23.10.2013 Views

Dowodzenie tożsamości i nierówności

Dowodzenie tożsamości i nierówności

Dowodzenie tożsamości i nierówności

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Matematyka:Matematyka I - ćwiczenia/<strong>Dowodzenie</strong> <strong>tożsamości</strong> i <strong>nierówności</strong> 1<br />

Matematyka:Matematyka I -<br />

ćwiczenia/<strong>Dowodzenie</strong> <strong>tożsamości</strong> i <strong>nierówności</strong><br />

<strong>Dowodzenie</strong> <strong>tożsamości</strong> i <strong>nierówności</strong><br />

Zadanie 1<br />

Wykazać, że:<br />

(1)<br />

Wskazówka<br />

Należy sprawdzić przez różniczkowanie, czy lewa strona (1) jest stała.<br />

Zadanie w istocie sprowadza się do pokazania, że funkcja:<br />

(2)<br />

Rozwiązanie<br />

jest równa stałej w każdym z przedziałów, w których jest określona, a następnie ustalić wartość tej stałej. To<br />

pierwsze sprawdzimy obliczając pochodną:<br />

(3)<br />

W przedziałach oraz funkcja jest więc stała. W każdym z tych przedziałów stałe te mogą być<br />

różne, a nas najpierw interesuje przypadek:<br />

(4)<br />

Aby ustalić wartość stałej , wystarczy obliczyć dla jakiegoś dogodnie wybranego argumentu z<br />

rozważanego przedziału. Podstawmy np. :<br />

(5)<br />

W przedziale na pierwszy rzut oka takiego wygodnego argumentu nie widać, ale można tym razem<br />

wykorzystać fakt, że<br />

(6)<br />

W ten sposób wykazaliśmy prawdziwość (1).


Matematyka:Matematyka I - ćwiczenia/<strong>Dowodzenie</strong> <strong>tożsamości</strong> i <strong>nierówności</strong> 2<br />

Zadanie 2<br />

Wykazać, że:<br />

(7)<br />

dla .<br />

Wskazówka<br />

Należy sprawdzić przez różniczkowanie, czy lewa strona (7) jest stała.<br />

Musimy najpierw pokazać, że funkcja:<br />

(8)<br />

Rozwiązanie<br />

jest równa stałej, w rozważanym przedziale, a następnie ustalić jej wartość. W tym celu obliczamy pochodną:<br />

(9)<br />

Dla mamy: i pochodna okazuje się być równa zeru. W konsekwencji<br />

(10)<br />

co kończy dowód.<br />

Zadanie 3<br />

w przedziale . Aby znaleźć stałą , obliczmy teraz:<br />

Wykazać, że dla każdego spełniona jest nierówność:<br />

(11)<br />

Wskazówka<br />

Należy zbadać przedziały monotoniczności funkcji, którą stanowi lewa strona <strong>nierówności</strong>.<br />

Zdefiniujmy funkcję wzorem:<br />

(12)<br />

Rozwiązanie<br />

dla każdego rzeczywistego . Zauważmy także, iż . Poniżej znajdziemy przedziały monotoniczności<br />

funkcji . W tym celu obliczamy pochodną:<br />

(13)<br />

Jasne jest, że ma taki sam znak, jak . W konsekwencji widzimy, że dla funkcja jest malejąca, a dla<br />

-- rosnąca. Wynika stąd, że znaleziona powyżej wartość jest minimalną wartością przyjmowaną<br />

przez funkcję. Poza tym punktem funkcja jest dodatnia, a zatem nierówność (11) spełniona.


Matematyka:Matematyka I - ćwiczenia/<strong>Dowodzenie</strong> <strong>tożsamości</strong> i <strong>nierówności</strong> 3<br />

Zadanie 4<br />

Wykazać, że dla każdego i spełniona jest nierówność:<br />

(14)<br />

Wskazówka<br />

Należy zbadać przedziały monotoniczności odpowiedniej funkcji.<br />

Przepiszmy nierówność (14) w postaci:<br />

(15)<br />

Rozwiązanie<br />

i oznaczmy symbolem lewą stronę (15). Zauważmy, że tak zdefiniowana funkcja ma miejsce zerowe dla<br />

(16)<br />

: . Znajdziemy teraz przedziały monotoniczności tej funkcji. W tym celu obliczamy pochodną:<br />

Pochodna ma więc taki sam znak, jak , czyli po prostu . W efekcie widzimy, iż dla funkcja<br />

jest malejąca, a dla -- rosnąca. Wynika stąd, że wartość jest minimalną wartością przyjmowaną<br />

przez tę funkcję. Poza tym punktem funkcja jest dodatnia, a zatem nierówność (14) spełniona.<br />

Zadanie 5<br />

Wykazać, że dla każdego spełniona jest nierówność:<br />

(17)<br />

a dla nierówność jest odwrotna.<br />

Wskazówka<br />

Należy zbadać przedziały monotoniczności odpowiedniej funkcji.<br />

Rozwiązanie<br />

Przenieśmy prawą stronę <strong>nierówności</strong> (17) na lewo i zdefiniujmy:<br />

(18)<br />

Widzimy, że funkcja ta ma miejsce zerowe dla : . Aby znaleźć jej przedziały monotoniczności,<br />

obliczamy pochodną:<br />

(19)<br />

Wyrażenie to jest zawsze dodatnie (poza punktem ), więc funkcja jest rosnąca. Oznacza to, że w przedziale<br />

spełniona.<br />

przyjmuje ona wartości ujemne, a w przedziale -- dodatnie. Nierówność (17) jest zatem


Matematyka:Matematyka I - ćwiczenia/<strong>Dowodzenie</strong> <strong>tożsamości</strong> i <strong>nierówności</strong> 4<br />

Zadanie 6<br />

Wykazać, że dla każdego spełniona jest nierówność:<br />

(20)<br />

Wskazówka<br />

Należy zbadać przedziały monotoniczności odpowiedniej funkcji.<br />

Zdefiniujmy funkcję wzorem:<br />

(21)<br />

Rozwiązanie<br />

Łatwo zauważyć, że zachodzi: . Sprawdzimy, czy na prawo od tego punktu funkcja jest malejąca. W tym<br />

celu obliczamy pochodną:<br />

(22)<br />

Dla wyrażenie to jest ujemne, co oznacza, że funkcja jest malejąca. W przedziale przyjmuje więc<br />

ona wartości ujemne, czyli nierówność (20) jest spełniona.<br />

Zadanie 7<br />

Wykazać, że dla każdego spełniona jest nierówność:<br />

(23)<br />

Wskazówka<br />

Należy zbadać przedziały monotoniczności odpowiedniej funkcji.<br />

Zdefiniujmy tym razem funkcję wzorem:<br />

(24)<br />

Rozwiązanie<br />

Łatwo zauważyć, że zachodzi: . Sprawdzimy, czy na lewo od tego punktu funkcja jest rosnąca, co<br />

oznaczać będzie, że musi tam ona przyjmować ujemne wartości. Obliczamy pochodną:<br />

(25)<br />

Oczywiste jest, że w przedziale pochodna ta przyjmuje wartości dodatnie, skąd wynika, że nierówność (23)<br />

jest spełniona.


Matematyka:Matematyka I - ćwiczenia/<strong>Dowodzenie</strong> <strong>tożsamości</strong> i <strong>nierówności</strong> 5<br />

Zadanie 8<br />

Wykazać, że dla każdego prawdziwa jest nierówność:<br />

(26)<br />

Wskazówka<br />

Należy zbadać przedziały monotoniczności odpowiedniej funkcji.<br />

Definiujemy funkcję w formie:<br />

(27)<br />

Rozwiązanie<br />

Zauważmy, że . Sprawdzimy teraz przedziały monotoniczności funkcji. Pochodna funkcji ma postać:<br />

(28)<br />

Dla pochodna ta jest dodatnia, a zatem sama funkcja rosnąca. Z kolei dla pochodna staje się<br />

ujemna, czyli funkcja malejąca. W punkcie przyjmuje więc ona swoją największą wartość równą 0. W<br />

efekcie nierówność (26) jest spełniona.


Źródła i autorzy artykułu 6<br />

Źródła i autorzy artykułu<br />

Matematyka:Matematyka I - ćwiczenia/<strong>Dowodzenie</strong> <strong>tożsamości</strong> i <strong>nierówności</strong> Źródło: https://brain.fuw.edu.pl/edu-wiki/index.php5?oldid=8755 Autorzy: Torado<br />

Licencja<br />

Attribution-Share Alike 3.0 PL<br />

http:/ / creativecommons. org/ licenses/ by-sa/ 3. 0/ pl

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!