Zintegrowane bankowe systemy informatyczne- zadania, moduły ...

Zintegrowane bankowe systemy
informatyczne- zadania, moduły, infrastruktura.
Praca z przedmiotu:
„Systemy informatyczne w banku”
Autor: Damian Michalski
Kraków 2005
1

System informatyczny (informacyjny): jest to celowe zestawienie ludzi,
danych, procesów, sposobów komunikacji, infrastruktury sieciowej i urządzeń
komputerowych, które to elementy współdziałają w celu zapewnienia codziennego
funkcjonowania organizacji (transakcyjne przetwarzanie danych) jak również
wspierający rozwiązywanie problemów i podejmowanie decyzji przez kadrę
kierowniczą (systemy raportowania i wspomagania decyzji).
Podstawowe cechy systemów informacyjnych:
- system informatyczny może być jedną z części składowych systemu
informacyjnego
- oba terminy używane są jako synonimy – niesłusznie
- system informatyczny to oparte na technologii komputerowej rozwiązanie
pojedynczego problemu biznesowego. Może być to aplikacja, rozwiązanie
sprzętowe lub (najczęściej) połączenie obu tych składników
- System informacyjny może się składać z więcej niż jednego systemu
informatycznego
Systemy informatyczne banków to najczęściej zintegrowane i kompleksowe
systemy informatyczne charakteryzujące się:
Integralnością
Przepustowością
Elastycznością
Efektywnością
Bezpieczeństwem danych
Orientacją na klienta
Integralność systemu nie oznacza tutaj jedynie wewnętrznej spójności, lecz także
zgodność z obowiązującymi standardami rozliczeń międzybankowych, będących
podstawą całego systemu bankowego.
Elastyczność oznacza zarówno możliwość wprowadzania zmian wraz z postępem
technicznym, jak również dostosowywanie systemu do potrzeb konkretnego klienta.
Bezpieczeństwo jest równie ważne, gdyż jest ono podstawą zaufania klienta do banku.
2

Oraz element najistotniejszy z punktu widzenia obecnego i przyszłego klienta banku
moduły zdalnej obsługi klienta za pomocą łączy elektronicznych. Jest on także ważny
dla samego banku, gdyż stanowi on niejako jego wizytówkę. Klient zainteresowany
jest nowymi możliwościami, usługami, jakie oferuje bank oraz ich użytecznością 1 .
Na wskutek nie sprawnego wykorzystania potencjału systemów
informatycznych stosuje się następujące koncepcje:
- STP (Straight Through Processing)
- ZLE (Zero Latency Enterprise).
Pierwsza z nich opiera się na złożeniu że każda informacja powinna być
wprowadzana do systemu informacyjnego organizacji tylko jeden raz. W ten sposób
zarazem minimalizowane są koszty pozyskiwania informacji i łatwiej jest utrzymać
spójność gromadzonych danych. Zaś Zero Latency Enterprise zakłada, że nie ma
żadnych opóźnień w przekazywaniu danych wewnątrz organizacji. Informacje
wprowadzone do systemu powinny momentalnie stawać się dostępne we wszystkich
miejscach, dla których są w jakikolwiek sposób istotne.
Koncepcje STP i ZLE wydają się być podstawowymi zasadami jakie dla procesów
zautomatyzowanych zaleca idea Business Process Reengineering. Można traktować je
zatem jak drogowskazy kierunków, w jakich powinny zmierzać systemy
informatyczne firmy czy banku, integrowane w jeden organizm. Podejścia te nie
uwzględniaj jednak tego, co jest bardzo ważnym, a może nawet najważniejszym
aspektem integracji systemów. Chodzi tu oczywiście o to, aby tworzony system
informacyjny był maksymalnie elastyczny, podatny na zmiany, jakie należy stale
wprowadzać aby zachować pozycję na rynku. Fakt, że bez integrowania systemów nie
można obecnie funkcjonować, nie budzi wątpliwości. Aby sprostać wyzwaniom, jakie
przed przedsiębiorstwami (bankami) stawia świat współczesnego biznesu należy
zmienić dotychczasowe podejście do integracji systemów informatycznych.
Najważniejsze jest zaprzestanie budowania powiązań między aplikacjami w sposób
1 www.bolek.ii.pw.edu.p.
3

chaotyczny i wypracowanie w tej dziedzinie zasad obowiązujących dla całej
organizacji 2 .
Podstawowe zadania strategii informatyzacji zintegrowanych
systemów bankowych:
- przyjęcie strategicznej platformy komputerowej dla banku,
- zapewnienie serwisów informacyjnych niezbędnych do osiągnięcia celów
biznesowych,
- zarządzanie zasobami informacyjnymi, włączając w to zarządzanie zasobami
komputerowymi
- zarządzanie przepływem informacji, zadań oraz dokumentów,
- ustalenie krytycznych przedsięwzięć długofalowych dotyczących informatyzacji
banku,
- wybór nowoczesnych technologii przetwarzania i metodologii projektowania,
- ustalenie standardu działań logistycznych związanych z wyborem i zakupem
sprzętu i oprogramowania,
- ustalenie planów, zasad i procedur oraz budżetów przedsięwzięć informatycznych.
Moduły funkcjonowania zintegrowanego systemu
informatycznego banku:
Podsystem bankowości detalicznej
Zawiera moduły: rachunki bieżące i terminowe, produkty depozytowe-kredytowe,
zlecenia stałe, renty zagraniczne, skrytki depozytowe, funkcje dysponencko-kasowe 3 .
2 www.zbp.pl
3 www.magazyn.wsinf.edu.pl
4

W ramach szeroko rozumianych aplikacji wspomagających zarządzanie bankowości
detalicznej w instytucjach bankowych można stosować następujące narzędzia:
Aplikacja FrontEnd
Jest przeznaczona do integracji zasobów wszystkich systemów Banku i pełnej obsługi
procesów Banku. Umożliwia przejście z obsługi produktowej na obsługę zorientowaną
na klienta. Pozwala na dostosowanie funkcjonalności na poziomie profilu użytkownika
oraz łatwe administrowanie i rozwój systemu.
System został wykonany w technologii internetowej i pozwala na dostęp za pomocą
przeglądarki internetowej. Został stworzony w modelu wielowarstwowym i
charakteryzuje się otwartą i modularną architekturą, co zapewnia możliwość
podłączenia innych aplikacji. Umożliwia centralne administrowanie.
System Cen Transferowych
Głównym zadaniem Systemu Cen Transferowych jest dostarczenie Departamentowi
Skarbu, Departamentowi Budżetu i Departamentowi Zarządzania Aktywami i
Pasywami zagregowanej informacji o stanie kapitału i odsetek w skali całego Banku.
Informacja ta jest dokładnym obrazem zapadalności i wymagalności wszystkich
produktów bankowych. System wyznacza cenę transferową (rozliczeniową), co
umożliwia śledzenie (również na rachunku klienta) efektywności sprzedaży produktów
bankowych w odniesieniu do cen rynkowych pieniądza.
Uniwersalny Moduł Wspomagania [USM]
Zapewnia codzienny dostęp do informacji o zaangażowaniu w działalność lokacyjną i
kredytową, zarówno na poziomie oddziału, jak i całego Banku wraz z terminami
zapadalności dla wszystkich produktów.
Zalety rozwiązania:
- zorientowana na ICBS hurtownia danych
- oparty na platformie AS/400
- integracja danych z ICBS & innych systemów
- definiowanie raportów przez Graficzny Interfejs Użytkownika
5

- nie wymaga modyfikacji systemu ICBS
- otwarta architektura rozwiązania - pozwala na rozbudowę poprzez dołączanie
nowych modułów
Obejmuje takie obszary jak:
Zarządzanie ryzykiem
Pozwala na prezentację kapitału i odsetek (nie zapadłych / zapadłych) w podziale na
grupy ryzyka. Wprowadza klasyfikację kredytów w podziale na produkty, jego
charakterystykę oraz klienta.
Wycena produktów bankowych
Obejmuje kalkulację marży, rentowności - ceny transferowe, wyniki agregowane na
zdefiniowanych przez użytkownika poziomach np. grupy produktów, zdefiniowane
podobieństwa (jednostki organizacyjne, produkty, klienci, rachunki). Pozwala na
przygotowanie szczegółowej analizy opłacalności produktów.
Zarządzanie płynnością finansową
Zapewnia dzienny dostęp do informacji o akcji kredytowej i depozytowej z
określonymi terminami zapadalności. Odpowiada za dostarczanie informacji o
zapadalności kredytów w rozbiciu na raty kapitałowe i transze udzielenia. Oddaje
pełny i rzeczywisty obraz płynności Banku.
Wycena pozycji walutowej
USM przeprowadza dzienną wycenę pozycji walutowej oraz przygotowuje
księgowanie wyników tego procesu na kontach Księgi Głównej ICBS. Proces wyceny
pozycji walutowej jest zgodny z regulacjami KNB/NBP.
Generator raportów GUI
Płaska struktura danych systemu USM umożliwia tworzenie prognoz i analiz
finansowych zaangażowania Banku w akcje kredytowe i lokacyjne. USM pozwala na
tworzenie zapytań on-line / off-line oraz tworzenie standardowych predefiniowanych
raportów.
System Księgi Głównej [SKG]
Umożliwia integrację i przetwarzanie danych ze wszystkich systemów księgowych
eksploatowanych przez Bank, niezależnie od różnic w planach kont tych systemów.
Spełnia wymagania ustawowe, sprawozdawcze, regulacyjne nakładane przez Ustawę o
6

Rachunkowości, normy NBP, prawo bankowe oraz uchwały Komisji Nadzoru
Bankowego. Odpowiada również wymaganiom stawianym dla podstawowych ksiąg
rachunkowych - ewidencji syntetycznej, analitycznej i dziennika transakcji.
Umożliwia sporządzanie dowolnych raportów i zestawień wymaganych przez
użytkownika oraz sporządzanie raportów dla sprawozdawczości do NBP. Pozwala na
korygowanie danych i wprowadzanie korekt zwrotnie w systemach zewnętrznych.
Posiada funkcję wielowalutowości i daje użytkownikowi szansę dowolnego
parametryzowania systemu i raportów. Zapewnia możliwość dokonywania wyceny
kont i przetwarzania danych na wymagany przez użytkownika dzień. Posiada
parametryzowalny plan kont. Istnieje możliwość importu tabeli kursowej oraz
sporządzania ewidencji syntetycznej, ewidencji analitycznej i dziennika transakcji.
Pozwala na rejestrowanie operacji w dwóch walutach, zarówno walucie źródłowej i jej
równowartości w złotych.
Moduły wspomagające systemy bankowe:
Moduł obsługi zapytań do bazy BIK (interfejs CPU2CPU)
Moduł Obsługi Zapytań do bazy Biura Informacji Kredytowej stanowi mechanizm
udostępniania danych z bazy BIK SA, odbywający się za pośrednictwem własnego
systemu informatycznego.
Rozwiązanie zapewnia:
- obsługę zapytań do bazy BIK SA
- obsługę odpowiedzi z bazy BIK SA
- obsługę wymiany komunikatów administracyjnych i informacyjnych między
systemem Banku i systemem BIK SA
- optymalizację zapytań poprzez maksymalne korzystanie z zasobów własnych
Modułu Obsługi Zapytań oraz zasobów systemu ICBS
Moduł zasilania bazy BIK
Oprogramowanie generujące w dowolnym cyklu pliki z danymi dla Banku Informacji
Kredytowej SA w formacie danych zgodnym z wymaganiami BIK SA
7

Moduł administratora
Oprogramowanie wspierające prace "administratora" systemu ICBS, pozwalające na
sprawne zarządzanie procesami związanymi z obsługą systemu ICBS obejmujące:
- automatyzację pracy operatora
- zarządzanie profilami użytkowników
- zabezpieczenie systemu przed niepowołanym dostępem
- zarządzanie wydrukami
Moduł archiwizacji danych
Pozwala na automatyczne zarządzanie wielkością zbiorów głównych systemu ICBS.
Odbywa się dzięki mechanizmowi przykrawania zbiorów głównych do danych
niezbędnych z punktu widzenia poprawnego działania systemu ICBS (np.
przetwarzania) i odkładania danych historycznych do folderu archiwalnego.
Oprogramowanie wpływa na: efektywne zarządzanie zasobami, skrócenie czasu
przetwarzania i archiwizacji danych, bezpieczeństwo systemu.
Zalety rozwiązania:
- posadowienie na platformie AS400
- parametryzacja sposobu archiwizacji (obcinania) zbiorów w zależności od ich
znaczenia w systemie oraz informacji w nich zawartych
- dostępność do modułu z poziomu menu ICBS
- możliwość pełnej prezentacji rachunku (np. obroty za dowolny okres w postaci
niewidocznego dla użytkownika systemu "sklejenia" informacji pochodzących z
archiwum oraz z bieżących zbiorów głównych)
- interfejs graficzny dostępny z poziomu zakładki systemu front-end (zakładka o
nazwie "dane z archiwum")
Moduł opłat i prowizji
Zapewnia obsługę opłat i prowizji z tytułu prowadzonej działalności bankowej.
Funkcjonalność:
- posadowienie na platformie AS400
- własna tabela opłat i prowizji
8

- zasilanie danymi z różnych źródeł (transakcje dzienne systemu głównego, interfejsu
USM,
itd.)
- dostarcza informacje w przekroju historycznym
- możliwość księgowania prowizji przy pomocy modułu księgowego USM w trybie
on-line i off-line
- posiada własny interfejs graficzny dostępny z poziomu zakładki Branch-Tellera i
CSR-a, lub jako oddzielna aplikacja
- daje możliwość generowania raportów w ujęciu analitycznym i syntetycznym
pozwalających na ocenę taryfy opłat i prowizji przez odpowiednie służby banku
Moduł obsługi płatności masowych
Umożliwia automatyczną obsługę płatności w zakresie realizacji przelewów na
rachunki klientów (płace, rozliczenia czeków z pocztą, usługi billingowe itp.)
Zalety rozwiązania:
- moduł jest posadowiony na platformie AS400;
- możliwość parametryzacji formatu zbiorów wejściowych (zbiorów z transakcjami) w
zależności od usługodawcy;
- generowanie raportów z wykonanych księgowań, oraz raportu z księgowań
odrzuconych;
- interfejsowanie w trybie off-line z systemem ICBS przy użyciu własnego interfejsu
(USM)
Moduł obsługi transakcji zagranicznych NOSTRO
Zapewnia obsługę transakcji importowych w następującym zakresie przygotowania i
generowania transakcji, księgowania oraz generowania komunikatu SWIFT i
raportów.
Moduł obsługi kredytów ratalnych i leasingu
Został stworzony w celu obsługi współpracy banku z agencją obsługi ratalnej
sprzedaży udzielającej kredytów w imieniu banku.
9

Moduł rejestru zastrzeżeń:
Moduł zasilania systemu WEBIS
Oprogramowanie generujące plik wsadowy do aplikacji WEBIS na podstawie danych
z aplikacji ICBS.
Uzgodnienie kont systemowych w aplikacji ICBS
Oprogramowanie generujące raport lub plik w formacie MS Excel [.XLS] ułatwiający
wyszukiwania kwot niezbilansowanych na kontach systemowych (np. Clearing Note
Account) 4 .
Podsystem bankowości hurtowej
Obejmuje moduły obsługi operacji handlowych, kredytów komercyjnych, emisji
papierów wartościowych, instrumentów rynku pieniężnego, walutowego i
kapitałowego.
Podstawowe funkcje modułu kredytowego:
1. promesy kredytowe
2. otwieranie kont kredytowych
3. śledzenie stanu wykorzystania
4. księgowanie wszystkich operacji księgowych dotyczących kredytów;
5. rejestracja i edycja osób biorących udział w akcji kredytowej
Dodatkowe moduły obsługi produktów kredytowych:
obsługa faktoringu – czyli zobowiązań płatniczych klienta posiadającego otwarty
kredyt na tego typu usługę,
4 www.softbank.pl
10

obsługa weksli – skup, ewidencja, realizacja płatności własnych weksli klientów
mających otwarty kredyt oraz tworzenie specyficznych raportów,
obsługa akredytyw krajowej i zagranicznej w dowolnej walucie – otwarcie własnej
akredytywy, wykonanie zlecenia obcego, wyciągi dla banku korespondenta.
Podsystem zarządzania skarbcem
Podsystem zarządzania skarbcem jest podstawowym narzędziem zarządzania
finansami banku komercyjnego, przede wszystkim aktywami i pasywami –
kształtowanie optymalnej struktury ilościowej i jakościowej portfela aktywów i
pasywów w zadanym horyzoncie czasowym, przy ciągłym monitorowaniu rynku, tak
by maksymalizować marżę finansową i minimalizować ryzyko nie osiągnięcia
wyników finansowych.
Obsługa potrzeb informacyjnych zarządu
Zadaniem podsystemu jest dostarczanie informacji niezbędnych dla kierownictwa i
zarządu banku w celu sprawnego i efektywnego zarządzania, a także dla
departamentów produktowych, marketingowych, informacji zarządczej i polityki
finansowej banku. Zawiera narzędzia do segmentacji klientów oraz analizy ich
zachowań w celu skuteczniejszego kształtowania relacji z klientem. Moduł, dokonując
analizy pod kątem klientów, produktów oraz ich wzajemnych relacji, pomaga we
właściwym kształtowaniu strategii marketingowej banku w poszczególnych sektorach
klientów.
Podsystem finansowo-księgowy
Obejmuje scentralizowaną księgę główną, księgowość, rozliczenia międzyoddziałowe
i międzybankowe, gospodarkę własną banku.
Obejmują :
Łącza do systemów zewnętrznych
obsługa wymiany operacji między oddziałami banku
11

obsługa wymiany operacji pomiędzy oddziałami a systemem ELIXIR
operacja operacji zagranicznych na międzynarodowym rynku międzybankowym
obsługa rachunków nostro i loro – nostro w zakresie uzgodnień tych kont, loro w
zakresie transmisji odpowiedniego komunikatu do banków zagranicznych lub
polskich (SWIFT lub telefaks) oraz do NBP
obsługa bankowości elektronicznej
obsługa maklerska klienta
Infrastruktura techniczno-organizacyjna
zintegrowanego bankowego systemu informatycznego obejmuje:
1. Technologie systemowe – podstawowe rozwiązania systemowe obejmujące
systemy operacyjne (UNIX, Windows NT, AIX), monitory transakcji (np.
TUXEDO), obsługa zarządzania obiektami rozproszonymi (np. COBRA, COM),
część zarządzania bezpieczeństwem i inne.
2. Technologie zarządzania danymi – zestaw rozwiązań zorientowany na
przechowywanie i przetwarzanie danych, obejmujący m.in. systemy zarządzania
bazami danych, a także rozwiązania wspomagające tworzenie i obsługę hurtowni
danych (SAS System) i inne.
3. Technologie komunikacyjne – zestaw heterogenicznych technologii zapewniający
komunikacje na wszystkich poziomach implementacyjnych, obejmujących nie
tylko bazowe protokoły transmisyjne (TCP/IP), ale również systemy poczty
elektronicznej i elektronicznej - wymiany danych i inne.
4. Technologie dostępowe – zestaw technologii umożliwiający dostęp do bankowego
systemu informacyjnego różnymi kanałami i metodami: centra obsługi klienta,
12

ankomaty, portale internetowe i inne. Bardzo mocno związany z technologiami
komunikacyjnymi.
5. Technologie automatyzacji procesów i przetwarzania dokumentów – zestaw
rozwiązań automatyzujących procesy realizowane w banku oraz
wykorzystywanych w nich dokumentów, np. systemy zarządzania dokumentami,
przepływami pracy. Mocno zależne od technologii komunikacyjnych.
Tendencje technologiczne
mające największy wpływ na bankowe systemy informatyczne:
współpraca heterogeniczne środowisk przetwarzania, konieczność zapewnienia
elastycznej współpracy pomiędzy produktami różnych producentów, systemami
informatycznym różnej generacji, wykorzystujących różne architektury
systemowo-sprzętowe, często rozproszone terytorialnie.
wielowarstwowa architektura systemów informatycznych, stała się faktem po
wprowadzeniu architektury klient-serwer, zakładającej podział funkcjonalnych
aspektów przetwarzania na warstwy logiczne (prezentacji, logiki biznesowej,
zarządzania danymi) i przypisanie ich do konkretnych zasobów informatycznych
połączonych siecią komputerową.
Korzyści wynikające dla banku z tej architektury:
- stosunkowa łatwość zwiększenia mocy systemu (skalowalność) poprzez
rozbudowanie odpowiedniego serwera,
- niezależność od sprzętu i systemu operacyjnego, szczególnie po stronie
aplikacji klienta,
- większa łatwość utrzymania, modyfikacji i serwisu aplikacji.
podejście obiektowe w tworzeniu i użytkowaniu systemów informatycznych,
Obiektowość jako cecha nowego bankowego systemu informatycznego zapewnia
relatywnie tanią i szybka metodę jej reorganizacji i adaptacji do potrzeb rynku, co
13

ma wpływ np. na łatwość definiowania produktów bankowych i transakcji. Nie ma
w istocie znaczenia miejsce przechowywania danych, zawsze zapewniony jest do
nich dostęp z każdej aplikacji.
ekspansja technologii komunikacyjnych,
Technologie z obszaru Internetu czy telefonii cyfrowej określają na nowo sposób obsługi
klienta. To one przyczyniły się do tak burzliwego rozwoju bankowości elektronicznej i
związanych z nią nowych kanałów dystrybucji. Technologie intranetowe, poczty
elektronicznej, pracy grupowej czy zarządzania przepływami pracy zmieniają sposób
organizacji pracy w banku 5 .
Rys.1.
Źródło: www.magazyn.wsinf.edu.pl
5 www.magazyn.wsinf.edu.pl
14

Rys.2.
Źródło: www.magazyn.wsinf.edu.pl
15

Bibliografia:
1. A. Gospodarowicz, Technologie informatyczne w bankowości, Wyd. Akademii
Ekonomicznej, Wrocław 2002,
2. Praca zbiorowa pod redakcją Andrzeja Gospodarowicza, Zarządzanie bankiem
komercyjnym, Warszawa 2000,
3. Witold Chmielarz, Komputer i bank, Olympus, Warszawa 1997,
4. www.bolek.ii.pw.edu.pl ,
5. www.magazyn.wsinf.edu.pl ,
6. www.softbank.pl ,
7. www.infovide.pl ,
8. www.zryznar.republika.pl .
16

Spis rysunków:
Rys.1. Kompleksowy system bankowy .................................................................... 14
Rys.2. Schemat organizacyjny modelu systemu obsługi banku ............................... 15
17