wersja PDF - Wydział Filologiczny UŁ

WYDZIAŁ FILOLOGICZNY 

UNIWERSYTETU ŁÓDZKIEGO 

Historia 

Wydziału Filologicznego

Historia Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Łódzkiego 

Historia studiów filologicznych w Łodzi sięga czasów międzywojennej działalności Wolnej Wszechnicy Polskiej, której Oddział Łódzki 

w dużym stopniu wpływał na życie naukowe i kulturalne miasta. Grupa profesorów Wszechnicy, wśród których wymienid należy Stefanię 

Skwarczyoską, w decydujący sposób przyczyniła się do utworzenia w roku 1945 Uniwersytetu Łódzkiego i jego katedr. 

Katedry filologiczne działały w Uniwersytecie od samego początku jego istnienia, początkowo jednak (do roku 1952) w ramach Wydziału 

Humanistycznego. Obejmował on m. in. katedry: historii literatury polskiej (trzy), języka polskiego, filologii słowiaoskiej, teorii literatury 

(pierwsza i jedyna wówczas w Polsce), bibliotekoznawstwa oraz języka i literatury: francuskiej, niemieckiej, angielskiej i rosyjskiej. 

Łódzkie środowisko filologiczne, skupiając wiele ciekawych osobowości, miało w pierwszym pięcioleciu działalności na ogół dobry 

poziom naukowy i dydaktyczny. Katedrę Filologii Słowiaoskiej objął wybitny uczony, przedwojenny profesor Uniwersytetu Poznaoskiego 

- Henryk Ułaszyn. Przedmioty polonistyczne wykładał Zdzisław Stieber, świetny lingwista o bardzo dużym dorobku z zakresu polonistyki 

i slawistyki. Mimo krótkiego, siedmioletniego tylko, pobytu w Łodzi Stieber bardzo silnie wpłynął na rozwój tutejszego językoznawstwa, 

które zawdzięcza mu przyswojenie metody strukturalnej w fonologii. Jego wpływowi przypisad też należy to, że do dziś dobrze się rozwi- 

jają w Uniwersytecie Łódzkim badania w dziedzinie dialektologii i historii języka polskiego. 

Do grona najwybitniejszych polskich literaturoznawców należała Stefania Skwarczyoska, pierwsza badaczka w Polsce, która uzyskała 

habilitację z teorii literatury (1937); napisała też wiele podstawowych prac z zakresu genologii oraz z historii literatury, zwłaszcza na 

temat wielkich poetów romantyzmu. Historię literatury polskiej wykładali: specjalista w zakresie problemów stylistyki literackiej 

- Stanisław Adamczewski, autor prac o dramacie romantycznym i neoromantycznym - Juliusz Saloni oraz Andrzej Boleski. 

Filologię klasyczną prowadził, niestety krótko, Jan Oko, przedwojenny profesor Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie, autor licznych 

prac z historii starożytnego Rzymu, a następnie Jerzy Schnayder, specjalista od badao nad starożytnymi itinerariami. Języka staro- 

greckiego nauczał Marian Golias. Twórcą rusycystyki w uczelni był dawny docent Wszechnicy, Sergiusz Kułakowski. W zakresie roman- 

istyki istotny był wkład Bolesława Kielskiego, który zorganizował Katedrę Filologii Romaoskiej oraz opracował ważne dzieło (wydane 

znacznie później): Słownik terminologii gramatyki francuskiej i polskiej. Specjalistą w zakresie nowożytnej literatury francuskiej była Lidia 

Łopatyoska. Anglistyka łódzka kierowana była przez bardzo dobrego dydaktyka Tadeusza Grzebieniowskiego, o dorobku naukowym 

z zakresu językoznawstwa oraz historii literatury i kultury angielskiej. Germanistykę wykładał prof. Zdzisław Żygulski, historyk literatury 

niemieckiej. 

Kierownikiem Katedry Bibliotekoznawstwa był przedwojenny profesor Wszechnicy - Jan Muszkowski. Wykłady prowadzili również 

dyrektorzy Biblioteki Uniwersyteckiej: Adam Łysakowski i Helena Więckowska. 

Wydział Filologiczny powstał w roku 1952 w wyniku podzielenia Wydziału Humanistycznego. Organizatorem, czyli faktycznie pierwszym 

dziekanem nowej jednostki, został na lata 1951-1952 Karol Dejna, który zdobył sobie już wówczas mocną pozycję w lingwistyce, dzięki 

nowatorskim badaniom nad dialektami polskimi i słowiaoskimi. Wydział kształcił wtedy ponad 800 studentów. 

Data powstania Wydziału przypada niestety na okres kryzysu Uczelni, który nastąpił po początkowej fazie w miarę swobodnego rozwoju 

i trwał co najmniej do roku 1956, ważąc też niemało na dalszym jej bycie. W sposób po części naturalny - do odbudowującej się War- 

szawy, do innych ośrodków uniwersyteckich, ale także po prostu na emeryturę - zaczęli odchodzid liczni naukowcy. Niektórych, jak 

Adamczewskiego, Okę i Łopatyoską, zabrała śmierd. Często byli to profesorowie uważani za najwybitniejszych w Łodzi specjalistów 

w swoich dyscyplinach, byli też wśród nich młodsi badacze, rokujący najlepsze nadzieje na rozwój naukowy. W roku 1952 przeniósł się 

do pracy w Uniwersytecie Warszawskim Zdzisław Stieber, co mocno osłabiło łódzką lingwistykę. 

www.filolog.uni.lodz.pl

Wskutek odejścia specjalistów straciły rację bytu zalążki studiów filologicznych ze specjalności rzadkich i egzotycznych. Rozstali się 

z Łodzią: doskonały sinolog, późniejszy profesor Uniwersytetu Warszawskiego - Janusz Chmielewski, który w Łodzi wykładał 

językoznawstwo porównawcze, a także indoeuropeista Leon Zawadowski, późniejszy profesor Uniwersytetu Wrocławskiego. Przez 

krótki tylko czas wykładano indianistykę (Stanisław Franciszek Michalski), kulturę Bliskiego Wschodu (semitysta Tadeusz Zadarecki), 

językoznawstwo ugrofioskie (Czesław Kudzinowski, późniejszy profesor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu). 

Exodus uczonych w znacznej mierze wywołany został planowym działaniem władz paostwowych, prowadzących coraz bardziej samo- 

wolną politykę bez jakiegokolwiek respektu dla autonomii uniwersyteckiej (np. zawieszono wówczas działalnośd Katedry Teorii Litera- 

tury). Nie bacząc na dobro środowiska, rozpoczęto wówczas przekształcanie uczelni w tzw. mały uniwersytet, cedujący wiele zdao na 

rzecz ośrodka warszawskiego. W rezultacie z dotychczas istniejących kierunków filologicznych pozostawiono tylko dwa: polonistykę 

i rusycystykę, i to o charakterze zawodowym. Ograniczono rekrutację, liczba studentów spadła do około 170 w roku 1955. Zredu- 

kowano liczbę katedr i przekształcono je z osobowych w zespołowe. Najlepsi absolwenci musieli uzupełniad studia magisterskie poza 

Łodzią i wprawdzie wielu spośród nich podjęło potem pracę naukową, ale w ośrodku warszawskim (uzyskali tam z czasem profesury 

m.in. Danuta Buttlerowa, Kwiryna Handke, Hanna Popowska-Taborska, Ewa Rzetelska-Feleszko, Mieczysław Szymczak, Zuzanna Topo- 

lioska). 

Poniesione przez Wydział uszczerbki zostały w części tylko powetowane pozyskaniem nowych pracowników. Był wśród nich Stefan 

Kawyn, autor pionierskich prac z pogranicza twórczości literackiej i socjologii życia literackiego, m.in. na temat recepcji Mickiewicza. 

Językoznawca Stefan Hrabec (rektor UŁ w latach 1962-1965) zajmował się głównie językiem polskim epoki Renesansu, toponomastyką 

i leksykografią, był jednym z pomysłodawców i autorów pomnikowego Słownika języka Adama Mickiewicza. 

Możliwośd przywrócenia zawieszonych form działalności pojawiła się po roku 1956, jednak z oczywistych względów odbudowa struk- 

tury postępowała stopniowo i z niemałym trudem. Kolejno otwarto niektóre zamknięte poprzednio kierunki studiów: filologię angiel- 

ską, germaoską i klasyczną. Przywrócono Katedrę Teorii Literatury. Stopniowo rosła liczba studentów (przekraczając 1000 w roku 

1964) i pracowników. 

Uwolnione od niebezpiecznych ograniczeo i represji epoki stalinizmu prace dydaktyczne i naukowe łódzkich filologów przebiegały 

odtąd w warunkach powolnego, ale stałego wzrostu, nie podlegając szczególnym spadkom mimo kolejnych kryzysów politycznych. 

Kryzys roku 1968 nie przyniósł na Wydziale polowania na syjonistów, a i marcowych docentów prawie na nim nie było. Demonstracje 

i strajki studenckie miały ograniczony charakter: odpowiedziano na nie wzmożoną indoktrynacją polityczną. Istotnym zmianom pod- 

dano w tym okresie zarządzanie Wydziałem. Od początku lat siedemdziesiątych, zwłaszcza od 1972 r., to jest od momentu objęcia 

stanowiska rektora przez prof. Janusza Górskiego, niemal wszystkie katedry, z wyjątkiem dwóch, zostały zlikwidowane, a w ich miejsce 

powołano instytuty podzielone na zakłady. Założeniem było skoncentrowanie prac badawczych, w istocie jednak próbowano w ten 

sposób usprawnid kontrolowanie pracowników i studentów. Po reorganizacji struktura Wydziału obejmowała: Instytut Filologii Polskiej 

(liczący 5 zakładów), Instytut Filologii Angielskiej (3 zakłady), Instytut Filologii Germaoskiej (3 zakłady), Instytut Filologii Rosyjskiej (3 

zakłady), Instytut Teorii Literatury, Teatru i Filmu (3 zakłady), Katedrę Filologii Romaoskiej i Katedrę Filologii Klasycznej. Wydział 

wprowadził osiem kierunków stacjonarnych (polonistyczne, anglistyczne, germanistyczne, rusycystyczne, romanistyczne, klasyczne, 

bibliotekoznawcze , a od roku 1974 także kulturoznawcze). Studia zaoczne niezbyt rozwinięte, były tylko na filologii polskiej i rosyjskiej. 

Ważne w dziejach Wydziału wydarzenia przyniosły lata 1980-1981. Wielu nauczycieli akademickich i studentów włączyło się w działal- 

nośd „Solidarności”. W styczniu 1981 r. studenci UŁ podjęli trwający blisko miesiąc strajk, wysuwając postulaty o charakterze poli- 

tycznym. Głównym w skali kraju ośrodkiem akcji i siedzibą Komitetu Strajkowego był gmach Wydziału Filologicznego przy al. Kościuszki 

65. Strajk zakooczono podpisaniem porozumienia z Komisją Międzyresortową, na mocy którego miano ograniczyd centralne i odgórne 

kierowanie uczelniami. 


W roku 1981 po raz pierwszy od lat można było wybrad władze Wydziału w drodze głosowania elektorów. Pierwszym dziekanem 

powołanym w ten sposób została Maria Kamioska. Dokonano też wówczas zmian organizacyjnych: rozwiązał się Instytut Filologii Polskiej, 

a jego zakłady przekształciły się w samodzielne katedry. 

W następstwie wprowadzenia 13 grudnia 1981 r. stanu wojennego zajęcia dydaktyczne na pewien czas zawieszono. W skład Rady Wy- 

działu wprowadzono obligatoryjnie oficera Studium Wojskowego, usuwając za to przedstawicieli studentów i młodszej kadry dydak- 

tycznej. Stan wojenny ograniczył lub uniemożliwił kontakty zagraniczne Wydziału. Przerwał też żywą do tej pory działalnośd różnorodnych 

organizacji i inicjatyw studenckich, na długie lata zniechęcając młodzież do jakiejkolwiek aktywności politycznej, naukowej i kulturalnej. 

Mimo politycznych zawirowao praca badawcza Wydziału przebiegała w ciągu ostatniego pięddziesięciolecia w miarę spokojnie, owocując 

wieloma nowymi dziełami, wzrostem zasobów badawczych i wykrystalizowania się szkół naukowych. 

Na pierwszym miejscu wymienid należy szkołę prof. Stefanii Skwarczyoskiej. Stworzyła ona w Łodzi pierwszą w Polsce Katedrę Teorii Lit- 

eratury, tu napisała bądź zredagowała swoje fundamentalne prace (m.in. trzytomowy Wstęp do nauki o literaturze, pięciotomową Teorię 

badao literackich za granicą), tu sformułowała liczące się w świecie twórcze i inspirujące koncepcje nowoczesnej genologii, czyli nauki o 

historii i teorii rodzajów oraz gatunków literackich. Jej koncepcją pozostał również tzw. model łódzki literaturoznawstwa, łączący w swoich 

badaniach i dydaktyce powinowactwa teoretyczne i korespondencje strukturalne innych sztuk, tj. filmu i teatru; model, który doprowadził 

w rezultacie do stworzenia w 1974 r. nowego kierunku studiów: kulturoznawstwa. Z grona absolwentów tego kierunku wywodzą się znani 

twórcy polskiego filmu i niemała liczba przedstawicieli filmoznawstwa akademickiego w Polsce. Z nazwiskiem Stefanii Skwarczyoskiej 

łączy się koncepcja tzw. teatralnej teorii dramatu, inspirującej do dnia dzisiejszego, była ona bowiem również autorką wysoko cenionych 

prac z zakresu teatrologii. Uczniowie Stefanii Skwarczyoskiej kontynuowali i rozwijali jej badania. Od 1973 r., gdy powstał na Wydziale 

wyjątkowy w skali kraju Instytut Teorii Literatury, Teatru i Filmu, pojawiło się wiele wartościowych prac z teorii literatury (Teresa Cieś- 

likowska, Grzegorz Gazda, Joanna Ślósarska, Jarosław Płuciennik) i teatrologii (przede wszystkim Stanisław Kaszyoski; problematykę dzie- 

jów teatru kontynuuje Anna Kuligowska-Korzeniewska i Małgorzata Leyko). Kwestie związane z dramatem i teatrem znajdowały się 

również w polu zainteresowao Sławomira Świontka. Natomiast Bolesław Lewicki był jednym z prekursorów badao nad historią i teorią 

filmu (w 1959 r. zorganizował w UŁ jedyny wówczas w Polsce Zakład Wiedzy o Filmie). W tym nurcie badao mieściły się również doko- 

nania Poli Wert (zagadnienia widowiska teatralnego) oraz publikacje Eweliny Nurczyoskiej-Fidelskiej, dotyczące m.in. twórczości Andrzeja 

Wajdy; potem Andrzeja Zalewskiego i Ryszarda Kluszczyoskiego o najnowszych zjawiskach z zakresu kultury audiowizualnej. 

Nauczycielem łódzkich językoznawców polonistów i slawistów był profesor Karol Dejna, wybitny specjalista w zakresie dialektologii pol- 

skiej i słowiaoskiej, twórca łódzkiej szkoły dialektologicznej. Pionierskim i trwałym metodologicznym jego osiągnięciem było 

wprowadzenie do dialektologii metod opartych na założeniach teoretycznych praskiej szkoły strukturalnej. W badaniach nad dialektami 

polskimi prezentował oryginalną koncepcję, w myśl której dialektologia jest dyscypliną diachroniczną, zmierzającą do ustalenia praw pow- 

stawania i dyferencji językowej terytorium etnicznego. Egzemplifikacją tak rozumianej dialektologii było wiele monografii, np. Polsko- 

laskie pogranicze językowe, t. 1-2, 1951-1953 i monumentalna praca Dialekty polskie (1973, wyd. 2. 1993). Kontynuacja założeo koncepcy- 

jnych profesora w ramach szkoły zaowocowała licznymi pracami jego współpracowników i uczniów (m.in. Władysława Cyrana, Marii 

Kamioskiej, Stanisława Gogolewskiego, Anny Strokowskiej). W następstwie niekwestionowanych osiągnięd i rozwoju dalszych badao 

w roku 1997 powołano Katedrę Dialektologii Polskiej. Jej kierownikiem został prof. Sławomir Gala, uczeo profesora K. Dejny, autor wielu 

prac dialektologicznych i onomastycznych. Ostatnio największym osiągnięciem Katedry jest opublikowanie wg koncepcji prof. K. Dejny 

wielkiego Atlasu gwar polskich - skartografowanej syntezy polskiej dialektologii. Aktualnie zainteresowania badawcze Katedry Dialek- 

tologii Polskiej dotyczą pograniczy interdialektalnych, polszczyzny poza granicami Polski, słowotwórstwa gwarowego, funkcji gwar w tek- 

stach literackich i onomastyki. 


W dziedzinie językoznawstwa polonistycznego istotne były ponadto prace z dziedziny onomastyki: Marii Kamioskiej, Anny Strokowskiej, 

Witolda Śmiecha o nazwach miejscowych oraz Sławomira Gali i Jana Mączyoskiego o nazwiskach. Natomiast z zakresu morfologii his- 

torycznej wyróżniały się monografie Władysława Cyrana (o przysłówkach) i Witolda Śmiecha (o budowie form czasownika). Witold Śmiech 

był założycielem i wieloletnim kierownikiem Katedry Współczesnego Języka Polskiego, naukowcem, który stworzył szkołę naukową 

poświęconą badaniom nad morfologią, semantyką i aspektem czasownika. Pod Jego kierunkiem powstały monografie Bożeny Ostro- 

męckiej-Frączak o czasownikach z formantem rozdzielonym, Marii Witkowskiej-Gutkowskiej o staropolskich prefiksalnych dubletach 

czasownikowych i ich współczesnych odpowiednikach, Barbary Kudry o wpływie przedrostków na łączliwośd składniową czasowników 

ruchu. W badaniach nad współczesnym językiem znaczące rezultaty były udziałem wielu pracowników tej katedry, m.in. Kazimierza 

Michalewskiego, Barbary Kudry. 

Zespół Marii Kamioskiej pracował nad polszczyzną mówioną Łodzi. Łódzka szkoła historii języka polskiego może się wykazad mono- 

grafiami o polszczyźnie przekładowej XIV-XVI w.: Marii Kamioskiej i Marka Cybulskiego o Psałterzu floriaoskim; Danuty Bieokowskiej 

o stylu przekładu Jakuba Wujka, Zdzisławy Staszewskiej o Modlitwach Wacława, Ewy Woźniak o Psałterzu krakowskim, ponadto Elżbiety 

Umioskiej-Tytoo o stylu XVIII w., Grażyny Habrajskiej o teorii i historii rzeczowników zbiorowych. Do wartościowych prac o języku i stylu 

XVII w. należały książki Iwona Szlesioskiego. 

Wielu badaczy historyków literatury wychował profesor Zdzisław Skwarczyoski (rektor UŁ w latach 1969-1972). W jego rozległych za- 

interesowaniach naukowych naczelne miejsce zajmowało Oświecenie. Dokonania naukowe Zdzisława Skwarczyoskiego, perfekcyjne 

warsztatowo, cechuje nienaruszalny obiektywizm, odrzucenie aprioryzmu i postawy wyznawczej. Niepodważalnym efektem jego akty- 

wności stało się stworzenie najsilniejszego w Polsce uniwersyteckiego ośrodka badao literatury Oświecenia. Poprowadzili badania z jego 

inspiracji i pod jego kierunkiem: Ryszard Wierzbowski, Aleksandra Budrecka, Jerzy Tynecki, obecnie zaś prowadzą Wiesław Pusz, najlepszy 

współcześnie znawca późnego Oświecenia i preromantyzmu, oraz Barbara Wolska, specjalistka w zakresie XVIII-wiecznej literatury poli- 

tycznej. 

Dorobek innych łódzkich historyków literatury polskiej dotyczy, acz w nierównej mierze, wszystkich okresów literackich. Z szeregu prac 

odnoszących się do literatury staropolskiej wymienid należy zwłaszcza prace edytorskie i historycznoliterackie Jana Dürr-Durskiego, Jer- 

zego Starnawskiego, Jana Okonia. Ostatnio prace nad literaturą staropolską koordynują Krystyna Płachcioska i Maria Wichowa. Romantyz- 

mowi wiele prac poświęciły Krystyna Poklewska, Alina Kowalczykowa, ostatnio zaś Jacek Brzozowski. Rozprawy Anieli Kowalskiej dotyczyły 

przede wszystkim kultury i literatury polskiej początku XIX w., oprócz tego interesowała się również ona też twórczością Conrada oraz 

recepcją literatury polskiej na terenie Anglii. W ostatnich latach pojawiły się wartościowe monografie Bogdana Mazana i Teresy Świę- 

tosławskiej, poświęcone problemom twórczości powieściowej Sienkiewicza. Badano też literaturę przełomu XIX i XX w. (m.in. Helena Kar- 

wacka i Krystyna Ratajska). Znacznie więcej prac powstało na temat współczesnej literatury polskiej, m.in. Teresy Cieślikowskiej 

o twórczości Parnickiego, poza tym Henryka Pustkowskiego, Jerzego Poradeckiego, Jacka Brzozowskiego i Krystyny Pietrych o najnowszej 

poezji; Tadeusza Błażejewskiego o literaturze międzywojnia i powojennej; Tomasza Bocheoskiego o twórczości Witkacego, Schulza i Gom- 

browicza, a także wybitnego znawcy najnowszej literatury Włodzimierza Boleckiego, który przez kilka lat łączył pracę dydaktyczną w UŁ 

z badaniami naukowymi w PAN. Zagadnieniami retoryki i stylistyki zajmuje się Barbara Bogołębska. 

W latach sześddziesiątych rozwinęły się na Wydziale kontrastywne badania językowe polsko-angielskie (Tomasz Krzeszowski, Aleksander 

Szwedek, Barbara Lewandowska-Tomaszczyk i Bogdan Krakowian). Dały one początek łódzkiej szkole językoznawstwa angielskiego, która 

przez kolejne pięd dekad wniosła i wnosi znaczący wkład w rozwój takich dziedzin jak generatywizm (Barbara Lewandowska-Tomaszczyk, 

Piotr Stalmaszczyk), językoznawstwo kognitywne (Barbara Lewandowska-Tomaszczyk, Alina Kwiatkowska, Krzysztof Kosecki), filozofia 

języka i metodologia językoznawstwa (Piotr Stalmaszczyk), czy też ostatnio, pragmatyka językowa (Piotr Cap). W centrum zainteresowania 

znajdują się także różne problemy z zakresu językoznawstwa stosowanego (Ewa Waniek-Klimczak, Jan Majer, Łukasz Bogucki). 


Niemałe osiągnięcia odnotowano w poznawaniu literatur obcych oraz ich związków z literaturą polską: badania Witolda Ostrowskiego 

przybliżyły pisarstwo J. Conrada, A. Tennysona, utopię i antyutopię, wskazały na powiązania kultury angielskiej i polskiej. Podobny zakres 

tematyczny, dotyczący dramatu średniowiecznego i elżbietaoskiego oraz XIX i XX w., a także powieści i poezji angielskiej, a także literatury 

amerykaoskiej i kanadyjskiej ostatnich dwóch stuleci, miały dokonania Ireny Janickiej-Świderskiej, Adeli Styczyoskiej, Marii Edelson, Jo- 

lanty Nałęcz-Wojtczakowej, Andrzeja Wichra, Jerzego Jarniewicza i Doroty Filipczak oraz Agnieszki Salskiej, Krzysztofa Andrzejczaka, Jad- 

wigi Maszewskiej i Zbigniewa Maszewskiego. Godne podkreślenia są także translatorskie dokonania łódzkich anglistów (przede wszystkim 

Jerzego Jarniewicza, a także Doroty Filipczak, a w okresie wcześniejszym Witolda Ostrowskiego). 

W badaniach nad dawną literaturą francuską liczyły się prace Kazimierza Kupisza. Romaniści łódzcy mają w zakresie swych badao również 

historię języka hiszpaoskiego (Wiaczesław Nowikow) oraz metodykę nauczania języka francuskiego (Mieczysław Gajos). 

Badania germanistów nad literaturą niemiecką kontynuowali od lat sześddziesiątych Arno Will, Maria Kofta i Jan Hryoczuk. Badania w tej 

materii prowadzi także Krzysztof Kuczyoski. Literaturą niemieckojęzyczną doby współczesnej zajmowała się Brygida Brandys, obecnie zaś 

Joanna Jabłkowska i Marek Ostrowski. Do znaczących językoznawców tego obszaru należą również Alfred Tarantowicz, Roman Sadzioski i 

Zenon Weigt. 

Spore sukcesy naukowe ma na swym koncie także filologia klasyczna. O starożytnych paostwach nadczarnomorskich pisał Beniamin Nadel, 

a Stefan Oświęcimski skupił swą uwagę na kulturze i piśmiennictwie greckim. Tematyce tej w szerokim rozumieniu hołdują Zbigniew 

Danek, Jadwiga Czerwioska i Hanna Zalewska-Jura. Ryszard Ignacy Danka (na emeryturze) i Krzysztof Witczak mają wybitne osiągnięcia w 

zakresie językoznawstwa indoeuropejskiego. 

W rusycystycznych badaniach językoznawczych brali udział: Mścisław Olechnowicz (problemy akcentuacji), Olgierd Spirydowicz, Kazimierz 

Bajor, Zygmunt Grosbart (problematyka przekładu) oraz m.in. Grażyna Rytter, Jarosław Wierzbioski, Bożena Ostromęcka-Frączak. Od lat 

siedemdziesiątych rozwinęli badania nad literaturą i kulturą dawnej i współczesnej Rosji Eliza Małek, Andrzej de Lazari, Bogusław Mucha, 

Barbara Olaszek, Olga Główko, Tatiana Stepnowska, Anna Warda oraz Anna Bednarczyk w dziedzinie translatoryki. 

Przez pewien czas zajmowano się językiem Słowian zachodnich. Monograficzne opracowanie gwar czeskich w Polsce przeprowadził Karol 

Dejna. O języku i kulturze Łużyczan pisał Alojzy Matyniak. W ostatnich czasach zainteresowania łódzkich slawistów dotyczą jednak głównie 

problematyki południowosłowiaoskiej. Wymienid tu należy badania bułgarystyczne Małgorzaty Korytkowskiej, intensywne interdyscypli- 

narne badania o charakterze paleoslawistycznym i folklorystycznym, prowadzone pod kierunkiem prof. Georgiego Minczewa, a także 

słowenistyczne badania Bożeny Ostromęckiej-Frączak, która jest m.in. współautorką pierwszego w świecie i jak do tej pory jedynego 

słownika słoweosko-polskiego. 

W badaniach Wydziału Filologicznego znalazły miejsce prace z zakresu bibliotekoznawstwa publikowane przez pracowników Katedry Bib- 

liotekoznawstwa i Biblioteki Uniwersyteckiej. Począwszy od lat siedemdziesiątych publikował prace z historii książki Bolesław Świderski. 

W dziedzinie bibliotekoznawstwa i informacji naukowej pracowali: Helena Więckowska, Jerzy Włodarczyk, Janusz Dunin-Horkawicz 

i Hanna Tadeusiewicz, kierująca pracownią Słownika pracowników książki polskiej. 

Najnowszy okres szybkiej transformacji i szybkiego wzrostu zapoczątkowany został przełomem roku 1989, który przyniósł nauce i naucza- 

niu uniwersyteckiemu wolnośd oraz szerokie otwarcie na świat. Dzięki odzyskanej autonomii uniwersyteckiej, która umożliwiła władzom 

Uczelni samodzielną politykę, Wydział może od tego czasu sam decydowad o programach studiów, określad liczbę studentów, demokra- 

tycznie wybierad swoje władze i mied wpływ na politykę kadrową. 

W 1993 roku - jako pierwsza w Polsce - powstała na Wydziale Filologicznym specjalizacja edytorska. 1. września 2007 z istniejącego od 

1999 roku Zakładu Edytorstwa, wyewoluowała Katedra Edytorstwa kierowana, podobnie jak wcześniej Zakład, przez prof. Barbarę Wol- 

ską, która od roku 1996 sprawuje opiekę nad specjalizacją edytorską. 


Od lat zainteresowania badawcze członków Katedry skupiają się głównie wokół edycji tekstów polskich twórców literatury dawnej 

(zwłaszcza oświeceniowych), których dorobek nie doczekał się dotychczas pełnego wydania krytycznego. 

W związku ze slawistycznymi, a szczególnie bałkanistycznymi, zainteresowaniami łódzkich uczonych pozostaje utworzone w roku 1995 

nowego kierunku studiów w Uniwersytecie Łódzkim: filologii słowiaoskiej. Zakład, a następnie (od 1999r.) Katedrę Filologii Słowiaoskiej 

objęła prof. Małgorzata Korytkowska. 

W ostatnich latach XX wieku w badaniach lingwistycznych rozwijad się zaczął prężnie nurt badao nad komunikacją, wywodzący się z prag- 

malingwistyki, ale włączający w swój zakres zainteresowao, poza lingwistyką, także inne dyscypliny naukowe, takie jak kognitywistyka, 

psychologia, socjologia, kulturoznawstwo, filozofia, informatyka. Ze względu na swoją interdyscyplinarnośd badania te prowadzone są 

w porozumieniu z innymi uczelniami; na wydziale zajmują się nimi m.in.: Zakład Komunikacji Językowej (kierownik: prof. Grażyna Habra- 

jska), Katedra Lingwistyki Stosowanej i Kulturowej, której pracę koordynuje prof. Bożena Ostromęcka-Frączak; Katedra Pragmatyki 

Językowej (kierownik: prof. Piotr Cap) oraz Katedra Językoznawstwa Angielskiego i Ogólnego, kierowana przez prof. Piotra Stalmaszczyka. 

Rozwój Wydziału spowodował w ostatnim czasie przekształcenia w jego strukturze. W roku akademickim 2007/2008 Zakład Języków 

Iberoromaoskich Katedry Filologii Romaoskiej został przekształcony w Katedrę Filologii Hiszpaoskiej. 

Została utworzona także Katedra Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej (rok 2007), która powstała z wcześniejszych zakładów, istnieją- 

cych w obrębie innych jednostek polonistycznych, przede wszystkim zaś w wyniku powołania nowego kierunku studiów: dziennikarstwa 

i komunikacji społecznej. W Katedrze prowadzone są badania nad dyskursem medialnym i okołomedialnym, a także nad zagadnieniami 

związanymi z reklamą, promocją, public relations. 

Kolejny rok przyniósł powstanie Katedry Pragmatyki Językowej pod kierownictwem prof. Piotra Capa. Wzajemne przenikanie się badao 

prowadzonych przez te i inne jednostki Wydziału wskazuje na stopniowy zwrot w kierunku interdyscyplinarności, odpowiadający 

współczesnym wymogom stawianym jednostkom o tak bogatym i jednocześnie zróżnicowanym profilu naukowo-organizacyjnym jak Wy- 

dział Filologiczny UŁ. 

Jedną z najmłodszych jednostek polonistycznych jest także Katedra Lingwistyki Stosowanej i Kulturowej, która powstała w 2008 roku 

w wyniku przekształcenia Zakładu Glottodydaktyki Polonistycznej. Katedrą, podobnie jak wcześniej Zakładem, kieruje prof. Bożena Ostro- 

męcka-Frączak. Od kilku lat ta jednostka prowadzi specjalizację: nauczanie języka polskiego jako obcego. Specjalizacja glottodydaktyczna 

odpowiada potrzebom edukacyjnym oraz nowym wyzwaniom, związanym z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej i wprowadzeniem 

paostwowych certyfikatów, poświadczających znajomośd języka polskiego jako obcego. 

W roku 2009 jednostki polonistyczne zostały połączone, tworząc wspólnie Instytut Filologii Polskiej, którym kieruje prof. Ewa Woźniak. 


OGÓLNE INFORMACJE O WYDZIALE FILOLOGICZNYM UNIWERSYTETU ŁODZKIEGO 

NOWOCZESNOŚD 

Studenci Wydziału Filologicznego UŁ mają do dyspozycji dobrze wyposażone biblioteki i pracownie komputerowe z dostępem do Internetu. 

W Uniwersytecie Łódzkim funkcjonuje komputerowy system obsługi studentów, dzięki któremu studenci mają m.in. możliwośd 

zapisywania się do grup zajęciowych za pośrednictwem sieci internetowej. Oferta dydaktyczna Wydziału Filologicznego doskonale odpowiada 

współczesnym zapotrzebowaniom na rynku pracy, a funkcjonujący Europejski System Transferu Punktów Kredytowych pozwala 

na realizację części programu kształcenia także w zagranicznych uczelniach partnerskich. 

PROFESJONALIZM 

Obecnie pracuje na Wydziale Filologicznym 33 profesorów zwyczajnych, 54 profesorów nadzwyczajnych i około 130 doktorów. Kierunki 

Wydziału Filologicznego posiadają - przyznane przez Konferencję Rektorów Uniwersytetów Polskich i przez Paostwową Komisję Akredytacyjną 

- certyfikaty, które poświadczają wysoką jakośd kształcenia. Wydział Filologiczny UŁ bardzo dużą wagę przykłada do wysokiego 

poziomu kształcenia w zakresie języków obcych, dzięki czemu absolwenci Wydziału są także atrakcyjnymi pracownikami dla firm zagra- 

nicznych, które inwestują w Łodzi. 

WSPÓŁPRACA 

Wydział Filologiczny UŁ współpracuje z licznymi uczelniami oraz ośrodkami badawczo-naukowymi w Polsce i za granicą, jest również 

organizatorem wielu konferencji międzynarodowych. W ramach programu LLP-Erasmus studenci mają możliwośd wyjazdu na stypendia 

zagraniczne i studiowanie przez semester w znanych ośrodkach akademickich, m.in. w Wielkiej Brytanii, Hiszpanii, Portugalii, Szwecji, 

Niemczech czy w Turcji. 

ROZWÓJ 

Wydział Filologiczny Uniwersytetu Łódzkiego oferuje możliwośd twórczego rozwijania indywidualnych zainteresowao i umiejętności studentów. 

Bogata oferta zajęd do wyboru oraz działalnośd licznych kół naukowych nie pozostawiają nikogo bez możliwości kształtowania 

własnych talentów. 

WYDZIAŁ FILOLOGICZNY UNIWERSYTETU ŁÓDZKIEGO 

al. Kościuszki 65 

90-514 Łódź 

www.filolog.uni.lodz.pl

wersja PDF - Wydział Filologiczny UŁ

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?