Java e Shkencës 2012 - Universiteti i Prishtinës

KONFERENCA VJETORE E SHKENCËS ‘JAVA E SHKENCËS 2012
Murteza OSDAUTAJ: GJENDJA E HULUMTIMIT SHKENCOR NË
BALLKANIN PERËNDIMOR DHE NË KOSOVË
Hyrje
Ky studim ka për qëllim të paraqesë gjendjen e hulumtimeve shkencore në
Ballkanin Perëndimor në kontekst të shpjegimit të arsyeve historike dhe politike të
prapambetjes dhe në kontekst të gjetjes së mundësive të reja që edhe në këtë aspekt
ky rajon evropian të mund të krahasohet me rajonet e tjera të Evropës me qëllim të
rritjes ekonomike, zhvillimit të përgjithshëm shoqëror dhe politik të të gjitha vendeve
që njihen si shtete të Ballkanit.
Gjendja e përgjithshme
Deri në vitet tetëdhjeta gjendja e hulumtimeve shkencore dhe investimet në
këtë fushë në Ballkanin Perëndimor nuk dallonte shumë me zhvillimet e
përgjithshme evropiane. Dihet se ish-Jugosllavia kishte marrëveshje bilaterale dhe
multilaterale me pjesën me të madhe të vendeve evropiane që shtriheshin prej
aspekteve të hulumtimeve të përbashkëta në shkencë deri në njohjen automatike të
diplomave. Gjendja e tillë kishte bërë që disa nga universitetet dhe institutet
kërkimoro-shkencore të ish-Jugosllavisë të njiheshin për cilësi kulminante të
hulumtimit shkencor dhe për një qasje inovative të këtyre hulumtimeve që kishin
bërë të mundur një orientim të industrisë së atëhershme për prodhime me standarde
të pranuara evropiane.
Kjo situatë nuk do të zgjaste shumë ngase vitet 1990-1995 do të shënojnë
rrënimin përfundimtar të shtetit të atëhershëm. Shkatërrimi i shtetit u manifestua me
luftëra të njëpasnjëshme dhe me ndarjen suksesive të ish njësive federale që rezultoi
me krijimin shteteve të reja. Shkatërrimi nga lufta, ndryshimi i strukturës ekonomike
dhe shkatërrimi i saj nga lufta, ikja e pandalshme e kuadrit drejt vendeve
perëndimore dhe ShBA-së, rënia e të ardhurave për kokë banori si dhe ndryshimi i
prioriteteve kombëtare të vendeve të veçanta do të ndikojnë në një rënie të
përgjithshme të sasisë dhe cilësisë së hulumtimeve shkencore të këtyre vendeve dhe
me këtë, edhe një rënie në rangimin këtyre vendeve në krahasim me vendet
perëndimore.
~ 15 ~