I MBROJTI MASHTRUESIT - Gazeta Express
I MBROJTI MASHTRUESIT - Gazeta Express
I MBROJTI MASHTRUESIT - Gazeta Express
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
2<br />
Pressing<br />
Fjalët tona<br />
Në pajtim me<br />
Kushtetutën.<br />
MOTI PRISHTINË<br />
Sot<br />
Max: 27 °C<br />
Min: 14 °C<br />
Nesër<br />
GJK,<br />
Gjykata Kushtetuese e<br />
Republikës së Kosovës<br />
nxori Aktgjykimin e vet<br />
në rastet: KO 45/12 dhe<br />
KO 46/12, lidhur me<br />
kontestimin e ngritur nga<br />
12 deputetë të Kuvendit<br />
të Kosovës ndaj Ligjit për<br />
Fshatin Hoçë e Madhe<br />
dhe Ligjin për Qendrën<br />
Historike të Prizrenit.<br />
Këto ligje u miratuan nga<br />
Kuvendi i Kosovës më 20<br />
prill të vitit 2012.<br />
Integrimi i veriut<br />
përmes dialogut me<br />
qytetarët .<br />
ENVER HOXHAJ,<br />
Ministër i Jashtëm<br />
i Kosovës, i ka bërë<br />
këto komente në një<br />
intervistë për agjencinë<br />
kombëtare të lajmeve të<br />
Bullgarisë, BTA.<br />
Sistemi<br />
shëndetësor,<br />
aspak transparent.<br />
FSSHK<br />
Federata Sindikale<br />
e Shëndetësisë së<br />
Kosovë, në tryezën me<br />
temë, “Transparenca<br />
dhe llogaridhënia<br />
publike e institucioneve<br />
shëndetësore”, ku<br />
edhe është prezantuar<br />
raporti i monitorimit<br />
të institucioneve<br />
shëndetësore të vendit.<br />
Max: 31 °C<br />
Min: 16 °C<br />
<strong>Gazeta</strong> <strong>Express</strong> është botim i MediaWorks, LLC<br />
Adresa: Dardania 1/1<br />
Prishtinë, 10000, Kosovë<br />
E-Mail: info@gazetaexpress.com<br />
Tel. +381 (0)38 76 76 76; fax: 038 76 76 78<br />
www.gazetaexpress.com<br />
Pa ndryshime,<br />
një regjim<br />
autoritar i<br />
vendosur të<br />
shtyjë bërjen<br />
e reformave<br />
do të ketë<br />
rrezikun e<br />
përfundimit<br />
si Bashkimit<br />
Sovjetik dhe<br />
satelitët e saj.<br />
A do t’ia dalë<br />
gjenerata e re<br />
kineze për të<br />
nxjerrë jashtë<br />
krizës aktuale?<br />
E enjte, 28 qershor 2012<br />
Kryeredaktor: Leonard Kerquki leonard.kerquki@gazetaexpress.com<br />
Politikë: Shpend Limoni shpend.limoni@gazetaexpress.com Nacionale dhe siguri: Jeton Musliu jeton.musliu@gazetaexpress.com<br />
Ekonomi: Arben Hyseni arben.hyseni@gazetaexpress.com Bota: Arsim Buxhovi arsim.buxhovi@gazetaexpress.com<br />
Arte: Faton Raçi faton.raci@gazetaexpress.com Editorialet dhe Shkurt e Shqip: Arben Idrizi arben.idrizi@gazetaexpress.com<br />
Sport: Valdet Hasani valdet.hasani@gazetaexpress.com Fotografia: Atdhe Mulla atdhe.mulla@gazetaexpress.com,<br />
Drejtore e marketingut: Vjollca Musa, marketing@gazetaexpress.com redaksia: info@gazetaexpress.com tel: 038 76 76 76, ; fax: 038 76 76 78;<br />
Drejtor ekzekutiv: Shpend Jakupi, shpend.jakupi@gazetaexpress.com Shtypi: Roto Print Center: MediaWorks.<br />
Li Datong<br />
Një gjeneratë e<br />
re liderësh kinezë<br />
Viti 2012 do të mbahet mend për një vit elektoral<br />
në të gjithë botën. Në fund të dhjetorit do të jetë<br />
25 presidentë, midis të cilëve të disa prej fuqive<br />
botërore:SHBA, Rusia, Francë...dhe Kinë. Por në Republikën<br />
popullore të Kinës në zgjedhje nuk voton<br />
populli por elita në pushtet. Identiteti i timonierit<br />
nuk varet nga opinioni publik, por nga raportet e<br />
forcës brenda Komitetit Qendror të Partisë Komuniste<br />
kineze.<br />
Në shumë vende emri i presidentit të ri është një<br />
e panjohur deri në numërimin e votave. Në kinë,<br />
është e kundërta, zgjedhja e kreut të ri të shtetit<br />
(dhe sekretarit të përgjithshëm të partisë) është e<br />
njohur qysh në fi llim. Përpos një kataklizme, kongresi<br />
partisë që do të mbahet në fund të 2012 do<br />
të zgjedhë Xi Jingping si pasardhës i Hu Jintao. Por<br />
kësaj here kemi disa të reja. Kësaj here “kolegji”<br />
që vendosi për emërimin e Xi ishte i përbërë nga<br />
qindra funksionarë të lartë dhe jo nga një grup i<br />
vogël. Një sinjal i vogël që Kinë krerët e pushtetit<br />
po fi llojnë të kuptojnë se koha po ndryshon.<br />
Ndërsa vendi po përgatitet të jetojë periudhën<br />
Xi Jinping epoka e Hu Jintao po mbyllet. Si mund<br />
ta vlerësojnë dekadën e fundit, çfarë sinjalesh na<br />
jep ajo për të lexuar të ardhmen?<br />
Opinioni im është që këto 10 vite kanë qenë të karakterizuara<br />
nga mungesa e reformave politike,çka<br />
ka ndaluar zgjidhjen e disa problemeve sociale (si<br />
rritja e korrupsionit midis funksionarëve). Pasojat e<br />
tensioneve sociale kanë pasur një peshë të madhe,<br />
edhe në pikëpamjet ekonomike (shpenzimi për<br />
mbrojtjen e brendshme ka shkuar tej çdo parashikimi).<br />
Liderët aktualë kinezë janë shtyrë nga një obsesion<br />
për sigurinë dhe për këtë arsye kanë qenë të<br />
matur. Motivi ka shumë mundësi të jetë, që Hu Jintao<br />
dhe kolegët e tij në krye, komiteti i përhershëm<br />
i Politbyrosë – të ndajnë të njëjtën formim në një<br />
ambient të të mbyllur, që të imponon bindjen, seleksionon<br />
informacionet, preferon teknikën ndaj<br />
shkencave humane dhe sociale dhe dekurajon<br />
mendimin e pavarur. Por mbi të gjitha kanë mbi<br />
shpatulla një lëvizje politike ( që në disa raste vijnë<br />
nga familje të persekutuar gjatë revolucionin kulturor)që<br />
i ka mësuar të jenë besnikë dhe konformistë.<br />
Kjo strukturë mendore është forcuar nga formimi<br />
i tyre si “teknikë” ose “inxhinierë”. Nuk po fl asim<br />
pra për individë me largpamësi dhe ambiciozë, por<br />
për persona që e konsiderojnë statusin e tyre si një<br />
dhuratë nga lart, që duhet të ruhet me çdo kusht.<br />
Cilat janë mundësitë reale që gjenerata e Xi Jin-<br />
ping të jetë e ndryshme? Në një farë mënyrë sinjalet<br />
janë pozitive. Liderët e rinj në ngjitje janë rritur në<br />
periudhën e reformave dhe hapjes së fi lluar nga<br />
Ten Sio Ping në fund të viteve 70-të: dhe kanë pasur<br />
akses në një sasi të madhe informacioni, kanë jetuar<br />
në mirëqenie dhe janë angazhuar për të fi tuar<br />
pasuri e pushtet dhe kanë udhëtuar në perëndim.<br />
Këto bij të viteve 80-të po bëjnë politikë aktive dhe<br />
nuk janë ingranazh politik dhe njohin edhe botën<br />
e sipërmarrjes.<br />
Në veçanti tre midis tyre janë dalluar nga të tjerët:<br />
Xi Jinping, Liu Yuan (i biri i presidentit Liu Shaogi)<br />
e Bo Xilai (i biri i veteranit, Bo Yibo). Pothuajse të<br />
tre kanë nisur karrierën: pas diplomimit janë transferuar<br />
në provinca, ku kanë ndërtuar një bazë të<br />
mirë të pushtetit. Njëzet vjet më vonë ka hyrë në<br />
rrethine ngushtë të liderëve të partisë. Në pak kohë<br />
Xi Jinping doli në pah si i favorizuari për postin e<br />
sekretarit të përgjithshëm të partisë, ndërsa Bo Xilai<br />
u bë fi gura më e diskutuar e politikës kineze. Rënia<br />
e tij pas një sërë skandalesh në Congqing i ndaloi<br />
karrierën, dhe sot lojërat janë më të paparashikueshme<br />
se më parë.<br />
Ngjitja e bijve të veteranëve në krye të strukturës<br />
së pushtetit kinez duhet të favorizojë reformat,<br />
edhe pse vetëm për faktin që opozitarët do të kenë<br />
vështirësi në vënien në diskutim të kredencialeve<br />
të tyre. Në 2012 intelektuali Zhang Musheng botoi<br />
një libër në të cilën propozonte “një demokraci<br />
të re”, e nevojshme për të zgjidhur problemet e<br />
mbledhura në tre dekada të reformave ekonomike<br />
kineze. Sipas Zhang mbështetja e punëtorëve<br />
dhe fshatarëve mund të jetë e mundshme duke<br />
garantuar arsimimin, asistencën sanitare, përkujdesjen<br />
sociale, formimin dhe një garanci minimale<br />
të strehës, Ndër të tjera Zhang kërkon që partia të<br />
lejojë kundërshtimin dhe ekzistencën e sindikatave<br />
dhe shoqatave të punëtorëve, duke garantuar liri<br />
shtypi.<br />
Dhe për të bërë më shumë në mbrojtje në ambientit.<br />
Libri i Zhang Musheng ka hapur një debat<br />
prej 6 muajsh midis intelektualëve kinezë. Autor<br />
ka ritheksuar disa herë që një lidership i ri kolektiv<br />
kinez nuk mund të lejojë që situata të mbetet e<br />
pandryshuar. Dëshira për ndryshim e popullit, ka<br />
shpjeguar, është një realitet e papërmbajtshëm. Pa<br />
ndryshime, një regjim autoritar i vendosur të shtyjë<br />
bërjen e reformave do të ketë rrezikun e përfundimit<br />
si Bashkimit Sovjetik dhe satelitët e saj. A do<br />
t’ia dalë gjenerata e re kineze për të nxjerrë jashtë<br />
krizës aktuale?