Cyfrowo - Radio-lider Magazyn Profesjonalistów Radia

6
WYWIAD
co najmniej jednej sieci telewizyjnej i –
o ile by∏o to mo˝liwe w 1993 roku – co
najmniej dwóch sieci ogólnokrajowych
radiowych (zupe∏nie innym zagadnieniem
by∏o powstanie Radia Maryja –
jest to wyjàtkowa sytuacja), o tyle nie
by∏a w stanie stworzyç strategii dla rozwoju
rynku mediów lokalnych, regionalnych
czy te˝ innych form poÊrednich
pomi´dzy lokalnoÊcià a poziomem
ogólnokrajowym. W zwiàzku z tym ka˝dy
wniosek, który mieÊci∏ si´ w granicach
mo˝liwoÊci technicznych zasobów
Krajowej Rady w ówczesnym czasie,
a spe∏nia∏ te zupe∏nie podstawowe
wymogi, móg∏ uzyskaç koncesj´. W ten
sposób w latach 1993–1995 powsta∏o
95 niezale˝nych stacji radiowych, z których
60 dzia∏a∏o na wi´kszych rynkach
a 35 pozosta∏ych na rynkach od 25 do
50 tysi´cy mieszkaƒców. Widzimy jaka
jest rozpi´toÊç poj´cia radio lokalne
w przypadku tej pierwszej grupy. Ja
uczestniczy∏am w procesie opiniowania
tych wniosków od strony programowej
i musz´ powiedzieç, ˝e poziom
tych wniosków by∏ tak ró˝ny, a jednoczeÊnie
nie znajdowaliÊmy w Ustawie
o radiofonii i telewizji ˝adnych przeszkód
do tego aby – niezale˝nie od
skali proponowanej dzia∏alnoÊci – nie
zakoƒczyç pozytywnie tego post´powania.
Ka˝de nowe medium lokalne
w radiofonii by∏o witane w Krajowej Radzie
z ogromnym aplauzem, poza tym
nie by∏o problemu konkurencyjnoÊci
poniewa˝ na tym etapie dla ka˝dego
starajàcego si´ by∏a mo˝liwoÊç przydzielenia
cz´stotliwoÊci i móg∏ on rozpoczàç
dzia∏alnoÊç radiowà.
– Rozwój stacji radiowych na przestrzeni
10 lat. Co wp∏yn´∏o na sieciowanie
si´ stacji radiowych i wykupywanie
przez inne podmioty?
– Lata 1996-1997 nadal sprzyja∏y rozwojowi
sektora radiofonii lokalnej.
W wyniku tzw. drugiego procesu koncesyjnego
wszystkie wolne cz´stotliwoÊci
zosta∏y rozdysponowane. Do istniejàcych
ju˝ 95 stacji lokalnych do∏àczy∏o
kolejne 45 w zwiàzku z tym w 1997 roku
mieliÊmy juz 140 samodzielnych stacji
lokalnych. Wi´ksze rynki rozwija∏y si´
proporcjonalnie do mniejszych, do 60
nadawców dzia∏ajàcych na wi´kszych
rynkach do∏àczy∏y jeszcze 24 stacje,
a na mniejszych rynkach do 35 ju˝ rozpowszechniajàcych
program dosz∏y kolejne,
tak˝e ∏àcznie by∏o ich 56. Rynek
lokalnych stacji radiowych cechowa∏a
wówczas bardzo du˝a ró˝norodnoÊç,
zarówno jeÊli chodzi o g∏´bokoÊç rynków
na których dzia∏a∏y stacje, jak i rozmieszczenie
geograficzne. By∏ to okres
kiedy przychody z rynków reklamy lokalnej
wystarcza∏y na utrzymanie lokalnej
stacji. Radiofonia lokalna dopiero
rozpoczyna∏a wyÊcig i jej funkcjonowanie
nie wymaga∏o jeszcze tak ogromnych
inwestycji jak dzisiaj, kiedy trzeba
dogoniç rozwój technologiczny, wygraç
walk´ z konkurencjà o lokalnego reklamodawc´,
a przede wszystkim stworzyç
program radiowy, który móg∏by si´
dobrze sprzedaç. Koszty sta∏e funkcjonowania
tych rozg∏oÊni: op∏aty za cz´stotliwoÊç,
op∏aty koncesyjne, ZUS,
Urzàd Skarbowy, us∏ugi operatorskie
nie by∏y wtedy tak wielkim obcià˝eniem
jak dzisiaj.
Ten dobry okres zakoƒczy∏ si´
w 1998 roku, kiedy to nastàpi∏ kryzys na
rynkach reklamy lokalnej, by∏ to równie˝
poczàtek inicjatyw integracyjnych
wÊród nadawców lokalnych. Z jednej
strony pojawi∏y si´ pierwsze upadajàce
stacje lokalne, z drugiej strony zaÊ si∏a
niektórych zintegrowanych nadawców
jak np. Eski pozwala∏a im na posiadanie
Êrodków, które mog∏y zainwestowaç
w te spó∏ki, które sobie niezbyt dobrze
na tych rynkach radzi∏y. Powoli
powstawa∏a strategia rozwoju silniejszych,
lepiej osadzonych na du˝ych
rynkach nadawców, oparta na penetrowaniu
tych obszarów, na których
przedsi´biorcy lokalni nie radzili sobie
z utrzymaniem swojej stacji. Oczywi-
Êcie by∏o to zwiàzane z kilkoma powodami.
Na pewno du˝y wp∏yw mia∏ spadek
wp∏ywów z reklamy lokalnej, ale
drugim powodem by∏o oczekiwanie
odbiorcy na ulepszenie oferty programowej.
Pierwszy zachwyt odbiorców
niezale˝nymi stacjami radiowymi nieco
opad∏, w konsekwencji nie by∏o ju˝ takiego
zapotrzebowania na informacje
o rozwoju spo∏eczeƒstwa obywatelskiego,
a oczekiwania s∏uchaczy zaczyna∏y
dà˝yç w kierunku rozrywki. Za
tym kierunkiem preferencji odbiorców
nie wszystkie stacje radiowe nadà˝a∏y.
Do tego do∏àczy∏ jeszcze brak profesjonalizmu
w prowadzeniu rozg∏oÊni
i jej zarzàdzaniu, co mia∏o istotne znaczenie
dla kondycji lokalnych przedsi´biorców.
Inicjatywy integracyjne budowane
by∏y na trzech rodzajach powiàzaƒ:
w∏asnoÊciowym, programowym i reklamowym.
W tamtym okresie najcz´stszà
formà integracji by∏y zwiàzki stacji radiowych
na bazie wspólnej sprzeda˝y
czasu reklamowego, które mia∏y na celu
pozyskanie cz´Êci Êrodków przeznaczonych
na kampanie ogólnokrajowe.
Sformatowanie i zunifikowanie lokalnych
stacji radiowych nasili∏o si´ na
prze∏omie 1999 i 2000 roku (w koƒcowym
okresie wa˝noÊci koncesji wydanych
w latach 1994-1995), wraz z procesem
kapita∏owego zaanga˝owania
Agory i ZPR SA. W 2002 roku po zakoƒczeniu
pierwszego etapu ponownego
udzielania koncesji, 151 lokalnych stacji
radiowych znajdowa∏o si´ w r´kach
129 w∏aÊcicieli.
Koncentracja w tym okresie by∏a
szczególnie nasilona na du˝ych rynkach:
na najwi´kszym rynku warszawskim
grupy radiowe przej´∏y wi´kszoÊç
stacji lokalnych (ZPR – 2, AGORA – 2,
Ad.point – 1) samodzielnie dzia∏a∏o
4 nadawców. Podobnie by∏o na rynku
poznaƒskim (ZPR – 2, AGORA – 3),
gdzie niezale˝nie wykonywa∏y koncesj´
3 stacje. Rynek katowicki, a w∏aÊciwie
obszar aglomeracji Êlàskiej zosta∏ tak-
˝e zagospodarowany przez grupy radiowe,
tu dominowa∏y (AGORA – 3,
Ad.point – 2) przy pozosta∏ych 3 niezrzeszonych
nadawcach. Sytuacja na
innych 5 du˝ych rynkach, to jest ∏ódzkim,
wroc∏awskim, trójmiejskim, krakowskim
i szczeciƒskim przedstawia∏a
si´ podobnie.
W nast´pnych latach 2003-2005 mimo,
˝e kryzys na rynku radiowym
w Polsce powoli mija∏, nadal sytuacja
tego sektora by∏a bardzo trudna. Wysoka
kapita∏och∏onnoÊç, oczekiwanie
latami na zwrot poniesionych nak∏adów
wymaga∏o od przedsi´biorców zdolno-
Êci do d∏ugotrwa∏ego, samodzielnego
inwestowania. Najwa˝niejszà przewagà
grup radiowych nad samodzielnymi
nadawcami lokalnymi by∏o ich zaplecze
merytoryczne. Profesjonalna obs∏uga
prawna i ksi´gowa zabezpiecza-
∏a dzia∏ania inwestorów w tym sektorze
i gwarantowa∏a im bezpieczeƒstwo inwestowania,
zaÊ koszty poniesione na
styczeƒ/luty 2007