Prewencja i rehabilitacja nr 1/2005

q krajowe rozwiązania w zakresie urazów przy pracy
q globalizacja, okresowe i dorywcze zatrudnienie
q interdyscyplinarne podejście do rehabilitacji,
prewencji i odszkodowań q krajowe rozwiązania
w zakresie bhp.
Podsumowując VI Międzynarodowy Kongres
– Urazy przy Pracy, Prewencja, Rehabilitacja,
Odszkodowania, należy stwierdzić, iż znaczna
część referatów wygłoszonych podczas obrad
dotyczyła wyzwań, jakie globalizacja gospodarki
światowej, liberalizacja handlu, pojawianie się
nowych form zatrudnienia oraz stosowanie nowoczesnych
technologii stawiają systemom prewencji,
rehabilitacji i odszkodowań. Na podstawie
wspomnianych wystąpień sformułować można
następujące wnioski:
r globalizacja gospodarki światowej wpływa
na wzrost znaczenia rachunku kosztów zarówno
w działalności instytucji ubezpieczeniowych, jak
i przedsiębiorstw, powodując, iż zdolność do podejmowania
decyzji w zakresie prewencji, rehabilitacji
i odszkodowań znajduje się pod stałą presją
gospodarczą, zmierzającą w kierunku obniżenia
kosztów pracy i zapewnienia konkurencyjności
produkowanych towarów i usług oraz przyciągania
inwestycji;
r współczesne systemy prewencji i odszkodowań
odnoszą się głównie do dużych zakładów
pracy i standardowych zawodów, podczas gdy
często poza zasięgiem tych systemów znajduje się
rosnąca liczba osób odchodzących od pracy w pełnym
wymiarze czasu pracy, pracujących w domu
(telepraca), zleceniobiorców, pracowników kontraktowych,
samozatrudniających się oraz małych
zakładów pracy.
treści wygłoszonych podczas kongresu referatów
wynika, iż tendencja do obniżania kosz-
Z
tów przez instytucje ubezpieczeniowe dotyczy
wyłącznie kwestii odszkodowań i jest znacznie
silniejsza w USA, Kanadzie i Australii niż w krajach
Unii Europejskiej.
W większości krajów UE obowiązują ogólnokrajowe
systemy ubezpieczenia wypadkowego,
obejmujące większość sektorów gospodarki.
W USA, Kanadzie i Australii systemy ubezpieczenia
wypadkowego znajdują się natomiast w gestii poszczególnych
stanów lub prowincji, co dodatkowo
tworzy wewnątrzkrajową presję na obniżkę kosztów
w celu zwiększenia konkurencyjności 4 . Tendencji
tej nie obserwuje się natomiast w stosunku
do nakładów na świadczenia rzeczowe z ubezpieczenia
wypadkowego, tj. prewencję i rehabilitację.
Wprost przeciwnie, nakłady te w wymienionych
krajach stale wzrastają. W tym kontekście, w odniesieniu
do Polski, niepokój budzi obserwowane
szczególnie od 2004 r. zmniejszanie się nakładów
na tzw. prewencję rentową, a zwłaszcza nikłe nakłady
na prewencję wypadkową. Na 2005 r. zaplanowano
bowiem w Polsce wydatki na prewencję
wypadkową w wysokości zaledwie 1 250 tys. zł, co
stanowi około 0,03% wydatków z funduszu wypadkowego,
podczas gdy np. we Francji i Niemczech
wydatki te sięgają setek milionów euro, co stanowi
od 4,6% do 8% ogółu wydatków z ubezpieczenia
wypadkowego.
Tendencje dotyczące zmian struktury i form
zatrudnienia obserwuje się także w naszym kraju.
Szczególny niepokój budzi fakt, iż pracodawcy
– w celu obniżenia kosztów pracy przez ograniczenie
konieczności realizacji obowiązków wynikających
z zapewnienia warunków bhp, z których
muszą się wywiązywać w stosunku do pracowników
zatrudnionych na podstawie umowy o pracę
– wynajmują jednoosobowe firmy (pracowników
samozatrudniających się) lub zlecają wykonywanie
prac w ramach telepracy w ramach umów
cywilnoprawnych.
Problemy i wyzwania dotyczące urazów przy
pracy, stojące przed systemami prewencji, rehabilitacji
i odszkodowań, jako nadal aktualne
będą zapewne poruszane podczas kolejnego
kongresu, który odbędzie się w czerwcu 2006 r.
w Hongkongu.
Jan Rzepecki
Centralny Instytut Ochrony Pracy
4 W poszczególnych stanach lub prowincjach USA, Australii
i Kanady obowiązują zróżnicowane wysokości świadczeń pieniężnych
z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.
16
PREWENCJA I REHABILITACJA 1/2005