ii. warsztaty

III. PARTNERZY
249
wspomnienie samotności. Być może jesteśmy po prostu zgromadzeniem,
grupą ludzi połączonych samotnością. Można to było odczuć,
przynajmniej w niektórych okresach.
Eugenio jest – można powiedzieć – bardzo bezpośredni. Jest to
wyraźnie sprzeczne z jego wizerunkiem. Jest bezpośredni w tym
sensie, że jest niesamowicie konkretny. Nigdy nie bywa abstrakcyjny.
Powiedziałbym nawet, że nie ma poczucia abstrakcji. Pokazując
mu, co zrobiłeś, nie możesz przy tym powiedzieć: „Tylko wyobraź
sobie, że robiąc to mam czarne ubranie”. Widzi to, co widzi, i nie
jest w stanie wyobrażać sobie jednocześnie jakichś innych rzeczy.
Tak jest, kiedy pracuje.
Mam przyjaciela – to Ferdinando Taviani, profesor z Włoch. Napisał
książki o naszej pracy i współpracuje z Eugeniem, gdy ten pisze
swoje książki. Współpracuje też z nami podczas przygotowywania
nowych przedstawień, zwłaszcza jako partner Eugenia, prowadzący
z nim dialog.
Ale rozmawia również ze mną. W niektórych sytuacjach zależy
mi na tym, żebym nie musiał wyrażać się jasno, żebym miał partnera,
z którym prowadziłbym chaotyczny dialog. Nie bardzo wiedząc,
o co mi chodzi. Nie zmuszany do konkretności, do jasności. Żebym
miał kogoś, kto pomoże mi skrystalizować chaos.
Wiele osób dostrzega istnienie w Odin Teatret pewnej wyraźnej
równowagi. Równowagi sił. Nie chodzi o to, że ta równowaga zachowywana
jest przez cały czas – w końcu w grupie występują bardzo
różne siły. Można by na przykład powiedzieć, że Eugenio i ja
tworzymy dwa przeciwstawne bieguny. Długo by szukać dwóch osób
bardziej różniących się od siebie niż my dwaj.
Często zdarza się w grupie, że to kobiety reprezentują siłę czy
nawet twardość, podczas gdy miękkość wykazują mężczyźni. Bierze
się to, rzecz jasna, stąd, że mieliśmy miejsce i czas, aby rozwijać
nasze drugie połowy. Czy nawet kultywować je. Wszyscy mamy
w sobie te dwie połowy.
Do dziś w grupie musimy stawiać czoło trudnym zadaniom. Wyzwaniom.
Ale nauczyliśmy się stwarzać przestrzeń sobie nawzajem.
Tak jak Eugenio potrafi otwierać przestrzeń, tworzyć miejsce
dla pracy aktorów, dla ich potrzeb, podobnie aktorzy potrafią w różnych
sytuacjach czynić to samo wobec niego. Przynajmniej w sytuacjach
twórczych.