materia?y konferencyjne - Doradztwo Sadownicze .PL

Parch jabłoni – efektywne zwalczanie
w 2011 r. z uwzględnieniem dostępnych
metod sygnalizacji
62
Dr Michał Szklarz, Katedra Sadownictwa, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu
Parch jabłoni to choroba najlepiej znana sadownikom, a jednak ciągle zaskakująca w niemiły
sposób, co najbardziej odczuwalne jest w kieszeni. Tak też było w minionym sezonie 2010, który
okazał się w wielu rejonach ekstremalnie trudny. Jednak dzięki umiejscowieniu stacji meteorologicznych
w najważniejszych rejonach sadowniczych ochrona przed parchem stała się łatwiejsza.
Stacje meteo ze „sztucznym liściem” umożliwiają ciągłe monitorowanie zagrożenia parchem,
dzięki symulowaniu rozwoju grzyba Venturia inaequalis (sprawcy choroby) na podstawie bieżących
informacji pogodowych. Stacje rejestrują wybrane parametry pogodowe i przyrównują je
do modelu chorobowego parcha. Pozwala to na automatyczne i bardzo dokładne (godzinowe)
wyznaczenie przebiegu infekcji pierwotnych parcha zarodnikami workowymi (askosporami) na
liściach jabłoni. Umożliwia to bardziej precyzyjną ochronę przed parchem, zamiast często dotąd
stosowanej ochrony schematycznej (np. opryskiwanie co siedem dni – albo co tydzień J
Stacje meteo (np. iMetos) jednak nie prognozują pogody (za wyjątkiem możliwości prognozowania
przymrozków). Dlatego oprócz korzystania ze stacji ważne jest bazowanie na możliwie
dokładnej prognozie pogody dla małego obszaru obejmującego sad (np. gminy lub miejscowości).
Najlepiej zawierzyć wybranym stronom internetowym podającym aktualizowane na bieżąco
prognozy pogody. Wiadomo, że nie ma możliwości prognozowania pogody ze 100% trafnością,
jednak sprawdzalność na poziomie 80-90% pozwala na wysoką skuteczność zabiegów (a także
oszczędności). Prognozy podawane w telewizji dla poszczególnych rejonów Polski są zbyt mało
dokładne i tym samym mało przydatne w ochronie przed parchem. Najważniejszą prognozowaną
informacją jest deszcz, ale istotne są także temperatura i siła wiatru. Dzięki trafnemu przewidzeniu
opadu deszczu możliwe jest skuteczne wykonanie zabiegu preparatem zapobiegawczym przed
deszczem.
Warto pamiętać, że profilaktyka jest zawsze tańsza niż leczenie, a w przypadku parcha można
to parafrazować: tańsza jest ochrona zapobiegawcza niż interwencyjna i wyniszczająca. Dlatego
w miarę możliwości ochronę przed parchem należy oprzeć na preparatach zapobiegawczych
(głównie kontaktowych). W praktyce w okresie infekcji pierwotnych (najczęściej połowa kwietnia
– początek czerwca) stosowanie wyłącznie preparatów zapobiegawczych (przed infekcją) jest raczej
niemożliwe ze względu na zmywanie preparatów, bardzo długie okresy infekcji pierwotnych
i szybki przyrost tkanki liścia. Należy pamiętać, że wczesną wiosną przyrosty tkanki następują bardzo
szybko, a młode liście jabłoni są najbardziej wrażliwe na parch. Nowy liść pojawia się wiosną
średnio co 5-7 dni, a przy ciepłej pogodzie nawet szybciej. Trzeba zatem pamiętać, że ochrona
zapobiegawcza nie obejmuje tkanek (a nawet całych nowych liści), które przyrosły po ostatnim
zabiegu preparatem kontaktowym.
Oparcie ochrony w okresie infekcji pierwotnych tylko na preparatach interwencyjnych (po infekcji),
np. o długim działaniu (do 120 godzin) może się źle skończyć, gdyż w ciągu tych 5 dób
można się nie doczekać odpowiednich warunków na wykonanie takiego zabiegu np. z powodu
deszczu, mokrych liści, wiatru lub niskiej temperatury. Po takim „wpuszczeniu” parcha do sadu
czeka sadownika intensywne stosowanie preparatów wyniszczających. Konieczne będą też do-