Aleksandra Kunkiel-Kryńska Prawo konsumenckie UE – dyrektywy ...

KAMIENIE MILOWE ORZECZNICTWA
samodzielnego, a także dostatecznie wykształconego. Niemniej
jednak w sprawie Buet TS uznał, że niektóre grupy konsumentów,
do których kierowany jest dany produkt, a którzy
z różnych powodów, takich jak np. niski poziom wykształcenia,
nie są w stanie należycie zadbać o swoje interesy,
a w szczególności zrozumieć kierowanych do nich informacji,
zasługują na szczególną ochronę. Taką grupę stanowią konsumenci
dokonujący zakupów materiałów edukacyjnych przeznaczonych
w głównej mierze do nauczania zaocznego. Konsumenci
tacy są bardziej podatni na ryzyka związane
z zawieraniem umów poza lokalem przedsiębiorstwa, w tym
na ryzyko związane z elementem zaskoczenia właściwym dla
techniki sprzedaży jaką jest akwizycja.
Podsumowując, TS uznał, że w specyficznym sektorze sprzedaży
materiałów edukacyjnych poza lokalem przedsiębiorstwa
prawo konsumenta do odstąpienia od umowy, przewidziane
przez dyrektywę 85/577 w sprawie ochrony konsumentów
w odniesieniu do umów zawartych poza lokalem przedsiębiorstwa,
nie stanowi wystarczającej ochrony. Tym samym TS
nie uznał francuskiego zakazu akwizycji materiałów edukacyjnych
za nieproporcjonalny i sprzeczny z art. 30 TEWG.
Wyrok TS z 16.05.1989 r. w sprawie 382/87
R. Buet i SARL Educational Business Services (EBS)
v. Ministère public
1. Postanowieniem z 27.11.1987 r., które wpłynęło do TS
23.12.1987 r., Cour d’appel de Paris (Sąd Apelacyjny
w Paryżu) zwrócił się na podstawie art. 177 TEWG
z pytaniem prejudycjalnym w przedmiocie wykładni
art. 30 TEWG, w celu dokonania analizy zgodności
z tym artykułem przepisu zakazującego udawania się do
domu klientów, aby dokonać sprzedaży materiałów
edukacyjnych.
2. Wniosek o wydanie orzeczenia prejudycjalnego został
złożony w ramach sporu pomiędzy Ministère public oraz
panem Buet, przedstawicielem francuskiej spółki „Educational
Business Services” (dalej jako EBS). Przedstawiciele
niniejszej spółki udawali się do domów potencjalnych
klientów w celu sprzedaży im materiałów do nauki
języka angielskiego. Należy dodać, że 90% obrotów EBS
realizowano przy wykorzystaniu tej techniki marketingowej,
a pozostałe obroty realizowano za pośrednictwem
targów i wystaw.
3. Sąd francuski nałożył na pana Buet karę pozbawienia
wolności i grzywnę oraz orzekł, że EBS ponosi odpowiedzialność
cywilną z tytułu naruszenia art. 8 II ustawy
nr 72-1137 z 22.12.1972 r. o ochronie konsumentów
w związku z akwizycją domową 3 , która zakazywała udawania
się do domów potencjalnych klientów w celu
sprzedaży materiałów edukacyjnych (dalej jako ustawa
nr 72-1137). Ustawa ta pozostawała w związku z zakazem
akwizycji w celu podpisywania umów dotyczących
kursów, wprowadzonym art. 13 ustawy nr 71-556
z 12.07.1971 r. o ustanowieniu i funkcjonowaniu podmiotów
oferujących materiały do nauki w domu oraz
o reklamie i pozyskiwaniu klientów przez jednostki
prowadzące działalność edukacyjną (dalej jako ustawa
nr 71-556) 4 . Niektóre z takich jednostek naruszały
powyższe zakazy i proponowały w czasie spotkań
w domach klientów sprzedaż materiałów edukacyjnych.
4. Pan Buet, EBS oraz Ministère public wnieśli apelację. Pan
Buet argumentował, że brak nadzoru pedagogicznego ze
strony sprzedawcy powoduje, iż sprzedaż materiałów
edukacyjnych do nauki języków obcych w domach klientów
nie jest objęta zakazem przewidzianym w art. 8 II ustawy
nr 72-1137. Ponadto, pan Buet podnosił, że zakaz
akwizycji jest sprzeczny z art. 30 i n. TEWG, ponieważ
zmusza go do porzucenia efektywnej metody sprzedaży,
a tym samym wpływa na ograniczenie we Francji sprzedaży
produktów z innych państw członkowskich.
5. Cour d’appel nie podzielił argumentacji zaprezentowanej
przez pana Buet, dotyczącej zakresu zakazu akwizycji,
niemniej jednak zawiesił postępowanie i zwrócił się
z wnioskiem o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym
o zgodności z art. 30 TEWG zakazu akwizycji,
określonego w art. 13 ustawy nr 71-556 oraz art. 8 II
ustawy nr 72-1137.
(...)
Przeszkody w swobodnym
przepływie towarów
7. Zgodnie z wyrokiem TS z 15.12.1982 r. w sprawie
286/81, Postępowanie karne v. Oosthoek’s Uitgeversmaatschappij
BV, ECR 1982, s. 4575, ograniczenie importu
może nastąpić m.in. wtedy, gdy sprzedawca zostaje zmuszony
do rezygnacji ze szczególnie dla siebie korzystnej
reklamy lub techniki sprzedaży. Takie ograniczenie
importu może powstać także wtedy, gdy zakaz krajowy
odnosi się zarówno do produktów krajowych, jak
i importowanych.
(...)
9. Dlatego też krajowy zakaz udawania się do domów
potencjalnych klientów w celu sprzedaży materiałów do
nauki języków obcych z innych państw członkowskich
powinien zostać uznany za ograniczenie importu.
Uzasadnienie ograniczenia importu
potrzebą ochrony konsumentów
10. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału (zob.
wyrok TS z 20.02.1979 r. w sprawie 120/78, Rewe-Zentral
AG v. Bundesmonopolverwaltung für Branntwein,
ECR 1979, s. 649), wobec braku wspólnych uregulowań,
przeszkody w wewnątrzwspólnotowym obrocie
handlowym będące wynikiem rozbieżności w krajowych
przepisach muszą zostać zaakceptowane, pod warunkiem
że przepisy te odnoszą się w równym stopniu do
produktów krajowych i importowanych i są niezbędne
w celu zadośćuczynienia nadrzędnym wymogom dotyczącym
ochrony konsumentów i rzetelności transakcji
handlowych.
3 Dz. Urz. Republiki Francuskiej z 23.12.1972 r., s. 13348.
4 Dz. Urz. Republiki Francuskiej z 13.07.1971 r., s. 6907.
Europejski Przegląd Sądowy grudzień 2011
47