podstawy - Sklep Internetowy WSiP

Barbara Feist Teresa Kulikowska-Jakubik Małgorzata Richter
F ryzjerstwo
podstawy

Spis treści
1. Wyposażenie salonu fryzjerskiego ...................................................... 8
1.1. Charakterystyka salonu ................................................................ 8
1.2. Stanowisko pracy ....................................................................... 10
1.3. Narzdzia fryzjerskie ................................................................... 11
1.4. Przybory fryzjerskie ................................................................... 14
1.5. Aparaty fryzjerskie ..................................................................... 15
1.6. Bielizna fryzjerska ...................................................................... 17
1.7. Zastosowanie komputera w salonie ........................................... 17
1.8. Bezpieczestwo pracy a narzdzia, przybory i aparaty .............. 18
2. Obsługa klienta ................................................................................ 20
2.1. Komunikacja ............................................................................. 21
2.2. Zasady rozmowy z klientem ...................................................... 22
2.3. Wywiad z klientem .................................................................... 23
3. Podstawowe pojęcia technologiczne ............................................... 25
4. Pielęgnacja włosów .......................................................................... 27
4.1. Charakterystyka zabiegów pielgnacyjnych ................................ 27
4.2. Podstawowe czynnoci pielgnacyjne ........................................ 28
4.3. Mycie wosów i skóry gowy ...................................................... 28
4.4. Mechanizm mycia wosów ........................................................ 32
4.5. Oczyszczanie wosów za pomoc rodków specjalnych ............. 32
4.6. Charakterystyka zabiegów ochronnych, kondycjonujcych
i regenerujcych ........................................................................ 33
4.7. Zabiegi pielgnacyjne dla wosów normalnych .......................... 34
4.8. Zabiegi pielgnacyjne dla wosów suchych i zniszczonych ......... 35
4.9. Zabiegi pielgnacyjne dla wosów przetuszczajcych si ........... 36
4.10. Zabiegi pielgnacyjne dla wosów farbowanych,
rozjanianych i po trwaej ondulacji ........................................... 37
4.11. Masa gowy .............................................................................. 38
5. Strzyżenie włosów ............................................................................. 43
5.1. Strzyenie – pojcie i cele ......................................................... 43
5.1.1. Narzdzia, przybory i aparaty do strzyenia wosów .......... 44
5.2. Sposoby strzyenia wosów ........................................................ 48
5.3. Metody strzyenia wosów ......................................................... 49
5.4. Planowanie strzyenia ............................................................... 49
5.5. Etapy strzyenia ......................................................................... 50
5.6. Podzia wosów do strzyenia .................................................... 50
5.7. Pasmo pamici, kty projekcji i linia strzyenia .......................... 53
5.8. Podstawowe techniki strzyenia wosów .................................... 54
5.9. Techniki uzupeniajce strzye ................................................. 57
5.10. Strzyenie grzywek .................................................................... 59
5.11. Podzia strzye mskich ........................................................... 61
5.12. Formy strzye damskich ........................................................... 63
5.13. Podzia strzye damskich ......................................................... 64
5.14. Strzyenie brody i wsów .......................................................... 69
5.15. Wykorzystanie urnala przy doborze fryzury .............................. 69
5.16. Bdy popeniane przy strzyeniach ........................................... 70
6. Nietrwałe przekształcenie struktury włosów .................................... 71
6.1. Ondulacja wodna i jej cele ........................................................ 71
6.1.1. Narzdzia, przybory i rodki potrzebne
do wykonania ondulacji wodnej ..................................... 71
6.1.2. Zmiany zachodzce przy nietrwaym przeksztaceniu
wosa podczas ondulacji wodnej ..................................... 72
6.1.3. Techniki ondulacji wodnej .............................................. 72
6.2. Ondulacja fenowa ..................................................................... 77
6.3. Ondulacja elazkowa ................................................................ 79
6.3.1. Zmiany w budowie wosów przy nietrwaym
przeksztaceniu podczas ondulacji elazkowej ................ 79
6.3.2. Narzdzia i przybory stosowane przy ondulacji
elazkowej ..................................................................... 79
6.3.3. Zabiegi wchodzce w skad ondulacji elazkowej ........... 79
6.4. Preparaty uywane do stylizacji, ukadania i utrwalania
wosów ...................................................................................... 88
7. Trwałe przekształcenie struktury włosów ......................................... 89
7.1. Wiadomoci wstpne ................................................................ 89
7.2. Trwaa ondulacja ....................................................................... 89
7.3. Rodzaje trwaej ondulacji i ich charakterystyka .......................... 90
7.4. Etapy trwaej ondulacji .............................................................. 92
7.5. Konsultacja z klientem przed wykonaniem trwaej ondulacji ...... 92
7.6. Diagnoza wosów ...................................................................... 93
7.7. Przygotowanie stanowiska pracy do zabiegu .............................. 94
7.8. rodki ochrony stosowane przy zabiegu trwaej ondulacji .......... 95
7.9. Przygotowanie wosów do trwaej ondulacji ............................... 95
7.10. Przeciwwskazania do wykonywania trwaej ondulacji ................ 95
7.11. Zasady i techniki nawijania wosów na waki ............................. 96
7.12. Aplikacja rodka ondulujcego ................................................. 100
7.13. Ustalenie czasu dziaania pynu i kontrola skrtu ..................... 101
7.14. Czynnoci poprzedzajce utrwalanie wosów .......................... 102
7.15. Utrwalenie wosów ................................................................... 103
7.16. Zabiegi kocowe ..................................................................... 104
5

7.17. Pielgnacja wosów po wykonaniu trwaej ondulacji ................. 105
7.18. Zmiany zachodzce we wosach w czasie trwaego
przeformowania odygi wosa ................................................... 106
7.19. Zasady obowizujce przy wykonywaniu trwaej
ondulacji ................................................................................. 107
7.20. Bdy popeniane przy trwaej ondulacji i przyczyny
ich powstawania ...................................................................... 107
7.21. Chemiczne prostowanie wosów .............................................. 108
7.22. Trwaa stylizacja ....................................................................... 109
8. Rozjaśnianie włosów ....................................................................... 111
8.1. Pojcie rozjaniania wosów .................................................... 111
8.2. Narzdzia, przybory i rodki stosowane do rozjaniania ........... 112
8.3. rodki ochrony stosowane przy zabiegu rozjaniania
wosów ..................................................................................... 112
8.4. Diagnostyka wosa oraz przeciwwskazania do wykonania
zabiegu .................................................................................... 113
8.5. Zabiegi rozjaniajce ................................................................ 113
8.6. Rozjanianie caego porostu ...................................................... 115
8.7. Rozjanianie odrostów ............................................................. 116
8.8. Klasyczne i alternatywne techniki rozjaniania pasemek ............ 116
8.9. Technologiczny przebieg rozjaniania ....................................... 121
8.9.1. Czynnoci wstpne przed przystpieniem
do rozjaniania .............................................................. 121
8.9.2. Przygotowanie preparatów rozjaniajcych .................... 121
8.9.3. Schemat nakadania mieszanki rozjaniajcej ................. 122
8.9.4. Czas i kontrola rozjaniania ............................................ 123
8.9.5. Czynnoci po zabiegu rozjaniania ................................. 124
8.10. Tonowanie wosów ................................................................... 124
8.11. Zmiany zachodzce we wosach w czasie rozjaniania .............. 125
8.12. Bdy popeniane przy rozjanianiu .......................................... 125
8.13. Pielgnacja wosów po rozjanianiu ........................................... 126
9. Farbowanie włosów ......................................................................... 128
9.1. Podstawowe pojcia zwizane z farbowaniem .......................... 128
9.2. Diagnoza wosów ..................................................................... 130
9.3. Przeciwwskazania do wykonania farbowania wosów ............... 132
9.4. rodki ochrony stosowane przy zabiegu farbowania wosów ..... 132
9.5. Rodzaje farbowania wosów ...................................................... 133
9.6. Kolor wyjciowy i kocowy ....................................................... 134
9.7. Zmiany zachodzce we wosach w czasie farbowania .............. 134
9.8. Etapy farbowania wosów ......................................................... 135
9.8. Czynnoci wstpne przed przystpieniem do farbowania ......... 135
9.10. Zabiegi wstpne wykonywane przed farbowaniem wosów ...... 136
9.11. Przygotowanie preparatów barwicych .................................... 138
9.12. Podstawowy schemat nakadania mieszanki farbujcej ........... 139
9.13. Czas i kontrola zabiegu farbowania ........................................ 140
9.14. Czynnoci po zabiegu farbowania .......................................... 141
9.15. Farbowanie caego porostu ..................................................... 141
9.16. Farbowanie wosów siwych i szpakowatych ............................ 142
9.17. Farbowanie pasemek .............................................................. 143
9.18. Farbowanie panelowe ............................................................ 146
9.19. Baleja ................................................................................... 147
9.20. Barwienie za pomoc rodków nietrwaych ............................ 148
9.21. Tonowanie koloru .................................................................. 149
9.22. Bdy popeniane podczas farbowania wosów ....................... 150
9.23. Pielgnacja wosów po farbowaniu ......................................... 151
10. Badanie włosów ............................................................................ 153
10.1. Uszkodzenia wosów .............................................................. 153
10.2. Badanie wosów metod organoleptyczn .............................. 154
10.3. Badanie wosów za pomoc mikrokamery .............................. 155
10.4. Pierwiastkowe badanie wosów .............................................. 155
11. Układanie włosów ......................................................................... 157
11.1. Sposoby czesania fryzur ......................................................... 157
11.2. Klasykacja uczesa ............................................................... 158
11.3. Upicia .................................................................................. 158
11.4. Przeduanie i zagszczanie wosów ....................................... 161
11.5. Ozdoby i akcesoria do dekoracji wosów ............................... 162
12. Wyroby z włosów. Perukarstwo ..................................................... 164
12.1. Charakterystyka peruk ........................................................... 165
12.2. Tupety i treski ......................................................................... 166
12.3. Sposoby wykonania wyrobów z wosów ................................ 166
12.4. Pielgnacja wyrobów perukarskich ........................................ 168
13. Budowa i właściwości włosa ......................................................... 170
13.1. Budowa biaek ....................................................................... 170
13.2. Budowa wosa ....................................................................... 170
13.2.1. Korze wosa ............................................................. 172
13.2.2. odyga wosa ............................................................. 173
13.3. Barwa wosa .......................................................................... 174
13.4. Waciwoci wosa .................................................................. 175
14. Związki nieorganiczne i organiczne stosowane we fryzjerstwie ... 177
14.1. Woda i jej zastosowanie we fryzjerstwie ................................. 177
14.1.1. Budowa chemiczna i waciwoci zyczne wody ........ 177
14.1.2. Rodzaje wody ............................................................ 178
6

14.1.3. Twardo wody i sposoby jej usuwania ....................... 178
14.1.4. Wpyw skadu chemicznego wody na wosy
i preparaty fryzjerskie ................................................ 179
14.2. Kwasy i zasady ........................................................................ 180
14.2.1. Budowa i waciwoci chemiczne kwasów i zasad ...... 180
14.2.2. Odczyn wodnych roztworów kwasów i zasad ............ 180
14.2.3. Dziaanie kwasów i zasad na wosy ............................ 181
14.2.4. Zobojtnianie, czyli neutralizacja ............................... 182
14.2.5. Zastosowanie wybranych kwasów i zasad .................. 182
14.3. Nadtlenek wodoru i jego roztwory .......................................... 183
14.3.1. Budowa chemiczna i waciwoci nadtlenku
wodoru ..................................................................... 183
14.3.2. Roztwory nadtlenku wodoru i ich zastosowanie
we fryzjerstwie .......................................................... 183
14.3.3. Dziaanie roztworów nadtlenku wodoru
na struktur wosa i skór gowy ................................ 184
14.3.4. Przechowywanie nadtlenku wodoru .......................... 184
13.3.5. Rozcieczanie nadtlenku wodoru ................................ 184
14.4. Skadniki mineralne ................................................................ 185
14.5. Wglowodory ........................................................................ 186
14.5.1. Budowa i waciwoci alkanów .................................. 186
14.5.2. Dziaanie wglowodorów na wosy i skór gowy ........ 186
14.5.3. Zastosowanie wglowodorów we fryzjerstwie ............ 187
14.6. Alkohole ................................................................................ 187
14.6.1. Podzia alkoholi ......................................................... 188
14.6.2. Zastosowanie wybranych alkoholi we fryzjerstwie ...... 189
14.7. Kwasy karboksylowe .............................................................. 190
14.7.1. Kwasy tuszczowe ...................................................... 190
14.7.2. Hydroksykwasy .......................................................... 191
14.7.3. Kwas tioglikolowy ...................................................... 191
14.8. Estry ...................................................................................... 191
14.8.1. Tuszcze ..................................................................... 191
14.8.2. Woski ........................................................................ 192
14.9. Jednofunkcyjne pochodne wglowodorów
zawierajce azot .................................................................... 193
15. Substancje pochodzenia naturalnego w preparatach
fryzjerskich .................................................................................. 194
15.1. Witaminy ............................................................................... 194
15.1.1. Witaminy rozpuszczalne w tuszczach ........................ 194
15.1.2. Witaminy rozpuszczalne w wodzie ............................ 195
15.2. Roliny stosowane do pielgnacji wosów ............................... 195
15.3. Barwniki rolinne i ich dziaanie ............................................. 198
15.4. Ceramidy rolinne i fosfolipidy ............................................... 199
15.5. Aminokwasy i biaka ............................................................... 199
15.5.1. Aminokwasy ............................................................... 199
15.5.2. Biaka ........................................................................ 200
15.6. Wglowodany i ich pochodne ................................................ 200
15.6.1. Wglowodany ............................................................ 200
15.6.2. Pochodne wglowodanów ......................................... 201
16. Preparaty fryzjerskie ..................................................................... 202
16.1. rodki powierzchniowo czynne .............................................. 202
16.1.1. Podzia i charakterystyka rodków
powierzchniowo czynnych (SPC) .............................. 203
16.1.2. Zastosowanie SPC ...................................................... 204
16.1.3. Porównanie myde i detergentów ............................... 204
16.2. Formy wystpowania preparatów fryzjerskich ......................... 204
16.2.1. Podzia roztworów ..................................................... 204
16.2.2. Emulsje ....................................................................... 205
16.2.3. Piany ......................................................................... 206
16.2.4. Aerozole .................................................................... 206
16.3. Szampony .............................................................................. 206
16.3.1. Rodzaje szamponów .................................................. 207
16.3.2. Skad szamponów detergentowych ............................ 208
16.4. Preparaty do pielgnacji wosów ............................................ 210
16.4.1. Substancje aktywne stosowane w preparatach
pielgnacyjnych ........................................................ 210
16.4.2. Skad preparatów pielgnacyjnych ............................. 211
16.4.3. Formy wystpowania preparatów pielgnacyjnych ..... 211
16.5. Preparaty do ukadania wosów .............................................. 211
16.5.1. rodki utrwalajce ..................................................... 211
16.5.2. rodki do ukadania oraz prasowania wosów ............. 212
16.6. Preparaty do trwaej ondulacji ................................................ 212
16.6.1. Rodzaje reduktorów .................................................. 213
16.6.2. Rodzaje utleniaczy ..................................................... 213
16.7. Preparaty do rozjaniania i odbarwiania wosów ..................... 214
16.8. Preparaty do barwienia wosów .............................................. 216
16.8.1. Farby nietrwae .......................................................... 216
16.8.2. Farby pótrwae .......................................................... 216
16.8.3. Farby trwae .............................................................. 217
16.8.4. Inne preparaty do koloryzacji wosów ......................... 219
Literatura ............................................................................................ 220
Skorowidz ............................................................................................ 221
7

Wyposażenie
salonu
fryzjerskiego
1.1. Charakterystyka salonu
Jeszcze do niedawna w powszechnym uyciu byo okrelenie
zakad fryzjerski, dzi na ogó uywa si terminu salon, chocia
w przepisach prawnych nadal obowizuje nazwa zakad. Taka
zmiana nazwy wiadczy o zmianie nastawienia i pozycji, jak
zajmuje zawód fryzjera w wiadomoci wspóczesnego klienta
oraz na rynku usug bezporednich.
Salon fryzjerski to okrelenie duego, eleganckiego zakadu
usugowego wyszej kategorii.
Taka denicja zobowizuje placówki do podnoszenia standardu
wyposaenia oraz speniania cile okrelonych wymogów
formalnych wynikajcych z przepisów prawa.
8

Od kiedy Polska staa si penoprawnym czonkiem Unii Europejskiej
(1 maja 2004 r.), nastpio wiele zmian w przepisach
dotyczcych funkcjonowania zakadów fryzjerskich. Do podstawowych
dokumentów w tej dziedzinie zaliczy naley:
Rozporzdzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia
26 wrzenia 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczestwa
i higieny pracy z póniejszymi zmianami,
Rozporzdzenie Ministra Zdrowia z dnia 17 lutego 2004 r.
w sprawie szczegóowych wymaga sanitarnych, jakim powinny
odpowiada zakady fryzjerskie, kosmetyczne, tatuau
i odnowy biologicznej.
Projekt zakadu powinien by zaopiniowany przez uprawnionych
rzeczoznawców budowlanych, a take spenia wymogi
zwizane z bezpieczestwem i higien pracy, warunkami
higieniczno-sanitarnymi i ochron przeciwpoarow, aby zapewni:
bezpieczestwo ludzi i mienia;
odpowiednie warunki higieniczno-zdrowotne;
bezpieczestwo poarowe;
bezpieczestwo rodowiska naturalnego;
dobre warunki uytkowe;
dostpno wiadczonych usug dla osób niepenosprawnych.
Nowoczesne zakady fryzjerskie projektuje si zgodnie z zasadami
ergonomii – nauki zajmujcej si tworzeniem jak najlepszych
(optymalnych) warunków pracy dostosowanych do
zycznych i psychicznych potrzeb czowieka.
Zgodnie z przepisami zakad fryzjerski powinien si znajdowa
w odrbnym budynku lub lokalu albo stanowi wyodrbnion
cz lokalu lub budynku. Aby spenia okrelane
przepisami warunki, musi on mie:
bezkolizyjne wejcie dostpne równie dla osób niepenosprawnych
oraz umoliwiajce szybk ewakuacj w razie
zagroenia;
schody (zarówno zewntrzne, jak i wewntrzne) wykonane
z antypolizgowego materiau o dostatecznie szerokich
i niewysokich stopniach;
wiatroap – wewntrzny korytarz oddzielony drugimi
drzwiami, jeli wejcie jest prosto z ulicy;
dzwonek przy wejciu;
odpowiedni wysoko pomieszcze – co najmniej 3 m
(2,5 m, jeeli w pomieszczeniu jest zatrudnionych nie wicej
ni 4 pracowników, a na kadego z nich przypada co
najmniej 15 m 3 wolnej objtoci pomieszczenia lub w pomieszczeniu
tym znajduje si klimatyzacja);
ciany w jasnych kolorach – raczej pastelowych (ostre,
czyste kolory mog wpywa niekorzystnie zarówno na samopoczucie
klientów, jak i pracowników, np. wywoywa
niepokój);
ciany przy umywalkach i myjkach w pomieszczeniach,
w których wykonywane s usugi, pokryte do wysokoci
1,6 m materiaem atwo zmywalnym, odpornym na wilgo
i dziaanie rodków dezynfekcyjnych;
podogi równe, odporne na cieranie, z materiaów antypolizgowych,
dajce si atwo utrzyma w czystoci;
owietlenie naturalne i sztuczne (sutowe i boczne); powierzchnia
okien w stosunku do powierzchni podogi – 1 : 8;
powierzchni umoliwiajc rozmieszczenie, instalacj i bezpieczne
uytkowanie profesjonalnych urzdze i sprztu.
Zakad fryzjerski musi by wyposaony w niezbdne instalacje:
wodn i kanalizacyjn,
elektryczn,
grzewcz,
wentylacyjn (klimatyzacja),
przeciwpoarow,
antywamaniow.
W zakadzie naley wydzieli pomieszczenia lub miejsca:
przeznaczone do wiadczenia usug;
na szatnie i poczekalnie dla klientów;
na szatnie dla pracowników, z moliwoci spoywania
posików (w zakadzie jednostanowiskowym miejsce do
przechowywania odziey i spoywania posików moe by
wyodrbnione w pomieszczeniu, w którym wiadczy si
usugi);
sanitarno-higieniczne dla klientów i pracowników;
do przechowywania preparatów kosmetycznych, a take
czystej i brudnej bielizny (mog to by równie szafy);
do przechowywania sprztu do utrzymania
czystoci;
do sprzeday kosmetyków, artykuów fryzjerskich lub wyrobów
perukarskich;
9

Do zaprezentowanych podstawowych poj technologicznych
czsto stosowanych we wspóczesnym fryzjerstwie nale-
y równie zaliczy okrelenie klasyki i awangardy.
Klasyka (rys. 3.1) to okrelenie uywane w odniesieniu do
reprezentatywnych, podstawowych, modelowych osigni
we fryzjerstwie, uwaanych za doskonae (klasyczne) wzorce,
np. synna „garsonka” Antoine’a (Antoniego Cierplikowskiego,
polskiego fryzjera, który wikszo ycia spdzi w Paryu
i tam zdoby saw). Klasyczny oznacza równie tradycyjny.
Awangarda (rys. 3.2) to niewtpliwie zaprzeczenie klasyki.
Oznacza zarówno zerwanie z tradycyjnym spojrzeniem, jak
i ocen estetyczn, a take nowatorskie poszukiwania, zami-
owanie do eksperymentu. Dziaania okrelane jako awangardowe
s obliczone na szokowanie, zaskakiwanie. Czsto si
zdarza, e to, co pojawia si jako awangarda, z czasem staje
si klasyk. Doskonaym tego przykadem jest wspomniana
wczeniej „garsonka” (chopczyca) – fryzura zaprezentowana
po raz pierwszy przez aktork Ew Lavalliere. Uczynia ona
z jej twórcy rewolucjonist w damskim fryzjerstwie.
Uzupenieniem podstawowych poj technologicznych s
pojcia z zakresu wspóczesnego fryzjerstwa, takie jak np.:
pielgnacja skóry gowy i wosów, strzyenie, rozjanianie,
farbowanie i ukadanie wosów, a take ondulacja, przedu-
anie i zagszczanie wosów opisane w kolejnych rozdziaach.
Pytania i polecenia kontrolne
1. Na czym polega usuga fryzjerska?
2. Okrel pojcia: czynno, technika, metoda i technologia
fryzjerska.
3. Podaj denicj zabiegu fryzjerskiego.
4. Co to jest proces technologiczny?
5. Wyjanij pojcia klasyka i awangarda.
6. Podaj zakres dziaania wspóczesnego fryzjerstwa.
Rys. 3.1. Klasyka
Rys. 3.2. Awangarda
26

4.1. Charakterystyka zabiegów
pielęgnacyjnych
Zdrowe, lnice i puszyste wosy s niewtpliwie ozdob czowieka.
Ich dobra kondycja zaley od wielu czynników, poczynajc
od stanu zdrowia, sposobu odywiania, trybu ycia,
a na pielgnacji koczc. Pielgnacja to bardzo szerokie pojcie,
w którym mieszcz si zarówno codzienne czynnoci,
wykonywane w warunkach domowych, poprawiajce stan
wosów, jak i bardzo profesjonalne, specjalistyczne dziaania
moliwe do wykonania tylko w dobrze wyposaonym salonie.
Zakres pielgnacji obejmuje czynnoci mechaniczne (rozczesywanie,
czesanie, szczotkowanie, masa i strzyenie), bezporednio
wpywajce na skór gowy i wosy oraz dziaanie
czynników chemicznych (z uyciem odpowiednich preparatów),
których efekty s czsto dugofalowe.
Pielęgnacja
włosów
Do zabiegów pielgnacyjnych naley zaliczy:
podstawowe czynnoci pielgnacyjne, jak np.: rozczesywanie,
czesanie i szczotkowanie wosów;
mycie – zykochemiczne oczyszczanie wosów;
zabiegi ochronne – dziaania prolaktyczne, zabezpieczajce
wosy przed szkodliwymi wpywami rodowiska;
kondycjonowanie – krótkotrwaa poprawa stanu wosa;
regeneracja – przeduona poprawa kondycji i stanu wosów;
masa – poprawa stanu skóry gowy (likwidacja napicia
mini podskórnych), jej odywienie i dotlenienie, pobudzenie
mechanizmów wzrostu wosa, relaks;
strzyenie – szczególna forma pielgnacji (omówiona
w rozdz. 5).
W pielgnacji wykorzystuje si wiele preparatów. Zarówno
dobór zabiegów pielgnacyjnych, jak i odpowiednich produktów
oraz narzdzi i przyborów
zaley od oceny stanu wosów. Fryzjer
dokonuje jej metod organoleptyczn
w czasie diagnozowania wosów.
27

4.4. Mechanizm mycia włosów
rodki powierzchniowo czynne (detergenty), które s gównymi
komponentami szamponów, maj rozpuszcza tuszcze,
emulgowa je (tworzy wraz z czstakmi brudu rodzaj emulsji)
i czyni podatnymi na dziaanie wody. Skadaj si z czsteczek
o podwójnej strukturze. Kada czsteczka zbudowana
jest z czci lipolowej, która ma zdolno przyczania czsteczek
tuszczu, oraz hydrolowej, która ma zdolno przyczania
czsteczek wody.
Substancje myjce (rodki powierzchniowo czynne) podczas
mycia gromadz si w wodzie tu nad powierzchni wosów.
W czasie masowania wosów i skóry cz si one z tustymi
czsteczkami brudu (ój skórny, kurz i py, martwe komórki naskórka,
resztki kosmetyków), stopniowo odrywajc je od powierzchni
skóry i wosów. Wytwarzana emulsja jest atwo spukiwana
z pian.
Skadniki oczyszczajce wosy decyduj o mocy myjcej, np.
o sile, z jak szampon usuwa brud. Poza likwidacj zanieczyszcze
szampony wpywaj na rozmieszczenie adunków elektrostatycznych
na powierzchni wosa. Lekko kwane pH szamponów
zmniejsza ilo adunków ujemnych, które powoduj niekorzystne
zjawisko elektryzowania si wosów. Szampony maj uatwia rozczesywanie
wosów, nadawa im mikko i poysk.
Nowoczesne szampony zawieraj w skadzie wiele substancji
– np. lecytyn, kolagen, elastyn, jedwab, prowitamin B 5
,
ceramidy, alkohole tuszczowe, wycigi zioowe, które maj
wpyw nie tylko na waciwoci oczyszczajce, ale dziaaj tak-
e kondycjonujco, a nawet czciowo regenerujco. Niektóre
z nich maj te dziaanie lecznicze, dziki zawartym dodatkom:
bakteriobójczym, grzybobójczym czy agodzcym stany zapalne
skóry. Szampony lecznicze dziaaj jednak tylko w czasie
mycia wosów. Wraz ze spukaniem szamponu, wikszo substancji
aktywnych zostaje usunita i jego dziaanie lecznicze si
koczy, dlatego szampony naley traktowa jedynie jako rodek
wspomagajcy specjalistyczne leczenie dermatologiczne.
4.5. Oczyszczanie włosów za pomocą
środków specjalnych
Mycie suche jest wskazane dla skóry ze zmianami chorobowymi,
która nie moe by poddawana dziaaniu wody i pynnych
rodków myjcych, a take w szczególnych sytuacjach
yciowych, np. pobytu w szpitalu po operacji. Pynne rodki
myjce i woda mog podrania zmiany skórne lub powodowa
rozprzestrzenianie si choroby.
Produkty stosowane do mycia na sucho to szampony w proszku,
pudrze i aerozolu, tzw. szampony suche, których podstawowym
zadaniem jest wchanianie (absorpcja) tuszczu. Nie
usuwaj one takich zanieczyszcze, jak: kurz, rodki kosmetyczne
itp. Do zalet mycia na sucho naley zaliczy atwo
i szybko. Czste stosowanie tej metody grozi jednak znacznym
odtuszczeniem wosów.
Kolejno czynnoci:
1. Rozczesanie wosów.
2. Podzia wosów na separacje (przedziaki).
3. Naoenie (aplikacja) szamponu.
4. Wmasowanie preparatu w skór gowy
i wosy.
5. Pozostawienie preparatu na wosach
przez kilka minut.
6. Dokadne wyczesanie szamponu za
pomoc szczotki lub specjalnego
grzebienia.
W salonach fryzjerskich nie wykonuje si mycia wosów na
sucho.
Czynnoci niezwykle wan dla prawidowo wykonanego
mycia wosów jest dokadne spukanie szamponu.
32

4.6. Charakterystyka zabiegów
ochronnych, kondycjonujących
i regenerujących
Zabiegi ochronne to przede wszystkim dziaania prolaktyczne,
których celem jest zabezpieczenie, uodpornienie wosów
na szkodliwe czynniki zewntrzne oraz utrzymanie ich w stanie
równowagi. Ich podstaw stanowi codzienna pielgnacja
z zastosowaniem rodków poprawiajcych wygld wosów oraz
utrwalajcych fryzur. Najlepsze efekty daje uycie rodków tej
samej linii do kondycjonowania i stylizacji. Takie postpowanie
jest zgodne z zasad synergii czyli wspomagania (uzupeniania)
skutków dziaania jednego preparatu drugim np. szampon i od-
ywka lub farba do wosów i toner tej samej linii.
Na rynku produktów fryzjerskich jest bardzo dua oferta rodków
prolaktycznych, która umoliwia ich precyzyjny dobór
z uwzgldnieniem diagnozy skóry gowy i wosów, trybu ycia,
charakteru pracy, zabiegów przeprowadzonych w salonie,
a nawet pory roku. Fryzjer, poza prolaktyk w salonie, powinien
udzieli wskazówek dotyczcych codziennej pielgnacji
oraz zaleci (poleci) preparaty waciwe dla danego rodzaju
wosów.
Cele:
utrzymanie zdrowego wygldu wosów;
uodpornienie na negatywne oddziaywanie
rodowiska zewntrznego, jak promieniowanie
soneczne, sucho powietrza, wiatr i opady
atmosferyczne, woda morska i basenowa,
zapylenie i kurz;
dbao o efekty zabiegów przeprowadzonych
w salonie – ksztat fryzury i jej kolor.
Zasady:
przestrzeganie instrukcji producenta;
stosowanie odpowiednich produktów
zaleconych przez fryzjera;
waciwie przygotowanie wosów do zabiegów
chemicznych;
unikanie zbytniego obciania wosów
kosmetykami, gdy trac zdrowy wygld i poysk.
Zabiegi kondycjonujce to dziaania dajce krótkotrway,
gównie wizualny, efekt poprawy stanu wosów utrzymujcy
si do nastpnego mycia.
Cele:
zmniejszenie porowatoci i wygadzenie
powierzchni wosa przez oddziaywanie
na osonk, najbardziej zewntrzn warstw
wosa, najszybciej ulegajc uszkodzeniom;
ochrona przed utrat wilgoci;
uatwienie rozczesywania i czesania;
zapobieganie elektryzowaniu si wosów przez
regulacj rozkadu adunków elektrycznych na
ich powierzchni.
Zasady:
unikanie rozczesywania mokrych wosów bezporednio
po myciu;
dobieranie preparatów do stanu i gatunku wosów;
stosowanie preparatów zgodnie z instrukcj
producenta;
nakadanie preparatów na wilgotne wosy;
dokadne spukiwanie preparatów letni wod.
Zabiegi regenerujce maj doprowadzi do dugotrwaej poprawy
struktury wosów uszkodzonych i osabionych, co osiga
si dziki dobrze dobranym kuracjom, po wczeniejszej szczegóowej
diagnozie. Do najpopularniejszych przyczyn pogorszenia
stanu wosów naley zaliczy: zbyt czsto wykonywane
33

Elowanie za pomoc narzdzi brzytwopodobnych:
techniki cieniujce polegaj na zrónicowaniu dugoci
wosów (najczciej na kocach) wzdu linii formy, co
zmniejsza ciar fryzury; znane s take jako „cieniowanie
koców”;
technika zawinicia wosów do góry polega na zrónicowaniu
dugoci pasma wosów na zewntrz; w tym celu narzdzie
brzytwopodobne ustawia si pasko, po zewntrznej
stronie wybranego pasma wosów; dugo pasma i sia nacisku
brzytwy zale od iloci wosów przeznaczonych do
wycicia. Im wicej wosów przeznaczonych do usunicia,
tym wiksza powinna by sia nacisku narzdzia;
technika zawinicia wosów pod spód polega na uoeniu
ostrza narzdzia brzytwopodobnego pod pasmem wosów
i strzyeniu za pomoc delikatnych pocigni zakrzywionymi
ruchami;
pikowanie polega na strzpieniu kocówek pasm; jest stosowane
do tworzenia nieregularnych dugoci; ilo usunitych
wosów zaley od pozycji palców i gruboci pasm.
Degaowanie
Technika regulowania objtoci wosów (przerzedzania) za
pomoc noyczek jednostronnie zbkowanych (degaówek
modelujcych), dwustronnie zbkowanych (degaówek elujcych)
lub punktujcych. Celem degaowania jest indywidualne
wykoczenie fryzury, zwikszenie objtoci (degaowanie
ok. 1–1,5 cm od nasady), zmniejszenie objtoci wosów
(wycinanie ich w czci rodkowej i na kocach), agodzenie
konturów (degaowanie kocówek).
Konturowanie
Jest to technika strzyenia majca na celu zaznaczenie linii
konturowych fryzury bez wzgldu na dugo wosów czy rodzaj
strzyenia. Konturowanie wykonuje si w strzyeniach
damskich i mskich. W strzyeniach damskich najczciej zaznacza
si kontury wewntrzne (znajdujce si przy twarzy),
które mog przybiera ksztat jednolitej linii prostej czy owalnej
(rys. 5.48) lub amanej – pazurków (rys. 5.49).
Rys. 5.48. Kontur wewnętrzny mający kształt liniowy
Zasady degaowania
nie stosowa tej techniki do wosów bardzo cienkich,
sabych i rzadkich;
nie wycina wosów przy samej nasadzie;
dobiera rodzaj siekaczy do zaplanowanego
przerzedzenia (degaówki modelujce usuwaj
okoo 50% wosów z wybranego pasma, elujce
– okoo 35%);
nie powtarza cicia w tym samym miejscu, teksturujc
wosy; degaowa tylko ich koce nad
grzebieniem.
Rys. 5.49. Kontur wewnętrzny o kształcie linii łamanej
58

Oprócz konturu wewntrznego bardzo wany jest równie
kontur zewntrzny, przy spójnej formie strzyenia, np. w kwadrat
lub na pazia, który moe przybiera ksztat linii prostej
(rys. 5.50), wklsej (rys. 5.51) lub wypukej (rys. 5.52).
Rys. 5.50. Kontur w kształcie linii prostej
W strzyeniach mskich konturowanie okrelane jest mianem
ocyrklowania, które odnosi si do zaznaczania granic porostu
z tyu na karku, w okolicach uszu i na wysokoci koci jarzmowej,
tzw. baczkach. Kontury porostu na szyi u mczyzn
mog przybiera form linii prostej, wypukej lub amanej
w ksztacie liter: , V, M lub W. Baczki mona formowa ukonie
(rys. 5.53) lub kwadratowo (rys. 5.54). Ich ksztat i rozmiar
powinien by dopasowany do charakteru strzyenia i yczenia
klienta.
Rys. 5.53. Baczek ukośny
Rys. 5.51. Kontur o kształcie linii wklęsłej
Rys. 5.54. Baczek kwadratowy
5.10. Strzyżenie grzywek
Rys. 5.52. Kontur o kształcie linii wypukłej
Grzywka jest wanym elementem fryzury, dziki któremu
mona zamaskowa deformacje gowy (np. cofnite, zbyt wysokie
lub za niskie czoo), wady lub inne mankamenty urody
(blizny, znamiona, niesymetryczno brwi). Przede wszystkim
za mona podkreli specyczne, indywidualne elementy uro-
59

Rozróniamy dwa sposoby nawijania wosów na waki do
trwaej ondulacji: spiralny i paski.
Nawijanie spiralne wykonujemy, stosujc waki tradycyjne
lub za pomoc specjalnych waków spiralnych. Przy uyciu
waków tradycyjnych wosy nawijamy od koców po nasad
(rys. 7.5); stosujc za waki spiralne, mona nawin
pasmo od nasady do koców (rys. 7.6). Naley zwróci
uwag, aby wosy zostay równo wprowadzone w wyprolowane
rowki. Zastosowanie tego sposobu umoliwia otrzymanie
optymalnego, regularnego spiralnego skrtu na wosach
dugich.
Nawijanie paskie wykonujemy, stosujc waki tradycyjne lub
gumowe papiloty. Pasma krcimy zawsze w kierunku od kocówek
do nasady wosów (rys. 7.7–7.8).
Rys. 7.5. Nawijanie spiralne na wałki
tradycyjne
Rys. 7.7. Nawijanie płaskie na wałki
Rys. 7.6. Nawijanie na wałki spiralne
Techniki stosowane w nawijaniu paskim
Technika klasyczna to podstawowy sposób nawijania na
waki do trwaej ondulacji. Umoliwia ona wykonanie wielu
rónych wariantów tej samej fryzury. Polega na nawiniciu
wosów w rodkowej czci od przodu do tyu, a wosów po
bokach i w partiach tylnych pod spód, tak jak na zdjciach
(rys. 7.9).
Rys. 7.8. Nawijanie płaskie na papiloty
Ukad kierunkowy to technika polegajca na ustaleniu linii
fryzury i nawijaniu wosów odpowiednio do jej ksztatu.
Umoliwia uformowanie fryzury zgodnie z zaplanowan
wczeniej form. Do techniki tej mona zaliczy ukad polegajcy
na nakrceniu górnych partii wosów w bok oraz boków
i tyu pod spód, jak w ukadzie klasycznym (rys. 7.10).
Rys. 7.9. Nawijanie na wałki – technika klasyczna
Rys. 7.10. Nawijanie na wałki – układ kierunkowy
98

Inna metoda kierunkowego nawijania polega na nakrcaniu
do tyu partii wosów wzdu linii przedziaka wyznaczonego
na rodku gowy (rys. 7.11).
Technika waek na waek polega na nawijaniu wosów na
dwa waki. Pierwszy nawija si w sposób paski, od poowy
dugoci wosów w kierunku nasady, pozostawiajc kocow
i rodkow cz wosów nienawinit. Drugi waek nawija
si w kierunku od kocówek do czci rodkowej wosów. To
idealna technika nawijania wosów dugich, powyej 20 cm
dugoci, lub wosów o zrónicowanej strukturze, które wymagaj
zastosowania dwóch rónych preparatów (rys. 7.13).
Rys. 7.11. Nawijanie na wałki
– układ kierunkowy
Ukad cegiekowy polega na rozmieszczeniu waków „bez
luk”. Technika ta umoliwia uczesanie tej samej fryzury rónymi
sposobami, od suszenia naturalnego, przez ondulacj wodn
z wykorzystaniem waków, modelowanie, a do uoenia fryzury
za pomoc dyfuzora. Stosujc t technik, unika si powstawania
przedziaków midzy rzdami waków (rys. 7.12).
Rys. 7.13. Nawijanie na wałki – technika
wałek na wałek
Technika podwójnego nawijania polega na nawijaniu wosów
od kocówek do poowy dugoci na jeden waek, a nastpnie
umieszczeniu drugiego pod spodem i nawijaniu obydwu
jednoczenie. Technika ta pozwala na otrzymanie rónej
gruboci loków na jednym pamie wosów (rys. 7.14).
Nawijanie ,,w stóg” polega na nawijaniu wosów blisko nasady
w dolnych partiach gowy i w pewnej odlegoci od nasady
na pozostaych partiach porostu. Waki powinny by tak rozmieszczone,
aby leay jedne na drugich, jak na zaczonej
fotograi (rys. 7.15).
Rys. 7.12. Nawijanie na wałki – układ cegiełkowy
Technika ta idealnie nadaje si do wosów równej dugoci,
jeli chcemy uzyska efekt zwikszenia objtoci fryzury i niewielkiego,
delikatnego skrtu.
99

12.2.Tupety i treski
Tupet to okrelenie póperuki przeznaczonej do zakrycia
wierzchniej czci gowy nad czoem u mczyzn. Podobnie
jak pene peruki, dobrze wykonane i umocowane tupety
cakowicie maskuj braki w owosieniu. Dla waciwej higieny
skóry gowy naley pamita o codziennym „wietrzeniu”
(zdejmowaniu) tupetu.
Treska to póperuka suca do uzupeniania ubytków
w owosieniu u kobiet. Nazw tresa okrela si te wyroby
z wosów sztucznych lub prawdziwych, które uoone w gotowe
fragmenty fryzur (np. loki), wykorzystywane s do stylizacji
uczesa okazjonalnych, pokazowych itp.
12.3. Sposoby wykonania wyrobów
z włosów
Peruki oraz inne wyroby z wosów wykonuje si kilkoma
metodami, stosujc róne techniki. Wosy przeznaczone do
wyrobu peruk naley oczyci i dobrze wysuszy, a nastpnie
przecign przez czesado (rys. 12.1) i umieci midzy
zgrzebami – kartaczami (rys. 12.2), skd wyciga si dowolnie
mae pasma.
Rys. 12.2. Kartacz (zgrzebło)
Rys. 12.1. Czesadła
Tresowanie (nazywane równie pletni) – polega na wizaniu
niewielkich partii wosów pomidzy nimi nacigu (rys. 12.3),
w wyniku czego powstaj treski (rys. 12.4), które mog by
zarówno samodzielnym wyrobem perukarskim, jak i elementem
peruki.
166

Rys. 12.3. Wyrób pletni
Rys. 12.4. Pletnia (treska)
a) fragment b) gotowy wyrób c) spinki do mocowania
167

Aloes
i w róny sposób dziaa na wosy. Cz rolin ma waciwo-
ci barwice. Zostan one omówione w nastpnym rozdziale.
W preparatach fryzjerskich ma zastosowanie wiele rolin.
Aloes
Ma waciwoci przeciwupieowe i zapobiega wypadaniu
wosów. Stosowany jest w szamponach, odywkach, preparatach
hamujcych wypadanie wosów oraz w pynach przeciwupieowych.
Brzoza
Ma waciwoci przeciwupieowe, zapobiega przetuszczaniu
si wosów, nadaje im poysk i elastyczno. Stosowana jest
w szamponach do wosów przetuszczajcych si i z upieem.
Chmiel
Reguluje ilo wydzielanego oju, nadaje wosom poysk, rozjania
je. Ma dziaanie agodzce i regenerujce. Jest stosowany
w szamponach wzmacniajcych przy ojotoku, upieu
i grzybicy.
Czarna rzodkiew (czarna rzepa)
Dziaa bakteriobójczo i dezynfekujco, przeciwojotokowo,
poprawia mikrokrenie krwi w skórze, przez co zapobiega
nadmiernemu wypadaniu wosów, ze wzgldu na zawarto
siarki przyspiesza syntez keratyny wosa.
Len
Regeneruje wosy, wygadza, odywia i uatwia ich ukadanie.
Jest stosowany w odywkach do wosów suchych oraz w rodkach
do stylizacji.
Lawenda
Dziaa agodzco, odkaajco, przeciwzapalnie. Stosowana
jest w szamponach i odywkach.
Łopian
Zwalcza ojotok, dziaa cigajco i dezynfekujco. Jest stosowany
w szamponach.
Macierzanka
Dziaa przeciwzapalnie, bakteriobójczo i cigajco. Jest stosowana
w szamponach i pukankach.
Czarna rzodkiew
(czarna rzepa)
Brzoza
Chmiel
Len
Lawenda
Łopian
196

Migdał
Wzmacnia paszcz lipidowy wosów, natuszcza, nawila i wygadza.
Jest stosowany w szamponach i kondycjonerach do
wosów suchych i zniszczonych oraz w emulsjach do ukadania
wosów.
Mydlnica lekarska
Dobrze si pieni i ma waciwoci myjce. Jest stosowana
w szamponach.
Owies
Dziaa normalizujco na skór gowy i agodzi swdzenie. Jest
stosowany w szamponach do czstego mycia oraz dla alergików.
Pokrzywa
Ma dziaanie ie wzmacniajce, cigajce i przeciwgrzybiczne.
Jest stosowana w
szamponach, odywkach i pukankach przeciwko
upieowi i ojotokowi
Macierzanka
Rumianek
Dziaa agodzco, przeciwzapalnie i bakteriostatycznie, ma
waciwoci rozjaniajce. Jest stosowany w szamponach
i pukankach.
Skrzyp polny
Ma dziaanie rewitalizujce, dotleniajce i przeciwupieowe,
nadaje poysk wosom i wzmacnia je. Jest stosowany w szamponach
przeciwupieowych, do wosów przetuszczajcych si
i w pynach hamujcych wypadanie wosów.
Tatarak
Poprawia ukrwienie skóry, ma dziaanie cigajce, dezynfekujce
i przeciwzapalne. Jest stosowany w szamponach i pynach
do wosów przetuszczajcych si.
Żywokost lekarski
Ma waciwoci gojce, odywcze i ochronne. Jest stosowany
w szamponach leczniczych do wosów suchych oraz w kondycjonerach.
Tatarak
Pokrzywa
Migdał
Żywokost lekarski
Rumianek
Owies
Skrzyp polny
197

16.1.2. Zastosowanie SPC
Biorc pod uwag zastosowanie SPC, mona je podzieli na:
rodki myjce – usuwaj brud; nale do nich myda oraz
syntetyczne rodki myjce – detergenty;
rodki zwilajce – uatwiaj zwilanie powierzchni wosów,
obniajc napicie powierzchniowe;
rodki pianotwórcze – su do otrzymywania piany;
emulgatory – umoliwiaj poczenie fazy wodnej z olejow,
w wyniku czego mona otrzyma emulsj.
16.1.3. Porównanie mydeł i detergentów
Mydami nazywamy sole (najczciej sodowe lub potasowe)
wyszych kwasów tuszczowych (palmitynowego, stearynowego
i oleinowego). Sole sodowe wchodz w skad myde twardych,
a potasowe w skad myde mikkich (mazistych). Powstaj w reakcji
zasadowej hydrolizy tuszczów. Sabo pieni si w twardej
wodzie, wytrcaj si bowiem osady trudno rozpuszczalnych
myde wapniowych lub magnezowych. Myda maj odczyn zasadowy.
Neutralizuj na krótko kwasowy odczyn skóry.
Detergentami nazywamy zwizki zawierajce w czsteczce
grup sulfonow –SO 3
H. Posiadaj one bardzo dobre waciwoci
myjce. Ich odczyn jest sabo kwasowy lub obojtny.
Dobrze pieni si take w wodzie twardej. Obecnie detergenty
prawie cakowicie wypary myda z szamponów. Do celów
fryzjerskich najczciej stosuje si sole kwasu sulfonowego,
np. sulfonian sodu, laurylosiarkowego oraz alkiloimidazoliny.
Te ostatnie zaliczamy do amfoterycznych spc. Dodaje si je do
szamponów dla dzieci.
Pytania i polecenia kontrolne
1. Omów budow chemiczn SPC.
2. Omów podzia SPC i scharakteryzuj poszczególne ich
grupy.
3. Wska podobiestwa midzy mydami i detergentami.
4. Dlaczego alkiloimidazoliny mog by stosowane
w szamponach dla dzieci?
16.2. Formy występowania preparatów
fryzjerskich
Preparaty fryzjerskie mog wystpowa w rónych formach.
Do najczciej stosowanych nale: roztwory waciwe, ele,
zawiesiny, emulsje i piany.
16.2.1. Podział roztworów
Roztwór jest to ukad skadajcy si z rozpuszczalnika i substancji
w nim rozpuszczonej. Ze wzgldu na stopie rozdrobnienia
substancji rozpuszczonej (rozproszonej) roztwory dzielimy
na trzy grupy:
roztwory waciwe – czstki substancji rozpuszczonej s
bardzo mae, poniej 1 nm (nanometr, czyli jedna miliardowa
cz metra; 1 nm = 10 -9 m); roztwory waciwe s
najczciej klarowne i przezroczyste;
roztwory koloidalne – s to mieszaniny, w których rozmiary
czstek substancji rozproszonej s wiksze od 1 nm,
ale mniejsze od 500 nm; w skad roztworów koloidalnych
wchodz ele;
zawiesiny – czstki substancji rozproszonej s wiksze od
500 nm. Mog by one widoczne nawet goym okiem; s
nieprzezroczyste.
Roztwory waciwe (potocznie nazywane roztworami) – s
najprostsz, pynn postaci kosmetyków, w tym równie preparatów
fryzjerskich, np. toników, lotionów. Skadaj si one
z substancji rozpuszczonej oraz z rozpuszczalnika. Otrzymuje
si je przez rozpuszczenie w cieczy (rozpuszczalniku) substancji
staych. Jako rozpuszczalnika uywa si najczciej wody
lub alkoholu. Rozpuszczalno wikszoci skadników zmniejsza
si wraz z obnieniem temperatury. Dlatego roztwory stabilne
w temperaturze pokojowej mog ulec rozwarstwieniu
w temperaturach niszych.
ele – w tej postaci produkuje si preparaty do stylizacji. Faz
niecig s hydrolowe polimery, które rozprasza si wodzie
i poddaje procesowi koagulacji. Koagulacja jest to proces,
w którym czstki rozproszone w roztworze koloidalnym cz
204

si w wiksze skupiska. Koagulacja roztworu zachodzi pod
wpywem temperatury lub czynnika mechanicznego, np. mieszania
lub wstrzsania.
Zawiesiny – we fryzjerstwie w tej formie wystpuj maskary,
brylantyny oraz pomady. Otrzymuje si je w wyniku rozproszenia
w fazie ciekej drobno zmielonych, nierozpuszczalnych
pigmentów. Faz ciek stanowi najczciej wglowodory,
tuszcze lub ich mieszaniny. Ze wzgldu na posta wyróniamy
zawiesiny:
cieke i pócieke – czsto niestabilne, gdy czsteczki fazy
staej maj tendencje do opadania na dno lub wypywania
na powierzchni; konsystencja preparatu zaley od iloci
wprowadzonej fazy staej i gstoci fazy ciekej; do zawiesin
tych zaliczamy brylantyny i maskary;
stae – otrzymuje si ze skadników, których baz s stae
wglowodory, woski lub tuszcze; przed wprowadzeniem
pigmentów faz sta naley stopi, nastpnie zawiesin
wlewa si do form i pozostawia do ostygnicia; w ten sposób
powstaj pomady.
16.2.2. Emulsje
Emulsja jest ukadem dwóch niemieszajcych si ze sob cieczy:
wody i oleju. Jest najczciej spotykan form preparatów
fryzjerskich. Emulsjami s: szampony, odywki, oksydanty, farby,
pyny i utrwalacze do trwaej ondulacji. Otrzymuje si je
przy uyciu emulgatorów, które umoliwiaj poczenie niemieszajcych
si ze sob faz.
Do emulsji prostych (rys. 16.3) nale emulsje typu:
olej w wodzie (o/w), w których olej jest substancj rozproszon
w wodzie;
woda w oleju (w/o), w których woda jest substancj rozproszon
w oleju.
Bez wzgldu na typ mog mie konsystencj pynn, pósta-
lub sta. Czynnikiem uatwiajcym powstanie emulsji s
emulgatory, które utrwalaj j, zmniejszajc napicie powierzchniowe
na granicy faz olej–woda. Hydrofobowa cz
emulgatora wnika w faz olejow, natomiast cz hydrolowa
rozpuszcza si w fazie wodnej.
Faz wodn stanowi najczciej woda lub alkohole o krótkich
acuchach wglowodorowych, natomiast faz olejow
– tuszcze, woski oraz wglowodory.
Dobór emulgatora zaley od rodzaju emulsji, któr chcemy
uzyska. Do otrzymania emulsji typu o/w stosujemy emulgatory,
w których przewaa cz hydrolowa – rozpuszczalna
w wodzie, np. myda, siarczany alkilowe. Do otrzymywania
Rys. 16.3. Budowa emulsji prostych
faza wodna
faza olejowa
grupa hydrofilowa
a) typu olej/woda (o/w)
b) typu woda/olej (w/o)
grupa hydrofobowa
cząsteczka SPC
205