Aleksandra Kunkiel-KryÅska Prawo konsumenckie UE â dyrektywy ...

More documents

Recommendations

Info

KAMIENIE MILOWE ORZECZNICTWA samodzielnego, a także dostatecznie wykształconego. Niemniej jednak w sprawie Buet TS uznał, że niektóre grupy konsumentów, do których kierowany jest dany produkt, a którzy z różnych powodów, takich jak np. niski poziom wykształcenia, nie są w stanie należycie zadbać o swoje interesy, a w szczególności zrozumieć kierowanych do nich informacji, zasługują na szczególną ochronę. Taką grupę stanowią konsumenci dokonujący zakupów materiałów edukacyjnych przeznaczonych w głównej mierze do nauczania zaocznego. Konsumenci tacy są bardziej podatni na ryzyka związane z zawieraniem umów poza lokalem przedsiębiorstwa, w tym na ryzyko związane z elementem zaskoczenia właściwym dla techniki sprzedaży jaką jest akwizycja. Podsumowując, TS uznał, że w specyficznym sektorze sprzedaży materiałów edukacyjnych poza lokalem przedsiębiorstwa prawo konsumenta do odstąpienia od umowy, przewidziane przez dyrektywę 85/577 w sprawie ochrony konsumentów w odniesieniu do umów zawartych poza lokalem przedsiębiorstwa, nie stanowi wystarczającej ochrony. Tym samym TS nie uznał francuskiego zakazu akwizycji materiałów edukacyjnych za nieproporcjonalny i sprzeczny z art. 30 TEWG. Wyrok TS z 16.05.1989 r. w sprawie 382/87 R. Buet i SARL Educational Business Services (EBS) v. Ministère public 1. Postanowieniem z 27.11.1987 r., które wpłynęło do TS 23.12.1987 r., Cour d’appel de Paris (Sąd Apelacyjny w Paryżu) zwrócił się na podstawie art. 177 TEWG z pytaniem prejudycjalnym w przedmiocie wykładni art. 30 TEWG, w celu dokonania analizy zgodności z tym artykułem przepisu zakazującego udawania się do domu klientów, aby dokonać sprzedaży materiałów edukacyjnych. 2. Wniosek o wydanie orzeczenia prejudycjalnego został złożony w ramach sporu pomiędzy Ministère public oraz panem Buet, przedstawicielem francuskiej spółki „Educational Business Services” (dalej jako EBS). Przedstawiciele niniejszej spółki udawali się do domów potencjalnych klientów w celu sprzedaży im materiałów do nauki języka angielskiego. Należy dodać, że 90% obrotów EBS realizowano przy wykorzystaniu tej techniki marketingowej, a pozostałe obroty realizowano za pośrednictwem targów i wystaw. 3. Sąd francuski nałożył na pana Buet karę pozbawienia wolności i grzywnę oraz orzekł, że EBS ponosi odpowiedzialność cywilną z tytułu naruszenia art. 8 II ustawy nr 72-1137 z 22.12.1972 r. o ochronie konsumentów w związku z akwizycją domową 3 , która zakazywała udawania się do domów potencjalnych klientów w celu sprzedaży materiałów edukacyjnych (dalej jako ustawa nr 72-1137). Ustawa ta pozostawała w związku z zakazem akwizycji w celu podpisywania umów dotyczących kursów, wprowadzonym art. 13 ustawy nr 71-556 z 12.07.1971 r. o ustanowieniu i funkcjonowaniu podmiotów oferujących materiały do nauki w domu oraz o reklamie i pozyskiwaniu klientów przez jednostki prowadzące działalność edukacyjną (dalej jako ustawa nr 71-556) 4 . Niektóre z takich jednostek naruszały powyższe zakazy i proponowały w czasie spotkań w domach klientów sprzedaż materiałów edukacyjnych. 4. Pan Buet, EBS oraz Ministère public wnieśli apelację. Pan Buet argumentował, że brak nadzoru pedagogicznego ze strony sprzedawcy powoduje, iż sprzedaż materiałów edukacyjnych do nauki języków obcych w domach klientów nie jest objęta zakazem przewidzianym w art. 8 II ustawy nr 72-1137. Ponadto, pan Buet podnosił, że zakaz akwizycji jest sprzeczny z art. 30 i n. TEWG, ponieważ zmusza go do porzucenia efektywnej metody sprzedaży, a tym samym wpływa na ograniczenie we Francji sprzedaży produktów z innych państw członkowskich. 5. Cour d’appel nie podzielił argumentacji zaprezentowanej przez pana Buet, dotyczącej zakresu zakazu akwizycji, niemniej jednak zawiesił postępowanie i zwrócił się z wnioskiem o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym o zgodności z art. 30 TEWG zakazu akwizycji, określonego w art. 13 ustawy nr 71-556 oraz art. 8 II ustawy nr 72-1137. (...) Przeszkody w swobodnym przepływie towarów 7. Zgodnie z wyrokiem TS z 15.12.1982 r. w sprawie 286/81, Postępowanie karne v. Oosthoek’s Uitgeversmaatschappij BV, ECR 1982, s. 4575, ograniczenie importu może nastąpić m.in. wtedy, gdy sprzedawca zostaje zmuszony do rezygnacji ze szczególnie dla siebie korzystnej reklamy lub techniki sprzedaży. Takie ograniczenie importu może powstać także wtedy, gdy zakaz krajowy odnosi się zarówno do produktów krajowych, jak i importowanych. (...) 9. Dlatego też krajowy zakaz udawania się do domów potencjalnych klientów w celu sprzedaży materiałów do nauki języków obcych z innych państw członkowskich powinien zostać uznany za ograniczenie importu. Uzasadnienie ograniczenia importu potrzebą ochrony konsumentów 10. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału (zob. wyrok TS z 20.02.1979 r. w sprawie 120/78, Rewe-Zentral AG v. Bundesmonopolverwaltung für Branntwein, ECR 1979, s. 649), wobec braku wspólnych uregulowań, przeszkody w wewnątrzwspólnotowym obrocie handlowym będące wynikiem rozbieżności w krajowych przepisach muszą zostać zaakceptowane, pod warunkiem że przepisy te odnoszą się w równym stopniu do produktów krajowych i importowanych i są niezbędne w celu zadośćuczynienia nadrzędnym wymogom dotyczącym ochrony konsumentów i rzetelności transakcji handlowych. 3 Dz. Urz. Republiki Francuskiej z 23.12.1972 r., s. 13348. 4 Dz. Urz. Republiki Francuskiej z 13.07.1971 r., s. 6907. Europejski Przegląd Sądowy grudzień 2011 47
KAMIENIE MILOWE ORZECZNICTWA 11. Wprowadzenie przez Francję zakazu akwizycji materiałów edukacyjnych było, niewątpliwie, motywowane celem ochrony konsumentów przed nieprzemyślanym zakupem. Jednak, zgodnie z orzecznictwem Trybunału (zob. w szczególności wyrok TS z 14.07.1988 r. w sprawie 407/85, 3 Glocken GmbH i Gertraud Kritzinger v. USL Centro-Sud i Provincia autonoma di Bolano, ECR 1988, s. 4233), takie krajowe regulacje muszą być proporcjonalne do zakładanego celu. Jeżeli państwo członkowskie, aby osiągnąć te same cele, może uczynić użytek ze środków o charakterze mniej restrykcyjnym, to powinno wybrać takie środki. 12. Akwizycja domowa naraża potencjalnych klientów na ryzyko dokonania nieprzemyślanego zakupu. Co do zasady, w celu ochrony przed takim ryzykiem wystarczające jest zapewnienie, że kupujący mają prawo do odstąpienia od umowy zawartej w ich domu. 13. Należy jednak podkreślić, że ryzyko nieprzemyślanego zakupu jest zwiększone przez szczególny charakter akwizycji domowej, dotyczącej szkoleń i materiałów edukacyjnych. Potencjalni kupujący często należą do grup osób, które z różnych względów są gorzej wykształcone i zamierzają uzupełnić swoje braki w edukacji. Takie grupy osób mogą być szczególnie podatne na namowy i argumentację akwizytorów o poprawie perspektyw zatrudnienia dzięki rozprowadzanym przez nich materiałom edukacyjnym (...). 14. Należy podkreślić, że szczególny charakter materiałów edukacyjnych powoduje, iż nieprzemyślany zakup naraża kupującego nie tylko na szkodę materialną. Zakup nieodpowiedniego materiału edukacyjnego lub materiału o niskiej jakości może narazić na szwank szanse konsumenta na dalsze prawidłowe szkolenie (...). 15. W tych okolicznościach prawodawca krajowy może uznać, że prawo konsumenta do odstąpienia od umowy nie stanowi wystarczającej jego ochrony, a tym samym, iż konieczne jest zakazanie akwizycji domowej w prawie krajowym. 16. Ponadto, zgodnie z dyrektywą 85/577 w sprawie ochrony konsumentów w odniesieniu do umów zawartych poza lokalem przedsiębiorstwa, państwa członkowskie są obowiązane zapewnić, że konsumentowi przysługuje prawo odstąpienia od umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa. Natomiast, zgodnie z art. 8 <strong>dyrektywy</strong> 85/577, nie stanowi ona przeszkody dla wprowadzenia lub utrzymania w mocy przez państwa członkowskie bardziej korzystnych przepisów ochrony konsumentów w dziedzinie objętej niniejszą dyrektywą. Ponadto, w ostatnim motywie preambuły <strong>dyrektywy</strong> 85/577 stwierdzono, że państwom członkowskim pozostawia się swobodę utrzymania lub wprowadzenia całkowitego bądź częściowego zakazu zawierania umów poza lokalem przedsiębiorstwa, jeśli, ich zdaniem, takie działania leżą w interesie konsumentów. 17. W tych okolicznościach, w odpowiedzi na pytanie skierowane przez sąd krajowy, należy stwierdzić, że stosowanie do importowanych produktów zakazu akwizycji w odniesieniu do materiałów edukacyjnych, takiego jak wprowadzony przepisami ustawy o ochronie konsumentów w związku z akwizycją domową, nie jest sprzeczne z art. 30 TEWG. W przedmiocie kosztów 18. Koszty poniesione przez rządy Francji, Danii oraz przez Komisję nie podlegają zwrotowi. Dla stron postępowania przed sądem krajowym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed tym sądem; do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Z powyższych względów Trybunał (piąta izba) orzekł, co następuje: Stosowanie do importowanych towarów zakazu akwizycji w odniesieniu do materiałów edukacyjnych, wprowadzonego prawem krajowym, nie jest sprzeczne z art. 30 TEWG. Biuro reklamy Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o. Izabela Orłowska, tel. 22 535 83 07, e-mail: iorlowska@wolterskluwer.pl 48 Europejski Przegląd Sądowy grudzień 2011
Page 1: KAMIENIE MILOWE ORZECZNICTWA Aleksa

Aleksandra Kunkiel-KryÅska Prawo konsumenckie UE â dyrektywy ...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?

Aleksandra Kunkiel-KryÅska Prawo konsumenckie UE â dyrektywy ...