DENTAL TRIBUNE

2
Perspektywy
ENDO TRI BU NE Po lish Edi tion
Usuwanie złamanych narzędzi –
opis przypadków klinicznych
Rafaël Michiels, Belgia
Złamane narzędzia wewnątrz
kanału stanowią wyzwanie dla
każdego endodonty. Poziom
trudności w ich usuwaniu waha
się w zakresie od zaskakująco łatwego
do całkowicie niemożliwego.
Rezultat kliniczny leczenia
przypadków ze złamanymi narzędziami
zależy od kilku czynników,
takich jak umiejscowienie
3 4
instrumentu w kanale, rodzaju
materiału, rodzaju instrumentu
i anatomia zęba.
Niepowodzenia związane z
usuwaniem złamanych narzędzi
nie wiążą się automatycznie z niepowodzeniem
ostatecznego leczenia
zęba. Operator może wciąż starać
się ominąć złamany instrument,
5 6 7
wybrać metodę chirurgiczną leczenia
lub poczekać i obserwować ząb.
Jednak, działając wg zasady „kto
nie ryzykuje, ten nie wygrywa”,
trzeba zawsze przynajmniej spróbować
usunąć z kanału złamane narzędzie.
Ryc. 3: Jedno ze złamanych narzędzi. · Ryc. 4: Dopasowane ćwieki gutaperkowe. · Ryc. 5: Komora zęba po wypełnieniu kanałów gutaperką.·
Ryc. 6: Zdjęcie rtg po ostatecznym wypełnieniu (technika równoległa). · Ryc. 7: Zdjęcie rtg po ostatecznym wypełnieniu (projekcja skośna).
8 9
10 11
12 13
Ryc. 8: Zdjęcie diagnostyczne przedstawiające złamane narzędzie ok. 5 mm od wierzchołka.
· Ryc. 9: Złamane narzędzie. · Ryc. 10: Złamane narzędzie po usunięciu. · Ryc. 11:
Określanie długości roboczej. · Ryc. 12: Głębokie rozdzielenie kanałów w części wierzchołkowej.
· Ryc. 13: Dopasowanie ćwieków gutaperkowych.
Przypadek 1
Do naszego gabinetu została
skierowana 27-letnia kobieta.
Była ogólnie zdrowa
i zgodnie ze skalą Amerykańskiego
Towarzystwa
Anestezjologicznego
(ASA) uzyskała ocenę 1
pkt. Z powodu zapalenia
ozębnej przywierzchołkowej
pacjentka miała nieznacznie
nasilone objawy
kliniczne zęba #30 (46).
Została poinformowana
przez kierującego ją dentystę,
że w jej zębie znajduje
się złamany instrument
i aby umożliwić prawidłowe
wyleczenie zęba, w
pierwszej kolejności trzeba usunąć
narzędzie.
Przed rozpoczęciem leczenia
wykonano aktualne zdjęcie diagnostyczne.
W tym wypadku badanie
radiologiczne (Ryc. 1) wykazało
nie jeden, lecz 2 złamane narzędzia
w korzeniu mezjalnym – po
jednym w każdym z kanałów mezjalnych.
Następnie na ząb założono
koferdam i usunięto wypełnienie z
korony zęba. Uzyskano dostęp do
kanałów w linii prostej. Jest to niezbędne
w celu odsłonięcia i wizualizacji
złamanego narzędzia. Do
powiększenia ujść kanałów mezjalnych
zastosowano wiertła Gates-Glidden
(DENTSPLY Maillefer).
Po odsłonięciu instrumentu w
kanale mezjalnym policzkowym
zmodyfikowano wiertło Gates
Glidden nr 3 poprzez usunięcie jego
wierzchołka (Ryc. 2). W ten sposób
udało się uzyskać „agresywne”
wiertło, które umożliwiło opiłowanie
złamanego narzędzia. Po tej
operacji instrument stał się dobrze
widoczny (Ryc. 3). Następnie zastosowano
ultradźwięki, aby poluzować
złamany fragment. Użyto do
tego celu końcówki ProUltra tips
(DENTSPLY Maillefer) wykonanej
z azotku cyrkonu i tytanu.
1 2
Ryc. 1: Zdjęcie diagnostyczne przedstawia 2 złamane narzędzia w korzeniu mezjalnym. ·
Ryc. 2: Zmodyfikowane wiertło Gates-Glidden stosowane w celu opiłowania złamanego narzędzia.
Ok. 1,5 godz. po rozpoczęciu leczenia
fragment został poluzowany,
ale nadal tkwił w kanale. Postanowiliśmy
pozostawić go na
miejscu i umówić pacjentkę na kolejną
wizytę. Do części koronowej
kanałów mezjalnych wprowadzono
pastę z wodorotlenku wapnia
(UltraCal XS, Ultradent), a ząb
został zabezpieczony cementem
szkło-jonomerowym (Fuji IX GP
Fast, GC) i kulką z waty.
Podczas następnej wizyty ząb
został ponownie odizolowany od
środowiska jamy ustnej i otwarty.
Wodorotlenek wapnia usunięto
przy pomocy 10% kwasu cytrynowego
i pasywnych ultradźwięków
końcówką IRRISAFE tip (Satelec).
Po raz kolejny zastosowano ultradźwięki.
Po 5 min z kanału mezjalnego
policzkowego został usunięty
fragment narzędzia. Po kolejnych
5 min usunięto złamany fragment
z kanału mezjalnego językowego.
Podczas, gdy usuwanie instrumentu
z kanału mezjalnego policzkowego
było bardzo czasochłonne,
usuniecie narzędzia z kanału mezjalnego
językowego było zaskakująco
łatwe. To jasno uwydatnia
wspomniany zakres stopnia trudności
usuwania złamanych instrumentów.
Po usunięciu obu narzędzi wyznaczono
długość roboczą w kanałach
mezjalnych przy pomocy endometru
(Root ZX Mini, Morita).
Stworzono tor wprowadzania narzędzia
i kanały mezjalne zostały
wstępnie opracowane przy pomocy
ProTaper S1 (DENTSPLY Maillefer).
Kanały zostały obficie przepłukane
3% podchlorynem sodu.
Następnie usunięto gutaperkę z kanału
dystalnego przy pomocy narzędzia
ProFile rozmiaru 25.06
(DENTSPLY Maillefer) z prędkością
obrotową 500 rpm, stosując X-
smart Easy endodontic motor
(DENTSPLY Maillefer). Do
zmiękczenia gutaperki nie było konieczne
użycie środków chemicznych.
Ścianki kanału zostały
14 15
oczyszczone przy pomocy Micro-
Debriders (DENTSPLY Maillefer)
w celu usunięcia pozostałości gutaperki.
Wszystkie kanały opracowano
narzędziami ProFile do rozmiaru
40.06. Ostateczne opracowanie
części wierzchołkowej wykonano
przy pomocy K-Flexo files
(DENTSPLY Maillefer). Warstwę
mazistą usunięto poprzez płukanie
kanału 10% kwasem cytrynowym.
Do ostatniego płukania zastosowano
sterylną sól fizjologiczną.
Dopasowano ćwieki gutaperkowe
o odpowiednim stopniu rozbieżności
(Ryc. 4) i sprawdzono ich zaklinowanie
w kanale. Jako uszczelniacz
zastosowano Topseal (DEN-
TSPLY Maillefer).
Wypełnienie kanałów wykonano
metodą kondensacji ciągłej
fali (continuous wave of condensation
technique) przy pomocy Elements
Obturation Unit (SybronEndo).
Po wypełnieniu kanałów
(Ryc. 5) wykonano wypełnienie
tymczasowe z cementu szkło-jonomerowego
(Fuji IX GP Fast). Zdjęcia
rtg po ostatecznym wypełnieniu
(Ryc. 6, 7) zrobiono w projekcji
skośnej i metodą równoległą. Na
zdjęciach widać 2 całkowicie oddzielne
kanały mezjalne, a to oznacza,
że zabieg usunięcia złamanych
instrumentów z tych kanałów zakończył
się sukcesem. Rokowanie
w tym przypadku było pomyślne i
pacjentka została skierowana z powrotem
do lekarza prowadzącego
w celu ostatecznej odbudowy korony.
Przypadek 2
Do naszego gabinetu został
skierowany 19-letni mężczyzna.
Był on ogólnie zdrowy, jego stan
oceniono na 1 pkt. w skali ASA.
Dentysta, który skierował pacjenta,
podczas wykonywania zabiegu leczenia
endodontycznego zęba #4
(15) złamał w kanale wąski instrument
– zgodnie ze skierowaniem
najprawdopodobniej pilnik K rozmiar
10 lub 15. Leczenie było niezbędne
z powodu urazu, któremu
Ryc. 14: Wypełnienie części wierzchołkowej gutaperką. · Ryc. 15: Komora zęba po całkowitym
wypełnieniu gutaperką.