Java e Shkencës 2012 - Universiteti i Prishtinës

KONFERENCA VJETORE E SHKENCËS ‘JAVA E SHKENCËS 2012
Veli LECAJ: ROLI I TREGTISË SE JASHTME NË ZHVILLIMIN EKONOMIK TË
KOSOVËS
Kosova vështruar nga aspekti historik ishte pjesa më e pa zhvilluar e ish-Jugosllavisë,
krahasuar me ish pjesët tjera federale dhe në relacionet ballkanike e evropiane.
Baza ekonomike që trashëgoi Kosova në ish-Jugosllavi,është faktor me ndikim të madh për
zhvillimin ekonomik gjatë periudhës së mëvonshme,edhe pse në politiken zhvillimore ish-
Jugosllave, politika e zhvillimit të barabartë ekonomik parashtrohej si qëllim i rëndësishëm.
Në teorinë e zhvillimit ekonomik është konstatuar dhe vërtetuar përmes analizave empirike
,se ekziston lidhshmëria e ngushtë dhe reciproke mes sistemit ekonomik dhe zhvillimit
ekonomik shikuar nga aspekti sektorial dhe territorial.
Sistemi ekonomik përkufizon rregullatorin kryesor në procesin e prodhimit i cili përmes
nënsistemeve dhe mekanizmave të tij si sistem i financimit të riprodhimit të zgjeruar,
sistemi i planifikimit,sistemi i çmimeve ,sistemi i marketingut,sistemit devizor ,sistemit
monetar kreditor,sistemit politikës së jashtme,sistemi i tregtisë së jashtme etj. mundëson
realizimin e qëllimeve të projektuara në kuadër të ekonomisë kombëtare në tërësi.
Ndërsa politika e zhvillimit ekonomik formulon objektivat dhe masat për sendërtimin e tyre
në rrafshin sektorial,shtetëror, rajonale e më gjerë.
Zhvillimi bashkëkohor i ekonomisë botërore dëshmon për thellimin e ndërvarësisë
ekonomike,financiare e informative midis vendeve.
Por edhe zhvillimi ndërkombëtar tekniko-teknologjik dhe migrimi i fuqisë punëtore,janë po
ashtu faktorë tjerë mjaft të rëndësishëm që karakterizojnë karakterin dhe ndërvarësinë
reciproke ndërkombëtare të ekonomisë.Rëndësi të madhe në strukturën e sistemit ekonomik
të çdo vendi ka edhe tregtia e jashtme si pjesë përbëre e tij.
Çështja e rolit të eksportit dhe importit në zhvillimin ekonomik, sot e kësaj dite mbetet
çështje thelbësore e sigurimit të pozitës konkurruese në tregun ndërkombëtar.
Është vështirë të imagjinohet funksioni i një ekonomie në gjendje të izoluar nga ekonomitë
tjera ,pra nga tregu i mallrave dhe shërbimeve,tregu i kapitalit,tregu i fuqisë punëtore e
kohëve të fundit dhe ai i informacioneve.
Edhe ndër varshmëria ekonomike i ka pasojat dhe përparësitë e veta gjatë zhvillimit
ekonomik, të cilat kanë reflektuar në çdo ekonomi dhe do të reflektojnë po ashtu edhe në
ekonominë e Kosovës.
Dihet se hapja e ekonomive botërore dhe ndër varshmëria ekonomike mes tyre ka ndikuar
në humbjen e vendeve të punës për një numër të konsiderueshëm të punëtorëve. Mundësitë
për të lëvizur përtej kufijve, për të gjetur një jetë më të mirë janë rritur kohëve të fundit. Kjo
ka ngritur zërat se vendet e punës në vendet e zhvilluara po zaptohen nga të huajt. Në këtë
kontekst duhet potencuar se Kosova ka një numër të konsiderueshëm të qytetarëve të vet
~ 633 ~