Nr 84/2004 - Tuchów

miim 

Pismo Towarzystwa Mtośników Tuchowa 

styczeń • luty 2004 r. 

cena 3 zł

2 

Tuchowskie Wieści 1/2004 

Rada Miejska informuje 

17 grudnia 2003 r. odbyła się XIII sesja Rady Miejskiej, 

zwołana w trybie nadzwyczajnym w związku z koniecznością 

dokonania zmian w budżecie gminy. 

30 grudnia 2003 r. odbyła się ostatnia w roku sesja 

Rady. W pierwszej części trwały obrady, końcowa miała 

charakter uroczysty. 

Przyjęto plany pracy Rady Miejskiej i komisji na rok 

2004, uchwalono zasady poboru i wysokość dziennych stawek 

opłaty targowej, zatwierdzono gminny program profilaktyki 

i rozwiązywania problemów alkoholowych na 

2004 r., zatwierdzono statut Młodzieżowej Rady Gminy 

Tuchów. 

W obradach między innymi uczestniczył Starosta Powiatu 

Tarnowskiego, proboszcz parafii św. Jakuba Ap. oraz 

prezes Koła Pszczelarzy w Tuchowie. 

Michał Wojtkiewicz - starosta tarnowski złożył życzenia 

trafnych decyzji, takich, które by służyły rozwojowi 

miasta i gminy. Zapewnił, że wiele uwagi poświęca sprawom 

tuchowskiej gminy, wiele dla niej chce zrobić. Wyraził 

pogląd, że nadchodzący rok będzie trudny dla wszystkich 

z tego względu, że zmienia się konfiguracja naszego 

układu geopolitycznego, nie wiadomo, jaka będzie koniunktura 

gospodarcza, a to może wpływać niekorzystnie 

na sytuację budżetową państwa, na to, co się będzie działo. 

Zaznaczył, że obecnie jest trudna sytuacja w służbie zdrowia, 

z trudnościami borykają się szczególnie gminy, dlatego 

życzy, by ten stół obrad zawsze jednoczył, a podejmowane 

przy nim decyzje były słuszne i trafne. 

Do tradycji już należy uczestnictwo w końcowej sesji 

Rady Miejskiej przedstawicieli Koła Pszczelarzy w Tuchowie, 

którzy składają informację ze swej działalności, częstują 

uczestników sesji przetworami sporządzonymi z miodu, 

organizują wystawę wyrobów na bazie produktów pszczelich. 

Prezes Koła Władysław Sukiennik poinformował: 

„Koło Pszczelarzy w Tuchowie zrzesza 70 pszczelarzy z 

gminy Tuchów oraz z gmin ościennych. Posiadają oni 1896 

dni pszczelich, z czego na terenie gminy Tuchów znajduje 

się 1250 szt. Działalność Koła prowadzona jest w kilku kierunkach: 

- szkolenia pszczelarzy na tematy dotyczące ochrony przyrody 

i krajobrazu oraz znaczenia produktów pszczelich 

w życiu człowieka, 

- prelekcje dla młodzieży w gimnazjach i szkołach podstawowych 

o tematyce: „Rola pszczoły w środowisku i życiu 

człowieka", 

- sadzenie drzew i krzewów miododajnych (w roku 2003 - 

1100 szt.), 

- uczestnictwo pocztów sztandarowych w uroczystościach 

patriotycznych, kościelnych i pszczelarskich, 

W numerze m.in.: 

> Refleksje kolędowe 

> Z Tuchowa do Będzina 

> Z archiwum tuchowskiej służby zdrowia 

> Dawać radość innym - 25-lecie zespołu „Pokolenia" 

> 10-lecie Kręgu Rodzin w Tuchowie 

> Kultura czytelnicza w gminie Tuchów 

> Znikające zawody (szewc) 

> Z wora prowokatora - „Normalnie" 

> Tuchowski rozkład jazdy PKP i PKS 

- organizacja rozpoczęcia i zakończenia sezonu pszczelarskiego, 

- udział w sympozjach i szkoleniach o tematyce pszczelarskiej, 

- opieka nad skansenem pszczelarskim, usytuowanym przy 

Domu Kultury, 

- wzbogacanie w eksponaty muzeum etnograficznego przy 

Sanktuarium NNMP, 

- coroczne uczestnictwo w Ogólnopolskiej Pielgrzymce Pszczelarzy 

na Jasną Górę, 

- odwiedziny pszczelarzy chorych i w starszym wieku, którzy 

już nie mogą uczestniczyć w zebraniach, 

- dzielenie się miodem z osobami wymagającymi pomocy 

oraz z dziećmi specjalnej troski. 

Działalność pszczelarska popularyzowana jest przez 

członków Koła na łamach czasopism ogólnokrajowych i regionalnych." 

Władysław Sukiennik stwierdził, że działalność pszczelarska 

staje się coraz mniej opłacalna i wymaga większych 

kosztów i większej troski pszczelarza, aby stworzyć 

rodzinom pszczelim właściwe warunki. Wyraził wdzięczność 

dla burmistrza i Rady Miejskiej za pomoc finansową, 

otrzymaną w formie dotacji. 

Część uroczysta odbyła się z udziałem zespołu wokalno-muzycznego, 

który wykonał kilka kolęd, po czym Ryszard 

Wrona - przewodniczący Rady Miejskiej złożył 

wszystkim życzenia noworoczne. 

Następnie ks. Zbigniew Pietruszka poświęcił opłatki, 

po czym wszyscy złożyli sobie życzenia. 

Przed zakończeniem sesji burmistrz Mariusz Ryś 

wzniósł toast za pomyślność w Nowym Roku, złożył 

wszystkim noworoczne życzenia. 

Kolejna sesja nadzwyczajna odbyła się 12 stycznia 2004 

r. Wynikła z potrzeby podjęcia uchwały, która jest niezbędna 

w celu dokonania rozliczenia inwestycji w zakresie kanalizacji 

w Wojewódzkim Funduszu Ochrony Środowiska 

i Gospodarki Wodnej. Z powodu zwiększenia zakresu robót 

zwiększyła się kwota zaciąganego kredytu. 

Sesja w dniu 28 stycznia 2004 r. poświęcona była między 

innymi aktualnemu stanowi dróg powiatowych oraz 

pomocy społecznej. W obradach uczestniczyła Anna Strzelec 

- dyrektor Zarządu Dróg Powiatowych w Tarnowie, 

Jan Górski - kierownik Domu Samotnej Matki z Dzieckiem 

oraz Marek Słowik - kierownik Ośrodka Pomocy Społecznej 

w Tuchowie. 

Anna Strzelec - dyrektor Zarządu Powiatowego Dróg 

poinformowała, że na terenie gminy Tuchów oprócz drogi 

głównej przez centrum miasta (droga wojewódzka) większość 

dróg stanowią drogi powiatowe, których długość 

wynosi 46,6 km. Zarząd Powiatu dokonuje podziału środków, 

z których są wykonywane remonty dróg. W latach 

2000-2002 realizowano wiele inwestycji drogowych, natomiast 

obecnie środków wystarcza jedynie na remonty i 

łatanie dziur w takim zakresie, jak to jest konieczne. Zbyt 

mało środków jest też na bariery, ponieważ wystarczy na 

ok. 1 km barier, a potrzeb jest znacznie więcej. W odpowiedzi 

na pytanie dotyczące ujęcia we wnioskach do funduszy 

strukturalnych drogi Lubaszowa-Siepietnica na odcinku 

biegnącym przez gminę Tuchów, stwierdziła, że droga ta 

(i żadna inna droga biegnąca przez gminę Tuchów) nie 

została uwzględniona we wniosku (nie było dokumentacji 

technicznej i została przez wicestarostę wykreślona z pro-

3 Tuchowskie Wieści 1/2004 

jektu), do tej pory nie ma też jasnej deklaracji Zarządu co 

do tego, które drogi zostaną ujęte do remontu. 

500 000 zł wydzielono na remont chodników w powiecie. 

Kwota ta zostanie podzielona proporcjonalnie na gminy 

wg następujących zasad: 

- 1/3 proporcjonalnie do ilości dróg, 

- 1/3 proporcjonalnie do ilości mieszkańców, 

- 1/3 wszystkim po równo. 

Dla gminy Tuchów będzie to kwota około 40.000 zł. Do 

tych środków gmina musi dołożyć własne. 

W ramach posiadanych w Starostwie środków, Zarząd 

Dróg nie przewiduje nowych nawierzchni w gminie Tuchów, 

nie ma też żadnej drogi do realizacji ze środków powodziowych. 

Radny powiatu Andrzej Słowik zadeklarował, że wystąpi 

do Zarządu Powiatu o zwiększenie środków na rezerwę 

celową, by zwiększyć kwotę na drogi. 

Radni Rady Miejskiej sformułowali wniosek - apel do 

Zarządu Powiatu i Rady Powiatu w tej sprawie. 

Następny temat sesji to „Pomoc społeczna - informacja 

o działalności Ośrodka Pomocy Społecznej i Domu Samotnej 

Matki z Dzieckiem". Najpierw głos zabrał Marek 

Słowik - kierownik Ośrodka Pomocy Społecznej, poinformował, 

że w OPS zatrudnionych jest 14 osób (było 24,5 

etatu). Budżet w 2003 roku zamknął się w granicach 2 

mln zł, z reguły był wyższy o około 0,5 mln, zmniejszenie 

związane jest z przejściem od trzeciego kwartału części 

świadczeń do ZUS. Ośrodek wykonuje zadania własne, finansowane 

z budżetu gminy, i zlecone, finansowane z budżetu 

państwa. W roku 2003 udzielono 468 świadczeń z 

budżetu centralnego w ramach świadczeń zleconych - liczba 

osób w rodzinach objęta tymi świadczeniami wyniosła 

1783. W ramach zadań własnych udzielono 1185 świadczeń, 

pomocą objęto 3207 osób. To obrazuje skalę świadczeń 

w stosunku do liczby (18632) mieszkańców gminy. 

Ogółem do rąk beneficjentów trafiło 1 590 000 zł. Kierownik 

podkreślił, że zatrudnienie w OPS jest obecnie poniżej 

optymalnego. Wprowadzona redukcja etatów o połowę 

może spowodować, że po przejęciu nowych zadań, jakie 

ustawodawca przekaże do gminy od 1.05.2004 r., braknie 4 

etaty. Ponadto od 1 maja wejdą dodatkowe świadczenia, do 

tej pory nie ma rozporządzeń np. co do nowych świadczeń 

rodzinnych, nie wiadomo, jak będzie przebiegała weryfikacja 

świadczeń alimentacyjnych. Ośrodek Pomocy Społecznej 

działa na bazie kilku ustaw: o powszechnym ubezpieczeniu 

społecznym, o ubezpieczeniu zdrowotnym, o 

przeciwdziałaniu bezrobociu, o zatrudnieniu osób niepełnosprawnych, 

o pomocy społecznej i wielu innych. W związku 

z tym nie można do tematyki opieki podchodzić jednostkowo, 

ten stan powinien mieć odzwierciedlenie w budżecie 

na 2004 rok. Przytoczył przepis ustawy, który mówi, 

że OPS powinien współpracować ze stowarzyszeniami, z 

fundacjami, z Kościołem, związkami wyznaniowymi. Zaznaczył 

jednak, że każda pomoc opiera się na pomocy finansowej, 

administracyjnej, medialnej. A za tym idą środki, 

bez których nie można mówić o współpracy. 

Drugą część tematyki pomocy społecznej przedstawił 

Jan Górski - kierownik Domu Samotnej Matki z Dzieckiem, 

który poinformował o działalności placówki podległej 

MONAR-owi. Dom Samotnej Matki z Dzieckiem powstał 

w 2001 roku w budynku po byłej szkole podstawowej. 

Do tej pory przez ośrodek przewinęło się około 80 osób. 

Pensjonariusze ośrodka to osoby w wieku od 2 m-cy do 62 

lat. Są to osoby z terenu powiatu tarnowskiego. Niektóre 

przebywają tu kilka miesięcy, inne kilka dni. W chwili obecnej 

mieszka 26 osób. Kierownik zaznaczył, że zawsze są 

miejsca dla potrzebujących z gminy Tuchów, ponieważ 

budynek jest własnością gminy. Mieszkańcy sami go remontują: 

wykonali ocieplenie, modernizację sal i łazienek. 

Budżet roczny Domu Samotnej Matki z Dzieckiem wynosi 

120 000 zł. Ośrodek otrzymuje dużą pomoc od sponsorów 

w postaci żywności, ubrań, środków finansowych. Największym 

problemem jest brak wody bieżącej. W tej chwili 

woda jest dowożona, za zgodą burmistrza, przez Ochotniczą 

Straż Pożarną. Kierownik podkreślił, że bardzo dobrze 

układa się współpraca z Ośrodkiem Pomocy Społecznej 

w Tuchowie, który przekazuje na rzecz Domu różne 

towary, m.in. żywność. Na zakończenie J. Górski stwierdził, 

że jest w placówce od 2 lat, a czuje się jak miejscowy. 

Podobnie zaaklimatyzowali się pensjonariusze, dzieci 

uczęszczają do szkoły i przedszkola. Przekazał radnym fotokronikę 

zawierającą informacje o przebiegu prac przy 

remontach i codziennej działalności pensjonariuszy Domu 

Samotnej Matki z Dzieckiem. 

Ryszard Wrona przedstawił sprawozdanie z działalności 

Rady Miejskiej w roku 2003. Odbyło się 12 posiedzeń 

Rady, na których ogółem podjęto 101 uchwał w tym: 

- 32 finansowe 

- 23 organizacyjne 

- 17 problemowych 

- 29 majątkowych. 

Obecność radnych na posiedzeniach Rady wyniosła 

93,1%. Obecność radnych na powiedzeniach: Komisji Budżetowej 

- 91%, Komisji Infrastruktury - 88,88%, Komisji 

Kultury i Spraw Społecznych - 73,73%, Komisji Rewizyjnej 

- 100%. 

Radni Rady Miejskiej w lutym uczestniczyli w szkoleniu 

z zakresu przepisów Ustawy o samorządzie gminnym, 

o finansach publicznych i o zamówieniach publicznych 

(13 osób - koszt 1950,00 zł). 

4 radnych wzięło udział w delegacji do Pettenbach w 

Austrii w czerwcu. 

3 radnych uczestniczyło w delegacji do Martfu na Węgrzech. 

W październiku cała Rada otrzymała zaproszenie burmistrza 

Detwy do udziału we wspólnej sesji rad oraz do 

uczestnictwa w uroczystościach obchodzonych w tym czasie 

w Detwie. W wyjeździe wzięło udział 9 radnych oraz 

burmistrz i 3 pracowników Urzędu Gminy. 

KOSZT OBSŁUGI RADY MIEJSKIEJ - ROK 2003 

Plan 125,695.00 zł Wykonanie 125,593.98 zł 

Poniesione wydatki na obsługę Rady Miejskiej dotyczyły 

przede wszystkim: 

- wypłaty diet: 

a) zryczałtowanych za uczestnictwo w posiedzeniach 

Rady i komisji 63,690.00 zł, 

b) diet zryczałtowanych przewodniczącym rad osiedlowych 

oraz sołtysom - 28,828.00 zł, 

- zakupu materiałów biurowych, papieru ksero, wyposażenia 

biura, zakupu czasopism, toneru i materiałów 

konserwacyjnych do ksero i urządzeń komputerowych 

- 13,739.06 zł, 

- pokrycia kosztów delegacji służbowych krajowych i zagranicznych 

- 6,599.52 zł, 

- podróży służbowych krajowych - 751.30 zł, 

- zakupu usług pozostałych: pokrycia kosztów uczestnictwa 

w szkoleniach: przewodniczącego Rady, radnych 

oraz sołtysów, znaczków, rachunków telefonicznych i 

innych drobnych opłat - 11,986.10 zł. 

Przewodniczący Rady Miejskiej 

mgr Ryszard Wrona

4 


WIEŚCI KULTURALNE - Kalendarium 

W noc sylwestrową mieszkańcy Tuchowa zebrali się 

na rynku, aby powitać Nowy Rok. Przed północą 

życzenia noworoczne mieszkańcom Tuchowa i gminy 

złożył burmistrz - Mariusz Ryś. Punktualnie o 

godz. 24.00 wystrzelono sztuczne ognie, składano 

sobie wzajemnie życzenia. Przy muzyce wszyscy 

wspaniale tańczyli. 

8 stycznia w sali widowiskowej DK odbyły się rejonowe 

eliminacje do Ogólnopolskiego Konkursu Recytatorskiego 

im. Władysława Broniewskiego. W 

konkursie wzięli udział uczniowie klas VI szkoły podstawowej 

i gimnazjalnych. W tuchowskich eliminacjach 

I miejsce zajęła Joanna Kukułka z PG nr 1 w 

Tuchowie, II - Anna Krzemińska z PG nr 2 w Tuchowie, 

a III Jan Szewczyk z PG w Jodłówce Tuchowskiej. 

Laureaci pojadą na finał konkursu do 

Tarnowa. Jury wyróżniło: Jakuba Siembaba z SP w 

Tuchowie i Annę Krupę z PG nr 2 w Tuchowie oraz 

Katarzynę Cieślikowską z PG w Ryglicach i Ałeksandra 

Płachno z SP w Tuchowie. 

11 stycznia po raz XH zagrała WIELKA ORKIE- 

STRA ŚWIĄTECZNEJ POMOCY. W tym roku Tuchów 

także się włączył w tę akcję. 70 wolontariuszy 

zbierało pieniądze na zakup sprzętu medycznego 

dla niemowląt i dzieci młodszych. Już od rana z tuchowskiego 

ratusza rozbrzmiewała muzyka przeplatana 

informacjami o tej akcji. Po południu w miejscowym 

Domu Kultury odbył się program artystyczny. 

Rozpoczął go swym śpiewem A. Jagoda, następnie 

sztukę iluzji przedstawił Kazimierz Kuczek, a 

potem wystąpił zespół rockowy „SUPPLY" z Pleśnej. 

Podsumowanie akcji, licytacje (również gadżetów 

WOŚP) oraz przesłanie światełka do nieba odbyło 

tradycyjnie wieczorem na tuchowskim rynku. 

Zebrane pieniądze w kwocie 10.771,96 zł. zostaly 

przekazane na konto Fundacji WOŚP w Warszawie. 

15 i 16 stycznia w sali widowiskowej Domu Kultury 

w Tuchowie odbył się koncert kolęd. Wykonawcami 

byli słuchacze Społecznego Ogniska Muzycznego 

im. I. Paderewskiego w Tuchowie. Koncert poprowadziła 

Agnieszka Kowalik - dyrektor SOM. 

Przez dwa dni (20 i 21 stycznia) trwał w Tuchowie 

MAŁOPOLSKI PRZEGLĄD ZESPOŁÓW KOLĘD- 

NICZYCH MIESZKAŃCÓW DOMÓW POMOCY 

SPOŁECZNEJ im. Stanisława Kurczaba w Tuchowie. 

Przegląd zainaugurowano mszą św. w Sanktuarium 

NNMP w Tuchowie, której przewodniczył ks. 

biskup Władysław Bobowski. Drugi dzień przeglądu 

poprzedziła uroczysta msza św. w kościele św. 

Jakuba Ap. w Tuchowie. W tym roku udział wzięło 

37 zespołów z województwa małopolskiego, śląskiego, 

świętokrzyskiego i podkarpackiego. Prezentacja 

jasełek, programów i widowisk bożonarodzeniowych 

poszczególnych zespołów odbyła się w sali widowiskowej 

DK. Podczas tegorocznego przeglądu odbył 

się również konkurs szopek bożonarodzeniowych, 

które wykonali mieszkańcy DPS-ów, w ramach 

warsztatów terapii zajęciowej. Współorganizatorami 

całego przeglądu byli: Dom Kultury w Tuchowie, 

DPS w Karwodrzy, klasztor oo. Redemptorystów 

w Tuchowie, parafia św. Jakuba w Tuchowie, 

Towarzystwo do Walki z Kalectwem w Tarnowie, 

Starostwo Powiatowe w Tarnowie i Urząd Gminy w 

Tuchowie. 

30 stycznia w sali DK odbyło się spotkanie noworoczne. 

Uczestniczyły w nim władze samorządowe 

Tuchowa, dyrektorzy szkół, instytucji i przedsiębiorstw. 

1 lutego w Domu Kultury odbył się doroczny koncert 

charytatywny na rzecz Stowarzyszenia "Nadzieja" w 

Tuchowie. W koncercie udział wzięli: Sanktuaryjny 

Chór Mieszany, słuchacze Społecznego Ogniska Muzycznego 

w Tuchowie, zespół "Pokolenia" z parafii 

św. Jakuba w Tuchowie, Sanktuaryjna Orkiestra 

Dęta. Gościnnie wystąpił zespół "Cantamus Tibi Domine" 

z Ciężkowic i Sara Chmiel ze Zdziarca. Dzięki 

ofiarności wielu osób, w czasie trwania akcji, koncertu 

i licytacji zebrano ok. 2500 zł. Zebrana kwota, jak 

podkreślił prezes stowarzyszenia - Marian Gut zostanie 

wykorzystana na rehabilitację niepełnosprawnych. 

Koncert prowadził Jan Gładysz. 

3 lutego w Domu Kultury odbyła się zabawa noworoczna 

dla pierwszoklasistów. Dzieci przebrane za 

postacie bajkowe bawiły się znakomicie. 

6 lutego w Domu Kultury nastąpiło rozstrzygnięcie 

konkursu plastycznego „TUCHOWSKA SZOPKA 

JAK Z OBRAZKA". Na konkurs wpłynęło 106 prac 

ze szkół podstawowych: Tuchowa, Zabłędzy, Lubaszowej, 

Siedlisk, Burzyna, Dąbrówki Tuchowskiej, 

Piotrkowic, Karwodrzy, Mesznej Opackiej i Jodłówki 

Tuchowskiej. Prace były oceniane i nagradzane 

w dwóch kategoriach wiekowych: w kat. I (kl. I-III) 

1 miejsce otrzymał Michał Szewczyk z Jodłówki 

Tuch. 2 - Paulina Bulaga z Mesznej Opackiej, 3 - 

Alicja Marek z Dąbrówki Tuchowskiej. Wyróżniona 

została Aleksandra Rolka z Burzyna i Łukasz Rempała 

z Mesznej Opackiej, Bartłomiej Szary i Paulina 

Górska z Piotrkowic. W kat. II (kl. IV-VI) 1 miejsce 

zdobyła Weronika Fleszar z Tuchowa, 2 - Patrycja 

Urban z Lubaszowej, 3 - Piotr Krupa z Zabłędzy. 

Wyróżnienia otrzymali: Bogusław Bień z Tuchowa 

i Agnieszka Czapla z Zabłędzy. 

6 lutego w sali widowiskowej DK odbył się GMIN- 

NY KONKURS WIDOWISK TEATRALNYCH NA 

ŚWIĘTA BOŻEGO NARODZENIA.W konkursie 

wzięły udział zespoły ze szkół podstawowych tuchowskiej 

gminy: Piotrkowic, Karwodrzy, Siedlisk, Dąbrówki 

Tuchowskiej, Zabłędzy, Lubaszowej, Tucho-


wa, Jodłówki Tuchowskiej, Burzyna i Buchcic. Jury 

po obejrzeniu 10 widowisk przyznało: 1 miejsce ex 

aequo - zespołowi z SP w Tuchowie i zespołowi z SP 

w Burzynie, dwa równorzędne 2 miejsca otrzymały 

zespoły z SP w Lubaszowej i w Dąbrówce Tuchowskiej, 

3 miejsce przypadło zespołowi z SP w Karwodrzy, 

a wyróżnienie otrzymał zespół z SP w Zabłędzy. 

Laureaci i wyróżnieni otrzymali dyplomy i nagrody 

rzeczowe ufundowane przez miejscowy Dom 

Kultury. 

* 7 lutego odbył się na tuchowskim rynku festyn 

"ZIMA W BIEGU" z radiem i telewizją Kraków. 

Kapryśna pogoda zmusiła organizatorów do zmiany 

zawodów sportowych. Odbył się zatem bieg wokół 

ratusza, w różnych kategoriach wiekowych, zarówno 

dziewcząt jak i chłopców. Atrakcją był bieg z 

kiełbasą. Zwycięzcy otrzymali nagrody od Radia 

Kraków. Po biegu dla ducha była muzyka mechaniczna 

i zespołu "Kanon" z DK. Natomiast dla ciała 

tuchowska kiełbasa z zakładu masarskiego A. i W. 

Sajdaków oraz zupa grzybowa. Pszczelarze z pasieki 

p. Radwana częstowali chlebem z miodem i nalewką 

miodową. Wszystkie kulinarne smakołyki były 

serwowane bezpłatnie. Można było także zakupić 

wyroby z wosku i różne rodzaje miodów. Współorganizatorami 

sobotniej imprezy byli: Samorząd 

Województwa Małopolskiego, Urząd Gminy w Tuchowie, 

Dom Kultury w Tuchowie. Patronat medialny 

sprawowało Radio Kraków i TVP3 Kraków. 

Opr. Andrzej 

Jagoda 

/ / 

WSROD NOCNEJ CISZY 

GŁOS SIĘ ROZCHODZI... / / 

Jak co roku, z początkiem stycznia Sanktuaryjny Chór 

Mieszany pod dyrekcją p. Jana Gładysza zaprasza na koncert 

kolęd. W świątecznym nastroju, w blasku świecących 

choinek znów, wśród nocnej ciszy, w której rozchodził 

się tym razem nie jeden, lecz wiele głosów, mogliśmy powrócić 

myślą do przeżyć związanych ze świętami Bożego 

Narodzenia, zasłuchać się, kontemplować tajemnicę 

przyjścia Boga na ziemię, a może i zanucić niejedną kolędę 

czy pastorałkę. Muszę przyznać, że długo byłam pod 

wrażeniem tego spotkania i stąd moje refleksje. 

I tradycją chyba stało się, że razem z gospodarzami 

występują także inne zespoły i chóry, aby wspólnie kolędować. 

Tym razem był to chór męski z parafii pw. św. 

Jakuba w Tuchowie reaktywowany i prowadzony przez 

organistę - pana Józefa Rąpałę oraz instrumentaliści: 

Alicja Maciejowska - skrzypaczka ze szkoły Muzycznej 

w Tarnowie, Robert Wójcik - organista, absolwent 

Diecezjalnego Studium Organistowskiego w Tarnowie 

oraz trębacze: Stanisław Kwaśnik i Tadeusz Kawa. 

Tegoroczny koncert miał szczególny charakter. Wpleciony 

został w obchody stulecia koronacji obrazu Matki 

Bożej Tuchowskiej, które rozpoczęły się 8 grudnia 

2003 roku. Stąd śpiewane kolędy spięte były klamrą 

uroczych pieśni maryjnych skomponowanych przez 

Pawła Łukaszewskiego i Jana Gładysza. 

Kolędowanie rozpoczął chór sanktuaryjny. Zaprezentował 

pięć pastorałek, z których na uwagę zasługują 

/A spis Bartek i Hola, hola, pasterze z pola. Są to utwory 

o wysokich wymaganiach technicznych. Chór musi 

dysponować dobrą dykcją, precyzją oraz lekkością 

brzmienia. Te cechy pokazał nam chór gospodarzy. 

Oryginalnie zabrzmiała pastorałka Jadą pastuszkowie, 

w której chórowi akompaniowały dwie trąbki. 

Kolejno wystąpił chór męski - niewielki zespół, który 

zaśpiewał m.in. Przystąpmy do szopy, My z krakowskiej 

krainy. Chór ten działa od kilku lat, ale już można 

zauważyć dążenie do stopliwości brzmienia, co jest 

rzeczą istotną w chórach jednorodnych, oraz prace nad 

czystością brzmienia. 

Kwartet „Miges" to zespół rodzinny. Śpiewają w nim 

dwie rodziny: Marcinkowie: (ojciec z trójką dzieci) oraz 

Gładyszowie. Zespół wyłonił się z Sanktuaryjnego Chóru 

Mieszanego i zaprezentował dość wymagający repertuar 

międzynarodowy (m.in. Joy to the world oraz 

Still, still) oraz staropolską kolędę z kancjonału staniąteckiego 

Dobroć w niedoszłych grenicach. 

Wszystkie te prezentacje przeplatane były występami 

trębaczy, którzy wykonali kolędy: Przybieżeli do 

Betlejem, Narodził się Jezus Chrystus i Mizerna cicha. 

Podziwiać należy czystość intonacji oraz dobre zgranie 

i muzykalność obu instrumentalistów. 

Na zakończenie chór sanktuaryjny oraz kwartet „Miges" 

wraz z wszystkimi instrumentalistami wykonali kolędę 

Coś się dzieje, w której partie solową wykonała Basia 

Gładysz. Jej delikatny, ciepły głos poruszył wszystkich, 

a wykonanie tej kolędy było uwieńczeniem a zarazem 

punktem kulminacyjnym całego koncertu. Partie chóralne 

przeplatały się z solowymi, które wzbogacone były 

brzmieniem skrzypiec wprowadzających sentymentalny 

nastrój. Partie trąbek w połączeniu z organowym 

akompaniamentem dodały kolędzie dostojnego charakteru 

i blasku. 

Ewa Świerczek - dyrygent chóru 

Magnificat

6 


Eliminacje do Będzina - okiem (i uchem) jurora 

Tuchowskie eliminacje do X Ogólnopolskiego Festiwalu 

Kolęd i Pastorałek w Będzinie dobiegły końca. Dla uczestników 

to wielkie przeżycie. Po wielogodzinnych próbach, ciągłych 

poprawkach, pracy nad udoskonaleniem przygotowywanych 

utworów nadszedł czas, aby dobrze zaprezentować 

się przed publicznością i... jurorami. 

Będąc już po raz drugi jurorem, a kiedyś również uczestnikiem 

eliminacji, miałam możliwość przyglądać się bliżej 

efektom pracy ludzi, którzy lubią muzykować i śpiewać. 1 

chciałabym podzielić się kilkoma uwagami, które nasunęły 

mi się podczas słuchania tegorocznych uczestników. 

Przede wszystkim słowa uznania należą się instruktorom, 

którzy poświęcili swój cenny czas na muzykowanie z dziećmi, 

młodzieżą i dorosłymi. Widać było ich wielkie zaangażowanie 

już w trakcie prezentacji ich podopiecznych. To wynik ich 

pracy, dzielenia się doświadczeniem, przekazywania swej 

wiedzy i umiejętności, aby jak najlepiej wykonać przygotowane 

utwory. Dziękuję im za promowanie młodych wykonawców, 

dodawanie im otuchy i odwagi już podczas występu. 

Spośród 44 podmiotów wykonawczych zakwalifikowanych 

zostało sześciu laureatów różnych kategorii, aby reprezentować 

nasz region w Będzinie. Najsłabszą jednak grupę 

stanowili soliści. Jest to chyba najtrudniejsza kategoria. 

Wymaga bowiem od śpiewaka dobrej dyspozycji głosowej, 

muzykalności oraz właściwej aranżacji. Mówiąc o dyspozycji 

głosowej mam na myśli nie tylko „ładny głos", ale też odpowiednie 

przygotowanie emisyjne, a szczególnie dobrą dykcję! 

Nie można zniekształcać głosek śpiewając np. zamiast ż 

- sz lub opuszczać pewnych, np. jes zamiast jest czy wszysko 

zamiast wszystko itd. Niestety, takie błędy miały miejsce podczas 

eliminacji. Solista powinien również wykazać się muzykalnością. 

Nie znaczy to, że ma zmieniać, udziwniać melodię 

kolędy. Bo kolędy są tak proste, tak naturalnie ładne, 

że nie potrzeba ich już nadmiernie upiększać, np. poprzez 

wprowadzanie wokaliz często niemieszczących się w rejestrze 

śpiewaka. Na uwagę zasługuje też aranżacja. Jakże 

pięknie brzmi kolęda z delikatnym akompaniamentem fortepianu, 

skrzypiec czy gitary. Tymczasem naturalne instrumenty 

zostały dziś zastąpione keyboardami z mocną perkusją. 

A opracowania chcą niejako nadążyć za nurtem rozrywkowym, 

co nie zawsze idzie w parze z nastrojem i treścią 

kolędy. 1 tu apel do instruktorów. Drodzy Państwo! Niech 

kolęda pozostanie kolędą, a nie stanie się rockowym przebojem, 

naśladowaniem stylu popularnego zespołu czy piosenkarza. 

Szukajmy w keyboardzie, jeśli już nie mamy innego 

instrumentu do dyspozycji, takiego brzmienia i rytmu (!), 

który współgra z charakterem i tematem utworu. Niech instrument 

nie zagłuszy, nie przesłoni tekstu i melodii. Bo przecież 

nasze polskie kolędy to piękne polonezy, mazury i kujawiaki. 

1 niech takie pozostaną! 

Kategoria chórów i zespołów wokalnych, mimo że 

mniej liczna, reprezentowała chyba najwyższy poziom. Cieszy 

fakt, że zespoły chóralne rozwijają się muzycznie, podnoszą 

swój artystyczny poziom i co roku stają się coraz lepsze. 

Staje się tak dzięki prawidłowo prowadzonej emisji, czego 

wynikiem jest wyrównane brzmienie we wszystkich głosach 

oraz dobra intonacja. To zaś wiąże się z poszukiwaniem strony 

emocjonalnej utworu, dynamiką i odpowiednią interpretacją. 

Te elementy szczególnie oceniało jury. Były, niestety, i 

takie chóry, które nie poprawiły swego wykonawstwa lub 

odczytanie i interpretacja utworu były błędne. Trochę żal, 

że ich praca nie owocuje. Może w przygotowaniach warto 

by zasięgnąć rady jakiegoś chórmistrza czy osoby zajmującej 

się zawodowo prowadzeniem chóru. 

Chcę dodać, że udział w obradach jury sprawił mi ogromną 

przyjemność i satysfakcję. Widok tylu młodych i starszych, 

pełnych radości i zaangażowania w wykonanie przygotowanych 

utworów mobilizuje mnie i zachęca do dalszej 

pracy w dziedzinie muzyki, a szczególnie śpiewu. Dziękuję 

również organizatorom - a szczególnie Sanktuaryjnemu 

Chórowi Mieszanemu oraz tuchowskiemu Domowi Kultury 

- za sprawne przeprowadzenie eliminacji, poczęstunek oraz 

miłą atmosferę. Życzę wszystkim, aby to zaangażowanie w 

pracy trwało przez cały Nowy Rok i aby nowe pomysły opracowania 

kolęd i innych utworów były jeszcze bardziej ciekawe 

i oryginalne. 

Ewa Świerczek - juror 

Z ostatniej chwili: Będzińskie jury w składzie ks. prof. 

Kazimierz Szymonik, doc. Mirosława Kapnik i prof. Andrzej 

Banasiewicz przyznało następujące nagrody zespołom z naszego 

regionu: 

Kategoria: schole dziecięce: II miejsce - Schola Cantamus 

Tibi Domine z Ciężkowic. 

Kategoria: schole młodzieżowe: I miejsce - Regnum Sonoris 

z par. NMP w Libuszy. 

Kategoria: chóry młodzieżowe: wyróżnienie - Chór Młodzieżowy 

z I LO im. S. Konarskiego w Mielcu. 

Kategoria: chóry parafialne: II miejsce - Cantores Sanctae 

Familiae z par. św. Rodziny z Tarnowa. 

Serdecznie 

gratulujemy!!! 

„Śpij syneczku 

nie było dla Ciebie miejsca 

w gospodzie 

więc śpij w żłóbku na sianie 

Lulajże lulaj 

Może w trzecim tysiącleciu 

Ludzie zauważą Boże Narodzenie 

Uklękną przed Twoim żłóbkiem 

a w ludzkich sercach 

znajdzie się kącik 

na Miłość" 

Dnia 20 i 21 stycznia 2004 roku 

Tuchów gościł kolędników z różnych 

stron Polski. Osobom, które miały tę 

możliwość, by uczestniczyć w jubileuszowym 

już, X Małopolskim Przeglądzie 

Zespołów Kolędniczych Mieszkańców 

Domów Pomocy Społecznej 

im. Stanisława Kurczaba, towarzyszyło 

głębokie przeżywanie radosnych 

chwil związanych z tajemnicą Bożego 

Narodzenia. Organizatorami tego 

spotkania byli: Dom Pomocy Społecznej 

w Karwodrzy, klasztor oo. Redemptorystów 

w Tuchowie, Dom Kultury 

w Tuchowie, Oddział Terenowy 

Towarzystwa Walki z Kalectwem w 

Tarnowie. Patronat objęli: Starosta 

Powiatu Tarnowskiego, Burmistrz 

Gminy Tuchów i rektor klasztoru oo. 

Redemptorystów w Tuchowie. Do 

Tuchowa przybyli podopieczni domów 

pomocy społecznej wraz ze swo-


imi opiekunami, by modlitwą w kościele 

i występami w Domu Kultury 

chwalić Nowo Narodzonego. 

W pierwszym dniu pielgrzymi 

przybyli do tronu Matki Bożej Tuchowskiej. 

Tu, w Sanktuarium Nawiedzenia 

NMP, uroczystej mszy św. przewodniczył 

ks. bp Władysław Bobowski, koncelebrowali 

rektor klasztoru oo. Redemptorystów, 

proboszcz parafii oraz 

kapelani DPS. Słowa do pielgrzymów 

skierował ksiądz biskup. Wierni mieli 

możliwość przemyślenia tematu pracy. 

Kaznodzieja podkreślił, że praca to 

kontynuacja i udoskonalanie przez 

człowieka tego, co Bóg stworzył. Ukazał 

też, jak ważna jest praca dla drugiego 

człowieka, który z niej korzysta. 

Człowiek niepełnosprawny, starszy, 

potrzebuje troskliwej opieki. Dobrze 

rozumiana praca opiekuna dostarcza 

także jemu samemu wiele radości i satysfakcji. 

Padły słowa dodające otuchy 

osobom niepełnosprawnym, podkreślające, 

że i one, w różny sposób cierpiąc, 

mogą swoją pracą, przez rozwijanie 

swych talentów też wzbogacać innych. 

Ksiądz biskup zwrócił uwagę na 

szerzący się problem bezrobocia, który 

dotyka wielu ludzi. 

W drugim dniu spotkania podopieczni 

domów z osobami towarzyszącymi 

przybyli do kościoła pw. św. 

Jakuba Ap. Uroczystą mszę św. celebrował 

proboszcz parafii ks. Zbigniew 

Pietruszka. Koncelebrowali kapelani 

DPS. Ksiądz proboszcz w słowie skierowanym 

do wiernych ukazał dobroć 

Bożą i prawidłowo pojętą radość przeżywaną 

w świetle Bożego Narodzenia. 

Kontynuacją wspólnej modlitwy 

w świątyniach było uwielbienie Boga 

poprzez kolędę podczas występów w 

Domu Kultury. Odczuwało się niezwykłą 

atmosferę dobroci, ciepła i wspólnego 

celu. Wszyscy włączali się w 

śpiew kolędy, która tak bardzo jednoczyła 

występujących i widzów. Przegląd 

rozpoczynali przedstawiciele 

władz samorządowych, kościelnych, 

dyrektorzy placówek społecznych. W 

tym roku wystąpiło 36 zespołów kolędniczych. 

Podopieczni Domów Pomocy 

Społecznej przybyli z: Tarnowa 

(3 zespoły), Brzeska, Cieszyna, Łętowni, 

Folusza, Izdebnika, Górna, Karniowic, 

Krakowa (3 zespoły), Nowego 

Sącza (3 zespoły), Bochni, Dębicy, Lisiej 

Góry, Stróży, Wietrzychowic, Makowa 

Podhalańskiego, Wadowic, Przemyśla 

(2 zespoły), Tarnobrzegu, Huwnik, 

Ojcowa, Krosna, Iwonicza, Gorlic, 

Dąbrowy Tarnowskiej, Sieradzy, 

Pełkini, Karwodrzy i gościnnie Stowarzyszenie 

„Nadzieja" z Tuchowa. 

Odbył się też tradycyjnie konkurs 

szopek bożonarodzeniowych wykonanych 

przez mieszkańców DPS, poszerzony 

o prace indywidualne. Te piękne 

dzieła sztuki zadziwiały swą precyzją 

i techniką wykonania. 

I miejsce zdobyła szopka z DPS w 

Makowie Podhalańskim, II - z DPS w 

Łętowni ex aequo z DPS w Krakowie 

ul. Łanowa, III - z DPS w Nowym Sączu 

ul. Nawojowska ex aequo z DPS w 

Sieradzy. Wyróżniono szopki z DPS w 

Lisiej Górze i Krośnie. 

W konkursie prac indywidualnych 

nagrodzono następujące osoby: 

p. Stanisławę Niewolę z DPS w Nowym 

Sączu - I miejsce, 

p. Bogdana Wojciechowskiego z DPS 

w Krakowie - II miejsce, 

p. Jana Gądka z DPS w Tarnobrzegu 

- III miejsce. 

Wyróżniono prace: 

p. Józefa Puchacza z DPS w Cieszynie, 

p. Moniki Cygan z DPS w Karwodrzy, 

p. Józefa Koguta z DPS w Nowym 

Sączu. 

Osoby, które odwiedziły w tych 

dniach Tuchów, były bardzo wzruszone 

i wdzięczne tym, którzy umożliwili 

im to spotkanie. Nie brakło momentów 

spontanicznego wyrażania zadowolenia. 

Te chwile wiele mówią i powodują 

w człowieku wiele wewnętrznych 

przeżyć, np. gdy osoba niepełnosprawna 

na widowni podaje kartkę 

opiekunowi, aby napisał jej nazwę 

miejscowości, w której obecnie się znajduje. 

Opiekun drukowanymi literami 

pisze TUCHÓW. Osoba chowa tę kartkę, 

zapewne sama nie potrafi pisać ani 

czytać, ale pokaże ją tym, którzy ją otaczają 

tam, gdzie mieszka i pewnie niejeden 

raz do niej powróci w ciszy swej 

samotności. To jeden z wzruszających, 

małych epizodów. Można by na tym 

przykładzie spojrzeć też głębiej. Bóg - 

Człowiek też kiedyś i zawsze szuka 

miejsca i może znalazł w tym biednym 

człowieku, chociaż na chwilę, w Tuchowie. 

W tych dniach dzieje się tu 

wiele dobra. Jest na pewno wiele pracy 

wokół tych spotkań. Są ci widoczni 

i niewidoczni. Są o wrażliwym sercu 

darczyńcy. Wszystkim należy się wielka 

wdzięczność. Pamięcią ogarnia się 

osobę śp. Stanisława Kurczaba, inicjatora 

tych spotkań, który nadal żyje 

w sercach tych, którzy Go znali. Dzieło 

zapoczątkowane owocuje i można 

się nim radować. Osoby samotne, niepełnosprawne 

doświadczają wiele dobra 

od swych opiekunów, którzy dbają 

o ich potrzeby ciała. W sali czuwała 

pielęgniarka, przynoszono posiłki, 

pomagano w łazienkach. Dobrze, że 

osoby te dowartościowuje się, że człowieczeństwo 

stawia się na pierwszym 

miejscu. Ponieważ trudno im jest funkcjonować, 

ułatwia się znacznie wszelkie 

procesy związane z pokonywaniem 

barier; wprowadzane są odpowiednie 

ustawy dla ich dobra, ale w 

tym wszystkim najważniejsze jest serce. 

Często nawet najbliższa rodzina z 

różnych przyczyn nie radzi sobie z 

problemami dotyczącymi osób niepełnosprawnych 

i powierza je w dobre 

ręce. Te dobre ręce właśnie można było 

zauważyć tu, w Tuchowie, w czasie 

tego spotkania.


Powracając do występów - kolędowano 

na chwałę Bogu. Każda grupa 

wnosiła na scenę swoją wersję bożonarodzeniowych 

przeżyć. Różnorodność 

przedstawianych jasełek o głębokiej 

symbolice radowała serca wszystkich. 

Wjeżdżali na swoich wózkach 

inwalidzkich Trzej Królowie, wózek 

towarzyszył Dzieciątku, Maryi, Józefowi. 

Dzieciątko „żywe" leżało na sianie 

rozłożonym na scenie, odbierając 

dary symbole, np. czerwone serce, białą 

gołębicę, złote kwiaty. Płonęły świece 

lub gasły, symbolizując, że ludzkość 

wciąż jeszcze szuka drogi do Jezusa i 

tak bardzo błądzi w ciemności. Ukazano 

też wielką biedę, w jakiej dzisiaj 

wielu ludzi doświadcza. Tu tak wzruszająco 

przedstawiono bosego pastuszka, 

który wybrał się do Jezusa, 

bo gdzie jak nie u Niego znajdzie pocieszenie, 

a kolędujący śpiewali: „dziś 

do Betlejem boso trzeba iść...". Były 

sceny, gdzie Dzieciątko było zasłonięte; 

w ten sposób starano się ukazać, 

że ludzie nie dostrzegają jeszcze Jezusa. 

Radowały przedstawienia na „wesołą 

nutę", np. „Przyszliśmy tu po 

kolędzie...". 

Dzieci ze Stowarzyszenia „Nadzieja" 

z Tuchowa też wystąpiły w jasełkach 

przygotowanych przez opiekunów 

i kleryków WSD Redemptorystów. 

Maryja i Józef szukali miejsca 

wśród ludzi, pojawiło się Dzieciątko 

na wózku, był Herod i Trzej Królowie, 

pasterze, a wśród nich mały trzylatek, 

pastuszek, wędrujący po scenie. 

Na zakończenie wystąpili podopieczni 

DPS w Karwodrzy. Przedstawiono 

piękny raj, a w nim Adama i Ewę, 

skutki grzechu i radosne Boże Narodzenie, 

a także ucieczkę do Egiptu. 

Warto było być w tych dniach z 

tymi, którzy są tak ubodzy ciałem, a 

zarazem tak bogaci duchem. Warto 

było rozważać w swym sercu znaczenie 

pracy i radości. 

„Do Betlejem pośpieszajcie" - pośpieszajmy, 

bo warto! 

Grażyna Gut 

. -W 

Pragnę podzielić się z czytelnikami 

„Tuchowskich Wieści" refleksjami 

o tym ważnym, tradycyjnym już wydarzeniu, 

które miało miejsce w Tuchowie 

01.02.2004 roku. 

Otwierając uroczystość, przedstawiciel 

Stowarzyszenia „Nadzieja" powiedział: 

„To człowiek człowiekowi najbardziej 

potrzebny jest do szczęścia". Pod 

takim hasłem odbywa się dziś koncert 

charytatywny dla „Nadziei". W imieniu 

całego Stowarzyszenia „Nadzieja" 

witam serdecznie gości przybyłych na 

to tradycyjne już spotkanie. Jeżeli tworzy 

się dzieło o wielkim znaczeniu, bo 

dotyczące człowieka, nie można go dokonaćbez 

człowieka. 

W Stowarzyszeniu „Nadzieja" 

skupiamy obecnie 37 osób niepełnosprawnych, 

zróżnicowanych wiekowo 

od 3 do 42 lat. Osoby te są bezradne, nie 

potrafią same sobie poradzić. Działalność 

Stowarzyszenia polega na darowaniu 

im czasu, serca, miłości. One 

oczekują od nas konkretnej pomocy w 

zakresie rehabilitacji, akceptacji, integracji 

ze środowiskiem. Potrzeby są 

bardzo wielkie. Bez ludzi dobrej woli, 

my, jako osoby reprezentujące Stowarzyszenie, 

na które niepełnosprawni 

mają prawo liczyć, nie moglibyśmy nic 

uczynić. Czynimy wiele dzięki Państwa 

pomocy. Nam, rodzicom, trudno jest 

prosić o pomoc. Wiemy jednak, że darzycie 

nas zaufaniem. Doświadczamy 

tego na co dzień w naszym tuchowskim 

środowisku już od 12 lat. Często właśnie 

takie spotkania są inicjatywą ludzi, 

którzy problem dostrzegli i nie przeszli 

obojętnie. Wdzięczni jesteśmy za 

każdy gest dobroci. 

Z inicjatywy ojca proboszcza i władz 

klasztoru oo. Redemptorystów działa w 

parafii Nawiedzenia Najświętszej Marii 

Panny świetlica dla dzieci, w której 

prowadzona jest terapia zajęciowa. Pomoc 

duchową zapewniają ojcowie i bracia 

redemptoryści. Czynnie angażuje się 

grupa wolontariuszy - opiekunów, otaczających 

swych podopiecznych serdeczną 

przyjaźnią. Dzięki współpracy 

z Zespołem Opieki Zdrowotnej dzieci 

mogą korzystać z rehabilitacji ruchowej. 

Współpraca z Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną 

zapewnia zajęcia 

z logopedą. Latem dzieci mają możliwość 

korzystania z hipoterapii. Organizowane 

są też kilkudniowe wyjazdy 

integracyjne, a także pomoc w zakresie 

możliwości korzystania z dwutygodniowych 

turnusów rehabilitacyjnych. Dzieci 

nasze są zapraszane do Szkoły Podstawowej, 

gdzie uczestniczą w spotkaniach 

okazjonalnych. Uczniowie tuchowskich 

szkół łączą się z osobami niepełnosprawnymi 

poprzez różne gesty 

dobroci, nawet przedszkolaki i dzieci 

klas niższych potrafią dzielić się swymi 

zabawkami. Jesteśmy wdzięczni 

wielu osobom, które włączają się w tradycyjne 

akcje charytatywne poprzez organizowanie 

ich czy też zaangażowanie 

się w sposób widoczny lub też ukryty. 

Dziękujemy indywidualnym darczyńcom 

z Tuchowa, z różnych stron 

Polski i rodakom przebywającym poza 

jej granicami, a także zrzeszonym w 

różnego rodzaju firmach, zakładach 

usługowych, instytucjach. Zawsze znajdujemy 

poparcie we władzach gminy 

Tuchów, w Rejonowym Ośrodku Pomocy 

Społecznej, w Gminnej Komisji Profilaktyki, 

w Powiatowym Centrum Pomocy 

Rodzinie. Planujemy budowę 

ośrodka wychowawczo-rehabilitacyjnego 

na działce, którą otrzymaliśmy od 

mieszkańca Tuchowa. Jest to ważne i 

potrzebne w Tuchowie przedsięwzięcie. 

Zdajemy sobie sprawę, że aby zrealizować 

ten plan, potrzeba wielu zabiegów. 

Jesteśmy jednak wytrwali w swych postanowieniach. 

Dzieci rosną, przybywają 

nowi mali podopieczni. Podana ręka, 

uśmiech, dar serca nie będą nigdy zapomniane, 

bo to człowiek człowiekowi 

najbardziej potrzebny jest do szczęścia". 

Rozpoczął się koncert. Na wstępie 

wystąpił Sanktuaryjny Chór Mieszany 

z dyrygentem Janem Gładyszem i 

współpracującą Ewą Maciejowską. 

Wykonano pięknie brzmiące kolędy i 

pastorałki. Barbara Gładysz i Ewa 

Maciejowska zadedykowały naszemu 

Stowarzyszeniu pieśń do Matki Bożej, 

pięknej Pani Ziemi Tarnowskiej, z 

prośbą, by czuwała nad tymi, co cierpią, 

i otaczała ich swym wzrokiem. 

Wystąpili następnie słuchacze Społecznego 

Ogniska Muzycznego. Można 

było podziwiać ich grę na fortepianie, 

wsłuchując się w utwory J.S. Bacha 

i kolędy w wykonaniu Pawła Harańczyka 

i Wacława Gogoli. 

Pozdrowienia skierowaliśmy do 

Agnieszki Kowalik, która każdego 

roku bardzo czynnie włączała się w tę 

akcję, a teraz duchowo na pewno była 

obecna z nami. 

W przerwie między występami 

Ryszard Flądro prowadził wraz z dyrektorem 

Domu Kultury Januszem 

Kowalskim aukcję podarowanych 

prac. Były to rękodzieła wykonane 

przez mamę dziecka niepełnosprawnego 

w postaci wyszywanych obrusów, 

szydełkowanych serwet. Jedną serwetkę 

wykonała z pomocą mamy 

sama podopieczna naszego Stowarzyszenia. 

Dziękujemy serdecznie szerokiemu 

gronu licytujących za ich ofiarność.


W dalszej części wystąpili Barbara 

i Andrzej Gładysz; w duecie wokalno-instrumentalnym 

pięknie wykonali 

nastrojowy utwór Skaldów pt. „W 

żółtych płomieniach liści". Była to 

dedykacja dla tych, którzy odeszli z 

naszego Stowarzyszenia, ale żyją 

wciąż w naszej pamięci. Wystąpił następnie 

zespół wokalno-instrumentalny 

„Cantamus Tibi Domine" z Ciężkowic. 

Prowadząca zespół życzyła, aby 

przez ten śpiew chociaż jedno dziecko 

zyskało chwilę radości. W następnej 

kolejności swój program przedstawił 

zespół „Pokolenia" z parafii pw. św. 

Jakuba Ap. z prowadzącą - Ewą Stanisławczyk. 

Usłyszeliśmy utwory 

„Narodził się Jezus Chrystus", „Świeć 

gwiazdeczko mała, świeć", a także 

„Gdzie jest Betlejem". Ten ostatni pełen 

refleksji utwór dał wszystkim 

możliwość do zastanowienia się nad 

miejscem przyjścia na świat Jezusa, 

nad polskim Betlejem, że powinno ono 

być w każdym miejscu i w każdym sercu. 

Na zakończenie wystąpiła Sanktuaryjna 

Orkiestra Dęta z dyrygentem 

Kazimierzem Wroną. Złożono 

podziękowanie panu burmistrzowi za 

zakupienie zestawu perkusyjnego. 

Orkiestra wykonała utwory marszowe 

i walce J. Straussa. 

Koncert był niezwykłym wydarzeniem. 

To właśnie człowiek okazał człowiekowi 

swe serce i tak dużo ciepła 

oraz tej nadziei, że warto wspólnie 

budować na tym fundamencie. Dało 

się po raz 12 odczuć, że nie jesteśmy 

sami. Koncert wzbogacił duchowo 

wszystkich, którzy przybyli, aby przez 

te razem spędzone chwile jednoczyć się 

z tymi, którym życie tak się skomplikowało. 

Dziękujemy wykonawcom, darczyńcom, 

osobom, które swą obecnością 

okazały jedność z „Nadzieją" i tym, 

dzięki którym koncert mógł odbyć się. 

Dziękując, informujemy, że z tej 

akcji charytatywnej otrzymaliśmy 

2609 zł. 

Grażyna Gut 

50-lecie Nieustannej Nowenny w Tuchowie 

(6 I 1954 - 7 I 2004) 

7 I 2004 w Sanktuarium tuchowskim 

świętowano 50-lecie Nieustannej 

Nowenny. Jest ona jedną z wielu 

form pobożności maryjnej. Jak 

jest nabożeństwo majowe, różańcowe, 

apele fatimskie, tak też jest nabożeństwo 

Nieustannej Nowenny. 

Jest to nabożeństwo ogólnoświatowe, 

znane na wszystkich kontynentach. 

Jej inicjatorami i propagatorami 

są redemptoryści. 

Jeśli chodzi o Tuchów, statystyka 

powie, że w ciągu 50 lat odprawiono 

2635 nowenn oraz wygłoszono 

tyleż nowennowych kazań. Odczytano 

294.392 próśb i 146.798 podziękowań. 

Są to cyfry imponujące, 

ale nie o statystykę mi chodzi. 

Z okazji jubileuszu chciałbym 

czytelnikom „Tuchowskich Wieści" 

przypomnieć postać o. dr. Jana Wojnowskiego, 

bo dzięki jego kazaniom 

Nieustanna Nowenna przekroczyła 

wymiar czysto dewocyjny, pobożnościowy, 

a stała się szkołą patriotyzmu, 

budziła miłość do „małej 

ojczyzny"- Tuchowa. 

O. Wojnowski pierwsze kazanie 

na Nieustannej Nowennie wygłosił 

23 VII 1958 r., ostatnie 17 XII 1980 

r. Zmarł 5 X 1981 r. W ciągu tych 

22 lat wygłosił 654 kazania nowennowe. 

Byłoby ich więcej, ale choroba 

serca a potem nowotworowa 

sprawiły, że musiał czasem pauzować. 

Rozpoczynając w 1958 r. kazania 

nowennowe, o. Wojnowski 

miał jasną wizję tego, co będzie 

mówił. Będzie wykładał historię 

Polski w ramach przygotowania do 

Tysiąclecia Chrztu. Kościół polski w 

1957 r. rozpoczął tzw. Wielką Nowennę, 

którą miał przygotować naród 

do Milenium. Władze partyjne 

po wyciszeniu „polskiego października" 

doprowadziły do ostrej konfrontacji 

na linii Kościół - państwo. 

„Aresztowanie" obrazu M.B. Częstochowskiej, 

nasilenie propagandy 

ateistycznej, fałszowanie historii... 

O. Wojnowski w kazaniach spokojnie 

wykładał historię Polski, podkreślając 

jej chrześcijańskie korzenie. 

Ukazywał historię prawdziwą, bez 

marksistowskiej ideologii. Czynił to 

naprawdę po mistrzowsku. Temat i 

kaznodzieja chwycił. Na Nieustanne 

Nowenny przychodziło bardzo 

wielu ludzi nie tylko z Tuchowa, ale 

z całej okolicy. Przyjeżdżali pociągami, 

autobusami, przychodzili pieszo... 

Z kazań dużo korzystała przychodząca 

licznie na nowennę młodzież. 

Dał temu świadectwo pewien 

student. Brał udział w nowennach i 

uważnie słuchał kazań. Gdy na 

uczelni zdawał egzamin z historii, 

na wylosowany temat mówił tak, jak 

było w podręcznikach. Gdy temat 

wyczerpał, profesor powiedział: 

Dobrze, taka jest wersja oficjalna, a 

co by pan na ten temat powiedział 

od siebie Student powiedział tak, 

jak wykładał o. Wojnowski. - Bardzo 

dobrze, to właśnie chciałem 

usłyszeć - powiedział profesor. I student 

zdał egzamin. 

Druga sprawa. O. Wojnowski kilka 

serii nowennowych rozważań 

poświęcił historii Sanktuarium i historii 

miasta Tuchowa. Tuchów nie 

miał swojej monografii. Praca mgr. 

Franciszka Krogulskiego „Miasto Tuchów 

do roku 1657" napisana ok. 

1930 r. leżała w szufladzie. Serię 

kazań o Tuchowie należy również 

uznać za doniosłą. Kiedy jeszcze nie 

mówiono o „małych ojczyznach", 

kiedy nie było „Kamieni milowych", 

o. Wojnowski już o nich mówił. Niewątpliwie 

i na tym polu był pionierem 

i ma wielkie zasługi. 

Tuchowska Nieustanna Nowenna 

dzięki o. Wojnowskiemu przekroczyła 

wymiar czysto dewocyjny 

i stała się wszechnicą prawdy i patriotyzmu 

dobrze rozumianego. 

o. K. Plebanek CSsR


XII $WIATOWy DZIEN CHOREgO 

Główne obchody tegorocznego XII Światowego Dnia Chorego, przypadającego 

11 lutego, odbyły się w Lourdes. Z inicjatywy ks. kapelana 

Piotra Sobczaka, w dniach 10 - 11 lutego, pacjenci i pracownicy Zespołu 

Opieki Zdrowotnej w Tuchowie i Niepublicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej 

- „Szpital Położniczo-Operacyjny im. św. Elżbiety" uczestniczyli w 

uroczystości nawiedzenia kopii obrazu Matki Boskiej Tuchowskiej. Po 

powitaniu obrazu i wprowadzeniu do kaplicy szpitalnej pod wezwaniem 

Krzyża Świętego ks. kapelan przewodniczył modlitwie różańcowej. Nazajutrz 

odbyła się uroczysta koncelebrowana msza św. z udziałem licznie 

zgromadzonych pacjentów i pracowników obu zakładów. Na zakończenie 

uroczystości nastąpił akt zawierzenia i pożegnanie kopii obrazu. 

KOMUNIKAT 

Wszystkich ubezpieczonych, którzy wypełniając deklarację wyboru pielęgniarki środowiskowej rodzinnej, wybrali panią piel. Marię Adamczyk 

lub panią piel. Małgorzatę Wiatr, uprzejmie z a w i a d a m i a m, że wymienione pielęgniarki z a k o ń c z y ł y pracę w Zespole Opieki 

Zdrowotnej w Tuchowie. W związku z tym, zwracam się do Państwa z prośbą o dokonanie p o n o w n e g o wyboru pielęgniarki środowiskowej 

rodzinnej spośród pań podejmujących tę pracę, będąc przekonanym, że nie zawiodą nikogo. Są to pp. piel.: Ewa Augustyniak, Lucyna Knapik, 

Maria Zbylut, ( nr tel. do gabinetu piel. środowiskowych rodzinnych - 65 35 285). Stosowne formularze do wypełnienia można otrzymać w 

rejestracjach ZOZ w Tuchowie, w Biurze Rejestru Usług Medycznych, zgłaszając się osobiście lub za pośrednictwem pielęgniarek środowiskowych 

albo osób trzecich. Dodatkowych informacji w tej sprawie udzielą - także telefonicznie - pracownicy Biura RUM ( nr tel. 65 35 229). Tylko 

złożenie prawidłowo wypełnionej deklaracji wyboru pielęgniarki środowiskowej rodzinnej jest gwarancją udzielania świadczeń medycznych tego 

rodzaju. O dopełnienie tej formalności zwracam się zarówno do tych ubezpieczonych, którzy winni uczynić to ponownie z powodu pêdstawionego 

wyżej, jak i do tych, którzy dotąd takiej deklaracji nie złożyli. 

D^yrekôr Zesjpoł-u Oj^êk^ Zdroô-^-nej w T^cho^ê 

lek. med. Andrzej Graca 

Archiwum służby zdrowia /c.d./ 

3. Rozwój Ośrodka Zdrowia oraz Szpitala Rejonowego w latach 1964 - 1974. 

W toku rozmów z różnymi osobami 

oraz z zapisków p. Józefa Rogozińskiego 

docieram do wielu ciekawych 

informacji o początkach i 

organizacji zarówno Ośrodka Zdrowia, 

jak i szpitala w Tuchowie. Jestem 

za to niezmiernie wdzięczny 

wszystkim informującym. Zdaję sobie 

sprawę, że upłynęło już dużo 

czasu, dlatego nie wszystkie fakty 

z przeszłości zostały jasno i jednoznacznie 

zapamiętane. Te wszystkie 

informacje będę musiał dalej 

konsultować, aby ustalać i obiektywnie 

przedstawiać zasługujące na 

uwagę fakty. Wszystkie takie sprostowania 

zostaną uwzględnione w 

publikacji broszurowej, jeśli zgromadzony 

materiał nie przekroczy 

80 stron, lub książkowej, jeśli tego 

materiału nagromadzi się więcej. 

W obecnym, trzecim już, artykule 

dotyczącym historii rozwoju 

służby zdrowia w Tuchowie pragnę 

naszkicować z grubsza pracę w tym 

zakresie w następnym dziesięcioleciu, 

czyli od 1964 do 1974 roku. 

Spojrzenie to będzie ograniczone 

zakresem dostępnego mi materiału 

faktograficznego i nie będzie 

obejmowało wszystkich prac i wysiłków, 

jakie czynili poszczególni 

lekarze bądź władze, starające się 

jak najlepiej organizować opiekę 

zdrowotną w naszym mieście. Istnieje 

jednak możliwość późniejszego 

uzupełnienia tych braków. Warunkiem 

ich zgłoszenie lub zasygnalizowanie 

przez uczestników 

tych wydarzeń. Wszystkie listy, notatki, 

choćby fragmentaryczne, 

zdjęcia będą wzięte pod rozwagę i 

za zgodą ich właścicieli wykorzystane 

w publikacji, a następnie zwrócone 

właścicielom. 

Poprzedni artykuł został zakończony 

informacją o uroczystym 

otwarciu w dniu 01.09.1964 Ośrodka 

Zdrowia i Szpitala Rejonowego 

w Tuchowie z oddziałem wewnętrznym 

i położniczo- ginekologicznym. 

Ówczesnym zwyczajem odbyło się 

to w odpowiedniej oprawie propagandowej, 

przy udziale władz partyjnych 

i samorządowych, powiatowych 

i wojewódzkich. Tego samego 

dnia oficjalnie przeprowadził się z 

ratusza do nowego Ośrodka Zdrowia 

cały dotychczasowy personel 

medyczny. Ośrodek Zdrowia, jak 

niektórzy twierdzą, znacznie wcześniej 

działał tam już w kilku nowych 

pomieszczeniach. Obiekt ten po pięcioletniej 

budowie oddany do użytku 

kosztował ponad 10 milionów 

złotych i obsługiwał mieszkańców 

południowo-wschodniej części powiatu 

tarnowskiego. 

Początkowo w szpitalu uruchomiono, 

jak wyżej wspomniałem, 2 

oddziały o łącznej liczbie 52 łóżek. 

Oddział ginekologiczny został przeniesiony 

z „Ochronki" w pierwszej 

kolejności i rozpoczął swą działalność, 

natomiast wewnętrzny - jak


wskazują dane - został uruchomiony 

dopiero 1 listopada 1965 roku. 

W omawianym dziesięcioleciu 

1964-1974 sytuacja w miejscowej 

służbie zdrowia w zakresie lecznictwa 

zamkniętego przedstawiała się 

następująco: 

Sławny z prężnego działania, 

opisanego już w poprzedniej publikacji, 

oddział ginekologiczno - położniczy 

w dalszym ciągu święcił 

tryumfy zarówno pod względem 

liczby przyjętych porodów, jak i 

wykorzystania pomieszczeń. Jego 

działalność w nowym pomieszczeniu 

o cały rok wyprzedziła oddział 

wewnętrzny. Na oddziale ginekologicznym 

było 25 łóżek, z tego 19 

położniczych i 6 ginekologicznych 

oraz 20 łóżeczek dla noworodków. 

Ordynatorem nadal był dr Włodzimierz 

Orobeć specjalista ginekologpołożnik, 

a na oddziale osesków dr 

Krystyna Płońska specjalista z zakresu 

pediatrii, zatrudniona na 3 godziny 

dziennie w szpitalu i na etacie 

w Ośrodku Zdrowia. W szpitalu początkowo 

zatrudniono: 4 pielęgniarki 

/pp. H. Ropska, K. Stańczyk /Kuraś/ 

, M. Berdechowska, Z. Onakowa/; 5 

położnych /pp. Z. Stecowa, Walusowa, 

Krasowa, Bednarzowa, Gąsior/; 

i 5 salowych /pp. Czesława Salamon- 

Bigowa, Zofia Hudyka, Stanisława 

Rozowska, Czaplowa i inne/. 

Zaopatrzenie w sprzęt medyczny 

było niewystarczające, pochodziło 

z byłej Izby Porodowej i aż w 70% 

było przestarzałe i zużyte. Ze 

względu na brak środków finansowych 

nie dokonano w tym okresie 

zakupu nowego sprzętu. Mimo to 

w tym dziesięcioleciu zarejestrowano 

dalszy wzrost wykonanych badań 

i zabiegów. Przyjmowano porody 

fizjologiczne i niektóre patologiczne. 

Jednak dla ścisłości trzeba 

odnotować, że w dalszym ciągu 

przypadki skomplikowane, wymagające 

interwencji operacyjnej przewożone 

były do Szpitala Miejskiego w 

Tarnowie /np. cesarskie cięcia/. I tak 

np.: w roku 1968 odesłano 9 pacjentek, 

a w roku 1969 - aż 19. Jednak 

mimo to z braku funduszy nie planowano 

uruchomienia sali operacyjnej 

- aż do momentu zaplanowanej 

na rok 1980 rozbudowy. 

Dodatkowo na oddziale położniczo- 

ginekologicznym prowadzono 

szeroko akcje oświatowo - sanitarne, 

szkolenia matek, oddział miał 

bogatą bibliotekę fachową itp. 

Występowały też podstawowe 

braki w zaopatrzeniu, np.: okresowy 

brak osocza, brak zapasowego / 

awaryjnego/ źródła wody i energii 

elektrycznej, co bardzo utrudniało 

pracę na tak zatłoczonym zawsze 

oddziale w chwilowych, ale za to dość 

często zdarzających się awariach. 

Oddział wewnętrzny uruchomiony 

został 1 listopada 1965 roku. 

Na oddziale było 27 łóżek i taki stan 

utrzymywał się przez całe dziesięciolecie. 

Dla dzieci wydzielono z tej 

ogólnej liczby 8 łóżek. Od początku 

działania oddziału liczba łóżek była 

niewystarczająca, pacjentów było 

więcej niż przewidywały normy, dlatego 

też bez przerwy stosowano tzw. 

dostawki, czyli łóżka zagęszczające 

powierzchnię użytkową ponad obowiązujące 

normy. Z tym problemem 

mieli najwięcej kłopotu: ówczesny 

pracownik BHP Andrzej Sajdak oraz 

Społeczny Inspektor Pracy dr Jan 

Piotrowski, którzy dla dobra chorych 

musieli pisać ciągłe uzasadnienia 

konieczności takiego stanu. Pracownika 

BHP oraz SIP obowiązywało 

między innymi przestrzeganie norm 

podanych w metrach sześciennych, 

przypadających na jednego pacjenta. 

Pan Andrzej Sajdak w rozwijającym 

się szpitalu zajmował się nie 

tylko BHP, ale pełnił równocześnie 

wiele bardzo pożytecznych ról. Będąc 

pracownikiem młodym, zaangażowanym, 

ambitnym, prowadził wiele 

potrzebnych działów administracyjnych 

(statystyka medyczna, rejestr 

usług), a przede wszystkim był 

zdolnym organizatorem, biegłym w 

zdobywaniu potrzebnego sprzętu 

medycznego i gospodarczego. Mówiąc 

językiem współczesnym, pełnił 

z powodzeniem rolę obrotnego menadżera 

rozwijającego się szpitala i 

Ośrodka Zdrowia; potrafił sobie radzić 

z ówczesnymi przeciwnościami, 

organizując zaopatrzenie na miarę 

możliwości i ówczesnych układów 

środowiskowo - rodzinnych. 

Powodem tak dużej liczby chorych 

było korzystne usytuowanie 

szpitala w południowej części powiatu 

tarnowskiego oraz to, że Szpital 

Miejski w Tarnowie - szczególnie 

w zakresie ginekologii i chorób 

wewnętrznych - był za mały w stosunku 

do liczby chorych i nie przyjmował 

pacjentów z tej części tarnowskiego 

powiatu. 

Ordynatorem oddziału wewnętrznego 

w Tuchowie był początkowo 

przez jeden rok dr Stanisław 

Bem z Tarnowa, a następnie specjalista 

II stopnia w zakresie chorób wewnętrznych 

dr Stanisław Jakus. Na 

oddziale był też zatrudniony lekarz 

asystent dr Zbigniew Wrona w pełnym 

wymiarze godzin, który równocześnie 

prowadził pracownię Rtg 

oraz badania EKG. W pracy szpitala 

stosowano nowoczesne metody 

leczenia, wykazywano wielką troskę 

o pacjentów i dzięki temu udawało 

się skracać czas pobytu pacjentów. 

Dalszy nadzór medyczny przejmowały 

miejscowe ośrodki zdrowia. W 

Szpitalu Rejonowym w związku z 

tym prowadzono szkolenia dla lekarzy 

ośrodków zdrowia z terenu południowej 

części powiatu, a trudniejsze 

przypadki chorobowe konsultowano 

z nimi w miarę potrzeb, udzielając 

wskazań leczniczych. W zasięgu 

tego oddziaływania znalazły się 

Ośrodki Zdrowia z: Tuchowa, Pleśnej, 

Gromnika, Ryglic, Jastrzębi. 

Systematycznie wzrastała liczba leczonych 

pacjentów oraz badań diagnostycznych. 

Dzięki wspólnemu 

wysiłkowi oraz zrozumieniu izba 

przyjęć nie odmawiała przyjmowania 

pacjentów, z wyjątkiem przypadków 

nie leczonych w tutejszym szpitalu. 

W omawianym dziesięcioleciu 

szpital nie dysponował własną pracownią 

analityczną, a wszystkie badania 

wykonywano w Tuchowie w 

pracowni Przychodni Rejonowej, podobnie 

jak badania Rtg. Przy szpitalu 

prowadzono zakładowy punkt 

apteczny, w którym był zatrudniony 

magister farmacji p. Foltyński w wymiarze 

trzech godzin dziennie. Do 

jego obowiązków należało planowanie 

zaopatrzenia w leki. 

Początkowo w szpitalu brak 

było dietetyczki, co ujemnie odbiło 

się na żywieniu chorych, ale w roku 

1970 utworzono ten etat i zatrudniono 

fachową siłę p. Elżbietę Turek. 

Poprawiło to znacznie wyniki 

lecznicze w zakładzie. W tym też 

roku zwiększono zatrudnienie w 

szpitalu w zakresie personelu pomocniczego, 

gdyż oprócz dietetyczki 

utworzono etat laborantki oraz kolejnej 

pielęgniarki. 

Istniejący sprzęt i aparatura 

medyczna były w stanie zaspokoić 

podstawowe potrzeby lecznicze i jak 

na owe czasy spełniały swoje zadanie. 

Mimo trudności finansowych w 

roku l971 zakupiono autoklaw za 

34.000 zł oraz wyposażono pracow-


nię EKG w nowoczesny aparat typu 

"Multicard" /za 110 tys. złotych/. W 

tym też roku przydzielono szpitalowi 

agregat prądotwórczy, ale początkowo 

były problemy z jego uruchomieniem. 

Dopiero w roku 1972 

został na stałe włączony do pracy. 

Szpital w omawianym okresie, 

oprócz personelu lekarskiego, pielęgniarek, 

położnych i salowych zatrudniał 

kierownika administracji p. 

Józefa Rogozińskiego, księgową p. 

Kazimierę Ceterę, 9 pracowników 

gospodarczych i obsługi /np. pp. 

Franciszek Danik, Henryk Gąsior, 

Łątka, Marian Macheta i inni/. 

W tym 10 letnim okresie wykonano 

wiele prac remontowo- budowlanych: 

- wymalowano klejowo i olejnie pomieszczenia 

szpitalne, 

- wybudowano śmietnik i magazyn 

na paliwo oraz pomieszczenia na 

instalację agregatu prądotwórczego, 

- wykonano elewację budynków i 

przeprowadzono remont kotłów 

c.o., 

- wygospodarowano pomieszczenia 

na garderobę dla pacjentów, 

- poszerzono pomieszczenia szatni 

dla pracowników i wyposażono 

w dostateczną liczbę szafek 

pracowniczych, 

- zakupiono asortymenty odzieży 

i bielizny ochronnej dla pracowników, 

- przeprowadzono remont centrali 

telefonicznej, 

- zorganizowano stołówkę dla pracowników, 

- przykryto kanał odpływowy płytami 

ruchomymi itp. 

W całym 10-letnim okresie 

współpracowano ze Szpitalem Miejskim 

w Tarnowie oraz Stacją Pogotowia 

Ratunkowego, która na potrzeby 

tuchowskiego szpitala wydzielała 

jedną karetkę dziennie. 

Dyrekcja szpitala wraz z władzami 

samorządowymi opracowała 

dokumentację na jego rozbudowę, 

która przewidywała 100 łóżek dla 

chorych oraz specjalistyczne gabinety. 

Dokumentacja ta była gotowa 

pod koniec września 1973 roku. Wykonawcą 

budowy zostało Miejskie 

Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej. 

Istotnie prace w tym zakresie 

rozpoczęto w październiku 

1973 roku. 

Wszelka działalność Szpitala 

Rejonowego w Tuchowie była nadzorowana 

i rozliczana przez Powiatowy 

Wydział Zdrowia i Opieki Społecznej. 

W styczniu 1969 roku ww. 

wydział przeprowadził generalną 

kontrolę jego działalności. Kontrolerzy 

nie stwierdzili żadnych nadużyć 

czy też niecelowego wydatkowania 

przydzielanych funduszy. 

Pracę na obydwu oddziałach oceniono 

bardzo wysoko, tym bardziej że 

na pracę lekarzy i personelu pomocniczego 

nie wpłynęły żadne skargi 

czy zażalenia, przeciwnie - było wiele 

wypowiedzi pozytywnych, podkreślających 

poświęcenie personelu 

obsługującego pacjentów. 

cdn. 

Aleksander Kowalik 

Dawać radość innym 

W 25-[ecie zespołu „Pokolenia 

z Ewą Stanisławczyk rozmawia Małgorzata Gądek 

Pani Ewa Stanisławczyk - któż jej w Tuchowie nie zna Ona i ubytki stomatologiczne śpiewająco naprawi, i porwie 

za sobą w rytm pięknej muzyki zgromadzony tłum, od przedszkolaków po całkiem dorosłych. Aż wierzyć się nie chce, że 

prowadzony przez nią zespół „Pokolenia" liczy sobie 25 lat. To już ćwierć wieku, kiedy dają radość nam wszystkim. 

Wszędzie jej pełno: w kościele, Domu Kultury, na tuchowskim rynku^ Przebiega przez nasze miasto uśmiechnięta, 

często otoczona dziećmi i młodzieżą. Dla każdego ma dobre słowo, przyjazny gest. Na nią na pewno można liczyć. Nie 

zawiedzie. Czego dowodem dziesiątki dzieci i młodzieży od tylu lat zgromadzone przy jej nadzwyczaj skromnej osobie. 

Dziś, z okazji pięknego jubileuszu „Pokoleń", 

spotykamy się przy kawie, by 

porozmawiać o prowadzonym przez 

nią zespole. 

MG: Jakie były początki zespołu 

ES: Zespół powstał w 1978 roku z inicjatywy 

księdza Andrzeja Iżyka z 

parafii św. Jakuba Apostoła. Zebrał 

on wokół siebie kilku uczących 

się w tuchowskim liceum chłopców 

chętnych do uprzyjemniania 

muzyką mszy świętej. Początki 

były trudne, nie było sprzętu. Po 

pewnym czasie ksiądz Iżyk zwrócił 

się do mnie z prośbą o pomoc 

muzyczną. I tak się to zaczęło. Z 

funduszy parafialnych zakupiliśmy 

gitary, potem, po około dwóch 

latach, organy. Z czasem „dorobiliśmy 

się" mikrofonów. Poza kościołem 

wykorzystywaliśmy w na-


szych piosenkach także perkusję. 

Chciałabym tu przypomnieć, w jakich 

czasach powstał zespół: trzeba 

było wówczas dość dużej odwagi, 

by występować na organizowanych 

przez kościół uroczystościach, 

zwłaszcza patriotycznych, 

rocznicowych. Ale zespół zawsze 

był obecny. 

MG: Przypomnijmy, h^^^ to r^k 

1978. Jesteście wi^^tc rowi^ś^^k^mi 

pontyfikatu ^w^^t^gio! 

Kto hył w p^^^^s:^^^ skâ^z^^ 

z^s^^û 

ES: Przez zespół przewinęło się łącznie 

około 100 osób. Na początku 

jego istnienia występowali między 

innymi: Krzysiek Szarek, Krzysiek 

Gurgul, Wojtek Czekaj, Jarek Schabowski, 

Jadzia Prorok, Renia 

Kras, Ewa Wójcik, Marek i Leszek 

Mikos, Boguś Maciaszek, Renia 

Przęczek, Ania Baran, Paweł Odroniec, 

dziewczyny z Lubaszowej i 

wielu, wielu innych. Nie sposób ich 

wszystkich wymienić. Nie muszę 

chyba dodawać, że wszyscy byli i 

są wspaniali! Wielką podporą zespołu 

są śpiewające rodzeństwa. 

MG: Ja przypomnę t^lk^, że w „Pokoleniach" 

w^s^^^^^^ 

Pani dzieci - Al^ i A^^rz^^, a 

od niedawna t^k^^ wû^zka 

Iza! Skąd w^^^^^ s^^ n^zw^ z^- 

ES: Początkowo nazywaliśmy się „Młodzieżowy 

Zespół Wokalno-Instrumentalny" 

przy parafii św. Jakuba 

Apostoła w Tuchowie. A obecna 

nazwa zespołu - „Pokolenia" - powstała 

nie tak dawno temu, kiedy 

zaczęły z nami śpiewać dzieci założycieli 

zespołu. Zastanawialiśmy się 

długo nad nową nazwą. Doszliśmy 

do wniosku, że jeżeli śpiewa i babcia, 

i mama, i tata, i dziecko, i wnuk 

to może „Pokolenia" Wszyscy zgodzili 

się i tak już zostało. 

Tak więc do początkowego zespołu 

młodzieżowego doszły z czasem 

dzieci. Obecnie występują w nim 

zarówno całkiem młodzi, począwszy 

od przedszkolaków, jak i starsi. 

Część repertuaru wykonujemy 

w związku z tym wspólnie, część 

osobno. 

MG: Czy prowadzicie k^^^^k^ z^^ 

ES: Tak. Od pewnego czasu mamy 

kronikę. Dużo śpiewamy na imprezach 

świeckich, ale również kościelnych 

(prymicje, śluby, jubileusze) 

i zawsze staramy się dokumentować 

te uroczystości. To są 

naprawdę fantastyczne imprezy. 

Mamy z nich w kronice wspaniałe 

wpisy, pamiątkowe zdjęcia. 

MG: Czy hraliście 

udział w jakichś 

konkursach 

ES: Tak, ale jeszcze w starszym 

składzie. Na konkursie 

w Bochni dostaliśmy, 

już nie pamiętam 

dobrze, wyróżnienie 

czy trzecie 

czwarte miejsce Raczej 

unikamy konkursów. 

Są zbyt stresujące, 

ponadto kwestia 

wyjazdu, pieniędzy, 

chociażby na podróż. 

M^^ Aj^k ra^z^^ s^^^ f^^ns^w^ 

ES: Dzieciaki mają swój zarząd, składają 

się po kilka złotych, są z tego 

ogromnie dumne. Gospodarzymy 

się porządnie. Potem na wycieczce 

cieszą się, że kupili sobie coś „za 

swoje". 

MG: 

mą^ą w^^^ l^k^^^ 

ekonomii! Ile osoh ohecnie śpiewa 

w zespole 

ES: Obecnie jest nas jakieś 30 osób. 

Samych dzieci jest około dwadzieścioro, 

ale na coniedzielnych 

mszach rzadko się zdarza, żeby był 

komplet. Część młodzieży studiuje, 

inni pracują, rzadko możemy się 

spotkać w pełnym składzie. Wspaniałym 

dniem jest drugi dzień Wielkanocy. 

Tradycją się stało, że kto 

tylko może, przybywa na mszę o 

wpół do dziewiątej, kiedy śpiewamy. 

A potem siadamy wszyscy do 

świątecznego śniadania. Drugim 

takim dniem spotkań całych „Pokoleń" 

jest drugi dzień świąt Bożego 

Narodzenia. Wtedy śpiewamy 

wspólnie w kościółku, a potem bawimy 

się prywatnie. Są to miłe 

chwile. Muszę powiedzieć, że jubileusze, 

które „obeszliśmy", to była 

wspaniała rodzinna zabawa. Łzy 

w oczach stają jak fantastycznie 

dzieci rozumieją się z rodzicami, 

zresztą nie tylko swoimi, ale także 

kolegów i przyjaciół. Jesteśmy jedną 

wielką kochającą i rozumiejącą 

się rodziną. I to jest piękne. Jesteśmy 

razem, uczymy się siebie nawzajem, 

M^^ „P^k^^^n^^^^"maluszk^przy 

okazji wychowują się w piękz^ 

s^^tuk^ pî^îz d^:^^ S, 

jemnej wspołpracy, pracowitości, 

odpowiedzialności, poszanowania 

drugiej osohy, toler^^^^^ 

i zrnzum^^^^^^ 

ES: Tak. Każde dziecko ma jakieś zainteresowania, 

które należy rozwijać. 

Jedno pięknie śpiewa, drugie 

maluje, trzecie może będzie rzeźbić. 

Jeżeli tylko dziecko ma słuch, to 

bardzo chętnie pomożemy mu rozwijać 

jego talenty muzyczne. 

MG: A mnie tylko pozostaje dalej 

z^^^w^^, z^, n^^st^ty, n^^j^st^m 

osohą śpiewającą! Gdzie odhywa^ą 

s^^ wasz^ p^^h^ 

ES: Dawno temu próby odbywały się 

najczęściej w moim domu. Potem 

na plebanii, w prywatnym mieszkaniu 

księży A. Iżyka, St. Bochniarza 

i innych, którzy z ramienia 

parafii sprawowali opiekę nad zespołem. 

Mieliśmy klucze do ich 

mieszkań, instrumenty stały w 

przedpokoju. Ale jednak najczęściej 

widywaliśmy się u mnie w domu. 

Od kiedy mamy salę przy kościele, 

to już jest luksus! Podczas remontu 

kościoła została dobudowana 

część mieszcząca między innymi 

nasze pomieszczenia. Zupełnie 

świetna sprawa! Mamy nawet niewielką 

kuchenkę. Dzięki ofiarności 

kilku osób i życzliwości księdza 

proboszcza mogliśmy ją trochę 

urządzić. Służy teraz nie tylko 

nam, ale i innym. 

MG: Ch^ââh^m t^raz za^^â o 

w^sz^ w^st^^^. W T^^h^^^^, n^ 

sz^z^ś^^^ dl^ 

m^szk^ncow, 

jesteście hardzo widoczni 

przy roznych nadarzających 

s^^ okazâ^h. ^wsz^ z og^^^ną 

przyjemnością i radością się 

w^s sû^h^. A t^ r^^^ś^ z^st^^^ 

potem na długo w sercach. 

ES: Bardzo się cieszę i dziękuję w imieniu 

wszystkich moich dzieci! 

MG: Wyst^û^^^^ t^lk^ w Tuh^^^^ 

ES: Mamy w swoim dorobku ponad 

30, może 35, prymicji. Nie jestem 

nawet w stanie wymienić tych 

miejsc, gdzie śpiewaliśmy. Występujemy 

na różnych uroczystościach 

kościelnych - oczywiście 

śpiewamy podczas mszy, ale także 

na jubileuszach kapłańskich, święceniach, 

opłatkach, wieczorach 

kolęd, w Towarzystwie „Sokół" w 

Tarnowie. Przez wiele lat uczestniczyliśmy 

w spotkaniach wigilijnych 

i wielkanocnych dla emery-


tów i rencistów z Zakładów Azotowych 

w Mościcach. Od 10 lat mamy 

fantastyczną tradycję - jeździmy 

do Złotej na doroczne spotkanie 

oświęcimiaków wywiezionych do 

obozu koncentracyjnego pierwszym 

transportem z Tarnowa. 

Spotykają się oni właśnie w Złotej. 

Dzień świętego Antoniego jest 

rocznicą ich deportacji. Śp. ksiądz 

Franciszek Korta, proboszcz ze 

Złotej, był ich kapelanem. Ponadto 

świątynię i plebanię w Złotej 

współprojektował, budował inżynier 

Józef Stus, oświęcimiak też z 

tego transportu. Świątynia w Złotej 

została zbudowana, poświęcona 

i oddana do użytku w ciągu jednego 

roku. To był ewenement, można 

powiedzieć, w skali światowej. 

Spotkania z tymi ludźmi, byłymi 

więźniami Oświęcimia, to tak niesamowite 

przeżycia. Oni są żywą 

historią. Mamy tam wspaniałych 

przyjaciół, są pisma od tych ludzi. 

Mamy możność zetknąć się z losem 

człowieka i naszej ojczyzny. Po uroczystościach 

w kościele, po mszy 

świętej przechodzimy do remizy i 

tam społeczność miejscowa podejmuje 

wszystkich obiadem, a my 

stwarzamy atmosferę^ Podobno 

ludzie pytają księdza, czy będzie 

pani Ewa i jej zespół (śmiech). Bardzo 

lubimy być dla nich i z nimi. 

Wykonujemy wspólnie piosenki 

harcerskie. Oni bardzo lubią słuchać 

także „Gdzie są chłopcy z tamtych 

lat" i „Polnych kwiatów". Potem 

dzieci podchodzą do nich i każdemu 

wręczają malutki bukiecik. 

To bardzo wzruszające chwile. 

Niesamowity jest duch w tych ludziach. 

Niesamowity. Śpiewem 

pragniemy wyrazić naszą wdzięczność 

dla nich za to, że możemy żyć 

w wolnej Polsce, oficjalnie przyznać 

się do wiary, śpiewać to, co w 

czasach mojej wczesnej młodości 

było niemożliwe. Może inaczej: 

było możliwe, ale trzeba się było 

liczyć z różnymi reperkusjami. Kto 

był odważny, ten szedł prostą drogą^ 

Przecież nie każdy musi mieć 

basen na podwórku, prawda 

Niesamowitym przeżyciem było 

również spotkanie zespołu podczas 

audiencji z Ojcem Świętym w Castel 

Gandolfo i w auli Pawła VI. 

MG: Skoro o piosenkach mowa - 

jaki jest repertuar zespołu 

ES: Jesteśmy przede wszystkim zespołem 

liturgicznym, dlatego śpiewamy 

głównie w czasie mszy świętych i 

uroczystości kościelnych. Bardzo 

chętnie wykonujemy także, w różnych 

okolicznościach, piosenki biesiadne, 

dziecięce, harcerskie, pieśni 

patriotyczne i dawne pieśni, które 

ogromnie podobają się młodzieży. Są 

naprawdę piękne. Mamy też trochę, 

choć niedużo, twórczości własnej. 

Piosenki mają się podobać nam i 

tym, którzy nas słuchają. I to jest 

nasz główny cel: wprowadzać radość 

wokół nas - na akademiach, 

imprezach, spotkaniach.. Chciałabym 

także, żeby moje zespołowe dzieci 

nauczyły się zauważać dobro i 

piękno wokół siebie. Dlatego staram 

się „wyciągać" je na łono przyrody - 

na majówkę, do lasu^ Chciałabym, 

żeby zauważały, jak piękna jest Polska. 

Staram się też, żeby doceniały 

również ciszę. Młodzież i dzieci powinny 

wiedzieć, że jest ona ogromnie 

ważna i potrzebna człowiekowi, 

przy niej się odpoczywa, nią można 

się upajać. Na wycieczkach słuchamy 

śpiewu ptaków i szumu drzew. 

MG: Można wam takich wycieczek 

i waszych wspomnień tylko pozazdrościć! 

ES: O tak, sami członkowie zespołu 

wiele mogliby też opowiedzieć. 

Najważniejsze, że czujemy się jedną 

wielką rodziną. 

MG: Jakże to ważne w czasach, gdy 

tak wiele rodzin uważa, że 

dziecko może wychować telewizor, 

wideo, komputer. W „Pokoleniach" 

tworzą się trwałe więzi. 

Myślę, że członkowie zespołu 

większych problemów wychowawczych 

ze swoimi dziećmi 

nie mają. 

ES: Większych chyba nie - takie normalne. 

Dzieci są kochane. My wszyscy 

ogromnie lubimy spotykać się 

razem, pogadać ze sobą. Dzieci czy 

młodzież pochodzą z różnych środowisk, 

ale przede wszystkim czują 

się ze sobą dobrze, cieszą się sobą. A 

ja jestem zadowolona, jeżeli czasami 

mogę pomóc nie tylko w wyborze 

i opracowaniu piosenek. Pamiętajmy, 

że dziecko powinno przebywać 

przede wszystkim z drugim człowiekiem. 

Telewizja ani komputer nie 

zastąpią kontaktu z rodzicami, rodziną, 

rówieśnikami. Człowiek nie 

może być w sobie zamknięty. Najnowocześniejsze 

nawet wynalazki nie 

pozwalają się dziecku prawidłowo 

rozwijać, nie uczą myślenia, osłabiają 

proces twórczy, przekazują do ich 

świadomości gotowe obrazy. Czytając 

książkę, każdy z nas ma swoją 

wizję bohaterów, wydarzeń. Często 

rozbieżną z wizją reżysera filmującego 

taką powieść. Świat wirtualny 

nie pozwala naszej wyobraźni pracować, 

zamyka ją w klatce utartych 

obrazów, stereotypów. 

MG: Obejrzenie najlepszej nawet 

ekranizacji powieści nie jest w 

stanie zastąpić lektury książki. 

ES: Tak. Wychowanie jest niezmiernie 

trudnym zadaniem. Zauważam 

także, że dzieci są teraz bardziej 

rozkojarzone niż kilka, kilkanaście 

lat temu^ Ciężko jest się 

im uczyć tekstów na pamięć. 

Gdzieś z systemu nauczania zostało 

chyba wymazane ćwiczenie pamięci. 

Wydaje mi się, że my kiedyś 

mieliśmy większą wprawę w zapamiętywaniu. 

Na każdej zbiórce 

harcerskiej uczyliśmy się nowej 

piosenki i nie sprawiało nam to 

trudności. Teraz jest problem, żeby 

dziecko zapamiętało kilka zwrotek. 

Może pamiętają tylko ciężko im się 

skupić Nie wiem. Szukam odpowiedzi 

i strasznie mi przykro, że 

tak jest. Trzeba byłoby się chyba 

zastanowić, jak promować myślenie 

i ćwiczenie pamięci. 

MG: Co jest, według Pani, największym 

sukcesem zespołu 

ES: Dla mnie sukcesem jest to, że dzieci 

chcą śpiewać. Przychodzą na 

próby i występy, poświęcają nam 

swój czas, lubią być razem. Kiedyś 

mogliśmy się spotykać tuż po lekcjach, 

około 15. Teraz dorośli pracują 

do późna, muszą być dyspozycyjni, 

dzieci uczą się na dwie zmiany. 

Nie możemy więc odbywać naszych 

prób wcześniej jak o 19.00. 

To jest naprawdę trudne, zwłaszcza 

dla najmłodszych. Ale jak patrzę 

na tych, którzy wyszli z zespołu, 

to są to wspaniali ludzie. Zawsze 

mogę na nich liczyć. Przychodzą, 

pomagają. I to właśnie jest dla 

mnie największy sukces, jaki osiągnęłam. 

Kochają muzykę, biorą 

udział w różnych imprezach, cieszą 

się innymi i dają radość innym. 

Przecież to właśnie o to chodzi. 

MG: W jakich imprezach środowiskowych 

bierzecie udział 

ES: Śpiewamy bardzo chętnie, co 

roku, podczas „Majówki dla Matki", 

w Dniu Dziecka, z okazji rocznic 

(ostatnio na przykład jubileuszu 

25-lecia pontyfikatu Ojca 

Świętego Jana Pawła II, a także 

120 rocznicy powstania Straży 

Pożarnej w Tuchowie), przy pomniku 

ofiar faszyzmu. Występowaliśmy 

przy poświęceniu kamieni 

węgielnych wielu kościołów, ale 

również pomnika ku czci poległych 

w Słonej. Bierzemy udział w wielu 

imprezach patriotycznych i charytatywnych 

- dla Stowarzyszenia 

Osób Niepełnosprawnych „Nadzieja" 

czy Caritasu w Tuchowie. 

Każdy grosz, który ludzie wtedy


ofiarowują jest dla nas cenny. Korzystając 

z tej okazji, chcę w imieniu 

zespołu podziękować wszystkim 

sponsorom za dobre serce, pomoc 

i wielką życzliwość. 

MG: Na jakie trudności napotykają 

„Pokolenia" w swojej pracy 

ES: Trudności Czy są takie Może, 

ale nie zwracamy na nie uwagi. 

Największą chyba trudnością jest 

brak czasu, to, jak bardzo jesteśmy 

zagonieni. Nawet dzieci, chociaż 

może tak tego nie widać. Staram 

się więc zawsze jakoś je wyłączyć, 

żeby odreagowały swój stres. Inne 

trudności, czy ja wiem Gdybyśmy 

mieli więcej czasu^ Pieniędzy, 

może nawet nie, ale przydałoby się 

troszkę sprzętu. Już mamy pomieszczenie. 

Jest nam dobrze. 

MG: Jakie ma Pani marzenia związane 

z zespołem „Pokolenia" 

ES: Chciałabym ja też mieć więcej czasu 

dla nich, by, oprócz piosenek, 

móc nauczyć moje dzieciaki również 

ekologicznego życia, szanowania 

przyrody, dostrzegania jej piękna. 

Wstajemy, jest słońce, ogrzewa 

nas, są ptaki, zwierzęta, rośliny i 

my. Chciałabym, żeby w każdym 

momencie dziecko czy dorosły człowiek 

nie odczuwali pustki, samotności, 

by wiedzieli, że zawsze w 

życiu można znaleźć powód do 

szczęścia i radości. 

MG: I tę radość zawsze tak hardzo 

widać po Pani! To jest wspaniałe 

i hardzo za to wszystko, co 

Pani osohiście i poprzez pieśni 

wykonywane przez „Pokolenia" 

nam wszystkim daje, dzięk^^ę 

w imieniu własnym i 

szczęściarzy z Tuchowa, którzy 

mogą was słuchać. 

ES: Ja jestem tylko jednym z narzędzi 

w ręku Stwórcy i jeżeli On sobie 

tak życzy, to^ słucham i robię! 

MG: Czy nagraliście jakąś płytę 

luh kasetę 

ES: Tak, ale w tym roku będzie już jej 

dziesięciolecie. Nagraliśmy ją w 

1994 roku w radiu Dobra Nowina, 

na ich pierwszym sprzęcie nagrywającym. 

Chcielibyśmy pomyśleć 

teraz o nowym nagraniu, zebrać 

kilka naszych piosenek^ A może 

coś jeszcze się napisze 

MG: Byłahy na pewno piękna. Jesienią 

uhiegłego roku minęło 25 

lat istnienia zespołu. Jak ohchodziliście 

ten juhileusz 

ES: To już trzeci nasz poważnie obchodzony 

jubileusz. Po raz pierwszy 

zebraliśmy się po 15 latach. 

Dwudziestolecie przenieśliśmy na 

rok 2000. No i w tej chwili 25-lecie. 

Jak zawsze rozpoczęliśmy jubileusz 

mszą świętą w naszej intencji. 

Potem koncert w kościele i zabawa 

w remizie - dziękujemy bardzo 

panom strażakom, którzy użyczają 

nam jej za darmo, a to jest wielka 

sprawa dla zespołu! Wtedy dopiero 

zaczyna się fantastyczna zabawa. 

Dorośli stają się dziećmi, dzieci 

stają się dorosłymi. 

MG: Czyli średnia wieku wyrównuje 

się, powiedzmy, do 18 

ES: Musimy się bawić. Najważniejsza 

jest w życiu radość, żeby człowiek 

mógł wyłączyć się z codziennych 

kłopotów, zapomnieć o nich. Tego 

teraz ludziom brakuje. Jako społeczeństwo 

chyba coraz mniej potrafimy 

się cieszyć. 

MG: Gonimy za nieosiągalnym, nie 

wiemy, co daje tak naprawdę 

szczęście, zatraciliśmy gdzieś w 

wirze tego świata wewnętrzną 

radość z istnienia, hez przerwy 

narzekamy na to, czego jeszcze 

nam hrakuje, a co może ma nasz 

sąsiada Świat rzeczy materialnych 

miałhy hyćnajważniejszy 

ES: Tym bardziej cieszę się moimi dziećmi. 

Tymi małymi teraz, i tymi dużymi, 

które mi już urosły. Oni stanowią 

serce zespołu. Dostaję od nich piękne 

listy, kiedy są daleko, odwiedzają 

nas, gdy przyjeżdżają do Tuchowa. 

MG: A my możemy się tylko cieszyć, 

że mieszkamy w tak rozśpiewanym 

mieście. Ze wszystkich 

stron aż huczy od wspaniałej 

muzyki. To jest piękne! 

ES: Ja nie wiem czy wszyscy sobie 

zdają sprawę, że w Tuchowie można 

się kształcić na wszystkich stopniach 

nauczania. My mamy tutaj 

wyższą uczelnię (Wyższe Seminarium 

Duchowne oo. Redemptorystów)! 

Czyż to nie wspaniałe Przy 

Sanktuarium działa prężnie i cieszy 

się dużą popularnością Chór 

Mieszany pod dyrekcją Jana Gładysza 

oraz Orkiestra Dęta pod dyrekcją 

Kazimierza Wrony. Oba te 

zespoły wnoszą duży wkład w 

kształtowanie i rozwój kultury 

muzycznej w naszym mieście. 

Mamy rewelacyjne ognisko muzyczne. 

Byłam ostatnio na przeglądzie 

- świetne są te dzieciaki! No i 

co ważniejsze, rozwija swoją działalność 

na okolicę. To jest naprawdę 

wielka sprawa. Tu ukłon w stronę 

pani Agnieszki Kowalik, bo to 

przecież jej dziecko, to ognisko. 

MG: Niestety, reforma oświaty nie 

pomaga w umuzykalnianiu 

dzieci i młodzieży. Liczha godzin 

została drastycznie ohcięta. 

Nie ma już lekcji muzyki 

szkole średniej. 

w 

ES: Poza tym w szkołach muzyka została 

połączona z plastyką w jeden 

przedmiot o nazwie sztuka. Nie 

muszę dodawać, że stało się to z 

wielką szkodą dla dzieci i młodzieży. 

A z drugiej strony jestem szczęśliwa, 

że na przykład w przedszkolach 

są warsztaty muzyczne, na 

których dzieci uczą się interpretować 

muzykę poważną. Może to pozwoli 

odejść młodym od tego „metalu", 

który wywołuje w człowieku 

niepokój, agresję, zaburzenia 

funkcjonowania komórek, z czego 

rodzice często nie zdają sobie sprawy. 

Istnieje takie pojęcie jak, „dzieci 

dyskotekowe". Z ubytkami w 

mózgu, w psychice. Poza tym nadmierna 

ilość decybeli jest szkodliwa 

dla organizmu. 

MG: Wydaje mi się, że w naszym 

społeczeństwie guhi się gdzieś 

wrażliwość na piękno otoczenia, 

przyrody, muzyki, sztuki, 

języka, drugiego człowieka^ 

Zanika potrzeha ohcowania z 

dohrem i pięknem w każd^^ 

postaci. Idolem dla wielu staje 

się hrutal, którego trzeha się 

hać na ulicy. 

ES: Niestety tak. Dlatego chciałabym 

przy tej okazji prosić, by każdy, kto 

ma jakiś dar - muzyczny, plastyczny, 

techniczny, sportowy, inny - 

poświęcił swój czas, społecznie, 

dzieciom i młodzieży. Nauczyć je 

czegoś, jeździć na koncerty, spektakle, 

wystawy. Pozwolić przeżyć 

coś - to jest terapia lepsza niż pigułka. 

To poświęcenie zaprocentuje 

kiedyś w inny sposób. 

MG: Jakiego pytania nie zadałam 

Pani 

ES: Chyba wszystkie, ale chciałabym 

tylko dodać, że bardzo żałuję, że nie 

ma tu przy mnie żadnego członka 

„starej gwardii". Oni to dopiero 

mogliby powspominać! Chcę również 

podziękować z całego serca 

rodzicom, którzy powierzają mi 

swoje dzieci, pozwalają przychodzić 

na próby, pilnują, zezwalają na 

udział w wycieczkach. Oni są wspaniali! 

Bez ich zaangażowania i dobrej 

woli tak naprawdę „Pokolenia" 

nie mogłyby istnieć. 

MG: Chciałam hardzo podziękować 

Pani za „Pokolenia". Myślę, 

że wyrażę opinię wielu tuchowian, 

mówiąc, że jesteśmy 

wdzięczni i dumni, że Was 

mamy. Że możemy czerpać od 

Was tę radość, którą tak chętnie 

się z nami dzielicie. Bardzo 

dziękuję za rozmowę i życzę 

nadal wielu sukcesów. 

ES: Ja również bardzo dziękuję.


To już I0 lat 

Oazy Rodzin czy inaczej Kręgi Rodzinne mają w naszym 

kraju już kilkunastoletnią tradycję. Powstają one 

na bazie programu ruchu „Światło - Życie" opracowanego 

przez ks. F. Blachnickiego. Są to nieformalne grupy 

świeckie działające przy parafiach. 

W lutym 1994 roku w parafii NNMP w Tuchowie ówczesny 

proboszcz o. S. Madeja podczas niedzielnych 

ogłoszeń zaprosił wiernych do udziału w tej formacji. 

Jedynym warunkiem właściwego przeżywania tych 

nowatorskich spotkań było wyciszenie spraw codziennych 

i zgodne przybycie małżonków. Na pierwszym 

spotkaniu o. S. Gruszka, inicjator i wieloletni moderator 

(Bardo Śląskie, Toruń), powitał zaledwie kilka osób. 

Wkrótce zachęceni przez oazowiczów i moderatora 

dołączyli inni, także z sąsiedniej parafii św. Jakuba Apostoła. 

Od tamtego czasu w formacji KR uczestniczy systematycznie 

18 małżeństw, a sporadycznie w minionym 

10-leciu uczestniczyło w życiu wspólnoty 50 małżeństw, 

ich rodziny i znajomi. Wspólnotę KR tworzą na przestrzeni 

lat pary z różnym stażem pożycia małżeńskiego 

(5-45 lat), wiekiem (27-65 lat), wykształceniem, zawodem, 

światopoglądem. 

Każda przynależność do grupy zmienia człowieka, 

ma wpływ na jego osobowość i życiorys. Podsumowując 

10 lat KR, należy spodziewać się różnorakich opinii, 

uwag, wniosków nie tylko ze strony najbliższego środowiska, 

ale także samych uczestników. Ile osób, tyle doświadczeń, 

spostrzeżeń i doznań... Ustalanie wspólnego 

mianownika jest raczej trudne, może nim być natomiast 

to, że ta formacja traktowana jest jednakowo, to 

znaczy jako droga, a nie cel. Z pewnością życie w KR 

obliguje z czasem do diakonii w życiu rodzinnym, parafialnym 

i społecznym. 

W minionym 10-leciu KR organizował wiele spotkań 

pokoleniowych i środowiskowych w aspekcie społecznowychowawczym 

na terenie całej gminy. Były to m. in. 

„majówki" w Lubaszowej, Siedliskach, Lichwinie; „Rekolekcje 

w drodze", m. in. w Burzynie, Dąbrówce Tuchowskiej, 

Karwodrzy, Jodłówce Tuchowskiej. W pielgrzymkach 

KR uczestniczyli chętni z całej okolicy, np. z Bistuszowej, 

Ryglic, Siedlisk (najliczniej!), Tarnowa, Lubaszowej. 

Osobiste i wspólnotowe doświadczenie wartości duchowych, 

zainteresowanie i aprobata innych potwierdzają 

potrzebę promowania KR. Trzyczęściowa kronika prowadzona 

przez 10 lat jest faktograficznym zapisem wydarzeń 

o charakterze osobistym, rodzinnym, parafialnym, 

środowiskowym, religijnym i społecznym. „Archiwum" 

KR stanowią pomocnicze materiały książkowe oraz kasety 

VHS, fotografie i kasety magnetofonowe, na których 

zarejestrowano mniej lub bardziej ważne, lepiej bądź gorzej 

przygotowane, ale wspólne działania. W prasie lokalnej 

i ogólnopolskiej zamieszczano publikacje na temat 

KR („Tuchowskie Wieści", „Chorągiew Maryi", „Gość Niedzielny", 

„Nasz Dziennik", „Dziennik Polski"). 

W pracy zbiorowej „Kamienie milowe. Tuchowskie 

jubileusze końca wieku." zamieszczono informacje o KR. 

Członkowie KR kilkakrotnie gościli na antenie Radia Plus 

w Tarnowie, Radia Maryja w Toruniu. Efektem takich 

działań są nawiązane osobiste i korespondencyjne kontakty 

z laikatem w kraju (Toruń, Gliwice, Wrocław). 

Jubileusze, nawet takie małe jak ten 10-letni, bywają 

nie tylko spojrzeniem wstecz, ale często stanowią wy- 

Plelgrzymka KR - Komańcza (kwiecień 2002) 

Zakopane - Krzeptówki (czerwiec 1996) 

zwanie dla przyszłości. W przypadku KR był okazją do 

spotkań w kościele parafialnym (3, 4 i 5 lutego 2004), 

podczas których wygłoszone były konferencje tematycznie 

związane z encykliką Jana Pawła II „Ecclesia de Eucharistia". 

W czwartek, tj. 5 lutego, grupa wraz z zaproszonymi 

gośćmi spędziła w parafialnej Betanii pogodny 

wieczór wspomnień. Z okazji jubileuszu staraniem wspólnoty 

wydana została ilustrowana praca zbiorowa, z której 

pochodzą poniższe refleksje: 

Dla chrześcijanina jest właściwie tylko jedno ryzyko... 

Ryzyko utraty wiary albo też ryzyko wiary niekonsekwentnej, 

która jest deklarowana, ale nie ma pokrycia 

w życiu, która nie staje się zasadą życia 

/Ks. Franciszek Blachnicki - założyciel ruchu „Światło-Życie"/ 

Być świadkiem uczestnictwa w życiu Kościoła, 

zwłaszcza w swoim środowisku, to niejednokrotnie 

„swoista" droga krzyżowa. Ona jednak prowadzi... do 

zmartwychwstania. Bądźcie radośni i odważni w swoim 

świadectwie... 

/o. J. Zieliński CSsR/ 

Niezapomnianych przeżyć dostarczały nam kameralne 

sylwestrowe spotkania wraz ze mszą świętą o północy, 

rozpoczynającą Nowy Rok. [...] Podczas wszystkich 

spotkań i pielgrzymek zyskaliśmy wielu znajomych 

i przyjaciół. [...] Wszystkie inicjatywy ukierunkowane są 

na miłość Boga i bliźniego, a także kultywowanie wartości 

religijnych, narodowych i patriotycznych. 

% 

Każdorazowe spotkanie wspólnoty jest wspaniałym 

doświadczeniem, bogaceniem, bo spotykamy się z drugim 

człowiekiem... [...] Najmilszym moim wspomnie-


niem są spotkania majówkowe w Lubaszowej, spotykamy 

się tam z różnymi grupami. Modląc się, podziwiamy 

budzącą się do życia przyrodę, oddychamy zapachem 

wiosny. Napełnieni Bożą radością dzielimy się później 

przy ognisku tym, co uważamy za dobre i wartościowe 

- to normalna ziemska radość! 

% 

Podczas kilku kolejnych spotkań zatrzymaliśmy się 

nad tajemnicą małżeństwa, nad sprawami, które giną 

gdzieś podczas codziennych obowiązków i trosk. Poprzez 

liczne wykłady i konferencje oraz doświadczenie 

starszych od nas osób znaleźliśmy odpowiedzi na wiele 

pytań. [...] Po wielu wspólnie przeżytych latach była to 

zupełnie niespodziewana szansa na ponowne odkrycie 

miłości małżeńskiej. 

Dom - ołtarz, wykonany na uroczystość Bożego Ciała. 

Jedna z parafialnych inicjatyw KR - 2001 r. 

% 

Jedną z wielu wartości spotkań formacyjno-modlitewnych 

KR jest możliwość proponowania tematów, 

których nie porusza się ani na ambonie, ani przy konfesjonale. 

Z powodów osobistych poprosiłem o wykład 

dotyczący interpretacji pierwszego przykazania Bożego 

w odniesieniu do twórczości artystycznej. Czy rzeźba i 

malarstwo sakralne są przekroczeniem tego przykazania 

Na te i inne pytania uzyskałem wyczerpujące odpowiedzi 

od moderatora i zaproszonego gościa. 

% 

Podejmując próbę podsumowania 10-lecia KR, z radością 

stwierdzam, że na jego „dorobek" składa się wiele 

udanych przedsięwzięć. Jednym z nich są zapoczątkowane 

w 1998 roku spotkania opłatkowe, połączone z 

zabawą karnawałową, której uczestnikami są także inne 

wspólnoty parafialne. [...] Miejscem spotkań była kilka 

razy gościnna remiza OSP w Tuchowie, jednak ze względu 

na stale wzrastającą liczbę uczestników od 3 lat organizowane 

są w OSP w Chojniku. Stałym punktem 

wieczoru jest bogaty program artystyczny, w który chętnie 

włączają się uczestnicy, a także ciekawie prowadzona 

akcja charytatywna. 

% 

[...] Nasze wyjazdy często związane były z odpoczynkiem 

w górach. Zachwycaliśmy się grozą i urokiem naszych 

Tatr, Sudetów, Gór Świętokrzyskich i Bieszczad. 

Kontemplując piękno przyrody, wchodziliśmy w harmonię 

wielkiej symfonii, którą wygrywa na cześć Stwórcy 

całe stworzenie. Systematycznie od 1994 roku wyjeżdżamy 

we wrześniu na Jasną Górę, by uczestniczyć w ogólnopolskiej 

pielgrzymce rodzin. 

Zdzisława Krzemińska 

kronikarz Kręgu Rodzin 

„Taki mały, taki duży może świętym być"... Pod takim hasłem odbyło się: 

co - spotkanie; 

kogo - osób niepełnosprawnych ze Stowarzyszenia „Nadzieja", ich rodziców, opiekunów, przyjaciół i sympatyków; 

z kim - z niezwykłym gościem; 

gdzie - Szkole Podstawowej im. Stanisława Staszica w Tuchowie, która w ten niezwykły wieczór zamieniła się w niebo; 

kiedy - w magicznym dniu, kiedy spełniają się marzenia dzieci i dorosłych, czyli 5 XII 2003 roku. 

Ze śpiewem na ustach, w rytm pląsów i śmiechu wszyscy oczekiwaliśmy przybycia niezwykłego gościa. Aż ktoś przejętym z wrażenia głosem 

szepnął: idzie! Z orszakiem aniołków, przy dźwiękach dzwoneczków pojawił się ten, który zawsze daje mnóstwo radości. I nieważne, czy się 

jest małym, czy dużym - radość jest zawsze taka sama, aż dech w piersiach zapiera. O każdym grzecznym dziecku pamiętał święty Mikołaj. 

Rozdawał prezenty, bawił się ze wszystkimi zgromadzonymi gośćmi. Czas wspólnej zabawy szybko minął i trzeba było pożegnać miłego gościa. 

Może przyjdzie do nas za rok 

Nad sprawnym przebiegiem uroczystości czuwało grono dobrych duszków, a wśród nich: p. dyr. Dorota Cich, siostra Agata, p. Reneta 

Przęczek, p. Renata Fryzowska oraz duszek, który ten tekst napisał. 

Wszyscy zdajemy sobie sprawę z tego, że tak niewiele trzeba, aby pojawił się uśmiech na twarzy drugiego człowieka. Czyńmy więc dobro, 

bo człowiek jest tyle wart, ile daje drugiemu. 

Elżbieta Fryzowska


Depositio beanorum, czyli jak uczniów klas czwartych do grona braci 

żakowskiej Szkoty Podstawowej przestawne imię Stanisfawa z Pify 

Staszica noszącej przyjęto. 

Dnia 13 stycznia 2004 roku w Szkole Podstawowej w 

Tuchowie miała miejsce niecodzienna uroczystość: beania, 

czyli otrzęsiny. Pomysłodawcą całego przedsięwzięcia była 

kol. mgr Renata Szeląg - nauczycielka historii i opiekunka 

Samorządu Uczniowskiego, organizatorka wielu ciekawych 

imprez i konkursów od lat odbywających się w tutejszej szkole. 

Zgromadzeni w auli uczniowie, nauczyciele i rodzice 

dowiedzieli się, czym jest obrzęd otrzęsin. Otóż do dzisiaj nie 

wyjaśniono, skąd pochodzi słowo beanus. Niektórzy tłumaczyli, 

że od słowa francuskiego bec jaune, które oznacza 

pisklę, żółtodzioba, inni natomiast, że wywodzi się od dźwięku 

„be", który wydają barany i cielęta. Za żółtodzioba i barana 

uznawano właśnie świeżego, „nieotrzęsionego" studenta, 

wyrażając się o nim z pogardą i drwiną: bestia equalis 

asino, nihil vere scens (zwierzę równe osłu, nie wiedzące 

niczego). Musiał się więc poddać, jak mówiono wówczas w 

Polsce, obrzędowi otrzęsin, aby zrzucić z siebie nieokrzesanie 

i ciemnotę. Podobno już w starożytności zwyczaj taki był 

stosowany, a doświadczył go na sobie nawet Sokrates, kiedy 

jako młodzieniec przybył do Aten na naukę. Do Polski 

zwyczaj ten został przeniesiony z Europy Zachodniej zapewne 

przez Czechy i Niemcy. 

Uroczystość otrzęsin rozpoczynała się od sutej kolacji na 

koszt beanów, na której nie brakowało jadła i napojów. Około 

północy pojawiał się barwny korowód z beanami. Na „egzamin" 

prowadzono beanów pojedynczo z sąsiedniej izby, 

sadzano na kulawym stołku i dokonywano „egzorcyzmów" 

wśród przyśpiewek, docinków i rozmaitych błazeńskich sztuczek, 

polegających na kłuciu, tarmoszeniu, szczypaniu, zwalaniu 

delikwenta ze stołka, malowaniu smarami i farbami, 

goleniu drewnianą brzytwą. Później badano przytomność jego 

umysłu, urządzając wesoły sprawdzian, podczas którego miał 

udowodnić, że potrafi czytać, pisać, rachować (np. liczbę 

gwiazd przez rękaw, poprzez który wlewano mu na twarz 

garniec 

wody) . 

Przyprawiano 

mu 

ogromne 

uszy, a do 

ust wkładano 

wielki 

kieł. Po 

czym owe 

uszy obcinano 

- 

jako symbol głupoty i nieokrzesania 

- drewnianym mieczem, 

zaś kieł wyrywano olbrzymimi 

kleszczami. Po tym wszystkim 

kładziono nieszczęśnika na ławie, 

ciosano i heblowano mu 

ciało, czyszczono uszy i twarz 

roztworem soli i polewano winem. 

Wszystko to odbywało się 

przy ogólnej wesołości patrzących 

i ogromnym napięciu poddawanych 

owej depozycji, która 

była ciężkim egzaminem 

cierpliwości. Po skończonych 

otrzęsinach bean myt się i przebierał, 

po czym był przyjmowany w szeregi braci studenckiej. 

Aby zasłużyć na zaszczytne miano żaka Szkoły Podstawowej 

w Tuchowie, każda klasa czwarta musiała zdać też 

stosowny egzamin. I tak na początku reprezentanci klas 

śpiewali piosenkę z repertuaru poznanego na lekcjach 

muzyki. Później uczniowie prezentowali reklamy rzeczy potrzebnych 

podczas nauki szkolnej. Okazało się, że w szkole 

najbardziej niezbędna jest tablica, pióro, kreda. Tej ostatniej 

powinni używać nauczyciele do wpisywania jedynek do 

dziennika. Na koniec wszyscy zgromadzeni w auli przyglądali 

się wykonywanym przez kilku uczniów układom tanecznym 

do muzyki młodzieżowej. Tu dech w piersiach zapierały 

popisy taneczne grupy z klasy IVb. 

Wszystkim prezentacjom klasowym przypatrywała się 

stosowna komisja złożona z przedstawicieli Samorządu 

Uczniowskiego (współorganizatora imprezy) i pań dyrektorek 

szkoły: mgr Doroty Cich i mgr Urszuli Jackowicz. Komisja 

zadecydowała, że czwartoklasiści egzaminy zdali. I tu 

nastąpił kulminacyjny, nie tylko dla uczniów, punkt programu. 

Wszystkim czwartoklasistom nagle wyrosły ośle uszy - 

symbol głupoty i nieokrzesania. Nie na długo, bowiem wielkimi 

nożycami panie dyrektorki owe uszy obcinały. Podczas 

obcinania każdy z uczniów mógł wylosować kartkę z pytaniem 

lub bez pytania. Zadania nie były trudne, ale i tak 

przejęci uczniowie mieli problemy, np. z podaniem numeru 

pracowni przyrody. Każdy z uczniów otrzymał stosowny certyfikat 

potwierdzający fakt przyjęcia do grona żaków. Otrzęsiny 

zakończyły się wspólną zabawą IV klas. 

Oto jak ową uroczystość ocenił Grzegorz Sarad z IVa: 

„Otrzęsiny podobały mi się bardzo. Pani Renata Szeląg z 

samorządem musiała się na pewno napracować. Gdy pani 

ubrała nam uszy, czułem się jakby one naprawdę mi urosły, 

a gdy panie dyrektorki je obcięły, 

ulżyło mi. Zabawa była 

udana. Byłem ucieszony". 

Sądzę, że taki obrzęd 

otrzęsin można z powodzeniem 

wprowadzić do kalendarza uroczystości 

w szkołach nie tylko 

podstawowych. I mali i duzi 

uczniowie będą mieli co wspominać 

przez długi czas. 

Renata Gąsior 

wychowawczyni kl. IVa SP w 

Tuchowie


Wybiłni ludzie ziemi łarnowskiej (cd.) 

Ignacy Jan Paderewski (1860-1941) 

Po tym krótkim doświadczeniu politycznym Paderewski 

powrócił do twórczości artystycznej. 

Dramatyczne przeżycia z dzieciństwa ukształtowały 

u niego wrażliwość na cierpienie, krzywdę, niesprawiedliwość. 

Wspominał: Od czwartego bowiem roku życia, gdy 

przerzucano nas z miejsca na miejsce, bez domu, bez jakiegokolwiek 

zabezpieczenia, bez ojca i matki, odczuwałem już ciężar 

życia i poznałem, tak jak wielu innych, rozpacz ogarniającą 

serce. Dlatego uszczęśliwianie innych niekiedy własnym 

ogromnym kosztem, było zasadniczym motywem mego postępowania. 

Zaczęło się to bardzo wcześnie... Wszystkich 

wkoło pragnąłem widzieć szczęśliwymi, uśmiechniętymi... i 

zadowolonymi. 

Na wyjątkową wrażliwość, umiejętność wnikliwego 

spostrzegania i zainteresowanie muzyką duży wpływ wywarły 

warunki, w jakich żył, piękna okolica, wychowanie, 

predyspozycje odziedziczone po rodzicach i ogromna pracowitość. 

Sam stwierdził: Gdy miałem trzy lata, przejawiałem 

już pewne skłonności do muzyki. Fortepian pociągał 

mnie. Na fortepianie grywać zacząłem z własnego impulsu. 

Nikt mnie nie uczył ani nie namawiał do gry... Ukończywszy 

trzy lata, brałem już lekcje muzyki... Ojciec od początku przekonany 

był o moim talencie, [...] uważał za swoją powinność 

niezmarnowanie zdolności, którymi mnie Bóg obdarzył... 

Odznaczał się wybitnym smakiem artystycznym i zamiłowaniem 

do wszelkiej sztuki. 

Pierwszy koncert Paderewskiego, z siostrą Antoniną, 

odbył się w 1872 roku, gdy Ignacy miał 12 lat. 

Po długim kształceniu w Instytucie Muzycznym i indywidualnym 

u wielkich mistrzów muzyki zaczyna występy 

na estradach świata. Jego koncerty w Paryżu, Londynie, 

Wiedniu, Nowym Jorku, Waszyngtonie, kontakty z 

prezydentami, królami, arystokracją - służyły Polsce. Korzyści 

finansowe czerpał tylko z prywatnych recitali w 

domach arystokracji. 

Paderewski miał bardzo ważne cechy osobowości, jak: 

cierpliwość, wytrwałość, sumienność, pracowitość, poczucie 

sprawiedliwości, umiejętność zjednywania sobie innych 

i wysokie wymagania ambicjonalne. 

Przewidywał, że będzie wielkim artystą. Po sukcesach 

odniesionych w 1888 roku powiedział: Gdybym był mniej 

sumienny i miał skromniejsze aspiracje - byłbym zadowolony 

i szczęśliwy z sukcesów odniesionych w Paryżu, lecz ponieważ 

przyszły tak nieoczekiwanie i nagle, byłem z nich 

wprost przygnębiony, nie byłem gotowy na ich przyjęcie i nie 

mogłem ich w pełni wykorzystać. 

W swojej biografii radzi, jak osiągnąć sukces: Dobre i trwałe 

wyniki osiągnąćmożnajedynie drogą krótkich, lecz ciągłych 

codziennych wysiłków. Sam talent nie wystarczył do kariery. 

Niezbędna była systematyczna praca i pokonywanie słabości 

fizycznych (obrzęknięte palce, częste zapalenie splotu 

barkowego). Mówił: Do upragnionej kariery szedłem krok za 

krokiem, wolnymi, nieraz bolesnymi etapami. 

Bolesnych etapów miał muzyk w życiu wiele. W 1901 

roku zmarł jego jedyny syn Albert (kaleka od urodzenia). 

Autor Pamiętników zanotował: Lato owego roku spędziliśmy 

w mojej posiadłości znajdującej się w zaborze austriackim, 

w pobliżu Krakowa. Stamtąd mogłem łatwo dojeżdżać 

na wszystkie przedstawienia opery. Miejscowością tą była 

Kąśna Dolna. 

Dom muzyka w Kąśnej 

Paderewski kochał ziemię i chciał mieć zawsze majątek 

ziemski w Polsce, chociaż jego domem była willa Riond- 

Bosson w Morges (Szwajcaria). Przez swojego pełnomocnika 

Stanisława Roszkowskiego (kuzyn drugiej żony) 6 

lipca 1893 r. zakupił majątek Rozprza k. Piotrkowa. Ściślej 

- namówiono go do pożyczenia właścicielom tej ziemi pewnej 

kwoty pieniędzy, której nie byli w stanie spłacić. Była 

to posiadłość zdewastowana, zaniedbana, deficytowa. 

Majątek sprzedano w 1899 r. 

Drugą jego własnością był Biórów k. Proszowic. Również 

ta ziemia była zadłużona i przynosiła deficyt. Zakup 

ten określił muzyk jako pomyłkę, gdyż okazało się, że do 

najbliższej stacji kolejowej jest 120 km, a on musiał nieustannie 

podróżować. 

Pomimo strat związanych z zakupem dwóch majątków, 

Paderewski kupował dalej. Malowniczo położony 

dworek w Kąśnej stał się domem artysty. Do Ciężkowic było 

niedaleko, nie tylko z Tatr, ale i z Paryża, 33 godziny jazdy 

ekspresem, a potem dwie mile na zachód i przez górę skręcić 

w lewo, a następnie w prawo przez most. 

Kąśna Dolna, Bukowiec, Jamna i Siekierczyna liczyły 

1.146 ha. Zakupił je dla muzyka plenipotent Roszkowski dn. 

13 sierpnia 1897 roku od Barbary z Gostowskich Jordan 

Stojałowskiej. Paderewski przyjechał po raz pierwszy do 

Kąśnej w listopadzie tego roku. Zlecił swojemu pełnomocnikowi 

remont i modernizację klasycystycznego dworku. 

Wymieniono posadzkę, dach, piece, zbudowano wodociąg 

grawitacyjny (woda dochodziła również do wszystkich zabudowań 

gospodarczych). Budynki skanalizowano i oświetlono 

elektrycznie, zainstalowano telefon. Zbudowano dwa 

jazy na potoku, założono stawy rybne, cegielnię, ogród warzywny 

z inspektami, przeprowadzono meliorację pól. A 

ponadto wzniesiono nowy budynek dla administratora, 

ochronkę, murowany dom dla służby, kuźnię, stelmacharnię, 

stajnię cugową, oborę dla krów, mleczarnię, unowocześniono 

młyn i tartak. Powiększono obszar parku do 16 ha. 

Ponadto zakupiono meble do dworku, nowy fortepian, narzędzia 

rolnicze i wzbogacono inwentarz żywy. 

Nowy właściciel zakupił też piętrowy budynek w Ciężkowicach, 

który stał się siedzibą Klubu Inteligencji Obywatelskiej, 

tzw. Kasyno. Kasyno otrzymało od artysty bibliotekę 

(2.000 woluminów), bilard, fortepian. 

Paderewski nie szczędził pieniędzy na cele publiczne - 

wspomagał budowę szkół w Ciężkowicach i Kąśnej, kościoła 

w Ciężkowicach (ufundował dzwon „Urban"), remont 

plebanii w Jastrzębi. Był też sponsorem wycieczki 

dzieci z Kąśnej do cyrku w Tarnowie w 1899 r. 

Z jego inicjatywy rozwinęło się rzemiosło ludowe, założono 

kółko rolnicze i zakład wikliniarski w Ciężkowicach. 

Kąśna stała się polskim domem muzyka w latach 1897- 

1903. Była miejscem wypoczynku po męczących koncertach 

i długich podróżach. Położona stosunkowo blisko 

Lwowa, w którym to artysta występował w 1902 roku. 

Były to koncerty na cele dobroczynne - budowę kościoła 

św. Elżbiety, fundację pomnika A. Mickiewicza i na rzecz 

dziennikarzy polskich. Paderewski ostatni raz był w Kąśnej 

właśnie po tych koncertach we Lwowie. 

Najstarsi mieszkańcy tej miejscowości zapamiętali 

muzyka jako filantropa dobrego, kulturalnego, właścicie-


la, który podniósł galicyjską wioskę do poziomu europejskiego. 

„Poza spacerami po lesie, przyjmowaniem gości, spotkaniami 

z miejscowymi włościanami, Paderewski kilka 

godzin dziennie poświęcał na grę. W dworku znajdowała 

się tzw. głucha klawiatura i fortepian. Przebywając w Kąśnej 

w miesiącach letnich, grał na fortepianie pod gołym 

niebem, na skraju parku obok dworu, dokąd wynoszono 

na życzenie mistrza instrument. Tym improwizowanym 

koncertom przysłuchiwali się mieszkańcy Kąśnej oraz służba 

dworska. Z podziwem patrzyli na człowieka, przed którym 

pochylali głowy możni ówczesnego świata. Zapamiętali 

go tutejsi włościanie jako serdecznego i filantropijnego 

dziedzica. W czasie spaceru po swoich włościach pierwszy 

podejmował rozmowę ze spotkanym człowiekiem starym 

i młodym." 

Dotychczas kupowane majątki przynosiły artyście 

straty. Podobnie było z Kąśną. Przyczyniły się do tego niegospodarność 

zarządców i duże koszty utrzymania. 19 

stycznia 1903 roku dobra ziemskie w Kąśnej i okolicy nabyli 

Włodzimierz i Helena z Forystów Kodrębscy. Nowi 

właściciele zapraszali Paderewskiego do Kąśnej, mistrz 

odwiedził swoje włości jesienią 1905 roku. Wtenczas został 

zaproszony na chrzest przyszłego syna Kodrębskich. 

Chrzest odbył się 18 lipca 1906 roku w kościele w Jastrzębi. 

Rodzice chrzestni (Paderewscy) zostali wpisani do księgi 

chrztów. W lipcu 1910 roku z okazji odsłonięcia Pomnika 

Grunwaldzkiego w Krakowie muzyk odwiedził swojego 

chrześniaka, z którym odbył przejażdżkę samochodem do 

Ciężkowic. Tam wziął udział w odsłonięciu tablicy upamiętniającej 

500 rocznicę zwycięstwa grunwaldzkiego. 

Tablicę umieszczono na skale Piekło, której nazwę zamieniono 

na Grunwald (podróżujący z Tarnowa do Krynicy 

przejeżdżają obok tej skały). 

Willa Riond-Bosson w Morges została zburzona w 1965 

r. (budowa autostrady), dworek w Kąśnej przetrwał do 

dziś, chociaż zmieniali się jego właściciele. W 1912 roku 

Kodrębscy sprzedali go Stanisławowi i Julii Nowakom. Ci 

doprowadzili majątek w Kąśnej do pełnej rentowności, 

dbali o park i zabudowania. Ale 17 stycznia 1945 roku 

właścicieli wyrzucono z dworu, majątek rozparcelowano, 

a część (42 ha) wraz z dworem, parkiem, budynkami gospodarczymi 

stała się własnością skarbu państwa. W dworku 

mieściła się przez pewien czas szkoła podstawowa, rolnicza 

i magazyny. Dokonano dewastacji - rozebrano oficynę, 

stajnie, oranżerie, murowaną kowalówkę, wycięto aleję 

akacjową i wiele drzew, zniszczono stawy rybne. W 1952 

r. w Kąśnej powstała spółdzielnia produkcyjna i w dworku 

zamieszkali pracownicy spółdzielni, park zamieniono na 

pastwisko, zlikwidowano ogród warzywny, a w dawnej 

gorzelni spółdzielnia ogrodnicza z Tarnowa uruchomiła 

zakład przetwórstwa owocowo-warzywnego. W 1963 roku 

właścicielem obiektu staje się Nowohuckie Przedsiębiorstwo 

Instalacji Przemysłowych Montin z Krakowa. Przygotowując 

domki kempingowe na kolonie letnie, wycięto 

znów wiele drzew. 

cdn. 

Jadwiga Salamon 

KULTURA CZYTELNICZA 

w GMINIE TUCHÓW 

- TRADYCJE I WSPÓŁCZESNOŚĆ 

Istotnym elementem kultury jest czytelnictwo, które można określić 

jako formę komunikacji społecznej, opartej na treściach przekazywanych 

przez słowo drukowane, przede wszystkim książkę i czasopismo. 

Książka jest jednym z wielu środków umożliwiających człowiekowi 

kontakt z kulturą. Czytanie ma charakter twórczy, obejmujący wszystkie 

procesy myślowe, z których czynnik rozumienia jest najważniejszy. 

Już od najmłodszych lat od doboru lektur zależy w dużej mierze 

osobowość człowieka, jego wrażliwość emocjonalna. Literatura piękna 

wychowuje estetycznie i etycznie, uczy wyboru postaw, reakcji na 

świat, otoczenie ludzkie, pobudza wyobraźnię, rozwija emocje, kształtuje 

język. 

Wymogi, jakie stawia człowiekowi dorosłemu nowoczesna cywilizacja, 

zmuszają go do coraz częstszego sięgania po książkę i informację, 

zwłaszcza w procesie samokształcenia. Kilka lat temu wśród członków 

bibliotek na Litwie przeprowadzono badania dotyczące roli książki i czytania 

w życiu człowieka. Oto jedna z wypowiedzi: „Książka pokazuje mi 

życie ludzi całego świata, ich obyczaje, kulturę, historię; razem z bohaterami 

książek żyję i umieram, kocham i nienawidzę, przebywam morza 

i góry, poznaję świat, walczę (...), jestem razem z nimi". 

Dzięki zawartości księgozbiorów bibliotek czytelnik zyskuje dostęp 

zarówno do literatury polskiej, jak i reprezentującej dorobek światowy. 

Rola biblioteki w kulturze czytelniczej, zwłaszcza społeczności lokalnej, 

jest bardzo znacząca, jest ona pośrednikiem w tym tak ważnym procesie 

komunikacji społecznej. Głównym zadaniem bibliotek jest zaspokajanie 

potrzeb społeczeństwa w zakresie kultury i informacji. Funkcje 

biblioteki publicznej określa bardzo szczegółowo ustawa o bibliotekach. 

Do najważniejszych ich zadań należą: 

- rozpowszechnianie literatury pięknej, 

- pośrednictwo w dostępie do informacji naukowej i profesjonalnej, 

- zadania intelektualne, estetyczne, rozrywkowe i kompensacyjne, 

- informacja regionalna dotycząca wszystkich aspektów życia danej 

społeczności lokalnej. 

Można nawet stwierdzić, że biblioteka publiczna w gminie jest 

głównym źródłem informacji w społeczności lokalnej. 

Mówiąc o tradycji czytelnictwa w naszej gminie, mówimy o ponaddziewięćdziesięcioletniej 

historii bibliotekarstwa publicznego na ziemi 

tuchowskiej. Do powstania biblioteki publicznej przyczyniło się głównie 

Towarzystwo Szkoły Ludowej. Księgozbiór, który początkowo liczył 

360 woluminów, pochodził przeważnie z darów. Przez lata, dzięki bibliotekarzom 

oraz wielu zaangażowanym w upowszechnianie czytelnictwa 

mieszkańcom Tuchowa, systematycznie się powiększał. Wzrastała 

też liczba czytelników. Po roku 1945 sieć bibliotek w gminie znacznie 

się powiększyła. Powstała, obok miejskiej, biblioteka gminna z siecią 

jedenastu punktów. Do roku 1955 istniały zatem w Tuchowie dwie 

biblioteki publiczne. Po likwidacji gmin zostały połączone w jedną placówkę. 

Trzy punkty biblioteczne zostały w roku 1957 przemianowane 

na biblioteki gromadzkie, a w połowie lat siedemdziesiątych na filie BP 

w Tuchowie. W 1991 roku zlikwidowano wszystkie działające na terenie 

gminy punkty biblioteczne. Obecnie sieć bibliotek tworzą Biblioteka 

Publiczna w Tuchowie oraz jej dwie filie: w Jodłówce Tuchowskiej i 

Siedliskach. 

Księgozbiór gromadzony przez lata wynosi obecnie 53084 woluminów. 

W miarę możliwości jest on systematyczne uzupełniany. Jest


zróżnicowany pod względem tematycznym. Staramy się na bieżąco 

gromadzić te książki, które cieszą się największym zainteresowaniem 

czytelników. Osoby korzystające z naszych usług mogą być w pełni 

usatysfakcjonowane naszą ofertą. Nie tylko dbamy o atrakcyjny księgozbiór, 

ale poszerzamy również naszą ofertę o nowe media, prowadzimy 

ożywioną działalność kulturalno-oświatową, marketingową, zabiegamy 

o odpowiednie public relations, jak też stale podnosimy swoje 

kwalifikacje. 

W chwili obecnej z naszych usług korzysta 3575 czytelników, którzy 

dokonali w ubiegłym roku prawie 87 000 wypożyczeń. Działalność 

informacyjna biblioteki prowadzona jest głównie w oparciu o księgozbiór 

czytelni, znajdujących się w każdej z placówek. Posiadamy bogaty 

zbiór regionaliów, który jest na bieżąco uzupełniany. Służy on wielu 

studentom przy pisaniu prac magisterskich. W czytelni można korzystać 

z 30 tytułów czasopism. Można tu zdobyć informacje potrzebne w 

systemie kształcenia na wszystkich poziomach, potrzebne w działalności 

zawodowej, organizacji i spędzaniu wolnego czasu, doskonaleniu 

różnego rodzaju umiejętności, zdobywaniu wiedzy i doświadczeń, rozwijaniu 

hobby, rozszerzaniu horyzontów myślowych, samokształceniu 

bądź zdobywaniu informacji praktycznych. W czytelni organizowane są 

wystawy książek, rękodzieła artystycznego, prac plastycznych oraz zbiorów 

sprowadzanych z innych bibliotek. Organizowane są spotkania z 

pisarzami, zarówno ze znanymi już szerzej publiczności, jak i tymi, którzy 

dopiero stawiają pierwsze kroki. Użytkownicy biblioteki mają też możliwość 

wysłuchania historii ciekawych osób związanych z naszym regionem. 

Od lat, w ramach współpracy ze szkołami, prowadzimy cykle 

lekcji bibliotecznych; bardzo często towarzyszy temu ciekawa wystawa 

lub prelekcja na tematy literackie. Dla szkół organizujemy także 

konkursy, które cieszą się dużą popularnością. Dla dzieci przedszkolnych 

organizujemy spotkania, które wprowadzają w świat książek i 

dobrze przygotowują do przyszłego korzystania z biblioteki. 

Funkcjonuje także wypożyczalnia międzybiblioteczna, z której często 

korzystają studenci. W filii w Jodłówce działa wypożyczalnia kaset 

wideo oraz klub młodego czytelnika. 

Nasz pierwszy komputer został uruchomiony w 1999 roku. Obecnie 

mamy już dwa stanowiska z dostępem do Internetu. 

Od tego roku prowadzimy obsługę biblioteczną pacjentów Zespołu 

Opieki Zdrowotnej w Tuchowie, gdzie z powodzeniem sprawdza się 

biblioterapia. 

Współorganizujemy różne imprezy z Domem Kultury. Przygotowujemy 

kiermasze książek. 

Dzięki temu, że Tuchów nawiązał tak szeroką współpracę międzynarodową, 

nastąpił wzrost zainteresowania informacjami dotyczącymi 

miast partnerskich. Zmienia się świadomość społeczna, poszerza się 

krąg zainteresowań i na pewno sprzyjają temu procesy integracyjne. 

Dzięki współpracy otrzymaliśmy w darze z Biblioteki w Saint Jean de 

Braye we Francji książki w języku francuskim, z których korzystają między 

innymi uczniowie LO w Tuchowie. Współpraca ta może rozwijać się 

także na innych płaszczyznach, jak: 

- wymiana informacji o bibliotekach, 

- wymiana informacji nt. zarządzania technologii i rozwoju zawodowego 

personelu, 

- wymiana informacji bibliotecznych, 

- porozumienie w sprawie wypożyczeń międzybibliotecznych i dostarczania 

dokumentów, 

- wymiana doświadczeń. 

Podsumowując, mogę stwierdzić, że mamy jeszcze wiele możliwości 

rozwoju, jesteśmy otwarci na nowe zadania, ale to, co dotychczas 

robimy, spełnia w dużym stopniu wymagania i zaspokaja potrzeby w 

zakresie kultury czytelniczej naszej społeczności lokalnej. Jest to zasługa 

wszystkich pracowników Biblioteki Publicznej w Tuchowie oraz jej 

filii, ich praca zasługuje na duże uznanie. Jest to także zasługa naszych 

władz lokalnych, całej Rady Miejskiej. Dzięki mądrym decyzjom mamy 

nie tylko stabilizację finansową, ale również możemy liczyć na wsparcie 

w realizacji naszych planów rozwojowych, za co serdecznie dziękujemy, 

my, bibliotekarze i wszyscy użytkownicy biblioteki. 

Bożena Wrona 

dyrektor Biblioteki Publicznej 

Szewc, zanikający zawód 

Zakład szewski pana 

Mariana Maciaszka - najstarszego 

szewca w Tuchowie 

- to tradycja i ponad 

półwieczne doświadczenie. 

Pan Maciaszek związany 

jest ze swoim zawodem 

od 1945 roku, choć 

tajniki pracy poznawał 

jeszcze za okupacji. W 

latach sześćdziesiątych 

musiał zamknąć zakład, 

ale w dalszym ciągu wykonywał 

swoją pracę w 

domu. Pod koniec lat siedemdziesiątych 

nastąpiła 

reaktywacja działalności 

i klienci znów mogli odwiedzać jego zakład. 

Dziś pan Marian jest dalej aktywny zawodowo i oby tak 

było jak najdłużej, bo dobry szewc jest zawsze potrzebny. 

Doceniają to klienci, nie tylko z samego Tuchowa, ale także 

z okolicznych wiosek. Tak długi staż oraz dobra opinia zobowiązują, 

dlatego możemy być pewni, że pan Marian Maciaszek 

zawsze wywiąże się z powierzonego mu zadania, zrobi 

to na czas, a jak trzeba to nawet na poczekaniu. Nie sposób 

tego nie docenić, dlatego powinniśmy być dumni z tuchowianina, 

który widział już w życiu tyle butów, że żadne zlecenie 

go już nie zaskoczy. 

Poniższe zdjęcie przedstawia pana Maciaszka przy pracy. 

Grzegorz Kubit


Smutne wspomnienie z lat wojnj... 

Ilekroć czytam wszelkie wzmianki o istnieniu 

szpitala wojskowego w klasztorze oo. Redemptorystów 

podczas okupacji, przychodzi mi nieodparta 

chęć dorzucenia osobistych wspomnień, wszak 

byłam pacjentką tego lazaretu, przeznaczonego dla 

ofiar wojny i dla ludności cywilnej. Przebywałam 

tam 3 miesiące. 

Miałam niewiele więcej niż 10 lat, gdy zachorowałam 

na niespotykaną dziś „chorobę głodową" - 

zapalenie szpiku kostnego uda lewego. Z wysoką 

gorączką przetransportowano mnie na noszach 

wagonem towarowym do kliniki w Krakowie. W 

brudnym, ponurym pakwozie towarzyszył mi tylko 

żołnierz w hełmie z karabinem w ręku i... olbrzymi 

wieprz, który na szczęście leżał, pomrukując niegroźnie. 

Dwukrotny pobyt i dwie operacje polegające 

na skrobaniu kości nie przyniosły wyzdrowienia, 

a ropa z ran sączyła się dalej i kilka miesięcy 

leżałam w gipsie w domu. Zrozpaczona mama pobiegła 

na plebanię i ksiądz wik. Fr. Ciekliński użyczył 

powozu konnego, by małą Zosię przewieźć do 

szpitala w klasztorze. Władze niemieckie w 1942 r. 

powierzyły ostatecznie organizację i pieczę nad tym 

szpitalem wybitnemu chirurgowi, znającemu świetnie 

język niemiecki, dr. Aleksandrowi Brodniewiczowi, 

który w czasie wojny zamieszkiwał z żoną w 

Dąbrówce Tuchowskiej u państwa Kurdzielów. 

Szpital mieścił się w tym skrzydle, które w przyszłości 

zostało wydłużone. 

Wkrótce znalazłam się na stole w wąskiej, 

skromnie wyposażonej salce operacyjnej, a narkozę 

na twarz założył mi doktor Jan Tarnecki, pocieszając 

mnie: „Nie bój się, Zosieńko, wszystko będzie 

dobrze". Przebudziłam się na łóżku, majacząc, 

z nogą uniesioną wysoko na szynie. Odwiedzała 

mnie tylko mama i tłumaczyła, że tata codziennie 

pasie krowę - jedyną żywicielkę - na trzecich błoniach, 

a bracia: Jasiu (12 lat) i Lojziu (15 lat) codziennie 

chodzą do robót przy okopach. Najbardziej 

zasmuciłam się, gdy mama oznajmiła mi, że 

Lojziu wraz z kolegą Władkiem Jacyną z Karwodrzy 

wstąpili do partyzantki, bo bałam się, żeby Niemcy 

nie zabili mi brata, ponieważ tak niedawno umarł 

brat (w 1939 r.) Roman - 18-letni student-harcerz - 

na zapalenie opon mózgowych. 

Nie było nudno leżeć w szpitalu, bowiem był to 

lipcowy odpust i dzień i noc było słychać donośne 

śpiewy pątników, przerywane lamentem żebrzących 

dziadów. Któregoś dnia przyniosła mi matula 

pieczeń z królika-angory - „bo tata go zabił, żebyś 

się, Zosiu, odżywiła". Zamiast się ucieszyć, rozpłakałam 

się głośno. „Jak mógł tata zabić mojego angorka". 

Niefortunną pieczeń mama musiała zabrać 

do domu. 

Opiekowała się mną pielęgniarka Z. Leśniak, Z. 

Fronczkiewicz i Gienia Mazurkiewicz wraz z narzeczonym 

dr. Zbigniewem Dobrzańskim, rodem z Tarnowa. 

Była już jesień 1944, zaczęły się groźne dni nalotów 

i wtedy obsługa, słysząc wyjące na alarm 

syreny, wpadała do sali i zaciemniała okna storami, 

po czym biegła do podziemi klasztoru. Bezbronne 

pacjentki nakrywały się kołdrami wysoko i w 

trwodze czekały na wyroki boskie. Grzmiące ponuro 

samoloty niemieckie kołowały nisko nad Tuchowem 

i spuszczały tu i ówdzie bomby. W niedługim 

czasie przywożono rannych, którzy jęczeli w sąsiednich 

salach na I piętrze, a byli to partyzanci. 

W roku 1944 front zaczął się cofać, więc wielu 

steranych wojną żołnierzy obtarganych, brudnych 

i głodnych szukało schronienia w murach klasztoru. 

Szpital nie był w stanie pomieścić wszystkich, 

więc pokotem jeden przy drugim leżeli na gołych 

płytach betonowych na podwórzu klasztoru, jęcząc 

z cicha nad swoim przegranym losem. 

Obraz ludzkiej nędzy dopełniał miejscowy nieszczęśnik 

- Tadziu Kluzek, który przychodził codziennie 

do klasztoru po zupę, jak wielu innych biedaków. 

Kładł się między leżących żołnierzy, a ataki 

epilepsji targały nim bezlitośnie. 

Choroba moja nie ustępowała i doktor Brodniewicz 

oznajmił mamie, że trzeba mi amputować 

nogę. Zrozpaczona mama błagała doktora, żeby 

tego nie zrobił, pobiegła przed ołtarz cudownej 

Matki Boskiej i leżąc krzyżem, usilnie prosiła o ratunek 

dla mnie. Wzięto mnie znowu do innej sali 

zabiegowej, gdzie już nie zasypiano mnie, tylko z 

całej siły trzymano za ręce i nogi, a doktor skrobał 

kość z martwiaków. Przy operacji asystował mu dr 

St. Grochmal. Moje krzyki tłumiono wykrochmalonym 

ręcznikiem jak kneblem. Po tej długotrwałej 

bolesnej łaźni, cała mokra znalazłam się w nowej 

sali na II piętrze przy oknie. W nocy nikogo przy 

mnie nie było, ale rano poczułam się weselej, usiadłam 

na łóżku i teraz mogłam spojrzeć na wspaniały 

widnokrąg i dolinę rzeki Białej. Teraz mogłam 

obserwować codzienne życie żołnierzy niemieckich 

kręcących się z menażkami między maskowanymi 

zielenią barakami rozstawionymi za domem państwa 

Schabowskich i na placu koronacyjnym. Codziennie 

budziła mnie donośna musztra żołnierzy i 

wymarsz przez most do okopów i bunkrów z groźnym 

śpiewem: „Haj li, haj la...". Powoli opadała 

gorączka i wracałam do zdrowia. Bardzo kulejąc 

jeszcze, chodziłam na masaże i „łamanie" sztywnego 

od gipsu kolana. Nie zapomnę nigdy trwogi, gdy 

na drodze spotkałam groźnego Oppermanna w myśliwskim 

kapeluszu i ze szpicrutą w ręku, ale przebiegle 

usunęłam się mu z drogi, chowając się za 

olbrzymią lipę. Doktor oznajmił mamie, że to był 

istny cud - tak więc jemu, szpitalowi klasztornemu 

i Matce Bożej Tuchowskiej, zawdzięczam wyzdrowienie, 

a przede wszystkim drogiej matce Julii Mazur, 

która - nie mając grosza w ciężkich latach wojny 

- walczyła zaciekle o moje życie. 

Zofia Kopek


Z zapisków Michała Gierałta 

U 

ZNACHORA 

W okresie międzywojennym 

mieszkał w Tuchowie na Wołowej 

znachor. Jego dom stał na wzgórzu 

pod samym lasem. Mieszkanie składało 

się z dużej kuchni, przedzielonej 

ścianką z desek. Oddzielone pomieszczenie 

służyło mu do podsłuchiwania 

przychodzących pacjentów. 

Było tam wyjście prowadzące przez 

sień na pola i do zagajnika. Znachor 

leczył choroby wewnętrzne, puszczał 

krew, rwał zęby. Przez okno obserwowano 

drogę prowadzącą do jego 

domu, a gdy pojawił się na niej człowiek, 

znachor wchodził za przepierzenie 

i czekał. Pacjenta przyjmowała 

jego żona, informując, że mąż 

gdzieś wyszedł do chorego, ale wkrótce 

wróci. Kazała siadać na ławie i zaczęła 

wypytywać, co mu jest, gdzie 

go co boli itp. Starała się prowadzić 

rozmowę tak, aby przybyły opowiedział 

dokładnie przebieg swojej choroby 

i mówił przy tym głośno. Znachor, 

ukryty za przepierzeniem, przysłuchiwał 

się uważnie temu, co mówił 

pacjent. Gdy ten skończył, wychodził 

drugim wyjściem na pole i okrężną 

drogą, przez zagajnik wracał do 

domu. Bliski sąsiad poznał z czasem 

jego tajemnicę i niektórym o niej opowiedział. 

Wizyta miała taki mniej więcej 

przebieg. Pacjent wchodził do kuchni, 

gdzie była żona znachora. Na pytanie, 

czy jest pan doktor, odpowiadała, 

że ze dwie godziny temu przysłali 

po niego z folwarku, bo ktoś tam 

zachorował, niedługo powinien wrócić. 

I zaczęło się wypytywanie, co go 

boli. Ten powiedział, że zjadł kawałek 

niedopieczonego chleba i pewnie 

się przyczepił do żołądka, dlatego w 

brzuchu go boli, a przy tym męczy 

go dychawica. Kobieta pyta, czy przyniósł 

mocz, bo znachor tylko z moczu 

poznaje, na co kto choruje. Pacjent 

moczu nie miał, dostał więc od 

niej flaszkę i polecenie, aby poszedł 

do szopy i napełnił ją. Kiedy rzecz załatwił, 

wrócił znachor. Oświadczył głośno, 

że z moczu Wojtka, do którego 

go wezwano, wyczytał, iż ten zjadł 

wieczorem zimnego grochu, co pozostał 

z obiadu, i popił zimną wodą, 

z tego dostał bolenia w brzuchu. Dał 

mu więc odpowiednie ziółka i choć 

boleści całkiem jeszcze nie przeszły, 

to poczuł się lepiej. 

- A wy, gospodarzu, z czym przyszliście 

do mnie 

- Panie dochtorze, czuje sie jakisi 

słaby... 

- Mocz przynieśliście 

- No. 

Znachor wziął flaszkę, potrząsnął 

nią i popatrzył pod światło. 

- O, zjedliście zakalca, żołądek go 

nie strawił, to boli was w brzuchu. A i 

dychawicę macie. 

- Panie dochtorze, jak to pan tak 

odczytuje dokładnie w tym moczu, jakie 

choroby są w człowieku 

- Jo nie pukom po plecach, po 

brzuchu ani trąbki nie przykładom, jak 

to robią dochtory w miastach. Jo z 

moczu czytom jak z kartki. 

- A gdzie to sie pan dochtór tego 

nauczyli 

- Pan Bóg dał mi taki dar, żebym 

chorych leczył. Mało kto to ma. Jo 

oprócz tego, że chodze do naszego 

klasztoru, chodze tyż z pielgrzymkami 

do Częstochowy i Kalwarii... Na 

bolenie w brzuchu dam wam ziółka; 

łyżkę wrzucić do wrzącej wody i za 

pół godziny pić. A na dychawicę dam 

wam sadła z borsuka; roztopić i zażywać 

po łyżce. Już mi się kończy to 

sadło. Tu, w naszej okolicy nie ma 

borsuków, są aż koło Nowego Targu, 

w Tatrach. W tamte strony idę i 

kupuję u górali, kazują sobie dobrze 

za niego płacić, bo i tam borsuków 

jest coraz mniej. (W rzeczywistości 

znachor wyłapywał wałęsające się 

psy i koty, zabijał je, wytapiał z nich 

tłuszcz i dawał pacjentom jako sadło 

z borsuka). 

- Panie dochtorze, ile mam zapłacić 

 

- Za to, co wam poradziłem, nic, 

a za ziółka i sadło, ile dacie, tyle będzie; 

myślę, że się wyznacie na tym, 

ile mnie to zachodu kosztuje, zanim 

to sadło zdobędę. 

Innym razem, gdy przyszedł chory, 

wszystko powtórzyło się. Żona 

znachora dowiedziała się od niego, 

że zgrzał się przy koszeniu zboża, 

napił się zimnej wody i położył się na 

ziemi, żeby wypocząć. Poczuł się słabo, 

bo od tej wody i leżenia na ziemi 

dostał chyba zapalenia i przyszedł, 

aby upuścić krew. Znachor „wrócił", 

oglądnął mocz, potwierdził przypuszczenia 

chorego i zabrał się do puszczania 

krwi. Obwiązał rękę szmatą, 

przyłożył przecinacz i uderzył w niego 

drewnianym młotkiem. Krew trysnęła 

do nadstawionego garnuszka. 

- Krew ma kolor ciemny, zapalenie 

jest silne, Gdybyście zaniedbali 

i krwi nie upuścili, kto wie, co by się 

mogło stać. 

Gdy upuścił około 1/8 l krwi, rękę 

zabandażował. Do upuszczania krwi, 

wyrywania zębów używał narzędzi 

zrobionych przez kowala. Ponieważ 

jego „diagnozy" były „trafne", miał 

coraz więcej pacjentów. Aż dowiedziała 

się o tym policja. Wszczęła dochodzenie 

o nielegalne leczenie ludzi. Sprawa 

trafiła do sądu, który wymierzył mu 

karę w postaci sześciu miesięcy więzienia 

za narażanie ludzi na utratę 

życia. Tym, którzy o tym nie wiedzieli, 

żona tłumaczyła jego nieobecność 

wyjazdem do Lwowa celem leczenia 

kolegi, z którym był na wojnie. 

(opr. Józef Kozioł)


Wędrowaniem 

Którzy odeszli... 

jest życie człowieka 

i jak każda wędrówka 

ma kiedyś 

Kazimierz Czechowski (26.09.1936 - 24.12.2003) 

W wigilię Bożego Narodzenia zmarł Kazimierz Czechowski, 

długoletni członek Sanktuaryjnej Orkiestry Dętej. Urodził 

się w Tuchowie i całe swoje życie przeżył blisko lipowego 

wzgórza, sąsiadując z Sanktuarium. Jego pasją była muzyka. 

Poznawszy tajniki gry na instrumentach dętych, od najmłodszych 

lat grał w orkiestrze z ogromnym zaangażowaniem. Najpierw 

szkolnej, a następnie klasztornej przez ponad 35 lat. 

Był jednym z pierwszych, którzy z wieży kościelnej chwalili 

Maryję, grając opracowane przez organistę S. Czachora pieśni 

na dwie trąbki. Fakt ten odnotowały kroniki klasztorne. Wielokrotnie 

brał udział w pracach remontowych przy organach, 

prowadzonych przez Stanisława Czachora w Tuchowie i okolicy. 

Graną na liturgii mszy świętej żałobnej modlitwą Sanktuaryjna 

Orkiestra Dęta żegnała swego muzyka, a od bramy 

cmentarza przy dźwiękach marszy żałobnych odprowadziła 

Go na miejsce wiecznego spoczynku. W ostatniej drodze towarzyszyli 

śp. Kazimierzowi również dawni koledzy z zespołu. 

swój kres. Nikomu 

z nas nie brakuje słabości, często 

gubimy się w życiu i błądzimy, ale Bóg 

wielkość człowieka mierzy miarą jego 

dobrych czynów. I choć ostatnie miesiące 

życia śp. Kazimierza były pełne 

bólu i cierpienia, to w Jego ziemskiej 

wędrówce nie brakowało życzliwego serca. Zawsze gotowy, 

śpieszył na każde wezwanie, by pomóc, wesprzeć, doradzić. 

Nie żałował sił i nie szczędził czasu. Takim Go pamiętam, 

odkąd jestem w Tuchowie i z czasów mojego kierowania zespołem 

orkiestry. Nie sposób nie wyrazić osobistej wdzięczności 

za przyjazny uśmiech, którym witał mnie zawsze drodze 

na chór i za ogromną życzliwość i wszelką pomoc, z jaką 

spotykała się moja rodzina. Ufam, że Zmartwychwstały Jezus 

pomnoży wszystko to, co w Jego życiu było dobrem i miłością, 

i w swoim miłosierdziu przyjmie Go do siebie. Niech 

odpoczywa w spokoju. 

Jan M. Gładysz 

NA TUCHOWSKICH TORACH 

Od 14 grudnia 2003 roku, obowiązuje nowy rozkład 

jazdy pociągów odjeżdżających z Tuchowa. W nowym rozkładzie 

jest trochę zmian. Należy zwrócić szczególnie uwagę 

na mniejsze i większe, minutowe zmiany w odjazdach 

pociągów. 

UWAGA ! 

Od 1 lutego 2004 roku, została wprowadzona 

przez PKP Przewozy Regionalne spółka z o.o., zmiana 

w rozkładzie jazdy. Broszurka rozkładowa, która 

została wydana przed zmianami nie zawiera 

poprawek. Należy zwrócić uwagę na dwa pociągi 

osobowe, które mają zmienione godziny odjazdów 

z Tuchowa. 

Pociąg osobowy Nr 66120, relacji Krynica odjazd 

5.00, TUCHÓW 8.12, Tarnów 8.50, Bochnia 9.28, 

Kraków Gł. przyjazd 10.15. 

Pociąg osobowy Nr 635, relacji Tarnów odjazd 

19.28, TUCHÓW 19.56, Stróże 21.02, Nowy Sącz 21.45, 

Muszyna 23.00, Krynica przyjazd 23.27. 

Cieszący się dużą popularnością pociąg pospieszny 

„DUNAJEC" relacji Kraków Główny - Tarnów - Tuchów 

- Nowy Sącz i Nowy Sącz - Tuchów - Tarnów - Kraków 

Główny, został zakwalifikowany do pociągów Regio Plus, 

daje mu to podwyższony standard przejazdu, krótszy czas 

przejazdu i co najważniejsze dla podróżnych niska cena 

biletu. Na przejazd tym pociągiem obowiązuje taryfa cenowa 

jak na pociąg osobowy, z zachowaniem wszystkich 

uprawnień do zniżek. 

Już po raz siódmy został wydany nowy rozkład jazdy, 

który dzięki uprzejmości redakcji „Tuchowskie Wieści" 

otrzymują Państwo wraz z numerem gazety. 

Rozkład zawiera również szczegółowy plan odjazdów 

autobusów PKS z Tuchowa. 

Ewenementem na skalę sieci PKP w Polsce jest zapewne 

fakt, iż tuchowski rozkład od pierwszego wydania rozdawany 

jest bezpłatnie. Otrzymać go mogą wszyscy, którzy 

poproszą o to w kasie biletowej PKP stacji Tuchów. 

Otrzymały go również dla swoich pracowników wszystkie 

większe instytucje i zakłady pracy w Tuchowie. 

PKP Przewozy Regionalne Spółka z o.o., oferuje 

tanie podróże w ramach ofert: 

Bilety okresowe (odcinkowe, sieciowe), Bilety 

abonamentowe, Bilety wycieczkowe, Bilety na przejazdy 

grupowe, Bilety na przejazdy rodzinne (oferta 

sezonowa aktualna w okresie ferii letnich i zimowych), 

Bilety strefowe, Bilety turystyczne (nieograniczona 

liczha przejazdów za 50 zł), Legitymacja 

Seniora ( dla osóh, które ukończyły 60 rok życia), 

Przejazdy pociągami Regio Plus (podwyższony 

standard, krótszy czas przejazdu, niska cena),Pociągami 

pospiesznymi z możliwością rezerwacji 

miejsca za minimalną opłatą. 

Szczegółowe informacje o rozkładzie jazdy i taryfach 

na przejazdy pociągami można uzyskać w kasie biletowej 

Stacji Tuchów, telefonicznie TARNÓW Tel. 94 - 36, oraz 

Internet: www.pr.pkp.pl,www.ic.pkp.pl 

Korzystając z okazji, chciałbym bardzo serdecznie podziękować 

sponsorom, którzy od samego początku (siedem 

wydań rozkładu) wspierają to wydawnictwo: Jan 

Kieć - Centrum Motoryzacji „KARMOT" w Karwodrzy, 

Witold Trzęsiński - Gminna Spółdzielnia „Samopomoc 

Chłopska" w Tuchowie i Stanisław Surmacz 

- Gospodarstwo Pasieczne „Żądełko" w Zabłędzy. 

Również dziękuję Kazimierzowi Szablowskiemu 

- Hurtownia Płyt Meblowych „KOREX" w Tuchowie, 

który po raz pierwszy i myślę że nie ostatni wsparł 

wydanie tego rozkładu. Nakład 5 tys. egzemplarzy powinien 

pozwolić na dotarcie do korzystających z usług transportu 

publicznego w naszej tuchowskiej gminie. 

Krzysztof 

Jasiński


( 

Tuchowski sport szkolny ] 

Wyniki szkół podstawowych 

10.12. Finał powiatowy w halowej piłce 

nożnej - Tuchów 

1m. SP Tuchów (op. M. Srebro) 

2 m. SP Wojnicz 

3 m. SP Ciężkowice 

4 m. SP Niedomice 

07.01. Mistrzostwa gminy w siatkówce 

Dziewczęta (8 szkół) 

1 m. SP Tuchów (op. K. Gut) 

2 m. Karwodrza 

3 m. Zabłędza 

Chłopcy (8 szkół) 

1 m. SP Tuchów (op. M. Srebro) 

2 m. Łowczów 

3 m. Dąbrówka T. 

12.01. Mistrzostwa gminy w koszykówce 

Dziewczęta (5 szkół) 


2 m. Jodłówka T. 

3 m. Karwodrza 

Chłopcy (8 szkół) 


2 m. Lubaszowa 

3 mŁowczów 

14.01. Mistrzostwa gminy w halowej piłce 

nożnej 

1 m. Gimnazjum nr 2 (op. F! Bień) 

2 m. Gimnazjum nr 1 

3 m. Gimnazjum w Jodłówce 

4 m. Gimnazjum w Siedliskach 

14.01. Indywidualne mistrzostwa gminy w 

szachach 

Dziewczęta (z 8 szkół) 

1 m. Paulina Styrkowiec - Jodłówka (op. 

J. Ryndak) 

2 m. Katarzyna Łazeba - Lubaszowa 

3 m. Aleksandra Osika - Jodłówka 

4 m. Sylwia Wiatr - Tuchów 

Chłopcy (z 9 szkół) 

1 m. Jakub Siembab - Tuchów (op. 

M. Srebro) 

2 m. Damian Kawa - Tuchów 

3 m. Norbert Piątek - Karwodrza 

4 m. Dariusz Siedlik - Karwodrza 

16.01. Półfinał powiatowy w piłce siatkowej 

- Ryglice 

Dziewczęta 

1 m. SP Gromnik (op. K. Kuchnik) 

2 m. Tuchów 

Chłopcy 


2 m. Gromnik 

3 m. Ryglice 

Wyniki szkół gimnazjalnych 

05.02. Indywidualne mistrzostwa gminy w 

tenisie stołowym 

Dziewczęta 

1 m. Renata Reczek - Gimnazjum nr 1 

(op. Wanda Siwek) 

2 m. Ewelina Salamon - Gimnazjum nr 1 

3 m. Joanna Pawłowicz - Gimnazjum nr 2 

4 m. Renata Kot - Gimnazjum nr 2 

17.01.Międzywojewódzkie halowe zawody 

LA - Mielec 

1 m. Radosław Klimek - SP Tuchów na 

dyst. 300 m (start. 35 zawodników) 

3.02. Mistrzostwa powiatu w szachach 

Dziewczęta 

Indyw. 2 m. Paulina Styrkowiec - SP Jodłówka 

drużynowo 1 m. SP Jodłówka (P. Styrkowiec, 

A. Osika - op. J. Ryndak) 

Chłopcy 

Indyw. 2 m. Ja^b Siembab, 3 m. Damian Kawa 

(obydwaj SP Tuchów) 

drużynowo 1 m. SP Tuchów (J. Siembab, 

D. Kawa - op. M. Srebro) 

4.02. Półfinał powiatowy w piłce koszykowej 

- Gromnik. Dziewczęta (6 szkół) 


2 m. SP Gromnik 

3 m. SP Rzuchowa 

Chłopcy 

1 m. Dariusz Kowynia - Gimnazjum nr 1 

(op. G. Skrzyniarz) 

2 m. Marcin Krupa - Gimnazjum nr 1 

3 m. Marcin Bednarz - Gimnazjum nr 1 

4 m. Jarosław Baran - Gimnazjum nr 2 

Samorząd Uczniowski przy LO w Tuchowie po raz ósmy zorganizował zbiórkę pieniędzy na Wielką 

Orkiestrę Świątecznej Pomocy w szkole. Zebrano 247,71 zł. Najwięcej uzbierała klasa I d i I a (na zdjęciu). 

Oprócz tego SI wolontariuszy kwestowało na terenie miasta. 

Byli to: 

1. Krzemiński Jarosław 

2. Skruch Magdalena 

3. Sękowska Ewa 

4. Surga Natalia 

5. Łyżwa Maria 

6. Podrazik Aneta 

7. Iwaniec Katarzyna 

8. Świderska Joanna 

9. Karcińska Małgorzata 

10. Kuraś Katarzyna 

11. Kuraś Jolanta 

12. Bułat Marta 

13. Momola Natalia 

14. Twardziak Anna 

15. Sikorska Agnieszka 

16. Cembrzyńska Dorota 

17. Marszałek Agnieszka 

18. Wiejacka Renata 

19. Jurek Kamil 

20. Mączko Tomasz 

21. Igielski Tomasz 

W sumie wkład LO w Wielką 

Orkiestrę Świątecznej Pomocy 

wyniósł 3.943,80 zł + srebrna 

biżuteria. 

Dziękujemy wszystkim bardzo 

za zaangażowanie. 

p-rzy LO w Tucho-^ê 

m^-r A^^êszka J^êk


24 marca 2004 r. w Domu Kultury w Tuchowie 

odbędzie się 

III Gminny Konkurs Ortograficzny 

o tytuł 

„Mistrza Ortografii Ziemi Tuchowskiej' 

dla uczniów szkół podstawowych, gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych 

(Organizatorami konkursu są: 

Samorządowe Centrum Edukacji w Tarnowie i Szkoła Podstawowa w Lubaszowej 

Konkursy przygotowu/ąy: 

Barbara Dusza - dyrektor SP w Lubaszowej, Janina Cudek, Anna Totoś - nauczycielki SP w Lubaszowej, 

Katarzyna Skrzyniarz - doradca metodyczny języka polskiego SCE, Iwona Sandecka - nauczycielka LO w Tuchowie. 

Honorowy patronat nad imprezą ob/ęli: 

Burmistrz Gminy Tuchów 

i Towarzystwo Miłośników Tuchowa 

Osoby chętne do współtworzenia Konkursu prosimy o kontakt z organizatorami. 

Regulamin Gminnego Konkursu Ortograficznego 

Organizatorzy: 

Samorządowe Centrum Edukacji w Tarnowie, ul. Narutowicza 38, 33- 100 Tarnów, 

Szkoła Podstawowa w Lubaszowej, 33-172 Siedliska. 

J 

Postanowienia ogólne: 

1) Konkurs przygotowuje Komitet Organizacyjny, w skład którego wchodzą 

nauczyciele: Katarzyna Skrzyniarz - doradca metodyczny języka 

polskiego SCE, Barbara Dusza - dyrektor SP w Lubaszowej, Janina 

Cudek, Anna Totoś - nauczycielki SP w Lubaszowej. Iwona Sandecka 

- nauczycielka LO w Tuchowie. 

2) Uczestnikami mogą być uczniowie szkół podstawowych od klasy II 

do VI oraz wszystkich klas gimnazjów i szkół średnich gminy Tuchów. 

3) Konkurs odbędzie się w marcu 2004 r. O szczegółowym terminie 

szkoły zostaną powiadomione osobnym pismem. 

4) Zgłoszenia szkół zainteresowanych udziałem w konkursie prosimy przesyłać 

do 13 II 2004 r. pod adresem SP Lubaszowa, 33-172 Siedliska. 

Cel konkursu: 

1) Uczniowie uczestniczący w konkursie będą walczyć o tytuł „Mistrza 

Ortografii Ziemi Tuchowskiej" w swojej kategorii wiekowej. 

2) Sprawdzenie znajomości reguł ortograficznych oraz stosowania ich 

w wypowiedziach pisemnych. 

3) Ćwiczenie spostrzegawczości, pamięci i kształtowanie wrażliwości 

ortograficznej. 

Warunki uczestnictwa: 

1) Konkurs odbędzie się w marcu i będzie przeprowadzony w 3 grupach 

wiekowych: 

I grupa klasy - II- III, 

II grupa klasy - IV- VI, 

III grupa - uczniowie gimnazjów, 

IV grupa - uczniowie szkół ponadgimnazjalnych. 

2) Proponujemy wcześniejsze przeprowadzenie szkolnego etapu konkursu 

ortograficznego w celu wyłonienia reprezentacji szkoły do etapu 

gminnego. Do etapu gminnego szkoły liczące do 100 uczniów 

mogą zgłosić po 2 kandydatów, szkoły powyżej 100 uczniów po 3 

kandydatów z każdej kategorii wiekowej. 

3) Gminny konkurs przeprowadzony będzie w II etapach: 

* I etap polegał będzie na napisaniu dyktanda ortograficznego. 

Tekst dyktanda charakteryzował się będzie dużym stopniem trudności, 

co jest konieczne dla prawidłowej weryfikacji wyników. 

Poprawa błędów przeprowadzona zostanie wg następujących 

kryteriów: 

- Błąd ortograficzny pierwszego stopnia (pisownia rz, ż, ó, u, ch, h, 

wielka i mała litera) - 1 punkt karny. 

- Błąd ortograficzny drugiego stopnia (pozostałe) - 0,5 punktu karnego. 

- Błąd interpunkcyjny - 0,25 punktu karnego. 

* II etap będą stanowić ćwiczenia ortograficzne. Ich celem będzie 

sprawdzenie stopnia opanowania przez uczniów zasad ortograficznych. 

Tryb wyłaniania zwycięzców, ogłaszania wyników i wręczania nagród. 

1) Organizatorzy powołają 4 komisje (dla każdej grupy wiekowej), w 

skład których będzie wchodziło po 3 nauczycieli humanistów. 

2) Komisje sporządzą protokół przebiegu konkursu, który dostępny będzie 

u dyrektora Szkoły Podstawowej w Lubaszowej. 

3) Wyniki konkursu zostaną przesłane dyrektorom uczestniczących 

szkół, nazwiska laureatów zostaną opublikowane w Tuchowskich 

Wieściach, a nagrody wręczone podczas „Tuchowskiej Majówki dla 

Matki". 

Nauczycieli chętnych do współpracy zapraszamy do przygotowania 

przykładowych autorskich dyktand oraz zadań - propozycji do turnieju 

ortograficznego i przesłania ich pod adresem SP w Lubaszowej do 

17 I 2004r. Z zebranych materiałów komisja powołana przez przewodniczącego 

Gminnych Konkursów Ortograficznych wybierze teksty dyktand 

i zestawy zadań. 

Osoby chętne do współtworzenia konkursu prosimy o kontakt z 

organizatorami. 

Polecana literatura dla nauczycieli: 

1. M. Koleta -Sawicka, I. Skalska - „Vademecum nauczania ortografii 

w klasach początkowych". 

2. E. Polański - „Dydaktyka ortografii i interpunkcji" 

3. E. F. Przyłubscy - „Język polski na co dzień"


Z WORA PROWOKATORA 

Normalnie 

Ktoś poirytowany mógłby rzucać pytania w rodzaju: — Co normalnie — Gdzie normalnie W kraju, 

gdzie lepiej znaczy gorzej, taniej to drożej, a reformowanie polega na likwidacji Gdzie na szczytach władzy, 

sejmu nie wyłączając, roi się od różnej maści aferałów Pytania te świadczą o uzasadnionej, choć 

alergicznej reakcji na naszą rzeczywistość. Niepotrzebna irytacja. Prowokator nie zgłupiał jeszcze do tego 

stopnia, żeby słowem użytym w tytule określać to, co się wokół dzieje; jego obowiązuje jakieś minimum 

przyzwoitości. To o co chodzi Ot, o takie słowne Polaków zabawy, jako że narodem jesteśmy po części tylko 

posępnym, a po części wielce rozrywkowym. Kiedyś, kiedyś w krakowskim jeszcze „Przekroju" L.J. Kern publikował cykl 

zatytułowany „Gry i zabawy ludu polskiego". Trochę to Kolbergiem trąci, ale tylko pozornie, bo za jego czasów tak 

wyrafinowanych zabaw nie było. Jako przykład niech posłuży fajna gra ze strażakami. Wzywało się ich niby do pożaru i 

obserwowało z bezpiecznego ukrycia, co też się będzie działo. Ci przyjeżdżali, a każdy szlauch w rękach trzyma/ i szukają 

dyma,/a dyma nima,/ bo się nie pali,/bo my ich tylko tak nabrali! Podobnie można z pogotowiem, a komu trzeba więcej 

adrenaliny (a dziś bez tego ani rusz), próbuje z policją, jak choćby różnej maści bombiarze. 

Nam chodzi o zabawę, która nie angażuje funkcjonariuszy publicznych, bo to zabawa słowem. Każdy, kto choć 

odrobinę interesuje się, jak mówimy, zauważył, że co jakiś czas pojawiają się słowa modne. Niedawno karierę robiło 

słówko „dokładnie", dziś ustąpiło słowu „normalnie". Można więc usłyszeć takie oto komunikaty: — Napadło go dwóch 

i normalnie zbili go tak, że stracił przytomność. — Zachowywał się normalnie jak świr. No i co z tego wynika Że 

„normalnie" znaczy „nienormalnie". To z kolei znaczy, że jesteśmy u siebie, gdzie złodziej to jest facet uczciwy inaczej 

(rzeczywiście, nawet całkiem inaczej), głupol mądry inaczej, a świr — normalny inaczej. Moda sprawiła, że słowo oderwało 

się od swojego pierwotnego znaczenia, a dzieje się tak na ogół wówczas, gdy w powszechnej gadatliwości, która nie 

ma nic wspólnego z rozmową — jak to określiła M. Szyszkowska — brak czasu lub — tym bardziej — chęci do zastanowienia 

się nad znaczeniem używanych słów. Zjawisko nie jest nowe, zdarzało się zawsze, tyle że nie tak często jak dziś. 

Ot choćby przywołać zwyczaj, dość powszechny wśród naszych pradziadków, tytułowania rozmówcy „panem dobrodziejem", 

podczas gdy adresat tej apostrofy był jak najdalej od altruizmu. W latach 60. ubiegłego wieku „na sto dwa" i „w 

dechę" znaczyło to, co dziś „super". Coś mi „wisi" lub „zwisa" — niektórzy dodawali: 

„jak kilo kitu" lub „zwiędłym kalafiorem" — z wiszeniem czy zgoła wisielcem 

nic wspólnego nie ma, a swoją drogą świadczy o bujnej wyobraźni tego, kto 

użył tych słów w tym znaczeniu po raz pierwszy. Wszyscy inni to marni naśladowcy. 

To chyba H. Heine powiedział, że ten, kto pierwszy porównał kobietę do 

kwiatu, to geniusz, pozostali to cymbały. Czasem słowa tak dalece oderwały się 

od ich pospolitych znaczeń, że w niektórych środowiskach człowiek spoza nie 

umiał się odpowiednio wyrazić, a nawet zrozumieć (np. żargon myśliwych, uczniów, 

więźniów). W warsiawskim szemranym towarzystwie z okolic Chmielnej, aby do 

kogoś przepić, elegant, obowiązkowo w kaszkiecie, wstawał, lekko się skłaniał w 

jego stronę i uniósłszy musztardówkę na wysokość twarzy, obwieszczał: — W 

pańskie ręce perswaduję. Na co tamten odpowiadał: — Bynajmniej. Obcy tego 

nie zrozumie. Co innego na Podhalu: — Stryku, widze wos! — Jo tyz k... nie 

ślepy! Proste Ba jakoz! Nie będziemy wyciągać stąd wniosków o wyższości podhalańskiego 

przepijania nad warszawskim, wypadnie jednak zaznaczyć, że i tu, i 

tu nastąpiło oderwanie wyrazów od pierwotnych znaczeń. Ponadto w tym drugim 

przypadku jakże naturalnie został wpleciony — nazwijmy go tak — dodatkowy 

wyznacznik intelektualno-uczuciowy. Posługiwanie się tym i podobnymi wyznacznikami 

to normalnie ulubione gry słowne Polaków, od osesków począwszy, a na 

strasznych dziaduniach skończywszy, niektórych „dam" nie wyłączając. No, to teraz 

każdy, kto ma te parę zwojów we właściwym miejscu, pojmie, że przyszło 

nam żyć w tak rozrywkowych czasach, iż ktoś może być normalnie nienormalny, 

bo nienormalność to u nas norma. 

Prowokator 

(diabli wiedzą, czy tak całkiem normalny, bo czasem ludzie patrzą na niego jak na 

wariata i tak do końca nie wiadomo, , czy nie mają racji) 

Na pierwszej stronie: 

Krajobraz zimowy z okolic Tuchowa 

(Kielanowice) - fot. Grzegorz Skrzyniarz 

Wydawca: Towarzystwo Miłośników 

Tuchowa, Nr konta 

PKO II/O Tarnów 

10204955-14081-271-1 

Redagują czytelnicy oraz zespół 

redakcyjny: Grzegorz Stanisławczyk 

- redaktor naczelny, Stanisława 

Burza, Zdzisława Krzemińska, 

o. Stanisław Gruszka, 

Aleksander Kowalik, Michał 

Wojtkiewicz 

Opracowanie graficzne: Bronisław 

Kapałka, Ryszard Flądro 

Adiustacja i korekta: Józef Kozioł 

Skład i druk: Mała Poligrafia 

Redemptorystów w Tuchowie 

Nakład: 250 + 50 egzemplarzy 

Adres redakcji: 33-170 Tuchów, 

ul. Chopina 10 

Redakcja zastrzega sobie prawo 

skracania i adiustacji publikowanych 

tekstów oraz korespondencji, a także 

opatrywania ich własnymi tytułami. 

Redakcja nie zwraca nie zamówionych 

materiałów i nie odpowiada za treść 

ogłoszeń. Opinie wyrażone na łamach 

„Tuchowskich Wieści" są poglądami 

autorów. Wszelkie przedruki bez zgody 

redakcji zabronione.

FOTOKRONIKA 

» 

Zes^ z DPS w Krakowie (uL fMcIów) 

Zespól z DPS w Tarnowie (uL Szpitalna) 

I (ot.: G. StMM»feMVC/VlC

Nr 84/2004 - Tuchów

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?