Java e Shkencës 2012 - Universiteti i Prishtinës

KONFERENCA VJETORE E SHKENCËS ‘JAVA E SHKENCËS 2012
Dr. Shpresa HOXHA: PËRKTHIMI I PERFEKTIT TË TASHËM TË ANGLISHTES
NË SHQIPEN
Përkthimi është i rëndësishëm jo vetëm në gjuhësi por edhe në të gjitha sferat tjera
shoqërore. Ka shumë shkrime që kanë të bëjnë me përkthimin dhe kontrastivitetin si degë më
e re gjuhësore, të shkruara nga autorë të ndryshëm në tërë botën, të cilët përkthimin e marrin
si art letrar.
Sipas veprës së J.C. Catford “ A Lingiistic Theory of Translation” (Teoria gjuhësore
e përkthimit) , del se përkthimi është një veprim që ka karakter gjuhësor; proces i
zëvendësimit të tekstit në një gjuhë të caktuar me tekstin tjetër. Përkitazi me këtë secila teori
e përkthimit duhet të nxirret nga teoria gjuhësore – teoria e përgjithshme e përkthimit. 43
Etimologjia e fjalës përkthim rrjedh prej fjalës latine translatio (e cila vetë vjen nga
fjalët trans dhe fero 44 që dmth. trans = tej, përtej, andej, matanë dhe fere = mbart një barrë. 45
Përkthimi gramatikor është ngushtë i lidhur me përkthimin leksikor, që është
përkthim i përkufizuar leksikor, në të cilin fjalët e gjuhës burimore të një teksti
zëvendësohen me ekuivalentin e fjalëve të gjuhës së shenjave, por pa zëvendësim
gramatikor.
Andaj, analiza kontrastive është e vlershme për vijimin e mësimit të gjuhëve të huaja
në përgjithësi dhe jo vetëm të atyre që janë të njohura në botë, por pa përjashtim.
Njëkohësisht, është ndihmë pedagogjike për arsimtarin e gjuhës së huaj të bëjë dallimin në
mes të ndryshimeve dhe ngjashmërive të dy gjuhëve të cilat ngandonjëherë çojnë edhe kah
gabimet eventuale, sidomos kur një strukturë e njohur e gjuhës amtare paraqitet me disa
struktura në gjuhën e huaj. Kështu përfundimet e analizës kontrasteve vërtetohen me
analizën e gabimeve. 46
Lidhur me gjerësinë gjuhësore të analizës kontrasteve temat mund të jenë të
ndryshme. Në të vërtetë mund të kufizohemi në një fushë të veçantë gramatikore dhe të
bëjmë analizën konkrete kontrasteve midis dy gjuhëve: gjuhës A dhe gjuhës B. Në këtë
punim jam kufizuar në analizën komparative të perfektit të tashëm të gjuhës angleze (Present
Perfect Tense) në tekstin origjinal / romani “Oliver Twist” të Charles Dickens- it 47 dhe
43
G. N. Leech, Meaning and the English Verb, 1980, 30.
44
http://en.wikipedia.org/wiki/Translation
45
Fjalor latinisht – shqip, Rilindja, Prishtinë 1980, 529, 180.
46
Isa Zymberi, Kategoritë gramatikore të emrit në gjuhë shqipe dhe angleze, punim i magjistraturës,
Prishtinë 1979, XIII.
47
Charles Dickens, Oliver Twist, London 1966.
~ 45 ~