ÞRÓUNARMÁL - Þróunarsamvinnustofnun Íslands

Mæðrahús:
Árangursrík aðferð við að ná
Þúsaldarmarkmiðunum
Eftir Gerði Gestsdóttur
Á hverju ári deyr fjöldi kvenna í Níkaragva í tengslum
við meðgöngu og fæðingu. Helsta orsök þessa
mæðradauða er skortur á aðgengi að heilbrigðisþjónustu
og fátækt. Níkaragva er strjálbýlt land og
því ekki hægt að hafa heilsugæslustöðvar innan seilingar
fyrir alla, en þó er hægt að gera ófrískum konum
auðveldara fyrir með að nálgast þjónustuna – og
þannig urðu mæðrahúsin til.
Starfsfólk mæðrahússins í Camoapa, Níkaragva.
Mynd: Erla Sigurlaug Sigurðardóttir
Barátta við að draga
úr mæðradauða
Mæðrahús er griðarstaður þar sem ófrískar konur úr
strjálli byggðum geta dvalið síðustu daga eða vikur
fyrir fæðingu og þá fyrstu eftir hana. Húsin eru alltaf
í nágrenni spítala eða heilsugæslustöðvar þar sem
tekið er á móti börnum. Í húsunum fá konurnar
ókeypis fæði og húsnæði meðan á dvölinni stendur,
daglega læknisskoðun, fræðslu um umönnun og
næringu ungbarna, getnaðarvarnir, hreinlæti, heimilisofbeldi
og fleira. Þegar að fæðingu kemur er stutt
á heilbrigðisstofnun þar sem þær geta fætt undir
eftirliti fagfólks. Húsin eru aðallega ætluð konum
sem búa við áhættu á meðgöngunni vegna aldurs,
veikinda eða fyrri fæðinga.
Gerður Gestsdóttir er verkefnastjóri félagslegra verkefna hjá
Þróunarsamvinnustofnun Íslands í Níkaragva. Hún lauk BA-prófi í
mannfræði frá Háskóla Íslands 1994 og MA-prófi í sömu grein með
áherslu á þróunarfræði frá háskólanum í Manchester 1997. Eftir
það hefur Gerður starfað á sviði alþjóða- og þróunarmála, m.a. hjá
Alþjóðaskrifstofu háskólastigsins og hjá Alþjóðahúsi en einnig við
þýðingar og stundakennslu við HÍ í meistaranámi í þróunarfræði.
Á árunum 2000-2002 bjó Gerður í Níkaragva þar sem hún starfaði
m.a. sem ráðgjafi fyrir innlent ráðgjafafyrirtæki á sviði þróunarsamvinnu
og gerði mannfræðilega rannsókn á meðal bænda í
þeim tilgangi að auðvelda þeim sem vinna að þróunarverkefnum
að ná árangri í starfi sínu. Frá 2007 hefur hún starfað fyrir ÞSSÍ í
Níkaragva.
Hátt í helmingur þeirra rúmlega 5 milljóna sem búa í
Níkaragva býr í dreifbýli. Um 70% þeirra búa við fátækt
en á landsvísu býr um helmingur við fátækt
(Systemas, 2007). Fátækt og mæðradauði er nátengd
því eins og segir í stefnu heilbrigðisráðuneytisins um
kynheilsu þá er
“mæðradauði mælieining sem sýnir félagslegt jafnrétti
og kynjajafnrétti. Í okkar landi eru fyrir hendi þættir
sem stuðla að mæðradauða, t.d. blóðleysi og næringarskortur
kvenna, ólæsi/lítil formleg menntun, mikill
fjöldi fæðinga, fátækt, lítið aðgengi að heilbrigðisþjónustu,
getnaðarvarnir ekki notaðar, lítið eða ekkert
eftirlit á meðgöngu, heimafæðingar með aðstoð
yfirsetukvenna og fjölskyldu, bannhelgi, seint leitað
36