10.11.2012 Views

Caleemo Saarka Madaxweyne Jacob Zuma —— Eeg ... - Somali Talk

Caleemo Saarka Madaxweyne Jacob Zuma —— Eeg ... - Somali Talk

Caleemo Saarka Madaxweyne Jacob Zuma —— Eeg ... - Somali Talk

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Madaxa Wargayska :<br />

Maxamed Raage<br />

MAY 17 2009 Cadadka 12aad<br />

Xog-Maal waa Wargays ku hadla Afkaaga<br />

Hooyo soona baxa Bishii labo jeer.<br />

Qodobada Wargeyska Qodobada<br />

—Qaxooti guryo<br />

laga burburiyey--<br />

Eag Bogga 7aad...<br />

—Shaqada Shanta<br />

Beri <strong>Eeg</strong> Bogga<br />

4aad..<br />

— Sanad Guuradii<br />

Xenophobia <strong>Eeg</strong><br />

Bogga 4aad….<br />

-XUURAAN:<br />

ku garab qabo<br />

ku qadi meeyside--<br />

<strong>Eeg</strong><br />

Bogga 10 aad<br />

-- Sh. Shariif<br />

maxaa heley?<br />

<strong>Eeg</strong> Boga<br />

7aad...<br />

Tifaftiraha Wargayska:<br />

Maxamed Muuse Nuur<br />

h. Maxamed Idiris ayaa socdaal dacwo faafin<br />

S ah ku maraya dalka K/Afrika , socdaalkiisa oo<br />

kasoo billoowdey magaalada Johannesburg ayuu<br />

ku maray magaalooyin dhowr ah oo ay Soomaalidu<br />

degentahay, Xog-Maal waxay idiin soo gubineysaa<br />

warbixin ku saabsan socdaalka Sheekha — <strong>Eeg</strong><br />

Boga 3aad<br />

<strong>Caleemo</strong> <strong>Saarka</strong> <strong>Madaxweyne</strong> <strong>Jacob</strong> <strong>Zuma</strong> —— <strong>Eeg</strong> Bogga 2<br />

Iyo <strong>Eeg</strong> Boga 9aad<br />

Bogga 13aad<br />

“Alla KFC Saliid<br />

Baddanaa”bogga<br />

8aad..<br />

Soo saaristaan waxaa ku jira aayadaha Qur’aanka Kariimka iyo Axaadiista Nabigeena (SCW) Ee Fadlan hadhigin meel aan munaasan u ahayn Wargayska.<br />

Fadlan kusoo dir wixii talooyin iyo tusaale ah ooaad wargayska u hayso E-mail Xogmaal@hotmail.com ama 26 Durban road pelville Cape Town


17 May, 2009 XOG-MAAL 2<br />

Waa kuwan magacyadii<br />

oo dhamaystiran.<br />

1. Wasaarada beeraha, dhirta iyo daaqa<br />

iyo kalluumeysiga : Tina Joemat-<br />

Pettersson<br />

2. Wasiir ku xigeenka: Dr Pieter Mulder<br />

3. Wasaarada hidaha iyo dhaqanka : Lulu<br />

Xingwana<br />

4. Ku xigeenka wasaarada: Paul Mashatile<br />

5. Wasaarada waxbarashada asaasiga ah:<br />

Angie Motshekga<br />

6. Ku xigeenka wasaarada: Enver Surty<br />

7. Wasaarada isgaarsiinta : Siphiwe<br />

Nyanda<br />

8. Ku xigeenka wasaarada: Dina Pule<br />

9. Wasaarada iskaashiga dowliga ah iyo<br />

amuuraha dhaqanka: Sicelo Shiceka<br />

10. Ku xigeenka wasaarada: Yunus Carrim<br />

11. Wasaarada dhaqancelinta (xabsiyada):<br />

Nosiviwe Mapisa-Nqakula<br />

12. Ku xigeenka wasaarada: Hlengiwe<br />

Mkhize<br />

13. Wasaarada gaashaandhiga iyo halyeeyada<br />

militariga: Lindiwe Sisulu<br />

14. Ku xigeenka wasaarada: Thabang<br />

Makwetla<br />

15. Wasaarada hormarinta dhaqaalaha:<br />

Ebrahim Patel<br />

16. Ku xigeenka wasaarada: Gwen Mahlangu-Nkabinde<br />

17. Wasaarada Tamarta: Dipuo Peters<br />

18. Wasaarada maaliyada : Pravin Gordhan<br />

19. Ku xigeenka wasaarada: Nhlanhla<br />

Nene<br />

20. Wasaarada caafimaadka : Aaron<br />

Motsoaledi<br />

21. Ku xigeenka wasaarada: Dr Molefi<br />

Sefularo<br />

22. Wasaarada tacliinta sare iyo tabobarada:<br />

Dr Blade Nzimande<br />

23. Wasaarada arrimaha gudaha: Dr Nkosazana<br />

Dlamini-<strong>Zuma</strong><br />

24. Ku xigeenka wasaarada : Malusi Gigaba<br />

25. Wasaarada deegaameynta<br />

bini’aadamka: Tokyo Sexwale<br />

26. Ku xigeenka wasaarada : Zou Kota<br />

27. Wasaarada xariirka caalamiga ah iyo<br />

iskaashiga: Maite Nkoana-Mashabane<br />

28. Ku xigeenka wasaarada : Ebrahim<br />

Ismail Ebrahim<br />

29. Ku xigeenka labaad : Sue van der<br />

Merwe<br />

30. Wasaarada cadaalada iyo hormarinta<br />

qaanuunka: Jeff Radebe<br />

31. Ku xigeenka wasaarada: Andries Nel<br />

32. Wasaarada shaqaalaha : Membathisi<br />

Mdladlana<br />

33. Ku xigeenka wasaarada : Susan Shabangu<br />

34. Wasaarada Police-ka : Nathi Mthethwa<br />

35. Ku xigeenka wasaarada : Fikile Mbalula<br />

36. Wasaarada macaahiida dowliga ah : Barbara<br />

Hogan<br />

37. Ku xigeenka wasaarada : Enoch Godongwana<br />

38. Wasaarada shaqaalaha dowlada iyo maamulka<br />

: Richard Baloyi<br />

39. Ku xigeenka wasaarada : Roy Padayachie<br />

40. Wasaarada Howlaha Guud : Geoff Doidge<br />

41. Ku xigeenka wasaarada : Hendrietta Bogopane-Zulu<br />

42. Wasaarada hormarinta reer miyiga iyo dib<br />

u qorsheynta dhulka: Gugile Nkwinti<br />

43. Ku xigeenka wasaarada: Dr Joe Phaahla<br />

44. Wasaarada seeyniska iyo tiknoolijiyada:<br />

Naledi Pandor<br />

45. Ku xigeenka wasaarada: Derek Hanekom<br />

46. Wasaarada hormarinta bulshada<br />

(gunooyinka): Edna Molewa<br />

47. Ku xigeenka wasaarada: Bathabile<br />

Dlamini<br />

48. Wasaarada ciyaaraha iyo jimicsiga: Makhenkesi<br />

Stofile<br />

49. Ku xigeenka wasaarada: Gert Oosthuizen<br />

50. Wasaarada abniga qaranka : Siyabonga<br />

Cwele


17 May, 2009 XOG-MAAL 3<br />

<strong>Caleemo</strong> saarkii <strong>Jacob</strong><br />

<strong>Zuma</strong>.<br />

Xaflad balaaran oo si heersareysa<br />

loosoo qabanqaabiyey, taasoo lagu<br />

qarash gareeyey R75 malyuun,<br />

kana soo qeybgaleen 29 madaxweyne<br />

iyo 30 wakiilo dowladeed,<br />

dublamaasiyiin tirro baddan,<br />

saxaafada aduunka xoogeeda, 30<br />

kun oo dadweyne, 5 kun oo marti<br />

sharaf ah, iyo malaayiin qof oo<br />

shaashadaha ka daawanayay ayaa<br />

lagu caleemo saarey madaxweynihii<br />

afaraad ee si xor loosoo doorto<br />

dalka Koonfur Afrika.<br />

Barqonimadii sabtidii 9-kii May,<br />

2009, kolkii ay inta baddan martida<br />

timid fagaarada cagaaran ee<br />

xeendaabka qasriga madaxtooyada<br />

ayaa waxaa soo daatay<br />

roob kadibna markaliya ayay<br />

dadku wada dalacdeen dalaayado<br />

wada madoow oo ay dowladu bixisey.<br />

Xafdlada waxaa kasoo xaadirey<br />

Nelson Mandela halyeeyga xoriyada<br />

dalkani, iyo madaxweynihii<br />

hore Thabo Mbeki iyo xaaskiisa<br />

Sanele Mbeki kuwaasoo dhamaantood<br />

fadhiyey halka lagu dhaarinayay<br />

<strong>Zuma</strong>.<br />

khudbad uu qaranka u jeediyey<br />

<strong>Zuma</strong> waxyar kadib markii xilka<br />

loo dhaariyey ayuu ku sheegey<br />

dhamaan qorshayaashiisa<br />

mustaqbalka dhow, khudbada oo<br />

malaha ahayd tii siyaasadeed ee<br />

ugu muhiimsanayed taariikhda<br />

dalkani ee dhow ayuu hoosta kaga<br />

xariiqey sida ay oga go’antahay in<br />

uu dalka ku hogaamiyo waddo<br />

wanaagsan oo hormar leh.<br />

Markii uu khudbada dhameeyey<br />

ayuu hoos usoo degey isagoo ay<br />

garab socoto xaaskiisa koowaad<br />

Makumalo, saanqaadkiisa wuxuu<br />

ahaa mid borotakool ah waxaana<br />

horsocdey labbo askari ah oo si<br />

gaado ka cayaar ah u talaabo<br />

qaadayay, wuxuu tagay barxada<br />

kale ee koonfureed oo ay ku<br />

sugayeen 30 kun oo taageereyaashiisa<br />

ah halkaas oo uu u jeediyey<br />

khudbad gaaban isagoo ku<br />

hadlayay afka Zuluga, mar kaliya<br />

ayay dadka qeeylo hooriyeen<br />

markii uu baray xaaskiisa<br />

koowaad oo uu yiri “tani waa Makumalo,<br />

barta, waa xaaska madaxweynaha,<br />

kuwa kale waxaan idin<br />

bari doonaa markale dhanka kale<br />

ayay joogaan”.<br />

Kadib waxa uu salaan ugu<br />

dhaqaaqay marti sharafta madaxweyneyaasha<br />

ah, waxaa xusid<br />

muddan in madaxweynaha Liibiya<br />

Mucamar Al-Qadafi uu ahaa martida<br />

ugu miisanka culus ee meesha<br />

timid, Qadafi oo ah gudoomiyaha<br />

midoowgfa Afrika ayaa ah<br />

saaxiibka ugu dhow ee <strong>Zuma</strong>.<br />

Xaflada waxa ay qaadatay maalintii<br />

oo dhan iyadoo dadweynaha ay<br />

madadaalinayeen hobolo muusiga<br />

iyo laxanka iyo heesah u qaadayay<br />

dadweynaha la ruxmayay codadka<br />

ka baxaya sameecadaha jaguuga<br />

ah.<br />

Magacyada Wasiirada uu magacaabay<br />

<strong>Madaxweyne</strong> <strong>Zuma</strong>.<br />

51. Wasaarada madaxtooyada (1)<br />

( gudiga qorsheynta qaranka) Trevor<br />

Manuel<br />

52. Wasaarada madaxtooyada (2)<br />

(kormeerka habsamiga shaqada, qiimeynta<br />

iyo maamulka madaxtooyada):<br />

Collins Chabane<br />

53. Wasaarada dalxiiska : Marthinus van<br />

Schalkwyk<br />

54. Ku xigeenka wasaarada: Thozile<br />

Xasa<br />

55. Wasaarada ganacsiga iyo warshadaha<br />

: Rob Davies<br />

56. Ku xigeenka wasaarada: (1) Thandi<br />

Tobias<br />

57. Ku xigeenka wasaarada (2) Maria<br />

Ntuli<br />

58. Wasaarada gaadiidka : Sbusiso Joel<br />

Ndebele<br />

59. Ku xigeenka wasaarada : Jeremy Cronin<br />

60. Wasaarada biyaha iyo arrimaha<br />

deegaanka : Buyelwa Sonjica<br />

61. Ku xigeenka wasaarada : Rejoice<br />

Mabhudafhasi<br />

62. Wasaarada haweenka, dhalinta, caruurta<br />

iyo dadka naafada ah : Noluthando<br />

Mayende-Sibiya


17 May , 2009 XOG-MAAL 4<br />

Shaqaalaha Shanta bari.<br />

“saaxiib nin aan qaraabo nahay oo<br />

meel tuulo ah jooga ayaa ii yeerey,<br />

waxa uu ii sheegey dukaan cusub oo<br />

aan furanayno aniga iyo isaga, marka<br />

waa fursad aanan diidi karin ee wixii<br />

barri ka biloowda shaqaale soo<br />

raadso”, sidaasi waxaa kugu dhahaya<br />

wiilka 5ta casho kuu shaqaynayay ee<br />

aad helistiisa raadineysey 15-ka cisho.<br />

Adinu waa kaligaa, dad oo dhan isaga<br />

ayaad ka heeysaa, horey waxaa<br />

kaaga tagay 5 kale oo isaga ka<br />

horeeysey, waxaad ku baryootamaysaa<br />

in uu ku siiyo muddo 5 maalmood<br />

ah oo aad ku raadsato qof shaqaale<br />

ah, waxaad dadaal kasta u galaysaa in<br />

aad wiilka ku qanciso in uu kula sii<br />

joogo, xitaa waxaad ugu yabooheysaa<br />

in aad lacagta u kordhinayso, isaga<br />

waxaasi uma cadda.<br />

Qofkani shaqaalaha kuu ah ee kaa<br />

tagaya isagu waa “nin meeli u caddahay<br />

meeli ka madoow”, waxaa u bidhaamaya<br />

dukaan lug laga siinayo oo<br />

uu qorsheynayo in uu muddo kadib<br />

kala bar iibsan doono, ugu dambeyntana<br />

la wareegi doono, waxbo kama<br />

galin kala badnaanshaha lacagta uu<br />

shaqaalenimada ku helayo iyo tan uu<br />

ka helayo lugta uu dukaanka ka helayo,<br />

waxaan oga jeedaa in haddii<br />

xittaa lacag labbo jeer ka baddan uu<br />

ku helayo shaqaalimada marka la barbardhigo<br />

tan uu ka helayo dukaanka,<br />

isaga waxa 100% u cad in mar uu<br />

dukaan wax ka yeeshey.<br />

Shaqaalaha shanta bari waa dhibaato<br />

guud ahaan heysata dukaamaleyda<br />

Soomaalida, waxaana jirta in marar<br />

baddan ay door ku leeyihiin dhibaatadaasi<br />

isla raga dukaamada leh, waxaa<br />

dhacda in shaqaalaha la kala shukaansado,<br />

waxaa iyana jirta qofka<br />

dukaanka leh in uu inta baddan jecelyahay<br />

in uu canaado qofka u shaqaynaya<br />

taasoo keenta in qofka<br />

shaqaalaha ah uu dhibsado xushmo<br />

la’aanta uu kala kulmayo qofka uu la<br />

shaqeeynayo.<br />

Cadadka dambe waxaan ku faaqidi<br />

doonaa mooduucani oo dhamaystiran,<br />

oo aan si weyn ugu kuurgalnay,<br />

waxaan xooga saari doonaa sababaha<br />

inta baddan keena shaqaalaha salka<br />

fudud ee aan shaqada ku nagaanin,<br />

eeda ma shaqaalahaa leh, mise waa<br />

jawiga xaalada lagu jirro ama waa<br />

dadka loo shaqeeyo?<br />

Haddii aad tahay qof ay saameysey<br />

dhibaatadani fadlan noogu soo dir<br />

fariin ciwaanka wargeyska ee ah xogmaal@hotmail.com<br />

, sheeg waxa aad<br />

u malaynayso dhibaatada, imisa<br />

shaqaale ayaa kaa tagtay mudada<br />

intee la’eg?, waa haddii laguu<br />

shaqayn jirey, haddii aad laftaada<br />

shaqaale noqotey maxaa kalifey in<br />

aad kolba shaqo ka tagtay?, afkaartiina<br />

waan soo daabici doonaa.<br />

Sanad guuradii Xenophobia<br />

Maalintii isniinta ee ay taariikhda ku<br />

beegneyd 11-ka May, waxaa ku<br />

beeganeyd sanad kadib markii ay dalkani<br />

ka qarxeen rabshadihii shisheeye<br />

nacaynka ee lagu barokiciyey<br />

ajaaniibta Afrikaanka ah. Rabshadaha<br />

waxaa ku dhintey 62 qof, waxaana ku<br />

barookacay inka baddan 20 kun oo<br />

qof.<br />

Sanad kadib waxay su’aal ka taagantahay<br />

halka ay ku dambeeyeen kumanaan<br />

gal dacwadeed oo laga furey<br />

dambiyadii la galay.<br />

Ernesto Alfabeto Nhamuave waa<br />

ninkii baasiinka lagu bilbiley ee<br />

dabka lagu qabadsiiyey dariiqyada<br />

xaafada Ramaphosa ee duleedka<br />

Johannesburg, ninkaasi oo sawiradii<br />

laga qaadya uu aduunka oo<br />

dhan la argagaxay laga baahiyey<br />

shaashadaha aduunka, galkii laga<br />

furey dilka ninkaasi sanad kadib<br />

waxa kaliya oo ku qoran qoraal<br />

laga sameeyey haweeneydii askari-<br />

yada ahayd ee biyaha ku damisey<br />

jirkiisa iyo qoraal laga sameeyey<br />

qoyskiisa. Ma jirto wax kale oo<br />

cadayn ah oo lo ohayo, hal qofna<br />

looma soo qabanin, iyada oo qotskiisa<br />

kasoo jeeda dalka Mosambique<br />

ay rumeysanyihiin in kuwii<br />

falkani ay geystey ay dariiqyada<br />

mushaaxayaan.<br />

Police-ka waxay sheegayaan in<br />

uusan jirrin hal qof oo marqaati ah<br />

oo ku cadeeya waxa dhacay, sidaasi<br />

darteedna aanan la heynin<br />

cadeeymo dad lagu maxkamadeyn<br />

karro.<br />

In ka yar 10% dadkii loo qabqabtay<br />

rabshadaha oo ahaa 1400 qof ayaa<br />

xabsiyada ku jirra, sida ay sheegeyso<br />

hey’ada garsoorka qaranka ee NPA<br />

wadarta 469 gal dacwadeed oo laga<br />

furey falalkii dhacay, 137 dacwad oo<br />

kaliya ayaa maxkamad lagu oogey,<br />

iyada oo dacwadihii dilalkii ugu foosha<br />

xumaa ay ka cago jiidayaan in wax<br />

hormar ah laga gaaro.<br />

Illaa iyo 182 dacwadood ayaa laga<br />

noqdey sababo la xariira Police-ka oo<br />

ku guuldaraystey in ay daba galaan<br />

goobjoogayaal iyo dadka dacwoonaya<br />

ee isaga cararay dalka. Illaa hadda 52<br />

dacwadood ayaa ama qeyb laga dhagaystey,<br />

iyada oo 82 dacwadood oo<br />

kale loo celiyey in baaritaani dheeraad<br />

ah lagu soo sameeyo, halka 7 qof kaliya<br />

lagu xukumey muddo xabsi oo<br />

gaaraysa 15 sanno.<br />

Sanad kadib oo ay wali dadka maskaxdooda<br />

kusoo maaxanayaan nasiib<br />

darooyinka ku habsaday, iyada oo<br />

dowladana aysan hal dhudhun talaabo<br />

ka rogin maxkamadaynta kuwa falalka<br />

geystey, ayaa waxaa la sheegayaa in<br />

wali ay jiraan astaamoi muujinaya in<br />

rabshadihii ay soo laaban karaan xilli<br />

kasta.


17 May, 2009 XOG-MAAL 5<br />

Faa’iidooyinka kale ee naasnuujintu<br />

leedahay ayaa waxaa ka<br />

mid ah nadaaminta iyo kala fogeynta<br />

ilmaha, maxaa yeelay<br />

jiqida ama nuugista cunugu uu<br />

naaska nuugayaa waxa ay carisaa<br />

unugyada maskaxda kuwaas<br />

oo sii daaya hormoonka loo<br />

yaqaan Prolactin, hormoonkan<br />

ayaa inta badan hakiya in<br />

hooyadu hesho dhiiga billaha ah<br />

(caadada) teedana in aysan<br />

hooyadu qaadin uur inta uu ilmuhu<br />

nuugayo (waa hadii si<br />

joogta ah ilmaha loo nuujiyo).<br />

Hooyooyin badan baa laga yaabaa<br />

in ay ku andacoodaan in ay<br />

naasahoodu laheyn caano ku<br />

filan cunugooda, hadaba si aysan<br />

taasi u dhicin hooyadu waa in ay<br />

isticmaashaa cabitaan badan<br />

cunugana naaska ugu dhigtaa si<br />

joogta ah si uu naasku ula qabsado<br />

nuugista cunuga una dhiiqo<br />

caana badan.<br />

Hooyada Ilmaha nuujineysaa ma<br />

haboona in ay isticmaashaa cabitaanka<br />

Kafeyga, sigaarka, iyo<br />

daawooyin aan takhtar u qorin,<br />

maxaa yeelay kafeyga iyo daawooyinka<br />

qaarkood ayaa ka kooban<br />

maadada daroogada ah ee<br />

loo yaqaan caffeine, maadadan<br />

oo maskaxda cunugu wax yeeli<br />

karta.Sidoo kale Nuujinta ilmahu<br />

waxay abuurtaa jaceyl, farxad<br />

iyo reynreyn dhexmarta ilmaha<br />

iyo hooyadii taas oo laga yaabo<br />

in ay ka duwanaado mida dhex<br />

marta ilmaha masaasada la siiyo<br />

iyo hooyadii, ufirso cunuga<br />

markii masaasada afka loosaaro<br />

inbadan baa lagayaabaa in uu<br />

diido isagoo isticmaalaya gacmihiisa<br />

ama sokale u diidaya, laakiin<br />

taas cagsigeeda cunuga<br />

markaa naaska hooyada afka<br />

loosaaro marna kama horkeenayo<br />

diidmo ilaa uuka dhargaa<br />

caanahaas taas waxaa siidheer<br />

cunuga oo ooyana marka ey<br />

hooyadii nuujiso wuu aamusayaa<br />

taas uu aad ka dareemikarto<br />

saaxiibnimada ka dhixeysa<br />

hooyada iyo dhalaankeeda..<br />

ISLAAMKA IYO NUUJINTA<br />

ILMAHA.<br />

Diinta islaamka ee sharafta<br />

badan ayaa ah nidaam nololeed<br />

oo kaamil ah oo uu ALLAAH ugu<br />

tala galay in ay ahaato dastuurka<br />

dhabta ah ee ay tahay qof kasta<br />

oo muslim ahi in uu ka dhinbila<br />

qaato, balse nasiib daro muslimiinta<br />

maanta joogta ayaa noqday<br />

dad maskaxda laga gumeystay<br />

aadna moodaa in aysanba ku fekereyn<br />

sidii ay duliga saaran uga<br />

bixi lahaayeen, qaar badan oo<br />

dadyowga muslimka ahi waxayba<br />

u arkaan Kitaabka Qur’aanku in<br />

uu yahay mid aan la jaanqaadi<br />

Karin casriga tignoolojiga, mase<br />

oga in uu quraanku yahay masdarka<br />

(source) habab nololeed<br />

casri walba iyo xili kasta la socon<br />

kara .<br />

Hadaba ALLAAH waxaa uu<br />

Quraanka Kariimka ah noogu tilmaamay<br />

inta ugu haboon oo ay<br />

tahay hooyadu in ay nuujiso<br />

cunugeeda, ogowna ALLAHA<br />

sameeyey caanaha hooyada ayaa<br />

uga aqoon badan cidwalba inta<br />

ugu haboon ee ay tahay in ilmaha<br />

la nuujiyaa, Rabi waxuu<br />

noogu sheegay suuratul baqara<br />

ayaada 233aad ( WAALIDIINTU<br />

HA NUUJIYAAN ILMAHOODA<br />

LABA SANDOOD, HADII<br />

DOONAYAAN IN AY NUUJINTA U<br />

DHAMEYSTIRAAN ILMAHOODA)<br />

sidoo kale waxaa uu ALLAAH<br />

noogu tilmaamay suuratul Luqmaan<br />

aayada 14aad (WAXAAN<br />

U DARDAARANAY DADKA<br />

LABADIISII WAALD, WAA SIDII<br />

HOOYADIIS IYADOO TABAR YAR<br />

TABAR YARI KALANA KU SU-<br />

GAN,GUDHINTIISUNA WAA LABO<br />

SANO EE KU MAHADI ANI IYO<br />

LABADAADII WAALID XAGEY-<br />

GAANA LOO AHAAN) iyo suuratul<br />

Al-axqaaf ayaada 15aad (DADKA<br />

WAXAN U DARDAARANNAY<br />

LABADIISII WAALID INUU U<br />

WANAAG FALO, HOOYADIIS<br />

UURKEY KU SIDAY IYADOO DHI-<br />

BAN, UURKIISA IYO GUDHIN-<br />

TIISUNA WAA SODON BILOOD,<br />

MARKUU ILMUHU TABAR YEESHO<br />

OO AFARTAN YUU (kan fiican)<br />

DHAHAA EEBOW IGU TOOSI<br />

INAAN KUGU MAHADIYO<br />

NICMADAADA AAD IIGU NICMEY-<br />

SAYANIGA IYO WAALIDIINTEEY,<br />

IGUNA TOOSI INAAN CAMAL FII-<br />

CAN OOD KA RAALLITAHAY<br />

FALO, IINA WANAAJI<br />

FARACEYGA, WAANA KUU TOW-<br />

BAKEENAYE, WAXAANA KAMID<br />

AHAY MUSLIMINTA,) in ay nuujinta<br />

ilamahu tahay Laba<br />

sanadood.<br />

Ugu danbeyntii waxaan aad<br />

ugula talinayaa hooyooyinka<br />

soomaaliyeed iyo dhamaan hooyooyin<br />

muslimiinta ah in ay caruurtooda<br />

nuujiyaan labasanood<br />

si loo helo jiil caafimaad qaba,<br />

nuujintan ayaa ah mid wax<br />

badan ka tareysa nadaaminta<br />

caruurta oran maayo<br />

xakameynta taranka sida ay<br />

gaaladu aaminsan yihiin, waayo<br />

muslimiintu waxay u baahan yahay<br />

taran fiyow oo joogta ah.<br />

Gabagabadu waa:<br />

TUUR MASAASADA OO NUUJI<br />

CUNUGAAGA.


17 May , 2009 XOG-MAAL 6<br />

Dhowr sheey oo ay tahay in aad<br />

ka taxadarto marka aad<br />

raacayso gaadiidka dadweynaha.<br />

Qore: Cabdiraxmaan Nuur Jilley<br />

(Bashaash)<br />

Nolosha magaalooyinka, gaar ahaan<br />

dalkani oo nolosha oo dhan ay ku<br />

xirantahay gaadiidka waxaa markastaba<br />

taagan baahida in aad raacdo<br />

gaadiidka dadweynaha.<br />

Adiga oo ajnabi ah, gaar ahaan<br />

Soomaali ah, una baahan in aad meel<br />

kasoo dan gudato kadibna raacdo<br />

gaadiidka dadweynaha kuwa masaafada<br />

gaaban ama masaafada<br />

dheer ee magaalooyinka isaga goosha<br />

waa in maanka ku heeysaa dhowr<br />

sheey oo aad u baahan tahay in aad<br />

ka taxadarto.<br />

Tusaale haddii aad raacaysid<br />

gaadiidka masaafada gaaban ee<br />

xaafada dhexdooda ah, isku day in<br />

markasta aad boosteejo ka raacdo<br />

caasiga, haddii aad dariiq taagan<br />

tahay iska eeg inta qof ee caasiga ku<br />

jirta, haddii rag dhowr ah oo qaab<br />

tuugo leh ay ku jirraan ha raacin<br />

gaarigaasi waayo waxaa laga yaabaa<br />

in uusan tagsi ahayd oo nimanku<br />

tuugo yihiin kadibna ku afduubtaan oo<br />

ku dhacaan ama ku waxyeeleeyaan.<br />

Waxaa caado ah in caasiyada aysan<br />

lahayn daba-ka-fuul lacagta dadka ka<br />

qaada, sidaasi darteed dadka ayaa<br />

lacagta iska aruuriya, waxaana lacagta<br />

aruuriya hadba qofka fadhiya<br />

kuraasta hore kan dhexe ee darawalka<br />

ku xiga, waxaa dhacda in<br />

dadka oo dhan ay soo dhiibaan lacago<br />

isku dhagan oo ay tahay in laga gooyo<br />

lacagta ay baska kusoo raaceen baakhigana<br />

loo celiyo, howshaasi waxay<br />

u baahantahay xirfad yar iyo maskax<br />

dhaqso baddan oo aanan ku wareerin<br />

lacagta loo dhiibey.<br />

Soomaalida oo ah dad ay ku taagantahay<br />

“yaanan waxbo lagaaga<br />

horeynin” ayaa kuraasta hore fuula<br />

haddii ay firaaqo ku helaan, kama<br />

warhayo howsha ay tahay in uu<br />

qabto, marka gaariga uu dhaqaaqo<br />

ayaa tobon iyo dhowr qof ay markaliya<br />

soo taagayaan lacago kala duwan<br />

si loog jarro lacagta ay gaariga kusoo<br />

raaceen, qofkii Soomaaliga ahaa indhaha<br />

umbuu taagayaa, baskiina<br />

waxaa ka dhalanaya buuq keena in<br />

gaariga la joojiyo oo uu darawalka<br />

lacagta xisaabiyo qof kastana u celiyo<br />

baaqigiisa, waxaa xitaa dhacaysa in<br />

dadka qaar ay lacagta qarsadaan,<br />

kuna masibidaan in ay lacagta kuu<br />

dhiibeen, kadibna dadka ayaa qofkii<br />

ku canaananaya sababta uu hor u<br />

fuuley isagoon xisaabta aqoonin,<br />

marka fadlan hor ha fuulin haddii<br />

aadan waxbo xisaabin karrin.<br />

Subixii hore caasileyda ma ogola lacagta<br />

weyn ee isku taala, waxay rakaabka<br />

u sheegaan in ay lacago<br />

yaryar soo qaataan, xittaa gaariga<br />

dhexdiisa waxaa ku dhegen qoraalo<br />

fariintaasi dadka u sheegaya, marka<br />

fadlan lacag go’an u qaado caasiga<br />

aroortii.<br />

Ogoow caasiileyaashu waa dadka ugu<br />

khatarta baddan dalka, waa ay hubeysanyihiin,<br />

wax sharci ah oo qabta ma<br />

lahan, waxa y doonaa n a yay<br />

sameeyaan, rakaabka sideey doonaan<br />

ayay ka yeelaan, xitaa waa ku dilayaan,<br />

marka haddii aad lacag ama<br />

wax kale isku qabataan fadlan xadkaaga<br />

ha gudbin oo ha ceeytamin,<br />

haddii aad ka maarmi kartana lacagtaasi<br />

ka tag, caafimaadkaaga ayaa ku<br />

jirra.<br />

Arrin kale oo aad muhiim u ah waa in<br />

aad garanaysid halka aad u socoto<br />

magaceeda, gaar ahaan sida ay dadka<br />

dalka ugu dhawaaqaan, waxaa<br />

dhacda in Soomaalida ay iska<br />

sameysato dhawaaq gaar ah oo magacii<br />

xaafada ah oo aysan fahmeynin<br />

dadka dalka u dhashay, haddii aad<br />

qaban weeyso magaca gacanta ama<br />

warqad ku qoro oo tus darawalka,<br />

meelaha boosteejooyinka ah waxaa<br />

ku qoran magaca meelaha ay caasiyada<br />

u kala baxaan, sidaasi darteed<br />

waa muhiim in aad garanaysid sida ay<br />

u qoranto magaca meesha aad u socoto,<br />

in baddan waxaa dhacda in dhawaaqo<br />

meesha iyo qoraalka ay aad u<br />

kala duwanyihii, tusaale ah waxaa<br />

jirta magaalo la yiraahdo Nasna, laakiin<br />

qoraalka aad ayuu oga duwanyahay<br />

dhawaaqa, waana Knysna,<br />

marka haddii aadan sidaasi u aqoonin<br />

ma keeni kartid durba. Dadka rakaabka<br />

ah ee gawaarida dadweynaha<br />

raaca waxay leeyihiin caado ah in<br />

haddii qof aanan ku midab ahayn ama<br />

ajnabi ah uu gaariga soo galo in ay si<br />

wada jir ah ugu maadeystaan oo ay<br />

ugu qoslaan, waa ay ku maagayaan,<br />

gaar ahaan haddii qalad yar ka dhaco<br />

qofka, marka ha xanaaqin, haddii aad<br />

luuqad taqaanana dadka u furfurnoow,<br />

haddii kale iska aamus.<br />

Sigaar laguma dhex shitto caasiyada<br />

dhexdooda, gacanta lagula siinsado.iska<br />

illaali, haddii kale waa lagaa<br />

tuurayaa caasiga. Fadlan iska illaali in<br />

aad lacag baddan jeebka ku qaadato<br />

adiga oo caasi raacaya, alaab culusna<br />

ha qaadanin, barkee caasiga kuu<br />

qaadi mayo, ogoow haddii caasigu shil<br />

gallo daaqadaha muraayada ah waa<br />

laga bixi karaa inta la jabiyo, muraayada<br />

jabi si uusan gaari kale oo<br />

ordaya meesha kuugula dhicin haddii<br />

aad shil gashaan, u fiirso muraayada<br />

waxaa ku qoran fariin<br />

laguugu sheegayo in laga la jabin<br />

karro lagana bixi karro.<br />

FG: cadadka dambe waxaan idiin<br />

soo gudbineynaa qormo tan daba<br />

socota, ha moogaan.


17 May, 2009 XOG-MAAL 7<br />

Shariifkaa halkan imanaya,<br />

waa laga beensheegey.<br />

Todobaad ka hor xafladii caleemo<br />

saarka ee <strong>Madaxweyne</strong> <strong>Zuma</strong> ayaa<br />

waxa Soomaalida dalka joogta oo<br />

dhan si layaab leh ugu dhex fidey war<br />

sheegayay in uu xaflada kasoo<br />

qeybgalayo madaxweynaha DKMG ah<br />

Sheekh Shariif Sh. Axmed, kadibna la<br />

kulmi doono Soomaalida.<br />

Arrintani waxay noqotey hadal heynta<br />

ugu baddan, iyadoo si weyn la’isula<br />

dhexmaray. Lama garanayo cidda hadalkani<br />

faafisey, hase yeeshee waxaa<br />

dhacday in dad baddan ay gobolo ka<br />

yimaadaan oo ay yimaadaan Johannesburg<br />

si ay Shariifka ula kulmaan.<br />

Wargeyska Xog-Maal oo si gaar ah ula<br />

socday arrintani ayaa si madax banaan<br />

u shaacin karra maanta in xittaa<br />

Shariifka aanan lagu casuumin xaflada<br />

iskaba dhaaf in uu yimaadee, waxaan<br />

wacnay wasaarada arrimaha dibbada<br />

si aan u xaqiijino imaanshaha madaxweynaha,<br />

waxaa naloo sheegey in<br />

uusan imanaynin, waan ku qanci<br />

weeyney oo waxaan u qaadanay in<br />

hadalkani uu ka midyahay siyaasada<br />

dowlada ee ah in aanan lasii sheegin<br />

madaxda dalka imanaysa.<br />

K a d i b w a x a a n w a c n a y V i l l a<br />

Soomaaliya oo aan la hadalnay<br />

agaasimaha madaxtooyada oo noo<br />

sheegey in uusan Shariifka imanaynin,<br />

markale kumaanan qancin, oo waxaan<br />

sugney illaa laga gaarayay maalintii<br />

caleemo saarka ee 9-kii May, 2009.<br />

Waxaan eegeyney madaxweyne kasta<br />

oo kasoo gala illinka qasriga madaxtooyada<br />

ee Pretoria, waxaan ka dhex<br />

goobney martisharaftii lagu casuumey<br />

xaflada, waxaan xittaa weeyney wax<br />

Soomaaliya ka socda.<br />

Waxa ugu yaabka badnaa wuxuu<br />

ahaa sida dhaqsaha baddan ee uu<br />

warka ku faafay iyo cidda faafisey, iyo<br />

danta laga lahaa, waxaase kasii darnaa<br />

hubsiimo la’aanta dadka , qof<br />

kasta waxa uu warka kuugu<br />

sheegayaa sidii isagoo ah xog-ogaal<br />

ah, marka aad sii weeydiiso halka uu<br />

warka kasoo xigtey wuxuu ku leeyahay<br />

“dadka ayaa sheegayay”. Wallow<br />

socdaal uu Sheekh Shariif halkan ku<br />

yimaado ay tahay guul weyn oo<br />

dublamaasiyadeed oo usoo hoyata<br />

DKMG ah, haddane taasi meeysan<br />

dhicin ugu yaraan xiligii xaflada<br />

caleemo saarka <strong>Zuma</strong> taasina waxaa<br />

ugu wacan labbada dowladood oo<br />

aanan lahayn wax xariir dublamaasiyadeed.<br />

Cooshashkii xerada qaxootiga<br />

Blue Waters oo la burburiyey<br />

Haweeney Soomaliyeed oo uur lix<br />

bilood leh ayaa isbitaalka loola cararay<br />

kadib markii ay waxyeelo kasoo<br />

gaartey gacan qaad dhexmaray saraakiisha<br />

ciidamada amaanka Cape<br />

Town iyo dadka qaxootiga ah ee degenaa<br />

xerada xeebta ku taala ee Blue<br />

Waters, Cape Town.<br />

Shirkad gaar loo leeyahay oo qandaraas<br />

qaadatay ayaa burburisey aroornimadii<br />

jimcaha 13 coosh oo ay<br />

dadka qaxootiga ka taagteen xerada<br />

oo ay ku noolaayeen illaa May 2008<br />

markii deegaanadoodii laga barokiciyey.<br />

Pieter Coronje, waa afayeenka maamulka<br />

magaalada Cape Town wuxuu<br />

sheegey in dhowr jeer oo hore<br />

qaxootiga looga diggey in ay meesha<br />

ka guuraan, oo ay burburiyaan<br />

cooshadaha sharci darada ah ee ay<br />

meesha ka taagteen, haddii ay sidaasi<br />

yeeli waayaane ay dowladu burburin<br />

doonto.<br />

Wuxuu intaasi ku daray in ay illaa<br />

haatan burburiyeen 13 coosh, kuwa<br />

harayna ay dhawaan burburin<br />

doonaan, laakiin dadkii cooshadaha<br />

hoyga u ahaa laga burburiyey ayaa<br />

durbadiiba bilaabay in ay dib u dhistaan.<br />

Walwalka ugu weyn ee dadkani ayaa<br />

ah iyadoo uu fooda nagu soo hayo<br />

waqtigii xagaaga ee qabowga baddan,<br />

roobabka iyo dabeelada ay dhacayeen,<br />

isla markaasina laga baabi’iyey<br />

hoygoodii. Qaxootigani waxa ay ka<br />

midyihii 461 qof oo ka haray dadkii<br />

kumanaanka gaarayay eek u barokacay<br />

rabshadihii shisheeye nacaybka<br />

May, 2008, oo iminka kusii harsan<br />

xerooyinka kala ah Blue Waters ee<br />

duleedka Strandfontain iyo xerada<br />

militariga Young Field ee agagaarka<br />

Wynburg.<br />

Qaxootiga waxa ay ku cawdeen in<br />

teendhooyinkii la siiyey ay dusha ka<br />

duleeshameen, biyaha na soo<br />

daayaan, taasina ay ku qasabtay in ay<br />

dhismooyin sameyntaan, iminkana ay<br />

ka walwal qabaan cimilada daran ee<br />

fooda soo ah iyadoo ay meesha ku<br />

noolyihiin caruur.


17 May, 2009 XOG-MAAL 8<br />

“Alla KFC saliid badanaa!”, bal naga<br />

daba dheh jumladaasi, oo haddane<br />

mar kale ku celi, isku day in qofka kuu<br />

dhow uu codkaaga maqlo, kadib iska<br />

aamus, marka ay waxoogaa kasoo<br />

wareegto waxaad maqlaysaa qofkii<br />

aad maqashiisey oo ku hadaaqaya<br />

hadalkaasi, hana kula yaabin haddii<br />

aad aragtid qofkaasi oo KFC cunaya<br />

isla markiiba, gaar ahaan gabdhaha.<br />

Dib ayaan ka sharixi doonaa waxa aan<br />

ola jeedno arrintani.<br />

Hadalkani waa mid ka caan baxay<br />

magaalada Cape Town, gaar ahaan<br />

dhalinta haasaawaha u toog haya ee<br />

dumar iyo ragba leh, muhiim ma ahan<br />

in aan soo hingaadino sida ay kalmadu<br />

ku timid, laakiin aan ka hadalno<br />

micnaha ay faa’iideyso jumlada.<br />

Kama hadlayo naxwo ahaan waxa uu<br />

hadalka turjumaadiisa noqonayo, kaliya<br />

“KFC-da” ka raac, dhalinta iyo<br />

haasaawahana maanka ku hay, waxaa<br />

halkaasi kaaga soo baxaya micnaha<br />

loola jeedo halqabsiga ah “alla KFC<br />

saliid badanaa”.<br />

Dulucda oo duudduuban, KFC waa<br />

shirkad ka ganacsatada hilibka digaaga<br />

ee duban iyo cuntada fudud,<br />

laakiin waxaa si guud loogu yaqaanaa<br />

hillibka duban laftiisa, waa hillib la<br />

wada jecelyahay, sababtoo ah dhadhankiisa<br />

ayaa aad u heersareeya,<br />

waxaa lagu dubaa walxo isu dheeli<br />

tiran oo hillibka ka dhigaya mid dhadhan<br />

wanaagsan, waxaa lagu daraa<br />

waxlo sidii xawaajigii oo kale ah oo<br />

laakiin ka kooban sheeyo kala duwan<br />

oo caraf iyo dhadhanba heer sareeya.<br />

Marka aad cunto adiga oo faraha<br />

muudsanaya oo wali usii baahan oo<br />

halamsanaya ayaad ka kaceeysaa.<br />

Mar haddii dhanaan iyo dhadhan<br />

wanaagsan laga hadlay, toloow Dumarka<br />

yaa kaga horeeya?, haba<br />

sheegin, sida ay sheegeen dhalinyarada<br />

haasaawaha ku cindan ee dumarka<br />

madaxa banaan agtooda ka<br />

qoordiinleeya waxa ay noo sheegeen<br />

in gabadhii aadan habeenkaasi KFC u<br />

casho geeyney aysanba sheeko koow<br />

kaa dhahaynin.<br />

Midkood oo u waramay Xog-Maal<br />

wuxuu leeyahay “marka hore waa in<br />

aad haqab tirtaa unugyada dhadhanka<br />

iyo dhamxanaga taasina waa<br />

KFC, kadibna aad ugu luqluqdaa<br />

dhallo cabitaan ah oo aad u qaboow,<br />

kadib umbaa sheekada lagaa gurayaa”.<br />

Xittaa raga xaasaska leh qaati ayay ka<br />

taaganyihiin KFC, hala yaabin haddii<br />

aad aragtid nin xanaaqsan oo leh<br />

“KFC kumaan oga dacwoonaa?” , sababtu<br />

miyaad garanaysaa?, isaga oo<br />

banaanka ku maqan ayaa guriga laga<br />

soo wacayaa, waxaa loo sheegayaa in<br />

caawo xaafada aysan casho jirrin,<br />

ayna tahay in uu horey usoo iibiiyaa<br />

baakado KFC ah oo lagu casheeyo,<br />

raga gurigoodu uu bulshada yahay<br />

waa in jeebkooda hoos usii qodaan si<br />

ay habeenkaasi reerka dadka jooga oo<br />

dhan ay u cunaan KFC.<br />

“alla KFC saliid badanaa” wallow ay<br />

tahay jumlad ciyaal suuqniyo yari ku<br />

jirto sida ay dhalinta ku fasiraan, haddane<br />

waa jumlad duurxul ah oo<br />

lagugu fahamsiinayo in gabadhu KFC<br />

u baahantahay, kuwiina dhagweynta<br />

ah waxay dhahayaan “wax saliid baddan<br />

leh maba cuni karno ee haaf<br />

baasto aan noo dalbo”.<br />

Marka aan sidani oga sheekeyneyno<br />

soow soo xasuusan meeysid sheekadii<br />

ninkii diinka ku rafaadsanaa ee loo<br />

gargaarey ee yiri “Alla muxuu diin farsameeyey!”.<br />

KFC malaayiin lacag ah ayay ku bixisaa<br />

xayaysiinta iyo ii dhehda laga<br />

baahiyo saxaafada, waxaan hubaa in<br />

halqabsigani cusub ee ah “alla KFC<br />

saliid banadaa” uu ku haboonyahay<br />

xayaysiin, laakiin qormadani looma<br />

qaadan karro in aan ku xayaysiineyno<br />

KFC ama aan dadka ku dhiiragalineyno<br />

isticmaalkeeda, ujeeda qormada<br />

waa wacyi galin sida aad hoos<br />

ku arki doontaan. Shirkadani waxaa<br />

leh asal ahaan rag Yuhuud ah, dhawaan<br />

dalkani K/Afrika, gaar ahaan<br />

bulshada Islaamka ah ee ku nool<br />

waxaa ka dhaqangalay mabnuucid<br />

xoogan oo lagu soo rogey isticmaalka<br />

iyo wax ka iibsiga badeecada shirkadani,<br />

waxaa lagu saleeyey in macaashka<br />

shirkadani ay ka hesho ganacsiga<br />

hillibka digaaga in lagu maalgaliyo<br />

gumeysiga lagu hayo dadka<br />

reer Falastiin ee walaalaha ah.<br />

Marka ogsoonoow in shillin kasta oo<br />

kaaga baxa hillibkani uu yahay mid<br />

lagu weerarayo Masjidul Aqsa ee barakaysan,<br />

lagu laaynayo ummada reer<br />

falastiin, adiga ama xaaskaaga haku<br />

wallacdo ama gabadha aad shukaansato<br />

shuruud hakaaga dhigto<br />

ogoow khatarta kuugu sugan.<br />

Xog-Maal


17 May, 2009 XOG-MAAL 9<br />

CAPE TOWN – Ururka Saxafiyiinta<br />

Soomaaliyeed ee South Africa<br />

(SOJASA), ayaa kulan si halaasi ah<br />

loosoo agaasimay la yeeshay Madax<br />

ka tirsan warbaahinta BBC-da.<br />

Kulanka oo ka dhacay xarunta Jaaliyadda<br />

Soomaalida ee South Africa<br />

(SASA), ee Xaafadda Bellville, ayaa si<br />

weyn loogu soo dhaweeyey Aamina<br />

Muuse Weheliye oo ka mid ah Saxafiyiinta<br />

ugu caansan <strong>Somali</strong>a.<br />

Aamina Muuse oo ka tirsan<br />

Shaqaalaha BBC-da laanta Afka<br />

Soomaaliga, ayaa maalmihii ugu dambeeyey<br />

ku sugneyd gudaha dalka<br />

South Africa, si ay halkan uga tebiso<br />

warbixino la xiriira Doorashii Madaxtinimada<br />

ee dhawaan lagu doortay<br />

Madaxweynaha cusub ee Jocob <strong>Zuma</strong>.<br />

Kulanka oo ay goob joog ka ahaayeen<br />

inta badan Saxafiyiinta Soomaaliyeed<br />

eek u sugan dalkan Koonfur Africa,<br />

ayaa la iskula meel dhigay falanqeyn<br />

ku saabsan qaabka saxafiyiinta<br />

Soomaalida ee sababo amaan darri<br />

aawadeed uga soo hayaamay dalkii<br />

Hooyo ay xilligan uga hawlgali karaan<br />

dalkan Koonfur Africa ee aalaaba lagu<br />

dhibaateeyo muwaadiniinta Soomaaliyeed.<br />

Gudoomiyaha SOJASA Md. Maxamed<br />

Muuse Nuur (Deeqdarajo) oo ka hadlayey<br />

kulankaasi, ayaa sheegay in mudada<br />

halka sano ah ee uu Ururka<br />

Saxafiyiinta ee SOJASA dhisan yahay<br />

uu qabtay waxyaabo la taaban karo<br />

oo bulshada Soomalaiyeed dan u ah,<br />

islamarkaana uu qorshaha ugu jiro<br />

inay talaabooyin dheeraad ah ku<br />

dhaqaaqaan mustaqbalka dhow.<br />

Gabagabdii kulanka, ayaa la isku afgartay<br />

sidii Bulshada Soomaaliyeed in<br />

si dhab ah loogu adeego Shacabka<br />

Soomaaliyeed ee dhibaatada sii daba<br />

dheeraanaysa ay dilootay, islamarkaana<br />

looga haqabtiro wararka<br />

xaqiiqda ah ee jira, taasi oo ay iska<br />

kaashanayaan Warbaahinta BBC-da<br />

iyo Ururka Saxafiyiinta Soomaaliyeed<br />

ee SOJASA.<br />

Soomaali Ku Jirta Xabsiyada<br />

Dalka Angola Oo Cuntada Ka<br />

Soomay.<br />

Ilaa 145-maxaabiis ah oo isugu<br />

jira Soomaali iyo Ajaanib kale,<br />

ayaa ku xiran Xabsiyada dalka<br />

A n g o l a , k u w a a s i o o k u<br />

dhaqaaqay talaabo cuno ka<br />

soomid ah si ay cabashadooda u<br />

muujiyaan.<br />

Ka dib markii ay sii kordheen<br />

weerarada lagu ugaarsanayo muw<br />

a a d i n i i n t a g a n a c s a t a d a<br />

Soomaalida ee ku nool dalka<br />

Koonfur Africa, ayaa Soomaali<br />

badan oo ka cararay dalka, waxa<br />

ay abaareen dalalka dariska la ah<br />

Koonfur Africa sida dalka Angola.<br />

Hadaba, Soomaalidaasi maxay<br />

kala kulmeen dalalkaasi gaar<br />

ahaan dalka Angola?<br />

Baashi Cabdalla, waxa uu ka mid<br />

yahay 35-Soomaali ah oo ku<br />

xiran Xabsiyada Dalka Angola<br />

muddo ka badan Laba Bilood,<br />

Baashi oo khadka Isgaariisnta<br />

ugu waramayey Wargeyska Xogmaal,<br />

ayaa sheegay inay dhibaatooyin<br />

aad u daran ay ku<br />

haystaan Xabsiga, islamarkaana<br />

ay muddo 3-maalin ah cuntada<br />

ka soomeen.<br />

Baashi oo ahaa qofkii Labaad ee<br />

Soomaali ah oo 22-kii March lagu<br />

xiro dalkaasi Angola, walina ku<br />

jira xabsi ku yaala dalkaasi, ayaa<br />

sheegay in xaaladooda nololeed<br />

ay aad u liidato, islamarkaana<br />

aysan jirin wax xukun ah oo lagu<br />

qaaday ilaa iyo hadda.<br />

Ujeedada ay markii hore u<br />

aadeen Angola ayaa Bashiir Cabdalla<br />

waxa uu ku sheegay si ay<br />

uga abuurtaan dhaqdhaqaaqyo<br />

ganacsi maadaama uu yahay dal<br />

Nabad galyo ahaan dhaama<br />

dalka Koonfur Africa.<br />

Sharciyan Angola ayaa waxa ay<br />

magalgalyo siisaa dalalka Sudan,<br />

Chat iyo <strong>Somali</strong>a ee mushkiladaha<br />

qaraari la degeen, hase<br />

ahaatee ilaa iyo hadda Xukuumadda<br />

Luanda ee dalkaasi ayaan<br />

wax amar ah kasoo saarin<br />

maxaabiistaasi ajaanibta ah ee<br />

dalkeeda ku xiran bilooyinka,<br />

iyadoo wax Maxkamad ah lasoo<br />

taagin.<br />

Qore:C/risaaq C/laahi Maxamed<br />

Indho Jaceyl.


17 May , 2009 XOG-MAAL 10<br />

Waxay ahaan jirtey “ku qabso ku qadi<br />

meeyside” xiligaasi waxay ahayd markii<br />

Soomaaliya la joogey oo inta qof xoolihiisii<br />

lagu qabsado ama laga wada<br />

qaadan jirey ama qeyb laga qaadan<br />

jirey, hadda sidii ma ahan oo waxaan<br />

joognaa dal sharci iyo kala dambeyni<br />

ay taalo oo ma jirto cid lagu qabsan<br />

karro xoolahiisa.<br />

Laakiin taasi micnaheedu ma ahan in<br />

aanan lagu qaadan karrin xoolo uusan<br />

qofka lahay oo uusan soo dhididin,<br />

kama hadlayo xatooyada ama dhica<br />

bareerka ah, waxaa jira dad xarfaano<br />

ah oo soo allifey qorshe cusub oo la<br />

magac baxay ”ku garab qabbo ku qadi<br />

meeyside”. Magaciisu waa Laari,<br />

wuxuu ka guluc siinayaa indho aad<br />

moodo libaax dhiig ka dhergay, inta<br />

baddan labbo labbo ayay u socdaan,<br />

maalin kastana waxaad ku arkeeysaa<br />

tuulo cusub, baddanaa waxay wataan<br />

gaari yar ama caasiga dadweynaha<br />

ayay raacaan.<br />

Tukaanka ayay kuugu soo galayaan,<br />

inta aad isa salaamaysaan iyaga indhahooda<br />

waa ku dhaafsanyihiin oo tukaanka<br />

ayay isha la raacayaan,<br />

daqiiqado gudahood xisaabta ayay<br />

hoos isaga dhufanayaan deetana<br />

waaba ogyihiin qiimaha badeecada<br />

dukaanka ku jirta, haddii aad soo<br />

dhaweyso oo aad cabitaan u shubto<br />

waxay wareysi kaaga bilaabayaan<br />

“suuqiina ka waran”, haddii aad laftaadu<br />

xarfaan kale tahay waxaad ugu<br />

jawaabaysaa “ma xuma, alxamdulilaah”,<br />

isagu ma qancayo wuxuu<br />

kusii weeydiinayaa “weekend-iga oo<br />

kale meeqaad ka qabataan?”, qofka<br />

allow sahalka ah ee aan waxbo kala<br />

ogeyn aniga oo kale wuxuu sheegayaa<br />

lacagta laga qabto dukaanka<br />

dhamaadka todobaadka.<br />

Marka uu dukaanka ka baxo hoowsha<br />

ugu horeyso ee uu qabanayo waa in<br />

uu eeg eegaa agagaarka dukaanka bal<br />

in wax dukaamo kale ku yaalaan iyo in<br />

kale, wuxuu kaloo ka qayaas<br />

qaadanayaa dadka degen tuulada<br />

ama xaafada, dhaqaalahooda oo uu ka<br />

cabirayo guryaha ay ku jirraan iyo<br />

waliba haddii xarumo dowladeed sida<br />

iskuulaad iyo boosteejo tareen ka ag<br />

dhowyihiin meesha, haddii uu macquul<br />

u arko meesha waxa xiga ee uu<br />

sameeynayo waa in uu la hadlo<br />

odayga ama habarta leh meesha uu<br />

malaha is yiri dukaan waa ku haboontahay<br />

oo aan wax baddan kaa fogeyn.<br />

Daqiiqada xigta heshiis ayayba<br />

gaarayaan oo ku saabsan in dukaanka<br />

laga kireeyo, maalinta xigta dukaankii<br />

ayuu hagaajin ugu dhaqaaqayaa,<br />

qofka ugu horeeya ee kuu sheegaya<br />

warka ku saabsan dukaanka lagaa agfurayo<br />

waa qof Soomaali ah oo adiga<br />

ku yaqaana, taasi waxaan uga jeedaa<br />

kuwa dukaanka kaa agfuranaya ma<br />

lahan wax sir ah, kaliya adiga umbeeysan<br />

kuu sheegeynin qorshahooda.<br />

Taasi ujeedo la’aan ma ahan, waxay<br />

doonayaan in uu warka kusoo gaaro ka<br />

hor inta aysan talaabo qaadin, oo aysan<br />

hanta ka galin meesha, sidaasina<br />

qorshahooda ayaa ugu fulaya<br />

Iyagu waxay heeystaan jaangooyo<br />

gaar ah ama xisaab gaar ah oo ay<br />

doonayaan in ay ka macaashaan dukaanka<br />

iyaga oo aaban illinka u furin,<br />

lacagtaasi adiga ayay tahay in aad bixiso,<br />

marka uu qofka ogaado in dukaan<br />

kale laga agfurayo waa war dhiilo<br />

weyn ku ah ganacsigiisa, sababta oo<br />

ah dukaanka kale waxa uu kula<br />

qeeybsanayaa macaamiishii,<br />

waxaanaba laga yaabaa in ugu dambeyn<br />

kaala wareega macaamiisha oo<br />

dhan, waayo kuma ekaanayo kaliya in<br />

uu dukaan kaa garab furo, ee wuxuu<br />

dadaal u galayaa in uu badeecada<br />

kugu jabiyo si uu macaamiisha kaagala<br />

wareego, dukaankana kaaga xirro.<br />

Waxaad galaysaa buuq iyo isqabqabsi,<br />

ninkii ayaad faraha isku taagtaageysaan<br />

muran iyo kala jiida, xaalka<br />

waxaa lagu soo afjarayaa in la’idiin<br />

garqaado, mudane Laari isaga rag<br />

ayaa diyaar u ah oo uu doonayo in ay<br />

garta u galaan dhankiisa, ragani waa<br />

kuwa iimaan laawayaal ah oo cuntadooda<br />

iyo jiifkooda ka saxa garaha<br />

noocan oo kala ah. Gartii waxaa la<br />

go’aaminayaa in ninka kale uusan dukaanka<br />

furin kana guuro meesha, isagii<br />

ayaa ku calaacalaya in dukaanka<br />

dhismihiisa iyo hagaajintiisa uu qarash<br />

baddan ka galay haddii ay tahay in uu<br />

isaga tagana loo celiyo qarashkii ka<br />

galay, markeey ugu yartahay wuxuu<br />

sheeganayaa R20 kun, qofkii dukaanka<br />

laga agfurey ayay tahay in uu lacagtaasi<br />

bixiyo, wuuna bixinayaa inta baddan.<br />

Marka uu adiga lacagta kaa qaato, ma<br />

joogsanayo, meelo kale ayuu u qaraab<br />

tagayaa billo ka dib, isaga dukaankiisa<br />

waa dukaan la’aan, xittaa haddii uu<br />

helo dukaan rasmi ah oo aysan cidina<br />

ku heeysanin ma rabo in uu ka<br />

shaqaysto, qof aan weeydiiyey waxa<br />

ugu wacan arrintaasi ayaa ku kaftamay<br />

“muxuu dukaan yeeli, nin dukaan<br />

la’aan heeysta ”Intaasi kuma eka, haddane<br />

waa in dukaankii aad la wareegtaa,<br />

haddii aadan wax qorshe ah u<br />

heeynin waa aad kiradiisa bixisaa bil<br />

kasta si uusan qof kale usoo galin<br />

Tani waxay keentey in laga shakiyo qof<br />

kasta oo Soomaali ah, xittaa haddii uu<br />

yahay wariye oo uu wax duubanayo in<br />

uu dukaan kaa agfuri rabbo ayaa looga<br />

shakiyaa, sidoo kale Soomaali aan<br />

yarayn ayaa arrintani darteed isku<br />

dishey ama isu waxyeeleysey, waana<br />

xaqiiq aanan qarsoomeynin si kasta oo<br />

loo daboolo<br />

Qore C/nasir Saxansoxo


17 May , 2009 XOG-MAAL 11<br />

Waa maxay qiimaha<br />

cibaadadu ay leedahay?<br />

Cibaadadu waa fal<br />

kasto oo Eebe (Alle)<br />

l o o g u d h a -<br />

waado,Eebana jecel yahay<br />

kaasoo daliilkiisu<br />

ku sugan yahay<br />

Qur'aanka iyo Sunada<br />

Nabige (NNKH) sida,<br />

Salaada, Soonka, iyo<br />

Xajka, Dadka farabadan<br />

ayaa Eebe ku<br />

gaalooba y we yn a<br />

beeniyeen ama Diintiisa<br />

diideen iyagoo caabudi<br />

qaar kamid ah uunka<br />

Alle sida, Sanamada,<br />

D h a g a x d a ,<br />

Dabka,Biyaha.<br />

Geedaha, Jinniga, Insiga,<br />

Qorraxda, Dayaxa<br />

i w m ,<br />

Alle kor ahaaye wuxuu<br />

u ballan qaaday gaalaa<br />

iyo waxay caabudeen<br />

inuu naarta ku shidi qiyaamadaWuxuuna<br />

yiri:-<br />

Idinka iyo waxaad<br />

caabudaysaan oo Eebe<br />

ka soo haray waxaydin<br />

noqon shidaalka jahanamoIdinkuna<br />

waad ku<br />

arooreysaan," Gaalnimada<br />

waa dambiga ugu<br />

weyn Alle horti.<br />

C a b d u l l a a h i B i n<br />

Mascuud Allaaha ka<br />

raali noqdee wuxuu<br />

weydiiyey Rasuulka<br />

(NNKH) Dambigee ugu<br />

weyn?Markaasuu yiri<br />

Rasuulka (nnkh) Inaad<br />

Alle u shariig yeesho<br />

isagoo keligii ku uuma<br />

y.Marar badan<br />

isagoo Qofka u jeedin<br />

inuu Eebe ku gaalaabo,<br />

Ayey dhacdaa inuu Alle<br />

ku gaaloobo tusaale,<br />

Hadduu qofka jeclaado<br />

adduun, Xoolo iyo caruur<br />

iskana halmaamo<br />

Alle iyo diintiisa iyo<br />

nabigiisa (NNKH)<br />

Kana digtoonaado gaaln<br />

i m o .<br />

Anas Allaha ka raali<br />

noqdee wuxuu ka wariyey<br />

Nabiga (NNKH)<br />

Inuu yiri "Seddex (3)<br />

laga helo wuxuu dareemaa<br />

macaanka iim<br />

a a n k a " .<br />

Anas Allaha ka raali<br />

noqdee wuxuu ka wariyey<br />

Nabiga (NNKH)<br />

Inuu yiri "Seddex (3)<br />

laga helo wuxuu dareemaa<br />

macaanka iim<br />

a a n k a " .<br />

1-Inuu cid walba ka jeclaado<br />

Eebe (Alle) iyo<br />

Rasuulkiisa (NNKH).<br />

2-Inuu qofkuu jeclaanaayo<br />

Alle oo keliya<br />

dartii u jeclaado.<br />

3-Inuu naco inuu gaaloobo<br />

kadib markii Alle<br />

ka badbaadiyey gaalnimo<br />

siduu u neceb ya-<br />

hay oo kale in naarta<br />

l a g u t u u r o .<br />

Sharuudaha Lagu<br />

Aqbalo Cibaadada:<br />

1-Iimaanka: Inuu qofku<br />

rumeeyo Ilaahay,<br />

Ogaadana in Alle oo<br />

kaliya xaq uu leeyahay<br />

cibaadada Ilaahay<br />

wuxuuna yiri: Eebe<br />

wuxuu ku dhaartey<br />

waqtiga casarka ah in<br />

dadku khasaaro kusugan<br />

yahay marka laga<br />

reebo kuwa xaqa rumeeyay<br />

ee camal fiican<br />

f a l a y . "<br />

2-Ikhlaaska: Inuu qofku<br />

Alle cibaadada u saafi<br />

yeelo kana fogaado istustus<br />

iyo isma-qashiis,<br />

Ilaahaynawuxuu yiri:<br />

Dadkana waxaan Eebe<br />

caabudidiisa ahayn<br />

lama farin iyagoo u keli<br />

yeeli Eebe diintiisa."<br />

3-Raacida Sunnada:<br />

Waxaa waajib ah in<br />

qofka muslimka ahi uu<br />

kaga daydo cibaadada<br />

iyo akhlaaqda (Dabciga<br />

w a n a a g s a n ) .<br />

Nabiga (NNKH) oo kaliya<br />

kana fogaado bidcada<br />

iyo firqooyinka ka<br />

leexday tubta toosan ee<br />

Nabiga (NNKH) ku<br />

waasoo neceb Sunnada<br />

N a b i g a ( N N K H )<br />

camalkoodana lama<br />

aqbalo ee iyagaa dib<br />

l o o g u c e l i n .<br />

Ca'isha (RC) Waxay<br />

tiri: Rasuulka Alle Naxariis<br />

iyo Nabad gelyo<br />

korkiisa ha yeelee<br />

W u x u u y i r i :<br />

Qofkii ku soo dara diinteena<br />

waxaan kamid<br />

ahayn isagaa dib loogu<br />

c e l i n .<br />

Taasi waxay daliil u<br />

tahay inaan diinta<br />

waxna lagu kordhin<br />

ama dhimi karin.<br />

Sidaas awgeed waxaa<br />

waajib ah in qofka<br />

Muslimka ah inuu diintiisa<br />

barto kadibna uu<br />

raaco kitaabka iyo sunn<br />

a d a .<br />

Waayo Ilaahay kor<br />

ahaaye waxuu faray addoomadiisa<br />

wanaagsan<br />

iney ku daydaan Rasuulka<br />

(NNKH) Wuxuu<br />

y i r i :<br />

Dhab ahaantii waxaa<br />

idiinka sugnaaday Rasuulka<br />

ku dayasho<br />

wanaagsan hadaad tihiin<br />

Mu'miniinta ka raj<br />

e y n e y s a<br />

Eebe Khayr maalinta<br />

Qiyaame Xusa in<br />

b a d a n .<br />

Xasan Cabdi Xersi


17 May , 2009 XOG-MAAL 12<br />

Sheekh Maxamed Idiris oo markii<br />

5 aad socdaal ku jooga K/Afrika<br />

Qore: Tifaftiraha<br />

Muftiga weyn ee Soomaaliyeed<br />

Sheekh Maxamed Idiris ayaa socdaal<br />

rasmi ah ku maraya dalkani Koonfurta<br />

Afrika, socdaalka Sheekha waa kolkii<br />

5 aad muddo 4 sanno ah taasoo celcelis<br />

ahaan noqoneysa in Sheekh uu<br />

dalka soo booqanayay in ku dhow<br />

sanadkiiba mar.<br />

Markii ugu horeysey ee uu dalkani<br />

yimid waxay ahayd bishii Luulyo 2006<br />

dii, kadib casuumaad rasmi ah oo uga<br />

timid hey’ada culumada Soomaaliyeed<br />

ee K/Afrika (Al-Bayaan) oo markaasi<br />

ku jirtey qabanqaabadii ugu horeysey<br />

ee lagu yagleelayay goobo gaar ah oo<br />

ay Soomaalida ku cibaadeystaan.<br />

Isla markii uu cagaha soo dhigey<br />

dalka oo uu ka dhul bilaabay Johannesburg<br />

waxa uu Sheekha udub<br />

dhexaad u noqdey mashruuca najaxay<br />

ee laga taabo galiyey arrimaha<br />

dacwada.<br />

Sh. Maxamed Idiris oo bugcad kasta<br />

oo aduunka ka tirsan cagta u dhigaya<br />

faafinta iyo xoojinta diinta islaamka<br />

darteed, ayaa booqashadiisaa ugu<br />

horeysey bilaabay barnaamij yabooh<br />

ah oo Soomaalida lacag looga aruuri-<br />

yey si loo dhiso masaajido iyo<br />

madaariis diinta laga oogo.<br />

Kadib mashruucaasi oo si layaab leh u<br />

aflaxay, howsha dacwada waxa ay<br />

noqotey sidii tusbax furtey oo kale, 4<br />

sanno kadib Soomaalida waxa ay<br />

gacanteeda ku taagatay 3 goobood<br />

oo diinta lagu oogu waxaana ku<br />

kacay malaayiin lacag ah oo la aruuriyey.<br />

Magaalooyinka masaajidada laga taagay<br />

waxaa ka mid ah Johannesburg<br />

iyo Port Elisaberth , iyadoo sidoo kale<br />

laga sameeyey 2 mandaraso , arrinta<br />

micnaha weyn samaynaysa waa in<br />

xittaa dhismayaasha iyo dhulka ay ku<br />

fadhiyaan masaajida iyo madaarista la<br />

iibiyey oo aysan ahayn kuwo kireysey.<br />

Ugu yaraan masaajid ka mid ah oo ah<br />

kan Johannesburg ee Imaamu<br />

Shaafici wuxuu ku fadhiyaa dhul 4<br />

boos ah oo ku yaala goob istaraatiiji<br />

ah waxaana laga bixiyey ku dhawaad<br />

R4 malyuun.<br />

Hadda Sheekha socdaalkiisani ugu<br />

dambeeyey waxa uu la xariiraa<br />

mashruuc Yabooh ah oo lacag loogu<br />

aruurinayo in masaajid laga taago<br />

magaalada Cape Town, xaafada Bellville<br />

ee ay Soomaalidu degentahay,<br />

muddo sanooyin ah Soomaalida waxa<br />

ay ku cibaadeysan jirtey meel aad u<br />

yar oo aanan qaadin 10% jameecada<br />

masaajidka meeshaasi oo uu ku<br />

yaboohey walaalkeen Islaam ah, hese<br />

yeeshee dhismihii uu ku yaalay masaajidka<br />

ayaa dib u dhisid lagu<br />

sameeynayaa oo la burburiyey, taasi<br />

waxay keentey in la waayo goobtii<br />

yarayd ee lagu cibaadeysan jirrey.<br />

Gudiga culumada Soomaaliyed ee<br />

Cape Town ayaa maareysay in ay<br />

helaan goob kale oo dhismo dushiisa<br />

ah taasoo aanan sinaba ugu<br />

yabooneyn in masaajid laga dhigo,<br />

ma lahan meel lagu weeyso qaato,<br />

musqulo iyo waliba meel kabaha la<br />

dhigto oo waasac ah, xittaa illinka<br />

laga soo galo waa jaraanjaro birro ka<br />

samaysan oo halis baddan marka la<br />

korayo iyo marka laga degayo.<br />

Tirrada dadka Soomaaliyeed ee<br />

xaafadaasi ku nool oo sii kordhaya,<br />

isla markaasina ah meelaha ay<br />

Soomaalida ugu baddantahay inta<br />

dalka joogta ayay ka jirtaa baahi<br />

muuqata oo aanan indhaha laga qabsan<br />

karrin oo ah mid masaajid,<br />

waxaad qayaasi kartaa khatarta ku<br />

sugan ummada tirro intaasi la’eg oo<br />

aanan heysanin goobo lagu cibaadeysto,<br />

caruurta wax lagu barro, lagana<br />

jiheeyo.<br />

Sheekh Maxamed Idiris<br />

(xafidahullaah), tan iyo intii uu 15<br />

maalmood ka hor dalka yimid waxa<br />

uu cagta mariyey magaalooyin iyo<br />

gobolo baddan oo dalka ka mid ah,<br />

waxa uu jeediyey muxaadarooyin<br />

baddan oo si weyn looga soo xaadirey,<br />

waxa uu sameeyey yabooh si<br />

weyn looga jawaabay,lacagta la’isu<br />

keeno waxaa lagu iibin doonaa dhul<br />

iyo dhismo masaajid iyo mandaraso<br />

noqda.<br />

Markasta oo uu dalka soo booqdo<br />

waxaa dib usoo noolaata niyada<br />

dadka iyada o muxaadarooyinkiisa<br />

murtida hadalka lagu kabay ay yihiin<br />

kuwa ay dadka ku diirsadaan, dhagaysigeedana<br />

ku celceshtaan.<br />

Ka hor socdaalkii uu halkani ku yimid<br />

waxa uu kasoo kicitimey dalka Norway<br />

halkaas oo Mu’tamarkii sanadlaha<br />

ahaa uu kaga qeybgalay, hadda<br />

waxaa jadwalka ugu jirra in uu taggo<br />

dalka Holland oo uu ka heysto casuumaad<br />

ku saabsan in uu<br />

muxaadarooyin ka jeediyo.<br />

Deegaankiisu waa magaalada barakaysan<br />

ee Makka Almukarama, ee<br />

dalka boqortooyada sacuudi<br />

carabiya.<br />

Xog-maal


17 May , 2009 XOG-MAAL 13<br />

markii ay asxaabtii oo<br />

dhan isugu yimaadeen<br />

gurigiisa ayuu ka cods<br />

a d a y i n a y k a<br />

d h e g e y s t a a n<br />

dalqadaha naj<br />

m a , i n k a s t o o<br />

eey saaxiibadii ka<br />

codsadeen inuu is<br />

dejiyo sheydaankana<br />

iska naaro, hadana<br />

wuxuu ku gaabsaday<br />

in wax shaydaan iyo<br />

caro ah aysan heyn,<br />

waxay ku jeesteen naj<br />

m a .<br />

waxay waydiiyeen<br />

w a x a d h a c a y ,<br />

ayadana waxay ku afgobaadsatay<br />

inaysan<br />

garaneyn halka sartu<br />

ka qurunsantahay.<br />

waxaa ka soo fakatay<br />

ilmo kulul oo ay ku<br />

tiraysay garbasaarkeeda,<br />

dhab ahaantii<br />

waxay ilmadu uga socotay<br />

sidii wabi<br />

burqaday oo kale,<br />

waxba ha isku daalin<br />

oohin iyo cataw hortaa<br />

ayaa la ooyay,<br />

Hadii aan najmoy kaa<br />

qaldanahay si sax ah<br />

u g a j a w a a b<br />

s u ’ a a s h a a n .<br />

"aniga kulamaba joogine<br />

Yaa Uurka Kuu<br />

Yeelay"?Sheeg hee<br />

ileen aniga iyo adiga<br />

isma arag waayadaan,<br />

wax hadal ah ayaa ka<br />

soo bixi waayay.<br />

naasirna wuxuu ku<br />

dhawaaqay inay uga<br />

furantahay Sadax<br />

Dalaaqo, wuxuu siiyay<br />

lacag ay meher ahaan<br />

u g u l a h e y d .<br />

w u x u u k a s o o<br />

kaxaystay labadiisii<br />

caruur, codsi deg deg<br />

ah ayuu u dirsaday<br />

safaarada wuxuu u<br />

sheegay in xaaskiisa<br />

eey dhimatay iyo inaysan<br />

jirin cid ilmaha ka<br />

heyneyso, si dhaqsi ah<br />

ayaa looga soo jawaab<br />

a y w a r q a d i i s i i .<br />

waxaa ilmaha iyo asagaba<br />

laga qaaday<br />

dhiiga loo yaqaano<br />

D.N.A oo lagu ogaado<br />

dadka is dhalay weyna<br />

ku guuleysteen imtixaankii<br />

kadibna<br />

waxay asaga iyo ilmhiisa<br />

isku raaceen<br />

U . . K .<br />

najma waxaa soo<br />

foodsaartay fadeexad<br />

facshar ka noqotay<br />

xaafada bunka ee magaalada<br />

addis ababa<br />

iyo nawaaxigeeda,<br />

waxayna bilowday<br />

inay xirato indhashareer,<br />

si aan dadka<br />

looga garan ayada oo<br />

calaacalaysana waxay<br />

tiri;<br />

Murugadi i ad-<br />

uunkiyo<br />

M u g d i a a n<br />

dhamaanbaa<br />

Maankayga helayoo<br />

Macaankiyo qaraarkana<br />

Midna iima roono…<br />

Miskigiyo kareenkiyo<br />

Ma marsado saliidoo<br />

M u r u g o i y o<br />

xanuunbaa<br />

Midabkeygii doorshoo<br />

Muqaalkale isiiyee…<br />

Macsidaan falaayoon<br />

Macaanka aan u<br />

moodaa<br />

Mar qura gadoontoo<br />

Ma hadho ceebbaa<br />

Mininkeyga taalo..<br />

Markii ay u dul<br />

qaadan waysay fadeexadaan<br />

ayay iska<br />

aaday Soomaaliya,<br />

waxeyna iska soo<br />

xaaqday cunigii ku<br />

jiray caloosheeda.<br />

naasir iyo caruurtiisana<br />

waxeey ku noolyihiin<br />

wadanka ingiriiska<br />

nolol aan farxad<br />

b a d a n i l a h e y n<br />

maadaama jaceylkii<br />

n o l o s h i i d a i y o<br />

maamadii caruurtiisa<br />

fadeexada ku dhacaday<br />

eey iaygana<br />

saameyn weyn ku<br />

yeelatay. waxaana<br />

halkaas ku dhamaatay<br />

q i s a d i i l a m a g a c<br />

b a x d a y f a r x a d i i<br />

nolosheyda fool xumaa<br />

u danbeysay.............dhamaad<br />

D H A M A A D … . B Y<br />

maxamed nuur<br />

warsame (keyfane)<br />

k e y f a n e -<br />

som@yahoo.com.<br />

Hadaba bahda wargeyska<br />

xog-maal<br />

waxa ay idin balan<br />

qaadaysaa in ay<br />

idin soo bandhigto<br />

cadadlka xigga<br />

Sheeko Jaceyl oo<br />

aad u xiiso badan


17 May, 2009 XOG-MAAL 14<br />

Man United Oo Si Xamaasad Xambaarsan U Hanatay<br />

Koobka Horyaalka Premier League.<br />

Kooxda k/cagta ee Manchester United, ayaa markii 18-aad si<br />

xaraga leh u hanatay Koobka horyaalka Pemier League ee dalkaasi<br />

Ingiriiska, ka dib markii kulan aad u xiisa badnaa ay<br />

galabka ku xaqiijisay guusheeda.Kulan aad loo wada dhawrayey<br />

oo dhibic qura ay ku raadinaysay Manchester United ayaa<br />

galabta ka dhacay Garoonka Old Trafford ee naadigaasi, kaasi<br />

oo ay fooda is dareen kooxda k/cagta ee Arsenal (The Gunners).<br />

Malaayiin taageerayaal ah ayaa ku tashanayey inaysan ciyaary-<br />

anada Man U qasaarin doonin guusha dhibicda qura ku xirneyd<br />

ee ay hanteen galabta, ka dib markii barbardhac ay kusoo afmeerantay<br />

ciyaartii ay la yeesheen Arsenal, taasi oo Manchester<br />

United u suurtagelisay inay si xarago leh ku qaadaan markii 18aad<br />

Koobka horyaalka Ingiriiska ee Premier League.<br />

Man United, oo iminka horyaalka Ingiriiska ay uga harsan tahay<br />

kulan ay la yeelan doonto kooxda Hull City, ayaa dhinaca kale<br />

Finalka u taagan Horyaalka naadiyada Qaaradda Yurub ee European<br />

Champions Leagu, kaasi oo ay kula loolami doonto Barcelona<br />

oo iyaduna hanatay Koobka Spanish-ka.<br />

Liverpool, ayaa horey ilaa 18-jeer ugu guulaysatay Horyaalka<br />

Ingiriiska, balse sanooyinkan dambe ma aysan arag wax Koob<br />

ah, inkastoo sanadkan ay aad u raja wanaagsaneyd.<br />

Maxaad Ka Taqaanaa Ciyaaryahanka Sanadkan Ee<br />

Horyaalka Ingiriiska ?.<br />

Mid ka mid ah abaalmarinada ugu qiimaha badan ee dalka Ingiriiska<br />

laga bixiyo sanad kasta, islamarkaana ay bixiyaan saxafiyiinta<br />

Sports-ka ee FWA, ayaa la gudoonsiiyey Captain-ka kooxda<br />

kubadda cagta ee Liverpool, Gerard.<br />

Steven Gerard, oo 19-sano ka dib noqonaya xidigii ugu horeeyey<br />

ee u cayaara Naadiga Liverpool tan iyo sanadkii 1990-kii xilligaasi<br />

oo abaalmarin caykan oo kale ah la gudoonsiiyey John<br />

Barnes, ayaa waxaa laacibtinimada Sanadkan ee horyaalka<br />

Ingiriiska kula tartamayey xidigaha kala ah Rio Ferdinand, Ryan<br />

Giggs, Wayne Rooney, Vidic, Frank Lampard, Cristiano Ronaldo<br />

iyo Michael Carrick.Captain-ka kooxda kubadda cagta ee Liverpool,<br />

Steven Gerard, ayaa sanadkan horyaalka Ingisiirka ee Premiership-ka<br />

ka dhaliyey ilaa 23-Gool.<br />

Barcelona Oo Hanatay Horyaalka Spain 11-sano Ka Dib.<br />

Muddo 11-sano ah ka dib ayaa Kooxda K/cagta Barcelona<br />

waxa ay si rasmi ah ugu guuleysatay Koobka (Copa<br />

del Rey) ee dalkaasi Spain, iyadoo guusheeda ay ka<br />

dambaysay ka dib markii kooxda Athletic Bilbao ay ku<br />

garaacday 1 - 4.<br />

Kooxda Barcelona oo aanan wax koob ah arkin tan iyo<br />

2006-dii oo ay ku guuleysatay Supercopa, horyaalka<br />

dalkeeda iyo Champion League ayaa haatan dib usoo<br />

ceshatay hanashada koobab tiro badan iyadoo haatan ay<br />

qarka usaaran tahay inay ku guuleysato horayaalka dalkeeda<br />

halka Horyaalka Championka ay Final joogto.<br />

Barcelona ayaa Spanish Cup ugu danbaysay 11 sanno<br />

ka hor 1998-dii oo markaasi ay u ciyaarayeen Hristo<br />

Stoichkov oo reer Bulgaariya ah, Rivaldo oo reer Brazil<br />

ah oo haatan u ciyaara kooxda Bunyodkor oo ka dhisan<br />

dalka Uzbekistan isla markaana u uleeyahay Madaxweynaha<br />

dalkaasi Mogi Mirim EC, sidoo kale waxaa sannadkaasi<br />

u ciyaarayay xidiga waagaasi Barclona Luis<br />

Enrique, sidoo kale Tababaraha hada layliya kooxda Barcelona<br />

Josep Guardiola, iyo waliba xidigii Yurub ee xiligaasi<br />

Luis Figo oo haatan u safta kooxda Inter ee dalka<br />

Talyaaniga.<br />

Lazio Oo Ku Guulaysatay Copa Italy.<br />

Naadiga SS Lazio, ayaa guul ka gaartay kulan ay la yeelatay<br />

kooxda Sampadoria, taasi oo horseeday inau markeedii<br />

5aad ku guulaysato Koobka horyaalka Taliyaaniga<br />

ee Copa Italy.Kulanka Lazio iyo Sampadoria, oo aad<br />

u xiiso badnaa ayna kasoo qeyb galeen kumaan<br />

kun oo taageerayaasha labada kooxood ah, ayaa<br />

garoonka lagu ciyaarayay waxa uu ahaa Olompic<br />

Stadium ee ah ee ciyaarta Finalka lagu qaban<br />

doono Championka Yurub ee magaalada Roma.<br />

90-kii daqiiqo ee loo qoondeeyey ciyaarta ayaa<br />

barbardhac 1-1 ah la isla dhaafi waayey iyadoo 30<br />

-daqiiqo oo dheeri ah si ay ukala baxaan hase<br />

yeeshee waxba iskama aysan badalin oo waxay<br />

kusoo idlaatay 1 - 1, sida sharciga qabo waxaa la<br />

dhigay Rigooreyaal (Penelty), taasi oo guusha haleeshiisay<br />

naadiga Lazio oo Koobkan uu u noqonayo<br />

kii 5-aad ee ay abid qaado.<br />

C/risaaq C/laahir Maxamed (indhojaceyl)


17 May , 2009 XOG-MAAL 15<br />

Anniversary of xenophobia attacks<br />

11th Mya 2009 marks the first anniversary<br />

of our country’s most shameful<br />

violence since apartheid, in which<br />

62 people were killed in a wave of<br />

xenophobic attacks that swept the land<br />

THE police docket of the investigation<br />

into the murder of Ernesto Alfabeto<br />

Nhamuave contains only a statement<br />

from his family and an affidavit<br />

from the policewoman who doused<br />

the flames consuming his body with a<br />

fire extinguisher.<br />

The police have failed the family of<br />

the Mozambican man, doused with<br />

petrol and burned alive on May 18 last<br />

year, a week after the xenophobic violence<br />

in South Africa began.<br />

The gruesome image of Nhamuave<br />

engulfed in flames was beamed<br />

around the world and he became the<br />

face of the atrocities. Not one suspect<br />

has been arrested for his murder —<br />

though his killers are still on the<br />

streets of Ramaphosa informal settlement<br />

on the East Rand and boast of<br />

what they did to him.<br />

Captain Sasa Mlangeni, of the Reiger<br />

Park police, said: “No witnesses have<br />

come forward to say what they saw.<br />

We are battling to get information.<br />

We do not have a photograph of the<br />

deceased.<br />

“If people don’t come forward, there<br />

is nothing we can do. We have tried<br />

our best. In the local newspapers, we<br />

requested witnesses to tell us what<br />

happened.” But the mob members are<br />

well known in the settlement, The<br />

Times discovered.<br />

Ben Sithole, Nhamuave’s friend and a<br />

fellow Mozambican, told this newspaper<br />

that “the very same youths who<br />

burned Ernesto are roaming the streets<br />

freely and they boast about it”.<br />

“It’s just fun to them and they even<br />

make jokes about it. They regard<br />

themselves as heroes and they are<br />

proud of it,” he said.<br />

The police’s inability to arrest the killers<br />

is cold comfort to Nhamuave’s<br />

grieving family, who last heard from<br />

the police in September .<br />

Nhamuave’s name is hardly mentioned<br />

in his home in the village of<br />

Vuca, in Mozambique — especially<br />

when his wife, Hortencia Masangwela,<br />

is around. The 31-year-old<br />

mother of three still wails each time<br />

her husband’s name is mentioned,<br />

said Nhamuave’s brother, José.<br />

“The children are fine now; they used<br />

to ask all the time what happened to<br />

their father but they’ve stopped now,<br />

after we explained to them, but his<br />

wife — that’s a different story,” said<br />

José.<br />

“She still cries a lot when we mention<br />

his name. I went home during Easter<br />

and I just avoid mentioning his name<br />

because she cries and says she wants<br />

her husband back,” he continued.<br />

The death of Nhamuave did not only<br />

rob his family of a loving father,<br />

brother and husband, but also of a<br />

breadwinner.<br />

“Life is difficult; they don’t have anyone<br />

to provide for them, I help whenever<br />

I can, but it is difficult,” said<br />

José, adding that he still remembers<br />

the Sunday when he received the<br />

phone call telling him that his brother<br />

was dead.<br />

“I spoke to him on the Saturday morning<br />

and he said he was going to work,<br />

but I could not get hold of him later in<br />

the afternoon. I was shocked and sad<br />

to learn the following day that he had<br />

been killed,” said José.<br />

“I’m happy that the government took<br />

my brother home for burial; now it is<br />

up to the government and God to deal<br />

with the people who killed him.”<br />

Less than a 10th of the more than<br />

1400 people arrested for xenophobic<br />

crimes are in jail, and civil society<br />

groups are blaming police.<br />

The National Prosecuting Authority<br />

confirmed that, of the 469 xenophobia<br />

-related cases on court rolls in May<br />

last year, only 137 people were convicted<br />

and, in many instances, police<br />

investigations into some of the most<br />

heinous murders are stalling.<br />

A total of 182 cases have been withdrawn<br />

because of the inability of the<br />

police to trace witnesses or complainants<br />

who have left the country. So far,<br />

51 cases are either part-heard or are<br />

ready for trial, and 82 others have<br />

been referred for further investigation.<br />

Tlali Tlali, spokesman for the National<br />

Prosecuting Authority, said a<br />

detailed breakdown of convictions per<br />

crime was not available, but he was<br />

aware of seven people serving 15-year<br />

jail terms for murder and robbery.<br />

The Consortium for Refugees and<br />

Migrants has lashed the government<br />

for its inaction.<br />

“Too few perpetrators of last year’s<br />

violence have been successfully<br />

prosecuted, and it appears there have<br />

been insufficient investigations into<br />

those responsible for instigating and<br />

fuelling the violence in some areas.<br />

There has also been no public inquiry<br />

by the government,” said Duncan<br />

Breen, the consortium’s spokesman.<br />

Source : The Times


17 May , 2009 XOG-MAAL 16<br />

Qof Soomaali ah ayaa ku nafwaayay<br />

mid kalana waa uu ku dhaawacmay<br />

kadib dab weyn oo ka kacay Hotel<br />

Ocean Packpackers ee farasmagaal-<br />

ada Cape Town, hotelka waxa uu ku<br />

yaala wadada Loop, waxaana jiifey<br />

xiliga uu dabka ka kacayay in ka bad-<br />

dan dadkii loogu tallo galay, dabka<br />

waxa uu ka kacay abaaro 5am ee<br />

maalintii sabtidada. Wadarta dadka ku<br />

nafwaayay waa 4, dhaawacana waa 7.<br />

Saraakiisha amaanka Cape Town ayaa<br />

baaraya sababta keentey dabka dam-<br />

baska ka dhigey dhismaya fooqa 4ta<br />

biyaano ka kooban, warar hor dhac<br />

ayaa sheegaya in dabka uu ka dha-<br />

shay xashiishad ay gudaha dhismaha<br />

hoteelka ku dhex shiteen dad degen<br />

Hoteelka oo ah mid sumcad xun oo ay<br />

ku baddanyihiin dadka isticmaala<br />

maandooriyaha.<br />

Qofka Soomaaliga ah ee geeriyoodey<br />

waxaa lagu magacaabaa Cabdullaahi<br />

Muumin Macoow oo ku magac dheeraa<br />

(SANDHUUB), halka wiilka<br />

dhaawacmay oo waxyeelada soo gaartay<br />

isagoo ka boodayay daaqad ayaa<br />

magaciisa lagu soo koobey Cabdikariim.<br />

Dabka waxa uu khasaaro lixaad<br />

leh u geystey dukaan dhismaha<br />

hoostiisa ku yiiley oo uu lahaa muwaadhin<br />

Soomaaliyeed, Jariidada Xog-<br />

Maal oo waraysatay Cabdullaahi yariis<br />

oo ah mulkiilaha dukaanka ayaa<br />

qasaaraha ku sheegey aduun gaaraya<br />

R70,000, balse intaasi ku daray in aysan<br />

cidina waxbo ku noqonin dukaanka<br />

dhexdiisa. Xilliga uu dabka kacayay<br />

hoteelka waxaa jiifey illaa 6 Soomaali<br />

ah , oo 5 ka mid ah ay jiifeen qolka uu<br />

ku dhintey Marxuum Sandhuub, waxaa<br />

xusid muddan in masaafo dhowr talaabo<br />

uu jirta uu ku yaalo hoteel ay leeyihiin<br />

wiilal Soomaaliyeed. Ocean Backparckers<br />

waxaa leh sida la sheegey nin jinsayad<br />

ahaan kasoo jeeda dalka Nigeria,<br />

inta baddan dadka degen waa muhaajiriin<br />

shisheeye ah, dadka ku dhintey ee<br />

4-ta qof 3 waa shisheeye, halna waxaa<br />

loo maleeynayaa in uu dalka u dhashay.<br />

Dhacdadani waxaa si weyn looga baahiyey<br />

warbaahinta dalka, iyada oo si<br />

weyn loosoo qaatay gabar qeeyladeeda<br />

darteed ay dadka ku kaceen ee misane<br />

iyadii ku dhimatay dabka, waxaa lagu<br />

magacaabaa Cindy, waxaa la sheegey in<br />

xiligaasi ay la socotey saaxiibkeed oo<br />

ay ka yimaadeen caweys, una socoteen<br />

caweys kale balse hotelka kasoo martay<br />

in ay dhar ka qaadato kadibna dabka ku<br />

dhimatay iyadoo qeeylineysa.<br />

Waaxda dab daminka ee Cape Town,<br />

iyo waaxda ka hortaga masiibooyinka<br />

ayaa baaritaan hordhac ah oo ay<br />

sameeyeen ku sheegey in meelihii loogu<br />

tallogalay in ay dadka ka baxsadaan<br />

marka uu dab kacco ay oodnaayeen,<br />

taasoo haddii ay furnaan lahaayeen suurogalin<br />

lahayd in naf baddan la badbaadiyo.<br />

Kooxaha dab damiska oo ku<br />

jooga booyadaha tuubooyinka ku rakiban<br />

oo leerar ka bikaacanaya ayaa<br />

markiiba baqtiiyey dabka oo ahaa mid<br />

si dhaqso ah u sii hulaaqayay, muuqaalo<br />

laga baahiyey shaashadaha dalka ayaa<br />

waxaa ka muuqanayay xaalad argagax<br />

leh, iyadoo dad hanfariirsan ay isbarbar<br />

yaacayeen. Dhacdadani waa mid yeelatay<br />

muhiimad gaar ah sababto oo ah<br />

halka ay ka dhacday oo ah faras magaalada<br />

Cape Town, waxaa meel aan ka<br />

fogeyn ku yaala baarlamaanka dalka iyo<br />

hanti baddan oo qiimo leh oo uu<br />

qaranka leeyahay.<br />

Runta sahlan ayaa ah in dhismo ku<br />

yaala goob sidaasi muhiim ah oo heer<br />

qaran ah uu khatar intaasi la’eg galin<br />

karro deegaanka ku xeeran dayacaad<br />

iyo dhaqan xumo dad ajaaniib ah ay<br />

sameeyeen ay taasi dowlada ula micno<br />

tahay waxyeelo abniga qaranka, sidaasi<br />

darteed waxaa la fillan karraa talaabooyin<br />

adadag oo laga qaado dadka<br />

aaga ka dhow ee ajaaniibta ah, iyadoo la<br />

hubin doono badqabka ganacsi kasta oo<br />

uu leeyahay qof ajnabi ah.<br />

Soomaalida baddan ee aagaasi ku ganacsata<br />

waa in ay ogaadaan in indho<br />

waaweyn ay kusoo jeedaan, lagana<br />

yaabo in baaritaani loogu soo maqanyahay<br />

kadib maka la ogaado in dad<br />

Soomaali ah ay ku waxyeeloobeen,<br />

waxaa yaboon in ay iska hagaajiyaan<br />

haddii waxyaabo yaryar qaldanyihiin si aan<br />

marmarsiimo loogu helin.<br />

Qore Faarax Daahir Cilmi.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!