditswa nekugoverwa neve <strong>Media</strong> <strong>Monitor</strong>ing <strong>Project</strong> <strong>Zimbabwe</strong>, 9 Knight Bruce<br />

Road,Milton Park,Harare,<br />

Makasununguka kupawo maonero enyu nenhau dziri muchinyorwa ichi. Vanoda kuziva zvizhinji nezve MMPZ,munokurudzirwa kuenda pawebsite<br />

yedu: http://www.mmpz.org/


2 ONGORORO YEZVIRI MUNHAU Gumiguru 15, 2011<br />

Kushungurudzwa kweANC naMalema kopomerwa ZANU PF<br />

Bato riri kutonga kunyika yeSouth<br />

Africa reAfrican National<br />

Congress (ANC) rakabuditswa<br />

nevezvenhau richipomera bato reZANU<br />

PF kuti riri kupa manyavi mutungamiri<br />

wevechidiki Julius Malema uyo ari<br />

kukurudzira kupa masimba kuvatema<br />

kubudikidza nekutora migodhi<br />

nechirongwa chaanoda kuti<br />

chikurumidze kuitwa chokugova minda<br />

chapatsanura vanhu vemunyika yeSouth<br />

Africa.<br />

Malema ari kutongwa nemhosva<br />

yokushaya hunhu nebato rake reANC<br />

zvichitevera kukurudzira kwake kuti<br />

mutungamiri veBotswana-muvengi<br />

vavaMugabe vaIan Khama vabviswe<br />

pachigaro.<br />

Munyori mukuru mubato reANC<br />

vaGwede Mantashe, avo vari kutarisirwa<br />

kubviswa pachigaro naMalema<br />

pamusangano vebato ravo vepagore<br />

uchaitwa gore rinouya, vakabva<br />

kushanyira <strong>Zimbabwe</strong> mwedzi yadarika<br />

vakagunun’una kuvatungamiri vebato<br />

reZANU PF.<br />

VaMuntashe vakauya munguva iyo<br />

vaMugabe vaive vari kumusangano<br />

weUnited Nations kuNew York,<br />

vakasangana munguva dzakasiyana<br />

navaJohn Nkomo, sachigaro vebato<br />

reZANU PF munyika vaSimon Khay a<br />

WikiLeaks ikiLeaks y yyoisa<br />

y oisa v vvaMug<br />

v aMug aMugabe aMug be panguv panguva panguv a y yyakaoma<br />

y akaoma<br />

• Kubva kupeji 1<br />

akakodzera “kuvatengesi” ava sezvo<br />

zvinoparadza bato.<br />

Munyori varizve mudzidzisi<br />

pakorechi yeUniversity <strong>of</strong> <strong>Zimbabwe</strong>,<br />

muzvinafundo Rudo Gaidzanwa,<br />

vakati vaMugabe havagoni kunyatso<br />

taura nezvenyaya iyi parizvino<br />

kusvikira vaenda kumusangano<br />

webato ravo wepagore nokuti<br />

vakavana chavanotaura parizvino<br />

zvinowedzera kuparara kwebato<br />

risisina kubatana iri.<br />

“VaMugabe vanogona kunyarara<br />

nezvenyaya iyi kusvikira<br />

pamusangano wekupera kwegore<br />

muna Zvita,” akadaro muzvare<br />

Gaidzanwa.<br />

Pepanhau re<strong>Zimbabwe</strong> Independent<br />

rakabuditsa kuti pane mukuru<br />

mubato reZANU PF akati vaMugabe<br />

ZANU PF YONONOTSA<br />

KUTUMIRWA KWENHUMWA<br />

DZESADC<br />

• Kubva kupeji 1<br />

Mutungamiri Mutungamiri Mutungamiri wevechidiki wevechidiki wevechidiki mubato mubato reA reAfrican reA frican National National Congress Congress (ANC)<br />

(ANC)<br />

Julius Julius Malema<br />

Malema<br />

havangarangi vanhu vakatyora<br />

bumbiro rebato reZANU PF ava<br />

nokuti zvinogona kuvhiringidza bato<br />

mukukwikwidza kwaro musarudzo<br />

dzingangoitwa gore rinouya.<br />

Zvinonzi vaMugabe vakaronga<br />

kusatora matanho panyaya iyi<br />

kusvikira vaenda kumusangano<br />

weUnited Nations General Assembly uri<br />

kuitirwa kuNew York .<br />

“Mutungamiri venyika, vasati<br />

vaenda kumusangano weUN General<br />

Assembly, vakaronga kuti hapana<br />

matanho anotorwa nehurumende<br />

kana bato pamusoro pevanhu vakaita<br />

misangano muchihwande nevamiriri<br />

veAmerica vachikurukura<br />

nezvemunyika muno kunyangwe<br />

hazvo dzimwe nyaya dzacho<br />

dzairwadza,” yakadaro imwe nhengo<br />

nekumapato matatu ari muGPA, zvokuti paive netarisiro huru kwazvo kuti<br />

nhumwa idzi dzaizotumirwa munguva pfupi tichingobva kumusangano.<br />

Kunyange zvazvo bato reZANU PF rakadzoka roramba, uye parizvino rava<br />

kuti harichabvumirani nemamwe mashoko ari muchitenderano ichi,<br />

akadaro Khumalo.<br />

‘Bato reZANU PF rakatiudza kuti riri kumbodzokorora gwaro iri<br />

zvekare uye rinoda kutanga ratenderwa nePolitburo yavo kuti rigamuchire<br />

nhumwa dzeSADC idzi. Saka takachangomirira,’ vakadaro MP.<br />

Khumalo akasimbisa kuti kukurumidza kuuya kwenhengo idzi<br />

kunobatsira JOMIC kunodiwa nokuti tashungurudza vanhu ve<strong>Zimbabwe</strong><br />

kubva kare.’<br />

Zvinotarisirwa kuti kuuya kwenhengo idzi kuchaita kuti vaMugabe<br />

vamanikidzwe kuzadzisa chibvumirano chehurumende yomubatanidzwa.<br />

‘Isu veJOMIC tine mifungo mimwechete yatagara tingorinayo, nhengo<br />

idzi hadzina divi radzakarerekera, uye hadzina chokuita ne<strong>Zimbabwe</strong>.<br />

Naizvozvo vanogona kutipa pfungwa dzakataramuka dzinogona<br />

kutibatsira kuona patiri kurasika, padzinozodzoka kuSADC dzinonotura<br />

mashoko echokwadi ari kutadzisa zvinhu kufamba,’ akadaro Khumalo.<br />

Mutungamiri veZANU PF vaMugabe vakaratidza kusagamuchira kwavo<br />

nhumwa dzeSADC idzi vachiti zvinotyora mitemo yokuzvitonga kwedu.<br />

Zvichakadaro bato reZANU-PF rakatsigira kuti nhengo yeparamende<br />

yeTsholotsho varizve nhengo yePolitburo vaJonathan Moyo vapinde<br />

muJOMIC.<br />

Pepanhau reThe Financial Gazette rakabuditsa mutauriri vebato reZANU<br />

PF va Rugare Gumbo vachibvumira budiriro iyi.<br />

“Takatsigira kuti vaMoyo vapinde muJOMIC uye tsamba yakatonyorwa<br />

kare kuJOMIC. Hakuna nhengo yeZANU PF iri kuzobviswa muJOMIC tiri<br />

kupamhidzira chete,” vakadaro vaGumbo.<br />

Mutauriri vebato reMDC-T vakati havana dambudziko nekuuya<br />

kwavaMoyo muJOMIC chiri kunyanyodiva nebato ravo kutumirwa<br />

kwenhumwa dzeSADC.<br />

“Varikutipa mhosva vachiti ‘Malema<br />

anotaura semi uye an<strong>of</strong>unga semi’…”<br />

Moyo, amai Joice Mujuru navaDidymus<br />

Mutasa.<br />

VaMutasa vakataura kuti<br />

vaMantashe vaigunun’una kuti bato<br />

reZANU PF ndiro riri kukurudzira<br />

Malema kuita hurongwa<br />

hwehumbimbindoga hwaari kuita.<br />

VaMutasa vanoti munyori mukuru<br />

veANC akati vechidiki vebato reZANU<br />

PF vakaungana pamuzinda veSouth<br />

Africa muHarare vachiratidzira kuti<br />

ANC irege kutonga ichiomesera Malema.<br />

Bato reZANU PF, rava nenguva refu<br />

kwazvo richifambidzana nereANC,<br />

huru inoshandira pedyo neh<strong>of</strong>isi<br />

yavaMugabe.<br />

“Saka hapana matanho achatorwa<br />

pamusoro paani zvake mubato.<br />

VaMugabe vanogona kuzotora<br />

matanho nehungwaru mukufamba<br />

kwenguva.”<br />

Vanoti vaMugabe havadi<br />

kukonzera kusagadzikana mubato<br />

ravo uye kuzvikanganisira ivo<br />

vakatarisana nesarudzo kudai,<br />

dzavanoshuvira kukwikwidza<br />

zvakare zvisinei kuti vazhinji vave<br />

kuda kuti vasiye chigaro.<br />

Vakuru mubato reZANU PF<br />

vakataura izvi vakavedzera vachiti<br />

vaMugabe vakaronga kunyarara<br />

nezve nyaya iyi vachitya kuti kutora<br />

matanho pamusoro pevakuru<br />

vemubato ravo vari kuvamukira ava<br />

kunogona kukanganisa kurambira<br />

kwavo pachigaro.<br />

“Mushure mokuongorora<br />

nezvenyaya iyi vakaona kuti zvine<br />

hungwaru kusatora matanho, zvisinei<br />

kuti vanhu vanozotaura zvizhinji,”<br />

akadaro mumwe mukuru. “Kupedza<br />

nyaya iyi nekunyarara ndizvo zviri<br />

nani pane kupaparika.”<br />

Zvichakadaro vamwe mubato<br />

reZANU Pf van<strong>of</strong>unga kuti vaMugabe<br />

vachiri kuongorora zvakanakira<br />

nezvakashatira kutora matanho<br />

panyaya iyi.<br />

“VaMugabe vari panguva<br />

yakaoma chose. VaMugabe<br />

vakatevedzera zveWikileaks vanogona<br />

kuparadza bato ravo uye vakanyarara<br />

vanogona kutorwa segwara. Pari<br />

zvino vakatsamwa serwizi rwakazara<br />

zvokuti vanhu vari kutya kutaura navo<br />

nezvenyaya iyi,” rakadaro pepanhau<br />

reDaily <strong>News</strong> richibuditsa<br />

zvakataurwa neimwe nhengo huru<br />

yeZANU PF politburo.<br />

“Panguva imwecheteyo vatengesi<br />

ava vatenderera musoro havachazivi<br />

zvokuita zvaive nani dai nyaya iyi<br />

yakurukurwa, vaikwanisa kutsvaga<br />

nzira dzokuramba nadzo, asi<br />

mamiriro azvakaita havasi kuziva kuti<br />

vaMugabe vari kufungei. Vave<br />

kufunga kuti vanogona kushandwa<br />

mumwe mumwe. Vatengesi ava vave<br />

kutya zvavasina kubvira vamboita.”<br />

Umwe akaudza pepanhau reDaily<br />

<strong>News</strong> akati: “Pamwe vaMugabe vari<br />

kunyanya kurwadziwa nezvenyaya iyi<br />

kana kuti vari kuronga kuita zvisina<br />

kana mukare akamboona.<br />

kunyangwe zvazvo rakaramba<br />

zvaraipomerwa asi musi vaitongwa<br />

Malema vezvenhau vari pasi<br />

pehurumende vakabuditsa kuti ZANU<br />

PF yairatidzira pamuzinda weSouth<br />

Africa.<br />

“Takataura nevechidiki ava,”<br />

vaMutasa vakaudza pepanhau reThe<br />

Herald. “Vakashora isu vachiti ’Malema<br />

anotaura nekufunga sesu’.<br />

“Isu hatisi kumukurudzira. Kana<br />

achitaura seZANU PF, ndizvo zvaanoda<br />

kutaura achiita, isu hatingamushanduri.<br />

Kana aine pfungwa sedzedu ndozvaari<br />

izvozvo.”<br />

VaMantashe vakaudza vatapi venhau<br />

kuti bato reANC richazoda kutora danho<br />

guru kwazvo rokudzorera masimba<br />

ohupfumi kuvatema asi richatanga<br />

rambotumira nhumwa kunyika zhinji<br />

uko nyika yakatenga zvikamu zvizhinji<br />

mune zvemigodhi.<br />

“Tinoda kutanga taona kuti<br />

zvakanakira vana veSouth Africa<br />

ndezvipi, kana vanhu voisa mutemo<br />

tinoda mutemo usingakanganisi<br />

hupfumi hwenyika,” vakadaro<br />

vaMantashe.<br />

“Mutemo wokupa masimba<br />

kuvatema wakanaka kutaura nezvawo,<br />

asi hatidi unodzinga vanhu vokunze<br />

vanoda kuita zvemabhizimusi nesu.”<br />

Rangarirai kuti mumakore<br />

adarika munhu uyu ndiye<br />

“akagadzirisa” vanhu vaironga<br />

kumubvisa pachigaro.<br />

“Zvichida parizvino havasi<br />

kugutsikana kuti ichokwadi here kuti<br />

vakuru mubato ravo ndivo vave<br />

kushanda nevanhu vekuAmerica kuti<br />

ivo vabviswe pachigaro. Pane<br />

zvizhinji zviri kutambudza<br />

mukweguru uyu asi vari kukuvarira<br />

mukati,” akadaro ainyeura uyu.<br />

MHOSVA YEPAFACEBOOK<br />

YAKATADZA KUBUDIRIRA<br />

• Kubva kupeji 1<br />

umboo hwemhosva<br />

yavaMavhudzi. Takatsvaga<br />

rubatsiro kune nyanzvi<br />

dzemapurisa dzinoziva michina<br />

yemacomputer asi zvakaramba.<br />

Zvinenge kuti tsamba mbozha iyi<br />

yakadzimwa pamhepo uye haina<br />

kuchengetwa munharembozha<br />

macho,” chaidaro chimwe<br />

chidimbu chetsamba iyi.<br />

VaMavhudzi vaisungirwa<br />

mhosva yokuti vashandisa facebook<br />

kukurudzira kuti vanhu<br />

vapandukire vaMugabe mushure<br />

mokutumira tsamba mbozha kune<br />

mukuru vemakurukota<br />

ehurumende vaMorgan Tsvangirai<br />

yaiti: “Ndiri kufara chaizvo;<br />

handina mashoko okutaura Mr<br />

PM. Zvakaitika kuEgypt zvaita<br />

kuti vose vane hutongi<br />

hweudzvanyiriri pasi rese vabatire<br />

ura mumaoko. Hapana zvombo asi<br />

kubatana chete. Izvi zvakanaka<br />

kutevedzera, mhani.”<br />

Pepanhau reThe Legal <strong>Monitor</strong>,<br />

rinobuditswa nesangano<br />

re<strong>Zimbabwe</strong> Lawyers for<br />

Human Rights (ZLHR), rakati<br />

mashoko akatumirwa<br />

navaMavhudzi vachishandisa<br />

nharembozha yavo ndivo aive<br />

mwongo venyaya iyi. VaMavhudzi<br />

vaipomerwa mhosva yokumukira<br />

mutungamiri venyika mushure<br />

mokukurudzira vaTsvangirai kuti<br />

vatevedzere zvakaitika kunyika<br />

yeEgypt apo mutungamiri<br />

VECHIDIKI<br />

VEZANU PF<br />

VORURA<br />

Vezvenhau vakazvimirira voga<br />

vakabuditsa nyaya<br />

dzakawanda dzokutyorwa<br />

kwemitemo sezvo vatsigiri vebato<br />

reZANU PF vari kubvuta mapurazi<br />

zviwakwa nemabhizimusi evachena<br />

vachishandisa chirongwa<br />

chehurumende chokukurudzira<br />

makambani okunze kuti atevedzere<br />

“mutemo” wekuwanisa masimba<br />

kuvatema.<br />

Pepanhau reDaily <strong>News</strong><br />

rakabuditsa kuti vechidiki vebato<br />

reZANU PF vakatora nechisimba<br />

zviwakwa zvitatu zvevanhu<br />

vechichena mudhorobha reChiredzi<br />

vachivapomera mhosva yokutadza<br />

kutevedzera mutemo weIndigenisation<br />

and Empowerment Act, zvichakadaro<br />

kuMasvingo vatsigiri vebato iri<br />

vanonzi vari kuronga kutora<br />

mapurazi akasara aine vechichena,<br />

parizvino vakatotora rimwe<br />

rinochengetwa mhuka.<br />

Izvi zvakaitika zvakare muguta<br />

reHarare apo nhengo dzechikwata<br />

cheChipangano dzakarwisa<br />

nekudzinga vanhu vasingatsigiri bato<br />

reZANU PF pamisika yavo muMbare<br />

nekuHighfield.<br />

KuChiredzi, zvinonzi vechidiki<br />

ava vaiti vari kutora zviwakwa<br />

zvevachena izvi vari mutsoka<br />

dzegurukota resangano revechidiki<br />

nekuvaniswa kwemasimba kuvatema<br />

reYouth Indigenisation and<br />

Empowerment vaSaviour Kasukuwere<br />

sezvo mutemo vavo uri kukurudzira<br />

kuti makambani okunze atengesere<br />

vechitema vomuno zvikamu<br />

zvekambani zvinosvika makumi<br />

mashanu nechimwe kubva muzana.<br />

Vechidiki vanosvika makumi<br />

matanhatu vanozviti ndeve sangano<br />

reMasvingo Youth Empowerment<br />

Association vakamisa<br />

zvekutengeserana mudhorobha<br />

• Enda kupeji 4<br />

vehudzvanyiriri vaHosni Mubarak<br />

vakamukirwa nevanhu veko. Asi,<br />

pakaendeswa nyaya iyi kudare<br />

redzimhosva vaisava neruzivo<br />

rwokuti mashoko aya vachaavana<br />

sei.<br />

Humboo hwakakwanisa<br />

kubuditswa mudare redzimhosva<br />

inhare mbozha yainzi ndiyo<br />

yakashandiswa navaMavhudzi<br />

kutumira mashoko.<br />

Mutongi vemhosva akati sezvo<br />

pasina humboo hunobatika<br />

pamusoro penyaya iyi musungwa<br />

uyu an<strong>of</strong>anira kubviswa zvake<br />

muchitokisi osunungurwa.<br />

VaMavhudzi vakasungwa<br />

nomusi wa24 Kukadzi vakaita<br />

mwedzi vari muchitokisi, mushure<br />

mokunge mapurisa afonerwa<br />

nemunhu vavasingazive<br />

akavaudza kuti vaMavhudzi<br />

vatumira mashoko anokonzera<br />

kusagadzikana mune<br />

zvekuchengetedzwa kwenyika<br />

vachishandisa nhare mbozha yavo.<br />

Pavakange vatosungwa ndipo<br />

mapurisa akazotsvaga vakaona<br />

tsamba mbozha iyi kune dzaive<br />

dzatumirwa.<br />

Gweta renyika<br />

vaMutsindikwa vakapomera<br />

vaMavhudzi mhosva<br />

“yokukurudzira kubuditsa<br />

hurumende pachigaro zvisiri<br />

pamutemo.” Mutongi vaGideon<br />

Ruvetsa vakamurambira kuti<br />

abhadhare mari yechibatiso<br />

“nokuti akatumira mashoko<br />

okukanganisa runyararo<br />

munyika.”


ONGORORO YEZVIRI MUNHAUGumiguru 15, 2011 3<br />

Gwaro revavhoti reBiometric<br />

ndiro mupedza zvose: ERC<br />

Mumwedzi mizhinji yadarika<br />

pane zvizhinji kwazvo<br />

zvakataurwa pamusoro<br />

pegwaro revavhoti remu<strong>Zimbabwe</strong>,<br />

rwendo rwuno nyaya iyi ndiyo iri<br />

pamusoro mugwaro rakarongwa<br />

kutevedzwa kusvika naro pasarudzo<br />

uye mumutemo wakamisikidzwa<br />

weElectoral Amendment Bill.<br />

Gakava renyaya iyi rakaita kuti<br />

mukuru mune zvekunyoreswa<br />

kwevanhu vaRegistrar General (RG)<br />

vati kana paine asingagutsikani<br />

negwaro iri auye ariongorore sezvo<br />

ivo vanogutsikana kuti ringangove<br />

rimwe reakanakisa pasi rino. Zvisinei<br />

kuti vari kuramba kuti gwaro iri<br />

harina kumira zvakanaka, vanhu<br />

vanovhota vacho vakaita sevemapato<br />

ezvematongerwo enyika, masangano<br />

anomirira voruzhinji nevanhuwo<br />

zvavo havana chivimbo negwaro iri.<br />

Sangano re<strong>Zimbabwe</strong> Election<br />

Commission (ZEC) rakadzokorora<br />

kusimbisa kuti gwaro revavhoti ririko<br />

iye zvino iri rigadziriswe.<br />

Zvichakadaro sangano reElection<br />

Resource Centre (ERC) rakasiyana<br />

nezvaiturwa naRG pamusoro<br />

pegwaro iri ndokubva ratsvaga nzira<br />

dzingashandiswe kunyoresa vavhoti<br />

tisati tasvika pasarudzo dziri<br />

kutevera.<br />

Zvinotevera zvinoedza<br />

kutsanangura mafungiro akasiyana<br />

pamusoro pegwaro iri uye kuti sezvo<br />

ririro gwaro rokutanga kuvepo kuti<br />

sarudzo dzizoitwa, kusagutsikana<br />

kwevane chokuita nekuvhota<br />

pamusoro pegwaro iri hakukonzeri<br />

kurambwa kwezvinobuda<br />

musarudzo chete asi zvinogona<br />

kushaisa hanya nekudokwairira<br />

kuvhota kwevavhoti.<br />

Sangano reERC rakati kana<br />

kunyoreswa kwevavhoti kuchida<br />

kuitwa nemazvo vanhu<br />

vachibatsirana, zvinobudirira chete<br />

kana vanhu vanoda kunyoresa vacho<br />

vachipihwa mikana yokuona uye kuti<br />

vanechokuita nezvesarudzo<br />

vavaniswe mikana yokunyatso<br />

ongorora gwaro iri.<br />

Zvichakadaro sangano reERC<br />

rinogutsikana kuti nzira ipi zvayo<br />

yokunyoresa vavhoti ingatorwe nebazi<br />

rinotungamirira zvesarudzo yakanaka<br />

chose chinozongodiwa chete<br />

ndechokuti vavhoti vasununguke<br />

kubatsira mukunyoresa umu uye<br />

mapato ose anoda kupinda musarudzo<br />

avaniswe mikana yakazara yokunyatso<br />

ongorora nekupenengura gwaro iri<br />

pachine nguva.<br />

Zvakakosha zvikuru kuti<br />

munguva inotevera kana gwaro<br />

Nyika yeBambazonke Katuni<br />

Ndabva kuhurumende<br />

Ndirikuda kuti bhanga<br />

rako ripe masimba<br />

kuvatema…<br />

Munguva apo nyika yakatarisira kuita sarudzo, sangano<br />

reElection Resource Centre(ERC) rinotsanangura kuti<br />

zvakakosherei kuti <strong>Zimbabwe</strong> ive negwaro revavhoti<br />

rinogamuchirwa<br />

revavhoti richinyorwa vanoita<br />

nezvematongerwo enyika van<strong>of</strong>anira<br />

kukoshesa kuti munhu an<strong>of</strong>anira<br />

kunge akasununguka kunyoresa,<br />

kuvana mikana yokuvana mashoko<br />

echokwadi uye nenguva.<br />

Zvichakadaro pane zvizhinji<br />

zvakaturwa senzira yokugadzirisa<br />

gwaro revavhoti remu<strong>Zimbabwe</strong> iro<br />

riri kuramba kugamuchirwa.<br />

Vanoongorora nezvesarudzo vakaita<br />

seve<strong>Zimbabwe</strong> Election Support Network<br />

(ZESN) nemasangano akaita<br />

sereSouth African Institute for Race<br />

Relations vakati sarudzo<br />

dzinogamuchirika mu<strong>Zimbabwe</strong><br />

dzin<strong>of</strong>anira kuitwa pachishandiswa<br />

nzira inonzi biometric system. Nzira iyi<br />

yakakurudzirwa nokuti inoisa<br />

zvakawanzika pamunhu oga oga<br />

zvinoita kuti matambudziko<br />

matanhatu akaonekwa mugwaro<br />

revavhoti agadzirisike, matambudziko<br />

aya ndeaya;<br />

1. Mazita akadzokororwa<br />

2. Mazita arimo evanhu vakafa kare<br />

3. Mazita evana vadiki vasati<br />

vasvika pazera rokuvhota<br />

4. Kero dzisina kupera<br />

5. Mazita akakanganiswa<br />

6. Kusajeka kwekuti munhu<br />

murume kana mukadzi here<br />

Nzira yekunyoresa vavhoti<br />

yebiometric inoita kuti vekunyoresa<br />

vasangotora chete zita romunhu,<br />

nhamba dzechitupa, kero, murume<br />

kana kuti mukadzi here nezvimwe<br />

zvakadaro. Nzira iyi yakaratidza<br />

kufarirwa kwazvo kunyika<br />

dzichangopinda mukukoshesa<br />

kusununguka kwakaenzana dzakaita<br />

seNigeria, Tanzania, Zambia<br />

neGambia, inoshandisa zvakare<br />

humboo pasi pezita remunhu hwakaita<br />

sezvidhindo zveminwe, mufananidzo<br />

vomunhu nebarcode.<br />

Nzira iyi inoshandisa michina<br />

yecomputer uye zvinochengetwa<br />

pamuzinda umwechete, zvokuti<br />

munhu akada kunyoresa kanopfuura<br />

kamwe zvinobva zvabatwa nekuti<br />

zvinoiswa pazita rake hazvifanani<br />

nezita romumwe, izvi zvinodzivirira<br />

kuti vanhu vanyorese kakawanda.<br />

Sezvo nzira iyi ichishandisa<br />

michina yecomputer inoramba kuti<br />

Asi un<strong>of</strong>anira<br />

kutanga watipa<br />

chikwereti…<br />

munhu anyorese achisiirira zvimwe<br />

zvinhu zvakaita sokuti mukadzi here<br />

kana murume kana kunyora kero<br />

isina kukwana.<br />

Zvichitevera zvataurwa<br />

zvakanakira nzira iyi zvanga zviine<br />

hungwaru kuti vana ve<strong>Zimbabwe</strong><br />

vachemere kuti nzira yebiometric<br />

ishandiswe kunyoresa vavhoti sezvo<br />

inogadzirisa matambudziko mana<br />

ari kushungurudza mugwaro<br />

revavhoti ririko iye zvino. Mamwe<br />

maviri asara anogona kugadziriswa<br />

zvakare nzira iyi ikabatanidzwa<br />

nevekumah<strong>of</strong>isi anopa matsamba<br />

okuzvarwa neevafi uye vavhoti<br />

vakadzidziswa zvakakoshera<br />

kunyoresa zvitupa zvokuzvarwa<br />

nezvevafi uye kuti munhu vose<br />

akwanise kusvika zvisina<br />

dambudziko achipinda<br />

muhurongwa uhu.<br />

Kunyangwe hazvo ERC inoziva<br />

kuti zvinhu zvinoda mubatanidzwa<br />

nerubatsiro rweveruzhinji zvagara<br />

zviine matambudziko kunyanya<br />

kana maitirwo acho asina<br />

kusunungukira vanhu. Maitirwo ari<br />

kurehwa neERC ndeye<br />

mafambisirwo ezvematongerwo<br />

enyika, mubvunzo ndevokuti vanhu<br />

vakasununguka here kupinda<br />

muhurongwa uhu.<br />

Kubva kumakore adarika<br />

zvinozivikanwa kuti mu<strong>Zimbabwe</strong><br />

kana tichiti kupinda muhurongwa<br />

uhu nekusununguka kupinda<br />

muhurongwa uhu zvinhu<br />

zvakatosiyana. Hurongwa<br />

hwokuumbwa kwebumbiro<br />

remitemo huchangobva kuitwa<br />

hunotipa humboo hwakakwana<br />

hwezvatiri kutaura izvi. Mune<br />

dzimwe nzvimbo kumaruva vanhu<br />

vakauya neuwandu hwavo kuti<br />

vapinde muchirogwa chokuumba<br />

bumbiro kumisangano<br />

yokumawadhi asi “vatauriri” vaive<br />

vakasarudzwa ndivo vakapinda<br />

muhurongwa uhu nokuti ndivo<br />

chete vaitenderwa kutaura<br />

muhurukuro dzaiitwa.<br />

Chepiri ndechokuti vanhu<br />

vasununguke kuwana mashoko<br />

echokwadi kwete kuwaniswa<br />

mashoko chete ndicho chimwe<br />

chinhu chakakosha kana vanhu<br />

vachipinzwavo muhurongwa. Kana<br />

chinangwa chekunyoresa vavhoti chiri<br />

chokuwana vanhu chaivo vanekodzero<br />

yokuvhota nekuwanisa vanhu vave<br />

nezera rokuvhota mikana yokuti<br />

varatidze kodzero yavo<br />

yokusununguka nekuvhoti van<strong>of</strong>anira<br />

kupihwa mashoko echokwadi<br />

pakufambiswa kwezvokunyoresa uku.<br />

Zvakaitika musarudzo<br />

dzakapfuura mamwe mapato<br />

ezvematongerwo enyika akaita mbiri<br />

nokuda kwekushambadza mashoko<br />

enhema nezvesarundzo. Vanhu<br />

vazhinji vakanyeperwa kuti pepa<br />

ravavhota hariitwe chihwande saka<br />

munhu akabhedhenura pepa rake<br />

akaratidza kuvavhotesi, “bato<br />

reZANU PF” rinogona kuona kuti<br />

munhu uyu avhotera ani.<br />

Nzira yebiometric inoshandisa<br />

ruzivo rwechizvino-zvino kuchengeta<br />

mazita evanhu vanogona kuvhota, saka<br />

vezvematongerwo enyika vanopona<br />

nemanyepa ava havazogoni kuudza<br />

vanhu vokumaruva nenzvimbo<br />

dzakachasarira kuti muchina uyu<br />

unov atendera kufembera.<br />

Sezvo nyaya yegwaro revavhoti iri<br />

kuramba ichitsviriridza sangano<br />

reERC rakakurudzira vose vane<br />

chokuita nezvesarudzo kuti vanyatso<br />

ongorora matambudziko<br />

anokonzerwa nenzira ichashandiswa<br />

kunyoresa vanhu musarudzo dziri<br />

kutevera. ERC inokurudzira nzira<br />

yomubatanidzwa uye yakajeka<br />

ichishandiswa pasina anotyisidzirwa<br />

kana mhirizhonga.<br />

Kunyoreswa kwevavhoti<br />

mu<strong>Zimbabwe</strong> inenge sarudzo<br />

pachayo, saka zviri kukurudzirwa<br />

kuti zviitwe musarudzo dzichatevera<br />

zvin<strong>of</strong>anira kuitika zvakare<br />

mukugadzirira sarudzo dzacho.<br />

Zvinhu zvakaita sekuwandudzwa:<br />

kwemauto nemapurisa, kwezvenhau,<br />

kweZEC nemapazi nevanechokuita<br />

nezvesarudzo semukuru<br />

vekunyoreswa kwevavhoti, kumiswa<br />

kwemhirizhonga nekuparadza<br />

kwezvimiso zvinokonzera<br />

mhirizhonga zvakaita semabhesi<br />

nekumiswa kwezvikwata<br />

zvevechidiki zvemhirizhonga.<br />

Chaticha shandisa<br />

kubhadhara 51% yedu…<br />

Mutambo<br />

we<br />

Gukurahundi<br />

wava<br />

kuratidzwa<br />

Vezvenhau vakazvimirira voga<br />

vakabuditsa kuti mutambo<br />

wekutanga weGukurahundi<br />

wakaitwa kuBulawayo, mushure<br />

mokunge mutongi vedzimhosva<br />

arambidza mapurisa kuvhiringidza<br />

vatambi ava kuita mutambo wavo.<br />

Mapurisa emuBulawayo vainge<br />

vambotanga kurambidza chikwata<br />

chokuGwanda cheJahunda Community<br />

Theatre kuita mutambo weGukurahundi<br />

munzvimbo dzeruzhinji vasina kutanga<br />

vapa zvinangwa zvavari kuzviitira.<br />

Vakatyisidzira mutungamiri vechikwata<br />

ichi, Bhekimusa Moyo, nedzimwe<br />

nhengo dzechikwata kuti vakaita<br />

mutambo uyu vaizosungwa.<br />

Mutambo weGukurahundi uyu<br />

wakazotambwa mushure memazuva<br />

mana apo mutongi wedzimhosva Tancy<br />

Dube akapa mutongo wokuti mutambo<br />

uyu uitwe uye mapurisa arege<br />

kukanganisa kana kupindira panoitwa<br />

mutambo uyu.<br />

Mutambo uyu wakapindwa nevanhu<br />

vanodarika mazana maviri, vamwe vavo<br />

vakachema nekudzikisa misodzo<br />

paitevedzerwa mauto eFifth Brigade<br />

achirova, kubhinya nokuuraya vanhu<br />

vasina nemhosva vokudunhu<br />

reMatabeleland nereMidlands<br />

muchiitiko chakaitwa mumatunhu<br />

maviri aya mumakore a1980.<br />

Achitaura kuvanhu vaive vauya<br />

kumutambo pavakapera, Moyo—<br />

munyori vemutambo weGukurahundi<br />

uyu—akati chakaita kuti anyore<br />

mutambo uyu inyaya yokufarira<br />

chokwadi nerunyararo uye anoda kuti<br />

vanhu vazive chokwadi chenhoroondo<br />

ye<strong>Zimbabwe</strong>.<br />

“Mutambo uyu wakanyorwa kuti<br />

urangaridze vanhu zvakamboitika kare<br />

nekuti hatigari tisina nhoroondo<br />

yezvakamboitika. Tinoda kuti tiwake<br />

<strong>Zimbabwe</strong> yakasununguka tirege<br />

kudzokorora kukanganiswa<br />

kwakamboitika. Hatidi kuti vanhu<br />

vapondwe zvakare,” akadaro Moyo.<br />

Moyo akati mutambo uyu uchaitwa<br />

kunzvimbo dzakasiyana dzenyika.<br />

Mugore ra1983, vaive mukuru<br />

vemakurukota ehurumende vaRobert<br />

Mugabe vakaregedza mauto aive<br />

akadzidziswa kuNorth Korean aive<br />

pamuzinda weFifth Brigade kuti apinde<br />

vachiuraya nekushungurudza vanhu<br />

mumatunhu maviri aive akazara<br />

nevatsigiri vebato rePF ZAPU, pakafa<br />

vanhu vanodarika zviuru makumi maviri.<br />

Vazhinji vakafa pachiitiko ichi<br />

vakavigwa vakawanda muguva<br />

rimwechete zvimwe zvitunha<br />

zvikakandwa mumigodhi yaive<br />

isisashande. VaMugabe vakaramba<br />

kukumbira ruregerero zvisinei kuti<br />

mutungamiri veZANU PF uyu akati<br />

chiitiko ichi chinoratidza kuti “yaive<br />

nguva yokupenga.”<br />

Gore rapera mapurisa akasunga<br />

mumwe anodhirowa mifananidzo Owen<br />

Maseko paairatidza mifananidzo<br />

yeGukurahundi paNational Art Gallery<br />

kuBulawayo.<br />

Mifananidzo yaMaseko mimwe<br />

yacho mikuru kwazvo yekumadziro,<br />

yainyanyoratidza mhirizhonga<br />

yezvematongerwo enyika yakaitwa<br />

kumatunhu maviri eMatabeleland<br />

mumakore a1980 kuvatsigiri vebato<br />

raipikisa munguva iyoyo rePF ZAPU<br />

raitungamirwa navaJoshua Nkomo.<br />

Tsvakurudzo yakaitwa nemasangano<br />

anorwira kodzero dzavanhu inoratidza<br />

kuti kune vanhu vanodarika zviuru<br />

makumi maviri zvevanhu—vazhinji avo<br />

vaitsigira bato rePF ZAPU—vakaurayiwa<br />

nemauto iri nzira yokuedza kuparadza<br />

mauto aipikisa hurumende yomukuru<br />

vemakurukota ehurumende panguva<br />

iyoyo vaRobert Mugabe.<br />

Hurumende yakatozoenda mberi<br />

ichimisikidza mutemo unorambidza<br />

kuratidzwa kwemifananidzo yechiitiko<br />

cheGukurahundi.


4 ONGORORO YEZVIRI MUNHAU Gumiguru 15, 2011<br />

GWANDA PIRF CHAPTER<br />

VARI PABASA<br />

VECHIDIKI VEZANU PF<br />

VORURA<br />

• Kubva kupeji 2<br />

reChiredzi mushure mokuita mhirizhonga —<br />

“vachizviita varidzi vatsva” vezviwakwa<br />

zvevachena izvi.<br />

Vana muzvinabhizimusi vakapinda<br />

munyatwa iyi vanoti vaJan Van Javeert, muridzi<br />

vekambani yeSouth East Turning, vaGraig<br />

Hanning, navaSouthhood Govan varidzi<br />

vekambani yeGovan Investments.<br />

Mukuru vechikwa ichi Darling Zirebwa<br />

akabvuma kupepanhau reDaily <strong>News</strong> kuti<br />

vakabvuta zviwakwa izvi akavedzera achiti vari<br />

kutevera zviwakwa zvose zvevachena zviri<br />

mudunhu iri vachitanga nedhorobha<br />

reChiredzi.<br />

“Tiri mutsoka dzekuwanisa masimba<br />

kuvatema, mutemo wakadzikwa nehurumende<br />

watinotenda kuti un<strong>of</strong>anira kupa masimba kune<br />

vechidiki. Tichatora zviwakwa zvimwe<br />

muChiredzi tozopfuurura kuMasvingo kwatine<br />

zviwakwa nemapurazi mazhinji atinoda<br />

kutora,” akadaroZirebwa.<br />

Vechidiki vachiita mhirizhonga iyi mapurisa<br />

haana kana chavakamboita.<br />

Chikwata ichi chakavimbisa kuti<br />

chikapedza kubvuta zviwakwa zvevachena<br />

vanembiri mudunhu ravo, vachaenderera mberi<br />

vachinotora migodhi mikuru nemakambani<br />

makuru akaita seyeHippo Valley neTriangle,<br />

dzinogadzira tsvigiri uye mugodhi weRenco<br />

Mine uyo unochera goridhe zhinji mudunhu iri.<br />

Muguta reMasvingo zvinonzi kune<br />

kachikwata kemauto kakanopinda kachigara<br />

mupurazi reIbeca Farm remurimi muchena<br />

varizve mubhizimusi remahotera vaPeter<br />

Goddard. Mauto aya akaudza vaGoddard kuti<br />

vatame papurazi ravo kuti mukuru vavo<br />

vaColonel, Francis Chakauya vatore nzvimbo iyi.<br />

Asi vaChakauya vanonzi vakambo taudzana<br />

Fadzai adzai December<br />

December<br />

ac achiita ac hiita<br />

musangano<br />

musangano<br />

nenhengo<br />

nenhengo<br />

dz dzec dz ec echikam ec hikam hikamu hikamu<br />

u cc<br />

che- cc<br />

hehe-he PIRF PIRF PIRF kuGw kuGwanda.<br />

kuGw anda.<br />

Nhengo Nhengo<br />

Nhengo<br />

dz dzec dz ec echikam ec hikam hikamu hikam u c cche<br />

c che<br />

hehe-he PIRF PIRF PIRF kuGw kuGwanda<br />

kuGw kuGw anda<br />

dzic dzichiz dzic dzic hiz hizeya hiz<br />

zvadzainge<br />

zvadzainge<br />

dzadzidzisa<br />

dzadzidzisa<br />

pamusangano<br />

pamusangano<br />

uyu.<br />

uyu.<br />

nevaimbove varwi vehondo vakagara pedyo<br />

nepurazi iri.<br />

Zviuru zvevanamati vechipositori zvinonzi<br />

zvakanotora nechisimba purazi reChidza Farm,<br />

rava John Boland.<br />

Zvichakadaro bato reMDC-T<br />

rakashoropodza zviri kuitwa nevechidiki<br />

veZANU PF izvi richiti kutorwa kuri kuitwa<br />

zvinhu izvi hakusi pamutemo zvinoratidza<br />

“kusadzidziswa zvakanaka kwenhubu” idzi.<br />

Nhengo yeparamende yebato reMDC-T<br />

kuChiredzi West vaMoses Mare, vakaudza<br />

nhepfenyuro yeSW Radio Africa kuti “vanoshora<br />

zvikuru” zviri kuitwa izvi vachiti uku kuita<br />

“kwemhondi dziri kufamba dzakapfeka zita<br />

rechirongwa chevechidiki.”<br />

“Mhondi dzisina kunyatsodzidziswa idzi<br />

dzakabva kumapurazi adzakabvuta dzave kuda<br />

kuba mumabhizimusi. Idzi ndidzo dzinonzi<br />

mbavha,” vakadaro vaMare.<br />

Vakavedzera vachiti: “Iyi ndeimwe nzira<br />

yava kuitwa nebato reZANU PF kuedza kubata<br />

meso avanhu vachitsvaga rutsigiro. Hausi<br />

hurongwa hwehurumende. Ini handitenderani<br />

nazvo.”<br />

Vechidiki mubato reZANU PF munyika yose<br />

vari kumhanya mhanya kuedza kubvuta<br />

makambani okunze neye vanonzi vatsigiri<br />

vebato reMDC vachizama kufambisa hurongwa<br />

hwuri kukurudzirwa nebato ravo hwokupa<br />

masimba kuvatema. Munguva ichangodarika<br />

kuHighfield, chikwata chemhondi chinonzi<br />

Chipangano chinobva kuMbare<br />

chakashungurudza vanhu pamisika iri<br />

paMachipisa, chichiti chava kutora<br />

mabhizimusi aya. Chinonzi chakatyisidzira<br />

vanhu vanotengesera kuMbare mazuva<br />

mazhinji kwazvo gore rino.<br />

Tsamba<br />

Mibvunzo kuna vaKasukuwere<br />

1. Migodhi mingani yaicherwa nekambani<br />

yeZMDC (<strong>Zimbabwe</strong> Mines Destruction<br />

Company) uye mingani ichiri kushanda iye<br />

zvino?<br />

2. Chii chakaitika kumugodhi weAfrican<br />

Associated Mines kana kuti weShabanie uye<br />

weMashava Mines? Sei tisiri kuchera migodhi<br />

iyi? Komuredhi minisitor ndakanzwa kuti tiri<br />

kutsvaga kambani yokunze kuti isimudzire<br />

migodhi iyi? Ichokwadi here kana kuti<br />

mombonobvunza komuredhi Chinamasa!<br />

3. Kana <strong>Zimbabwe</strong> ine zvicherwa zvizhinji,<br />

chiri chokwadi hacho, sei tiri kutadza kuvhura<br />

migodhi mitsva tova nezvikamu zana muzana<br />

zvevatema tisingagovani nevamwe vekunze.<br />

Ngatitange zvedu tiratidze vanhu kuti tinozvigona.<br />

4. Ndiani akapihwa basa rokusimudzira kambani yeZISCO steel, uye vatema vemuno vane<br />

zvikamu zvingani muZISCO? Mwana vemu<strong>Zimbabwe</strong> akakurira kuIndia here?<br />

Chokwadi, uku ndiko kunonzi kuita makaro uye hazvina chokuita nekusimudzira murombo<br />

vemu<strong>Zimbabwe</strong>. Asi chingozivai kuti chinhu chese chine mavambo nemagumo. – Tongai Musarasika<br />

Kunyarara kunokunda zvose changamire<br />

Chinyorwa che Ongororo ye Zviri Munhau chinobuditswa nekugoverwa neve <strong>Media</strong> <strong>Monitor</strong>ing<br />

<strong>Project</strong> <strong>Zimbabwe</strong>, 9 Knight Bruce Road,Milton Park,Harare,<br />

Makasununguka kupawo maonero enyu nenhau dziri muchinyorwa ichi. Vanoda kuziva zvizhinji<br />

nezve MMPZ,munokurudzirwa kuenda pa-website yedu: http://www.mmpz.org/<br />

Mugabe ari panguva yakaomesesa chose nokuti<br />

vanhu vese vakabuditswa neWikileaks<br />

vachitengesa inhengo huru dzeZANU PF. Kana<br />

vose ava vakadzingwa nokuda kwehunhu<br />

hwakaitwa uhu vanogona kuumba bato<br />

rinopikisa rakasimba kwazvo rinoshaisa<br />

mufaro bato reZANU PF. Saka vakuru<br />

kunyarara kunokunda zvose, vanodzoka vose<br />

kwamuri. Vanhu vakaita saDydimus Mutasa<br />

naRugare Gumbo nevamwe chimbomirai<br />

kunongedzera vanhu nekutaura-taura nokuti<br />

hamuzivi kuti mamwe makuhwa achabuditswa<br />

pamberi apo anenge akamira sei. Rangarirai<br />

kuti zvakatanga naMorgan Tsvangirai<br />

mukataura mavhu nemarara pamusoro pake.<br />

Rwendo rwuno zvava kwenyu…chimbonzwai<br />

zvazvinoita! – Machiavelli<br />

TUMIRAI TUMIRAI PFUNGWA PFUNGWA DZENYU<br />

DZENYU<br />

Vanoburitsa chinyorwa cheOngororo yeZviri Munhau<br />

vanodokwairira kunzwa kubva kune vanoverenga chinyorwa ichi.<br />

Tinoda kunzwa zvamun<strong>of</strong>unga pamusoro nyaya dziri<br />

muchinyorwa chino. Makafarira here zvamakaverenga?<br />

Zvakakubatsirai here? Pane dzimwe nyaya dzamun<strong>of</strong>unga kuti<br />

hatina kubata? Pane zvimwe zvamun<strong>of</strong>unga kuti tingaite<br />

kusimudzira chinyorwa ichi here? Tinyorereipa:<br />

monitors@mmpz.org.zw kana kutumira tsamba<br />

panhamba dzinoti: 0774 432 509<br />

KATUNI REVEONGORORO YEZVIRI MUNHAU<br />

Izvi zvanga<br />

zvakarongerwa<br />

kare

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!